„Zasada odległościowa” w procesie inwestycyjnym elektrowni

„Zasada odległościowa” w procesie inwestycyjnym elektrowni wiatrowej i zabudowy
mieszkaniowej a działania organów samorządowych
Wejście w życie, 16 lipca 2016 r., ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w
zakresie elektrowni wiatrowych1 (dalej: u.i.z.e.w.) wprowadza nowy porządek regulacyjny
dotyczący lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych w Polsce. Przyjęcie przez
ustawodawcę tzw. zasady odległościowej oraz ustanowienie zasady lokalizowania tych
elektrowni w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (dalej: m.p.z.p.)
rodzi nowe zadania i wyzwania przed organami administracji publicznej z różnych szczebli
organizacyjnych państwa.
W projekcie do u.i.z.e.w. podkreślono, że: „od 2009 roku można zaobserwować w
Polsce niezwykle dynamiczny rozwój energetyki wiatrowej. Niestety dotychczas nie zostały
w dostatecznym stopniu sformułowane ramy prawne dla lokalizowania, budowy i eksploatacji
elektrowni wiatrowych. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest lokalizowanie tych instalacji
zbyt blisko budynków mieszkalnych. Stało się to powodem licznych konfliktów pomiędzy
niezadowolonymi mieszkańcami a władzami gmin, gdyż urządzenia te emitują hałas,
niesłyszalne dla ucha infradźwięki, powodują wibracje, migotanie światła, mogą stanowić
także bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia w przypadku awarii, jak również oblodzenia
łopat elektrowni wiatrowej zimą2”. Ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych
ma być środkiem systematyzującym powstałe prawne i praktyczne niejasności oraz
niedociągnięcia.
Novum regulacyjne wynikające z u.i.z.e.w. odnosi się do trzech aspektów: 1)
wprowadzenie
legalnego
pojęcia
elektrowni
wiatrowej,
2)
wprowadzenie
zasady
lokalizowania elektrowni wiatrowej wyłączenie w oparciu o m.p.z.p. oraz 3) wprowadzenie
zasady odległościowej. Z każdym z wymienionych obszarów wiążą się określone skutki.
Przyjęcie przez ustawodawcę, że elektrownia wiatrowa to budowla w rozumieniu przepisów
prawa budowlanego3 ma na celu stosowanie do elektrowni wiatrowej przepisów dotyczących
1
Dz. U. poz. 961.
Uzasadnienie do projektu u.i.z.e.w. Druk nr 315.
http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/00F19F37C2687719C1257F720039E6A9/%24File/315.pdf
listopada 2016 r.)
2
3
Art. 2 pkt 1 u.i.z.e.w.
(dostęp
2
katastrofy budowlanej wynikających z ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane4 . Z
kolei treść art. 3 u.i.z.e.w., zgodnie z którym, „lokalizacja elektrowni wiatrowej następuje
wyłącznie na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o którym
mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. z 2016 r. poz. 778 i 904), zwanego dalej „planem miejscowym”,
oznacza, że ustawodawca wykluczył możliwość lokalizowania elektrowni wiatrowych w
oparciu o decyzję o warunkach zabudowy (dalej: decyzja w.z.). Powyższe kwestie nie należą
do rozważań podjętych w niniejszym artykule, którego uwaga skupiona zostanie na zasadzie
odległościowej i skutkach, jakie jej wprowadzenie wywołuje w zakresie działania organów
administracji publicznej.
Zasada odległościowa ma zasadniczo zapobiec takim problemom, jak: zajmowanie
przez wiatraki gruntów najlepszych klas bonitacyjnych, sytuowanie ich zbyt blisko
zabudowań i w związku z tym niedostatecznego uwzględniania wpływu wiatraków na
zdrowie mieszkańców oraz ich negatywnego wpływu na krajobraz5. Czy wprowadzona
zasada będzie skutecznym środkiem prawnym na rozwiązanie wskazanych kwestii?
Odpowiedź na tak postawione pytanie może przynieść wyłącznie praktyka i ocena przyszłych
procesów inwestycyjnych w elektrownie wiatrowe. Niemniej jednak należy wskazać pogląd,
zgodnie z którym zasada odległościowa wyłącznie częściowo rozwiąże problemy związane z
lokalizacją elektrowni wiatrowej. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przed uchwaleniem
u.i.z.e.w.: „ewentualne ustawowe określenie minimalnej odległości wież wiatrowych od
zabudowy nie położy kresu konfliktom lokalizacyjnym”6. Tak jak wspomniano, wyłącznie
przyszłe procesy inwestycyjne (lub ich brak) pozwolą na miarodajną ocenę przyjętych
rozwiązań prawnych.
Dalsza część publikacji dotyczyć będzie korelacji pomiędzy zasadą odległościową a
treścią rozstrzygnięć podejmowanych przez organy administracji publicznej w ramach
procesu inwestycyjnego elektrowni wiatrowych. Wymóg uwzględnienia omawianej zasady
przez określone organy w ramach wykonywanych przez nie zadań publicznych ustanawia art.
4
Tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 290 z późn. zm. Zgodnie z art. 2 pkt 1 in principo u.i.z.e.w.: „elektrownia
wiatrowa to budowla w rozumieniu przepisów prawa budowlanego”. Odrębny problem stanowi kwestia
ustalenia podatku od nieruchomości, o której piszą m. in. K. Aromiński, Ustalenie podstawy opodatkowania
podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych, „Nieruchomości” 2013/4, s. 28-32 oraz M. Lewandowski,
P. Pest, Prawnopodatkowe skutki funkcjonowania elektrowni wiatrowych – uwagi na tle ustawy z 20.05.2016 r. o
inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, „Samorząd Terytorialny” 2016/9, s. 43 i n.
5
M. Bednarek-Szczepańska, Energetyka wiatrowa jako przedmiot konfliktów lokalizacyjnych w Polce, „Polityka
energetyczna – Energy Policy Journal” 2016/1, tom 19, s. 53-72.
6
Szerzej zob. M. Bednarek-Szczepańska, op. cit., s. 53-72.
6 u.i.z.e.w., o czym szczegółowo w dalszej części tekstu. Zanim to jednak nastąpi zostanie
przedstawiona istota zasady odległościowej.
[więcej: kontakt]