samokontrola - Cukrzyca a Zdrowie

TEMAT NUMERU
SAMOKONTROLA
W
ielu chorych na cukrzycę twierdzi, że nie przejmuje się wysokimi poziomami glukozy we krwi.
Twierdzą, że nie odczuwają bezpośrednio ciężaru choroby, a także nie są skrępowani niedogodnościami
niesionymi przez nią. Trudno o większy błąd. Oczywiście, jeśli poziomy glukozy we krwi są bardzo wysokie, zwykle pojawiają się typowe objawy: osłabienie,
zmęczenie, nadmierne pragnienie oraz częste oddawanie moczu. Wiadomo jednak, że chorzy na cukrzycę, którzy nie kontrolują regularnie stężeń glukozy we
krwi i modyfikują leczenie dopiero wtedy, gdy wystąpią niepokojące objawy kliniczne – igrają z ogniem i
ryzykują nie tylko rozwój przewlekłych powikłań, ale
również wystąpienie powikłań ostrych, które bywają śmiertelne.
ednym z podstawowych - i osiągalnych - celów leczenia cukrzycy jest utrzymywanie przez całą dobę
poziomów glikemii możliwie najbardziej zbliżonych
do normy. Aby sprawdzić, czy cel ten został osiągnięty, trzeba codziennie wykonywać pomiary glikemii
J
Regularne pomiary są dla chorego na
cukrzycę tak ważne jak kompas dla żeglarza.
Samokontrola w cukrzycy dotyczy regularnych pomiarów poziomu poziomu
glukozy we krwi, przyjmowania leków, w tym insuliny ale również a może
przede wszystkim dotyczy stosowania odpowiedniej diety i podejmowania
regularnej aktywności fizycznej.
w domu, czyli prowadzić samokontrolę. Jeśli wyniki
samokontroli wskazują, że stężenia glukozy są prawidłowe - potwierdza to skuteczność terapii. Jeśli natomiast są one złe, pozwalają podjąć – wspólnie z lekarzem - decyzję o zmianie sposobu leczenia.
rawidłowa glikemia powinna wynosić na czczo od
60 do 110 mg/dl (0,6-1,1 g/l, czyli 3,3-6,1 mmol/1);
po posiłku może ona wzrosnąć do 150-160 mg/dl (1,51,6 g/l, czyli 8,3-8,9 mmol/1). Jeśli stężenie glukozy we
krwi przekroczy próg nerkowy (wynoszący zwykle
180-200 mg/dl, czyli 10,0-11,1 mmol/1), wtedy glukoza jest wydalana z moczem.
P
SAMOKONTROLA GLIKEMII
Jest to najszybsza i najdokładniejsza metoda oceny
przebiegu cukrzycy. Jest szczególnie przydatna do:
• wykrywania wahań glikemii w ciągu dnia (tzw. do-
bowy profil glikemii) i ewentualnego wprowadzania
poprawek do zasadniczej metody terapii;
• oceny poziomów glikemii w szczególnych sytuacjach, np.: w trakcie choroby przebiegającej z gorączką lub podczas większego wysiłku fizycznego;
• rozpoznawania hipoglikemii, którą często poprzedzają jedynie nieliczne objawy ostrzegawcze.
Obecnie łatwiej jest przeprowadzić pomiar glikemii z
kropli krwi pobranej z nakłucia palca. Używa się do
tego celu mało traumatyzujących igieł oraz automatycznych, szybkich, wymagających niewielkiej ilości
krwi glukometrów, które zwykle umożliwiają zapamiętanie wyników wcześniejszych pomiarów.
ZAPISYWANIE WYNIKÓW POMIARÓW
Podstawowe znaczenie zarówno dla pacjenta, jak
i dla lekarza ma zapisywanie wyników pomiarów
7
TEMAT NUMERU
w zeszycie samokontroli, który umożliwia wzajemną
komunikację i jest podstawą podejmowania decyzji terapeutycznych. Zeszyt samokontroli powinien być na
bieżąco uzupełniany (zawierać wszelkie istotne informacje), przejrzysty i prowadzony zwięźle.
HEMOGLOBINA GLIKOWANA
Odsetek hemoglobiny połączonej z glukozą jest
wskaźnikiem średniego stężenia glukozy we krwi w
ciągu ostatnich dwóch miesięcy (wartości prawidłowe, różne w zależności od metody pomiaru i laboratorium, wynoszą od 3% do 8%). Mimo że oznaczanie poziomu hemoglobiny glikowanej jest bardzo przydatne, gdyż potwierdza wyniki pomiarów glikemii przeprowadzanych w domu, to jednak, nie dając wglądu w
godzinowe wahania glikemii, nie może zastąpić dobowych profilów glikemii, na podstawie których podejmowane są decyzje o sposobie leczenia.
•
•
•
•
•
•
Foto: Galeria
Zeszyt samokontroli umożliwia komunikację
między lekarzem a pacjentem.
Kiedy należy przeprowadzić kontrolę poziomu cukru we krwi (glikemii)
lub poziomu cukru w moczu (glikozurii)?
Po pierwsze na czczo;
Po różnych, mniejszych i większych posiłkach;
Po spożyciu słodyczy;
Po wysiłku fizycznym
W nocy, przy podejrzeniu nocnej hipoglikemii lub znacznej hiperglikemii
na czczo;
W zbiórce dobowej moczu
DIETA - ELEMENT SAMOKONTROLI
Dieta osoby chorej na cukrzycę powinna być jak
najbardziej zbliżona do diety zdrowego człowieka, a więc urozmaicona i smaczna. Zasadnicza
modyfikacja diety dotyczy znacznego ograniczenia łatwo przyswajalnych węglowodanów, czyli
cukru obecnego w słodyczach, ale też w słodkich
owocach czy sokach. Ważne jest, by jeść często i
mało, najlepiej 6 posiłków dziennie – 3 większe
i 3 mniejsze; starać się przestrzegać stałych pór
posiłków; unikać przejadania się; wybierać mało
przetworzoną żywność, np. produkty z pełnego
ziarna, a do każdego posiłku jeść warzywa, najlepiej surowe. Powinno się też ograniczyć spożycie
tłuszczów i alkoholu.
Red., na podstawie
www.cukrzyca org.pl
8