Ocena ryzyka kredytowego w małych i średnich

Windykacja.pl - Ocena ryzyka kredytowego w małych i średnich przedsiębiorstwach
Ocena ryzyka kredytowego w małych i średnich przedsiębiorstwach
Ostatnia zmiana: 2013-12-13 11:56:54
Ryzyko kredytowe znane jest w każdym przedsiębiorstwie, szczególne znaczenie ma zaś w przypadku
przedsiębiorstw udzielających odroczonych terminów płatności.
Najczęściej z ryzykiem kredytowym kojarzą się instytucje bankowe, i słusznie, ta grupa podmiotów
najczęściej korzysta z usług analityków finansowych. Instytucje te mają również możliwości aby sobie
pozwolić na stałe zatrudnienie specjalistów od oceny ryzyka finansowego, nie zmienia to jednak faktu, że po
usługi tego typu coraz częściej sięgają mali i średni przedsiębiorcy.
Ocena ryzyka kredytowego to różnego rodzaju czynności zmierzające do minimalizacji potencjalnych strat.
Same decyzje kredytowe opierają się o informacjach niepełnych, to znaczy, nie ma możliwości uzyskania
pewności co do bezpieczeństwa transakcji i nawet przy stosowaniu najbardziej sprawdzonych metod
modelowania ryzyka istnieje możliwość nie zaspokojenia wierzytelności lub poniesienia straty finansowej w
związku z daną transakcją.
Ryzyko finansowe oznacza więc niebezpieczeństwo nastąpienia sytuacji, w której dłużnik nie wypełni
wszystkich swoich zobowiązań wynikających z umowy. Czynników wpływających na zwiększenie ryzyka jest
mnóstwo i mają na nie wpływ również wydarzenia polityczne na świecie np. wskutek wprowadzenia embargo
na polskie mięso możemy spodziewać się zmniejszenia płynności finansowej kontrahentów w branży
mięsnej, a tym samym liczyć się ze znacznym zwiększeniem ryzyka niezaspokojenia swoich należności.
Najważniejsze to jednak, aby nie posługiwać się intuicją lecz dokonywać oceny na podstawie sprawdzonych i
rzetelnych metod naukowych. Z całą pewnością mało który przedsiębiorca zdecydowałby się na udzielenie
kredytu kupieckiego na podstawie wróżenia z fusów lub tarota, byłoby to absurdalne i nie mające
uzasadnienia w realiach.
Działania związane z zarządzaniem ryzykiem możemy podzielić na:
takie które rozpoznają źródła ryzyka, dzięki czemu można dokonać oceny tych czynników. Są to
czynności poprzedzające dokonanie transakcji, czyli czynności prewencyjne.
działania monitorujące kondycję oraz aktualne ryzyko niezaspokojenia wierzytelności, do nich można
zaliczyć również czynności windykacyjne. Czynności te wykonywane są już po dokonaniu transakcji.
Wszelkie czynności związane oceną ryzyka przed udzieleniem kredytu oraz zdolności do rzetelnego,
terminowego i całkowitego wykonania zobowiązań dłużnika nazywamy oceną zdolności kredytowej. Ocena ta
badana jest na dwóch płaszczyznach:
pod kątem formalno-prawnym - na tym etapie dokonuje się analizy zdolności do zaciągania
zobowiązań m.in. poprzez ocenę kondycji finansowej dłużnika (np. bilansów zysków i strat,
sprawozdań finansowych), możliwości zabezpieczenia wierzytelności - posiadania przez dłużnika
majątku pozwalającego na zaspokojenie przyszłych i obecnych roszczeń finansowych. Po dokonaniu
takiej oceny można przystąpić do oceny kolejnego kryterium.
pod kątem merytorycznym - kryterium merytoryczne jest z kolei badane na dwóch płaszczyznach, tj.:
ekonomicznej, w której bada się finanse oraz zabezpieczenia wierzytelności; personalnej w której bada
się charakter działalności dłużnika, powiązania kapitałowe, opinie dłużnika (w tym weryfikuje się jego
wiarygodność w biurach informacji gospodarczej), licencje patenty itd.
http://www.windykacja.pl/wiadomosci,ocena-ryzyka-kredytowego-w-malych-i-srednich-przedsiebiorstwach.html
1/3
2017-03-07 06:17:52
Windykacja.pl - Ocena ryzyka kredytowego w małych i średnich przedsiębiorstwach
Powyższe płaszczyzny badań stosuje się w zależności od formy prawnej oraz charakteru dłużnika. W
przypadku osób fizycznych większy nacisk kładzie się na ocenę personalną zaś w przypadku dłużnika
biznesowego większy nacisk kładzie się na badania ekonomiczne.
Metody oceny zdolności kredytowej dłużnika
Do najpowszechniej stosowanych metod oceny zdolności kredytowej zalicza się metody:
opisowe (logiczno-dedukcyjne zwane też tradycyjnymi), polegają one na ocenie zdolności kredytowej
dłużnika na podstawie subiektywnej oceny jego sytuacji finansowo-ekonomicznej.
statystyczno-matematyczne, które polegają na ocenie zdolności kredytowej dłużnika na podstawie
komparatystyki zachowań podobnych dłużników.
Metoda opisowa
Przy wykonywaniu oceny zdolności kredytowej metodą opisową dokonuje się oceny szeregu czynników
analizy ekonomicznej takich jak sprawozdania finansowe, wysokość innych zobowiązań, posiadanych przez
dłużnika potencjalnych zabezpieczeń wierzytelności. Ponadto do stosowania tej metody bierze się pod
uwagę czynniki oceny personalnej dłużnika. Decyzje kredytowe oparte na tej metodzie mają charakter
subiektywny i zależą w głównej mierze od indywidualnej oceny wierzyciela. W metodzie tej stosuje się sześć
kryteriów oceny podczas badania zdolności kredytowej dłużnika, powszechnie nazywa się je zasadą 6C:
Confidence - pewność, zdolność do zachowania działalności,
Conditions - warunki, czyli pozycja dłużnika na rynku, jego konkurencja, zdolności wytwórcze,
Character - charakter, czyli umiejętność zarządzania oraz wola spłaty przez dłużnika zobowiązań,
Capacity - zdolność, czyli zdolność dłużnika do spłaty zadłużenia,
Collateral - zabezpieczenie, czyli możliwość zabezpieczenia wierzytelności majątkiem własnym,
Capital - kapitał, jest to stosunek zaciąganego zobowiązania do wysokości majątku własnego
W oparciu o metodę opisową wprowadzono dodatkowo metodę punktową tzw. scoring, bardzo chętnie
wykorzystywany w ostatnim czasie przez duże korporacje, w szczególności przez banki. Scoring polega na
przypisaniu każdemu z czynników 6C pewnej liczby punktów, w zależności od polityki kredytowej każdej
firmy wartość punktowa każdego czynnika może mieć różną wartość, dlatego ocena punktowa związana jest
ściśle z polityką ryzyka finansowego danej firmy. Po zsumowaniu liczby punktów uzyskanych przez dłużnika
kategoryzuje się go do odpowiedniej kategorii.
Dla przykładu, zakładając że każdy z kryteriów 6C mierzy się w punktacji od 1 do 5 przy czym 1 oznacza
bardzo źle , a 5 - bardzo dobrze dłużnik może utrzymać maksymalnie 30 punktów i taki dłużnik jest dla
nas najbardziej wiarygodny, zaś otrzymanie punktów 0 kwalifikuje dłużnika jako niewiarygodnego i wiąże się
z odmową współpracy. Na podstawie ilości otrzymanych punktów można podjąć ostateczną decyzję
kredytową o przyznaniu lub nie przyznaniu kredytu.
Metoda statystyczno-matematyczna
W podejściu statystyczno-matematycznym bada się zdolność kredytową dłużnika w oparciu o zachowania
wcześniejszych dłużników tego typu. Podejście to zakłada, że dłużnik będzie się zachowywał w analogiczny
sposób jak podobni dłużnicy z przeszłości. Podejście takie choć matematycznie może wydawać się bardziej
wiarygodne nie może zostać zastosowane przez każdego wierzyciela, musi on bowiem posiadać próbkę
http://www.windykacja.pl/wiadomosci,ocena-ryzyka-kredytowego-w-malych-i-srednich-przedsiebiorstwach.html
2/3
2017-03-07 06:17:52
Windykacja.pl - Ocena ryzyka kredytowego w małych i średnich przedsiębiorstwach
danych historycznych na podstawie, których dokona oceny zdolności kredytowej, co za tym idzie jest to
dobra metoda dla przedsiębiorców działających na rynku od dłuższego czasu oraz prowadzących
skrupulatne dzienniki spraw każdego klienta, posiadających odpowiednią infrastrukturę IT pozwalającą na
uzyskanie pełnych informacji na temat poniesionych kosztów obsługi zobowiązania, wykonywanych
czynności w sprawach, ich częstotliwości, regularności spłat.
Modele oceny zdolności kredytowej dłużników opracowane na podstawie podejścia
statystyczno-matematycznego najlepiej sprawdzają się w krótkich odcinkach czasu, a wraz z jego biegiem
mogą pojawiać się zmienne mające znaczenie dla utrzymania na utrzymanie stałego poziomu ryzyka. Co za
tym idzie, metody tego typu należy co jakiś czas wykonywać ponownie. Analizy dokonywane w oparciu o
takie metody mają natomiast możliwość szybkiej reakcji w przypadku zachowania się dłużnika w sposób
odbiegający od zachowań analogicznych dłużników historycznych, którzy dokonali spłaty terminowo.
Jakkolwiek najrzetelniej wykonana ocena analiza zdolności kredytowej dłużnika nie daje stuprocentowej
pewności zaspokojenia wierzytelności oraz należytego wykonania zobowiązań przez dłużnika. Podobnie jak
skierowanie sprawy do firmy windykacyjnej nie daje pewności odzyskania należności, nie zmienia to jednak
faktu, że stosowanie analizy oraz przekazywanie spraw wyspecjalizowanym firmom windykacyjnym w
znacznym stopniu zmniejsza straty wierzyciela. Warto jest więc z nich korzystać, nawet przez małych
przedsiębiorców którzy niejednokrotnie udzielają odroczonych terminów płatności na słowo honoru .
Każda metoda naukowa będzie zawsze skuteczniejsza od przypuszczeń i dobrego wyczucia, a w biznesie
nie chodzi przecież o to aby poruszać się po rynku po omacku.
Autor: Marcin Łysuniec
http://www.windykacja.pl/wiadomosci,ocena-ryzyka-kredytowego-w-malych-i-srednich-przedsiebiorstwach.html
3/3
2017-03-07 06:17:52