Plagiat.pl - Prawo autorskie

Warszawa, 4 listopada 2013 r.
Stanowisko Plagiat.pl w sprawie nowelizacji przepisów prawa autorskiego dotyczących dozwolonego użytku
publicznego.
Plagiat.pl Sp. z o.o. od ponad 10 lat rozwija oprogramowanie służące weryfikacji autentyczności tekstów przez
porównanie ich z materiałami opublikowanymi wcześniej w Internecie.
Firma Plagiat.pl stoi na stanowisku, że stosowanie oprogramowania weryfikującego autentyczność tekstów,
w tym prac dyplomowych oraz innych dokumentów, będących w świetle ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych utworami, nie stanowi ani naruszenia autorskich praw osobistych, ani też nie jest korzystaniem z pól
eksploatacji utworu o charakterze majątkowym, w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Tym samym zgoda autora utworu dostarczonego uczelni lub szkole na poddanie tego utworu sprawdzeniu pod
kątem jego oryginalności i samodzielności nie jest wymagana.
Stanowisko to zostało potwierdzone opinią mecenasa Andrzeja Karpowicza, uznanego autorytetu w zakresie
praw własności intelektualnej.
Weryfikacja autentyczności utworu za pomocą oprogramowania antyplagiatowego (AP) nie jest naruszeniem
osobistych praw autora, ponieważ:
„Jest oczywiste, że ujawnienie w wyniku działania programu AP wadliwości dostarczonego tekstu może przynieść
ujmę na honorze studenta czy ucznia dostarczającego tekst niesamodzielny, nieoryginalny – będący
przywłaszczeniem cudzego utworu czy utworów. Nie ma to jednak nic wspólnego z naruszeniem autorskich praw
osobistych autora tekstu. Ustawa o prawie autorskim definiuje ten zespół praw jako ‘więź twórcy z utworem’,
wymieniając przykładowo: prawo do autorstwa utworu, oznaczenia utworu swoim nazwiskiem, nienaruszalności
treści i formy utworu i nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Gdy tekst jest plagiatem (co ujawnił program AP), o naruszeniu żadnego z wymienionych praw nie może być
mowy – dostarczony tekst nie jest bowiem utworem osoby, która ten tekst dostarczyła uczelni lub szkole, a prawo
autorskie nie zajmuje się ochroną osób naruszających to prawo.
Gdy dostarczony tekst jest wynikiem oryginalnej i samodzielnej twórczości (a zatem nie zawiera fragmentów
cudzej twórczości) – o naruszeniu autorskich praw osobistych nie może być mowy – program AP nie ingeruje
bowiem w treść i formę utworu w tym znaczeniu, że do dalszej eksploatacji trafia utwór w jakimkolwiek stopniu
zmieniony"
„Nie zachodzi również przypadek naruszenia majątkowych praw autora. Ponieważ nie ma miejsca korzystanie
z utworu w rozumieniu jego majątkowej eksploatacji, w związku z tym, że „procedura związana ze stosowaniem
programu AP ani nie zwiększa liczby odbiorców tego tekstu, ani nie stwarza takiej możliwości (zapoznania się
z tekstem) osobom trzecim, ani też nie przynosi komukolwiek korzyści majątkowych (mowa jest tu o profitach
z korzystania z samego tekstu...). (…) Jest to więc jedynie test przydatności tekstu – ma, czy też nie
ma zasadniczych wad prawnych.”
W związku z tym że kwestia weryfikacji oryginalności tekstu za pomocą programu antyplagiatowego
i ewentualnego wymogu uzyskania zgody autora na przetwarzanie pracy w tym względzie budzi kontrowersje w
środowisku akademickim, Plagiat.pl stoi na stanowisku, że dla usunięcia tych wątpliwości korzystne byłoby
uzupełnienie ustawy w celu ujednoznacznienia interpretacji przepisów.
Uważamy, że najodpowiedniejszym sposobem wyjaśnienia tych wątpliwości w duchu zapewnienia wysokiej
jakości kształcenia w rzeczywistości cyfrowej byłoby uzupełnienie art.33(4), którego obecną treść: „Wolno
korzystać z utworów w związku z prezentacją lub naprawą sprzętu”, można by uzupełnić w następujący sposób:
"Wolno korzystać z utworów w związku z prezentacją lub naprawą sprzętu, a także dla weryfikacji oryginalności
utworów odpowiednimi programami".
Ten właśnie przepis byłby, według opinii Plagiat.pl podzielanej przez naszego eksperta, najodpowiedniejszy.
Dodatkowym argumentem za wprowadzeniem zaproponowanej zmiany jest możliwość zharmonizowania zmian
w prawie autorskim z inicjatywami legislacyjnymi, przygotowywanymi przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa
Wyższego w zakresie nowelizacji ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, w szczególności w punkcie
dotyczącym wprowadzenia obowiązkowego sprawdzania przez uczelnie prac dyplomowych za pomocą systemu
antyplagiatowego.
dr Sebastian Kawczyński
Prezes Zarządu
Plagiat.pl Sp. z o. o.