Wydarzenia gospodarcze w kraju i na świecie. Listopad 2011

Transkrypt

Wydarzenia gospodarcze w kraju i na świecie. Listopad 2011
Warszawa, dnia 1 grudnia 2011 r.
WYDARZENIA GOSPODARCZE W KRAJU I NA ŚWIECIE
Listopad 2011*
3I
Synteza
Polska
♦
W listopadzie Prezydent Rzeczypospolitej powołał Donalda Tuska na urząd Prezesa Rady
Ministrów. W expose premier przedstawił planowane zmiany w zakresie polityki fiskalnej, mające
na celu obniżenie deficytu sektora finansów publicznych w 2012 r. do poniżej 3% PKB i długu
publicznego do 52% PKB.
♦
Wg wstępnego szacunku GUS, polska gospodarka w III kw. 2011 r. rozwijała się w tempie
4,2% r/r (wobec 4,3% r/r w II kw.). Głównymi czynnikami wzrostu były konsumpcja prywatna
(wzrost o 3,0% r/r) i inwestycje (wzrost o 8,5% r/r). Jednocześnie GUS skorygował szacunek
wzrostu PKB w 2010 r. z 3,8% r/r do 3,9% r/r, głównie w wyniku korekty dynamiki inwestycji z
-1,2% r/r do -0,2% r/r.
♦
Wg październikowych danych makroekonomicznych, ujawniają się symptomy studzenia
koniunktury gospodarczej w Polsce:
•
spadek dynamiki produkcji przemysłowej do 6,5% r/r i dynamiki produkcji budowlanomontażowej do 8,9% r/r;
•
utrzymanie się stopy bezrobocia na poziomie 11,8%;
•
wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw o 2,5% r/r;
•
wzrost wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw o 5,1% r/r;
•
spadek PMI dla przemysłu, wskaźników ogólnego klimatu koniunktury oraz ufności
konsumenckiej.
♦
Proces spowalniania gospodarczego może być łagodny dzięki popytowi krajowemu, na co
wskazują następujące wskaźniki:
♦
•
utrzymanie dynamiki sprzedaży detalicznej powyżej 11% r/r (i dynamiki realnej blisko 7%);
•
nieznaczny wzrost wskaźnika optymizmu konsumentów (WOK).
Niekorzystnymi danymi są dane dotyczące inflacji oraz kursu walutowego, którego obecny trend
wpływa na wzrost cen. W październiku wskaźnik CPI wzrósł ponownie do 4,3% r/r – utrzymując
* raport przygotowany na podstawie danych opublikowanych w okresie 21.10.-18.11.2011 r., wg następującego podziału:
● Polska, ● Europa Zachodnia, ● Europa Środkowo-Wschodnia, ● USA, ● Japonia, ● BRIC – Brazylia, Rosja, Indie, Chiny;
oraz ● Rynki finansowe i surowców naturalnych.
Departament Analiz i Skarbu
się powyżej górnej granicy dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego dziesiąty miesiąc z
rzędu. Jednocześnie po październikowej korekcie, w listopadzie złoty ponownie się osłabiał,
przekraczając 4,50 PLN za EUR, 3,40 PLN za USD oraz 3,65 PLN za CHF. Deprecjacja złotego
nastąpiła pod wpływem rozwoju kryzysu zadłużeniowego w strefie euro i pogorszenia sytuacji na
Węgrzech.
♦
W zakresie realizacji budżetu państwa opublikowane zostały kolejne korzystne dane: deficyt po
październiku ukształtował się na poziomie 22,5 mld zł, tj. 16,4 mld zł poniżej poziomu
przewidywanego w harmonogramie, a wykonanie wyniosło 56,1% rocznego planu.
Europa Zachodnia
W efekcie rozwoju kryzysu zadłużenia w strefie euro miał miejsce szereg zmian politycznych w
państwach obecnie najbardziej narażonych na jego gospodarcze konsekwencje:
•
W Grecji powołany został rząd tymczasowy – nowym premierem został Lucas Papademos,
były wiceprezes tamtejszego banku centralnego. Zadaniem rządu będzie uniknięcie
bankructwa kraju (akceptacja planu reform i uzyskanie tym samym dalszej pomocy od MFW i
UE) oraz jego wykluczenia ze strefy euro. Jego dotychczasowe działania zyskały aprobatę
międzynarodowych pożyczkodawców;
•
Włoski premier Silvio Berlusconi ustąpił ze stanowiska, m.in. pod presją wydarzeń rynkowych
(wzrost rentowności włoskich obligacji do ponad 7,0%), będących efektem jego powolnych
działań na rzecz stabilizacji fiskalnej kraju, poprzez wdrażanie koniecznych reform finansów
publicznych. Nowym premierem został Mario Monti, ekonomista, który uzyskał ze strony
głównej partii opozycji poparcie dla działań antykryzysowych swojego rządu;
•
W listopadowych wyborach parlamentarnych w Hiszpanii wygrała centroprawicowa Partia
Ludowa, jednak nowy premier Mariano Rajoy dotychczas nie przedstawił konkretnych
propozycji reform fiskalnych. Osiągnięcie przyszłorocznego celu deficytu na poziomie 4,4%
PKB będzie wymagało ok. 30 mld EUR oszczędności budżetowych. Brak informacji ze strony
rządu spowodował dalszy wzrost rentowności hiszpańskiego długu.
Wzrost gospodarczy w państwach Europy Zachodniej w III kw. br. zwolnił nieznacznie, osiągając
w strefie euro 0,2% kw/kw i 1,4% r/r. Jednocześnie zarysowały się istotne ryzyka wskazujące na
silniejsze spowolnienie w kolejnych kwartałach. Wg prognozy Komisji Europejskiej wzrost PKB w
strefie euro wyniesie 1,5% w 2011 r., 0,5% w 2012 r. i 1,3% w 2013 r.
Opublikowane w listopadzie dane makroekonomiczne dla Europy Zachodniej wskazują na silne
spowolnienie aktywności gospodarczej państw regionu:
•
spadek dynamiki produkcji przemysłowej w strefie euro we wrześniu do 2,2% r/r (oczekiwano
3,3%) i -2,0% m/m, widoczny we wszystkich kategoriach produkcji. Niekorzystnie kształtują
się oczekiwania dla produkcji w kolejnych miesiącach, przy spadku nowych zamówień dla
przemysłu o 6,4% m/m oraz spadku PMI dla przemysłu do 47,1 pkt.;
•
malejąca od 5 miesięcy konsumpcja – we wrześniu w strefie euro odnotowano spadek
sprzedaży detalicznej o 1,5% r/r, m.in. w efekcie wzrostu stopy bezrobocia do 10,2%;
•
widoczne od połowy br. spowolnienie dynamiki wymiany handlowej strefy euro, m.in. z USA i
Chinami.
2
Departament Analiz i Skarbu
Agencje ratingowe obniżyły ocenę sytuacji fiskalnej następujących państw:
•
Belgii (S&P do „AA” z „AA+”; perspektywa negatywna);
•
Cypru (Moody’s do „Baa3” z „Baa1”; perspektywa negatywna);
•
Portugalii (Fitch do „BB+” z „BBB-”; perspektywa negatywna);
•
Agencje Moody’s oraz Fitch ostrzegły Francję, wskazując, że jej najwyższy rating „AAA” jest
zagrożony, m.in. ze względu na rosnące koszty obsługi długu oraz wolniejszy wzrost PKB. W
efekcie Francja ma niewielkie możliwości absorpcji szoków, wynikających ewentualnego
dalszego pogorszenia się sytuacji w pozostałych państwach strefy euro.
Europa Środkowo-Wschodnia
♦
W III kwartale 2011 roku w większości krajów Europy Środkowo-Wschodniej zanotowano niższe
tempo wzrostu gospodarczego w porównaniu z poprzednim okresem. Wyjątek stanowiły Litwa
oraz Łotwa.
♦
Równocześnie w całym regionie notowano wysoki, ponad 4-procentowy wskaźnik inflacji. Nieco
niższa inflacja panowała na Węgrzech oraz w Czechach.
♦
Na rynkach finansowych regionu w okresie największej przeceny instrumentów finansowych
(25.10.-25.11.) obserwowano:
•
Znaczny wzrost rentowności papierów dłużnych Czech (ponad 130 p.b.), Węgier (ponad
160 p.b.) i Słowacji (ponad 130 p.b.) w reakcji na wzrost ryzyka w Europie Zachodniej;
•
Znaczną deprecjację lokalnych walut wobec euro (forinta o 5,6%, korony o 4,6%, złotego o
4,3%), która niesie ze sobą wysokie ryzyko walutowe w przypadku kredytów hipotecznych
denominowanych w walutach obcych;
♦
Ponadto miały miejsce następujące istotne wydarzenia:
•
Węgry oficjalnie zwróciły się do KE oraz MFW z prośbą o potencjalną pomoc finansową,
która miałaby mieć charakter zapobiegawczy;
•
Agencja Moody’s obniżyła rating kredytowy Węgier z Ba1 do Baa3;
•
Na listopadowym posiedzeniu Narodowy Bank Węgier podniósł stopy procentowe o 50 p.b
do 6,50%;
•
Narodowy Bank Austrii wprowadził wymóg utworzenia dodatkowego buforu kapitałowego
dla banków, które posiadają aktywa w Europie Środkowo-Wschodniej.
USA
♦
PKB USA wzrósł w III kw. br. o 2,0% kw/kw (ujęcie zannualizowane), a nie jak wstępnie
szacowano o 2,5% kw/kw, wobec 1,3% kw/kw w II kw. br. Korektą objęto przede wszystkim dane
o inwestycjach prywatnych, których udział we wzroście PKB był ujemny. Głównym czynnikiem
wzrostu była konsumpcja prywatna. Wg prognozy Komisji Europejskiej spowolnienie wzrostu
gospodarczego w USA w 2012 r. będzie nieznaczne. KE szacuje, że w 2011 r. PKB wzrośnie o
1,6%, 1,5% w 2012 r. i 1,3% w 2013 r. Wg prognoz OECD wzrost gospodarczy USA będzie
przyspieszał i wyniesie odpowiednio 1,7%, 2,0% i 2,5%.
♦
Wskaźniki makroekonomiczne opublikowane w listopadzie wskazywały na stabilizację sytuacji
3
Departament Analiz i Skarbu
gospodarczej USA na początku IV kw. br.:
•
Wzrost produkcji przemysłowej w październiku o 3,9% r/r;
•
Malejąca, ale wciąż wysoka dynamika sprzedaży detalicznej, przekraczająca 7,0% r/r.
Jednocześnie wzrosły wskaźniki nastrojów konsumentów;
•
Malejący deficyt w wymianie handlowej, po relatywnie silnym wzroście dynamiki eksportu i
spowolnieniu importu (głównie z Chin);
♦
•
Nieznaczny spadek stopy bezrobocia (o 0,1 p.p.) do 9,0%;
•
Spadek inflacji CPI o 0,4 p.p. do 3,5%
W roku fiskalnym 2011 (trwającym od października 2010 r. do września 2011 r.) deficyt budżetowy
USA wyniósł 9,6% PKB, tj. 1,3 bln USD, nieco więcej niż w roku poprzednim, gdy ukształtował się
na poziomie 8,9% PKB. Po październiku br., rozpoczynającym rok fiskalny 2012, deficyt
budżetowy był niższy niż przed rokiem. Biuro Budżetowe Kongresu USA szacuje, że deficyt w
nowym roku fiskalnym może spaść do 973 mld USD, tj. ok. 6,3% PKB.
♦
Prezydent USA uczestniczył w listopadowym szczycie państw azjatyckich na indonezyjskiej
wyspie Bali. Na spotkaniu podkreślał ekonomiczne znaczenie Azji dla USA, zapowiadając
wzmocnienie strategicznego partnerstwa gospodarczego z państwami regionu.
Japonia
♦
Dane opisujące sytuację gospodarczą Japonii wskazują na stopniowe spowalnianie wzrostu w
ostatnich miesiącach. Jest to efekt m.in.: zbytniego umocnienia japońskiego jena, spadku popytu z
Tajlandii w wyniku powodzi oraz globalnego spowolnienia gospodarczego (m.in. w Europie):
•
utrzymuje się ujemna dynamika produkcji przemysłowej, przy braku widocznego ożywienia
we wskaźnikach koniunktury PMI i nastrojów przedsiębiorców;
•
powolny wzrost konsumpcji, w efekcie czego kontynuowane są zjawiska deflacyjne;
•
znaczne wyhamowanie eksportu przy wzroście importu. Coraz częściej notowany jest
miesięczny deficyt w wymianie handlowej Japonii. Malał m.in. eksport do Chin, USA, UE i
Tajlandii.
•
♦
stopa bezrobocia wzrosła w październiku o 0,4 p.p. do 4,5%.
Rząd Japonii przyjął plan wsparcia dla regionów dotkniętych trzęsieniem ziemi i tsunami. W ciągu
najbliższych 6 lat na ten cel przeznaczono łącznie ok. 250 mld USD. Wydatki te mają się
przyczynić do wzrostu PKB w przyszłym roku fiskalnym o 1,7%.
BRIC
♦
W krajach grupy BRIC widoczne jest umiarkowane osłabienie koniunktury. Najsilniejszą
gospodarką pozostają Chiny, w przypadku których pomimo spowalniania tempa wzrostu
gospodarczego, jego dynamika pozostaje nadal na poziomie ponad 9%. Natomiast w Indiach
tempo wzrostu gospodarczego obniżyło się do 6,9%.
♦
W październiku chińska gospodarka charakteryzowała się wysoką dynamiką produkcji
przemysłowej (13,2% r/r).
4
Departament Analiz i Skarbu
♦
Większość krajów grupy BRIC utrzymywała w październiku nadwyżkę handlową. W przypadku
Chin nastąpił wzrost nadwyżki handlowej (do 17,0 mld USD), pomimo spadku eksportu (do
157,5 mld USD).
♦
Problemem ekonomicznym dla większości krajów grupy BRIC pozostaje wysoka inflacja, w
Indiach wynosząca ok. 10% r/r, co jest szczególnie niekorzystne w sytuacji spowalniającego
wzrostu gospodarczego. Wyjątkiem są Chiny, w przypadku których inflacja w październiku
osiągnęła 5,5%, spadając kolejny miesiąc z rzędu.
♦
Wobec spowalniającego tempa wzrostu gospodarczego i malejącej od kilku miesięcy inflacji, bank
centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 p.b. do 21,0%.
Rynki finansowe
♦
Po krótkotrwałym entuzjazmie inwestorów spowodowanym październikowym porozumieniem w
sprawie pomocy finansowej dla Grecji, w listopadzie na rynkach finansowych obserwować można
było ponowny wzrost awersji do ryzyka w wyniku wysokiej niepewności politycznej we Włoszech,
Grecji i Hiszpanii oraz rozszerzania się kryzysu zadłużeniowego na kolejne kraje UE.
♦
Zmiana wyceny ryzyka, odzwierciedlona we wzroście notowań CDS oraz rozszerzających się
spreadach między rentownościami obligacji państw UE i Niemiec była widoczna szczególnie w
przypadku grupy krajów takich jak: Francja, Belgia, Włochy, Hiszpania, Portugalia i Grecja.
♦
Wzrost ryzyka wywołał również silną wyprzedaż na rynku długu europejskiego, która
spowodowała wzrost rentowności obligacji Włoch, Hiszpanii, Belgii i Grecji do rekordowych
poziomów, mimo interwencyjnych skupów prowadzonych przez EBC.
♦
EBC 29 listopada 2011 roku nie zdołał w pełni dokonać sterylizacji rynku po skupie obligacji
europejskich w ramach programu SMP. EBC zaoferował siedmiodniowe depozyty o wartości
203,5 mld euro, podczas gdy banki ulokowały jedynie 194,2 mld.
♦
W wyniku powyższych zdarzeń wzrosło ryzyko inwestycyjne w krajach UE, które do tej pory w
ocenie inwestorów uważane były za bezpieczne. W konsekwencji na niemieckim rynku
zanotowano wzrost rentowności obligacji o około 50 p.b. Równolegle obserwowano silną
przecenę euro wobec dolara z poziomu 1,42 do 1,32.
♦
Sytuacja w Europie Zachodniej negatywnie wpłynęła na wycenę ryzyka w środkowo-wschodniej
części Europy,
co zostało odzwierciedlone we wzroście cen CDS oraz rentowności obligacji
skarbowych.
♦
Inwestorzy szukając bezpieczniejszych aktywów lokowali kapitał na rynkach azjatyckich oraz
amerykańskim, gdzie ryzyko inwestycyjne jest zdecydowanie niższe.
♦
Do połowy listopada na rynku krajowym pomimo wydarzeń w strefie euro dochodowość papierów
skarbowych utrzymywała się na stabilnym poziomie. Silniejszy wzrost krzywej rentowności o około
30 pb w reakcji na rosnące rentowności sąsiednich państw oraz informacje o obniżeniu
perspektywy dla polskiego sektora bankowego przez agencję Moody’s został zaobserwowany w
drugiej połowie miesiąca.
♦
Na rynku walutowym w Polsce złoty umocnił się na przełomie października i listopada względem
głównych walut światowych jednak w listopadzie powrócił do trendu spadkowego. Na osłabienie
5
Departament Analiz i Skarbu
złotego wpływ miały informacje z Węgier o wystąpieniu o potencjalną pomoc finansową do KE i
MFW oraz o obniżeniu węgierskiego ratingu przez agencję Moody’s. Na koniec miesiąca kurs
EUR-PLN wynosił 4,51, natomiast USD-PLN 3,35. NBP dokonał interwencji walutowej w celu
stabilizacji złotego dnia 23 listopada.
♦
Agencja ratingowa S&P obniżyła 29 listopada ratingi kredytowe 35 banków. W grupie banków,
których ratingi zostały obniżone znalazły się m.in. Goldman Sachs, Bank of America, Merrill
Lynch, Citigroup, HSBC, Bank of New York Mellon i Wells oraz Barclays i UBS.
♦
Agencja ratingowa Moody's zapowiedziała, że może obniżyć rating długu 87 banków z 15 państw
Unii Europejskiej, w tym PKO BP.
Rynki surowcowe
W analizowanym okresie na rynkach surowcowych:
♦
Cena złota wzrosła do poziomu 1 722 USD za uncję.
♦
Cena ropy naftowej WTI wzrosła do poziomu 97,7 USD za baryłkę, w związku z czym różnica
między ceną ropy Brent i WTI spadła do 11,0 USD za baryłkę.
♦
Spadły ceny surowców rolnych – głównie w związku ze spodziewanym dalszym
spowolnieniem wzrostu gospodarczego na świecie.
6
Departament Analiz i Skarbu
Wybrane informacje
o wydarzeniach w otoczeniu makroekonomicznym
3
II
1. Polska
Wzrost gospodarczy
PKB
Wpływ poszczególnych składowych na wzrost PKB
Dynamika PKB (wyrównana sezonowo)
5,0%
6
4,7
4,4
%
4
3,2
4,5
4,3
4,2
0,4
4,6%
4,1%
kw/kw
4,0%
3,7%
3,5%
1,6
2
4,5%
4,2%
r/r
3,5
3,0
4,8%
4,5%
1,0
3,2%
2,8%
3,0%
2,5%
0
2,0%
1,5%
-2
1,5%
Konsumpcja prywatna
Inwestycje
Zapasy
-6
I kw.
II kw. III kw. IV kw.
I kw.
Konsumpcja publiczna
Eksport netto
PKB (r/r)
II kw. III kw. IV kw.
2009
I kw.
2010
0,5%
0,4%
0,9% 1,0%
1,0%
0,9%
1,0%
-4
1,4%
1,5%
1,3%
1,2% 1,0%
0,7%
0,6% 0,4%
0,0%
II kw. III kw.
I kw.
II kw. III kw. IV kw.
2011
I kw.
II kw. III kw. IV kw.
2009
I kw.
2010
II kw. III kw.
2011
Źródło: Dane GUS
♦
Według wstępnego szacunku GUS, PKB Polski w III kw. br. wzrósł realnie o 4,2% r/r wobec
4,3% r/r w poprzednim kwartale (niewyrównany sezonowo, w cenach stałych średniorocznych
roku poprzedniego). Wzrost gospodarczy w II kw. generowany był głównie przez konsumpcję
prywatną, która wzrosła o 3,0% r/r, a jej wpływ na wzrost wyniósł 1,8 pkt. proc. Ponadto korzystnie
na PKB wpłynęły również inwestycje (wzrost o 8,5% r/r), których wpływ na PKB wyniósł
1,6 pkt. proc.
♦
Dynamika wzrostu PKB w II kw. br. wyrównanego sezonowo (w cenach stałych przy roku
odniesienia 2000) wyniosła 4,2% r/r i 1,0% kw/kw.
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa i budowlano montażowa
25%
przemysłowa
20%
-10
45
lis 11
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
40
-20
przetwórstwo przemysłowe
budownictwo
handel
PMI (lewa skala)
lip 10
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
-15%
lis 09
-10%
-15%
sty 10
-10%
lip 09
-5%
wrz 09
-5%
maj 09
0%
sty 09
0%
50
wrz 10
5%
maj 10
6,5%
mar 10
5%
lis 09
10%
sty 10
8,9%
0
lip 09
10%
55
wrz 09
15%
maj 09
15%
mar 09
pkt.
sty 09
20%
10
pkt.
budowlano-montażowa
mar 09
25%
Wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury i PMI
60
-30
Źródło: Dane GUS, Markit
♦
*
*
W październiku 2011 r. dynamika produkcji przemysłowej wyniosła 6,5% r/r (wobec 7,7% r/r
we wrześniu). Wzrost produkcji odnotowano w 25 (spośród 34) działach przemysłu, w tym
o 19,2% r/r w produkcji metali. Największy spadek (o 20,4%) nastąpił w produkcji wyrobów
farmaceutycznych. Dalszy spadek wskaźników ogólnego klimatu koniunktury wraz ze wzrostem
w cenach stałych
7
Departament Analiz i Skarbu
PMI (do 51,7 pkt.) mogą wskazywać utrzymanie na podobnym poziomie lub nieznaczny spadek
dynamiki produkcji w kolejnych miesiącach. Produkcja po wyeliminowaniu czynników sezonowych
była o 7,0% wyższa niż w październiku 2010 r.
♦
Nowe zamówienia w przemyśle wzrosły we wrześniu o 17,9% r/r, po wzroście o 13,9% r/r
w sierpniu. W ujęciu miesięcznym zamówienia wzrosły o 19,9% w porównaniu ze wzrostem o
0,3% w sierpniu. Wg październikowej ankiety PMI wzrost wskaźnika wynikał głównie ze wzrostu
nowych zamówień ogółem (przy nieznacznym spadku zamówień eksportowych), co wskazuje na
utrzymanie stabilnego popytu krajowego na produkcję przemysłową.
♦
Dynamika produkcji budowlano-montażowej w październiku wyniosła 8,9% r/r (wobec
18,1% r/r we wrześniu). Dynamika produkcji budowlano-montażowej kształtowana była głównie
rozszerzaniem działalności w zakresie robót związanych z budową obiektów inżynierii lądowej i
wodnej – o 24,9% r/r. Po wyeliminowaniu czynników sezonowych dynamika produkcji budowlanomontażowej ukształtowała się na poziomie 14,9% r/r.
♦
Jednocześnie dane dotyczące budownictwa mieszkaniowego, pozostają niekorzystne. W okresie
styczeń-październik 2011 r. oddano do użytkowania 7,8% mniej mieszkań niż w analogicznym
okresie 2010 r. i 22,6% mniej niż w 2009 r.
*
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
Wskaźnik optymizmu konsumentów
Sprzedaż detaliczna r/r (lewa oś)
Wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (prawa oś)
Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (prawa oś)
0
120
70
-5%
-60
60
110
100
lip 11
sty 11
kwi 11
lip 10
paź 10
sty 10
kwi 10
lip 09
paź 09
sty 09
kwi 09
lip 08
paź 08
sty 08
paź 11
88,2
90
paź 11
paź 10
kwi 10
paź 08
kwi 08
lip 11
-50
sty 11
0%
kwi 11
80
lip 10
-40
sty 10
5%
lip 09
-30
paź 09
10%
sty 09
-20
kwi 09
15%
lip 08
-10
sty 08
20%
kwi 08
25%
Źródło: Dane GUS, IPSOS
♦
Dynamika sprzedaży detalicznej w październiku br. wyniosła 11,2% r/r wobec 11,4% r/r we
wrześniu. W skali roku wzrosła wartość sprzedaży w prawie wszystkich kategoriach, w tym o
26,2% r/r „pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach”. Obniżyła
się natomiast (o 3,0% r/r) wartość sprzedaży pojazdów.
♦
Po wyeliminowaniu wpływu wzrostu cen, dynamika sprzedaży wyniosła 6,8% r/r. Wzrost wolumenu
sprzedaży został zanotowany w większości kategorii. Spadła sprzedaż pojazdów (o 1,0% r/r) oraz
żywności, napojów i wyrobów tytoniowych (0,8% r/r).
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
Import
Eksport
2
bilans handlowy (p.o.)
13
1
12
11
0
10
9
-1
lip 11
wrz 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
lis 08
sty 09
lip 08
7
maj 08
8
sty 08
lip 11
wrz 11
maj 11
sty 11
-7%
mar 11
-6%
-35%
lis 10
-30%
lip 10
-5%
wrz 10
-25%
maj 10
-4%
sty 10
-3%
-20%
mar 10
-2%
-15%
lis 09
-10%
wrz 09
-1%
lip 09
-5%
maj 09
0%
mar 09
1%
0%
lis 08
2%
5%
sty 09
10%
wrz 08
3%
lip 08
15%
maj 08
4%
mar 08
5%
20%
sty 08
mld EUR
mld EUR
6%
25%
Źródło: Dane NBP
14
wrz 08
7%
mar 08
30%
8
Handel zagraniczny
12-miesięczny deficyt na RB/PKB (p.o.)
Import (r/r; l.o.)
Eksport (r/r; l.o.)
35%
-2
Departament Analiz i Skarbu
W handlu zagranicznym we wrześniu br. zanotowano deficyt w wysokości 0,5 mld EUR
(wobec 1,1 mld EUR w sierpniu), przy ukształtowaniu się wartości importu na poziomie 12,6 mld
EUR i eksportu 12,2 mld EUR.
Natomiast na rachunku bieżącym (RB) we wrześniu br. został zanotowany deficyt w wysokości
1,9 mld EUR (wobec 2,0 w sierpniu). Skumulowany 12-miesięczny deficyt na RB wzrósł do ok.
4,6% PKB.
Deficyt na rachunku bieżącym we wrześniu br. był wynikiem ujemnego salda dochodów (1,5 mld
EUR), obrotów towarowych (0,5 mld EUR) i transferów bieżących (0,1 mld EUR) oraz dodatniego
salda usług (0,2 mld EUR). Deficyt na rachunku bieżącym uległ nieznacznemu obniżeniu wobec
sierpnia dzięki poprawie salda obrotów towarowych i dochodów, a pomimo pogorszenia salda
transferów bieżących i usług.
Rynek pracy
Bezrobocie i zatrudnienie
Zmiana zatrudnienia r/r (lewa oś)
Stopa bezrobocia (prawa oś)
6%
Stopa
bezrobocia
rejestrowanego
w
październiku br. wyniosła 11,8%, utrzymując
się na tym poziomie od lipca br. (wobec
11,5% w październiku 2010 r.). Liczba
bezrobotnych wyniosła 1,9 mln osób.
Najwyższą stopę bezrobocia zanotowano
w województwie
warmińsko-mazurskim
(18,9%), a najniższą w wielkopolskim (8,6%).
W październiku pracodawcy zgłosili do
urzędów pracy 54,9 tys. ofert pracy.
Jednocześnie
467
zakładów
pracy
zadeklarowało zwolnienie w najbliższym
czasie 30,9 tys. pracowników, w tym z
sektora publicznego 16,4 tys.
14%
5%
13%
4%
11,8%
3%
12%
2,5%
2%
11%
1%
0%
10%
-1%
9%
-3%
sty 08
mar 08
maj 08
lip 08
wrz 08
lis 08
sty 09
mar 09
maj 09
lip 09
wrz 09
lis 09
sty 10
mar 10
maj 10
lip 10
wrz 10
lis 10
sty 11
mar 11
maj 11
lip 11
wrz 11
-2%
8%
Źródło: Dane GUS
Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w październiku 2011 r. o 2,5% r/r i obniżyło się w
skali miesiąca o 0,1%, kształtując się na poziomie 5,5 mln osób. Przeciętne wynagrodzenie w
sektorze wzrosło o 5,1% r/r i wyniosło 3 617 PLN. Realnie wynagrodzenia wzrosły w październiku
o 0,3% r/r, przy ukształtowaniu się wskaźnika inflacji na poziomie 4,3% r/r.
♦
Inflacja
Inflacja
Ujęcie r/r
2,0%
CPI
PPI
HICP
Bazowa netto*
CPI
PPI
HICP
Bazowa netto*
1,5%
1,0%
0,5%
-0,5%
sty 10
lut 10
mar 10
kwi 10
maj 10
cze 10
lip 10
sie 10
wrz 10
paź 10
lis 10
gru 10
sty 11
lut 11
mar 11
kwi 11
maj 11
cze 11
lip 11
sie 11
wrz 11
paź 11
0,0%
sty 10
lut 10
mar 10
kwi 10
maj 10
cze 10
lip 10
sie 10
wrz 10
paź 10
lis 10
gru 10
sty 11
lut 11
mar 11
kwi 11
maj 11
cze 11
lip 11
sie 11
wrz 11
paź 11
10%
9%
8%
7%
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
-1%
-2%
-3%
Ujęcie m/m
Źródło: Dane GUS, NBP: *Wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen żywności i energii
♦
W październiku wskaźnik inflacji CPI (cen towarów i usług konsumpcyjnych, dane GUS)
wzrósł do 4,3% r/r z 3,9% r/r zanotowanego we wrześniu, utrzymując się od początku 2011 r.
powyżej górnej granicy dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego NBP na poziomie 3,5% r/r.
Największy wpływ na wzrost wskaźnika CPI miały podwyżki cen związanych z mieszkaniem,
podwyższając wskaźnik o 1,52 pkt. proc. Najbardziej w skali roku wzrosły ceny w kategoriach:
transport (o 9,1% r/r), w tym ceny paliw (o 16,1% r/r); mieszkanie (o 5,9% r/r), w tym nośniki
9
Departament Analiz i Skarbu
energii (o 7,7% r/r); oraz żywność, napoje bezalkoholowe i alkoholowe oraz wyroby tytoniowe (o
4,1% r/r), w tym żywność (o 3,9% r/r). Obniżyły się natomiast ceny odzieży i obuwia (o 1,6% r/r).
♦
W październiku inflacja bazowa netto (po wyłączeniu cen żywności i energii) – wzrosła do
poziomu 2,8% r/r. Pozostałe miary inflacji bazowej również wzrosły, kształtując się przedziale
3,7%-4,3% r/r.
♦
Wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu PPI wyniósł w październiku br. 8,5% r/r (8,4% we
wrześniu po korekcie). Najwyższy wzrost cen odnotowano w górnictwie i wydobywaniu (o 10,4%
r/r). Wysoka dynamika PPI, będąca m.in. skutkiem wzrostu cen surowców na rynkach światowych
i osłabienia złotego w ostatnich miesiącach, wraz ze wzrostem podatków i opłat przekłada się na
wzrost cen konsumpcyjnych, podtrzymując wysoki wskaźnik inflacji CPI.
*
Podaż pieniądza
Dynamika podaży pieniądza w Polsce
Pieniądz M3, gotówka w obiegu, należności (r/r)
Depozyty i kredyty (r/r)
450
lip 11
0%
wrz 11
500
maj 11
5%
mar 11
550
lis 10
10%
sty 11
600
lip 10
650
15%
wrz 10
20%
maj 10
700
mar 10
-10%
25%
lis 09
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
0%
750
sty 10
10%
30%
lip 09
20%
850
mld PLN
800
wrz 09
30%
Depozyty - wolumen
Depozyty - zmiana r/r
35%
maj 09
40%
40%
sty 09
należności od gospodarstw domowych
należności od przedsiębiorstw
podaż pieniądza M3
gotówka w obiegu
Kredyty - wolumen
Kredyty - zmiana r/r
mar 09
50%
Źródło: Dane NBP
Podaż pieniądza w Polsce
Data
październik 2010
grudzień 2010
sierpień 2011
wrzesień 2011
październik 2011
gotówka w obiegu
M1
M2
M3
nominał dynamika nominał dynamika nominał dynamika nominał dynamika
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
92 025
2,9%
420 153
11,0%
748 187
7,0%
756 552
6,4%
92 707
3,3%
449 192
15,7%
774 658
8,4%
783 648
8,8%
97 241
4,8%
449 241
6,7%
800 242
8,3%
815 802
8,8%
99 333
8,4%
444 752
6,1%
814 265
9,4%
829 473
10,2%
99 500
8,1%
442 060
5,2%
817 585
9,3%
835 655
10,5%
Źródło: Dane NBP
♦
Wartość depozytów ogółem wzrosła w ciągu miesiąca o 3,2 mld PLN, tj. o 0,4% do 718,1 mld
PLN, w tym: gospodarstw domowych o 4,0 mld PLN, tj. o 0,9% do 456,4 mld PLN; przedsiębiorstw
o 0,6 mld PLN, tj. o 0,3% do 181,3 mld PLN; a instytucji samorządowych o 1,5 mld PLN, tj. o 6,6%
do 24,8 mld PLN. Spadły natomiast depozyty niemonetarnych instytucji finansowych o
1,7 mld PLN, tj. o 4,4% do 38,2 mld PLN.
♦
Wartość kredytów ogółem wzrosła w październiku o 0,5 mld PLN, tj. o 0,1% do 841,8 mld PLN.
Wartość kredytów dla przedsiębiorstw wzrosła o 1,2 mld PLN, tj. o 0,5% do 245,0 mld PLN; a dla
instytucji samorządowych o 0,6 mld PLN, tj. o 1,8% do 35,4 mld PLN. Spadła natomiast wartość
kredytów dla gospodarstw domowych o 0,8 mld PLN, tj. o 0,1% do 530,0 mld PLN; oraz dla
niemonetarnych instytucji finansowych o 0,7 mld PLN, tj. o 2,6% do 27,5 mld PLN. Na spadek
złotowej wyceny walutowych kredytów mieszkaniowych w październiku 2011 r. wpłynęła
aprecjacja złotego: względem euro o 1,5% i względem franka szwajcarskiego o 1,5%,
w efekcie czego wartość kredytów walutowych ogółem obniżyła się o ok. 3,2 mld PLN, w
tym dla gospodarstw domowych o ok. 3,0 mld PLN.
*
Dane dotyczące kredytów i depozytów przedstawiane są w niniejszym raporcie zgodnie z klasyfikacją przyjętą w publikacji
NBP „Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji”
10
Departament Analiz i Skarbu
Finanse publiczne
Budżet państwa
Wykonanie deficytu budżetu państwa w 2011 r.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
-2,8
-14,4
-17,3
-21,6
-23,7
-20,4
-21,1
-20,7
Finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa
IX
X
XI
-21,9
-22,5
XII
obligacje
0
środki
przechodzące
prywatyzacja
zagraniczne
harmonogram na 2011 r.
33,9
35
-5
bony skarbowe
styczeń-wrzesień
-2,8
30
-10
25
-15
styczeń-październik
21,6
21,2
20
-14,4
15,0
-20
-18,3
15
12,1
9,0
9,8
-25
10
-24,9
-30
-29,6
-35
5
-2,9
-32,1
-35,2
-40
Harmonogram na 2011 r.
7,0
0
-36,2
Wykonanie
-37,7
-38,9
-38,2
-5
-40,2
-45
-10
Źródło: Dane MF
Wg szacunkowego wykonania budżetu państwa (wg MF) po październiku br., deficyt budżetu
państwa wyniósł 22,5 mld PLN (tj. 56,1% rocznego planu opiewającego na 40,2 mld PLN). Na
realizację deficytu złożyły się dochody na poziomie 231,9 mld PLN oraz wydatki na poziomie
254,4 mld PLN. Realizacja deficytu na poziomie niższym niż założono w harmonogramie
wykonania budżetu jest skutkiem wpłaty z zysku NBP za 2010 r. (o ok. 4,5 mld PLN wyższej niż
założono w Ustawie budżetowej na 2011 r.) oraz wyższych dochodów z VAT, w efekcie wyższej
niż zakładano inflacji oraz sprzedaży detalicznej.
Polskie SPW w portfelach kluczowych grup inwestorów
170
Banki
mld zł
Inwestorzy zagraniczni
Fundusze emerytalne
Polskie SPW w portfelach banków krajowych
150
mld zł
160
140
150
140
130
130
120
120
110
100
110
90
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
SPW posiadane przez inwestorów zagranicznych
wrz 10
100
80
Zmiany SPW w portfelach inwestorów zagranicznych
165
15
mld zł
Bony skarbowe
Obligacje skarbowe
mld zł
155
Bony skarbowe
145
Obligacje skarbowe
10
135
125
5
115
105
0
95
85
paź 11
wrz 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
wrz 10
paź 10
lip 10
sie 10
cze 10
maj 10
kwi 10
mar 10
lut 10
sty 10
wrz 11
paź 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
wrz 10
paź 10
lip 10
sie 10
cze 10
maj 10
kwi 10
mar 10
lut 10
-5
sty 10
75
Źródło: MF
Wartość nominalna polskich skarbowych papierów wartościowych (SPW) wzrosła w październiku
br. o 3,1 mld PLN do 518,9 mld PLN (wobec 506,9 mld PLN na koniec 2010 r.).
Zaangażowanie inwestorów zagranicznych w SPW w październiku wzrosło o 0,6 mld PLN do
poziomu 158,3 mld PLN, w przypadku OFE – o 3,9 mld PLN do 127,0 mld PLN, a w przypadku
banków krajowych spadło o 2,7 mld PLN do poziomu 100,8 mld PLN. Zaangażowanie inwestorów
zagranicznych rośnie od końca 2008 r., osiągając udział ponad 30%, natomiast zaangażowanie
banków krajowych – spada od początku 2010 r. (z udziałem kształtującym się obecnie na
poziomie poniżej 20%). Jednocześnie w ostatnich miesiącach zaangażowanie OFE w SPW
kształtuje się w przedziale 23%-25%.
11
Departament Analiz i Skarbu
2. Europa Zachodnia
Ostatnie wydarzenia dotyczące europejskiego kryzysu zadłużenia:
14.09: Spotkanie przywódców Niemiec i Francji z premierem Grecji, który zostaje upomniany,
aby jak najszybciej wdrożyć uzgodniony na szczycie 21.07 plan reform. Dotychczasowe
działania nie pozwoliły osiągnąć zamierzonych celów fiskalnych i strukturalnych.
20.09: Agencja ratingowa S&P obniżyła rating Włoch o jeden stopień do „A/A-1” z „A+/A-1+”
pozostawiając negatywną perspektywę ratingu w przyszłości. Agencja uzasadniła swoją
decyzję pogarszającą się perspektywą wzrostu gospodarczego kraju oraz niestabilną sytuacją
polityczną kraju, która nie pozwala na szybkie przeprowadzenie potrzebnych reform finansów
publicznych.
22.09: Grecja musi wdrożyć plan dalszych reform, dzięki którym będzie mogła uzyskać dalsze
finansowanie zadłużenia z MFW i UE. W reakcji greckie związki zawodowe przeprowadziły
24-godzinny strajk generalny.
29.09: Niemiecki rząd zaakceptował przyznanie funduszowi EFSF nowych funkcji: udzielania
zapobiegawczych pożyczek, przyznawania pomocy na rekapitalizację sektora bankowego
oraz zakupu obligacji państw na rynku pierwotnym i wtórnym w przypadku istotnego
rynkowego zagrożenia. Było to jedno z założeń porozumienia z 21.07.
03.10: Rozpoczęły się rozmowy na temat zwiększenia udziału sektora prywatnego w
restrukturyzacji greckiego zadłużenia. Wg dotychczasowego porozumienia miał on ponieść
21% straty na greckim długu, jednak sytuacja fiskalna Grecji uległa pogorszeniu. Ustalono
również, że kolejna transza pomocy może być przyznana najpóźniej do połowy listopada br.
14.10: Słowacja, jako ostatnia z państw strefy euro, ratyfikowała zmiany w EFSF.
21.10: Grecki parlament, pomimo wielu protestów, zatwierdził kolejny pakiet reform
fiskalnych, co powinno pozwolić na otrzymanie kolejnej transzy (8 mld EUR) środków z MFW
i UE w listopadzie br.
23.10: Liderzy państw UE zbliżają się do porozumienia w sprawie rekapitalizacji sektora
bankowego oraz sposobu „lewarowania” funduszu EFSF, dzięki czemu chcą uspokoić rynki
finansowe i zapobiec wzrostowi rentowności obligacji innych zagrożonych państw strefy euro,
w tym przede wszystkim Włoch i Hiszpanii.
27.10: Strefa euro doszła do porozumienia w sprawie przyznania pomocy dla Grecji przy
zwiększeniu udziału sektora bankowego, z którym uzgodniono redukcję wartości greckich
obligacji o 50%, dzięki czemu dług Grecji obniży się ze 156% PKB obecnie do 120% PKB w
2020 r. Podniesiono również możliwości pożyczkowe EFSF z 440 mld EUR do ok. 1 bln EUR
(przy użyciu dźwigni finansowej). W celu zapewnienia stabilności finansowej w systemie
bankowym utworzone zostaną specjalne bufory bezpieczeństwa, w tym podniesienie kapitału
podstawowego Core Tier 1 do 9,0%. Wg szacunków EBA na rekapitalizację banków
potrzebne będzie ok. 106 mld EUR, jednak wg innych szacunków (m.in. agencji Reuters),
kwota ta może być 2-krotnie wyższa.
02.11: Premier Grecji poinformował, że zatwierdzenie nowego planu reform będzie wymagało
przeprowadzenia referendum w tej sprawie. Może się ono odbyć najwcześniej w grudniu, co
może doprowadzić do pogorszenia sytuacji na rynkach finansowych. W efekcie pojawiły się
informacje o ewentualności wyjścia Grecji ze strefy euro.
09.11: Premier Włoch Silvio Berlusconi potwierdził, że poda się do dymisji zaraz po
zaakceptowaniu przez włoski rząd pakietu reform fiskalnych, których domaga się UE.
Jednocześnie poinformował, że utworzenie nowego rządu odbędzie się poprzez wcześniejsze
wybory, które odbędą się najwcześniej w lutym 2012 r.
10.11: KE wyraziła swoje obawy na temat zagrożeń w przypadku rozpadu strefy euro. Wg
nieoficjalnych informacji (Reuters) prowadzone były francusko-niemieckie rozmowy nt.
radykalnych zmian w UE, które m.in. obejmowałyby ustanowienie bardziej zintegrowanej i
mniejszej strefy euro.
14.11: Prezydent Włoch na nowego szefa rządu powołał Mario Montiego, byłego komisarza KE,
ekonomistę. Obecnie ma on poparcie głównych partii opozycji oraz partii Berlusconiego
(PDL).
12
Departament Analiz i Skarbu
Wzrost gospodarczy
Dynamika PKB - II kw. 2011 r. (%, r/r)
Wzrost kw/kw
2010
Q4
Q1
2011
Q2
strefa Euro
0,3
0,8
0,2
Niemcy
0,5
1,3
Francja
0,3
0,9
Wielka Brytania
0,7
-0,5
Włochy
0,1
0,1
Hiszpania
0,2
0,4
Portugalia
-0,5
Grecja
b.d.
4%
2%
0%
-2%
Q3
0,2
1,9
0,3
0,5
-0,1
Prognoza KE
Q1
2011
Q2
Q3
2,4
1,6
1,4
1,5
0,5
3,8
4,6
2,9
2,6
2,9
0,8
1,5
0,4
1,4
2,2
1,6
1,6
1,6
0,6
1,4
0,5
0,2
2,5
1,5
1,6
0,7
0,7
0,6
1,5
0,3
b.d.
1,5
1,0
0,8
b.d.
0,5
0,1
0,7
0,2
0,0
0,7
0,9
0,8
0,8
0,7
0,7
1,4
-0,6
-0,1
-0,4
1,1
-0,4
-1,0
-1,7
-1,9
-3,0
1,1
b.d.
b.d.
b.d.
-8,6
-8,3
-7,4
-5,2
-5,5
-2,8
0,7
2011 2012 2013
1,3
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
wrz-07
cze-07
-10%
mar-07
-8%
cze-08
-6%
mar-08
-4%
gru-07
Niemcy
strefa euro
Francja
Wlk. Bryt.
Włochy
Hiszpania
Portugalia
Grecja
Wzrost r/r
2010
Q4
Wg wstępnych danych Eurostatu PKB strefy euro oraz całej Unii Europejskiej wzrósł w III kw.
br. o 0,2% kw/kw i 1,4% r/r. Pomimo wciąż stabilnego (w relacji do poprzedniego kwartału)
wzrostu wyraźnie zarysowały się ryzyka dla rozwoju gospodarczego regionu w IV kw. br. oraz w
2012 r. Wzrost PKB był niższy m.in. w Niemczech i Wielkiej Brytanii, a wskaźniki
makroekonomiczne (m.in. dot. produkcji przemysłowej, konsumpcji i wymiany handlowej) za
kolejne miesiące wskazują na dalsze spowolnienie rozwoju w całej strefie euro i UE.
Komisja Europejska opublikowała prognozy European Economic Forecast – Autumn 2011, w
których szacuje, że wzrost PKB w strefie euro zwolni w 2012 r. do 0,5%, po czym ponownie
wzrośnie do 1,3% w 2013 r.
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
Dynamika produkcji przemysłowej (r/r)
12%
115
9%
110
5,5%
6%
105
3%
lip-11
kwi-11
sty-11
paź-10
20
52
5
10
0
-10
-20
Włochy Hiszpania Grecja Portugalia
lip-11
50,8
50,1
49,1
48,5
48,248,5
48,3
47,4
47,1
47,3
46
-30
44
-40
42
43,3
43,743,9
43,2
40,5
paź-11
kwi-11
sty-11
paź-10
lip-10
kwi-10
sty-10
lip-09
sty-09
paź-09
Produkcja przemysłowa (L.O.; %; r/r)
Ceny producentów (L.O.; %; r/r)
Indeks nastrojów producentów (P.O.; pkt.)
Zamówienia w przemyśle (P.O.; %; r/r)
kwi-09
Wielka
Brytania
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
50,3
48
-10
paź-08
Francja
pkt.
50
0
-5
-20
Niemcy
Wzrost
lip-10
kwi-10
sty-10
paź-09
lip-09
kwi-09
sty-09
paź-08
strefa
euro
10
-15
Wrzesień 2011 r.
-15%
54
lip-08
-2,0%
Wskaźnik PMI dla przemysłu w państwach Europy Zachodniej
%, pkt.
sty-08
-2,3%
Sierpień 2011 r.
-12%
%
kwi-08
-1,8%
Lipiec 2011 r.
-9%
30
-25
-2,7%
-6%
Produkcja przemysłowa w strefie euro
15
-0,6%
-3%
lip-08
kwi-08
sty-08
sty-07
kwi-07
80
paź-07
85
lip-07
90
75
0%
strefa euro
Niemcy
Francja
Portugalia
Wielka Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
95
Spadek
100
2,3%
2,2%
-50
40
strefa
euro
Niemcy
Francja
Wielka
Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
Irlandia
Źródło: Eurostat, Markit
♦
Dynamika produkcji przemysłowej w strefie euro we wrześniu spadła do 2,2% r/r (z 6,0% r/r po
korekcie w sierpniu), wobec oczekiwań na poziomie 3,3% r/r. Niższą dynamikę odnotowano we
wszystkich kategoriach produkcji, w tym spadek produkcji dóbr trwałego użytku (-1,3% r/r) oraz
energii (-2,9% r/r). Spowolnienie było widoczne we wszystkich spośród wybranych państw Europy
Zachodniej, przy czym wzrost odnotowano tylko w Niemczech (5,5% r/r) i Francji (2,3% r/r). W
Hiszpanii, Grecji i Portugalii kontynuowany był trwający od wielu miesięcy trend spadkowy.
13
Departament Analiz i Skarbu
Szereg czynników wskazuje na dalsze spowolnienie produkcji w kolejnych miesiącach, w tym silny
spadek zamówień dla przemysłu (o 6,4% m/m), PMI dla przemysłu do 47,1 pkt. oraz indeksu
nastrojów producentów do -6,6 pkt.
♦
Sprzedaż detaliczna
Indeks sprzedaży detalicznej (2005=100)
Dynamika sprzedaży detalicznej (r/r)
120
6%
115
4%
110
2,0%
2%
1,5%
0,6%
105
b.d.
0%
b.d.
100
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
-4%
Wrzesień 2011 r.
-5,8%
-6,2%
-8%
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
sty-10
paź-10
-6%
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
Wielka Brytania
Niemcy
Portugalia
Grecja
kwi-08
lip-07
sty-07
kwi-07
85
paź-07
Francja
strefa euro
Włochy
Hiszpania
90
80
-1,3%
-2%
95
strefa
euro
Niemcy
Francja
Wielka
Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
Portugalia
Źródło: Eurostat (sprzedaż w cenach stałych)
♦
Sprzedaż detaliczna w strefie euro spadła we wrześniu o 1,3% r/r (po wzroście o 0,1% r/r w
sierpniu), podczas gdy oczekiwano spadku o 0,5% r/r. Wg ostatnich dostępnych szczegółowych
danych (za sierpień) kontynuowany był spadek sprzedaży paliw na stacjach benzynowych (-3,1%
r/r); malała także sprzedaż sprzętu elektrycznego i mebli (-1,9% r/r) oraz odzieży i obuwia (-0,6%
r/r). Wzrosła natomiast dynamika sprzedaży elektroniki (3,0% r/r) oraz leków (2,9% r/r). Spośród
państw regionu Europy Zachodniej dodatnia dynamika utrzymała się we Francji, Wielkiej
Brytanii i Niemczech, natomiast w dalszym ciągu malała konsumpcja w państwach Europy
Południowej.
♦
W ostatnich miesiącach znacznie pogorszyły się wskaźniki nastawienia konsumentów do sytuacji
gospodarczej w strefie euro, co jest efektem niepokojów społecznych związanych z silnym
zacieśnianiem polityki fiskalnej w większości państw członkowskich, spowolnieniem
gospodarczym, wzrostem bezrobocia i inflacji. Pogorszenie sytuacji finansowej gospodarstw
domowych będzie niekorzystnie wpływało na dane o sprzedaży w kolejnych miesiącach.
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny - strefa euro oraz jej główni partnerzy handlowi
strefa euro - import, eksport, bilans handlowy
160
Bilans handlowy (S.A.*; mld EUR; P.O.)
mld EUR
Stany Zjednoczone
mld EUR
Import spoza strefy euro (S.A.*; mld EUR; L.O.)
10
5
140
% 70
Eksport do USA (L.O.; mld EUR)
Import z USA (L.O.; mld EUR)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
20
Eksport poza strefę euro (S.A.*; mld EUR; L.O.)
150
22 mld EUR
18
60
50
40
16
130
30
20
14
0
120
10
12
0
10
110
-5
-20
-30
100
Import z Chin (L.O.; mld EUR)
Export do Chin (L,O,; mld EUR)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
18
60
50
16
22
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
mld EUR
40
30
16
% 70
Import z Rosji (L.O.; mld EUR)
Eksport do Rosji (L,O,; mld EUR)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
20
18
20
14
60
50
40
30
20
14
10
12
10
10
0
12
-10
10
-20
8
0
-10
-20
8
-30
Źródło: Reuters
14
-30
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
-40
lip-07
4
paź-07
-50
sty-07
-40
6
kwi-07
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
kwi-10
sty-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
kwi-07
6
4
-50
Rosja
% 70
mld EUR
20
paź-09
sty-09
Chiny
22
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
-40
paź-07
4
sty-07
-10
kwi-07
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
6
kwi-07
90
-10
8
-50
Departament Analiz i Skarbu
W ostatnich miesiącach widoczne jest spowolnienie dynamiki wymiany handlowej państw strefy
euro z ich głównymi partnerami handlowymi, w tym m.in. z Chinami i USA. We wrześniu spadły
wartości importu (do 148,1 mld EUR) i eksportu (do 151,0 mld EUR), przy czym import malał
szybciej, dzięki czemu odnotowano 2,9 mld EUR nadwyżki w wymianie handlowej. Roczna
dynamika importu i eksportu spadła, ale była dodatnia i wyniosła odpowiednio 8,0% r/r i 10,0% r/r.
♦
Rynek pracy
Rynek pracy w strefie euro
5
%
Stopa bezrobocia (%)
Wynagrodzenia (L.O.; %; r/r)
Zatrudnienie (L.O.; %; r/r)
Stopa bezrobocia (P.O.; %)
4
%
3,5%
3
11,0
UE
10,5
Strefa euro
10,0
Niemcy
10,2
5,8
10,0%
2
9,5
Wielka Brytania
1
9,0
Francja
0
8,5
Włochy
-1
8,0
Hiszpania
-2
7,5
Grecja*
-3
7,0
Portugalia
sty-07
mar-07
maj-07
lip-07
wrz-07
lis-07
sty-08
mar-08
maj-08
lip-08
wrz-08
lis-08
sty-09
mar-09
maj-09
lip-09
wrz-09
lis-09
sty-10
mar-10
maj-10
lip-10
wrz-10
lis-10
sty-11
mar-11
maj-11
lip-11
0,4%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
9,7
8,3
b.d.
9,9
8,3
22,6
17,6
b.d.
%
12,5
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
Źródło: Eurostat, *dane za II kw. 2011 r.
♦
Stopa bezrobocia w strefie euro wzrosła we wrześniu o 0,1 p.p. do 10,2%, po wzroście liczby
bezrobotnych o 188 ty. do 16 mln 198 tys. osób – liczba bezrobotnych wzrosła 5 miesiąc z rzędu.
♦
Spośród państw Europy Zachodniej sytuacja na rynku pracy kształtuje się najgorzej w
państwach najbardziej dotkniętych przez kryzys zadłużenia – Hiszpanii, Grecji i Portugalii.
Wysokie bezrobocie w tych państwach dotyka przede wszystkim ludzi młodych: stopa bezrobocia
wśród osób do 25 roku życia wynosi w nich odpowiednio 48,0%, 43,5% i 27,1%, podczas gdy
średnia w strefie euro dla tej grupy to 21,2%.
Inflacja
Inflacja w strefie euro i stopa procentowa EBC - prognoza*
4,5
Inflacja HICP (r/r)
Inflacja HICP w strefie euro
Inflacja bazowa
Stopa procentowa EBC
Cel inflacyjny EBC
%
4,0
3,5
3,0
Portugalia
4,0%
Grecja
3,0%
2,5
Włochy
2,0
1,5
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
2,9%
Hiszpania
3,8%
Wielka Brytania
5,0%
1,0
Francja
0,5
0,0
Niemcy
lip-12
paź-12
sty-12
kwi-12
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
kwi-08
sty-08
-0,5
-1,0
2,5%
2,9%
strefa euro
1,0%
3,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
Źródło: Eurostat, Reuters. *Prognozy rynkowe – Reuters
♦
Inflacja w strefie euro utrzymała się w październiku na poziomie z września i wyniosła 3,0% r/r. W
ciągu miesiąca ceny wzrosły o 0,3%. Najsilniej rosły ceny transportu (5,3% r/r), głównie wskutek
wzrostu cen paliw (14,1% r/r) oraz ceny związane z mieszkaniem (5,1% r/r), gdzie również główną
rolę odegrały ceny energii (oleju opałowego 24,1% r/r, gazu 10,1% r/r i energii elektrycznej 7,5%
r/r). Ceny żywności wzrosły o 3,1% r/r. Wskaźnik inflacji bazowej również pozostał na poziomie
sprzed miesiąca i wyniósł 2,0% r/r.
♦
W ostatnich miesiącach inflacja HICP rosła najszybciej w Wielkiej Brytanii, Włoszech i
Portugalii, jednak wzrost był widoczny w niemal wszystkich państwach strefy euro i UE.
15
Departament Analiz i Skarbu
Podaż pieniądza M3
Podaż pieniądza M3
%
14
Wolumen
Dynamika r/r
mld EUR
9300
4
3,1% 9150
2
9000
0
8850
-2
8700
maj-11
maj-10
maj-09
maj-08
wrz-11
6
sty-11
9450
wrz-10
8
sty-10
9600
wrz-09
10
sty-09
9750
wrz-08
12
sty-08
Podaż pieniądza M3 w strefie euro
wzrosła we wrześniu 2011 r. o 3,1% r/r,
po wzroście o 2,7% r/r w sierpniu b.r.
Wartość kredytów ogółem wzrosła o 2,4%
r/r (2,5% w sierpniu), dynamika kredytów
dla sektora prywatnego o 1,6% (1,8% w
sierpniu).
Kredyty
dla
gospodarstw
domowych wzrosły o 2,9% (2,9% w
sierpniu), w tym kredyty mieszkaniowe o
3,9% (3,9% w sierpniu). Dynamika
kredytów dla przedsiębiorstw wyniosła
1,6% r/r (1,5% w sierpniu).
9900
Kredyty i depozyty
Kredyty - Strefa Euro
Gospodarstwa domowe
wrz-11
-4
sty-11
4400
maj-11
-1
4000
wrz-10
-2
maj-10
4500
sty-10
0
4200
wrz-09
0
sty-09
2
4600
maj-09
4700
1
4400
wrz-08
2
4600
sty-08
4
mld EUR
4800
maj-08
6
4800
Zmiana r/r
5000
sty-07
4900
3
wrz-11
4
maj-11
8
sty-11
10
5000
wrz-10
5100
5
maj-10
6
sty-10
12
wrz-09
5200
maj-09
7
sty-09
14
wrz-08
5300
sty-08
8
maj-08
16
wrz-07
5400
sty-07
9
maj-07
Wolumen
%
mld EUR
wrz-07
%
Przedsiębiorstwa
Zmiana r/r
maj-07
Wolumen
3800
Depozyty - Strefa Euro
Gospodarstwa domowe
Wolumen
%
Przedsiębiorstwa
Zmiana r/r
mld EUR
Wolumen
Zmiana r/r
9
5900
%
14
8
5700
12
1650
7
5500
10
1600
6
5300
8
1550
6
1500
4
1450
5
mld EUR
1700
5100
Źródło: EBC
16
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
maj-10
sty-10
wrz-09
sty-09
maj-09
wrz-08
maj-08
sty-08
wrz-07
sty-07
maj-07
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
maj-10
sty-10
wrz-09
maj-09
1300
sty-09
4500
2
wrz-08
1350
-2
maj-08
0
sty-08
1400
4700
wrz-07
2
3
maj-07
4900
sty-07
4
Departament Analiz i Skarbu
Kredyty - Europa Zachodnia
Francja
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
Niemcy
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
1150
%
12
14
1100
10
1800
12
1050
8
1600
10
1000
6
1400
1200
%
16
mld EUR
8
950
mld EUR
2000
Włochy
%
16
wrz-11
sty-11
maj-11
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
sty-10
maj-10
wrz-09
sty-09
maj-09
wrz-08
sty-08
maj-08
wrz-07
maj-07
sty-07
650
wrz-10
400
-4
maj-10
-4
700
sty-10
600
-2
wrz-09
-2
sty-09
750
maj-09
800
0
wrz-08
0
sty-08
1000
800
maj-08
2
2
wrz-07
850
sty-07
900
4
maj-07
6
4
Hiszpania
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
1300
%
35
14
1200
30
1050
12
1100
10
1000
25
1000
950
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
mld EUR
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
mld EUR
1100
wrz-11
maj-11
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
sty-10
maj-10
wrz-09
maj-09
sty-09
wrz-08
maj-08
sty-08
wrz-07
-5
maj-07
300
sty-07
-4
sty-11
700
400
wrz-10
750
-2
maj-10
800
0
sty-10
500
wrz-09
0
5
sty-09
600
maj-09
850
2
wrz-08
900
10
maj-08
15
700
sty-08
800
4
wrz-07
6
sty-07
900
maj-07
8
20
Źródło: EBC
17
Departament Analiz i Skarbu
3. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej
Wzrost gospodarczy
Dynamika PKB - III kw. 2011 r. (%, r/r)
Wzrost kw/kw
2010
Q4
Czechy
Q1
2011
Q2
0,5
0,9
Wzrost r/r
Q3
2010
Q4
Q1
2011
Q2
Q3
0,1
0,0
2,7
2,8
2,2
1,5
Węgry
0,2
0,5
0,2
0,5
2,5
1,9
1,7
1,5
Słowacja
0,8
0,8
0,8
0,7
3,4
3,4
3,4
3,2
Litwa
1,8
2,1
1,8
1,3
4,4
5,4
6,5
7,2
Łotwa
0,9
1,1
2,0
1,3
3,1
3,0
5,1
5,3
Estonia
2,0
3,1
1,7
0,8
6,0
9,5
8,4
7,9
Polska
0,9
1,1
1,1
b.d.
3,9
4,4
4,5
b.d.
Czechy
Węgry
Słowacja
Litwa
Łotwa
Estonia
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
mar-08
cze-07
wrz-07
Polska
mar-07
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
Źródło: Eurostat; dane odsezonowane.
Produkcja przemysłowa
Dynamika produkcji przemysłowej (r/r)
Wskaźnik PMI dla przemysłu
25%
60
Lipiec 2011 r.
Siepień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
20%
55
51,7
51,7
50
48,2
15%
45
9,6%
10%
8,3%
7,4%
7,9%
5,5%
5%
Polska
35
Węgry
Litwa
Łotwa
Estonia
Polska
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
160
160
150
150
140
140
130
130
120
120
110
Estonia
Litwa
Łotwa
strefa euro
110
lip-11
sty-11
kwi-11
paź-10
lip-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
kwi-09
sty-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
80
kwi-07
lip-11
kwi-11
sty-11
lip-10
paź-10
kwi-10
sty-10
lip-09
paź-09
kwi-09
sty-09
paź-08
90
lip-08
sty-08
100
kwi-08
paź-07
sty-07
kwi-07
90
lip-07
Słowacja
Polska
Czechy
Węgry
strefa euro
100
80
kwi 11
lip 11
paź 11
Ukraina
lip 10
paź 10
sty 11
Słowacja
paź 09
sty 10
kwi 10
Węgry
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
paź 08
sty 09
kwi 09
lip 09
0%
sty 08
kwi 08
lip 08
30
sty 07
kwi 07
lip 07
paź 07
3,0%
2,5%
Czechy
Czechy
40
6,6%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
♦
18
Dynamika produkcji przemysłowej była wyższa w porównaniu z okresem wakacyjnym we
wszystkich analizowanych państwach z wyjątkiem Czech, Ukrainy i Estonii. Największe
wyhamowanie dynamiki produkcji było obserwowane w Estonii, gdzie wskaźnik obniżył się z
ponad 20% do 5,5%.
Departament Analiz i Skarbu
Sprzedaż detaliczna
Indeks sprzedaży detalicznej (2005=100)
Dynamika sprzedaży detalicznej (r/r)
16%
120
150
12%
110
130
11,6%
10%
105
120
100
8%
110
95
4%
8,1%
6%
0,3%
0%
b.d.
-2%
-1,7%
kwi-11
lip-11
sty-11
kwi-11
-4%
paź-10
sty-11
sty-08
sty-08
4,4%
2%
Wielka Brytania
Węgry
LitwaNiemcy
Portugalia
Estonia
Grecja
kwi-08
kwi-08
lip-08
lip-08
paź-08
paź-08
sty-09
sty-09
kwi-09
kwi-09
lip-09
lip-09
paź-09
paź-09
sty-10
sty-10
kwi-10
kwi-10
lip-10
lip-07
lip-07
sty-07
kwi-07
90
85
paź-07
paź-07
Francja
Czechy
strefa
euro
Słowacja
Włochy
Łotwa
Hiszpania
Polska
lip-10
paź-10
100
90
80
14,6%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
14%
115
140
-3,7%
-6%
Czechy
Węgry
Słowacja Ukraina
Litwa
Łotwa
Estonia
Polska
Źródło: Eurostat (sprzedaż w cenach stałych), SSC of Ukraine (sprzedaż w cenach bieżących). *Dane za okresy od początku roku.
We wrześniu dynamika sprzedaży detalicznej obniżyła się we wszystkich krajach z wyjątkiem
Litwy. Najwyższa dynamika sprzedaży detalicznej została zanotowana na Ukrainie (14,6%) a
najniższa na Słowacji (-3,7%).
♦
Handel zagraniczny
Import - indeks 2000=100
Eksport - indeks 2000=100
360
Import - dynamika (%, r/r)
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
Eksport - dynamika (%, r/r)
14
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
12
paź-08
lip-11
kwi-11
sty-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
140
paź-08
160
140
sty-08
180
160
kwi-08
200
180
lip-07
220
200
paź-07
240
220
sty-07
260
240
kwi-07
280
260
sty-08
300
280
kwi-08
320
lip-07
300
sty-07
320
Słowacja
Czechy
Polska
Węgry
340
paź-07
Słowacja
Czechy
Polska
Węgry
340
kwi-07
360
25
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
20
10
8
Węgry
Polska
11,4
12,1
5,8
7,3
16,9
19,2
12,5
6,8
2,7
0
-2
Czechy
5
8,2
14,8
5,2
-0,9
0
13,6
10
7,6
4
2
3,7
3,9
7,3
4
3,6
9,9
9,7
12,3
12,4
15
6
Słowacja
Czechy
Węgry
Polska
Słowacja
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
19
Departament Analiz i Skarbu
Rynek pracy
Stopa bezrobocia
Stopa bezrobocia
20%
Polska
9,4%
12,8%
Estonia
15%
Łotwa
15,5%
Litwa
10%
8,7%
Ukraina
5%
Łotwa
Litwa
Estonia
Słowacja
Węgry
Słowacja
Polska
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
kwi-07
Czechy
0%
13,5%
Węgry
9,9%
Czechy
0%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
6,6%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine, urzędy statystyczne. *Dane za I kwartał 2011 r. ** Wg GUS stopa bezrobocia wyniosła w marcu br. 13,1%.
Inflacja
Inflacja HICP (r/r)
Polska
3,8%
Estonia
Łotwa
4,3%
Litwa
4,2%
Ukraina
5,9%
Słowacja
4,6%
Węgry
3,8%
Czechy
1%
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
4,7%
2,6%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
♦
Październikowa inflacja w państwach regionu była stosunkowo wysoka. Miesięczna dynamika
obniżyła się nieznacznie na Litwie, Łotwie i Estonii, natomiast wzrosła na Słowacji, Węgrzech oraz
w Czechach.
♦
Najniższą inflacją w regionie charakteryzowały się Czechy (2,6%), co mogło wynikać z ujemnej
dynamiki sprzedaży detalicznej oraz spadku dynamiki PKB. Na Węgrzech inflacja wyniosła 3,8%,
a na Słowacji 4,6%.
20
Departament Analiz i Skarbu
3. Stany Zjednoczone
Wzrost gospodarczy
PKB
Wpływ poszczególnych składowych na zmianę PKB
8%
Poddano rewizji dane o PKB USA, który
ostatecznie wzrósł w III kw. br. o 2,0%
kw/kw (ujęcie zannualizowane), a nie jak
dotychczas szacowano o 2,5%. Korekcie
uległy m.in. dane o inwestycjach
prywatnych, których udział we wzroście
okazał się ujemny.
6%
4%
2,0%
2%
0%
-2%
-4%
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
mar-08
wrz-07
-10%
cze-07
-8%
cze-10
Eksport netto
Konsumpcja prywatna
Inwestycje prywatne brutto
Wydatki i inwestycje rządowe
PKB
-6%
PKB
PKB per capita i nominalnie
Dochód do dyspozycji w podziale na wydatki i oszczędności
49
15,5
tys. USD
bln USD
PKB per capita
PKB prawa oś
49
12,0
15,0
7%
Oszczędności
Wydatki osoboste
Oszczędności % dochodu
bln USD
11,5
6%
48
5%
11,0
48
14,5
47
4%
10,5
3%
14,0
47
10,0
2%
46
13,5
9,5
1%
46
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
cze-07
wrz-11
cze-11
mar-11
gru-10
wrz-10
cze-10
mar-10
gru-09
wrz-09
cze-09
mar-09
gru-08
wrz-08
cze-08
mar-08
gru-07
wrz-07
cze-07
0%
mar-08
9,0
13,0
wrz-07
45
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
15%
65
pkt.
10%
60
5%
3,9% 55
0%
50,8
50
-5%
45
Produkcja przemysowa r/r
ISM dla przemysu
40
-15%
35
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-10%
Dynamika produkcji przemysłowej USA
wzrosła w październiku do 0,7% m/m i
3,9% r/r (oczekiwano 0,4% m/m), wobec
-0,1% m/m i 3,5% r/r we wrześniu.
Produkcja rosła w niemal wszystkich
kategoriach, jednak wyraźnie szybciej w
przypadku pojazdów i części (3,1% m/m)
oraz przemysłu wydobywczego (2,3%
m/m i 6,0% r/r).
Źródło: Reuters
21
Departament Analiz i Skarbu
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
400
380
Indeksy zaufania konsumentów
15%
80
7,3% 10%
70
mld USD
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna z wyłączeniem samochodów
Sprzedaż detaliczna r/r
Sprzedaż detaliczna z wyłączeniem samochodów r/r
7.2%
360
5%
pkt.
60,9
60
56,0
340
0%
50
320
-5%
40
300
-10%
30
280
-15%
20
Indeks Michigan
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
Indeks Conference Board
Źródło: Reuters, U.S. Census Bureau
Dynamika sprzedaży detalicznej od kilku miesięcy nieco spada, jednak wciąż utrzymuje się na
wysokim poziomie, osiągając w październiku 0,5% m/m i 7,2% r/r (oczekiwano 0,3% m/m), po
wzroście o 1,1% m/m i 7,9% r/r miesiąc wcześniej. Szczególnie mocno wzrosła sprzedaż sprzętu
elektronicznego (3,7% r/r), podczas gdy dynamika w pozostałych kategoriach wahała się
pomiędzy 0,0%-1,5% m/m.
Początek IV kw. br. pokazuje brak wyraźnego spowolnienia konsumpcji w USA, a wskaźniki
nastrojów konsumentów uległy znacznej poprawie. Korzystnie na sprzedaż w kolejnych
miesiącach będzie wpływał spadek stopy bezrobocia.
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
240
220
30%
mld USD
Import (mld USD)
Eksport (mld USD)
Import (%; r/r)
Eksport (%; r/r)
20%
200
10%
180
0%
160
-10%
140
-20%
Bilans handlowy = -43,1 mld USD
-30%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
120
Źródło: Reuters
22
Deficyt w handlu zagranicznym USA we
wrześniu malał 4 miesiąc z rzędu
osiągając 43,1 mld USD i był najniższy
od grudnia 2010 r. Był to efekt dalszego
wzrostu
eksportu
i
wyhamowania
importu.
Z rekordowo wysokiego poziomu zaczął
spadać deficyt w wymianie handlowej z
Chinami, do czego przyczyniło się
umocnienie chińskiego juana oraz
działania rządu USA blokujące część
importu z tego kraju.
Departament Analiz i Skarbu
Rynek nieruchomości
Sprzedaż nowych domów
Sprzedaż domów na rynku wtórnym
7
30%
0,42 mln sztuk
Sprzedaż
50%
mln sztuk
Sprzedaż
Sprzedaż r/r
Sprzedaż r/r
20%
6,5
40%
0,38
10%
6
30%
0,36
0%
0,34
-10%
0,40
8,9%
5,5
20%
13,5%
5
10%
5,0
-20% 4,5
0,32
0%
0,307
-30%
4
-10%
0,28
-40% 3,5
-20%
0,26
-50%
3
-30%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
0,30
Indeksy cen nieruchomości
Indeks nastrojów wśród przedsiębiorców budowlanych
25
5%
pkt.
20
20
0%
-2,2%
-5%
15
-3,6%
10
-10%
-15%
5
Indeks FHFA, r/r
Indeks S&P Case-Shiller
-20%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
0
Źródło: Reuters, Federal Housing Finance Agency
W październiku sprzedaż nieruchomości na rynku pierwotnym i wtórnym wzrosła o odpowiednio
8,9% r/r (do 307 tys. w skali roku) i 13,5% r/r (do 4,97 mln w skali roku). Pomimo to wartość ta jest
rekordowo niska w przypadku nowych domów, natomiast w przypadku rynku wtórnego wielkość
sprzedaży jest na poziomie z 2005 r.
Indeksy cen nieruchomości powoli się podnoszą, poprawiają się również nastroje w budownictwie,
co w połączeniu z perspektywą stabilizacji wzrostu gospodarczego pozwala oczekiwać powolnego
ożywienia na amerykańskim rynku nieruchomości.
Rynek pracy
Bezrobocie
11%
10%
16
mln os.
Liczba bezrobotnych
Stopa bezrobocia
15
13,9
9%
9,0%
14
13
12
8%
11
7%
10
9
6%
8
5%
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
paź-07
lip-07
4%
kwi-07
7
6
Stopa bezrobocia w USA w
październiku spadła o 0,1 p.p. do
9,0%. Liczba bezrobotnych wyniosła
13,9 mln osób.
Zatrudnienie poza rolnictwem wzrosło
o 80 tys. osób, z czego w sektorze
prywatnym wzrosło o 104 tys. os.,
natomiast w sektorze rządowym
spadło o 24 tys. os.
Wynagrodzenia
w
sektorze
prywatnym wzrosły o 0,2% m/m do
19,53 USD/godz.
Źródło: Bureau of Labour Statistics
23
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
4%
-6%
25%
M1
Kredyty
2%
24
M2
20%
5%
0%
4%
Kredyty r/r
1,2%
0%
7,1
-2%
7,0
-4%
-6%
6,7
6,6
-8%
-10%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
6%
3,5%
2%
2,1%
0%
-2%
-4%
CPI
CPI bazowa
PPI
20,8%
Kredyty
mld USD
7,4
40%
7,3
35%
7,2
30%
-5%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
Departament Analiz i Skarbu
Inflacja
Inflacja r/r
8%
6,1%
W październiku wskaźnik inflacji CPI
w USA spadł do 3,5% r/r i -0,1% m/m
(oczekiwano 3,6% r/r i 0,0% m/m),
wobec 3,9% r/r i 0,3% m/m we
wrześniu.
Głównymi
czynnikami
wzrostu były ceny energii (14,2% r/r) i
żywności (4,7% r/r). Wskaźnik inflacji
bazowej wzrósł natomiast o 0,1 p.p.
do 2,1%
-8%
Źródło: Reuters
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza, r/r
12%
Depozyty
Depozyty
Kredyty konsumpcyjne
Depozyty r/r
6%
mld USD
8,6
10%
8,4
8%
8,2
15%
6,7%
8,0
10%
9,9%
4%
7,8
7,6
2%
7,4
0%
7,2
Kredyty konsumpcyjne
Kredyty konsumpcyjne r/r
mld USD
25%
20%
6,9
6,8
5%
0%
1,20
1,15
1,10
15%
1,05
10%
1,00
0,95
-2,7%
0,90
6,5 -10%
0,85
6,4 -15%
0,80
Departament Analiz i Skarbu
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe
Kredyty dla przedsiębiorstw
10%
2,20
1,60
mld USD
Kredyty mieszkaniowe
Kredyty mieszkaniowe r/r
8%
15%
2,15
mld USD
Kredyty dla przedsiębiorstw
Kredyty dla przedsiębiorstw r/r
10%
8,8%
1,50
6%
2,10
4%
2,05
2%
2,00
0%
1,95
5%
0%
1,40
-5%
1,30
-10%
-1,6%
-15%
1,20
-20%
-4%
1,85
-25%
1,10
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
1,90
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-2%
Źródło: Federal Reserve
Finanse publiczne
Nadwyżka/Deficyt narastająco oraz dług publiczny, % PKB
0%
98,5% 100%
-0,7%
-2%
95%
90%
-4%
85%
-6%
80%
75%
-8%
70%
8,9% PKB
9,6% PKB
-10%
65%
Nadwyżka/deficyt, %PKB
Dług publiczny, % PKB (prawa oś)
sie-11
wrz-11
paź-11
cze-11
lip-11
kwi-11
maj-11
lut-11
mar-11
sty-11
lis-10
gru-10
sie-10
wrz-10
paź-10
cze-10
lip-10
kwi-10
maj-10
lut-10
mar-10
sty-10
lis-09
gru-09
sie-09
wrz-09
paź-09
cze-09
lip-09
kwi-09
maj-09
lut-09
mar-09
sty-09
lis-08
gru-08
60%
paź-08
-12%
Źródło: U.S. Department of Treasury; rok fiskalny w USA trwa od 1 października do 30 września
25
Departament Analiz i Skarbu
5. Japonia
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
58
Wskaźniki nastrojów przedsiębiorców
40% 55
PMI dla przemysłu
Produkcja przemysłowa
56
30%
50
54
20%
46,0
45
52
45,4
10%
50
40
0%
-3,3%
48
-10%
46
-20%
44
-30%
42
-40% 25
35
30
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
♦
Usługi
Przemysł
We wrześniu odnotowano spadek dynamiki produkcji przemysłowej Japonii do -3,3% m/m i r/r. Na
spadek wpłynęły m.in. powódź w Tajlandii, która jest ważnym odbiorcą japońskiego przemysłu, a
także spowolnienie gospodarcze i zbytnie umocnienie japońskiego jena. Wg prognoz
ankietowanych przez rząd przedsiębiorstw japońska produkcja przyspieszy w październiku i
listopadzie, na co wskazuje również wzrost wskaźnika PMI dla przemysłu.
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
6%
44
4%
42
♦
Sprzedaż detaliczna w Japonii wzrosła
w październiku o 1,4% m/m i 1,9% r/r,
powyżej prognoz na poziomie 0,6% r/r.
♦
Wzrostowy
trend
w
japońskiej
konsumpcji to głównie efekt dotacji
rządowych na produkty efektywne
energetycznie (samochody, sprzęt
domowy). W dłuższym okresie może
jednak zaważyć pogorszenie sytuacji
na rynku pracy – wzrost stopy
bezrobocia i spadek dochodów.
1,9%
2%
40
0%
38
-2%
36
-4%
34
-6%
32
-8%
30
Sprzedaż detaliczna r/r
Indeks zaufania konsumentów
28
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-10%
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
50%
6500
mld JPY
6000
Import
Eksport r/r
Eksport
Import r/r
40%
5 786
5500
30%
20%
18,0%
5 512
10%
5000
0%
4500
Bilans handlowy w październiku = -273,8 mld JPY
(ok. -3,5 mld USD)
4000
-10%
-3,7%
-20%
-30%
3500
-40%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
♦
26
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-50%
3000
W październiku Japonia zanotowała 279 mld JPY (ok 3,5 mld USD) deficytu w handlu
zagranicznym (oczekiwano 39,9 mdl JPY nadwyżki), po spadku eksportu o 3,7% r/r (oczekiwano 0,3% r/r) i wzroście importu o 18,0% r/r (oczekiwano 15,2% r/r). Spadł przede wszystkim eksport
do największego partnera handlowego Japonii – Chin (o 7,7% r/r), a także USA (o 2,3% r/r), UE (o
2,9% r/r) oraz Tajlandii (głównie w wyniku powodzi; o 5,1% r/r).
Departament Analiz i Skarbu
♦
Pogorszenie sytuacji w handlu zagranicznym to efekt umocnienia japońskiego jena, spowolnienia
gospodarczego u głównych partnerów handlowych kraju, a także zwiększonego importu surowców
energetycznych w wyniku spadku produkcji energii po zniszczeniu elektrownii jądrowych przez
trzęsienie ziemi w marcu.
Rynek pracy
Bezrobocie
mln os.
3,8
6,0%
Liczba bezrobotnych
3,6
Stopa bezrobocia (prawa oś)
5,5%
3,4
3,2
5,0%
3,0
4,5%
4,5%
2,8
♦
Stopa bezrobocia w Japonii wzrosła w
październiku o 0,4 p.p. do 4,5%, po
wzroście liczby bezrobotnych o 130
tys. do 2,88 mln osób.
2,6
4,0%
2,88
2,4
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
3,5%
kwi-07
2,2
Inflacja
Inflacja r/r
0,5%
0,0%
CPI
CPI bazowa (po wyłączeniu cen owoców, warzyw i owoców morza)
CPI bazowa (po wyłączeniu cen żywności i energii)
♦
Wskaźniki inflacji CPI w Japonii spadły
w październiku do -0,1% r/r w
przypadku głównego wskaźnika oraz 1,0% r/r dla inflacji bazowej (po
wyłączeniu cen energii i żywności.
Niski poziom konsumpcji w Japonii
powoduje problemy w walce z deflacją,
która trwa od blisko 3 lat.
♦
Dynamika podaży pieniądza w Japonii
pozostaje na stabilnym poziomie nieco
przekraczającym 2% r/r. Wyższa
dynamika podaży pieniądza M1 na
poziomie ponad 5%, w tym przede
wszystkim gotówki w obiegu, to efekt
wypłat
środków
po
marcowym
kataklizmie, który dotknął Japonię.
-0,5%
-1,0%
-1,5%
-0,1%
-0,5%
-2,0%
-1,0%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-2,5%
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza r/r
6%
M1
M2
M3
5,2%
5%
4%
3%
2,7%
2%
2,3%
1%
-1%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
0%
27
Departament Analiz i Skarbu
6. BRIC – Brazylia, Rosja, Indie i Chiny
Wzrost gospodarczy i produkcja przemysłowa
PKB r/r
Produkcja przemysłowa
20%
15%
10%
5%
9,1%
15%
6,9%
10%
3,4%
3,1%
0%
-10%
3,6%
5%
1,8%
0%
-1,6%
-5%
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
-5%
13,2%
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
-10%
-15%
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
wrz 11
cze 11
gru 10
mar 11
wrz 10
cze 10
gru 09
mar 10
wrz 09
cze 09
gru 08
mar 09
wrz 08
cze 08
gru 07
mar 08
wrz 07
cze 07
-20%
mar 07
-15%
Źródło: DataStream
Chińska gospodarka w III kwartale br. rozwijała się w tempie nieznacznie niższym do
zanotowanego w poprzednich kwartałach (9,1% r/r). Nieznacznie szybciej spada tempo wzrostu
gospodarki Indii, która w III kw. br. rozwijała się w tempie 6,9% r/r.
W październiku 2011 r. dynamika produkcji przemysłowej Chin nadal utrzymywała się na poziomie
ponad 13% r/r. Natomiast w Rosji nastąpiło obniżenie dynamiki produkcji do 3,6% r/r. Również w
pozostałych krajach grupy BRIC w ostatnich miesiącach widoczne było pogorszenie koniunktory.
Wskaźniki HSBC PMI dla przemysłu
Październikowe wskaźniki PMI dla
przemysłu w krajach BRIC wskazują na
poprawę perspektyw dla przemysłu w
Indiach, a także – choć w mniejszym
stopniu w Chinach i Rosji. Natomiast
wzrost PMI w przypadku Brazylii można
interpretować
jako
zmniejszenie
prawdopodobieństwa dalszego spadku
produkcji.
pkt.
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
lis 09
wrz 09
Rosja
Chiny
Indie
Brazylia
lip 09
60
59
58
57
56
55
54
53
52
51
50
49
48
47
46
45
Źródło: Markit Economics
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
25%
20%
17,2%
15%
10%
6,3%
5%
Brazylia
Chiny
Źródło: DataStream
28
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
lis 09
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
sty 09
0%
W październiku 2011 r. dynamika
sprzedaży
detalicznej
w
Chinach
utrzymała się na poziomie ponad 15%
ósmy miesiąc z rzędu, świadcząc o
stabilności popytu krajowego. W Brazylii
natomiast kontynuowana jest tendencja
spadkowa dynamiki sprzedaży.
Departament Analiz i Skarbu
Handel zagraniczny
Bilans handlowy BRIC
40
W październiku nadwyżka handlowa
Chin
ponownie
wzrosła
–
do
17 mld USD, pomimo spadku eksportu
do 157,5 mld USD. Natomiast w
przypadku Rosji i Brazylii nadwyżki
handlowe
uległy
nieznacznemu
obniżeniu.
Jednocześnie
eksport
wzrósł w przypadku Rosji i Indii.
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
mld USD
35
30
25
17,0
20
15
15,7
10
5
2,4
0
-5
-9,8
-10
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
-15
Źródło: DataStream
Eksport Brazylii
50%
Import Brazylii
30
Eksport
Eksport r/r
40%
mld USD
30%
80%
25
25
Import
Import r/r
70%
60%
mld USD
50%
20%
10%
22,1
20
19,8
40%
20,5%
20
0%
30%
20%
-10%
15
15
10%
19,5%
0%
-20%
-30%
10
-40%
-10%
10
-20%
-30%
40%
40
20%
35
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
sty 11
lip 10
wrz 10
lis 10
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
wrz 10
5
lip 10
-60%
maj 10
15
-60%
mar 10
10
lis 09
-40%
sty 10
20
-40%
wrz 09
15
25
lip 09
-20%
-20%
maj 09
25
18,4%
20
30
mar 09
30
0%
0%
sty 09
mld USD
29,2
20%
maj 09
29,3%
35
Import
Import r/r
sty 09
mld USD
44,9
Eksport
Eksport r/r
60%
maj 10
Import Rosji
mar 09
80%
mar 10
lis 09
sty 09
Eksport Rosji
sty 10
40%
lip 09
45
wrz 09
50
60%
5
maj 09
-40%
mar 09
5
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
mar 09
sty 09
-50%
29
Departament Analiz i Skarbu
Eksport Indii
100%
Import Indii
Eksport
Eksport r/r
80%
35
80%
24,8
30
60%
60%
25
45
Import
Import r/r
mld USD
mld USD
40
34,6
40%
35
20
40%
20%
36,2%
20%
15
0%
10
30
17,1%
0%
25
160
150
40%
70%
50%
140
130
20%
120
0%
15,9%110
100
90
-20%
80
30%
10%
-10%
-30%
70
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
-50%
sty 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
60
mar 09
-40%
wrz 11
157,5
60%
170
160
140,5 150
140
130
120
110
100
28,7%
90
80
70
60
50
40
30
mld USD
Import
Import r/r
170
lip 11
Eksport r/r
sty 09
lip 11
Import Chin
mld USD
Eksport
mar 09
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
Eksport Chin
80%
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
lip 11
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
lip 09
mar 09
wrz 11
90%
maj 11
180
mar 11
15
lis 10
-40%
sty 11
0
wrz 10
-40%
sty 10
20
wrz 09
-20%
maj 09
5
sty 09
-20%
Źródło: DataStream
Rynek pracy
Stopa bezrobocia
10%
Brazylia
Rosja
9%
8%
7%
6,4%
6%
5,8%
Źródło: DataStream
30
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
sty 10
mar 10
lis 09
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
sty 09
5%
Wśród analizowanych krajów, stopa
bezrobocia w październiku w Brazylii
ponownie
zaczęła
się
obniżać,
osiągając 5,8%, natomiast w Rosji
wzrosła do 6,4%.
Departament Analiz i Skarbu
Inflacja
Inflacja
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
16%
14%
12%
W październiku w krajach grupy BRIC
inflacja
pozostawała
wysoka,
przekraczając 6,5% w Indiach, Rosji i
Brazylii. Najwyższa inflacja notowana
jest w Indiach – ponownie zbliżając się
do 10% r/r (przy wzroście cen
żywności o 11% i paliw o 15%).
9,8%
10%
7,2%
8%
6,7%
6%
Natomiast w Chinach w październiku
kontynuowany był spadek inflacji –
wskaźnik osiągnął 5,5% pierwszy raz
od maja br.
5,5%
4%
2%
0%
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
-2%
Źródło: DataStream
♦
Wobec spowalniającego tempa wzrostu gospodarczego i malejącej od kilku miesięcy inflacji, bank
centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 p.b. do 21,0%. (wejdzie w życie
5.12.2011 r.). Była to pierwsza obniżka – po serii 12 podwyżek, rozpoczętych na początku 2010 r.,
a zakończonych podwyżką o 50 p.b. w czerwcu br. Stopy procentowe nie zostały zmienione
(ostatni raz podniesiono je w lipcu br.) i wynoszą: jednoroczna benchmarkowa stopa depozytowa
3,5%, a jednoroczna stopa pożyczkowa na 6,56%.
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza w Brazylii, r/r
Podaż pieniądza w Rosji, r/r
40%
40%
M0
35%
30%
M0
30%
M1
M1
M2
25%
20%
M3
21,5%
M2
20,1%
19,8%
20,8%
20%
15,5%
15%
10%
0%
10%
6,0%
-10%
5%
1,0%
Podaż pieniądza w Indiach, r/r
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
sty 09
-20%
mar 09
0%
Podaż pieniądza w Chinach, r/r
22%
45%
20%
40%
18%
14,6%
16%
M0
M1
35%
M2
30%
14%
25%
15%
8%
M1
10%
6%
M3
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
sty 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
-5%
maj 09
2%
sty 09
0%
mar 09
8,4%
5%
4%
wrz 11
M0
4,1%
12,9%
11,9%
20%
10%
mar 09
13,3%
12%
Źródło: DataStream
31
Departament Analiz i Skarbu
III
3
Wydarzenia na rynkach finansowych
1. Rynek stopy procentowej
Rada Polityki Pieniężnej (RPP), na posiedzeniu w dniach 8-9 listopada, postanowiła utrzymać
stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Obecnie stopa referencyjna kształtuje się w Polsce
na poziomie 4,5%.
Na posiedzeniu 29 listopada Narodowy Bank Węgier podwyższył stopy procentowe o 50 p.b.. Tym
samym główna stopa wynosi 6,50%.
Bank centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 pkt bazowych.
Bank Anglii utrzymał w październiku stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Od marca
2009 r. główna stopa procentowa wynosi 0,50%.
Główne stopy procentowe banków centralnych w wybranych krajach (%)
6,0
13
5,5
12
11
5,0
10
4,5
9
4,0
8
3,5
7
3,0
6
2,5
5
2,0
4
1,5
3
1,0
2
0,5
1
0,0
2003
0
2004
2005
2006
2007
Strefa Euro
2008
USA
2009
2010
2003
2011
2004
2005
2006
2007
Polska
Wielka Brytania
2008
Czechy
2009
2010
2011
Węgry
Źródło: Reuters.
Od 21 października do 18 listopada
na
rynku
międzybankowym
miesięczna stopa WIBOR wzrosła z
4,67% do 4,74%, trzymiesięczna
wzrosła z poziomu 4,83% do 4,95%,
natomiast
sześciomiesięczna
z
4,90% do 4,96%. Stopa WIBOR ON
na
koniec
badanego
okresu
ukształtowała się na poziomie
4,67%, a POLONIA 4,37%.
Stawki WIBOR, POLONIA i stopa referencyjna w Polsce (%)
5,00%
4,75%
4,50%
4,25%
4,00%
ON
Źródło: Reuters.
32
1M
3M
6M
POLONIA
ST REF
18 lis
14 lis
10 lis
6 lis
2 lis
29 paź
25 paź
21 paź
3,75%
Departament Analiz i Skarbu
2. Rynek papierów dłużnych
W okresie od 21 października do 18 listopada nastąpił spadek rentowności obligacji niemieckich w
rezultacie wzrostu awersji do ryzyka na europejskim rynku długu i alokacji kapitału w instrumenty
o mniejszym ryzyku. Rentowność niemieckich 10-letnich obligacji spadła o 11 p.b. do poziomu
1,97 %, 5-letnich o 22 p.b. do poziomu 1,07%, 2-letnich o 18 p.b. do poziomu 0,45%.
W analizowanym okresie nastąpił również spadek dochodowości amerykańskich obligacji
skarbowych. Rentowność 10-letnich obligacji amerykańskich spadła o 21 p.b. do poziomu 2,19%,
5-letnich o 15 p.b. do poziomu 1,06%, natomiast 2-letnich wzrosła o 1 p.b. do 0,28%.
Na europejskim rynku długu panowała silna wyprzedaż, która doprowadziła do ustanowienia
nowych rekordowych poziomów rentowności obligacji, nie notowanych od końca lat 90 w takich
krajach jak Portugalia, Belgia, Hiszpania i Włochy. W efekcie na koniec analizowanego okresu
rentowność obligacji 10-letnich Hiszpanii osiągnęła 6,4%,Włoch 6,7%, Belgii 4,8, a Portugalii 11,3.
W analizowanym okresie dochodowość polskich obligacji skarbowych nieznacznie wzrosła
pomimo panującej wyprzedaży na rynkach strefy euro oraz w pozostałych krajach Europy
Środkowo-Wschodniej. Rentowność papierów 5-letnich oraz 2-letnich wzrosła o 9 p.b., natomiast
10-letniego benchmarku o 1 p.b. Po zamknięciu niniejszego raportu rentowność polskich papierów
uległa skokowemu podwyższeniu (o około 30 p.b.) w reakcji na gwałtowny wzrost rentowności w
pozostałych państwach UE. Ponadto, obniżenie ratingu Węgier także mogło wpłynąć na
wycofanie się kapitału z polskiego rynku obligacji, gdyż przez inwestorów zagranicznych jesteśmy
postrzegani jako gospodarki podobne.
Polska
2Y
5Y
10Y
6,2
6,0
5,7
5,5
5,2
5,0
4,7
4,5
4,2
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
33
Departament Analiz i Skarbu
5Y
2Y
USA
4,5
10Y
Niemcy
4,5
4,0
4,0
4,0
3,5
3,5
3,5
3,0
3,0
3,0
2,5
2,5
2,5
2,0
2,0
2,0
1,5
1,5
1,5
1,0
1,0
1,0
0,5
0,5
0,5
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Włochy
8,0
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
4 lis
19 lis
Belgia
8,0
Hiszpania
8,0
Chiny
4,5
7,5
7,0
7,0
7,0
6,5
6,0
6,0
6,0
5,5
5,0
5,0
5,0
4,5
4,0
4,0
4,0
3,5
3,0
3,0
3,0
2,5
2,0
2,0
2,0
1,5
1,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Grecja
136,0
1,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Portugalia
20,0
1,0
20 w rz
19,0
19,0
116,0
18,0
18,0
106,0
17,0
17,0
16,0
16,0
15,0
15,0
14,0
14,0
13,0
13,0
86,0
20 paź
Irlandia
20,0
126,0
96,0
5 paź
76,0
66,0
12,0
12,0
56,0
11,0
11,0
46,0
10,0
10,0
36,0
9,0
9,0
26,0
6,0
20 w rz
7,0
7,0
5 paź
Źródło: Reuters
34
8,0
8,0
16,0
20 paź
4 lis
19 lis
6,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
6,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Departament Analiz i Skarbu
Struktura krzywej rentowności w wybranych krajach
USA
NIEMCY
3,50%
3,00%
4,50%
3,00%
2,50%
1,29%
0,50%
2011-10-21
0,26%
2011-11-30
5 lat
2011-10-21
0,33%
2011-11-30
2 lata
5 lat
HISZPANIA
10 lat
5,37%
4,43%
6,20%
5,65%
3,50%
4,00%
2011-10-21
2011-11-30
3,50%
5 lat
3,00%
2,63%
2011-10-21
2011-11-30
2 lata
5 lat
POLSKA
6,50%
5,25%
2,84%
3,50%
4,89%
3,00%
5,00%
2,00%
4,66%
2011-10-21
2011-11-30
3,50%
2011-10-21
1,44%
5 lat
7,09%
7,00%
2011-11-30
1,00%
2 lata
8,04%
7,43%
7,50%
2,02%
1,50%
9,07%
9,02%
9,00%
8,00%
3,16%
2,50%
5,08%
8,97%
8,50%
2,13%
5,78%
10 lat
WĘGRY
9,50%
4,00%
5,93%
2011-11-30
5 lat
CZECHY
4,25%
4,50%
2011-10-21
4,64%
2 lata
10 lat
4,50%
5,50%
4,55%
4,00%
10 lat
7,00%
6,00%
5,89%
5,56%
5,10%
2,50%
2 lata
7,10%
3,81%
3,64%
4,00%
4,07%
7,69%
6,75%
4,16%
4,50%
4,78%
10 lat
7,23%
7,30%
5,02%
5,00%
5,50%
2011-11-30
5 lat
7,85%
5,50%
5,48%
2011-10-21
WŁOCHY
BELGIA
5,94%
5,00%
2,32%
1,22%
1,15%
2 lata
6,00%
6,27%
6,00%
1,50%
1,00%
10 lat
7,00%
6,50%
2,24%
2,00%
0,00%
2 lata
4,00%
2,30%
2,50%
0,50%
0,00%
3,26%
3,00%
1,18%
0,63%
1,00%
0,96%
0,27%
2,00%
1,50%
1,06%
1,00%
3,40%
3,50%
2,07%
2,08%
1,50%
4,00%
2,50%
2,22%
2,00%
4,50%
FRANCJA
3,50%
6,50%
2011-10-21
2011-11-30
6,00%
2 lata
10 lat
5 lat
10 lat
2 lata
5 lat
10 lat
CDS i Spread
W okresie od 21 października do 18 listopada 2011 r., spready pomiędzy rentownością 10-letnich
niemieckich obligacji skarbowych i ich odpowiednikami w pozostałych krajach UE rosły. Spready
wzrosły najbardziej w przypadku obligacji greckich (o 207 p.b.), hiszpańskich (o 102 p.b.), oraz
włoskich i czeskich (o 90 p.b.). Spready spadły w przypadku Portugalii (o 70 p.b.) i Wielkiej
Brytanii (o 18 p.b.).
Spread między 10-letnimi obligacjami skarbowymi Polski i Niemiec w analizowanym okresie
wzrósł o 12 p.b. do poziomu 382 p.b.
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec i
rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
NIEMCY
FRANCJA
WIELKA BRYTANIA
WIELKA BRYTANIA
260
FRANCJA
200
240
220
150
200
180
100
160
140
120
50
100
80
0
60
40
20
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
-50
35
Departament Analiz i Skarbu
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec i
rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
GRECJA (PRAWA OŚ)
1600
8000 1400
1400
7000
1200
6000
1000
5000
800
4000
600
3000
400
2000
200
1000
WĘGRY
PORTUGALIA
IRLANDIA
GRECJA
3500
3000
1000
2500
800
2000
600
1500
400
1000
200
500
lis 11
wrz 11
paź 11
lip 11
sie 11
maj 11
kwi 11
lut 11
cze 11
0
paź 10
0
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec
i rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
POLSKA
HISZPANIA
1200
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
lis 10
gru 10
0
paź 10
0
WŁOCHY
mar 11
IRLANDIA
sty 11
PORTUGALIA
gru 10
HISZPANIA
lis 10
WŁOCHY
SŁOWACJA
CZECHY
POLSKA
CZECHY
WĘGRY
SŁOWACJA
800
650
600
700
550
600
500
450
500
400
400
350
300
300
250
200
200
150
100
100
UKRAINA (PRAWA OŚ)
Źródło: Reuters.
W tym samym czasie wycena 5-letnich CDS’ów większości krajów rejonu Europy ŚrodkowoWschodniej wzrosła w przedziale od 60 do 70 p.b., najbardziej w przypadku Węgier, Słowacji
oraz Litwy.
Wycena 5-letniego CDS’a Polski w analizowanym okresie wzrosła o 47 p.b. do poziomu 285
p.b..
36
lis 11
paź 11
sie 11
wrz 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
Wycena 5-letnich swapów kredytowych na
dług państwowy (CDS) w analizowanym
okresie wzrosła dla następujących krajów
Europy Zachodniej: Grecji o 864 p.b do
poziomu 6365 p.b., Włoch o 94 p.b. do 530
p.b., Hiszpanii o 81 do poziomu 453, Francji
o 36 p.b. do poziomu 217 p.b. Wycena 5letnich CDS’ów Irlandii oraz Portugalii spadła
o 53 p.b. do odpowiednio 733 oraz 1125 p.b..
lis 11
paź 11
wrz 11
200
sie 11
100
lip 11
400
cze 11
150
maj 11
600
kwi 11
200
lut 11
800
mar 11
250
sty 11
1000
gru 10
300
lis 10
1200
paź 10
350
lis 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
Notowania CDS
ROSJA
paź 10
0
50
Departament Analiz i Skarbu
3. Rynek kapitałowy
Dynamika wybranych indeksów światowych (%)
WIG 20
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
21/10/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
21/10/11
CAC 40
DAX
FTSE
WIG 20
1M
25/10/11
29/10/11
02/11/11
06/11/11
DOW JOINES
NIKKEI 225
SHANGHAI COMP.
BOVESPA
10/11/11
14/11/11
18/11/11
HANG SENG
1M
25/10/11
29/10/11
02/11/11
06/11/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
paź 10
10/11/11
14/11/11
18/11/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
paź 10
CAC 40
DAX
FTSE
1Y
gru 10
lut 11
kw i 11
DOW JOINES
NIKKEI 225
SHANGHAI COMP.
BOVESPA
cze 11
sie 11
paź 11
HANG SENG
1Y
gru 10
lut 11
kw i 11
cze 11
sie 11
paź 11
Źródło: Reuters.
Na początku analizowanego okresu na głównych giełdach światowych notowane były
umiarkowane wzrosty. W listopadzie w związku z zaostrzającym się kryzysem zadłużeniowym
spadki powróciły na rynki kapitałowe. W całym analizowanym okresie niemiecki DAX stracił 3%,
paryski CAC 40 5,5%, a Brytyjski FTSE 2,5%. Na rynkach azjatyckich japoński indeks NIKKEI
stracił 3,5%,a chiński Hang Seng zyskał 2,5%. Amerykański DJIA stracił 0,1%.
Polski indeks WIG20 spadł o 3% do poziomu 2240 pkt.
4. Rynek walutowy
Notowania walut
Na koniec listopada polski złoty osłabił się o 5% względem dolara i o 2% względem euro.
Deprecjacja złotego była wynikiem między innymi obniżenia perspektyw dla polskiego systemu
bankowego ze "stabilnej” do "negatywnej" przez agencję Moody’s. Ponadto złoty mógł reagować
na silną 5-procentową przecenę węgierskiego forinta względem euro.
Pod koniec października obserwowano 3-procentowy wzrost kursu EUR-USD do poziomu 1,42 w
związku z porozumieniem w sprawie przyznania pomocy dla Grecji. Pod wpływem narastającego
ryzyka polityczno-gospodarczego w Europie kurs EUR-USD osłabił się o 2 % w całym
analizowanym okresie do 1,34.
37
Departament Analiz i Skarbu
PLN
1Y
1M
USD/PLN
EUR/PLN
CHF/PLN
GBP/PLN
USD/PLN
EUR/PLN
CHF/PLN
GBP/PLN
8%
45%
7%
40%
6%
NOTOWANIA WALUT PLN
35%
1Y
1M
11-11-30
USD-PLN
2,89
3,20
3,35
CHF-PLN
2,90
3,57
3,67
EUR-PLN
3,93
4,40
4,51
GBP-PLN
4,63
5,05
5,26
5%
30%
4%
25%
3%
2%
20%
1%
ZMIANA %
15%
1Y
1M
USD-PLN
16%
5%
CHF-PLN
27%
3%
EUR-PLN
15%
2%
GBP-PLN
14%
4%
0%
10%
-1%
5%
-2%
-3%
0%
-4%
-5%
-5%
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
lis 11
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
-6%
lis 10
-10%
USD
1Y
USD/CHF
USD/CNY
1M
USD/EUR
USD/GBP
USD/JPY
10%
5%
5%
4%
NOTOWANIA WALUT USD
USD-CHF
1Y
1M
11-11-30
1,00
0,90
0,91
USD-EUR
0,73
0,73
0,74
USD-JPY
83,51
76,87
77,51
USD-CNY
6,63
6,38
6,38
USD-GBP
0,62
0,63
0,64
USD/CHF
USD/CNY
USD/EUR
USD/GBP
USD/JPY
3%
0%
2%
-5%
1%
-10%
0%
ZMIANA %
USD-GBP
2%
1%
-2%
-25%
-3%
-30%
-4%
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
0%
lis 11
1%
-4%
wrz 11
-7%
USD-CNY
lis 10
USD-JPY
-1%
-20%
lip 11
2%
maj 11
2%
2%
mar 11
1M
-8%
USD-EUR
sty 11
1Y
USD-CHF
-15%
EUR
1Y
EUR/CHF
EUR/CNY
1M
EUR/USD
EUR/GBP
EUR/JPY
EUR/CHF
EUR/CNY
10%
3%
5%
2%
0%
1%
-5%
0%
-10%
-1%
-15%
-2%
-20%
-3%
-25%
-4%
EUR/USD
EUR/GBP
EUR/JPY
NOTOWANIA WALUT EUR
1Y
1M
11-11-30
EUR-CHF
1,36
1,23
1,23
EUR-GBP
0,85
0,87
0,86
EUR-JPY
113,93
105,91
104,24
EUR-CNY
9,05
8,80
8,57
EUR-USD
1,36
1,38
1,34
ZMIANA %
-5%
-3%
EUR-USD
-1%
-2%
Źródło: Reuters
38
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
EUR-CNY
lis 11
-2%
wrz 11
-9%
lip 11
EUR-JPY
maj 11
-2%
lis 10
0%
1%
mar 11
1M
-10%
EUR-GBP
sty 11
1Y
EUR-CHF
Departament Analiz i Skarbu
3
IV
Rynek surowców naturalnych
Ropa naftowa
125
120
115
110
105
100
95
90
85
80
Brent
WTI
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
kwi 11
maj 11
lut 11
mar 11
sty 11
gru 10
lis 10
75
W okresie od 21 października do 18 listopada
cena ropy naftowej Brent spadła o 1,0%, do
108,7 USD za baryłkę, a WTI wzrosła aż o
13,5%, do 97,7 USD za baryłkę.
Z jednej strony na spadek ceny ropy Brent w
dalszym ciągu silnie oddziaływała napięta
sytuacja w strefie euro. Z drugiej strony wpływ
na cenę ropy miały prognozy organizacji OPEC i
MAE, według których ceny ropy w okresie
najbliższych kilku lat wzrosną.
∆=11,0 USD Lepsze perspektywy wzrostu dla gospodarki
Stanów Zjednoczonych zmniejszyły ryzyko
znaczącego spadku popytu na ropę WTI.
Wzrostowi jej ceny sprzyjała także informacja o
planowanym odwróceniu przepływu ropy w
rurociągu łączącym zatokę Meksykańską i
magazyny w Cushing – umożliwi to transport
ropy w kierunku terminali eksportowych
zlokalizowanych w rejonie zatoki Meksykańskiej,
gdzie będzie mogła konkurować z droższą ropą
z importu.
Na skutek powyższych wydarzeń różnica
między ceną ropy Brent i WTI spadła do
11,0 USD za baryłkę.
lis 11
Cena ropy naftowej (w USD za baryłkę)
paź 11
130
Źródło: Reuters.
Złoto
1 950
Cena złota
(w USD za uncję)
1 900
1 850
1 800
1 750
1 700
1 650
1 600
1 550
1 500
1 450
1 400
1 350
Źródło: Reuters.
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
1 300
Po wrześniowych spadkach, cena złota
powróciła do trendu wzrostowego – na koniec
analizowanego okresu odnotowano jednak jej
niewielki spadek. Silny wpływ na wzrost ceny
złota miały oczekiwania inwestorów dot.
przeciągających się rozmów w sprawie planu
ratunkowego dla strefy euro. Wstępne ustalenia
dotyczyły
redukcji
zadłużenia
Grecji,
zwiększenia wartości funduszu EFSF i
rekapitalizacji
europejskiego
sektora
bankowego. W dalszej części analizowanego
okresu na wzrost ceny złota silnie oddziaływał
wzrost obaw inwestorów, że nie uda się
zrealizować przygotowanego przez włoski rząd
pakietu oszczędności budżetowych. Silnym
bodźcem do zwiększenia wartości uncji złota
były także spekulacje o kolejnej rundzie
ilościowego rozluźnienia polityki pieniężnej
przez Fed. Sytuację na rynku złota zmieniła
publikacja raportu WGC, która wskazuje, że za
wzrost popytu na złoto w III kw. 2011 r.
odpowiada wyłącznie popyt inwestycyjny, bez
wzrostu zapotrzebowania na fizyczny metal –
spowodowało to nieznaczny spadek ceny złota.
W całym okresie cena złota wzrosła o 6,4% i na
18 listopada wyniosła 1 722,4 USD za uncję.
39
Departament Analiz i Skarbu
Surowce rolne i przemysłowe
Spodziewane dalsze spowolnienie gospodarcze na świecie (w szczególności w strefie euro –
wg. OECD wzrost gospodarczy w 2012 r. wyniesie 0,2%) i wzrost kursu dolara doprowadziły do
dalszej przeceny surowców rolnych – cena kukurydzy spadła o 6%, pszenicy o 5,2%, a soi o 4,6%.
Dobre dane z Chin (wzrost indeksu PMI dla przemysłu w październiku) i Japonii (znaczący wzrost
nadwyżki w handlu zagranicznym) oraz optymizm inwestorów związany z przyjęciem elementów planu
ratunkowego dla strefy euro spowodowały znaczący wzrost cen surowców przemysłowych, w tym
miedzi, której cena w analizowanym okresie wzrosła o 11,4%.
Dynamika cen surowców rolnych i przemysłowych
40%
35%
30%
100%
80%
25%
20%
15%
10%
5%
70%
60%
50%
40%
0%
-5%
-10%
-15%
-20%
30%
20%
10%
Przenica
Kukurydza
Soja
Cukier
-25%
-30%
-35%
0%
-10%
-20%
Sporządzono w Departamencie Analiz i Skarbu
lis 11
paź 11
wrz 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
-30%
Źródło: Reuters.
40
Miedź
Nikiel
Platyna
Srebro
Bawełna
90%
Warszawa, dnia 1 grudnia 2011 r.
WYDARZENIA GOSPODARCZE W KRAJU I NA ŚWIECIE
Listopad 2011*
3I
Synteza
Polska
♦
W listopadzie Prezydent Rzeczypospolitej powołał Donalda Tuska na urząd Prezesa Rady
Ministrów. W expose premier przedstawił planowane zmiany w zakresie polityki fiskalnej, mające
na celu obniżenie deficytu sektora finansów publicznych w 2012 r. do poniżej 3% PKB i długu
publicznego do 52% PKB.
♦
Wg wstępnego szacunku GUS, polska gospodarka w III kw. 2011 r. rozwijała się w tempie
4,2% r/r (wobec 4,3% r/r w II kw.). Głównymi czynnikami wzrostu były konsumpcja prywatna
(wzrost o 3,0% r/r) i inwestycje (wzrost o 8,5% r/r). Jednocześnie GUS skorygował szacunek
wzrostu PKB w 2010 r. z 3,8% r/r do 3,9% r/r, głównie w wyniku korekty dynamiki inwestycji z
-1,2% r/r do -0,2% r/r.
♦
Wg październikowych danych makroekonomicznych, ujawniają się symptomy studzenia
koniunktury gospodarczej w Polsce:
•
spadek dynamiki produkcji przemysłowej do 6,5% r/r i dynamiki produkcji budowlanomontażowej do 8,9% r/r;
•
utrzymanie się stopy bezrobocia na poziomie 11,8%;
•
wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw o 2,5% r/r;
•
wzrost wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw o 5,1% r/r;
•
spadek PMI dla przemysłu, wskaźników ogólnego klimatu koniunktury oraz ufności
konsumenckiej.
♦
Proces spowalniania gospodarczego może być łagodny dzięki popytowi krajowemu, na co
wskazują następujące wskaźniki:
♦
•
utrzymanie dynamiki sprzedaży detalicznej powyżej 11% r/r (i dynamiki realnej blisko 7%);
•
nieznaczny wzrost wskaźnika optymizmu konsumentów (WOK).
Niekorzystnymi danymi są dane dotyczące inflacji oraz kursu walutowego, którego obecny trend
wpływa na wzrost cen. W październiku wskaźnik CPI wzrósł ponownie do 4,3% r/r – utrzymując
* raport przygotowany na podstawie danych opublikowanych w okresie 21.10.-18.11.2011 r., wg następującego podziału:
● Polska, ● Europa Zachodnia, ● Europa Środkowo-Wschodnia, ● USA, ● Japonia, ● BRIC – Brazylia, Rosja, Indie, Chiny;
oraz ● Rynki finansowe i surowców naturalnych.
Departament Analiz i Skarbu
się powyżej górnej granicy dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego dziesiąty miesiąc z
rzędu. Jednocześnie po październikowej korekcie, w listopadzie złoty ponownie się osłabiał,
przekraczając 4,50 PLN za EUR, 3,40 PLN za USD oraz 3,65 PLN za CHF. Deprecjacja złotego
nastąpiła pod wpływem rozwoju kryzysu zadłużeniowego w strefie euro i pogorszenia sytuacji na
Węgrzech.
♦
W zakresie realizacji budżetu państwa opublikowane zostały kolejne korzystne dane: deficyt po
październiku ukształtował się na poziomie 22,5 mld zł, tj. 16,4 mld zł poniżej poziomu
przewidywanego w harmonogramie, a wykonanie wyniosło 56,1% rocznego planu.
Europa Zachodnia
W efekcie rozwoju kryzysu zadłużenia w strefie euro miał miejsce szereg zmian politycznych w
państwach obecnie najbardziej narażonych na jego gospodarcze konsekwencje:
•
W Grecji powołany został rząd tymczasowy – nowym premierem został Lucas Papademos,
były wiceprezes tamtejszego banku centralnego. Zadaniem rządu będzie uniknięcie
bankructwa kraju (akceptacja planu reform i uzyskanie tym samym dalszej pomocy od MFW i
UE) oraz jego wykluczenia ze strefy euro. Jego dotychczasowe działania zyskały aprobatę
międzynarodowych pożyczkodawców;
•
Włoski premier Silvio Berlusconi ustąpił ze stanowiska, m.in. pod presją wydarzeń rynkowych
(wzrost rentowności włoskich obligacji do ponad 7,0%), będących efektem jego powolnych
działań na rzecz stabilizacji fiskalnej kraju, poprzez wdrażanie koniecznych reform finansów
publicznych. Nowym premierem został Mario Monti, ekonomista, który uzyskał ze strony
głównej partii opozycji poparcie dla działań antykryzysowych swojego rządu;
•
W listopadowych wyborach parlamentarnych w Hiszpanii wygrała centroprawicowa Partia
Ludowa, jednak nowy premier Mariano Rajoy dotychczas nie przedstawił konkretnych
propozycji reform fiskalnych. Osiągnięcie przyszłorocznego celu deficytu na poziomie 4,4%
PKB będzie wymagało ok. 30 mld EUR oszczędności budżetowych. Brak informacji ze strony
rządu spowodował dalszy wzrost rentowności hiszpańskiego długu.
Wzrost gospodarczy w państwach Europy Zachodniej w III kw. br. zwolnił nieznacznie, osiągając
w strefie euro 0,2% kw/kw i 1,4% r/r. Jednocześnie zarysowały się istotne ryzyka wskazujące na
silniejsze spowolnienie w kolejnych kwartałach. Wg prognozy Komisji Europejskiej wzrost PKB w
strefie euro wyniesie 1,5% w 2011 r., 0,5% w 2012 r. i 1,3% w 2013 r.
Opublikowane w listopadzie dane makroekonomiczne dla Europy Zachodniej wskazują na silne
spowolnienie aktywności gospodarczej państw regionu:
•
spadek dynamiki produkcji przemysłowej w strefie euro we wrześniu do 2,2% r/r (oczekiwano
3,3%) i -2,0% m/m, widoczny we wszystkich kategoriach produkcji. Niekorzystnie kształtują
się oczekiwania dla produkcji w kolejnych miesiącach, przy spadku nowych zamówień dla
przemysłu o 6,4% m/m oraz spadku PMI dla przemysłu do 47,1 pkt.;
•
malejąca od 5 miesięcy konsumpcja – we wrześniu w strefie euro odnotowano spadek
sprzedaży detalicznej o 1,5% r/r, m.in. w efekcie wzrostu stopy bezrobocia do 10,2%;
•
widoczne od połowy br. spowolnienie dynamiki wymiany handlowej strefy euro, m.in. z USA i
Chinami.
2
Departament Analiz i Skarbu
Agencje ratingowe obniżyły ocenę sytuacji fiskalnej następujących państw:
•
Belgii (S&P do „AA” z „AA+”; perspektywa negatywna);
•
Cypru (Moody’s do „Baa3” z „Baa1”; perspektywa negatywna);
•
Portugalii (Fitch do „BB+” z „BBB-”; perspektywa negatywna);
•
Agencje Moody’s oraz Fitch ostrzegły Francję, wskazując, że jej najwyższy rating „AAA” jest
zagrożony, m.in. ze względu na rosnące koszty obsługi długu oraz wolniejszy wzrost PKB. W
efekcie Francja ma niewielkie możliwości absorpcji szoków, wynikających ewentualnego
dalszego pogorszenia się sytuacji w pozostałych państwach strefy euro.
Europa Środkowo-Wschodnia
♦
W III kwartale 2011 roku w większości krajów Europy Środkowo-Wschodniej zanotowano niższe
tempo wzrostu gospodarczego w porównaniu z poprzednim okresem. Wyjątek stanowiły Litwa
oraz Łotwa.
♦
Równocześnie w całym regionie notowano wysoki, ponad 4-procentowy wskaźnik inflacji. Nieco
niższa inflacja panowała na Węgrzech oraz w Czechach.
♦
Na rynkach finansowych regionu w okresie największej przeceny instrumentów finansowych
(25.10.-25.11.) obserwowano:
•
Znaczny wzrost rentowności papierów dłużnych Czech (ponad 130 p.b.), Węgier (ponad
160 p.b.) i Słowacji (ponad 130 p.b.) w reakcji na wzrost ryzyka w Europie Zachodniej;
•
Znaczną deprecjację lokalnych walut wobec euro (forinta o 5,6%, korony o 4,6%, złotego o
4,3%), która niesie ze sobą wysokie ryzyko walutowe w przypadku kredytów hipotecznych
denominowanych w walutach obcych;
♦
Ponadto miały miejsce następujące istotne wydarzenia:
•
Węgry oficjalnie zwróciły się do KE oraz MFW z prośbą o potencjalną pomoc finansową,
która miałaby mieć charakter zapobiegawczy;
•
Agencja Moody’s obniżyła rating kredytowy Węgier z Ba1 do Baa3;
•
Na listopadowym posiedzeniu Narodowy Bank Węgier podniósł stopy procentowe o 50 p.b
do 6,50%;
•
Narodowy Bank Austrii wprowadził wymóg utworzenia dodatkowego buforu kapitałowego
dla banków, które posiadają aktywa w Europie Środkowo-Wschodniej.
USA
♦
PKB USA wzrósł w III kw. br. o 2,0% kw/kw (ujęcie zannualizowane), a nie jak wstępnie
szacowano o 2,5% kw/kw, wobec 1,3% kw/kw w II kw. br. Korektą objęto przede wszystkim dane
o inwestycjach prywatnych, których udział we wzroście PKB był ujemny. Głównym czynnikiem
wzrostu była konsumpcja prywatna. Wg prognozy Komisji Europejskiej spowolnienie wzrostu
gospodarczego w USA w 2012 r. będzie nieznaczne. KE szacuje, że w 2011 r. PKB wzrośnie o
1,6%, 1,5% w 2012 r. i 1,3% w 2013 r. Wg prognoz OECD wzrost gospodarczy USA będzie
przyspieszał i wyniesie odpowiednio 1,7%, 2,0% i 2,5%.
♦
Wskaźniki makroekonomiczne opublikowane w listopadzie wskazywały na stabilizację sytuacji
3
Departament Analiz i Skarbu
gospodarczej USA na początku IV kw. br.:
•
Wzrost produkcji przemysłowej w październiku o 3,9% r/r;
•
Malejąca, ale wciąż wysoka dynamika sprzedaży detalicznej, przekraczająca 7,0% r/r.
Jednocześnie wzrosły wskaźniki nastrojów konsumentów;
•
Malejący deficyt w wymianie handlowej, po relatywnie silnym wzroście dynamiki eksportu i
spowolnieniu importu (głównie z Chin);
♦
•
Nieznaczny spadek stopy bezrobocia (o 0,1 p.p.) do 9,0%;
•
Spadek inflacji CPI o 0,4 p.p. do 3,5%
W roku fiskalnym 2011 (trwającym od października 2010 r. do września 2011 r.) deficyt budżetowy
USA wyniósł 9,6% PKB, tj. 1,3 bln USD, nieco więcej niż w roku poprzednim, gdy ukształtował się
na poziomie 8,9% PKB. Po październiku br., rozpoczynającym rok fiskalny 2012, deficyt
budżetowy był niższy niż przed rokiem. Biuro Budżetowe Kongresu USA szacuje, że deficyt w
nowym roku fiskalnym może spaść do 973 mld USD, tj. ok. 6,3% PKB.
♦
Prezydent USA uczestniczył w listopadowym szczycie państw azjatyckich na indonezyjskiej
wyspie Bali. Na spotkaniu podkreślał ekonomiczne znaczenie Azji dla USA, zapowiadając
wzmocnienie strategicznego partnerstwa gospodarczego z państwami regionu.
Japonia
♦
Dane opisujące sytuację gospodarczą Japonii wskazują na stopniowe spowalnianie wzrostu w
ostatnich miesiącach. Jest to efekt m.in.: zbytniego umocnienia japońskiego jena, spadku popytu z
Tajlandii w wyniku powodzi oraz globalnego spowolnienia gospodarczego (m.in. w Europie):
•
utrzymuje się ujemna dynamika produkcji przemysłowej, przy braku widocznego ożywienia
we wskaźnikach koniunktury PMI i nastrojów przedsiębiorców;
•
powolny wzrost konsumpcji, w efekcie czego kontynuowane są zjawiska deflacyjne;
•
znaczne wyhamowanie eksportu przy wzroście importu. Coraz częściej notowany jest
miesięczny deficyt w wymianie handlowej Japonii. Malał m.in. eksport do Chin, USA, UE i
Tajlandii.
•
♦
stopa bezrobocia wzrosła w październiku o 0,4 p.p. do 4,5%.
Rząd Japonii przyjął plan wsparcia dla regionów dotkniętych trzęsieniem ziemi i tsunami. W ciągu
najbliższych 6 lat na ten cel przeznaczono łącznie ok. 250 mld USD. Wydatki te mają się
przyczynić do wzrostu PKB w przyszłym roku fiskalnym o 1,7%.
BRIC
♦
W krajach grupy BRIC widoczne jest umiarkowane osłabienie koniunktury. Najsilniejszą
gospodarką pozostają Chiny, w przypadku których pomimo spowalniania tempa wzrostu
gospodarczego, jego dynamika pozostaje nadal na poziomie ponad 9%. Natomiast w Indiach
tempo wzrostu gospodarczego obniżyło się do 6,9%.
♦
W październiku chińska gospodarka charakteryzowała się wysoką dynamiką produkcji
przemysłowej (13,2% r/r).
4
Departament Analiz i Skarbu
♦
Większość krajów grupy BRIC utrzymywała w październiku nadwyżkę handlową. W przypadku
Chin nastąpił wzrost nadwyżki handlowej (do 17,0 mld USD), pomimo spadku eksportu (do
157,5 mld USD).
♦
Problemem ekonomicznym dla większości krajów grupy BRIC pozostaje wysoka inflacja, w
Indiach wynosząca ok. 10% r/r, co jest szczególnie niekorzystne w sytuacji spowalniającego
wzrostu gospodarczego. Wyjątkiem są Chiny, w przypadku których inflacja w październiku
osiągnęła 5,5%, spadając kolejny miesiąc z rzędu.
♦
Wobec spowalniającego tempa wzrostu gospodarczego i malejącej od kilku miesięcy inflacji, bank
centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 p.b. do 21,0%.
Rynki finansowe
♦
Po krótkotrwałym entuzjazmie inwestorów spowodowanym październikowym porozumieniem w
sprawie pomocy finansowej dla Grecji, w listopadzie na rynkach finansowych obserwować można
było ponowny wzrost awersji do ryzyka w wyniku wysokiej niepewności politycznej we Włoszech,
Grecji i Hiszpanii oraz rozszerzania się kryzysu zadłużeniowego na kolejne kraje UE.
♦
Zmiana wyceny ryzyka, odzwierciedlona we wzroście notowań CDS oraz rozszerzających się
spreadach między rentownościami obligacji państw UE i Niemiec była widoczna szczególnie w
przypadku grupy krajów takich jak: Francja, Belgia, Włochy, Hiszpania, Portugalia i Grecja.
♦
Wzrost ryzyka wywołał również silną wyprzedaż na rynku długu europejskiego, która
spowodowała wzrost rentowności obligacji Włoch, Hiszpanii, Belgii i Grecji do rekordowych
poziomów, mimo interwencyjnych skupów prowadzonych przez EBC.
♦
EBC 29 listopada 2011 roku nie zdołał w pełni dokonać sterylizacji rynku po skupie obligacji
europejskich w ramach programu SMP. EBC zaoferował siedmiodniowe depozyty o wartości
203,5 mld euro, podczas gdy banki ulokowały jedynie 194,2 mld.
♦
W wyniku powyższych zdarzeń wzrosło ryzyko inwestycyjne w krajach UE, które do tej pory w
ocenie inwestorów uważane były za bezpieczne. W konsekwencji na niemieckim rynku
zanotowano wzrost rentowności obligacji o około 50 p.b. Równolegle obserwowano silną
przecenę euro wobec dolara z poziomu 1,42 do 1,32.
♦
Sytuacja w Europie Zachodniej negatywnie wpłynęła na wycenę ryzyka w środkowo-wschodniej
części Europy,
co zostało odzwierciedlone we wzroście cen CDS oraz rentowności obligacji
skarbowych.
♦
Inwestorzy szukając bezpieczniejszych aktywów lokowali kapitał na rynkach azjatyckich oraz
amerykańskim, gdzie ryzyko inwestycyjne jest zdecydowanie niższe.
♦
Do połowy listopada na rynku krajowym pomimo wydarzeń w strefie euro dochodowość papierów
skarbowych utrzymywała się na stabilnym poziomie. Silniejszy wzrost krzywej rentowności o około
30 pb w reakcji na rosnące rentowności sąsiednich państw oraz informacje o obniżeniu
perspektywy dla polskiego sektora bankowego przez agencję Moody’s został zaobserwowany w
drugiej połowie miesiąca.
♦
Na rynku walutowym w Polsce złoty umocnił się na przełomie października i listopada względem
głównych walut światowych jednak w listopadzie powrócił do trendu spadkowego. Na osłabienie
5
Departament Analiz i Skarbu
złotego wpływ miały informacje z Węgier o wystąpieniu o potencjalną pomoc finansową do KE i
MFW oraz o obniżeniu węgierskiego ratingu przez agencję Moody’s. Na koniec miesiąca kurs
EUR-PLN wynosił 4,51, natomiast USD-PLN 3,35. NBP dokonał interwencji walutowej w celu
stabilizacji złotego dnia 23 listopada.
♦
Agencja ratingowa S&P obniżyła 29 listopada ratingi kredytowe 35 banków. W grupie banków,
których ratingi zostały obniżone znalazły się m.in. Goldman Sachs, Bank of America, Merrill
Lynch, Citigroup, HSBC, Bank of New York Mellon i Wells oraz Barclays i UBS.
♦
Agencja ratingowa Moody's zapowiedziała, że może obniżyć rating długu 87 banków z 15 państw
Unii Europejskiej, w tym PKO BP.
Rynki surowcowe
W analizowanym okresie na rynkach surowcowych:
♦
Cena złota wzrosła do poziomu 1 722 USD za uncję.
♦
Cena ropy naftowej WTI wzrosła do poziomu 97,7 USD za baryłkę, w związku z czym różnica
między ceną ropy Brent i WTI spadła do 11,0 USD za baryłkę.
♦
Spadły ceny surowców rolnych – głównie w związku ze spodziewanym dalszym
spowolnieniem wzrostu gospodarczego na świecie.
6
Departament Analiz i Skarbu
Wybrane informacje
o wydarzeniach w otoczeniu makroekonomicznym
3
II
1. Polska
Wzrost gospodarczy
PKB
Wpływ poszczególnych składowych na wzrost PKB
Dynamika PKB (wyrównana sezonowo)
5,0%
6
4,7
4,4
%
4
3,2
4,5
4,3
4,2
0,4
4,6%
4,1%
kw/kw
4,0%
3,7%
3,5%
1,6
2
4,5%
4,2%
r/r
3,5
3,0
4,8%
4,5%
1,0
3,2%
2,8%
3,0%
2,5%
0
2,0%
1,5%
-2
1,5%
Konsumpcja prywatna
Inwestycje
Zapasy
-6
I kw.
II kw. III kw. IV kw. I kw.
Konsumpcja publiczna
Eksport netto
PKB (r/r)
II kw. III kw. IV kw. I kw.
2009
2010
0,5%
0,4%
0,9% 1,0%
1,0%
0,9%
1,0%
-4
1,4%
1,5%
1,3%
1,2% 1,0%
0,7%
0,6% 0,4%
0,0%
II kw. III kw.
I kw.
II kw. III kw. IV kw.
2011
I kw.
II kw. III kw. IV kw.
2009
I kw.
2010
II kw. III kw.
2011
Źródło: Dane GUS
♦
Według wstępnego szacunku GUS, PKB Polski w III kw. br. wzrósł realnie o 4,2% r/r wobec
4,3% r/r w poprzednim kwartale (niewyrównany sezonowo, w cenach stałych średniorocznych
roku poprzedniego). Wzrost gospodarczy w II kw. generowany był głównie przez konsumpcję
prywatną, która wzrosła o 3,0% r/r, a jej wpływ na wzrost wyniósł 1,8 pkt. proc. Ponadto korzystnie
na PKB wpłynęły również inwestycje (wzrost o 8,5% r/r), których wpływ na PKB wyniósł
1,6 pkt. proc.
♦
Dynamika wzrostu PKB w II kw. br. wyrównanego sezonowo (w cenach stałych przy roku
odniesienia 2000) wyniosła 4,2% r/r i 1,0% kw/kw.
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa i budowlano montażowa
25%
przemysłowa
20%
-10
45
lis 11
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
40
-20
przetwórstwo przemysłowe
budownictwo
handel
PMI (lewa skala)
lip 10
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
-15%
lis 09
-10%
-15%
sty 10
-10%
lip 09
-5%
wrz 09
-5%
maj 09
0%
sty 09
0%
50
wrz 10
5%
maj 10
6,5%
mar 10
5%
lis 09
10%
sty 10
8,9%
0
lip 09
10%
55
wrz 09
15%
maj 09
15%
mar 09
pkt.
sty 09
20%
10
pkt.
budowlano-montażowa
mar 09
25%
Wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury i PMI
60
-30
Źródło: Dane GUS, Markit
♦
*
*
W październiku 2011 r. dynamika produkcji przemysłowej wyniosła 6,5% r/r (wobec 7,7% r/r
we wrześniu). Wzrost produkcji odnotowano w 25 (spośród 34) działach przemysłu, w tym
o 19,2% r/r w produkcji metali. Największy spadek (o 20,4%) nastąpił w produkcji wyrobów
farmaceutycznych. Dalszy spadek wskaźników ogólnego klimatu koniunktury wraz ze wzrostem
w cenach stałych
7
Departament Analiz i Skarbu
PMI (do 51,7 pkt.) mogą wskazywać utrzymanie na podobnym poziomie lub nieznaczny spadek
dynamiki produkcji w kolejnych miesiącach. Produkcja po wyeliminowaniu czynników sezonowych
była o 7,0% wyższa niż w październiku 2010 r.
♦
Nowe zamówienia w przemyśle wzrosły we wrześniu o 17,9% r/r, po wzroście o 13,9% r/r
w sierpniu. W ujęciu miesięcznym zamówienia wzrosły o 19,9% w porównaniu ze wzrostem o
0,3% w sierpniu. Wg październikowej ankiety PMI wzrost wskaźnika wynikał głównie ze wzrostu
nowych zamówień ogółem (przy nieznacznym spadku zamówień eksportowych), co wskazuje na
utrzymanie stabilnego popytu krajowego na produkcję przemysłową.
♦
Dynamika produkcji budowlano-montażowej w październiku wyniosła 8,9% r/r (wobec
18,1% r/r we wrześniu). Dynamika produkcji budowlano-montażowej kształtowana była głównie
rozszerzaniem działalności w zakresie robót związanych z budową obiektów inżynierii lądowej i
wodnej – o 24,9% r/r. Po wyeliminowaniu czynników sezonowych dynamika produkcji budowlanomontażowej ukształtowała się na poziomie 14,9% r/r.
♦
Jednocześnie dane dotyczące budownictwa mieszkaniowego, pozostają niekorzystne. W okresie
styczeń-październik 2011 r. oddano do użytkowania 7,8% mniej mieszkań niż w analogicznym
okresie 2010 r. i 22,6% mniej niż w 2009 r.
*
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
Wskaźnik optymizmu konsumentów
Sprzedaż detaliczna r/r (lewa oś)
Wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (prawa oś)
Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (prawa oś)
0
120
70
-5%
-60
60
110
100
lip 11
sty 11
kwi 11
lip 10
paź 10
sty 10
kwi 10
lip 09
paź 09
sty 09
kwi 09
lip 08
paź 08
sty 08
paź 11
88,2
90
paź 11
sty 11
kwi 10
sty 09
kwi 08
lip 11
-50
kwi 11
0%
lip 10
80
paź 10
-40
sty 10
5%
lip 09
-30
paź 09
10%
kwi 09
-20
lip 08
15%
paź 08
-10
sty 08
20%
kwi 08
25%
Źródło: Dane GUS, IPSOS
♦
Dynamika sprzedaży detalicznej w październiku br. wyniosła 11,2% r/r wobec 11,4% r/r we
wrześniu. W skali roku wzrosła wartość sprzedaży w prawie wszystkich kategoriach, w tym o
26,2% r/r „pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach”. Obniżyła
się natomiast (o 3,0% r/r) wartość sprzedaży pojazdów.
♦
Po wyeliminowaniu wpływu wzrostu cen, dynamika sprzedaży wyniosła 6,8% r/r. Wzrost wolumenu
sprzedaży został zanotowany w większości kategorii. Spadła sprzedaż pojazdów (o 1,0% r/r) oraz
żywności, napojów i wyrobów tytoniowych (0,8% r/r).
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
Import
Eksport
2
bilans handlowy (p.o.)
13
1
12
11
0
10
9
-1
lip 11
wrz 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
lis 08
sty 09
lip 08
7
maj 08
8
sty 08
lip 11
wrz 11
maj 11
sty 11
-7%
mar 11
-6%
-35%
lis 10
-30%
lip 10
-5%
wrz 10
-25%
maj 10
-4%
sty 10
-3%
-20%
mar 10
-2%
-15%
lis 09
-10%
wrz 09
-1%
lip 09
-5%
maj 09
0%
mar 09
1%
0%
lis 08
2%
5%
sty 09
10%
wrz 08
3%
lip 08
15%
maj 08
4%
mar 08
5%
20%
sty 08
mld EUR
mld EUR
6%
25%
Źródło: Dane NBP
14
wrz 08
7%
mar 08
30%
8
Handel zagraniczny
12-miesięczny deficyt na RB/PKB (p.o.)
Import (r/r; l.o.)
Eksport (r/r; l.o.)
35%
-2
Departament Analiz i Skarbu
W handlu zagranicznym we wrześniu br. zanotowano deficyt w wysokości 0,5 mld EUR
(wobec 1,1 mld EUR w sierpniu), przy ukształtowaniu się wartości importu na poziomie 12,6 mld
EUR i eksportu 12,2 mld EUR.
Natomiast na rachunku bieżącym (RB) we wrześniu br. został zanotowany deficyt w wysokości
1,9 mld EUR (wobec 2,0 w sierpniu). Skumulowany 12-miesięczny deficyt na RB wzrósł do ok.
4,6% PKB.
Deficyt na rachunku bieżącym we wrześniu br. był wynikiem ujemnego salda dochodów (1,5 mld
EUR), obrotów towarowych (0,5 mld EUR) i transferów bieżących (0,1 mld EUR) oraz dodatniego
salda usług (0,2 mld EUR). Deficyt na rachunku bieżącym uległ nieznacznemu obniżeniu wobec
sierpnia dzięki poprawie salda obrotów towarowych i dochodów, a pomimo pogorszenia salda
transferów bieżących i usług.
Rynek pracy
Bezrobocie i zatrudnienie
Zmiana zatrudnienia r/r (lewa oś)
Stopa bezrobocia (prawa oś)
6%
Stopa
bezrobocia
rejestrowanego
w
październiku br. wyniosła 11,8%, utrzymując
się na tym poziomie od lipca br. (wobec
11,5% w październiku 2010 r.). Liczba
bezrobotnych wyniosła 1,9 mln osób.
Najwyższą stopę bezrobocia zanotowano
w województwie
warmińsko-mazurskim
(18,9%), a najniższą w wielkopolskim (8,6%).
W październiku pracodawcy zgłosili do
urzędów pracy 54,9 tys. ofert pracy.
Jednocześnie
467
zakładów
pracy
zadeklarowało zwolnienie w najbliższym
czasie 30,9 tys. pracowników, w tym z
sektora publicznego 16,4 tys.
14%
5%
13%
4%
11,8%
3%
12%
2,5%
2%
11%
1%
0%
10%
-1%
9%
-3%
sty 08
mar 08
maj 08
lip 08
wrz 08
lis 08
sty 09
mar 09
maj 09
lip 09
wrz 09
lis 09
sty 10
mar 10
maj 10
lip 10
wrz 10
lis 10
sty 11
mar 11
maj 11
lip 11
wrz 11
-2%
8%
Źródło: Dane GUS
Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w październiku 2011 r. o 2,5% r/r i obniżyło się w
skali miesiąca o 0,1%, kształtując się na poziomie 5,5 mln osób. Przeciętne wynagrodzenie w
sektorze wzrosło o 5,1% r/r i wyniosło 3 617 PLN. Realnie wynagrodzenia wzrosły w październiku
o 0,3% r/r, przy ukształtowaniu się wskaźnika inflacji na poziomie 4,3% r/r.
♦
Inflacja
Inflacja
Ujęcie r/r
2,0%
CPI
PPI
HICP
Bazowa netto*
CPI
PPI
HICP
Bazowa netto*
1,5%
1,0%
0,5%
-0,5%
sty 10
lut 10
mar 10
kwi 10
maj 10
cze 10
lip 10
sie 10
wrz 10
paź 10
lis 10
gru 10
sty 11
lut 11
mar 11
kwi 11
maj 11
cze 11
lip 11
sie 11
wrz 11
paź 11
0,0%
sty 10
lut 10
mar 10
kwi 10
maj 10
cze 10
lip 10
sie 10
wrz 10
paź 10
lis 10
gru 10
sty 11
lut 11
mar 11
kwi 11
maj 11
cze 11
lip 11
sie 11
wrz 11
paź 11
10%
9%
8%
7%
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
-1%
-2%
-3%
Ujęcie m/m
Źródło: Dane GUS, NBP: *Wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen żywności i energii
♦
W październiku wskaźnik inflacji CPI (cen towarów i usług konsumpcyjnych, dane GUS)
wzrósł do 4,3% r/r z 3,9% r/r zanotowanego we wrześniu, utrzymując się od początku 2011 r.
powyżej górnej granicy dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego NBP na poziomie 3,5% r/r.
Największy wpływ na wzrost wskaźnika CPI miały podwyżki cen związanych z mieszkaniem,
podwyższając wskaźnik o 1,52 pkt. proc. Najbardziej w skali roku wzrosły ceny w kategoriach:
transport (o 9,1% r/r), w tym ceny paliw (o 16,1% r/r); mieszkanie (o 5,9% r/r), w tym nośniki
9
Departament Analiz i Skarbu
energii (o 7,7% r/r); oraz żywność, napoje bezalkoholowe i alkoholowe oraz wyroby tytoniowe (o
4,1% r/r), w tym żywność (o 3,9% r/r). Obniżyły się natomiast ceny odzieży i obuwia (o 1,6% r/r).
♦
W październiku inflacja bazowa netto (po wyłączeniu cen żywności i energii) – wzrosła do
poziomu 2,8% r/r. Pozostałe miary inflacji bazowej również wzrosły, kształtując się przedziale
3,7%-4,3% r/r.
♦
Wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu PPI wyniósł w październiku br. 8,5% r/r (8,4% we
wrześniu po korekcie). Najwyższy wzrost cen odnotowano w górnictwie i wydobywaniu (o 10,4%
r/r). Wysoka dynamika PPI, będąca m.in. skutkiem wzrostu cen surowców na rynkach światowych
i osłabienia złotego w ostatnich miesiącach, wraz ze wzrostem podatków i opłat przekłada się na
wzrost cen konsumpcyjnych, podtrzymując wysoki wskaźnik inflacji CPI.
*
Podaż pieniądza
Dynamika podaży pieniądza w Polsce
Pieniądz M3, gotówka w obiegu, należności (r/r)
Depozyty i kredyty (r/r)
450
lip 11
0%
wrz 11
500
maj 11
5%
mar 11
550
lis 10
10%
sty 11
600
lip 10
650
15%
wrz 10
20%
maj 10
700
mar 10
-10%
25%
lis 09
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
0%
750
sty 10
10%
30%
lip 09
20%
850
mld PLN
800
wrz 09
30%
Depozyty - wolumen
Depozyty - zmiana r/r
35%
maj 09
40%
40%
sty 09
należności od gospodarstw domowych
należności od przedsiębiorstw
podaż pieniądza M3
gotówka w obiegu
Kredyty - wolumen
Kredyty - zmiana r/r
mar 09
50%
Źródło: Dane NBP
Podaż pieniądza w Polsce
Data
październik 2010
grudzień 2010
sierpień 2011
wrzesień 2011
październik 2011
gotówka w obiegu
M1
M2
M3
nominał dynamika nominał dynamika nominał dynamika nominał dynamika
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
92 025
2,9%
420 153
11,0%
748 187
7,0%
756 552
6,4%
92 707
3,3%
449 192
15,7%
774 658
8,4%
783 648
8,8%
97 241
4,8%
449 241
6,7%
800 242
8,3%
815 802
8,8%
99 333
8,4%
444 752
6,1%
814 265
9,4%
829 473
10,2%
99 500
8,1%
442 060
5,2%
817 585
9,3%
835 655
10,5%
Źródło: Dane NBP
♦
Wartość depozytów ogółem wzrosła w ciągu miesiąca o 3,2 mld PLN, tj. o 0,4% do 718,1 mld
PLN, w tym: gospodarstw domowych o 4,0 mld PLN, tj. o 0,9% do 456,4 mld PLN; przedsiębiorstw
o 0,6 mld PLN, tj. o 0,3% do 181,3 mld PLN; a instytucji samorządowych o 1,5 mld PLN, tj. o 6,6%
do 24,8 mld PLN. Spadły natomiast depozyty niemonetarnych instytucji finansowych o
1,7 mld PLN, tj. o 4,4% do 38,2 mld PLN.
♦
Wartość kredytów ogółem wzrosła w październiku o 0,5 mld PLN, tj. o 0,1% do 841,8 mld PLN.
Wartość kredytów dla przedsiębiorstw wzrosła o 1,2 mld PLN, tj. o 0,5% do 245,0 mld PLN; a dla
instytucji samorządowych o 0,6 mld PLN, tj. o 1,8% do 35,4 mld PLN. Spadła natomiast wartość
kredytów dla gospodarstw domowych o 0,8 mld PLN, tj. o 0,1% do 530,0 mld PLN; oraz dla
niemonetarnych instytucji finansowych o 0,7 mld PLN, tj. o 2,6% do 27,5 mld PLN. Na spadek
złotowej wyceny walutowych kredytów mieszkaniowych w październiku 2011 r. wpłynęła
aprecjacja złotego: względem euro o 1,5% i względem franka szwajcarskiego o 1,5%,
w efekcie czego wartość kredytów walutowych ogółem obniżyła się o ok. 3,2 mld PLN, w
tym dla gospodarstw domowych o ok. 3,0 mld PLN.
*
Dane dotyczące kredytów i depozytów przedstawiane są w niniejszym raporcie zgodnie z klasyfikacją przyjętą w publikacji
NBP „Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji”
10
Departament Analiz i Skarbu
Finanse publiczne
Budżet państwa
Wykonanie deficytu budżetu państwa w 2011 r.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
-2,8
-14,4
-17,3
-21,6
-23,7
-20,4
-21,1
-20,7
Finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa
IX
X
XI
-21,9
-22,5
XII
obligacje
0
33,9
35
-5
bony skarbowe
środki
przechodzące
prywatyzacja
zagraniczne
harmonogram na 2011 r.
styczeń-wrzesień
-2,8
30
-10
25
-15
styczeń-październik
21,6
21,2
20
-14,4
-20
15,0
-18,3
15
12,1
9,0
9,8
-25
10
-24,9
-30
-29,6
-35
5
-2,9
-32,1
-35,2
-40
Harmonogram na 2011 r.
7,0
0
-36,2
Wykonanie
-37,7
-38,9 -38,2
-5
-40,2
-45
-10
Źródło: Dane MF
Wg szacunkowego wykonania budżetu państwa (wg MF) po październiku br., deficyt budżetu
państwa wyniósł 22,5 mld PLN (tj. 56,1% rocznego planu opiewającego na 40,2 mld PLN). Na
realizację deficytu złożyły się dochody na poziomie 231,9 mld PLN oraz wydatki na poziomie
254,4 mld PLN. Realizacja deficytu na poziomie niższym niż założono w harmonogramie
wykonania budżetu jest skutkiem wpłaty z zysku NBP za 2010 r. (o ok. 4,5 mld PLN wyższej niż
założono w Ustawie budżetowej na 2011 r.) oraz wyższych dochodów z VAT, w efekcie wyższej
niż zakładano inflacji oraz sprzedaży detalicznej.
Polskie SPW w portfelach kluczowych grup inwestorów
170
Banki
mld zł
Inwestorzy zagraniczni
Fundusze emerytalne
Polskie SPW w portfelach banków krajowych
150
mld zł
160
140
150
140
130
130
120
120
110
100
110
90
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
SPW posiadane przez inwestorów zagranicznych
wrz 10
100
80
Zmiany SPW w portfelach inwestorów zagranicznych
165
15
mld zł
Bony skarbowe
Obligacje skarbowe
mld zł
155
Bony skarbowe
145
Obligacje skarbowe
10
135
125
5
115
105
0
95
85
paź 11
wrz 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
wrz 10
paź 10
lip 10
sie 10
cze 10
maj 10
kwi 10
mar 10
lut 10
sty 10
wrz 11
paź 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
wrz 10
paź 10
lip 10
sie 10
cze 10
maj 10
kwi 10
mar 10
lut 10
-5
sty 10
75
Źródło: MF
Wartość nominalna polskich skarbowych papierów wartościowych (SPW) wzrosła w październiku
br. o 3,1 mld PLN do 518,9 mld PLN (wobec 506,9 mld PLN na koniec 2010 r.).
Zaangażowanie inwestorów zagranicznych w SPW w październiku wzrosło o 0,6 mld PLN do
poziomu 158,3 mld PLN, w przypadku OFE – o 3,9 mld PLN do 127,0 mld PLN, a w przypadku
banków krajowych spadło o 2,7 mld PLN do poziomu 100,8 mld PLN. Zaangażowanie inwestorów
zagranicznych rośnie od końca 2008 r., osiągając udział ponad 30%, natomiast zaangażowanie
banków krajowych – spada od początku 2010 r. (z udziałem kształtującym się obecnie na
poziomie poniżej 20%). Jednocześnie w ostatnich miesiącach zaangażowanie OFE w SPW
kształtuje się w przedziale 23%-25%.
11
Departament Analiz i Skarbu
2. Europa Zachodnia
Ostatnie wydarzenia dotyczące europejskiego kryzysu zadłużenia:
14.09: Spotkanie przywódców Niemiec i Francji z premierem Grecji, który zostaje upomniany,
aby jak najszybciej wdrożyć uzgodniony na szczycie 21.07 plan reform. Dotychczasowe
działania nie pozwoliły osiągnąć zamierzonych celów fiskalnych i strukturalnych.
20.09: Agencja ratingowa S&P obniżyła rating Włoch o jeden stopień do „A/A-1” z „A+/A-1+”
pozostawiając negatywną perspektywę ratingu w przyszłości. Agencja uzasadniła swoją
decyzję pogarszającą się perspektywą wzrostu gospodarczego kraju oraz niestabilną sytuacją
polityczną kraju, która nie pozwala na szybkie przeprowadzenie potrzebnych reform finansów
publicznych.
22.09: Grecja musi wdrożyć plan dalszych reform, dzięki którym będzie mogła uzyskać dalsze
finansowanie zadłużenia z MFW i UE. W reakcji greckie związki zawodowe przeprowadziły
24-godzinny strajk generalny.
29.09: Niemiecki rząd zaakceptował przyznanie funduszowi EFSF nowych funkcji: udzielania
zapobiegawczych pożyczek, przyznawania pomocy na rekapitalizację sektora bankowego
oraz zakupu obligacji państw na rynku pierwotnym i wtórnym w przypadku istotnego
rynkowego zagrożenia. Było to jedno z założeń porozumienia z 21.07.
03.10: Rozpoczęły się rozmowy na temat zwiększenia udziału sektora prywatnego w
restrukturyzacji greckiego zadłużenia. Wg dotychczasowego porozumienia miał on ponieść
21% straty na greckim długu, jednak sytuacja fiskalna Grecji uległa pogorszeniu. Ustalono
również, że kolejna transza pomocy może być przyznana najpóźniej do połowy listopada br.
14.10: Słowacja, jako ostatnia z państw strefy euro, ratyfikowała zmiany w EFSF.
21.10: Grecki parlament, pomimo wielu protestów, zatwierdził kolejny pakiet reform
fiskalnych, co powinno pozwolić na otrzymanie kolejnej transzy (8 mld EUR) środków z MFW
i UE w listopadzie br.
23.10: Liderzy państw UE zbliżają się do porozumienia w sprawie rekapitalizacji sektora
bankowego oraz sposobu „lewarowania” funduszu EFSF, dzięki czemu chcą uspokoić rynki
finansowe i zapobiec wzrostowi rentowności obligacji innych zagrożonych państw strefy euro,
w tym przede wszystkim Włoch i Hiszpanii.
27.10: Strefa euro doszła do porozumienia w sprawie przyznania pomocy dla Grecji przy
zwiększeniu udziału sektora bankowego, z którym uzgodniono redukcję wartości greckich
obligacji o 50%, dzięki czemu dług Grecji obniży się ze 156% PKB obecnie do 120% PKB w
2020 r. Podniesiono również możliwości pożyczkowe EFSF z 440 mld EUR do ok. 1 bln EUR
(przy użyciu dźwigni finansowej). W celu zapewnienia stabilności finansowej w systemie
bankowym utworzone zostaną specjalne bufory bezpieczeństwa, w tym podniesienie kapitału
podstawowego Core Tier 1 do 9,0%. Wg szacunków EBA na rekapitalizację banków
potrzebne będzie ok. 106 mld EUR, jednak wg innych szacunków (m.in. agencji Reuters),
kwota ta może być 2-krotnie wyższa.
02.11: Premier Grecji poinformował, że zatwierdzenie nowego planu reform będzie wymagało
przeprowadzenia referendum w tej sprawie. Może się ono odbyć najwcześniej w grudniu, co
może doprowadzić do pogorszenia sytuacji na rynkach finansowych. W efekcie pojawiły się
informacje o ewentualności wyjścia Grecji ze strefy euro.
09.11: Premier Włoch Silvio Berlusconi potwierdził, że poda się do dymisji zaraz po
zaakceptowaniu przez włoski rząd pakietu reform fiskalnych, których domaga się UE.
Jednocześnie poinformował, że utworzenie nowego rządu odbędzie się poprzez wcześniejsze
wybory, które odbędą się najwcześniej w lutym 2012 r.
10.11: KE wyraziła swoje obawy na temat zagrożeń w przypadku rozpadu strefy euro. Wg
nieoficjalnych informacji (Reuters) prowadzone były francusko-niemieckie rozmowy nt.
radykalnych zmian w UE, które m.in. obejmowałyby ustanowienie bardziej zintegrowanej i
mniejszej strefy euro.
14.11: Prezydent Włoch na nowego szefa rządu powołał Mario Montiego, byłego komisarza KE,
ekonomistę. Obecnie ma on poparcie głównych partii opozycji oraz partii Berlusconiego
(PDL).
12
Departament Analiz i Skarbu
Wzrost gospodarczy
Dynamika PKB - II kw. 2011 r. (%, r/r)
Wzrost kw/kw
2010
Q4
Q1
2011
Q2
strefa Euro
0,3
0,8
0,2
Niemcy
0,5
1,3
Francja
0,3
Wielka Brytania
4%
2%
0%
-2%
Q3
0,2
1,9
0,3
0,5
0,9
-0,1
0,7
-0,5
Prognoza KE
Q1
2011
Q2
Q3
2,4
1,6
1,4
1,5
0,5
1,3
3,8
4,6
2,9
2,6
2,9
0,8
1,5
0,4
1,4
2,2
1,6
1,6
1,6
0,6
1,4
0,5
0,2
2,5
1,5
1,6
0,7
0,7
0,6
1,5
2011 2012 2013
Włochy
0,1
0,1
0,3
b.d.
1,5
1,0
0,8
b.d.
0,5
0,1
0,7
Hiszpania
0,2
0,4
0,2
0,0
0,7
0,9
0,8
0,8
0,7
0,7
1,4
Portugalia
-0,5
-0,6
-0,1
-0,4
1,1
-0,4
-1,0
-1,7
-1,9
-3,0
1,1
Grecja
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
-8,6
-8,3
-7,4
-5,2
-5,5
-2,8
0,7
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
wrz-07
cze-07
-10%
mar-07
-8%
cze-08
-6%
mar-08
-4%
gru-07
Niemcy
strefa euro
Francja
Wlk. Bryt.
Włochy
Hiszpania
Portugalia
Grecja
Wzrost r/r
2010
Q4
Wg wstępnych danych Eurostatu PKB strefy euro oraz całej Unii Europejskiej wzrósł w III kw.
br. o 0,2% kw/kw i 1,4% r/r. Pomimo wciąż stabilnego (w relacji do poprzedniego kwartału)
wzrostu wyraźnie zarysowały się ryzyka dla rozwoju gospodarczego regionu w IV kw. br. oraz w
2012 r. Wzrost PKB był niższy m.in. w Niemczech i Wielkiej Brytanii, a wskaźniki
makroekonomiczne (m.in. dot. produkcji przemysłowej, konsumpcji i wymiany handlowej) za
kolejne miesiące wskazują na dalsze spowolnienie rozwoju w całej strefie euro i UE.
Komisja Europejska opublikowała prognozy European Economic Forecast – Autumn 2011, w
których szacuje, że wzrost PKB w strefie euro zwolni w 2012 r. do 0,5%, po czym ponownie
wzrośnie do 1,3% w 2013 r.
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
Dynamika produkcji przemysłowej (r/r)
12%
115
9%
110
5,5%
6%
105
3%
lip-11
kwi-11
sty-11
paź-10
20
52
5
10
0
-10
-20
Włochy Hiszpania Grecja Portugalia
lip-11
50,8
50,1
49,1
48,5
48,248,5
48,3
47,4
47,1
47,3
46
-30
44
-40
42
43,3
43,743,9
43,2
40,5
paź-11
kwi-11
sty-11
paź-10
lip-10
kwi-10
sty-10
lip-09
sty-09
paź-09
Produkcja przemysłowa (L.O.; %; r/r)
Ceny producentów (L.O.; %; r/r)
Indeks nastrojów producentów (P.O.; pkt.)
Zamówienia w przemyśle (P.O.; %; r/r)
kwi-09
Wielka
Brytania
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
50,3
48
-10
paź-08
Francja
pkt.
50
0
-5
-20
Niemcy
Wzrost
lip-10
kwi-10
sty-10
paź-09
lip-09
kwi-09
sty-09
paź-08
strefa
euro
10
-15
Wrzesień 2011 r.
-15%
54
lip-08
-2,0%
Wskaźnik PMI dla przemysłu w państwach Europy Zachodniej
%, pkt.
sty-08
-2,3%
Sierpień 2011 r.
-12%
%
kwi-08
-1,8%
Lipiec 2011 r.
-9%
30
-25
-2,7%
-6%
Produkcja przemysłowa w strefie euro
15
-0,6%
-3%
lip-08
kwi-08
sty-08
sty-07
kwi-07
80
paź-07
85
lip-07
90
75
0%
strefa euro
Niemcy
Francja
Portugalia
Wielka Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
95
Spadek
100
2,3%
2,2%
-50
40
strefa
euro
Niemcy
Francja
Wielka
Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
Irlandia
Źródło: Eurostat, Markit
♦
Dynamika produkcji przemysłowej w strefie euro we wrześniu spadła do 2,2% r/r (z 6,0% r/r po
korekcie w sierpniu), wobec oczekiwań na poziomie 3,3% r/r. Niższą dynamikę odnotowano we
wszystkich kategoriach produkcji, w tym spadek produkcji dóbr trwałego użytku (-1,3% r/r) oraz
energii (-2,9% r/r). Spowolnienie było widoczne we wszystkich spośród wybranych państw Europy
Zachodniej, przy czym wzrost odnotowano tylko w Niemczech (5,5% r/r) i Francji (2,3% r/r). W
Hiszpanii, Grecji i Portugalii kontynuowany był trwający od wielu miesięcy trend spadkowy.
13
Departament Analiz i Skarbu
Szereg czynników wskazuje na dalsze spowolnienie produkcji w kolejnych miesiącach, w tym silny
spadek zamówień dla przemysłu (o 6,4% m/m), PMI dla przemysłu do 47,1 pkt. oraz indeksu
nastrojów producentów do -6,6 pkt.
♦
Sprzedaż detaliczna
Indeks sprzedaży detalicznej (2005=100)
Dynamika sprzedaży detalicznej (r/r)
120
6%
115
4%
110
2,0%
2%
1,5%
0,6%
105
b.d.
0%
b.d.
100
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
-4%
Wrzesień 2011 r.
-5,8%
-6,2%
-8%
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
-6%
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
Wielka Brytania
Niemcy
Portugalia
Grecja
kwi-08
lip-07
sty-07
kwi-07
85
paź-07
Francja
strefa euro
Włochy
Hiszpania
90
80
-1,3%
-2%
95
strefa
euro
Niemcy
Francja
Wielka
Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
Portugalia
Źródło: Eurostat (sprzedaż w cenach stałych)
♦
Sprzedaż detaliczna w strefie euro spadła we wrześniu o 1,3% r/r (po wzroście o 0,1% r/r w
sierpniu), podczas gdy oczekiwano spadku o 0,5% r/r. Wg ostatnich dostępnych szczegółowych
danych (za sierpień) kontynuowany był spadek sprzedaży paliw na stacjach benzynowych (-3,1%
r/r); malała także sprzedaż sprzętu elektrycznego i mebli (-1,9% r/r) oraz odzieży i obuwia (-0,6%
r/r). Wzrosła natomiast dynamika sprzedaży elektroniki (3,0% r/r) oraz leków (2,9% r/r). Spośród
państw regionu Europy Zachodniej dodatnia dynamika utrzymała się we Francji, Wielkiej
Brytanii i Niemczech, natomiast w dalszym ciągu malała konsumpcja w państwach Europy
Południowej.
♦
W ostatnich miesiącach znacznie pogorszyły się wskaźniki nastawienia konsumentów do sytuacji
gospodarczej w strefie euro, co jest efektem niepokojów społecznych związanych z silnym
zacieśnianiem polityki fiskalnej w większości państw członkowskich, spowolnieniem
gospodarczym, wzrostem bezrobocia i inflacji. Pogorszenie sytuacji finansowej gospodarstw
domowych będzie niekorzystnie wpływało na dane o sprzedaży w kolejnych miesiącach.
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny - strefa euro oraz jej główni partnerzy handlowi
strefa euro - import, eksport, bilans handlowy
160
Bilans handlowy (S.A.*; mld EUR; P.O.)
mld EUR
Stany Zjednoczone
mld EUR
Import spoza strefy euro (S.A.*; mld EUR; L.O.)
10
5
140
% 70
Eksport do USA (L.O.; mld EUR)
Import z USA (L.O.; mld EUR)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
20
Eksport poza strefę euro (S.A.*; mld EUR; L.O.)
150
22 mld EUR
18
60
50
40
16
130
30
20
14
0
120
10
12
0
10
110
-5
-20
-30
100
Import z Chin (L.O.; mld EUR)
Export do Chin (L,O,; mld EUR)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
18
60
50
16
22
40
30
16
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
% 70
mld EUR
Import z Rosji (L.O.; mld EUR)
Eksport do Rosji (L,O,; mld EUR)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
20
18
20
14
60
50
40
30
20
14
10
12
10
10
0
12
-10
10
-20
8
0
-10
-20
8
-30
Źródło: Reuters
14
-30
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
-40
lip-07
4
paź-07
-50
sty-07
-40
6
kwi-07
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
kwi-10
sty-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
kwi-07
6
4
-50
Rosja
% 70
mld EUR
20
paź-09
sty-09
Chiny
22
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
-40
paź-07
4
sty-07
-10
kwi-07
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
6
kwi-07
90
-10
8
-50
Departament Analiz i Skarbu
W ostatnich miesiącach widoczne jest spowolnienie dynamiki wymiany handlowej państw strefy
euro z ich głównymi partnerami handlowymi, w tym m.in. z Chinami i USA. We wrześniu spadły
wartości importu (do 148,1 mld EUR) i eksportu (do 151,0 mld EUR), przy czym import malał
szybciej, dzięki czemu odnotowano 2,9 mld EUR nadwyżki w wymianie handlowej. Roczna
dynamika importu i eksportu spadła, ale była dodatnia i wyniosła odpowiednio 8,0% r/r i 10,0% r/r.
♦
Rynek pracy
Rynek pracy w strefie euro
5
%
Stopa bezrobocia (%)
Wynagrodzenia (L.O.; %; r/r)
Zatrudnienie (L.O.; %; r/r)
Stopa bezrobocia (P.O.; %)
4
%
3,5%
3
11,0
UE
10,5
Strefa euro
10,0
Niemcy
10,2
5,8
10,0%
2
9,5
Wielka Brytania
1
9,0
Francja
0
8,5
Włochy
-1
8,0
Hiszpania
-2
7,5
Grecja*
-3
7,0
Portugalia
sty-07
mar-07
maj-07
lip-07
wrz-07
lis-07
sty-08
mar-08
maj-08
lip-08
wrz-08
lis-08
sty-09
mar-09
maj-09
lip-09
wrz-09
lis-09
sty-10
mar-10
maj-10
lip-10
wrz-10
lis-10
sty-11
mar-11
maj-11
lip-11
0,4%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
9,7
8,3
b.d.
9,9
8,3
22,6
17,6
b.d.
%
12,5
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
Źródło: Eurostat, *dane za II kw. 2011 r.
♦
Stopa bezrobocia w strefie euro wzrosła we wrześniu o 0,1 p.p. do 10,2%, po wzroście liczby
bezrobotnych o 188 ty. do 16 mln 198 tys. osób – liczba bezrobotnych wzrosła 5 miesiąc z rzędu.
♦
Spośród państw Europy Zachodniej sytuacja na rynku pracy kształtuje się najgorzej w
państwach najbardziej dotkniętych przez kryzys zadłużenia – Hiszpanii, Grecji i Portugalii.
Wysokie bezrobocie w tych państwach dotyka przede wszystkim ludzi młodych: stopa bezrobocia
wśród osób do 25 roku życia wynosi w nich odpowiednio 48,0%, 43,5% i 27,1%, podczas gdy
średnia w strefie euro dla tej grupy to 21,2%.
Inflacja
Inflacja w strefie euro i stopa procentowa EBC - prognoza*
4,5
Inflacja HICP (r/r)
Inflacja HICP w strefie euro
Inflacja bazowa
Stopa procentowa EBC
Cel inflacyjny EBC
%
4,0
3,5
3,0
Portugalia
4,0%
Grecja
3,0%
2,5
Włochy
2,0
1,5
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
2,9%
Hiszpania
3,8%
Wielka Brytania
5,0%
1,0
Francja
0,5
0,0
Niemcy
lip-12
paź-12
sty-12
kwi-12
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
kwi-08
sty-08
-0,5
-1,0
2,5%
2,9%
strefa euro
1,0%
3,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
Źródło: Eurostat, Reuters. *Prognozy rynkowe – Reuters
♦
Inflacja w strefie euro utrzymała się w październiku na poziomie z września i wyniosła 3,0% r/r. W
ciągu miesiąca ceny wzrosły o 0,3%. Najsilniej rosły ceny transportu (5,3% r/r), głównie wskutek
wzrostu cen paliw (14,1% r/r) oraz ceny związane z mieszkaniem (5,1% r/r), gdzie również główną
rolę odegrały ceny energii (oleju opałowego 24,1% r/r, gazu 10,1% r/r i energii elektrycznej 7,5%
r/r). Ceny żywności wzrosły o 3,1% r/r. Wskaźnik inflacji bazowej również pozostał na poziomie
sprzed miesiąca i wyniósł 2,0% r/r.
♦
W ostatnich miesiącach inflacja HICP rosła najszybciej w Wielkiej Brytanii, Włoszech i
Portugalii, jednak wzrost był widoczny w niemal wszystkich państwach strefy euro i UE.
15
Departament Analiz i Skarbu
Podaż pieniądza M3
Podaż pieniądza M3
%
14
Wolumen
Dynamika r/r
mld EUR
9300
4
3,1% 9150
2
9000
0
8850
-2
8700
maj-11
maj-10
maj-09
maj-08
wrz-11
6
sty-11
9450
wrz-10
8
sty-10
9600
wrz-09
10
sty-09
9750
wrz-08
12
sty-08
Podaż pieniądza M3 w strefie euro
wzrosła we wrześniu 2011 r. o 3,1% r/r,
po wzroście o 2,7% r/r w sierpniu b.r.
Wartość kredytów ogółem wzrosła o 2,4%
r/r (2,5% w sierpniu), dynamika kredytów
dla sektora prywatnego o 1,6% (1,8% w
sierpniu).
Kredyty
dla
gospodarstw
domowych wzrosły o 2,9% (2,9% w
sierpniu), w tym kredyty mieszkaniowe o
3,9% (3,9% w sierpniu). Dynamika
kredytów dla przedsiębiorstw wyniosła
1,6% r/r (1,5% w sierpniu).
9900
Kredyty i depozyty
Kredyty - Strefa Euro
Gospodarstwa domowe
wrz-11
-4
sty-11
4400
maj-11
-1
4000
wrz-10
-2
maj-10
4500
sty-10
0
4200
wrz-09
0
sty-09
2
4600
maj-09
4700
1
4400
wrz-08
2
4600
sty-08
4
mld EUR
4800
maj-08
6
4800
Zmiana r/r
5000
sty-07
4900
3
wrz-11
4
maj-11
8
sty-11
10
5000
wrz-10
5100
5
maj-10
6
sty-10
12
wrz-09
5200
maj-09
7
sty-09
14
wrz-08
5300
sty-08
8
maj-08
16
wrz-07
5400
sty-07
9
maj-07
Wolumen
%
mld EUR
wrz-07
%
Przedsiębiorstwa
Zmiana r/r
maj-07
Wolumen
3800
Depozyty - Strefa Euro
Gospodarstwa domowe
Wolumen
%
Przedsiębiorstwa
Zmiana r/r
mld EUR
Wolumen
Zmiana r/r
9
5900
%
14
8
5700
12
1650
7
5500
10
1600
6
5300
8
1550
6
1500
4
1450
5
mld EUR
1700
5100
Źródło: EBC
16
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
maj-10
sty-10
wrz-09
sty-09
maj-09
wrz-08
maj-08
sty-08
wrz-07
sty-07
maj-07
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
maj-10
sty-10
wrz-09
maj-09
1300
sty-09
4500
2
wrz-08
1350
-2
maj-08
0
sty-08
1400
4700
wrz-07
2
3
maj-07
4900
sty-07
4
Departament Analiz i Skarbu
Kredyty - Europa Zachodnia
Francja
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
Niemcy
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
1150
%
12
14
1100
10
1800
12
1050
8
1600
10
1000
6
1400
1200
%
16
mld EUR
8
950
mld EUR
2000
Włochy
%
16
wrz-11
sty-11
maj-11
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
sty-10
maj-10
wrz-09
sty-09
maj-09
wrz-08
sty-08
maj-08
wrz-07
maj-07
sty-07
650
wrz-10
400
-4
maj-10
-4
700
sty-10
600
-2
wrz-09
-2
sty-09
750
maj-09
800
0
wrz-08
0
sty-08
1000
800
maj-08
2
2
wrz-07
850
sty-07
900
4
maj-07
6
4
Hiszpania
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
1300
%
35
14
1200
30
1050
12
1100
10
1000
25
1000
950
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
mld EUR
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
mld EUR
1100
wrz-11
maj-11
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
sty-10
maj-10
wrz-09
maj-09
sty-09
wrz-08
maj-08
sty-08
wrz-07
-5
maj-07
300
sty-07
-4
sty-11
700
400
wrz-10
750
-2
maj-10
800
0
sty-10
500
wrz-09
0
5
sty-09
600
maj-09
850
2
wrz-08
900
10
maj-08
15
700
sty-08
800
4
wrz-07
6
sty-07
900
maj-07
8
20
Źródło: EBC
17
Departament Analiz i Skarbu
3. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej
Wzrost gospodarczy
Dynamika PKB - III kw. 2011 r. (%, r/r)
Wzrost kw/kw
2010
Q4
Czechy
Q1
2011
Q2
0,5
0,9
Wzrost r/r
Q3
2010
Q4
Q1
2011
Q2
Q3
0,1
0,0
2,7
2,8
2,2
1,5
Węgry
0,2
0,5
0,2
0,5
2,5
1,9
1,7
1,5
Słowacja
0,8
0,8
0,8
0,7
3,4
3,4
3,4
3,2
Litwa
1,8
2,1
1,8
1,3
4,4
5,4
6,5
7,2
Łotwa
0,9
1,1
2,0
1,3
3,1
3,0
5,1
5,3
Estonia
2,0
3,1
1,7
0,8
6,0
9,5
8,4
7,9
Polska
0,9
1,1
1,1
b.d.
3,9
4,4
4,5
b.d.
Czechy
W ęgry
Słowacja
Litwa
Łotwa
Estonia
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
mar-08
cze-07
wrz-07
Polska
mar-07
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
Źródło: Eurostat; dane odsezonowane.
Produkcja przemysłowa
Dynamika produkcji przemysłowej (r/r)
Wskaźnik PMI dla przemysłu
25%
60
Lipiec 2011 r.
Siepień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
20%
55
51,7
51,7
50
48,2
15%
45
9,6%
10%
8,3%
7,4%
7,9%
5,5%
5%
Polska
35
W ęgry
Litwa
Łotwa
Estonia
Polska
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
160
160
150
150
140
140
130
130
120
120
110
Estonia
Litwa
Łotwa
strefa euro
110
lip-11
sty-11
kwi-11
paź-10
lip-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
kwi-09
sty-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
80
kwi-07
lip-11
kwi-11
sty-11
lip-10
paź-10
kwi-10
sty-10
lip-09
paź-09
kwi-09
sty-09
paź-08
90
lip-08
sty-08
100
kwi-08
paź-07
sty-07
kwi-07
90
lip-07
Słowacja
Polska
Czechy
Węgry
strefa euro
100
80
kwi 11
lip 11
paź 11
Ukraina
lip 10
paź 10
sty 11
Słowacja
paź 09
sty 10
kwi 10
Węgry
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
paź 08
sty 09
kwi 09
lip 09
0%
sty 08
kwi 08
lip 08
30
sty 07
kwi 07
lip 07
paź 07
3,0%
2,5%
Czechy
Czechy
40
6,6%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
♦
18
Dynamika produkcji przemysłowej była wyższa w porównaniu z okresem wakacyjnym we
wszystkich analizowanych państwach z wyjątkiem Czech, Ukrainy i Estonii. Największe
wyhamowanie dynamiki produkcji było obserwowane w Estonii, gdzie wskaźnik obniżył się z
ponad 20% do 5,5%.
Departament Analiz i Skarbu
Sprzedaż detaliczna
Indeks sprzedaży detalicznej (2005=100)
Dynamika sprzedaży detalicznej (r/r)
16%
120
150
12%
110
130
11,6%
10%
105
120
100
8%
110
95
4%
8,1%
6%
0,3%
0%
b.d.
-2%
-1,7%
kwi-11
lip-11
sty-11
kwi-11
-4%
paź-10
sty-11
sty-08
sty-08
4,4%
2%
Wielka Brytania
Węgry
LitwaNiemcy
Portugalia
Estonia
Grecja
kwi-08
kwi-08
lip-08
lip-08
paź-08
paź-08
sty-09
sty-09
kwi-09
kwi-09
lip-09
lip-09
paź-09
paź-09
sty-10
sty-10
kwi-10
kwi-10
lip-10
lip-07
lip-07
sty-07
kwi-07
90
85
paź-07
paź-07
Francja
Czechy
strefa
euro
Słowacja
Włochy
Łotwa
Hiszpania
Polska
lip-10
paź-10
100
90
80
14,6%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
14%
115
140
-3,7%
-6%
Czechy
Węgry
Słowacja Ukraina
Litwa
Łotwa
Estonia
Polska
Źródło: Eurostat (sprzedaż w cenach stałych), SSC of Ukraine (sprzedaż w cenach bieżących). *Dane za okresy od początku roku.
We wrześniu dynamika sprzedaży detalicznej obniżyła się we wszystkich krajach z wyjątkiem
Litwy. Najwyższa dynamika sprzedaży detalicznej została zanotowana na Ukrainie (14,6%) a
najniższa na Słowacji (-3,7%).
♦
Handel zagraniczny
Import - indeks 2000=100
Eksport - indeks 2000=100
360
Import - dynamika (%, r/r)
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
Eksport - dynamika (%, r/r)
14
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
12
paź-08
lip-11
kwi-11
sty-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
140
paź-08
160
140
sty-08
180
160
kwi-08
200
180
lip-07
220
200
paź-07
240
220
sty-07
260
240
kwi-07
280
260
sty-08
300
280
kwi-08
320
lip-07
300
sty-07
320
Słowacja
Czechy
Polska
Węgry
340
paź-07
Słowacja
Czechy
Polska
Węgry
340
kwi-07
360
25
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
20
10
8
Węgry
Polska
11,4
12,1
5,8
7,3
16,9
19,2
12,5
6,8
2,7
0
-2
Czechy
5
8,2
14,8
5,2
-0,9
0
13,6
10
7,6
4
2
3,7
3,9
7,3
4
3,6
9,9
9,7
12,3
12,4
15
6
Słowacja
Czechy
Węgry
Polska
Słowacja
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
19
Departament Analiz i Skarbu
Rynek pracy
Stopa bezrobocia
Stopa bezrobocia
20%
Polska
9,4%
12,8%
Estonia
15%
Łotwa
15,5%
Litwa
10%
8,7%
Ukraina
5%
Łotwa
Litwa
Estonia
Słowacja
W ęgry
Słowacja
Polska
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
kwi-07
Czechy
0%
13,5%
W ęgry
9,9%
Czechy
0%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
6,6%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine, urzędy statystyczne. *Dane za I kwartał 2011 r. ** Wg GUS stopa bezrobocia wyniosła w marcu br. 13,1%.
Inflacja
Inflacja HICP (r/r)
Polska
3,8%
Estonia
Łotwa
4,3%
Litwa
4,2%
Ukraina
5,9%
Słowacja
4,6%
Węgry
3,8%
Czechy
1%
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
4,7%
2,6%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
♦
Październikowa inflacja w państwach regionu była stosunkowo wysoka. Miesięczna dynamika
obniżyła się nieznacznie na Litwie, Łotwie i Estonii, natomiast wzrosła na Słowacji, Węgrzech oraz
w Czechach.
♦
Najniższą inflacją w regionie charakteryzowały się Czechy (2,6%), co mogło wynikać z ujemnej
dynamiki sprzedaży detalicznej oraz spadku dynamiki PKB. Na Węgrzech inflacja wyniosła 3,8%,
a na Słowacji 4,6%.
20
Departament Analiz i Skarbu
3. Stany Zjednoczone
Wzrost gospodarczy
PKB
Wpływ poszczególnych składowych na zmianę PKB
8%
Poddano rewizji dane o PKB USA, który
ostatecznie wzrósł w III kw. br. o 2,0%
kw/kw (ujęcie zannualizowane), a nie jak
dotychczas szacowano o 2,5%. Korekcie
uległy m.in. dane o inwestycjach
prywatnych, których udział we wzroście
okazał się ujemny.
6%
4%
2,0%
2%
0%
-2%
-4%
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
mar-08
wrz-07
-10%
cze-07
-8%
cze-10
Eksport netto
Konsumpcja prywatna
Inwestycje prywatne brutto
Wydatki i inwestycje rządowe
PKB
-6%
PKB
PKB per capita i nominalnie
Dochód do dyspozycji w podziale na wydatki i oszczędności
49
15,5
tys. USD
bln USD
PKB per capita
PKB prawa oś
49
12,0
15,0
7%
Oszczędności
Wydatki osoboste
Oszczędności % dochodu
bln USD
11,5
6%
48
5%
11,0
48
14,5
47
4%
10,5
3%
14,0
47
10,0
2%
46
13,5
9,5
1%
46
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
cze-07
wrz-11
cze-11
mar-11
gru-10
wrz-10
cze-10
mar-10
gru-09
wrz-09
cze-09
mar-09
gru-08
wrz-08
cze-08
mar-08
gru-07
wrz-07
cze-07
0%
mar-08
9,0
13,0
wrz-07
45
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
15%
65
pkt.
10%
60
5%
3,9% 55
0%
50,8
50
-5%
45
Produkcja przemysowa r/r
ISM dla przemysu
40
-15%
35
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-10%
Dynamika produkcji przemysłowej USA
wzrosła w październiku do 0,7% m/m i
3,9% r/r (oczekiwano 0,4% m/m), wobec
-0,1% m/m i 3,5% r/r we wrześniu.
Produkcja rosła w niemal wszystkich
kategoriach, jednak wyraźnie szybciej w
przypadku pojazdów i części (3,1% m/m)
oraz przemysłu wydobywczego (2,3%
m/m i 6,0% r/r).
Źródło: Reuters
21
Departament Analiz i Skarbu
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
400
380
Indeksy zaufania konsumentów
15%
80
7,3% 10%
70
mld USD
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna z wyłączeniem samochodów
Sprzedaż detaliczna r/r
Sprzedaż detaliczna z wyłączeniem samochodów r/r
7.2%
360
5%
pkt.
60,9
60
56,0
340
0%
50
320
-5%
40
300
-10%
30
280
-15%
20
Indeks Michigan
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
Indeks Conference Board
Źródło: Reuters, U.S. Census Bureau
Dynamika sprzedaży detalicznej od kilku miesięcy nieco spada, jednak wciąż utrzymuje się na
wysokim poziomie, osiągając w październiku 0,5% m/m i 7,2% r/r (oczekiwano 0,3% m/m), po
wzroście o 1,1% m/m i 7,9% r/r miesiąc wcześniej. Szczególnie mocno wzrosła sprzedaż sprzętu
elektronicznego (3,7% r/r), podczas gdy dynamika w pozostałych kategoriach wahała się
pomiędzy 0,0%-1,5% m/m.
Początek IV kw. br. pokazuje brak wyraźnego spowolnienia konsumpcji w USA, a wskaźniki
nastrojów konsumentów uległy znacznej poprawie. Korzystnie na sprzedaż w kolejnych
miesiącach będzie wpływał spadek stopy bezrobocia.
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
240
220
30%
mld USD
Import (mld USD)
Eksport (mld USD)
Import (%; r/r)
Eksport (%; r/r)
20%
200
10%
180
0%
160
-10%
140
-20%
Bilans handlowy = -43,1 mld USD
-30%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
120
Źródło: Reuters
22
Deficyt w handlu zagranicznym USA we
wrześniu malał 4 miesiąc z rzędu
osiągając 43,1 mld USD i był najniższy
od grudnia 2010 r. Był to efekt dalszego
wzrostu
eksportu
i
wyhamowania
importu.
Z rekordowo wysokiego poziomu zaczął
spadać deficyt w wymianie handlowej z
Chinami, do czego przyczyniło się
umocnienie chińskiego juana oraz
działania rządu USA blokujące część
importu z tego kraju.
Departament Analiz i Skarbu
Rynek nieruchomości
Sprzedaż nowych domów
Sprzedaż domów na rynku wtórnym
7
30%
0,42 mln sztuk
Sprzedaż
50%
mln sztuk
Sprzedaż
Sprzedaż r/r
Sprzedaż r/r
20%
6,5
40%
0,38
10%
6
30%
0,36
0%
0,34
-10%
0,40
8,9%
5,5
20%
13,5%
5
10%
5,0
-20% 4,5
0,32
0%
0,307
-30%
4
-10%
0,28
-40% 3,5
-20%
0,26
-50%
3
-30%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
0,30
Indeksy cen nieruchomości
Indeks nastrojów wśród przedsiębiorców budowlanych
25
5%
pkt.
20
20
0%
-2,2%
-5%
15
-3,6%
10
-10%
-15%
5
Indeks FHFA, r/r
Indeks S&P Case-Shiller
-20%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
0
Źródło: Reuters, Federal Housing Finance Agency
W październiku sprzedaż nieruchomości na rynku pierwotnym i wtórnym wzrosła o odpowiednio
8,9% r/r (do 307 tys. w skali roku) i 13,5% r/r (do 4,97 mln w skali roku). Pomimo to wartość ta jest
rekordowo niska w przypadku nowych domów, natomiast w przypadku rynku wtórnego wielkość
sprzedaży jest na poziomie z 2005 r.
Indeksy cen nieruchomości powoli się podnoszą, poprawiają się również nastroje w budownictwie,
co w połączeniu z perspektywą stabilizacji wzrostu gospodarczego pozwala oczekiwać powolnego
ożywienia na amerykańskim rynku nieruchomości.
Rynek pracy
Bezrobocie
11%
10%
16
mln os.
Liczba bezrobotnych
Stopa bezrobocia
15
13,9
9%
9,0%
14
13
12
8%
11
7%
10
9
6%
8
5%
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
paź-07
lip-07
4%
kwi-07
7
6
Stopa bezrobocia w USA w
październiku spadła o 0,1 p.p. do
9,0%. Liczba bezrobotnych wyniosła
13,9 mln osób.
Zatrudnienie poza rolnictwem wzrosło
o 80 tys. osób, z czego w sektorze
prywatnym wzrosło o 104 tys. os.,
natomiast w sektorze rządowym
spadło o 24 tys. os.
Wynagrodzenia
w
sektorze
prywatnym wzrosły o 0,2% m/m do
19,53 USD/godz.
Źródło: Bureau of Labour Statistics
23
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
4%
-6%
25%
M1
Kredyty
2%
24
M2
20%
5%
0%
4%
Kredyty r/r
1,2%
0%
7,1
-2%
7,0
-4%
-6%
6,7
6,6
-8%
-10%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
6%
3,5%
2%
2,1%
0%
-2%
-4%
CPI
CPI bazowa
PPI
20,8%
Kredyty
mld USD
7,4
40%
7,3
35%
7,2
30%
-5%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
Departament Analiz i Skarbu
Inflacja
Inflacja r/r
8%
6,1%
W październiku wskaźnik inflacji CPI
w USA spadł do 3,5% r/r i -0,1% m/m
(oczekiwano 3,6% r/r i 0,0% m/m),
wobec 3,9% r/r i 0,3% m/m we
wrześniu.
Głównymi
czynnikami
wzrostu były ceny energii (14,2% r/r) i
żywności (4,7% r/r). Wskaźnik inflacji
bazowej wzrósł natomiast o 0,1 p.p.
do 2,1%
-8%
Źródło: Reuters
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza, r/r
12%
Depozyty
Depozyty
Kredyty konsumpcyjne
Depozyty r/r
6%
mld USD
8,6
10%
8,4
8%
8,2
15%
6,7%
8,0
10%
9,9%
4%
7,8
7,6
2%
7,4
0%
7,2
Kredyty konsumpcyjne
Kredyty konsumpcyjne r/r
mld USD
25%
20%
6,9
6,8
5%
0%
1,20
1,15
1,10
15%
1,05
10%
1,00
0,95
-2,7%
0,90
6,5 -10%
0,85
6,4 -15%
0,80
Departament Analiz i Skarbu
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe
Kredyty dla przedsiębiorstw
10%
2,20
1,60
mld USD
Kredyty mieszkaniowe
Kredyty mieszkaniowe r/r
8%
15%
2,15
mld USD
Kredyty dla przedsiębiorstw
Kredyty dla przedsiębiorstw r/r
10%
8,8%
1,50
6%
2,10
4%
2,05
2%
2,00
0%
1,95
5%
0%
1,40
-5%
1,30
-10%
-1,6%
-15%
1,20
-20%
-4%
1,85
-25%
1,10
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
1,90
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-2%
Źródło: Federal Reserve
Finanse publiczne
Nadwyżka/Deficyt narastająco oraz dług publiczny, % PKB
0%
98,5% 100%
-0,7%
-2%
95%
90%
-4%
85%
-6%
80%
75%
-8%
70%
8,9% PKB
9,6% PKB
-10%
65%
Nadwyżka/deficyt, %PKB
Dług publiczny, % PKB (prawa oś)
sie-11
wrz-11
paź-11
cze-11
lip-11
kwi-11
maj-11
lut-11
mar-11
sty-11
lis-10
gru-10
sie-10
wrz-10
paź-10
cze-10
lip-10
kwi-10
maj-10
lut-10
mar-10
sty-10
lis-09
gru-09
sie-09
wrz-09
paź-09
cze-09
lip-09
kwi-09
maj-09
lut-09
mar-09
sty-09
lis-08
gru-08
60%
paź-08
-12%
Źródło: U.S. Department of Treasury; rok fiskalny w USA trwa od 1 października do 30 września
25
Departament Analiz i Skarbu
5. Japonia
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
58
Wskaźniki nastrojów przedsiębiorców
40% 55
PMI dla przemysłu
Produkcja przemysłowa
56
30%
50
54
20%
46,0
45
52
45,4
10%
50
40
0%
-3,3%
48
-10%
46
-20%
44
-30%
42
-40% 25
35
30
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
♦
Usługi
Przemysł
We wrześniu odnotowano spadek dynamiki produkcji przemysłowej Japonii do -3,3% m/m i r/r. Na
spadek wpłynęły m.in. powódź w Tajlandii, która jest ważnym odbiorcą japońskiego przemysłu, a
także spowolnienie gospodarcze i zbytnie umocnienie japońskiego jena. Wg prognoz
ankietowanych przez rząd przedsiębiorstw japońska produkcja przyspieszy w październiku i
listopadzie, na co wskazuje również wzrost wskaźnika PMI dla przemysłu.
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
6%
44
4%
42
♦
Sprzedaż detaliczna w Japonii wzrosła
w październiku o 1,4% m/m i 1,9% r/r,
powyżej prognoz na poziomie 0,6% r/r.
♦
Wzrostowy
trend
w
japońskiej
konsumpcji to głównie efekt dotacji
rządowych na produkty efektywne
energetycznie (samochody, sprzęt
domowy). W dłuższym okresie może
jednak zaważyć pogorszenie sytuacji
na rynku pracy – wzrost stopy
bezrobocia i spadek dochodów.
1,9%
2%
40
0%
38
-2%
36
-4%
34
-6%
32
-8%
30
Sprzedaż detaliczna r/r
Indeks zaufania konsumentów
28
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-10%
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
50%
6500
mld JPY
6000
Import
Eksport r/r
Eksport
Import r/r
40%
5 786
5500
30%
20%
18,0%
5 512
10%
5000
0%
4500
Bilans handlowy w październiku = -273,8 mld JPY
(ok. -3,5 mld USD)
4000
-10%
-3,7%
-20%
-30%
3500
-40%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
♦
26
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-50%
3000
W październiku Japonia zanotowała 279 mld JPY (ok 3,5 mld USD) deficytu w handlu
zagranicznym (oczekiwano 39,9 mdl JPY nadwyżki), po spadku eksportu o 3,7% r/r (oczekiwano 0,3% r/r) i wzroście importu o 18,0% r/r (oczekiwano 15,2% r/r). Spadł przede wszystkim eksport
do największego partnera handlowego Japonii – Chin (o 7,7% r/r), a także USA (o 2,3% r/r), UE (o
2,9% r/r) oraz Tajlandii (głównie w wyniku powodzi; o 5,1% r/r).
Departament Analiz i Skarbu
♦
Pogorszenie sytuacji w handlu zagranicznym to efekt umocnienia japońskiego jena, spowolnienia
gospodarczego u głównych partnerów handlowych kraju, a także zwiększonego importu surowców
energetycznych w wyniku spadku produkcji energii po zniszczeniu elektrownii jądrowych przez
trzęsienie ziemi w marcu.
Rynek pracy
Bezrobocie
mln os.
3,8
6,0%
Liczba bezrobotnych
3,6
Stopa bezrobocia (prawa oś)
5,5%
3,4
3,2
5,0%
3,0
4,5%
4,5%
2,8
♦
Stopa bezrobocia w Japonii wzrosła w
październiku o 0,4 p.p. do 4,5%, po
wzroście liczby bezrobotnych o 130
tys. do 2,88 mln osób.
2,6
4,0%
2,88
2,4
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
3,5%
kwi-07
2,2
Inflacja
Inflacja r/r
0,5%
0,0%
CPI
CPI bazowa (po wyłączeniu cen owoców, warzyw i owoców morza)
CPI bazowa (po wyłączeniu cen żywności i energii)
♦
Wskaźniki inflacji CPI w Japonii spadły
w październiku do -0,1% r/r w
przypadku głównego wskaźnika oraz 1,0% r/r dla inflacji bazowej (po
wyłączeniu cen energii i żywności.
Niski poziom konsumpcji w Japonii
powoduje problemy w walce z deflacją,
która trwa od blisko 3 lat.
♦
Dynamika podaży pieniądza w Japonii
pozostaje na stabilnym poziomie nieco
przekraczającym 2% r/r. Wyższa
dynamika podaży pieniądza M1 na
poziomie ponad 5%, w tym przede
wszystkim gotówki w obiegu, to efekt
wypłat
środków
po
marcowym
kataklizmie, który dotknął Japonię.
-0,5%
-1,0%
-1,5%
-0,1%
-0,5%
-2,0%
-1,0%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-2,5%
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza r/r
6%
M1
M2
M3
5,2%
5%
4%
3%
2,7%
2%
2,3%
1%
-1%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
0%
27
Departament Analiz i Skarbu
6. BRIC – Brazylia, Rosja, Indie i Chiny
Wzrost gospodarczy i produkcja przemysłowa
PKB r/r
Produkcja przemysłowa
20%
15%
10%
5%
9,1%
15%
6,9%
10%
3,4%
-10%
1,8%
0%
-1,6%
-5%
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
-5%
3,6%
5%
3,1%
0%
13,2%
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
-10%
-15%
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
wrz 11
cze 11
gru 10
mar 11
wrz 10
cze 10
gru 09
mar 10
wrz 09
cze 09
gru 08
mar 09
wrz 08
cze 08
gru 07
mar 08
wrz 07
cze 07
-20%
mar 07
-15%
Źródło: DataStream
Chińska gospodarka w III kwartale br. rozwijała się w tempie nieznacznie niższym do
zanotowanego w poprzednich kwartałach (9,1% r/r). Nieznacznie szybciej spada tempo wzrostu
gospodarki Indii, która w III kw. br. rozwijała się w tempie 6,9% r/r.
W październiku 2011 r. dynamika produkcji przemysłowej Chin nadal utrzymywała się na poziomie
ponad 13% r/r. Natomiast w Rosji nastąpiło obniżenie dynamiki produkcji do 3,6% r/r. Również w
pozostałych krajach grupy BRIC w ostatnich miesiącach widoczne było pogorszenie koniunktory.
Wskaźniki HSBC PMI dla przemysłu
Październikowe wskaźniki PMI dla
przemysłu w krajach BRIC wskazują na
poprawę perspektyw dla przemysłu w
Indiach, a także – choć w mniejszym
stopniu w Chinach i Rosji. Natomiast
wzrost PMI w przypadku Brazylii można
interpretować
jako
zmniejszenie
prawdopodobieństwa dalszego spadku
produkcji.
pkt.
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
lis 09
wrz 09
Rosja
Chiny
Indie
Brazylia
lip 09
60
59
58
57
56
55
54
53
52
51
50
49
48
47
46
45
Źródło: Markit Economics
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
25%
20%
17,2%
15%
10%
6,3%
5%
Brazylia
Chiny
Źródło: DataStream
28
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
lis 09
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
sty 09
0%
W październiku 2011 r. dynamika
sprzedaży
detalicznej
w
Chinach
utrzymała się na poziomie ponad 15%
ósmy miesiąc z rzędu, świadcząc o
stabilności popytu krajowego. W Brazylii
natomiast kontynuowana jest tendencja
spadkowa dynamiki sprzedaży.
Departament Analiz i Skarbu
Handel zagraniczny
Bilans handlowy BRIC
40
W październiku nadwyżka handlowa
Chin
ponownie
wzrosła
–
do
17 mld USD, pomimo spadku eksportu
do 157,5 mld USD. Natomiast w
przypadku Rosji i Brazylii nadwyżki
handlowe
uległy
nieznacznemu
obniżeniu.
Jednocześnie
eksport
wzrósł w przypadku Rosji i Indii.
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
mld USD
35
30
25
17,0
20
15
15,7
10
5
2,4
0
-5
-9,8
-10
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
-15
Źródło: DataStream
Eksport Brazylii
50%
Import Brazylii
30
Eksport
Eksport r/r
40%
mld USD
30%
80%
25
25
Import
Import r/r
70%
60%
mld USD
50%
20%
10%
22,1
20
19,8
40%
20,5%
20
0%
30%
20%
-10%
15
15
10%
19,5%
0%
-20%
-30%
10
-40%
-10%
10
-20%
-30%
40%
40
20%
35
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
sty 11
lip 10
wrz 10
lis 10
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
wrz 10
5
lip 10
-60%
maj 10
15
-60%
mar 10
10
lis 09
-40%
sty 10
20
-40%
wrz 09
15
25
lip 09
-20%
-20%
maj 09
25
18,4%
20
30
mar 09
30
0%
0%
sty 09
mld USD
29,2
20%
maj 09
29,3%
35
Import
Import r/r
sty 09
mld USD
44,9
Eksport
Eksport r/r
60%
maj 10
Import Rosji
mar 09
80%
mar 10
lis 09
sty 09
Eksport Rosji
sty 10
40%
lip 09
45
wrz 09
50
60%
5
maj 09
-40%
mar 09
5
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
mar 09
sty 09
-50%
29
Departament Analiz i Skarbu
Eksport Indii
100%
Import Indii
Eksport
Eksport r/r
80%
35
80%
24,8
30
60%
60%
25
45
Import
Import r/r
mld USD
mld USD
40
34,6
40%
35
20
40%
20%
36,2%
20%
15
0%
10
30
17,1%
0%
25
160
150
40%
70%
50%
140
130
20%
120
0%
15,9%110
100
90
-20%
80
30%
10%
-10%
-30%
70
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
-50%
sty 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
60
mar 09
-40%
wrz 11
157,5
60%
170
160
140,5 150
140
130
120
110
100
28,7%
90
80
70
60
50
40
30
mld USD
Import
Import r/r
170
lip 11
Eksport r/r
sty 09
lip 11
Import Chin
mld USD
Eksport
mar 09
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
Eksport Chin
80%
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
lip 11
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
lip 09
mar 09
wrz 11
90%
maj 11
180
mar 11
15
lis 10
-40%
sty 11
0
wrz 10
-40%
sty 10
20
wrz 09
-20%
maj 09
5
sty 09
-20%
Źródło: DataStream
Rynek pracy
Stopa bezrobocia
10%
Brazylia
Rosja
9%
8%
7%
6,4%
6%
5,8%
Źródło: DataStream
30
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
sty 10
mar 10
lis 09
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
sty 09
5%
Wśród analizowanych krajów, stopa
bezrobocia w październiku w Brazylii
ponownie
zaczęła
się
obniżać,
osiągając 5,8%, natomiast w Rosji
wzrosła do 6,4%.
Departament Analiz i Skarbu
Inflacja
Inflacja
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
16%
14%
12%
W październiku w krajach grupy BRIC
inflacja
pozostawała
wysoka,
przekraczając 6,5% w Indiach, Rosji i
Brazylii. Najwyższa inflacja notowana
jest w Indiach – ponownie zbliżając się
do 10% r/r (przy wzroście cen
żywności o 11% i paliw o 15%).
9,8%
10%
7,2%
8%
6,7%
6%
Natomiast w Chinach w październiku
kontynuowany był spadek inflacji –
wskaźnik osiągnął 5,5% pierwszy raz
od maja br.
5,5%
4%
2%
0%
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
-2%
Źródło: DataStream
♦
Wobec spowalniającego tempa wzrostu gospodarczego i malejącej od kilku miesięcy inflacji, bank
centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 p.b. do 21,0%. (wejdzie w życie
5.12.2011 r.). Była to pierwsza obniżka – po serii 12 podwyżek, rozpoczętych na początku 2010 r.,
a zakończonych podwyżką o 50 p.b. w czerwcu br. Stopy procentowe nie zostały zmienione
(ostatni raz podniesiono je w lipcu br.) i wynoszą: jednoroczna benchmarkowa stopa depozytowa
3,5%, a jednoroczna stopa pożyczkowa na 6,56%.
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza w Brazylii, r/r
Podaż pieniądza w Rosji, r/r
40%
40%
M0
35%
30%
M0
30%
M1
M1
M2
25%
20%
M3
21,5%
M2
20,1%
19,8%
20,8%
20%
15,5%
15%
10%
0%
10%
6,0%
-10%
5%
1,0%
Podaż pieniądza w Indiach, r/r
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
sty 09
-20%
mar 09
0%
Podaż pieniądza w Chinach, r/r
22%
45%
20%
40%
18%
14,6%
16%
M0
M1
35%
M2
30%
14%
25%
15%
8%
M1
10%
6%
M3
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
sty 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
-5%
maj 09
2%
sty 09
0%
mar 09
8,4%
5%
4%
wrz 11
M0
4,1%
12,9%
11,9%
20%
10%
mar 09
13,3%
12%
Źródło: DataStream
31
Departament Analiz i Skarbu
III
3
Wydarzenia na rynkach finansowych
1. Rynek stopy procentowej
Rada Polityki Pieniężnej (RPP), na posiedzeniu w dniach 8-9 listopada, postanowiła utrzymać
stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Obecnie stopa referencyjna kształtuje się w Polsce
na poziomie 4,5%.
Na posiedzeniu 29 listopada Narodowy Bank Węgier podwyższył stopy procentowe o 50 p.b.. Tym
samym główna stopa wynosi 6,50%.
Bank centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 pkt bazowych.
Bank Anglii utrzymał w październiku stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Od marca
2009 r. główna stopa procentowa wynosi 0,50%.
Główne stopy procentowe banków centralnych w wybranych krajach (%)
6,0
13
5,5
12
11
5,0
10
4,5
9
4,0
8
3,5
7
3,0
6
2,5
5
2,0
4
1,5
3
1,0
2
0,5
1
0,0
2003
0
2004
2005
2006
2007
Strefa Euro
2008
USA
2009
2010
2003
2011
2004
2005
2006
2007
Polska
Wielka Brytania
2008
Czechy
2009
2010
2011
Węgry
Źródło: Reuters.
Od 21 października do 18 listopada
na
rynku
międzybankowym
miesięczna stopa WIBOR wzrosła z
4,67% do 4,74%, trzymiesięczna
wzrosła z poziomu 4,83% do 4,95%,
natomiast
sześciomiesięczna
z
4,90% do 4,96%. Stopa WIBOR ON
na
koniec
badanego
okresu
ukształtowała się na poziomie
4,67%, a POLONIA 4,37%.
Stawki WIBOR, POLONIA i stopa referencyjna w Polsce (%)
5,00%
4,75%
4,50%
4,25%
4,00%
ON
Źródło: Reuters.
32
1M
3M
6M
POLONIA
ST REF
18 lis
14 lis
10 lis
6 lis
2 lis
29 paź
25 paź
21 paź
3,75%
Departament Analiz i Skarbu
2. Rynek papierów dłużnych
W okresie od 21 października do 18 listopada nastąpił spadek rentowności obligacji niemieckich w
rezultacie wzrostu awersji do ryzyka na europejskim rynku długu i alokacji kapitału w instrumenty
o mniejszym ryzyku. Rentowność niemieckich 10-letnich obligacji spadła o 11 p.b. do poziomu
1,97 %, 5-letnich o 22 p.b. do poziomu 1,07%, 2-letnich o 18 p.b. do poziomu 0,45%.
W analizowanym okresie nastąpił również spadek dochodowości amerykańskich obligacji
skarbowych. Rentowność 10-letnich obligacji amerykańskich spadła o 21 p.b. do poziomu 2,19%,
5-letnich o 15 p.b. do poziomu 1,06%, natomiast 2-letnich wzrosła o 1 p.b. do 0,28%.
Na europejskim rynku długu panowała silna wyprzedaż, która doprowadziła do ustanowienia
nowych rekordowych poziomów rentowności obligacji, nie notowanych od końca lat 90 w takich
krajach jak Portugalia, Belgia, Hiszpania i Włochy. W efekcie na koniec analizowanego okresu
rentowność obligacji 10-letnich Hiszpanii osiągnęła 6,4%,Włoch 6,7%, Belgii 4,8, a Portugalii 11,3.
W analizowanym okresie dochodowość polskich obligacji skarbowych nieznacznie wzrosła
pomimo panującej wyprzedaży na rynkach strefy euro oraz w pozostałych krajach Europy
Środkowo-Wschodniej. Rentowność papierów 5-letnich oraz 2-letnich wzrosła o 9 p.b., natomiast
10-letniego benchmarku o 1 p.b. Po zamknięciu niniejszego raportu rentowność polskich papierów
uległa skokowemu podwyższeniu (o około 30 p.b.) w reakcji na gwałtowny wzrost rentowności w
pozostałych państwach UE. Ponadto, obniżenie ratingu Węgier także mogło wpłynąć na
wycofanie się kapitału z polskiego rynku obligacji, gdyż przez inwestorów zagranicznych jesteśmy
postrzegani jako gospodarki podobne.
Polska
2Y
5Y
10Y
6,2
6,0
5,7
5,5
5,2
5,0
4,7
4,5
4,2
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
33
Departament Analiz i Skarbu
5Y
2Y
USA
4,5
10Y
Niemcy
4,5
4,0
4,0
4,0
3,5
3,5
3,5
3,0
3,0
3,0
2,5
2,5
2,5
2,0
2,0
2,0
1,5
1,5
1,5
1,0
1,0
1,0
0,5
0,5
0,5
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Włochy
8,0
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
4 lis
19 lis
Belgia
8,0
Hiszpania
8,0
Chiny
4,5
7,5
7,0
7,0
7,0
6,5
6,0
6,0
6,0
5,5
5,0
5,0
5,0
4,5
4,0
4,0
4,0
3,5
3,0
3,0
3,0
2,5
2,0
2,0
2,0
1,5
1,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Grecja
136,0
1,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Portugalia
20,0
1,0
20 w rz
19,0
19,0
116,0
18,0
18,0
106,0
17,0
17,0
16,0
16,0
15,0
15,0
14,0
14,0
13,0
13,0
86,0
20 paź
Irlandia
20,0
126,0
96,0
5 paź
76,0
66,0
12,0
12,0
56,0
11,0
11,0
46,0
10,0
10,0
36,0
9,0
9,0
26,0
6,0
20 w rz
7,0
7,0
5 paź
Źródło: Reuters
34
8,0
8,0
16,0
20 paź
4 lis
19 lis
6,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
6,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Departament Analiz i Skarbu
Struktura krzywej rentowności w wybranych krajach
USA
NIEMCY
3,50%
3,00%
4,50%
3,00%
2,50%
1,29%
0,50%
2011-10-21
0,26%
2011-11-30
5 lat
2011-10-21
0,33%
2011-11-30
2 lata
5 lat
HISZPANIA
10 lat
5,37%
4,43%
6,20%
5,65%
3,50%
4,00%
2011-10-21
2011-11-30
3,50%
5 lat
3,00%
2,63%
2011-10-21
2011-11-30
2 lata
5 lat
POLSKA
6,50%
5,25%
2,84%
3,50%
4,89%
3,00%
5,00%
2,00%
4,66%
2011-10-21
2011-11-30
3,50%
2011-10-21
1,44%
5 lat
7,09%
7,00%
2011-11-30
1,00%
2 lata
8,04%
7,43%
7,50%
2,02%
1,50%
9,07%
9,02%
9,00%
8,00%
3,16%
2,50%
5,08%
8,97%
8,50%
2,13%
5,78%
10 lat
WĘGRY
9,50%
4,00%
5,93%
2011-11-30
5 lat
CZECHY
4,25%
4,50%
2011-10-21
4,64%
2 lata
10 lat
4,50%
5,50%
4,55%
4,00%
10 lat
7,00%
6,00%
5,89%
5,56%
5,10%
2,50%
2 lata
7,10%
3,81%
3,64%
4,00%
4,07%
7,69%
6,75%
4,16%
4,50%
4,78%
10 lat
7,23%
7,30%
5,02%
5,00%
5,50%
2011-11-30
5 lat
7,85%
5,50%
5,48%
2011-10-21
WŁOCHY
BELGIA
5,94%
5,00%
2,32%
1,22%
1,15%
2 lata
6,00%
6,27%
6,00%
1,50%
1,00%
10 lat
7,00%
6,50%
2,24%
2,00%
0,00%
2 lata
4,00%
2,30%
2,50%
0,50%
0,00%
3,26%
3,00%
1,18%
0,63%
1,00%
0,96%
0,27%
2,00%
1,50%
1,06%
1,00%
3,40%
3,50%
2,07%
2,08%
1,50%
4,00%
2,50%
2,22%
2,00%
4,50%
FRANCJA
3,50%
6,50%
2011-10-21
2011-11-30
6,00%
2 lata
10 lat
5 lat
10 lat
2 lata
5 lat
10 lat
CDS i Spread
W okresie od 21 października do 18 listopada 2011 r., spready pomiędzy rentownością 10-letnich
niemieckich obligacji skarbowych i ich odpowiednikami w pozostałych krajach UE rosły. Spready
wzrosły najbardziej w przypadku obligacji greckich (o 207 p.b.), hiszpańskich (o 102 p.b.), oraz
włoskich i czeskich (o 90 p.b.). Spready spadły w przypadku Portugalii (o 70 p.b.) i Wielkiej
Brytanii (o 18 p.b.).
Spread między 10-letnimi obligacjami skarbowymi Polski i Niemiec w analizowanym okresie
wzrósł o 12 p.b. do poziomu 382 p.b.
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec i
rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
NIEMCY
FRANCJA
WIELKA BRYTANIA
WIELKA BRYTANIA
260
FRANCJA
200
240
220
150
200
180
100
160
140
120
50
100
80
0
60
40
20
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
-50
35
Departament Analiz i Skarbu
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec i
rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
GRECJA (PRAWA OŚ)
1600
8000 1400
1400
7000
1200
6000
1000
5000
800
4000
600
3000
400
2000
200
1000
WĘGRY
PORTUGALIA
IRLANDIA
GRECJA
3500
3000
1000
2500
800
2000
600
1500
400
1000
200
500
lis 11
wrz 11
paź 11
lip 11
sie 11
maj 11
kwi 11
lut 11
cze 11
0
paź 10
0
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec
i rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
POLSKA
HISZPANIA
1200
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
lis 10
gru 10
0
paź 10
0
WŁOCHY
mar 11
IRLANDIA
sty 11
PORTUGALIA
gru 10
HISZPANIA
lis 10
WŁOCHY
SŁOWACJA
CZECHY
POLSKA
CZECHY
WĘGRY
SŁOWACJA
800
650
600
700
550
600
500
450
500
400
400
350
300
300
250
200
200
150
100
100
UKRAINA (PRAWA OŚ )
Źródło: Reuters.
W tym samym czasie wycena 5-letnich CDS’ów większości krajów rejonu Europy ŚrodkowoWschodniej wzrosła w przedziale od 60 do 70 p.b., najbardziej w przypadku Węgier, Słowacji
oraz Litwy.
Wycena 5-letniego CDS’a Polski w analizowanym okresie wzrosła o 47 p.b. do poziomu 285
p.b..
36
lis 11
paź 11
sie 11
wrz 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
Wycena 5-letnich swapów kredytowych na
dług państwowy (CDS) w analizowanym
okresie wzrosła dla następujących krajów
Europy Zachodniej: Grecji o 864 p.b do
poziomu 6365 p.b., Włoch o 94 p.b. do 530
p.b., Hiszpanii o 81 do poziomu 453, Francji
o 36 p.b. do poziomu 217 p.b. Wycena 5letnich CDS’ów Irlandii oraz Portugalii spadła
o 53 p.b. do odpowiednio 733 oraz 1125 p.b..
lis 11
paź 11
wrz 11
200
sie 11
100
lip 11
400
cze 11
150
maj 11
600
kwi 11
200
lut 11
800
mar 11
250
sty 11
1000
gru 10
300
lis 10
1200
paź 10
350
lis 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
Notowania CDS
ROSJA
paź 10
0
50
Departament Analiz i Skarbu
3. Rynek kapitałowy
Dynamika wybranych indeksów światowych (%)
WIG 20
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
21/10/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
21/10/11
CAC 40
DAX
FTSE
WIG 20
1M
25/10/11
29/10/11
02/11/11
06/11/11
DOW JOINES
NIKKEI 225
SHANGHAI COMP.
BOVESPA
10/11/11
14/11/11
18/11/11
HANG SENG
1M
25/10/11
29/10/11
02/11/11
06/11/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
paź 10
10/11/11
14/11/11
18/11/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
paź 10
CAC 40
DAX
FTSE
1Y
gru 10
lut 11
kw i 11
DOW JOINES
NIKKEI 225
SHANGHAI COMP.
BOVESPA
cze 11
sie 11
paź 11
HANG SENG
1Y
gru 10
lut 11
kw i 11
cze 11
sie 11
paź 11
Źródło: Reuters.
Na początku analizowanego okresu na głównych giełdach światowych notowane były
umiarkowane wzrosty. W listopadzie w związku z zaostrzającym się kryzysem zadłużeniowym
spadki powróciły na rynki kapitałowe. W całym analizowanym okresie niemiecki DAX stracił 3%,
paryski CAC 40 5,5%, a Brytyjski FTSE 2,5%. Na rynkach azjatyckich japoński indeks NIKKEI
stracił 3,5%,a chiński Hang Seng zyskał 2,5%. Amerykański DJIA stracił 0,1%.
Polski indeks WIG20 spadł o 3% do poziomu 2240 pkt.
4. Rynek walutowy
Notowania walut
Na koniec listopada polski złoty osłabił się o 5% względem dolara i o 2% względem euro.
Deprecjacja złotego była wynikiem między innymi obniżenia perspektyw dla polskiego systemu
bankowego ze "stabilnej” do "negatywnej" przez agencję Moody’s. Ponadto złoty mógł reagować
na silną 5-procentową przecenę węgierskiego forinta względem euro.
Pod koniec października obserwowano 3-procentowy wzrost kursu EUR-USD do poziomu 1,42 w
związku z porozumieniem w sprawie przyznania pomocy dla Grecji. Pod wpływem narastającego
ryzyka polityczno-gospodarczego w Europie kurs EUR-USD osłabił się o 2 % w całym
analizowanym okresie do 1,34.
37
Departament Analiz i Skarbu
PLN
1Y
1M
USD/PLN
EUR/PLN
CHF/PLN
GBP/PLN
USD/PLN
EUR/PLN
CHF/PLN
GBP/PLN
8%
45%
7%
40%
6%
NOTOWANIA WALUT PLN
35%
1Y
1M
11-11-30
USD-PLN
2,89
3,20
3,35
CHF-PLN
2,90
3,57
3,67
EUR-PLN
3,93
4,40
4,51
GBP-PLN
4,63
5,05
5,26
5%
30%
4%
25%
3%
2%
20%
1%
ZMIANA %
15%
1Y
1M
USD-PLN
16%
5%
CHF-PLN
27%
3%
EUR-PLN
15%
2%
GBP-PLN
14%
4%
0%
10%
-1%
5%
-2%
-3%
0%
-4%
-5%
-5%
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
lis 11
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
-6%
lis 10
-10%
USD
1Y
USD/CHF
USD/CNY
1M
USD/EUR
USD/GBP
USD/JPY
10%
5%
5%
4%
NOTOWANIA WALUT USD
USD-CHF
1Y
1M
11-11-30
1,00
0,90
0,91
USD-EUR
0,73
0,73
0,74
USD-JPY
83,51
76,87
77,51
USD-CNY
6,63
6,38
6,38
USD-GBP
0,62
0,63
0,64
USD/CHF
USD/CNY
USD/EUR
USD/GBP
USD/JPY
3%
0%
2%
-5%
1%
-10%
0%
ZMIANA %
USD-GBP
2%
1%
-2%
-25%
-3%
-30%
-4%
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
0%
lis 11
1%
-4%
wrz 11
-7%
USD-CNY
lis 10
USD-JPY
-1%
-20%
lip 11
2%
maj 11
2%
2%
mar 11
1M
-8%
USD-EUR
sty 11
1Y
USD-CHF
-15%
EUR
1Y
EUR/CHF
EUR/CNY
1M
EUR/USD
EUR/GBP
EUR/JPY
EUR/CHF
EUR/CNY
10%
3%
5%
2%
0%
1%
-5%
0%
-10%
-1%
-15%
-2%
-20%
-3%
-25%
-4%
EUR/USD
EUR/GBP
EUR/JPY
NOTOWANIA WALUT EUR
1Y
1M
11-11-30
EUR-CHF
1,36
1,23
1,23
EUR-GBP
0,85
0,87
0,86
EUR-JPY
113,93
105,91
104,24
EUR-CNY
9,05
8,80
8,57
EUR-USD
1,36
1,38
1,34
ZMIANA %
-5%
-3%
EUR-USD
-1%
-2%
Źródło: Reuters
38
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
EUR-CNY
lis 11
-2%
wrz 11
-9%
lip 11
EUR-JPY
maj 11
-2%
lis 10
0%
1%
mar 11
1M
-10%
EUR-GBP
sty 11
1Y
EUR-CHF
Departament Analiz i Skarbu
3
IV
Rynek surowców naturalnych
Ropa naftowa
125
120
115
110
105
100
95
90
85
80
Brent
WTI
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
kwi 11
maj 11
lut 11
mar 11
sty 11
gru 10
lis 10
75
W okresie od 21 października do 18 listopada
cena ropy naftowej Brent spadła o 1,0%, do
108,7 USD za baryłkę, a WTI wzrosła aż o
13,5%, do 97,7 USD za baryłkę.
Z jednej strony na spadek ceny ropy Brent w
dalszym ciągu silnie oddziaływała napięta
sytuacja w strefie euro. Z drugiej strony wpływ
na cenę ropy miały prognozy organizacji OPEC i
MAE, według których ceny ropy w okresie
najbliższych kilku lat wzrosną.
∆=11,0 USD Lepsze perspektywy wzrostu dla gospodarki
Stanów Zjednoczonych zmniejszyły ryzyko
znaczącego spadku popytu na ropę WTI.
Wzrostowi jej ceny sprzyjała także informacja o
planowanym odwróceniu przepływu ropy w
rurociągu łączącym zatokę Meksykańską i
magazyny w Cushing – umożliwi to transport
ropy w kierunku terminali eksportowych
zlokalizowanych w rejonie zatoki Meksykańskiej,
gdzie będzie mogła konkurować z droższą ropą
z importu.
Na skutek powyższych wydarzeń różnica
między ceną ropy Brent i WTI spadła do
11,0 USD za baryłkę.
lis 11
Cena ropy naftowej (w USD za baryłkę)
paź 11
130
Źródło: Reuters.
Złoto
1 950
Cena złota
(w USD za uncję)
1 900
1 850
1 800
1 750
1 700
1 650
1 600
1 550
1 500
1 450
1 400
1 350
Źródło: Reuters.
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
1 300
Po wrześniowych spadkach, cena złota
powróciła do trendu wzrostowego – na koniec
analizowanego okresu odnotowano jednak jej
niewielki spadek. Silny wpływ na wzrost ceny
złota miały oczekiwania inwestorów dot.
przeciągających się rozmów w sprawie planu
ratunkowego dla strefy euro. Wstępne ustalenia
dotyczyły
redukcji
zadłużenia
Grecji,
zwiększenia wartości funduszu EFSF i
rekapitalizacji
europejskiego
sektora
bankowego. W dalszej części analizowanego
okresu na wzrost ceny złota silnie oddziaływał
wzrost obaw inwestorów, że nie uda się
zrealizować przygotowanego przez włoski rząd
pakietu oszczędności budżetowych. Silnym
bodźcem do zwiększenia wartości uncji złota
były także spekulacje o kolejnej rundzie
ilościowego rozluźnienia polityki pieniężnej
przez Fed. Sytuację na rynku złota zmieniła
publikacja raportu WGC, która wskazuje, że za
wzrost popytu na złoto w III kw. 2011 r.
odpowiada wyłącznie popyt inwestycyjny, bez
wzrostu zapotrzebowania na fizyczny metal –
spowodowało to nieznaczny spadek ceny złota.
W całym okresie cena złota wzrosła o 6,4% i na
18 listopada wyniosła 1 722,4 USD za uncję.
39
Departament Analiz i Skarbu
Surowce rolne i przemysłowe
Spodziewane dalsze spowolnienie gospodarcze na świecie (w szczególności w strefie euro –
wg. OECD wzrost gospodarczy w 2012 r. wyniesie 0,2%) i wzrost kursu dolara doprowadziły do
dalszej przeceny surowców rolnych – cena kukurydzy spadła o 6%, pszenicy o 5,2%, a soi o 4,6%.
Dobre dane z Chin (wzrost indeksu PMI dla przemysłu w październiku) i Japonii (znaczący wzrost
nadwyżki w handlu zagranicznym) oraz optymizm inwestorów związany z przyjęciem elementów planu
ratunkowego dla strefy euro spowodowały znaczący wzrost cen surowców przemysłowych, w tym
miedzi, której cena w analizowanym okresie wzrosła o 11,4%.
Dynamika cen surowców rolnych i przemysłowych
40%
35%
30%
100%
80%
25%
20%
15%
10%
5%
70%
60%
50%
40%
0%
-5%
-10%
-15%
-20%
30%
20%
10%
Przenica
Kukurydza
Soja
Cukier
-25%
-30%
-35%
0%
-10%
-20%
Sporządzono w Departamencie Analiz i Skarbu
lis 11
paź 11
wrz 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
-30%
Źródło: Reuters.
40
Miedź
Nikiel
Platyna
Srebro
Bawełna
90%
Warszawa, dnia 1 grudnia 2011 r.
WYDARZENIA GOSPODARCZE W KRAJU I NA ŚWIECIE
Listopad 2011*
3I
Synteza
Polska
♦
W listopadzie Prezydent Rzeczypospolitej powołał Donalda Tuska na urząd Prezesa Rady
Ministrów. W expose premier przedstawił planowane zmiany w zakresie polityki fiskalnej, mające
na celu obniżenie deficytu sektora finansów publicznych w 2012 r. do poniżej 3% PKB i długu
publicznego do 52% PKB.
♦
Wg wstępnego szacunku GUS, polska gospodarka w III kw. 2011 r. rozwijała się w tempie
4,2% r/r (wobec 4,3% r/r w II kw.). Głównymi czynnikami wzrostu były konsumpcja prywatna
(wzrost o 3,0% r/r) i inwestycje (wzrost o 8,5% r/r). Jednocześnie GUS skorygował szacunek
wzrostu PKB w 2010 r. z 3,8% r/r do 3,9% r/r, głównie w wyniku korekty dynamiki inwestycji z
-1,2% r/r do -0,2% r/r.
♦
Wg październikowych danych makroekonomicznych, ujawniają się symptomy studzenia
koniunktury gospodarczej w Polsce:
•
spadek dynamiki produkcji przemysłowej do 6,5% r/r i dynamiki produkcji budowlanomontażowej do 8,9% r/r;
•
utrzymanie się stopy bezrobocia na poziomie 11,8%;
•
wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw o 2,5% r/r;
•
wzrost wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw o 5,1% r/r;
•
spadek PMI dla przemysłu, wskaźników ogólnego klimatu koniunktury oraz ufności
konsumenckiej.
♦
Proces spowalniania gospodarczego może być łagodny dzięki popytowi krajowemu, na co
wskazują następujące wskaźniki:
♦
•
utrzymanie dynamiki sprzedaży detalicznej powyżej 11% r/r (i dynamiki realnej blisko 7%);
•
nieznaczny wzrost wskaźnika optymizmu konsumentów (WOK).
Niekorzystnymi danymi są dane dotyczące inflacji oraz kursu walutowego, którego obecny trend
wpływa na wzrost cen. W październiku wskaźnik CPI wzrósł ponownie do 4,3% r/r – utrzymując
* raport przygotowany na podstawie danych opublikowanych w okresie 21.10.-18.11.2011 r., wg następującego podziału:
● Polska, ● Europa Zachodnia, ● Europa Środkowo-Wschodnia, ● USA, ● Japonia, ● BRIC – Brazylia, Rosja, Indie, Chiny;
oraz ● Rynki finansowe i surowców naturalnych.
Departament Analiz i Skarbu
się powyżej górnej granicy dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego dziesiąty miesiąc z
rzędu. Jednocześnie po październikowej korekcie, w listopadzie złoty ponownie się osłabiał,
przekraczając 4,50 PLN za EUR, 3,40 PLN za USD oraz 3,65 PLN za CHF. Deprecjacja złotego
nastąpiła pod wpływem rozwoju kryzysu zadłużeniowego w strefie euro i pogorszenia sytuacji na
Węgrzech.
♦
W zakresie realizacji budżetu państwa opublikowane zostały kolejne korzystne dane: deficyt po
październiku ukształtował się na poziomie 22,5 mld zł, tj. 16,4 mld zł poniżej poziomu
przewidywanego w harmonogramie, a wykonanie wyniosło 56,1% rocznego planu.
Europa Zachodnia
W efekcie rozwoju kryzysu zadłużenia w strefie euro miał miejsce szereg zmian politycznych w
państwach obecnie najbardziej narażonych na jego gospodarcze konsekwencje:
•
W Grecji powołany został rząd tymczasowy – nowym premierem został Lucas Papademos,
były wiceprezes tamtejszego banku centralnego. Zadaniem rządu będzie uniknięcie
bankructwa kraju (akceptacja planu reform i uzyskanie tym samym dalszej pomocy od MFW i
UE) oraz jego wykluczenia ze strefy euro. Jego dotychczasowe działania zyskały aprobatę
międzynarodowych pożyczkodawców;
•
Włoski premier Silvio Berlusconi ustąpił ze stanowiska, m.in. pod presją wydarzeń rynkowych
(wzrost rentowności włoskich obligacji do ponad 7,0%), będących efektem jego powolnych
działań na rzecz stabilizacji fiskalnej kraju, poprzez wdrażanie koniecznych reform finansów
publicznych. Nowym premierem został Mario Monti, ekonomista, który uzyskał ze strony
głównej partii opozycji poparcie dla działań antykryzysowych swojego rządu;
•
W listopadowych wyborach parlamentarnych w Hiszpanii wygrała centroprawicowa Partia
Ludowa, jednak nowy premier Mariano Rajoy dotychczas nie przedstawił konkretnych
propozycji reform fiskalnych. Osiągnięcie przyszłorocznego celu deficytu na poziomie 4,4%
PKB będzie wymagało ok. 30 mld EUR oszczędności budżetowych. Brak informacji ze strony
rządu spowodował dalszy wzrost rentowności hiszpańskiego długu.
Wzrost gospodarczy w państwach Europy Zachodniej w III kw. br. zwolnił nieznacznie, osiągając
w strefie euro 0,2% kw/kw i 1,4% r/r. Jednocześnie zarysowały się istotne ryzyka wskazujące na
silniejsze spowolnienie w kolejnych kwartałach. Wg prognozy Komisji Europejskiej wzrost PKB w
strefie euro wyniesie 1,5% w 2011 r., 0,5% w 2012 r. i 1,3% w 2013 r.
Opublikowane w listopadzie dane makroekonomiczne dla Europy Zachodniej wskazują na silne
spowolnienie aktywności gospodarczej państw regionu:
•
spadek dynamiki produkcji przemysłowej w strefie euro we wrześniu do 2,2% r/r (oczekiwano
3,3%) i -2,0% m/m, widoczny we wszystkich kategoriach produkcji. Niekorzystnie kształtują
się oczekiwania dla produkcji w kolejnych miesiącach, przy spadku nowych zamówień dla
przemysłu o 6,4% m/m oraz spadku PMI dla przemysłu do 47,1 pkt.;
•
malejąca od 5 miesięcy konsumpcja – we wrześniu w strefie euro odnotowano spadek
sprzedaży detalicznej o 1,5% r/r, m.in. w efekcie wzrostu stopy bezrobocia do 10,2%;
•
widoczne od połowy br. spowolnienie dynamiki wymiany handlowej strefy euro, m.in. z USA i
Chinami.
2
Departament Analiz i Skarbu
Agencje ratingowe obniżyły ocenę sytuacji fiskalnej następujących państw:
•
Belgii (S&P do „AA” z „AA+”; perspektywa negatywna);
•
Cypru (Moody’s do „Baa3” z „Baa1”; perspektywa negatywna);
•
Portugalii (Fitch do „BB+” z „BBB-”; perspektywa negatywna);
•
Agencje Moody’s oraz Fitch ostrzegły Francję, wskazując, że jej najwyższy rating „AAA” jest
zagrożony, m.in. ze względu na rosnące koszty obsługi długu oraz wolniejszy wzrost PKB. W
efekcie Francja ma niewielkie możliwości absorpcji szoków, wynikających ewentualnego
dalszego pogorszenia się sytuacji w pozostałych państwach strefy euro.
Europa Środkowo-Wschodnia
♦
W III kwartale 2011 roku w większości krajów Europy Środkowo-Wschodniej zanotowano niższe
tempo wzrostu gospodarczego w porównaniu z poprzednim okresem. Wyjątek stanowiły Litwa
oraz Łotwa.
♦
Równocześnie w całym regionie notowano wysoki, ponad 4-procentowy wskaźnik inflacji. Nieco
niższa inflacja panowała na Węgrzech oraz w Czechach.
♦
Na rynkach finansowych regionu w okresie największej przeceny instrumentów finansowych
(25.10.-25.11.) obserwowano:
•
Znaczny wzrost rentowności papierów dłużnych Czech (ponad 130 p.b.), Węgier (ponad
160 p.b.) i Słowacji (ponad 130 p.b.) w reakcji na wzrost ryzyka w Europie Zachodniej;
•
Znaczną deprecjację lokalnych walut wobec euro (forinta o 5,6%, korony o 4,6%, złotego o
4,3%), która niesie ze sobą wysokie ryzyko walutowe w przypadku kredytów hipotecznych
denominowanych w walutach obcych;
♦
Ponadto miały miejsce następujące istotne wydarzenia:
•
Węgry oficjalnie zwróciły się do KE oraz MFW z prośbą o potencjalną pomoc finansową,
która miałaby mieć charakter zapobiegawczy;
•
Agencja Moody’s obniżyła rating kredytowy Węgier z Ba1 do Baa3;
•
Na listopadowym posiedzeniu Narodowy Bank Węgier podniósł stopy procentowe o 50 p.b
do 6,50%;
•
Narodowy Bank Austrii wprowadził wymóg utworzenia dodatkowego buforu kapitałowego
dla banków, które posiadają aktywa w Europie Środkowo-Wschodniej.
USA
♦
PKB USA wzrósł w III kw. br. o 2,0% kw/kw (ujęcie zannualizowane), a nie jak wstępnie
szacowano o 2,5% kw/kw, wobec 1,3% kw/kw w II kw. br. Korektą objęto przede wszystkim dane
o inwestycjach prywatnych, których udział we wzroście PKB był ujemny. Głównym czynnikiem
wzrostu była konsumpcja prywatna. Wg prognozy Komisji Europejskiej spowolnienie wzrostu
gospodarczego w USA w 2012 r. będzie nieznaczne. KE szacuje, że w 2011 r. PKB wzrośnie o
1,6%, 1,5% w 2012 r. i 1,3% w 2013 r. Wg prognoz OECD wzrost gospodarczy USA będzie
przyspieszał i wyniesie odpowiednio 1,7%, 2,0% i 2,5%.
♦
Wskaźniki makroekonomiczne opublikowane w listopadzie wskazywały na stabilizację sytuacji
3
Departament Analiz i Skarbu
gospodarczej USA na początku IV kw. br.:
•
Wzrost produkcji przemysłowej w październiku o 3,9% r/r;
•
Malejąca, ale wciąż wysoka dynamika sprzedaży detalicznej, przekraczająca 7,0% r/r.
Jednocześnie wzrosły wskaźniki nastrojów konsumentów;
•
Malejący deficyt w wymianie handlowej, po relatywnie silnym wzroście dynamiki eksportu i
spowolnieniu importu (głównie z Chin);
♦
•
Nieznaczny spadek stopy bezrobocia (o 0,1 p.p.) do 9,0%;
•
Spadek inflacji CPI o 0,4 p.p. do 3,5%
W roku fiskalnym 2011 (trwającym od października 2010 r. do września 2011 r.) deficyt budżetowy
USA wyniósł 9,6% PKB, tj. 1,3 bln USD, nieco więcej niż w roku poprzednim, gdy ukształtował się
na poziomie 8,9% PKB. Po październiku br., rozpoczynającym rok fiskalny 2012, deficyt
budżetowy był niższy niż przed rokiem. Biuro Budżetowe Kongresu USA szacuje, że deficyt w
nowym roku fiskalnym może spaść do 973 mld USD, tj. ok. 6,3% PKB.
♦
Prezydent USA uczestniczył w listopadowym szczycie państw azjatyckich na indonezyjskiej
wyspie Bali. Na spotkaniu podkreślał ekonomiczne znaczenie Azji dla USA, zapowiadając
wzmocnienie strategicznego partnerstwa gospodarczego z państwami regionu.
Japonia
♦
Dane opisujące sytuację gospodarczą Japonii wskazują na stopniowe spowalnianie wzrostu w
ostatnich miesiącach. Jest to efekt m.in.: zbytniego umocnienia japońskiego jena, spadku popytu z
Tajlandii w wyniku powodzi oraz globalnego spowolnienia gospodarczego (m.in. w Europie):
•
utrzymuje się ujemna dynamika produkcji przemysłowej, przy braku widocznego ożywienia
we wskaźnikach koniunktury PMI i nastrojów przedsiębiorców;
•
powolny wzrost konsumpcji, w efekcie czego kontynuowane są zjawiska deflacyjne;
•
znaczne wyhamowanie eksportu przy wzroście importu. Coraz częściej notowany jest
miesięczny deficyt w wymianie handlowej Japonii. Malał m.in. eksport do Chin, USA, UE i
Tajlandii.
•
♦
stopa bezrobocia wzrosła w październiku o 0,4 p.p. do 4,5%.
Rząd Japonii przyjął plan wsparcia dla regionów dotkniętych trzęsieniem ziemi i tsunami. W ciągu
najbliższych 6 lat na ten cel przeznaczono łącznie ok. 250 mld USD. Wydatki te mają się
przyczynić do wzrostu PKB w przyszłym roku fiskalnym o 1,7%.
BRIC
♦
W krajach grupy BRIC widoczne jest umiarkowane osłabienie koniunktury. Najsilniejszą
gospodarką pozostają Chiny, w przypadku których pomimo spowalniania tempa wzrostu
gospodarczego, jego dynamika pozostaje nadal na poziomie ponad 9%. Natomiast w Indiach
tempo wzrostu gospodarczego obniżyło się do 6,9%.
♦
W październiku chińska gospodarka charakteryzowała się wysoką dynamiką produkcji
przemysłowej (13,2% r/r).
4
Departament Analiz i Skarbu
♦
Większość krajów grupy BRIC utrzymywała w październiku nadwyżkę handlową. W przypadku
Chin nastąpił wzrost nadwyżki handlowej (do 17,0 mld USD), pomimo spadku eksportu (do
157,5 mld USD).
♦
Problemem ekonomicznym dla większości krajów grupy BRIC pozostaje wysoka inflacja, w
Indiach wynosząca ok. 10% r/r, co jest szczególnie niekorzystne w sytuacji spowalniającego
wzrostu gospodarczego. Wyjątkiem są Chiny, w przypadku których inflacja w październiku
osiągnęła 5,5%, spadając kolejny miesiąc z rzędu.
♦
Wobec spowalniającego tempa wzrostu gospodarczego i malejącej od kilku miesięcy inflacji, bank
centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 p.b. do 21,0%.
Rynki finansowe
♦
Po krótkotrwałym entuzjazmie inwestorów spowodowanym październikowym porozumieniem w
sprawie pomocy finansowej dla Grecji, w listopadzie na rynkach finansowych obserwować można
było ponowny wzrost awersji do ryzyka w wyniku wysokiej niepewności politycznej we Włoszech,
Grecji i Hiszpanii oraz rozszerzania się kryzysu zadłużeniowego na kolejne kraje UE.
♦
Zmiana wyceny ryzyka, odzwierciedlona we wzroście notowań CDS oraz rozszerzających się
spreadach między rentownościami obligacji państw UE i Niemiec była widoczna szczególnie w
przypadku grupy krajów takich jak: Francja, Belgia, Włochy, Hiszpania, Portugalia i Grecja.
♦
Wzrost ryzyka wywołał również silną wyprzedaż na rynku długu europejskiego, która
spowodowała wzrost rentowności obligacji Włoch, Hiszpanii, Belgii i Grecji do rekordowych
poziomów, mimo interwencyjnych skupów prowadzonych przez EBC.
♦
EBC 29 listopada 2011 roku nie zdołał w pełni dokonać sterylizacji rynku po skupie obligacji
europejskich w ramach programu SMP. EBC zaoferował siedmiodniowe depozyty o wartości
203,5 mld euro, podczas gdy banki ulokowały jedynie 194,2 mld.
♦
W wyniku powyższych zdarzeń wzrosło ryzyko inwestycyjne w krajach UE, które do tej pory w
ocenie inwestorów uważane były za bezpieczne. W konsekwencji na niemieckim rynku
zanotowano wzrost rentowności obligacji o około 50 p.b. Równolegle obserwowano silną
przecenę euro wobec dolara z poziomu 1,42 do 1,32.
♦
Sytuacja w Europie Zachodniej negatywnie wpłynęła na wycenę ryzyka w środkowo-wschodniej
części Europy,
co zostało odzwierciedlone we wzroście cen CDS oraz rentowności obligacji
skarbowych.
♦
Inwestorzy szukając bezpieczniejszych aktywów lokowali kapitał na rynkach azjatyckich oraz
amerykańskim, gdzie ryzyko inwestycyjne jest zdecydowanie niższe.
♦
Do połowy listopada na rynku krajowym pomimo wydarzeń w strefie euro dochodowość papierów
skarbowych utrzymywała się na stabilnym poziomie. Silniejszy wzrost krzywej rentowności o około
30 pb w reakcji na rosnące rentowności sąsiednich państw oraz informacje o obniżeniu
perspektywy dla polskiego sektora bankowego przez agencję Moody’s został zaobserwowany w
drugiej połowie miesiąca.
♦
Na rynku walutowym w Polsce złoty umocnił się na przełomie października i listopada względem
głównych walut światowych jednak w listopadzie powrócił do trendu spadkowego. Na osłabienie
5
Departament Analiz i Skarbu
złotego wpływ miały informacje z Węgier o wystąpieniu o potencjalną pomoc finansową do KE i
MFW oraz o obniżeniu węgierskiego ratingu przez agencję Moody’s. Na koniec miesiąca kurs
EUR-PLN wynosił 4,51, natomiast USD-PLN 3,35. NBP dokonał interwencji walutowej w celu
stabilizacji złotego dnia 23 listopada.
♦
Agencja ratingowa S&P obniżyła 29 listopada ratingi kredytowe 35 banków. W grupie banków,
których ratingi zostały obniżone znalazły się m.in. Goldman Sachs, Bank of America, Merrill
Lynch, Citigroup, HSBC, Bank of New York Mellon i Wells oraz Barclays i UBS.
♦
Agencja ratingowa Moody's zapowiedziała, że może obniżyć rating długu 87 banków z 15 państw
Unii Europejskiej, w tym PKO BP.
Rynki surowcowe
W analizowanym okresie na rynkach surowcowych:
♦
Cena złota wzrosła do poziomu 1 722 USD za uncję.
♦
Cena ropy naftowej WTI wzrosła do poziomu 97,7 USD za baryłkę, w związku z czym różnica
między ceną ropy Brent i WTI spadła do 11,0 USD za baryłkę.
♦
Spadły ceny surowców rolnych – głównie w związku ze spodziewanym dalszym
spowolnieniem wzrostu gospodarczego na świecie.
6
Departament Analiz i Skarbu
Wybrane informacje
o wydarzeniach w otoczeniu makroekonomicznym
3
II
1. Polska
Wzrost gospodarczy
PKB
Wpływ poszczególnych składowych na wzrost PKB
Dynamika PKB (wyrównana sezonowo)
5,0%
6
4,7
4,4
%
4
3,2
4,5
4,3
4,2
0,4
4,6%
4,1%
kw/kw
4,0%
3,7%
3,5%
1,6
2
4,5%
4,2%
r/r
3,5
3,0
4,8%
4,5%
1,0
3,2%
2,8%
3,0%
2,5%
0
2,0%
1,5%
-2
1,5%
Konsumpcja prywatna
Inwestycje
Zapasy
-6
I kw.
II kw. III kw. IV kw. I kw.
Konsumpcja publiczna
Eksport netto
PKB (r/r)
II kw. III kw. IV kw. I kw.
2009
2010
0,5%
0,4%
0,9% 1,0%
1,0%
0,9%
1,0%
-4
1,4%
1,5%
1,3%
1,2% 1,0%
0,7%
0,6% 0,4%
0,0%
II kw. III kw.
I kw.
II kw. III kw. IV kw.
2011
I kw.
II kw. III kw. IV kw.
2009
I kw.
2010
II kw. III kw.
2011
Źródło: Dane GUS
♦
Według wstępnego szacunku GUS, PKB Polski w III kw. br. wzrósł realnie o 4,2% r/r wobec
4,3% r/r w poprzednim kwartale (niewyrównany sezonowo, w cenach stałych średniorocznych
roku poprzedniego). Wzrost gospodarczy w II kw. generowany był głównie przez konsumpcję
prywatną, która wzrosła o 3,0% r/r, a jej wpływ na wzrost wyniósł 1,8 pkt. proc. Ponadto korzystnie
na PKB wpłynęły również inwestycje (wzrost o 8,5% r/r), których wpływ na PKB wyniósł
1,6 pkt. proc.
♦
Dynamika wzrostu PKB w II kw. br. wyrównanego sezonowo (w cenach stałych przy roku
odniesienia 2000) wyniosła 4,2% r/r i 1,0% kw/kw.
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa i budowlano montażowa
25%
przemysłowa
20%
-10
45
lis 11
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
40
-20
przetwórstwo przemysłowe
budownictwo
handel
PMI (lewa skala)
lip 10
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
-15%
lis 09
-10%
-15%
sty 10
-10%
lip 09
-5%
wrz 09
-5%
maj 09
0%
sty 09
0%
50
wrz 10
5%
maj 10
6,5%
mar 10
5%
lis 09
10%
sty 10
8,9%
0
lip 09
10%
55
wrz 09
15%
maj 09
15%
mar 09
pkt.
sty 09
20%
10
pkt.
budowlano-montażowa
mar 09
25%
Wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury i PMI
60
-30
Źródło: Dane GUS, Markit
♦
*
*
W październiku 2011 r. dynamika produkcji przemysłowej wyniosła 6,5% r/r (wobec 7,7% r/r
we wrześniu). Wzrost produkcji odnotowano w 25 (spośród 34) działach przemysłu, w tym
o 19,2% r/r w produkcji metali. Największy spadek (o 20,4%) nastąpił w produkcji wyrobów
farmaceutycznych. Dalszy spadek wskaźników ogólnego klimatu koniunktury wraz ze wzrostem
w cenach stałych
7
Departament Analiz i Skarbu
PMI (do 51,7 pkt.) mogą wskazywać utrzymanie na podobnym poziomie lub nieznaczny spadek
dynamiki produkcji w kolejnych miesiącach. Produkcja po wyeliminowaniu czynników sezonowych
była o 7,0% wyższa niż w październiku 2010 r.
♦
Nowe zamówienia w przemyśle wzrosły we wrześniu o 17,9% r/r, po wzroście o 13,9% r/r
w sierpniu. W ujęciu miesięcznym zamówienia wzrosły o 19,9% w porównaniu ze wzrostem o
0,3% w sierpniu. Wg październikowej ankiety PMI wzrost wskaźnika wynikał głównie ze wzrostu
nowych zamówień ogółem (przy nieznacznym spadku zamówień eksportowych), co wskazuje na
utrzymanie stabilnego popytu krajowego na produkcję przemysłową.
♦
Dynamika produkcji budowlano-montażowej w październiku wyniosła 8,9% r/r (wobec
18,1% r/r we wrześniu). Dynamika produkcji budowlano-montażowej kształtowana była głównie
rozszerzaniem działalności w zakresie robót związanych z budową obiektów inżynierii lądowej i
wodnej – o 24,9% r/r. Po wyeliminowaniu czynników sezonowych dynamika produkcji budowlanomontażowej ukształtowała się na poziomie 14,9% r/r.
♦
Jednocześnie dane dotyczące budownictwa mieszkaniowego, pozostają niekorzystne. W okresie
styczeń-październik 2011 r. oddano do użytkowania 7,8% mniej mieszkań niż w analogicznym
okresie 2010 r. i 22,6% mniej niż w 2009 r.
*
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
Wskaźnik optymizmu konsumentów
Sprzedaż detaliczna r/r (lewa oś)
Wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (prawa oś)
Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (prawa oś)
0
120
70
-5%
-60
60
110
100
lip 11
sty 11
kwi 11
lip 10
paź 10
sty 10
kwi 10
lip 09
paź 09
sty 09
kwi 09
lip 08
paź 08
sty 08
paź 11
88,2
90
paź 11
sty 11
kwi 10
sty 09
kwi 08
lip 11
-50
kwi 11
0%
lip 10
80
paź 10
-40
sty 10
5%
lip 09
-30
paź 09
10%
kwi 09
-20
lip 08
15%
paź 08
-10
sty 08
20%
kwi 08
25%
Źródło: Dane GUS, IPSOS
♦
Dynamika sprzedaży detalicznej w październiku br. wyniosła 11,2% r/r wobec 11,4% r/r we
wrześniu. W skali roku wzrosła wartość sprzedaży w prawie wszystkich kategoriach, w tym o
26,2% r/r „pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach”. Obniżyła
się natomiast (o 3,0% r/r) wartość sprzedaży pojazdów.
♦
Po wyeliminowaniu wpływu wzrostu cen, dynamika sprzedaży wyniosła 6,8% r/r. Wzrost wolumenu
sprzedaży został zanotowany w większości kategorii. Spadła sprzedaż pojazdów (o 1,0% r/r) oraz
żywności, napojów i wyrobów tytoniowych (0,8% r/r).
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
Import
Eksport
2
bilans handlowy (p.o.)
13
1
12
11
0
10
9
-1
lip 11
wrz 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
lis 08
sty 09
lip 08
7
maj 08
8
sty 08
lip 11
wrz 11
maj 11
sty 11
-7%
mar 11
-6%
-35%
lis 10
-30%
lip 10
-5%
wrz 10
-25%
maj 10
-4%
sty 10
-3%
-20%
mar 10
-2%
-15%
lis 09
-10%
wrz 09
-1%
lip 09
-5%
maj 09
0%
mar 09
1%
0%
lis 08
2%
5%
sty 09
10%
wrz 08
3%
lip 08
15%
maj 08
4%
mar 08
5%
20%
sty 08
mld EUR
mld EUR
6%
25%
Źródło: Dane NBP
14
wrz 08
7%
mar 08
30%
8
Handel zagraniczny
12-miesięczny deficyt na RB/PKB (p.o.)
Import (r/r; l.o.)
Eksport (r/r; l.o.)
35%
-2
Departament Analiz i Skarbu
W handlu zagranicznym we wrześniu br. zanotowano deficyt w wysokości 0,5 mld EUR
(wobec 1,1 mld EUR w sierpniu), przy ukształtowaniu się wartości importu na poziomie 12,6 mld
EUR i eksportu 12,2 mld EUR.
Natomiast na rachunku bieżącym (RB) we wrześniu br. został zanotowany deficyt w wysokości
1,9 mld EUR (wobec 2,0 w sierpniu). Skumulowany 12-miesięczny deficyt na RB wzrósł do ok.
4,6% PKB.
Deficyt na rachunku bieżącym we wrześniu br. był wynikiem ujemnego salda dochodów (1,5 mld
EUR), obrotów towarowych (0,5 mld EUR) i transferów bieżących (0,1 mld EUR) oraz dodatniego
salda usług (0,2 mld EUR). Deficyt na rachunku bieżącym uległ nieznacznemu obniżeniu wobec
sierpnia dzięki poprawie salda obrotów towarowych i dochodów, a pomimo pogorszenia salda
transferów bieżących i usług.
Rynek pracy
Bezrobocie i zatrudnienie
Zmiana zatrudnienia r/r (lewa oś)
Stopa bezrobocia (prawa oś)
6%
Stopa
bezrobocia
rejestrowanego
w
październiku br. wyniosła 11,8%, utrzymując
się na tym poziomie od lipca br. (wobec
11,5% w październiku 2010 r.). Liczba
bezrobotnych wyniosła 1,9 mln osób.
Najwyższą stopę bezrobocia zanotowano
w województwie
warmińsko-mazurskim
(18,9%), a najniższą w wielkopolskim (8,6%).
W październiku pracodawcy zgłosili do
urzędów pracy 54,9 tys. ofert pracy.
Jednocześnie
467
zakładów
pracy
zadeklarowało zwolnienie w najbliższym
czasie 30,9 tys. pracowników, w tym z
sektora publicznego 16,4 tys.
14%
5%
13%
4%
11,8%
3%
12%
2,5%
2%
11%
1%
0%
10%
-1%
9%
-3%
sty 08
mar 08
maj 08
lip 08
wrz 08
lis 08
sty 09
mar 09
maj 09
lip 09
wrz 09
lis 09
sty 10
mar 10
maj 10
lip 10
wrz 10
lis 10
sty 11
mar 11
maj 11
lip 11
wrz 11
-2%
8%
Źródło: Dane GUS
Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w październiku 2011 r. o 2,5% r/r i obniżyło się w
skali miesiąca o 0,1%, kształtując się na poziomie 5,5 mln osób. Przeciętne wynagrodzenie w
sektorze wzrosło o 5,1% r/r i wyniosło 3 617 PLN. Realnie wynagrodzenia wzrosły w październiku
o 0,3% r/r, przy ukształtowaniu się wskaźnika inflacji na poziomie 4,3% r/r.
♦
Inflacja
Inflacja
Ujęcie r/r
2,0%
CPI
PPI
HICP
Bazowa netto*
CPI
PPI
HICP
Bazowa netto*
1,5%
1,0%
0,5%
-0,5%
sty 10
lut 10
mar 10
kwi 10
maj 10
cze 10
lip 10
sie 10
wrz 10
paź 10
lis 10
gru 10
sty 11
lut 11
mar 11
kwi 11
maj 11
cze 11
lip 11
sie 11
wrz 11
paź 11
0,0%
sty 10
lut 10
mar 10
kwi 10
maj 10
cze 10
lip 10
sie 10
wrz 10
paź 10
lis 10
gru 10
sty 11
lut 11
mar 11
kwi 11
maj 11
cze 11
lip 11
sie 11
wrz 11
paź 11
10%
9%
8%
7%
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
-1%
-2%
-3%
Ujęcie m/m
Źródło: Dane GUS, NBP: *Wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen żywności i energii
♦
W październiku wskaźnik inflacji CPI (cen towarów i usług konsumpcyjnych, dane GUS)
wzrósł do 4,3% r/r z 3,9% r/r zanotowanego we wrześniu, utrzymując się od początku 2011 r.
powyżej górnej granicy dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego NBP na poziomie 3,5% r/r.
Największy wpływ na wzrost wskaźnika CPI miały podwyżki cen związanych z mieszkaniem,
podwyższając wskaźnik o 1,52 pkt. proc. Najbardziej w skali roku wzrosły ceny w kategoriach:
transport (o 9,1% r/r), w tym ceny paliw (o 16,1% r/r); mieszkanie (o 5,9% r/r), w tym nośniki
9
Departament Analiz i Skarbu
energii (o 7,7% r/r); oraz żywność, napoje bezalkoholowe i alkoholowe oraz wyroby tytoniowe (o
4,1% r/r), w tym żywność (o 3,9% r/r). Obniżyły się natomiast ceny odzieży i obuwia (o 1,6% r/r).
♦
W październiku inflacja bazowa netto (po wyłączeniu cen żywności i energii) – wzrosła do
poziomu 2,8% r/r. Pozostałe miary inflacji bazowej również wzrosły, kształtując się przedziale
3,7%-4,3% r/r.
♦
Wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu PPI wyniósł w październiku br. 8,5% r/r (8,4% we
wrześniu po korekcie). Najwyższy wzrost cen odnotowano w górnictwie i wydobywaniu (o 10,4%
r/r). Wysoka dynamika PPI, będąca m.in. skutkiem wzrostu cen surowców na rynkach światowych
i osłabienia złotego w ostatnich miesiącach, wraz ze wzrostem podatków i opłat przekłada się na
wzrost cen konsumpcyjnych, podtrzymując wysoki wskaźnik inflacji CPI.
*
Podaż pieniądza
Dynamika podaży pieniądza w Polsce
Pieniądz M3, gotówka w obiegu, należności (r/r)
Depozyty i kredyty (r/r)
450
lip 11
0%
wrz 11
500
maj 11
5%
mar 11
550
lis 10
10%
sty 11
600
lip 10
650
15%
wrz 10
20%
maj 10
700
mar 10
-10%
25%
lis 09
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
0%
750
sty 10
10%
30%
lip 09
20%
850
mld PLN
800
wrz 09
30%
Depozyty - wolumen
Depozyty - zmiana r/r
35%
maj 09
40%
40%
sty 09
należności od gospodarstw domowych
należności od przedsiębiorstw
podaż pieniądza M3
gotówka w obiegu
Kredyty - wolumen
Kredyty - zmiana r/r
mar 09
50%
Źródło: Dane NBP
Podaż pieniądza w Polsce
Data
październik 2010
grudzień 2010
sierpień 2011
wrzesień 2011
październik 2011
gotówka w obiegu
M1
M2
M3
nominał dynamika nominał dynamika nominał dynamika nominał dynamika
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
(mln PLN)
(r/r)
92 025
2,9%
420 153
11,0%
748 187
7,0%
756 552
6,4%
92 707
3,3%
449 192
15,7%
774 658
8,4%
783 648
8,8%
97 241
4,8%
449 241
6,7%
800 242
8,3%
815 802
8,8%
99 333
8,4%
444 752
6,1%
814 265
9,4%
829 473
10,2%
99 500
8,1%
442 060
5,2%
817 585
9,3%
835 655
10,5%
Źródło: Dane NBP
♦
Wartość depozytów ogółem wzrosła w ciągu miesiąca o 3,2 mld PLN, tj. o 0,4% do 718,1 mld
PLN, w tym: gospodarstw domowych o 4,0 mld PLN, tj. o 0,9% do 456,4 mld PLN; przedsiębiorstw
o 0,6 mld PLN, tj. o 0,3% do 181,3 mld PLN; a instytucji samorządowych o 1,5 mld PLN, tj. o 6,6%
do 24,8 mld PLN. Spadły natomiast depozyty niemonetarnych instytucji finansowych o
1,7 mld PLN, tj. o 4,4% do 38,2 mld PLN.
♦
Wartość kredytów ogółem wzrosła w październiku o 0,5 mld PLN, tj. o 0,1% do 841,8 mld PLN.
Wartość kredytów dla przedsiębiorstw wzrosła o 1,2 mld PLN, tj. o 0,5% do 245,0 mld PLN; a dla
instytucji samorządowych o 0,6 mld PLN, tj. o 1,8% do 35,4 mld PLN. Spadła natomiast wartość
kredytów dla gospodarstw domowych o 0,8 mld PLN, tj. o 0,1% do 530,0 mld PLN; oraz dla
niemonetarnych instytucji finansowych o 0,7 mld PLN, tj. o 2,6% do 27,5 mld PLN. Na spadek
złotowej wyceny walutowych kredytów mieszkaniowych w październiku 2011 r. wpłynęła
aprecjacja złotego: względem euro o 1,5% i względem franka szwajcarskiego o 1,5%,
w efekcie czego wartość kredytów walutowych ogółem obniżyła się o ok. 3,2 mld PLN, w
tym dla gospodarstw domowych o ok. 3,0 mld PLN.
*
Dane dotyczące kredytów i depozytów przedstawiane są w niniejszym raporcie zgodnie z klasyfikacją przyjętą w publikacji
NBP „Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji”
10
Departament Analiz i Skarbu
Finanse publiczne
Budżet państwa
Wykonanie deficytu budżetu państwa w 2011 r.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
-2,8
-14,4
-17,3
-21,6
-23,7
-20,4
-21,1
-20,7
Finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa
IX
X
XI
-21,9
-22,5
XII
obligacje
0
33,9
35
-5
bony skarbowe
środki
przechodzące
prywatyzacja
zagraniczne
harmonogram na 2011 r.
styczeń-wrzesień
-2,8
30
-10
25
-15
styczeń-październik
21,6
21,2
20
-14,4
-20
15,0
-18,3
15
12,1
9,0
9,8
-25
10
-24,9
-30
-29,6
-35
5
-2,9
-32,1
-35,2
-40
Harmonogram na 2011 r.
7,0
0
-36,2
Wykonanie
-37,7
-38,9 -38,2
-5
-40,2
-45
-10
Źródło: Dane MF
Wg szacunkowego wykonania budżetu państwa (wg MF) po październiku br., deficyt budżetu
państwa wyniósł 22,5 mld PLN (tj. 56,1% rocznego planu opiewającego na 40,2 mld PLN). Na
realizację deficytu złożyły się dochody na poziomie 231,9 mld PLN oraz wydatki na poziomie
254,4 mld PLN. Realizacja deficytu na poziomie niższym niż założono w harmonogramie
wykonania budżetu jest skutkiem wpłaty z zysku NBP za 2010 r. (o ok. 4,5 mld PLN wyższej niż
założono w Ustawie budżetowej na 2011 r.) oraz wyższych dochodów z VAT, w efekcie wyższej
niż zakładano inflacji oraz sprzedaży detalicznej.
Polskie SPW w portfelach kluczowych grup inwestorów
170
Banki
mld zł
Inwestorzy zagraniczni
Fundusze emerytalne
Polskie SPW w portfelach banków krajowych
150
mld zł
160
140
150
140
130
130
120
120
110
100
110
90
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
SPW posiadane przez inwestorów zagranicznych
wrz 10
100
80
Zmiany SPW w portfelach inwestorów zagranicznych
165
15
mld zł
Bony skarbowe
Obligacje skarbowe
mld zł
155
Bony skarbowe
145
Obligacje skarbowe
10
135
125
5
115
105
0
95
85
paź 11
wrz 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
wrz 10
paź 10
lip 10
sie 10
cze 10
maj 10
kwi 10
mar 10
lut 10
sty 10
wrz 11
paź 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
wrz 10
paź 10
lip 10
sie 10
cze 10
maj 10
kwi 10
mar 10
lut 10
-5
sty 10
75
Źródło: MF
Wartość nominalna polskich skarbowych papierów wartościowych (SPW) wzrosła w październiku
br. o 3,1 mld PLN do 518,9 mld PLN (wobec 506,9 mld PLN na koniec 2010 r.).
Zaangażowanie inwestorów zagranicznych w SPW w październiku wzrosło o 0,6 mld PLN do
poziomu 158,3 mld PLN, w przypadku OFE – o 3,9 mld PLN do 127,0 mld PLN, a w przypadku
banków krajowych spadło o 2,7 mld PLN do poziomu 100,8 mld PLN. Zaangażowanie inwestorów
zagranicznych rośnie od końca 2008 r., osiągając udział ponad 30%, natomiast zaangażowanie
banków krajowych – spada od początku 2010 r. (z udziałem kształtującym się obecnie na
poziomie poniżej 20%). Jednocześnie w ostatnich miesiącach zaangażowanie OFE w SPW
kształtuje się w przedziale 23%-25%.
11
Departament Analiz i Skarbu
2. Europa Zachodnia
Ostatnie wydarzenia dotyczące europejskiego kryzysu zadłużenia:
14.09: Spotkanie przywódców Niemiec i Francji z premierem Grecji, który zostaje upomniany,
aby jak najszybciej wdrożyć uzgodniony na szczycie 21.07 plan reform. Dotychczasowe
działania nie pozwoliły osiągnąć zamierzonych celów fiskalnych i strukturalnych.
20.09: Agencja ratingowa S&P obniżyła rating Włoch o jeden stopień do „A/A-1” z „A+/A-1+”
pozostawiając negatywną perspektywę ratingu w przyszłości. Agencja uzasadniła swoją
decyzję pogarszającą się perspektywą wzrostu gospodarczego kraju oraz niestabilną sytuacją
polityczną kraju, która nie pozwala na szybkie przeprowadzenie potrzebnych reform finansów
publicznych.
22.09: Grecja musi wdrożyć plan dalszych reform, dzięki którym będzie mogła uzyskać dalsze
finansowanie zadłużenia z MFW i UE. W reakcji greckie związki zawodowe przeprowadziły
24-godzinny strajk generalny.
29.09: Niemiecki rząd zaakceptował przyznanie funduszowi EFSF nowych funkcji: udzielania
zapobiegawczych pożyczek, przyznawania pomocy na rekapitalizację sektora bankowego
oraz zakupu obligacji państw na rynku pierwotnym i wtórnym w przypadku istotnego
rynkowego zagrożenia. Było to jedno z założeń porozumienia z 21.07.
03.10: Rozpoczęły się rozmowy na temat zwiększenia udziału sektora prywatnego w
restrukturyzacji greckiego zadłużenia. Wg dotychczasowego porozumienia miał on ponieść
21% straty na greckim długu, jednak sytuacja fiskalna Grecji uległa pogorszeniu. Ustalono
również, że kolejna transza pomocy może być przyznana najpóźniej do połowy listopada br.
14.10: Słowacja, jako ostatnia z państw strefy euro, ratyfikowała zmiany w EFSF.
21.10: Grecki parlament, pomimo wielu protestów, zatwierdził kolejny pakiet reform
fiskalnych, co powinno pozwolić na otrzymanie kolejnej transzy (8 mld EUR) środków z MFW
i UE w listopadzie br.
23.10: Liderzy państw UE zbliżają się do porozumienia w sprawie rekapitalizacji sektora
bankowego oraz sposobu „lewarowania” funduszu EFSF, dzięki czemu chcą uspokoić rynki
finansowe i zapobiec wzrostowi rentowności obligacji innych zagrożonych państw strefy euro,
w tym przede wszystkim Włoch i Hiszpanii.
27.10: Strefa euro doszła do porozumienia w sprawie przyznania pomocy dla Grecji przy
zwiększeniu udziału sektora bankowego, z którym uzgodniono redukcję wartości greckich
obligacji o 50%, dzięki czemu dług Grecji obniży się ze 156% PKB obecnie do 120% PKB w
2020 r. Podniesiono również możliwości pożyczkowe EFSF z 440 mld EUR do ok. 1 bln EUR
(przy użyciu dźwigni finansowej). W celu zapewnienia stabilności finansowej w systemie
bankowym utworzone zostaną specjalne bufory bezpieczeństwa, w tym podniesienie kapitału
podstawowego Core Tier 1 do 9,0%. Wg szacunków EBA na rekapitalizację banków
potrzebne będzie ok. 106 mld EUR, jednak wg innych szacunków (m.in. agencji Reuters),
kwota ta może być 2-krotnie wyższa.
02.11: Premier Grecji poinformował, że zatwierdzenie nowego planu reform będzie wymagało
przeprowadzenia referendum w tej sprawie. Może się ono odbyć najwcześniej w grudniu, co
może doprowadzić do pogorszenia sytuacji na rynkach finansowych. W efekcie pojawiły się
informacje o ewentualności wyjścia Grecji ze strefy euro.
09.11: Premier Włoch Silvio Berlusconi potwierdził, że poda się do dymisji zaraz po
zaakceptowaniu przez włoski rząd pakietu reform fiskalnych, których domaga się UE.
Jednocześnie poinformował, że utworzenie nowego rządu odbędzie się poprzez wcześniejsze
wybory, które odbędą się najwcześniej w lutym 2012 r.
10.11: KE wyraziła swoje obawy na temat zagrożeń w przypadku rozpadu strefy euro. Wg
nieoficjalnych informacji (Reuters) prowadzone były francusko-niemieckie rozmowy nt.
radykalnych zmian w UE, które m.in. obejmowałyby ustanowienie bardziej zintegrowanej i
mniejszej strefy euro.
14.11: Prezydent Włoch na nowego szefa rządu powołał Mario Montiego, byłego komisarza KE,
ekonomistę. Obecnie ma on poparcie głównych partii opozycji oraz partii Berlusconiego
(PDL).
12
Departament Analiz i Skarbu
Wzrost gospodarczy
Dynamika PKB - II kw. 2011 r. (%, r/r)
Wzrost kw/kw
2010
Q4
Q1
2011
Q2
strefa Euro
0,3
0,8
0,2
Niemcy
0,5
1,3
Francja
0,3
Wielka Brytania
4%
2%
0%
-2%
Q3
0,2
1,9
0,3
0,5
0,9
-0,1
0,7
-0,5
Prognoza KE
Q1
2011
Q2
Q3
2,4
1,6
1,4
1,5
0,5
1,3
3,8
4,6
2,9
2,6
2,9
0,8
1,5
0,4
1,4
2,2
1,6
1,6
1,6
0,6
1,4
0,5
0,2
2,5
1,5
1,6
0,7
0,7
0,6
1,5
2011 2012 2013
Włochy
0,1
0,1
0,3
b.d.
1,5
1,0
0,8
b.d.
0,5
0,1
0,7
Hiszpania
0,2
0,4
0,2
0,0
0,7
0,9
0,8
0,8
0,7
0,7
1,4
Portugalia
-0,5
-0,6
-0,1
-0,4
1,1
-0,4
-1,0
-1,7
-1,9
-3,0
1,1
Grecja
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
-8,6
-8,3
-7,4
-5,2
-5,5
-2,8
0,7
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
wrz-07
cze-07
-10%
mar-07
-8%
cze-08
-6%
mar-08
-4%
gru-07
Niemcy
strefa euro
Francja
Wlk. Bryt.
Włochy
Hiszpania
Portugalia
Grecja
Wzrost r/r
2010
Q4
Wg wstępnych danych Eurostatu PKB strefy euro oraz całej Unii Europejskiej wzrósł w III kw.
br. o 0,2% kw/kw i 1,4% r/r. Pomimo wciąż stabilnego (w relacji do poprzedniego kwartału)
wzrostu wyraźnie zarysowały się ryzyka dla rozwoju gospodarczego regionu w IV kw. br. oraz w
2012 r. Wzrost PKB był niższy m.in. w Niemczech i Wielkiej Brytanii, a wskaźniki
makroekonomiczne (m.in. dot. produkcji przemysłowej, konsumpcji i wymiany handlowej) za
kolejne miesiące wskazują na dalsze spowolnienie rozwoju w całej strefie euro i UE.
Komisja Europejska opublikowała prognozy European Economic Forecast – Autumn 2011, w
których szacuje, że wzrost PKB w strefie euro zwolni w 2012 r. do 0,5%, po czym ponownie
wzrośnie do 1,3% w 2013 r.
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
Dynamika produkcji przemysłowej (r/r)
12%
115
9%
110
5,5%
6%
105
3%
lip-11
kwi-11
sty-11
paź-10
20
52
5
10
0
-10
-20
Włochy Hiszpania Grecja Portugalia
lip-11
50,8
50,1
49,1
48,5
48,248,5
48,3
47,4
47,1
47,3
46
-30
44
-40
42
43,3
43,743,9
43,2
40,5
paź-11
kwi-11
sty-11
paź-10
lip-10
kwi-10
sty-10
lip-09
sty-09
paź-09
Produkcja przemysłowa (L.O.; %; r/r)
Ceny producentów (L.O.; %; r/r)
Indeks nastrojów producentów (P.O.; pkt.)
Zamówienia w przemyśle (P.O.; %; r/r)
kwi-09
Wielka
Brytania
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
50,3
48
-10
paź-08
Francja
pkt.
50
0
-5
-20
Niemcy
Wzrost
lip-10
kwi-10
sty-10
paź-09
lip-09
kwi-09
sty-09
paź-08
strefa
euro
10
-15
Wrzesień 2011 r.
-15%
54
lip-08
-2,0%
Wskaźnik PMI dla przemysłu w państwach Europy Zachodniej
%, pkt.
sty-08
-2,3%
Sierpień 2011 r.
-12%
%
kwi-08
-1,8%
Lipiec 2011 r.
-9%
30
-25
-2,7%
-6%
Produkcja przemysłowa w strefie euro
15
-0,6%
-3%
lip-08
kwi-08
sty-08
sty-07
kwi-07
80
paź-07
85
lip-07
90
75
0%
strefa euro
Niemcy
Francja
Portugalia
Wielka Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
95
Spadek
100
2,3%
2,2%
-50
40
strefa
euro
Niemcy
Francja
Wielka
Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
Irlandia
Źródło: Eurostat, Markit
♦
Dynamika produkcji przemysłowej w strefie euro we wrześniu spadła do 2,2% r/r (z 6,0% r/r po
korekcie w sierpniu), wobec oczekiwań na poziomie 3,3% r/r. Niższą dynamikę odnotowano we
wszystkich kategoriach produkcji, w tym spadek produkcji dóbr trwałego użytku (-1,3% r/r) oraz
energii (-2,9% r/r). Spowolnienie było widoczne we wszystkich spośród wybranych państw Europy
Zachodniej, przy czym wzrost odnotowano tylko w Niemczech (5,5% r/r) i Francji (2,3% r/r). W
Hiszpanii, Grecji i Portugalii kontynuowany był trwający od wielu miesięcy trend spadkowy.
13
Departament Analiz i Skarbu
Szereg czynników wskazuje na dalsze spowolnienie produkcji w kolejnych miesiącach, w tym silny
spadek zamówień dla przemysłu (o 6,4% m/m), PMI dla przemysłu do 47,1 pkt. oraz indeksu
nastrojów producentów do -6,6 pkt.
♦
Sprzedaż detaliczna
Indeks sprzedaży detalicznej (2005=100)
Dynamika sprzedaży detalicznej (r/r)
120
6%
115
4%
110
2,0%
2%
1,5%
0,6%
105
b.d.
0%
b.d.
100
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
-4%
Wrzesień 2011 r.
-5,8%
-6,2%
-8%
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
-6%
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
Wielka Brytania
Niemcy
Portugalia
Grecja
kwi-08
lip-07
sty-07
kwi-07
85
paź-07
Francja
strefa euro
Włochy
Hiszpania
90
80
-1,3%
-2%
95
strefa
euro
Niemcy
Francja
Wielka
Brytania
Włochy
Hiszpania
Grecja
Portugalia
Źródło: Eurostat (sprzedaż w cenach stałych)
♦
Sprzedaż detaliczna w strefie euro spadła we wrześniu o 1,3% r/r (po wzroście o 0,1% r/r w
sierpniu), podczas gdy oczekiwano spadku o 0,5% r/r. Wg ostatnich dostępnych szczegółowych
danych (za sierpień) kontynuowany był spadek sprzedaży paliw na stacjach benzynowych (-3,1%
r/r); malała także sprzedaż sprzętu elektrycznego i mebli (-1,9% r/r) oraz odzieży i obuwia (-0,6%
r/r). Wzrosła natomiast dynamika sprzedaży elektroniki (3,0% r/r) oraz leków (2,9% r/r). Spośród
państw regionu Europy Zachodniej dodatnia dynamika utrzymała się we Francji, Wielkiej
Brytanii i Niemczech, natomiast w dalszym ciągu malała konsumpcja w państwach Europy
Południowej.
♦
W ostatnich miesiącach znacznie pogorszyły się wskaźniki nastawienia konsumentów do sytuacji
gospodarczej w strefie euro, co jest efektem niepokojów społecznych związanych z silnym
zacieśnianiem polityki fiskalnej w większości państw członkowskich, spowolnieniem
gospodarczym, wzrostem bezrobocia i inflacji. Pogorszenie sytuacji finansowej gospodarstw
domowych będzie niekorzystnie wpływało na dane o sprzedaży w kolejnych miesiącach.
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny - strefa euro oraz jej główni partnerzy handlowi
strefa euro - import, eksport, bilans handlowy
160
Bilans handlowy (S.A.*; mld EUR; P.O.)
mld EUR
Stany Zjednoczone
mld EUR
Import spoza strefy euro (S.A.*; mld EUR; L.O.)
10
5
140
% 70
Eksport do USA (L.O.; mld EUR)
Import z USA (L.O.; mld EUR)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
20
Eksport poza strefę euro (S.A.*; mld EUR; L.O.)
150
22 mld EUR
18
60
50
40
16
130
30
20
14
0
120
10
12
0
10
110
-5
-20
-30
100
Import z Chin (L.O.; mld EUR)
Export do Chin (L,O,; mld EUR)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
18
60
50
16
22
40
30
16
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
% 70
mld EUR
Import z Rosji (L.O.; mld EUR)
Eksport do Rosji (L,O,; mld EUR)
Dynamika importu (P.O.; %; r/r)
Dynamika eksportu (P.O.; %; r/r)
20
18
20
14
60
50
40
30
20
14
10
12
10
10
0
12
-10
10
-20
8
0
-10
-20
8
-30
Źródło: Reuters
14
-30
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
-40
lip-07
4
paź-07
-50
sty-07
-40
6
kwi-07
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
kwi-10
sty-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
kwi-07
6
4
-50
Rosja
% 70
mld EUR
20
paź-09
sty-09
Chiny
22
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
-40
paź-07
4
sty-07
-10
kwi-07
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
6
kwi-07
90
-10
8
-50
Departament Analiz i Skarbu
W ostatnich miesiącach widoczne jest spowolnienie dynamiki wymiany handlowej państw strefy
euro z ich głównymi partnerami handlowymi, w tym m.in. z Chinami i USA. We wrześniu spadły
wartości importu (do 148,1 mld EUR) i eksportu (do 151,0 mld EUR), przy czym import malał
szybciej, dzięki czemu odnotowano 2,9 mld EUR nadwyżki w wymianie handlowej. Roczna
dynamika importu i eksportu spadła, ale była dodatnia i wyniosła odpowiednio 8,0% r/r i 10,0% r/r.
♦
Rynek pracy
Rynek pracy w strefie euro
5
%
Stopa bezrobocia (%)
Wynagrodzenia (L.O.; %; r/r)
Zatrudnienie (L.O.; %; r/r)
Stopa bezrobocia (P.O.; %)
4
%
3,5%
3
11,0
UE
10,5
Strefa euro
10,0
Niemcy
10,2
5,8
10,0%
2
9,5
Wielka Brytania
1
9,0
Francja
0
8,5
Włochy
-1
8,0
Hiszpania
-2
7,5
Grecja*
-3
7,0
Portugalia
sty-07
mar-07
maj-07
lip-07
wrz-07
lis-07
sty-08
mar-08
maj-08
lip-08
wrz-08
lis-08
sty-09
mar-09
maj-09
lip-09
wrz-09
lis-09
sty-10
mar-10
maj-10
lip-10
wrz-10
lis-10
sty-11
mar-11
maj-11
lip-11
0,4%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
9,7
8,3
b.d.
9,9
8,3
22,6
17,6
b.d.
%
12,5
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
Źródło: Eurostat, *dane za II kw. 2011 r.
♦
Stopa bezrobocia w strefie euro wzrosła we wrześniu o 0,1 p.p. do 10,2%, po wzroście liczby
bezrobotnych o 188 ty. do 16 mln 198 tys. osób – liczba bezrobotnych wzrosła 5 miesiąc z rzędu.
♦
Spośród państw Europy Zachodniej sytuacja na rynku pracy kształtuje się najgorzej w
państwach najbardziej dotkniętych przez kryzys zadłużenia – Hiszpanii, Grecji i Portugalii.
Wysokie bezrobocie w tych państwach dotyka przede wszystkim ludzi młodych: stopa bezrobocia
wśród osób do 25 roku życia wynosi w nich odpowiednio 48,0%, 43,5% i 27,1%, podczas gdy
średnia w strefie euro dla tej grupy to 21,2%.
Inflacja
Inflacja w strefie euro i stopa procentowa EBC - prognoza*
4,5
Inflacja HICP (r/r)
Inflacja HICP w strefie euro
Inflacja bazowa
Stopa procentowa EBC
Cel inflacyjny EBC
%
4,0
3,5
3,0
Portugalia
4,0%
Grecja
3,0%
2,5
Włochy
2,0
1,5
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
2,9%
Hiszpania
3,8%
Wielka Brytania
5,0%
1,0
Francja
0,5
0,0
Niemcy
lip-12
paź-12
sty-12
kwi-12
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
kwi-08
sty-08
-0,5
-1,0
2,5%
2,9%
strefa euro
1,0%
3,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
Źródło: Eurostat, Reuters. *Prognozy rynkowe – Reuters
♦
Inflacja w strefie euro utrzymała się w październiku na poziomie z września i wyniosła 3,0% r/r. W
ciągu miesiąca ceny wzrosły o 0,3%. Najsilniej rosły ceny transportu (5,3% r/r), głównie wskutek
wzrostu cen paliw (14,1% r/r) oraz ceny związane z mieszkaniem (5,1% r/r), gdzie również główną
rolę odegrały ceny energii (oleju opałowego 24,1% r/r, gazu 10,1% r/r i energii elektrycznej 7,5%
r/r). Ceny żywności wzrosły o 3,1% r/r. Wskaźnik inflacji bazowej również pozostał na poziomie
sprzed miesiąca i wyniósł 2,0% r/r.
♦
W ostatnich miesiącach inflacja HICP rosła najszybciej w Wielkiej Brytanii, Włoszech i
Portugalii, jednak wzrost był widoczny w niemal wszystkich państwach strefy euro i UE.
15
Departament Analiz i Skarbu
Podaż pieniądza M3
Podaż pieniądza M3
%
14
Wolumen
Dynamika r/r
mld EUR
9300
4
3,1% 9150
2
9000
0
8850
-2
8700
maj-11
maj-10
maj-09
maj-08
wrz-11
6
sty-11
9450
wrz-10
8
sty-10
9600
wrz-09
10
sty-09
9750
wrz-08
12
sty-08
Podaż pieniądza M3 w strefie euro
wzrosła we wrześniu 2011 r. o 3,1% r/r,
po wzroście o 2,7% r/r w sierpniu b.r.
Wartość kredytów ogółem wzrosła o 2,4%
r/r (2,5% w sierpniu), dynamika kredytów
dla sektora prywatnego o 1,6% (1,8% w
sierpniu).
Kredyty
dla
gospodarstw
domowych wzrosły o 2,9% (2,9% w
sierpniu), w tym kredyty mieszkaniowe o
3,9% (3,9% w sierpniu). Dynamika
kredytów dla przedsiębiorstw wyniosła
1,6% r/r (1,5% w sierpniu).
9900
Kredyty i depozyty
Kredyty - Strefa Euro
Gospodarstwa domowe
wrz-11
-4
sty-11
4400
maj-11
-1
4000
wrz-10
-2
maj-10
4500
sty-10
0
4200
wrz-09
0
sty-09
2
4600
maj-09
4700
1
4400
wrz-08
2
4600
sty-08
4
mld EUR
4800
maj-08
6
4800
Zmiana r/r
5000
sty-07
4900
3
wrz-11
4
maj-11
8
sty-11
10
5000
wrz-10
5100
5
maj-10
6
sty-10
12
wrz-09
5200
maj-09
7
sty-09
14
wrz-08
5300
sty-08
8
maj-08
16
wrz-07
5400
sty-07
9
maj-07
Wolumen
%
mld EUR
wrz-07
%
Przedsiębiorstwa
Zmiana r/r
maj-07
Wolumen
3800
Depozyty - Strefa Euro
Gospodarstwa domowe
Wolumen
%
Przedsiębiorstwa
Zmiana r/r
mld EUR
Wolumen
Zmiana r/r
9
5900
%
14
8
5700
12
1650
7
5500
10
1600
6
5300
8
1550
6
1500
4
1450
5
mld EUR
1700
5100
Źródło: EBC
16
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
maj-10
sty-10
wrz-09
sty-09
maj-09
wrz-08
maj-08
sty-08
wrz-07
sty-07
maj-07
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
maj-10
sty-10
wrz-09
maj-09
1300
sty-09
4500
2
wrz-08
1350
-2
maj-08
0
sty-08
1400
4700
wrz-07
2
3
maj-07
4900
sty-07
4
Departament Analiz i Skarbu
Kredyty - Europa Zachodnia
Francja
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
Niemcy
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
1150
%
12
14
1100
10
1800
12
1050
8
1600
10
1000
6
1400
1200
%
16
mld EUR
8
950
mld EUR
2000
Włochy
%
16
wrz-11
sty-11
maj-11
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
sty-10
maj-10
wrz-09
sty-09
maj-09
wrz-08
sty-08
maj-08
wrz-07
maj-07
sty-07
650
wrz-10
400
-4
maj-10
-4
700
sty-10
600
-2
wrz-09
-2
sty-09
750
maj-09
800
0
wrz-08
0
sty-08
1000
800
maj-08
2
2
wrz-07
850
sty-07
900
4
maj-07
6
4
Hiszpania
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
1300
%
35
14
1200
30
1050
12
1100
10
1000
25
1000
950
przedsiębiorstwa - wolumen
przedsiębiorstwa - zmiana r/r
mld EUR
gosp. dom. wolumen
gosp. dom. - zmiana r/r
mld EUR
1100
wrz-11
maj-11
wrz-11
maj-11
sty-11
wrz-10
sty-10
maj-10
wrz-09
maj-09
sty-09
wrz-08
maj-08
sty-08
wrz-07
-5
maj-07
300
sty-07
-4
sty-11
700
400
wrz-10
750
-2
maj-10
800
0
sty-10
500
wrz-09
0
5
sty-09
600
maj-09
850
2
wrz-08
900
10
maj-08
15
700
sty-08
800
4
wrz-07
6
sty-07
900
maj-07
8
20
Źródło: EBC
17
Departament Analiz i Skarbu
3. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej
Wzrost gospodarczy
Dynamika PKB - III kw. 2011 r. (%, r/r)
Wzrost kw/kw
2010
Q4
Czechy
Q1
2011
Q2
0,5
0,9
Wzrost r/r
Q3
2010
Q4
Q1
2011
Q2
Q3
0,1
0,0
2,7
2,8
2,2
1,5
Węgry
0,2
0,5
0,2
0,5
2,5
1,9
1,7
1,5
Słowacja
0,8
0,8
0,8
0,7
3,4
3,4
3,4
3,2
Litwa
1,8
2,1
1,8
1,3
4,4
5,4
6,5
7,2
Łotwa
0,9
1,1
2,0
1,3
3,1
3,0
5,1
5,3
Estonia
2,0
3,1
1,7
0,8
6,0
9,5
8,4
7,9
Polska
0,9
1,1
1,1
b.d.
3,9
4,4
4,5
b.d.
Czechy
W ęgry
Słowacja
Litwa
Łotwa
Estonia
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
mar-08
cze-07
wrz-07
Polska
mar-07
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
Źródło: Eurostat; dane odsezonowane.
Produkcja przemysłowa
Dynamika produkcji przemysłowej (r/r)
Wskaźnik PMI dla przemysłu
25%
60
Lipiec 2011 r.
Siepień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
20%
55
51,7
51,7
50
48,2
15%
45
9,6%
10%
8,3%
7,4%
7,9%
5,5%
5%
Polska
35
W ęgry
Litwa
Łotwa
Estonia
Polska
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
160
160
150
150
140
140
130
130
120
120
110
Estonia
Litwa
Łotwa
strefa euro
110
lip-11
sty-11
kwi-11
paź-10
lip-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
kwi-09
sty-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
80
kwi-07
lip-11
kwi-11
sty-11
lip-10
paź-10
kwi-10
sty-10
lip-09
paź-09
kwi-09
sty-09
paź-08
90
lip-08
sty-08
100
kwi-08
paź-07
sty-07
kwi-07
90
lip-07
Słowacja
Polska
Czechy
Węgry
strefa euro
100
80
kwi 11
lip 11
paź 11
Ukraina
lip 10
paź 10
sty 11
Słowacja
paź 09
sty 10
kwi 10
Węgry
Indeks wielkości produkcji (2005=100)
paź 08
sty 09
kwi 09
lip 09
0%
sty 08
kwi 08
lip 08
30
sty 07
kwi 07
lip 07
paź 07
3,0%
2,5%
Czechy
Czechy
40
6,6%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
♦
18
Dynamika produkcji przemysłowej była wyższa w porównaniu z okresem wakacyjnym we
wszystkich analizowanych państwach z wyjątkiem Czech, Ukrainy i Estonii. Największe
wyhamowanie dynamiki produkcji było obserwowane w Estonii, gdzie wskaźnik obniżył się z
ponad 20% do 5,5%.
Departament Analiz i Skarbu
Sprzedaż detaliczna
Indeks sprzedaży detalicznej (2005=100)
Dynamika sprzedaży detalicznej (r/r)
16%
120
150
12%
110
130
11,6%
10%
105
120
100
8%
110
95
4%
8,1%
6%
0,3%
0%
b.d.
-2%
-1,7%
kwi-11
lip-11
sty-11
kwi-11
-4%
paź-10
sty-11
sty-08
sty-08
4,4%
2%
Wielka Brytania
Węgry
LitwaNiemcy
Portugalia
Estonia
Grecja
kwi-08
kwi-08
lip-08
lip-08
paź-08
paź-08
sty-09
sty-09
kwi-09
kwi-09
lip-09
lip-09
paź-09
paź-09
sty-10
sty-10
kwi-10
kwi-10
lip-10
lip-07
lip-07
sty-07
kwi-07
90
85
paź-07
paź-07
Francja
Czechy
strefa
euro
Słowacja
Włochy
Łotwa
Hiszpania
Polska
lip-10
paź-10
100
90
80
14,6%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
14%
115
140
-3,7%
-6%
Czechy
Węgry
Słowacja Ukraina
Litwa
Łotwa
Estonia
Polska
Źródło: Eurostat (sprzedaż w cenach stałych), SSC of Ukraine (sprzedaż w cenach bieżących). *Dane za okresy od początku roku.
We wrześniu dynamika sprzedaży detalicznej obniżyła się we wszystkich krajach z wyjątkiem
Litwy. Najwyższa dynamika sprzedaży detalicznej została zanotowana na Ukrainie (14,6%) a
najniższa na Słowacji (-3,7%).
♦
Handel zagraniczny
Import - indeks 2000=100
Eksport - indeks 2000=100
360
Import - dynamika (%, r/r)
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
Eksport - dynamika (%, r/r)
14
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
12
paź-08
lip-11
kwi-11
sty-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
140
paź-08
160
140
sty-08
180
160
kwi-08
200
180
lip-07
220
200
paź-07
240
220
sty-07
260
240
kwi-07
280
260
sty-08
300
280
kwi-08
320
lip-07
300
sty-07
320
Słowacja
Czechy
Polska
Węgry
340
paź-07
Słowacja
Czechy
Polska
Węgry
340
kwi-07
360
25
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
20
10
8
Węgry
Polska
11,4
12,1
5,8
7,3
16,9
19,2
12,5
6,8
2,7
0
-2
Czechy
5
8,2
14,8
5,2
-0,9
0
13,6
10
7,6
4
2
3,7
3,9
7,3
4
3,6
9,9
9,7
12,3
12,4
15
6
Słowacja
Czechy
Węgry
Polska
Słowacja
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
19
Departament Analiz i Skarbu
Rynek pracy
Stopa bezrobocia
Stopa bezrobocia
20%
Polska
9,4%
12,8%
Estonia
15%
Łotwa
15,5%
Litwa
10%
8,7%
Ukraina
5%
Łotwa
Litwa
Estonia
Słowacja
W ęgry
Słowacja
Polska
lip-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
kwi-07
Czechy
0%
13,5%
W ęgry
9,9%
Czechy
0%
Lipiec 2011 r.
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
6,6%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine, urzędy statystyczne. *Dane za I kwartał 2011 r. ** Wg GUS stopa bezrobocia wyniosła w marcu br. 13,1%.
Inflacja
Inflacja HICP (r/r)
Polska
3,8%
Estonia
Łotwa
4,3%
Litwa
4,2%
Ukraina
5,9%
Słowacja
4,6%
Węgry
3,8%
Czechy
1%
Sierpień 2011 r.
Wrzesień 2011 r.
Październik 2011 r.
4,7%
2,6%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
Źródło: Eurostat, SSC of Ukraine.
♦
Październikowa inflacja w państwach regionu była stosunkowo wysoka. Miesięczna dynamika
obniżyła się nieznacznie na Litwie, Łotwie i Estonii, natomiast wzrosła na Słowacji, Węgrzech oraz
w Czechach.
♦
Najniższą inflacją w regionie charakteryzowały się Czechy (2,6%), co mogło wynikać z ujemnej
dynamiki sprzedaży detalicznej oraz spadku dynamiki PKB. Na Węgrzech inflacja wyniosła 3,8%,
a na Słowacji 4,6%.
20
Departament Analiz i Skarbu
3. Stany Zjednoczone
Wzrost gospodarczy
PKB
Wpływ poszczególnych składowych na zmianę PKB
8%
Poddano rewizji dane o PKB USA, który
ostatecznie wzrósł w III kw. br. o 2,0%
kw/kw (ujęcie zannualizowane), a nie jak
dotychczas szacowano o 2,5%. Korekcie
uległy m.in. dane o inwestycjach
prywatnych, których udział we wzroście
okazał się ujemny.
6%
4%
2,0%
2%
0%
-2%
-4%
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
mar-08
wrz-07
-10%
cze-07
-8%
cze-10
Eksport netto
Konsumpcja prywatna
Inwestycje prywatne brutto
Wydatki i inwestycje rządowe
PKB
-6%
PKB
PKB per capita i nominalnie
Dochód do dyspozycji w podziale na wydatki i oszczędności
49
15,5
tys. USD
bln USD
PKB per capita
PKB prawa oś
49
12,0
15,0
7%
Oszczędności
Wydatki osoboste
Oszczędności % dochodu
bln USD
11,5
6%
48
5%
11,0
48
14,5
47
4%
10,5
3%
14,0
47
10,0
2%
46
13,5
9,5
1%
46
wrz-11
cze-11
gru-10
mar-11
wrz-10
cze-10
gru-09
mar-10
wrz-09
cze-09
gru-08
mar-09
wrz-08
cze-08
gru-07
cze-07
wrz-11
cze-11
mar-11
gru-10
wrz-10
cze-10
mar-10
gru-09
wrz-09
cze-09
mar-09
gru-08
wrz-08
cze-08
mar-08
gru-07
wrz-07
cze-07
0%
mar-08
9,0
13,0
wrz-07
45
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
15%
65
pkt.
10%
60
5%
3,9% 55
0%
50,8
50
-5%
45
Produkcja przemysowa r/r
ISM dla przemysu
40
-15%
35
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-10%
Dynamika produkcji przemysłowej USA
wzrosła w październiku do 0,7% m/m i
3,9% r/r (oczekiwano 0,4% m/m), wobec
-0,1% m/m i 3,5% r/r we wrześniu.
Produkcja rosła w niemal wszystkich
kategoriach, jednak wyraźnie szybciej w
przypadku pojazdów i części (3,1% m/m)
oraz przemysłu wydobywczego (2,3%
m/m i 6,0% r/r).
Źródło: Reuters
21
Departament Analiz i Skarbu
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
400
380
Indeksy zaufania konsumentów
15%
80
7,3% 10%
70
mld USD
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna z wyłączeniem samochodów
Sprzedaż detaliczna r/r
Sprzedaż detaliczna z wyłączeniem samochodów r/r
7.2%
360
5%
pkt.
60,9
60
56,0
340
0%
50
320
-5%
40
300
-10%
30
280
-15%
20
Indeks Michigan
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
Indeks Conference Board
Źródło: Reuters, U.S. Census Bureau
Dynamika sprzedaży detalicznej od kilku miesięcy nieco spada, jednak wciąż utrzymuje się na
wysokim poziomie, osiągając w październiku 0,5% m/m i 7,2% r/r (oczekiwano 0,3% m/m), po
wzroście o 1,1% m/m i 7,9% r/r miesiąc wcześniej. Szczególnie mocno wzrosła sprzedaż sprzętu
elektronicznego (3,7% r/r), podczas gdy dynamika w pozostałych kategoriach wahała się
pomiędzy 0,0%-1,5% m/m.
Początek IV kw. br. pokazuje brak wyraźnego spowolnienia konsumpcji w USA, a wskaźniki
nastrojów konsumentów uległy znacznej poprawie. Korzystnie na sprzedaż w kolejnych
miesiącach będzie wpływał spadek stopy bezrobocia.
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
240
220
30%
mld USD
Import (mld USD)
Eksport (mld USD)
Import (%; r/r)
Eksport (%; r/r)
20%
200
10%
180
0%
160
-10%
140
-20%
Bilans handlowy = -43,1 mld USD
-30%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
120
Źródło: Reuters
22
Deficyt w handlu zagranicznym USA we
wrześniu malał 4 miesiąc z rzędu
osiągając 43,1 mld USD i był najniższy
od grudnia 2010 r. Był to efekt dalszego
wzrostu
eksportu
i
wyhamowania
importu.
Z rekordowo wysokiego poziomu zaczął
spadać deficyt w wymianie handlowej z
Chinami, do czego przyczyniło się
umocnienie chińskiego juana oraz
działania rządu USA blokujące część
importu z tego kraju.
Departament Analiz i Skarbu
Rynek nieruchomości
Sprzedaż nowych domów
Sprzedaż domów na rynku wtórnym
7
30%
0,42 mln sztuk
Sprzedaż
50%
mln sztuk
Sprzedaż
Sprzedaż r/r
Sprzedaż r/r
20%
6,5
40%
0,38
10%
6
30%
0,36
0%
0,34
-10%
0,40
8,9%
5,5
20%
13,5%
5
10%
5,0
-20% 4,5
0,32
0%
0,307
-30%
4
-10%
0,28
-40% 3,5
-20%
0,26
-50%
3
-30%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
0,30
Indeksy cen nieruchomości
Indeks nastrojów wśród przedsiębiorców budowlanych
25
5%
pkt.
20
20
0%
-2,2%
-5%
15
-3,6%
10
-10%
-15%
5
Indeks FHFA, r/r
Indeks S&P Case-Shiller
-20%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
0
Źródło: Reuters, Federal Housing Finance Agency
W październiku sprzedaż nieruchomości na rynku pierwotnym i wtórnym wzrosła o odpowiednio
8,9% r/r (do 307 tys. w skali roku) i 13,5% r/r (do 4,97 mln w skali roku). Pomimo to wartość ta jest
rekordowo niska w przypadku nowych domów, natomiast w przypadku rynku wtórnego wielkość
sprzedaży jest na poziomie z 2005 r.
Indeksy cen nieruchomości powoli się podnoszą, poprawiają się również nastroje w budownictwie,
co w połączeniu z perspektywą stabilizacji wzrostu gospodarczego pozwala oczekiwać powolnego
ożywienia na amerykańskim rynku nieruchomości.
Rynek pracy
Bezrobocie
11%
10%
16
mln os.
Liczba bezrobotnych
Stopa bezrobocia
15
13,9
9%
9,0%
14
13
12
8%
11
7%
10
9
6%
8
5%
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
paź-07
lip-07
4%
kwi-07
7
6
Stopa bezrobocia w USA w
październiku spadła o 0,1 p.p. do
9,0%. Liczba bezrobotnych wyniosła
13,9 mln osób.
Zatrudnienie poza rolnictwem wzrosło
o 80 tys. osób, z czego w sektorze
prywatnym wzrosło o 104 tys. os.,
natomiast w sektorze rządowym
spadło o 24 tys. os.
Wynagrodzenia
w
sektorze
prywatnym wzrosły o 0,2% m/m do
19,53 USD/godz.
Źródło: Bureau of Labour Statistics
23
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
4%
-6%
25%
M1
Kredyty
2%
24
M2
20%
5%
0%
4%
Kredyty r/r
1,2%
0%
7,1
-2%
7,0
-4%
-6%
6,7
6,6
-8%
-10%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
6%
3,5%
2%
2,1%
0%
-2%
-4%
CPI
CPI bazowa
PPI
20,8%
Kredyty
mld USD
7,4
40%
7,3
35%
7,2
30%
-5%
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
Departament Analiz i Skarbu
Inflacja
Inflacja r/r
8%
6,1%
W październiku wskaźnik inflacji CPI
w USA spadł do 3,5% r/r i -0,1% m/m
(oczekiwano 3,6% r/r i 0,0% m/m),
wobec 3,9% r/r i 0,3% m/m we
wrześniu.
Głównymi
czynnikami
wzrostu były ceny energii (14,2% r/r) i
żywności (4,7% r/r). Wskaźnik inflacji
bazowej wzrósł natomiast o 0,1 p.p.
do 2,1%
-8%
Źródło: Reuters
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza, r/r
12%
Depozyty
Depozyty
Kredyty konsumpcyjne
Depozyty r/r
6%
mld USD
8,6
10%
8,4
8%
8,2
15%
6,7%
8,0
10%
9,9%
4%
7,8
7,6
2%
7,4
0%
7,2
Kredyty konsumpcyjne
Kredyty konsumpcyjne r/r
mld USD
25%
20%
6,9
6,8
5%
0%
1,20
1,15
1,10
15%
1,05
10%
1,00
0,95
-2,7%
0,90
6,5 -10%
0,85
6,4 -15%
0,80
Departament Analiz i Skarbu
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe
Kredyty dla przedsiębiorstw
10%
2,20
1,60
mld USD
Kredyty mieszkaniowe
Kredyty mieszkaniowe r/r
8%
15%
2,15
mld USD
Kredyty dla przedsiębiorstw
Kredyty dla przedsiębiorstw r/r
10%
8,8%
1,50
6%
2,10
4%
2,05
2%
2,00
0%
1,95
5%
0%
1,40
-5%
1,30
-10%
-1,6%
-15%
1,20
-20%
-4%
1,85
-25%
1,10
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
1,90
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-2%
Źródło: Federal Reserve
Finanse publiczne
Nadwyżka/Deficyt narastająco oraz dług publiczny, % PKB
0%
98,5% 100%
-0,7%
-2%
95%
90%
-4%
85%
-6%
80%
75%
-8%
70%
8,9% PKB
9,6% PKB
-10%
65%
Nadwyżka/deficyt, %PKB
Dług publiczny, % PKB (prawa oś)
sie-11
wrz-11
paź-11
cze-11
lip-11
kwi-11
maj-11
lut-11
mar-11
sty-11
lis-10
gru-10
sie-10
wrz-10
paź-10
cze-10
lip-10
kwi-10
maj-10
lut-10
mar-10
sty-10
lis-09
gru-09
sie-09
wrz-09
paź-09
cze-09
lip-09
kwi-09
maj-09
lut-09
mar-09
sty-09
lis-08
gru-08
60%
paź-08
-12%
Źródło: U.S. Department of Treasury; rok fiskalny w USA trwa od 1 października do 30 września
25
Departament Analiz i Skarbu
5. Japonia
Produkcja przemysłowa
Produkcja przemysłowa
58
Wskaźniki nastrojów przedsiębiorców
40% 55
PMI dla przemysłu
Produkcja przemysłowa
56
30%
50
54
20%
46,0
45
52
45,4
10%
50
40
0%
-3,3%
48
-10%
46
-20%
44
-30%
42
-40% 25
35
30
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
lis-11
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
♦
Usługi
Przemysł
We wrześniu odnotowano spadek dynamiki produkcji przemysłowej Japonii do -3,3% m/m i r/r. Na
spadek wpłynęły m.in. powódź w Tajlandii, która jest ważnym odbiorcą japońskiego przemysłu, a
także spowolnienie gospodarcze i zbytnie umocnienie japońskiego jena. Wg prognoz
ankietowanych przez rząd przedsiębiorstw japońska produkcja przyspieszy w październiku i
listopadzie, na co wskazuje również wzrost wskaźnika PMI dla przemysłu.
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
6%
44
4%
42
♦
Sprzedaż detaliczna w Japonii wzrosła
w październiku o 1,4% m/m i 1,9% r/r,
powyżej prognoz na poziomie 0,6% r/r.
♦
Wzrostowy
trend
w
japońskiej
konsumpcji to głównie efekt dotacji
rządowych na produkty efektywne
energetycznie (samochody, sprzęt
domowy). W dłuższym okresie może
jednak zaważyć pogorszenie sytuacji
na rynku pracy – wzrost stopy
bezrobocia i spadek dochodów.
1,9%
2%
40
0%
38
-2%
36
-4%
34
-6%
32
-8%
30
Sprzedaż detaliczna r/r
Indeks zaufania konsumentów
28
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-10%
Handel zagraniczny
Handel zagraniczny
50%
6500
mld JPY
6000
Import
Eksport r/r
Eksport
Import r/r
40%
5 786
5500
30%
20%
18,0%
5 512
10%
5000
0%
4500
Bilans handlowy w październiku = -273,8 mld JPY
(ok. -3,5 mld USD)
4000
-10%
-3,7%
-20%
-30%
3500
-40%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
♦
26
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-50%
3000
W październiku Japonia zanotowała 279 mld JPY (ok 3,5 mld USD) deficytu w handlu
zagranicznym (oczekiwano 39,9 mdl JPY nadwyżki), po spadku eksportu o 3,7% r/r (oczekiwano 0,3% r/r) i wzroście importu o 18,0% r/r (oczekiwano 15,2% r/r). Spadł przede wszystkim eksport
do największego partnera handlowego Japonii – Chin (o 7,7% r/r), a także USA (o 2,3% r/r), UE (o
2,9% r/r) oraz Tajlandii (głównie w wyniku powodzi; o 5,1% r/r).
Departament Analiz i Skarbu
♦
Pogorszenie sytuacji w handlu zagranicznym to efekt umocnienia japońskiego jena, spowolnienia
gospodarczego u głównych partnerów handlowych kraju, a także zwiększonego importu surowców
energetycznych w wyniku spadku produkcji energii po zniszczeniu elektrownii jądrowych przez
trzęsienie ziemi w marcu.
Rynek pracy
Bezrobocie
mln os.
3,8
6,0%
Liczba bezrobotnych
3,6
Stopa bezrobocia (prawa oś)
5,5%
3,4
3,2
5,0%
3,0
4,5%
4,5%
2,8
♦
Stopa bezrobocia w Japonii wzrosła w
październiku o 0,4 p.p. do 4,5%, po
wzroście liczby bezrobotnych o 130
tys. do 2,88 mln osób.
2,6
4,0%
2,88
2,4
lip-11
paź-11
sty-11
kwi-11
lip-10
paź-10
sty-10
kwi-10
lip-09
paź-09
sty-09
kwi-09
lip-08
paź-08
sty-08
kwi-08
lip-07
paź-07
sty-07
3,5%
kwi-07
2,2
Inflacja
Inflacja r/r
0,5%
0,0%
CPI
CPI bazowa (po wyłączeniu cen owoców, warzyw i owoców morza)
CPI bazowa (po wyłączeniu cen żywności i energii)
♦
Wskaźniki inflacji CPI w Japonii spadły
w październiku do -0,1% r/r w
przypadku głównego wskaźnika oraz 1,0% r/r dla inflacji bazowej (po
wyłączeniu cen energii i żywności.
Niski poziom konsumpcji w Japonii
powoduje problemy w walce z deflacją,
która trwa od blisko 3 lat.
♦
Dynamika podaży pieniądza w Japonii
pozostaje na stabilnym poziomie nieco
przekraczającym 2% r/r. Wyższa
dynamika podaży pieniądza M1 na
poziomie ponad 5%, w tym przede
wszystkim gotówki w obiegu, to efekt
wypłat
środków
po
marcowym
kataklizmie, który dotknął Japonię.
-0,5%
-1,0%
-1,5%
-0,1%
-0,5%
-2,0%
-1,0%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
-2,5%
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza r/r
6%
M1
M2
M3
5,2%
5%
4%
3%
2,7%
2%
2,3%
1%
-1%
sty-09
lut-09
mar-09
kwi-09
maj-09
cze-09
lip-09
sie-09
wrz-09
paź-09
lis-09
gru-09
sty-10
lut-10
mar-10
kwi-10
maj-10
cze-10
lip-10
sie-10
wrz-10
paź-10
lis-10
gru-10
sty-11
lut-11
mar-11
kwi-11
maj-11
cze-11
lip-11
sie-11
wrz-11
paź-11
0%
27
Departament Analiz i Skarbu
6. BRIC – Brazylia, Rosja, Indie i Chiny
Wzrost gospodarczy i produkcja przemysłowa
PKB r/r
Produkcja przemysłowa
20%
15%
10%
5%
9,1%
15%
6,9%
10%
3,4%
-10%
1,8%
0%
-1,6%
-5%
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
-5%
3,6%
5%
3,1%
0%
13,2%
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
-10%
-15%
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
wrz 11
cze 11
gru 10
mar 11
wrz 10
cze 10
gru 09
mar 10
wrz 09
cze 09
gru 08
mar 09
wrz 08
cze 08
gru 07
mar 08
wrz 07
cze 07
-20%
mar 07
-15%
Źródło: DataStream
Chińska gospodarka w III kwartale br. rozwijała się w tempie nieznacznie niższym do
zanotowanego w poprzednich kwartałach (9,1% r/r). Nieznacznie szybciej spada tempo wzrostu
gospodarki Indii, która w III kw. br. rozwijała się w tempie 6,9% r/r.
W październiku 2011 r. dynamika produkcji przemysłowej Chin nadal utrzymywała się na poziomie
ponad 13% r/r. Natomiast w Rosji nastąpiło obniżenie dynamiki produkcji do 3,6% r/r. Również w
pozostałych krajach grupy BRIC w ostatnich miesiącach widoczne było pogorszenie koniunktory.
Wskaźniki HSBC PMI dla przemysłu
Październikowe wskaźniki PMI dla
przemysłu w krajach BRIC wskazują na
poprawę perspektyw dla przemysłu w
Indiach, a także – choć w mniejszym
stopniu w Chinach i Rosji. Natomiast
wzrost PMI w przypadku Brazylii można
interpretować
jako
zmniejszenie
prawdopodobieństwa dalszego spadku
produkcji.
pkt.
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
sty 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
lis 09
wrz 09
Rosja
Chiny
Indie
Brazylia
lip 09
60
59
58
57
56
55
54
53
52
51
50
49
48
47
46
45
Źródło: Markit Economics
Sprzedaż detaliczna
Sprzedaż detaliczna
25%
20%
17,2%
15%
10%
6,3%
5%
Brazylia
Chiny
Źródło: DataStream
28
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
sty 10
lis 09
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
sty 09
0%
W październiku 2011 r. dynamika
sprzedaży
detalicznej
w
Chinach
utrzymała się na poziomie ponad 15%
ósmy miesiąc z rzędu, świadcząc o
stabilności popytu krajowego. W Brazylii
natomiast kontynuowana jest tendencja
spadkowa dynamiki sprzedaży.
Departament Analiz i Skarbu
Handel zagraniczny
Bilans handlowy BRIC
40
W październiku nadwyżka handlowa
Chin
ponownie
wzrosła
–
do
17 mld USD, pomimo spadku eksportu
do 157,5 mld USD. Natomiast w
przypadku Rosji i Brazylii nadwyżki
handlowe
uległy
nieznacznemu
obniżeniu.
Jednocześnie
eksport
wzrósł w przypadku Rosji i Indii.
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
mld USD
35
30
25
17,0
20
15
15,7
10
5
2,4
0
-5
-9,8
-10
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
-15
Źródło: DataStream
Eksport Brazylii
50%
Import Brazylii
30
Eksport
Eksport r/r
40%
mld USD
30%
80%
25
25
Import
Import r/r
70%
60%
mld USD
50%
20%
10%
22,1
20
19,8
40%
20,5%
20
0%
30%
20%
-10%
15
15
10%
19,5%
0%
-20%
-30%
10
-40%
-10%
10
-20%
-30%
40%
40
20%
35
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
sty 11
lip 10
wrz 10
lis 10
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
wrz 10
5
lip 10
-60%
maj 10
15
-60%
mar 10
10
lis 09
-40%
sty 10
20
-40%
wrz 09
15
25
lip 09
-20%
-20%
maj 09
25
18,4%
20
30
mar 09
30
0%
0%
sty 09
mld USD
29,2
20%
maj 09
29,3%
35
Import
Import r/r
sty 09
mld USD
44,9
Eksport
Eksport r/r
60%
maj 10
Import Rosji
mar 09
80%
mar 10
lis 09
sty 09
Eksport Rosji
sty 10
40%
lip 09
45
wrz 09
50
60%
5
maj 09
-40%
mar 09
5
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
mar 09
sty 09
-50%
29
Departament Analiz i Skarbu
Eksport Indii
100%
Import Indii
Eksport
Eksport r/r
80%
35
80%
24,8
30
60%
60%
25
45
Import
Import r/r
mld USD
mld USD
40
34,6
40%
35
20
40%
20%
36,2%
20%
15
0%
10
30
17,1%
0%
25
160
150
40%
70%
50%
140
130
20%
120
0%
15,9%110
100
90
-20%
80
30%
10%
-10%
-30%
70
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
-50%
sty 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
60
mar 09
-40%
wrz 11
157,5
60%
170
160
140,5 150
140
130
120
110
100
28,7%
90
80
70
60
50
40
30
mld USD
Import
Import r/r
170
lip 11
Eksport r/r
sty 09
lip 11
Import Chin
mld USD
Eksport
mar 09
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
Eksport Chin
80%
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
lip 11
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
lip 09
mar 09
wrz 11
90%
maj 11
180
mar 11
15
lis 10
-40%
sty 11
0
wrz 10
-40%
sty 10
20
wrz 09
-20%
maj 09
5
sty 09
-20%
Źródło: DataStream
Rynek pracy
Stopa bezrobocia
10%
Brazylia
Rosja
9%
8%
7%
6,4%
6%
5,8%
Źródło: DataStream
30
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
lis 10
wrz 10
lip 10
maj 10
sty 10
mar 10
lis 09
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
sty 09
5%
Wśród analizowanych krajów, stopa
bezrobocia w październiku w Brazylii
ponownie
zaczęła
się
obniżać,
osiągając 5,8%, natomiast w Rosji
wzrosła do 6,4%.
Departament Analiz i Skarbu
Inflacja
Inflacja
Brazylia
Rosja
Indie
Chiny
16%
14%
12%
W październiku w krajach grupy BRIC
inflacja
pozostawała
wysoka,
przekraczając 6,5% w Indiach, Rosji i
Brazylii. Najwyższa inflacja notowana
jest w Indiach – ponownie zbliżając się
do 10% r/r (przy wzroście cen
żywności o 11% i paliw o 15%).
9,8%
10%
7,2%
8%
6,7%
6%
Natomiast w Chinach w październiku
kontynuowany był spadek inflacji –
wskaźnik osiągnął 5,5% pierwszy raz
od maja br.
5,5%
4%
2%
0%
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
-2%
Źródło: DataStream
♦
Wobec spowalniającego tempa wzrostu gospodarczego i malejącej od kilku miesięcy inflacji, bank
centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 p.b. do 21,0%. (wejdzie w życie
5.12.2011 r.). Była to pierwsza obniżka – po serii 12 podwyżek, rozpoczętych na początku 2010 r.,
a zakończonych podwyżką o 50 p.b. w czerwcu br. Stopy procentowe nie zostały zmienione
(ostatni raz podniesiono je w lipcu br.) i wynoszą: jednoroczna benchmarkowa stopa depozytowa
3,5%, a jednoroczna stopa pożyczkowa na 6,56%.
Podaż pieniądza
Podaż pieniądza w Brazylii, r/r
Podaż pieniądza w Rosji, r/r
40%
40%
M0
35%
30%
M0
30%
M1
M1
M2
25%
20%
M3
21,5%
M2
20,1%
19,8%
20,8%
20%
15,5%
15%
10%
0%
10%
6,0%
-10%
5%
1,0%
Podaż pieniądza w Indiach, r/r
lip 11
wrz 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
lip 10
wrz 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
lip 09
wrz 09
maj 09
sty 09
mar 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
sty 09
-20%
mar 09
0%
Podaż pieniądza w Chinach, r/r
22%
45%
20%
40%
18%
14,6%
16%
M0
M1
35%
M2
30%
14%
25%
15%
8%
M1
10%
6%
M3
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
maj 09
sty 09
wrz 11
lip 11
maj 11
mar 11
lis 10
sty 11
wrz 10
lip 10
maj 10
mar 10
lis 09
sty 10
wrz 09
lip 09
-5%
maj 09
2%
sty 09
0%
mar 09
8,4%
5%
4%
wrz 11
M0
4,1%
12,9%
11,9%
20%
10%
mar 09
13,3%
12%
Źródło: DataStream
31
Departament Analiz i Skarbu
III
3
Wydarzenia na rynkach finansowych
1. Rynek stopy procentowej
Rada Polityki Pieniężnej (RPP), na posiedzeniu w dniach 8-9 listopada, postanowiła utrzymać
stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Obecnie stopa referencyjna kształtuje się w Polsce
na poziomie 4,5%.
Na posiedzeniu 29 listopada Narodowy Bank Węgier podwyższył stopy procentowe o 50 p.b.. Tym
samym główna stopa wynosi 6,50%.
Bank centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych o 50 pkt bazowych.
Bank Anglii utrzymał w październiku stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Od marca
2009 r. główna stopa procentowa wynosi 0,50%.
Główne stopy procentowe banków centralnych w wybranych krajach (%)
6,0
13
5,5
12
11
5,0
10
4,5
9
4,0
8
3,5
7
3,0
6
2,5
5
2,0
4
1,5
3
1,0
2
0,5
1
0,0
2003
0
2004
2005
2006
2007
Strefa Euro
2008
USA
2009
2010
2003
2011
2004
2005
2006
2007
Polska
Wielka Brytania
2008
Czechy
2009
2010
2011
Węgry
Źródło: Reuters.
Od 21 października do 18 listopada
na
rynku
międzybankowym
miesięczna stopa WIBOR wzrosła z
4,67% do 4,74%, trzymiesięczna
wzrosła z poziomu 4,83% do 4,95%,
natomiast
sześciomiesięczna
z
4,90% do 4,96%. Stopa WIBOR ON
na
koniec
badanego
okresu
ukształtowała się na poziomie
4,67%, a POLONIA 4,37%.
Stawki WIBOR, POLONIA i stopa referencyjna w Polsce (%)
5,00%
4,75%
4,50%
4,25%
4,00%
ON
Źródło: Reuters.
32
1M
3M
6M
POLONIA
ST REF
18 lis
14 lis
10 lis
6 lis
2 lis
29 paź
25 paź
21 paź
3,75%
Departament Analiz i Skarbu
2. Rynek papierów dłużnych
W okresie od 21 października do 18 listopada nastąpił spadek rentowności obligacji niemieckich w
rezultacie wzrostu awersji do ryzyka na europejskim rynku długu i alokacji kapitału w instrumenty
o mniejszym ryzyku. Rentowność niemieckich 10-letnich obligacji spadła o 11 p.b. do poziomu
1,97 %, 5-letnich o 22 p.b. do poziomu 1,07%, 2-letnich o 18 p.b. do poziomu 0,45%.
W analizowanym okresie nastąpił również spadek dochodowości amerykańskich obligacji
skarbowych. Rentowność 10-letnich obligacji amerykańskich spadła o 21 p.b. do poziomu 2,19%,
5-letnich o 15 p.b. do poziomu 1,06%, natomiast 2-letnich wzrosła o 1 p.b. do 0,28%.
Na europejskim rynku długu panowała silna wyprzedaż, która doprowadziła do ustanowienia
nowych rekordowych poziomów rentowności obligacji, nie notowanych od końca lat 90 w takich
krajach jak Portugalia, Belgia, Hiszpania i Włochy. W efekcie na koniec analizowanego okresu
rentowność obligacji 10-letnich Hiszpanii osiągnęła 6,4%,Włoch 6,7%, Belgii 4,8, a Portugalii 11,3.
W analizowanym okresie dochodowość polskich obligacji skarbowych nieznacznie wzrosła
pomimo panującej wyprzedaży na rynkach strefy euro oraz w pozostałych krajach Europy
Środkowo-Wschodniej. Rentowność papierów 5-letnich oraz 2-letnich wzrosła o 9 p.b., natomiast
10-letniego benchmarku o 1 p.b. Po zamknięciu niniejszego raportu rentowność polskich papierów
uległa skokowemu podwyższeniu (o około 30 p.b.) w reakcji na gwałtowny wzrost rentowności w
pozostałych państwach UE. Ponadto, obniżenie ratingu Węgier także mogło wpłynąć na
wycofanie się kapitału z polskiego rynku obligacji, gdyż przez inwestorów zagranicznych jesteśmy
postrzegani jako gospodarki podobne.
Polska
2Y
5Y
10Y
6,2
6,0
5,7
5,5
5,2
5,0
4,7
4,5
4,2
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
33
Departament Analiz i Skarbu
5Y
2Y
USA
4,5
10Y
Niemcy
4,5
4,0
4,0
4,0
3,5
3,5
3,5
3,0
3,0
3,0
2,5
2,5
2,5
2,0
2,0
2,0
1,5
1,5
1,5
1,0
1,0
1,0
0,5
0,5
0,5
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Włochy
8,0
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
0,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
4 lis
19 lis
Belgia
8,0
Hiszpania
8,0
Chiny
4,5
7,5
7,0
7,0
7,0
6,5
6,0
6,0
6,0
5,5
5,0
5,0
5,0
4,5
4,0
4,0
4,0
3,5
3,0
3,0
3,0
2,5
2,0
2,0
2,0
1,5
1,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Grecja
136,0
1,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Portugalia
20,0
1,0
20 w rz
19,0
19,0
116,0
18,0
18,0
106,0
17,0
17,0
16,0
16,0
15,0
15,0
14,0
14,0
13,0
13,0
86,0
20 paź
Irlandia
20,0
126,0
96,0
5 paź
76,0
66,0
12,0
12,0
56,0
11,0
11,0
46,0
10,0
10,0
36,0
9,0
9,0
26,0
6,0
20 w rz
7,0
7,0
5 paź
Źródło: Reuters
34
8,0
8,0
16,0
20 paź
4 lis
19 lis
6,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
6,0
20 w rz
5 paź
20 paź
4 lis
19 lis
Departament Analiz i Skarbu
Struktura krzywej rentowności w wybranych krajach
USA
NIEMCY
3,50%
3,00%
4,50%
3,00%
2,50%
1,29%
0,50%
2011-10-21
0,26%
2011-11-30
5 lat
2011-10-21
0,33%
2011-11-30
2 lata
5 lat
HISZPANIA
10 lat
5,37%
4,43%
6,20%
5,65%
3,50%
4,00%
2011-10-21
2011-11-30
3,50%
5 lat
3,00%
2,63%
2011-10-21
2011-11-30
2 lata
5 lat
POLSKA
6,50%
5,25%
2,84%
3,50%
4,89%
3,00%
5,00%
2,00%
4,66%
2011-10-21
2011-11-30
3,50%
2011-10-21
1,44%
5 lat
7,09%
7,00%
2011-11-30
1,00%
2 lata
8,04%
7,43%
7,50%
2,02%
1,50%
9,07%
9,02%
9,00%
8,00%
3,16%
2,50%
5,08%
8,97%
8,50%
2,13%
5,78%
10 lat
WĘGRY
9,50%
4,00%
5,93%
2011-11-30
5 lat
CZECHY
4,25%
4,50%
2011-10-21
4,64%
2 lata
10 lat
4,50%
5,50%
4,55%
4,00%
10 lat
7,00%
6,00%
5,89%
5,56%
5,10%
2,50%
2 lata
7,10%
3,81%
3,64%
4,00%
4,07%
7,69%
6,75%
4,16%
4,50%
4,78%
10 lat
7,23%
7,30%
5,02%
5,00%
5,50%
2011-11-30
5 lat
7,85%
5,50%
5,48%
2011-10-21
WŁOCHY
BELGIA
5,94%
5,00%
2,32%
1,22%
1,15%
2 lata
6,00%
6,27%
6,00%
1,50%
1,00%
10 lat
7,00%
6,50%
2,24%
2,00%
0,00%
2 lata
4,00%
2,30%
2,50%
0,50%
0,00%
3,26%
3,00%
1,18%
0,63%
1,00%
0,96%
0,27%
2,00%
1,50%
1,06%
1,00%
3,40%
3,50%
2,07%
2,08%
1,50%
4,00%
2,50%
2,22%
2,00%
4,50%
FRANCJA
3,50%
6,50%
2011-10-21
2011-11-30
6,00%
2 lata
10 lat
5 lat
10 lat
2 lata
5 lat
10 lat
CDS i Spread
W okresie od 21 października do 18 listopada 2011 r., spready pomiędzy rentownością 10-letnich
niemieckich obligacji skarbowych i ich odpowiednikami w pozostałych krajach UE rosły. Spready
wzrosły najbardziej w przypadku obligacji greckich (o 207 p.b.), hiszpańskich (o 102 p.b.), oraz
włoskich i czeskich (o 90 p.b.). Spready spadły w przypadku Portugalii (o 70 p.b.) i Wielkiej
Brytanii (o 18 p.b.).
Spread między 10-letnimi obligacjami skarbowymi Polski i Niemiec w analizowanym okresie
wzrósł o 12 p.b. do poziomu 382 p.b.
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec i
rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
NIEMCY
FRANCJA
WIELKA BRYTANIA
WIELKA BRYTANIA
260
FRANCJA
200
240
220
150
200
180
100
160
140
120
50
100
80
0
60
40
20
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
-50
35
Departament Analiz i Skarbu
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec i
rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
GRECJA (PRAWA OŚ)
1600
8000 1400
1400
7000
1200
6000
1000
5000
800
4000
600
3000
400
2000
200
1000
WĘGRY
PORTUGALIA
IRLANDIA
GRECJA
3500
3000
1000
2500
800
2000
600
1500
400
1000
200
500
lis 11
wrz 11
paź 11
lip 11
sie 11
maj 11
kwi 11
lut 11
cze 11
0
paź 10
0
Spread pomiędzy rentownością 10-letnich obligacji rządu Niemiec
i rentownością 10-letnich obligacji wybranych państw
Notowania CDS
POLSKA
HISZPANIA
1200
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
lis 10
gru 10
0
paź 10
0
WŁOCHY
mar 11
IRLANDIA
sty 11
PORTUGALIA
gru 10
HISZPANIA
lis 10
WŁOCHY
SŁOWACJA
CZECHY
POLSKA
CZECHY
WĘGRY
SŁOWACJA
800
650
600
700
550
600
500
450
500
400
400
350
300
300
250
200
200
150
100
100
UKRAINA (PRAWA OŚ )
Źródło: Reuters.
W tym samym czasie wycena 5-letnich CDS’ów większości krajów rejonu Europy ŚrodkowoWschodniej wzrosła w przedziale od 60 do 70 p.b., najbardziej w przypadku Węgier, Słowacji
oraz Litwy.
Wycena 5-letniego CDS’a Polski w analizowanym okresie wzrosła o 47 p.b. do poziomu 285
p.b..
36
lis 11
paź 11
sie 11
wrz 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
Wycena 5-letnich swapów kredytowych na
dług państwowy (CDS) w analizowanym
okresie wzrosła dla następujących krajów
Europy Zachodniej: Grecji o 864 p.b do
poziomu 6365 p.b., Włoch o 94 p.b. do 530
p.b., Hiszpanii o 81 do poziomu 453, Francji
o 36 p.b. do poziomu 217 p.b. Wycena 5letnich CDS’ów Irlandii oraz Portugalii spadła
o 53 p.b. do odpowiednio 733 oraz 1125 p.b..
lis 11
paź 11
wrz 11
200
sie 11
100
lip 11
400
cze 11
150
maj 11
600
kwi 11
200
lut 11
800
mar 11
250
sty 11
1000
gru 10
300
lis 10
1200
paź 10
350
lis 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
paź 10
Notowania CDS
ROSJA
paź 10
0
50
Departament Analiz i Skarbu
3. Rynek kapitałowy
Dynamika wybranych indeksów światowych (%)
WIG 20
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
21/10/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
21/10/11
CAC 40
DAX
FTSE
WIG 20
1M
25/10/11
29/10/11
02/11/11
06/11/11
DOW JOINES
NIKKEI 225
SHANGHAI COMP.
BOVESPA
10/11/11
14/11/11
18/11/11
HANG SENG
1M
25/10/11
29/10/11
02/11/11
06/11/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
paź 10
10/11/11
14/11/11
18/11/11
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
-16%
-18%
-20%
-22%
-24%
-26%
-28%
-30%
-32%
paź 10
CAC 40
DAX
FTSE
1Y
gru 10
lut 11
kw i 11
DOW JOINES
NIKKEI 225
SHANGHAI COMP.
BOVESPA
cze 11
sie 11
paź 11
HANG SENG
1Y
gru 10
lut 11
kw i 11
cze 11
sie 11
paź 11
Źródło: Reuters.
Na początku analizowanego okresu na głównych giełdach światowych notowane były
umiarkowane wzrosty. W listopadzie w związku z zaostrzającym się kryzysem zadłużeniowym
spadki powróciły na rynki kapitałowe. W całym analizowanym okresie niemiecki DAX stracił 3%,
paryski CAC 40 5,5%, a Brytyjski FTSE 2,5%. Na rynkach azjatyckich japoński indeks NIKKEI
stracił 3,5%,a chiński Hang Seng zyskał 2,5%. Amerykański DJIA stracił 0,1%.
Polski indeks WIG20 spadł o 3% do poziomu 2240 pkt.
4. Rynek walutowy
Notowania walut
Na koniec listopada polski złoty osłabił się o 5% względem dolara i o 2% względem euro.
Deprecjacja złotego była wynikiem między innymi obniżenia perspektyw dla polskiego systemu
bankowego ze "stabilnej” do "negatywnej" przez agencję Moody’s. Ponadto złoty mógł reagować
na silną 5-procentową przecenę węgierskiego forinta względem euro.
Pod koniec października obserwowano 3-procentowy wzrost kursu EUR-USD do poziomu 1,42 w
związku z porozumieniem w sprawie przyznania pomocy dla Grecji. Pod wpływem narastającego
ryzyka polityczno-gospodarczego w Europie kurs EUR-USD osłabił się o 2 % w całym
analizowanym okresie do 1,34.
37
Departament Analiz i Skarbu
PLN
1Y
1M
USD/PLN
EUR/PLN
CHF/PLN
GBP/PLN
USD/PLN
EUR/PLN
CHF/PLN
GBP/PLN
8%
45%
7%
40%
6%
NOTOWANIA WALUT PLN
35%
1Y
1M
11-11-30
USD-PLN
2,89
3,20
3,35
CHF-PLN
2,90
3,57
3,67
EUR-PLN
3,93
4,40
4,51
GBP-PLN
4,63
5,05
5,26
5%
30%
4%
25%
3%
2%
20%
1%
ZMIANA %
15%
1Y
1M
USD-PLN
16%
5%
CHF-PLN
27%
3%
EUR-PLN
15%
2%
GBP-PLN
14%
4%
0%
10%
-1%
5%
-2%
-3%
0%
-4%
-5%
-5%
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
lis 11
wrz 11
lip 11
maj 11
sty 11
mar 11
-6%
lis 10
-10%
USD
1Y
USD/CHF
USD/CNY
1M
USD/EUR
USD/GBP
USD/JPY
10%
5%
5%
4%
NOTOWANIA WALUT USD
USD-CHF
1Y
1M
11-11-30
1,00
0,90
0,91
USD-EUR
0,73
0,73
0,74
USD-JPY
83,51
76,87
77,51
USD-CNY
6,63
6,38
6,38
USD-GBP
0,62
0,63
0,64
USD/CHF
USD/CNY
USD/EUR
USD/GBP
USD/JPY
3%
0%
2%
-5%
1%
-10%
0%
ZMIANA %
USD-GBP
2%
1%
-2%
-25%
-3%
-30%
-4%
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
0%
lis 11
1%
-4%
wrz 11
-7%
USD-CNY
lis 10
USD-JPY
-1%
-20%
lip 11
2%
maj 11
2%
2%
mar 11
1M
-8%
USD-EUR
sty 11
1Y
USD-CHF
-15%
EUR
1Y
EUR/CHF
EUR/CNY
1M
EUR/USD
EUR/GBP
EUR/JPY
EUR/CHF
EUR/CNY
10%
3%
5%
2%
0%
1%
-5%
0%
-10%
-1%
-15%
-2%
-20%
-3%
-25%
-4%
EUR/USD
EUR/GBP
EUR/JPY
NOTOWANIA WALUT EUR
1Y
1M
11-11-30
EUR-CHF
1,36
1,23
1,23
EUR-GBP
0,85
0,87
0,86
EUR-JPY
113,93
105,91
104,24
EUR-CNY
9,05
8,80
8,57
EUR-USD
1,36
1,38
1,34
ZMIANA %
-5%
-3%
EUR-USD
-1%
-2%
Źródło: Reuters
38
20 paź
22 paź
24 paź
26 paź
28 paź
30 paź
1 lis
3 lis
5 lis
7 lis
9 lis
11 lis
13 lis
15 lis
17 lis
19 lis
21 lis
23 lis
25 lis
27 lis
29 lis
EUR-CNY
lis 11
-2%
wrz 11
-9%
lip 11
EUR-JPY
maj 11
-2%
lis 10
0%
1%
mar 11
1M
-10%
EUR-GBP
sty 11
1Y
EUR-CHF
Departament Analiz i Skarbu
3
IV
Rynek surowców naturalnych
Ropa naftowa
125
120
115
110
105
100
95
90
85
80
Brent
WTI
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
kwi 11
maj 11
lut 11
mar 11
sty 11
gru 10
lis 10
75
W okresie od 21 października do 18 listopada
cena ropy naftowej Brent spadła o 1,0%, do
108,7 USD za baryłkę, a WTI wzrosła aż o
13,5%, do 97,7 USD za baryłkę.
Z jednej strony na spadek ceny ropy Brent w
dalszym ciągu silnie oddziaływała napięta
sytuacja w strefie euro. Z drugiej strony wpływ
na cenę ropy miały prognozy organizacji OPEC i
MAE, według których ceny ropy w okresie
najbliższych kilku lat wzrosną.
∆=11,0 USD Lepsze perspektywy wzrostu dla gospodarki
Stanów Zjednoczonych zmniejszyły ryzyko
znaczącego spadku popytu na ropę WTI.
Wzrostowi jej ceny sprzyjała także informacja o
planowanym odwróceniu przepływu ropy w
rurociągu łączącym zatokę Meksykańską i
magazyny w Cushing – umożliwi to transport
ropy w kierunku terminali eksportowych
zlokalizowanych w rejonie zatoki Meksykańskiej,
gdzie będzie mogła konkurować z droższą ropą
z importu.
Na skutek powyższych wydarzeń różnica
między ceną ropy Brent i WTI spadła do
11,0 USD za baryłkę.
lis 11
Cena ropy naftowej (w USD za baryłkę)
paź 11
130
Źródło: Reuters.
Złoto
1 950
Cena złota
(w USD za uncję)
1 900
1 850
1 800
1 750
1 700
1 650
1 600
1 550
1 500
1 450
1 400
1 350
Źródło: Reuters.
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
gru 10
lis 10
1 300
Po wrześniowych spadkach, cena złota
powróciła do trendu wzrostowego – na koniec
analizowanego okresu odnotowano jednak jej
niewielki spadek. Silny wpływ na wzrost ceny
złota miały oczekiwania inwestorów dot.
przeciągających się rozmów w sprawie planu
ratunkowego dla strefy euro. Wstępne ustalenia
dotyczyły
redukcji
zadłużenia
Grecji,
zwiększenia wartości funduszu EFSF i
rekapitalizacji
europejskiego
sektora
bankowego. W dalszej części analizowanego
okresu na wzrost ceny złota silnie oddziaływał
wzrost obaw inwestorów, że nie uda się
zrealizować przygotowanego przez włoski rząd
pakietu oszczędności budżetowych. Silnym
bodźcem do zwiększenia wartości uncji złota
były także spekulacje o kolejnej rundzie
ilościowego rozluźnienia polityki pieniężnej
przez Fed. Sytuację na rynku złota zmieniła
publikacja raportu WGC, która wskazuje, że za
wzrost popytu na złoto w III kw. 2011 r.
odpowiada wyłącznie popyt inwestycyjny, bez
wzrostu zapotrzebowania na fizyczny metal –
spowodowało to nieznaczny spadek ceny złota.
W całym okresie cena złota wzrosła o 6,4% i na
18 listopada wyniosła 1 722,4 USD za uncję.
39
Departament Analiz i Skarbu
Surowce rolne i przemysłowe
Spodziewane dalsze spowolnienie gospodarcze na świecie (w szczególności w strefie euro –
wg. OECD wzrost gospodarczy w 2012 r. wyniesie 0,2%) i wzrost kursu dolara doprowadziły do
dalszej przeceny surowców rolnych – cena kukurydzy spadła o 6%, pszenicy o 5,2%, a soi o 4,6%.
Dobre dane z Chin (wzrost indeksu PMI dla przemysłu w październiku) i Japonii (znaczący wzrost
nadwyżki w handlu zagranicznym) oraz optymizm inwestorów związany z przyjęciem elementów planu
ratunkowego dla strefy euro spowodowały znaczący wzrost cen surowców przemysłowych, w tym
miedzi, której cena w analizowanym okresie wzrosła o 11,4%.
Dynamika cen surowców rolnych i przemysłowych
40%
35%
30%
100%
80%
25%
20%
15%
10%
5%
70%
60%
50%
40%
0%
-5%
-10%
-15%
-20%
30%
20%
10%
Przenica
Kukurydza
Soja
Cukier
-25%
-30%
-35%
0%
-10%
-20%
Sporządzono w Departamencie Analiz i Skarbu
lis 11
paź 11
wrz 11
lip 11
sie 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
mar 11
lut 11
sty 11
lis 10
gru 10
-30%
Źródło: Reuters.
40
Miedź
Nikiel
Platyna
Srebro
Bawełna
90%

Podobne dokumenty