Mechanizmy biologiczne i psychologiczno społeczne regulujace

Mechanizmy biologiczne
i psychologiczno społeczne
regulujace zachowanie
człowieka
Dariusz Mazurkiewicz
Podejście biologiczne:
Zachowanie człowieka jest zdeterminowane
czynnikami natury biologicznej:
neuroprzekaźniki
hormony
czynniki genetyczne
czynniki anatomiczno - fizjologiczne

Podejście biologiczne:
Geny a zachowania nienormalne
Czy zaburzenia zachowania mogą być
dziedziczone?
Czy nieprawidłowy genotyp, na przykład XYY
może być powodem zachowań antyspołecznych?
Podejście biologiczne:
Neuroprzekaźniki a zaburzenia psychiczne:
Zidentyfikowano około 40 neuroprzekaźników
Kwas glutaminowy – ślady pamięciowe, uczenie
się, pamięć krótkotrwała

GABA – kwas gamma-amino-masłowy –
czynnik hamujący, uszkodzenie układu
gabaergicznego prowadzi do pobudzenia

Acetylocholina – wpływ na uwagę, uszkodzenie
prowadzi do otępienia np. w chorobie Alzheimera

Podejście biologiczne:
Neuroprzekaźniki a zaburzenia psychiczne:
Dopamina – układ przyjemności i sprawności
ruchowej – uszkodzenie powoduje chorobę
Parkinsona, schizofrenię, mlekotok

Noradrenalina – działanie aktywizujące,
aktywacja układu adrenergicznego prowadzi do
wzrostu aktywności OUN

Podejście biologiczne:
Neuroprzekaźniki a zaburzenia psychiczne:
Serotonina – antagonista układu
noradrenergicznego, silny antagonista amidu
kwasu lizergowego (pierwsza teoria
neurochemiczna w psychiatrii

Histamina – pobudzenie ogólne (leki
antyhistaminowe – przeciwuczuleniowe powodują
senność

Podejście biologiczne:
Neuroprzekaźniki a zaburzenia psychiczne:
Opioidy – (endorfiny, enkefaliny, dynorfiny,
endomorfiny) - regulatory bólu, pobudzanie
układu nagrody (mechanizm uzależnienia),
hamowanie zdolności uczenia się

Wazopresyna – regulator pamięci, pobudza
proces zapamiętywania i uczenia się

Podejście biologiczne:
Neuroprzekaźniki a zaburzenia psychiczne:
Oksytocyna - zachowania macierzyńskie,
osłabienie pamięci (zapominanie bólu
porodowego)‫‏‬

Substancja P – mediator bólu (antagoniści
receptora substancji P mają działanie
przeciwdepresyjne, ból jest często maską depresji)‫‏‬

Podejście biologiczne:
Neuroprzekaźniki a zaburzenia psychiczne:
Somatostatyna – ogólne działanie hamujące
Cholecystokinina – regulator poziomu lęku
Galanina – neuropeptyd hamujący
Tyreoliberyna- ergotropoey i przeciwdepresyjny
Neurotensyns – endogenny neuroleptyk
Kortykoliberyna – regulator odpowiedzi na stres
Neuropeptyd Y – regulacja rytmu dobowego i
odpowiedzi na stres

Depresja
niedobór noradrenaliny
niedobór serotoniny
niedobór dopaminy
wzrost przekaźnictwa cholinergicznego

Schizofrenia
Nadczynność przekaźnictwa doaminergicznego
Nadmierne wytwarzanie pochodnych serotoniny
Deficyt przekaźnictwa glutaminergicznego
Deficyt GABA

Zespół natręctw
Zaburzenia równowagi między układem
serotoninergicznym a dopaminergicznym
(redukcja aktywności układu serotoninergicznego
przy wzroście aktywności dopaminergicznego)‫‏‬

Podejście psychologiczne:
Zachowanie człowieka jest zdeterminowane
czynnikami natury psychologicznej i społecznej:
czynniki wychowawcze
nieuświadomione konflikty
presja rodziny i otoczenia
chęć dorównania wzorcom
wpływ osób znaczących

Podejście bio – psycho - społeczne:
Nolen – Hoksema, 1998
Biologia, psychologia i społeczeństwo
mają równoległy wpływ,
wzajemnie na siebie oddziaływując
kształtują zachowanie człowieka
Co to jest nienormalność?
Teorie dawne:
Animizm - „wszystko ma duszę zaś obłęd jest
wynikiem opętania przez złego ducha,
choroba psychiczna jest zezwierzęczeniem”
Przyczyny fizyczne – zaburzenia psychiczne
mają podłoże w chorobie lub uszkodzeniu narządu

Psychogenne – nienormalność ma podłoże nie
związane z dysfunkcją narządów

Co to jest nienormalność?
Podejście współczesne- nienormalność jest wtedy,
gdy występuje:
Cierpienie
Nieprzystosowanie
Irracjonalność
Nieprzewidywalność
Brak kontroli
Rzadkość
Niekonwencjonalność
Dyskomfort otoczenia
Naruszanie norm