6. PODSUMOWANIE

...sztuką jest ukryć sztukę,
a najlepsze książki, to te nie napisane...
6. PODSUMOWANIE
Racjonalna eksploatacja środków trwałych jest źródłem oszczędności surowców,
energii i nakładów kapitałowych oraz podstawą strategią uzyskania zysków.
Zadaniem systemu eksploatacji środków trwałych jest efektywne ich wykorzystanie
zgodnie z przeznaczeniem, utrzymanie ich w stanie zdatności funkcjonalnej i zadaniowej,
racjonalne zarządzanie eksploatacją obiektów technicznych.
Problematyka podjęta w tej książce dotyczy podstawowej wiedzy z zakresu podstaw
diagnostyki maszyn, traktowanych jako głównych zagadnień poprawności pracy maszyn,
stanowiących szczególne zagrożenie dla ludzi, środowiska i jakości produkcji. Na obecnym
etapie rozwoju diagnostyka techniczna jest czynnikiem niezbędnym dla utrzymania
wymaganej gotowości i zdatności zadaniowej nadzorowanych maszyn oraz do zapewnienia
racjonalnej ich eksploatacji. Nie bez znaczenia są też podniesione w tym opracowaniu
zagadnienia diagnostycznego kształtowania jakości maszyn w procesie konstruowania i
wytwarzania nowych lub/i modernizowanych maszyn.
W badaniach diagnostycznych rozróżnia się następujące fazy badania: kontrolę stanu
maszyny, ocenę stanu i jego konsekwencje, lokalizację uszkodzeń powstałych w maszynie,
wnioskowanie o przyszłych stanach maszyny. Te zadania realizowane są w następujących
formach działania diagnostycznego:
 diagnozowanie - jako proces określania stanu maszyny w chwili badania,
 genezowanie - jako proces odtwarzania historii życia maszyny,
 prognozowanie - jako proces określania przyszłych stanów maszyny.
Przedstawione formy działania diagnostycznego realizowane są w czasie ciągłej lub
dyskretnej obserwacji maszyn, zaś efektywne wykorzystanie diagnostyki jest uwarunkowane
rozwojem:
- modelowania diagnostycznego, (strukturalnego, symptomowego),
- metod diagnozowania, genezowania i prognozowania,
- podatności diagnostycznej (przyjazne metody i obiekty),
- budowy ekonomicznych i dokładnych środków diagnozy,
- metodologii projektowania i wdrażania diagnostyki technicznej,
- metod sztucznej inteligencji w diagnostyce,
- projektowania systemów samodiagnozujących.
W tym opracowaniu przedstawiono rozwiązanie niektórych problemów genezowania
stanu maszyn. W szczególności uzyskano rozwiązanie problemów związanych z wyborem:
- optymalnego zbioru parametrów diagnostycznych w zależności od czasu pracy
maszyny, wartości kroku czasowego i liczebności optymalnego zbioru parametrów
diagnostycznych;
- optymalnej metody genezowania wartości parametru diagnostycznego w zależności od
liczebności zbioru parametrów diagnostycznych i czasu pracy maszyny oraz
szacowania przyczyny stanu niezdatności maszyny w chwili jej obsługiwania.
Aby umożliwić weryfikację opracowanych procedur genezowania stanu maszyn
przeprowadzono badania, w których na podstawie rzeczywistych przebiegów parametrów
diagnostycznych została przeprowadzona weryfikacja metodyki wyznaczania optymalnych
procedur genezowania stanu maszyn. Analiza wyników badań pozwoliła na opracowanie
dedykowanych reguł wnioskowania w zakresie pozyskiwania i przetwarzania
wielosymptomowych macierzy obserwacji dla potrzeb wyznaczania genezy stanu maszyn.
Umożliwia to kompleksowe genezowanie stanu maszyny przez dedykowane pokładowe lub
70
stacjonarne systemy diagnostyczne, których podstawowym narzędziem są reguły
wnioskowania diagnostycznego, opracowane na podstawie analizy wyników badań metodyki.
Na podstawie przedstawionych powyżej działań oraz merytorycznych wniosków
szczegółowych, uzyskanych na podstawie wyników badań i zamieszczonych w opracowaniu,
można sformułować następujące wnioski końcowe:
1. Narzędziem sterowania utrzymaniem maszyn w stanie zdatności funkcjonalnej i
zadaniowej jest system rozpoznawania stanu maszyny jako istotny element systemu
działania w zakresie podsystemu użytkowania i obsługiwania maszyn.
2. Genezowanie stanu maszyny jest to proces, który powinien umożliwić przewidywanie
stanu maszyny w czasie przeszłym na podstawie niepełnej historii wyników badań
diagnostycznych, co umożliwia oszacowanie stanu maszyny w przeszłości i określenie
przyczyny wystąpienia uszkodzenia stwierdzonego podczas oceny stanu.
3. System genezowania stanu maszyn powinien spełniać oddzielnie lub łącznie następujące
funkcje na podstawie genezowania wartości parametrów diagnostycznych określenie
przyczyny stanu niezdatności maszyny.
4. W celu realizacji powyższych funkcji wyznaczono, za pomocą metody optymalizacji
wielokryterialnej, zbiory parametrów diagnostycznych, które:
a) jednoznacznie opisują stan maszyny;
b) są skorelowane ze zmianą stanu maszyny w czasie jej eksploatacji;
c) posiadają maksymalną ilość informacji o stanie maszyny.
5. W celu ich wyznaczenia zbadano zbiory parametrów diagnostycznych opisujących stan
techniczny zespołów i układów maszyn w aspekcie możliwości ich wykorzystania w
procesie genezowania stanu poprzez:
a) opracowanie metod klasyfikowania parametrów diagnostycznych do określonego
modelu matematycznego (funkcji) opisującej zmianę ich wartości;
b) opracowanie metody wyboru optymalnego zbioru parametrów diagnostycznych.
6. W celu określenia przyczyny stanu niezdatności maszyny w chwili jej badania:
a) określono optymalną metodę wyznaczania wartości genezowanej parametru
diagnostycznego według funkcji błędu genezy;
b) określono metodę szacowania stanu niezdatności maszyny w przeszłości;
c) zbadano wrażliwość genezy stanu maszyn na czynniki eksploatacyjne poprzez:
- wybór optymalnego zbioru parametrów diagnostycznych,
- wybór optymalnej metody genezowania wartości genezowanej parametru
diagnostycznego według przyjętych kryteriów,
- badania wpływu wartości horyzontu genezy na wartości genezowaną
parametru diagnostycznego,
- wybór optymalnej metody szacowania przyczyny stanu niezdatności według
kryterium minimalnej odległości wartości genezowanej parametru
diagnostycznego z błędem genezy od jej wartości granicznej,
- badania wpływu liczebności optymalnego zbioru parametrów diagnostycznych
na wartość genezowaną parametru diagnostycznego i metodę szacowania
przyczyny stanu niezdatności.
7. W celu realizacji przedstawionych funkcji systemu genezowania wykorzystywano różne
elementy opracowanej metodyki (metody, wartości parametrów metod, wartości
horyzontu genezy, liczebności zbiorów parametrów diagnostycznych). Stanowiło to
przesłankę do opracowania dedykowanych dla badanych maszyn reguł wnioskowania
diagnostycznego, będących podstawą oprogramowania pokładowych - Dedykowanych
Systemów Diagnostycznych maszyn.
71