społeczno-kulturowe przemiany cielesności

SPOŁECZNO-KULTUROWE PRZEMIANY CIELESNOŚCI
KONWERSATORIUM
rok akademicki 2016/17
Prowadząca: prof. UAM dr hab. Honorata Jakubowska
e-mail: [email protected]
Dyżury: poniedziałek, g. 10.00-11.00, czwartek, g. 11.15-13.15, p.123
Nasze ciała towarzyszą nam przez całe życie. Podejmujemy wobec nich liczne praktyki zmieniając ich
wygląd, kształt czy formę. Traktujemy jako źródło naszej tożsamości, ale równocześnie jako narzędzie.
Niezależnie od tego, jak dbamy o nasze ciała, nie jesteśmy w stanie zapobiec zmęczeniu, chorobie, a w końcu
śmierci. Ciało jest zatem źródłem przyjemności i cierpienia, kapitałem i narzędziem, naszą wizytówką, ale też
powodem do wstydu. Ciało może być doświadczane, oglądane, dyscyplinowane, odrzucane, sprzedawane. Tym
samym uwikłane jest w szerszy kontekst społeczno-kulturowy, polityczny czy ekonomiczny. I jako takie będzie
głównym bohaterem naszych zajęć.
CEL ZAJĘĆ
Celem zajęć jest przedstawienie koncepcji analizowania ciała/cielesności, ale przede wszystkim
pokazanie praktycznych wymiarów i zastosowań socjologicznych analiz ciała/cielesności.
TEMATYKA ZAJĘĆ
Zagadnienia wstępne
1. Ciało jako konstrukt społeczno-kulturowy. Teoretyczne interpretacje ciała.
2. Badanie ciała i cielesności.
3. Przemiany cielesności, proces cywilizowania ciała.
4. Medykalizacja ciała.
5. Społeczne wytwarzanie seksualności.
Zagadnienia szczegółowe
1. Modyfikacje ciała.
2. Cyborgizacja ciała, ucieleśnione technologie
3. Ciało jako podmiot/przedmiot wymiany
4. Wstyd – tabu – wstręt
5. Dyskursy nie/jedzenia i wagi
6. Nagość prywatna i publiczna
7. Ciało ciężarne
8. Prostytucja, sponsoring, seks turystyka z perspektywy różnic płciowych.
9. Przestrzeń i przedmioty projektowane dla ciała
Jestem również otwarta na inne tematy, problemy, które chcieliby Państwo umówić na zajęciach,
które są dla Was ważne czy interesujące.
WARUNKI ZALICZENIA
1. Obecność na zajęciach (dopuszczalne są 2 nieobecności). W przypadku większej liczby
nieobecności niż dopuszczona - konieczność zaliczenia dodatkowo zadanych tekstów lub
obniżenie oceny (do wyboru w przypadku do 50% nieobecności), w przypadku powyżej 50% konieczne zaliczenie materiału ze wszystkich zajęć.
2. Przygotowanie 5-minutowego wystąpienia związanego z jednym z zagadnień szczegółowych
(maksymalnie 2 osoby do 1 tematu). [temat wystąpienie należy skonsultować z prowadzącą
oraz ew. drugą osobą zajmującą się tym samym tematem]
3. Napisanie pracy dotyczącej wybranego zagadnienia (patrz punkt 2), ale na inny temat niż
prezentacja. Pracę (długość – 8-10 stron, czcionka 12, New Times Roman, odstęp 1,5) należy
przesłać do 23.01.2016 na maila: [email protected]. Praca powinna być w formacie
Word (lub jego odpowiedniku), a plik opisany imieniem i nazwiskiem.
OCENA
Na ocenę końcową składają się trzy elementy:
1) Przygotowanie i przedstawienie wystąpienia – 30%
2) Ocena z pracy – 50%
3) Aktywne uczestnictwo w zajęciach (obecność i aktywność) – 20%
WYBRANA LITERATURA
Banaszak E., Czajkowski P. (red. naukowa) (2010). Corpus delicti. Rozkoszne ciało. Szkice nie tylko
z socjologii ciała. Warszawa: Difin.
Banaszak E., Czajkowski P., Florkowski R. (2012). Fenomeny kontroli ciała. Diffin
Bauman Z. (1995). Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń: UMK.
Bieńko M. (2013). Intymne i prywatne praktyki codzienności. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Breczko S. (2013). Polityzacja ciała. Między dyskursem publicznym a teorią socjologiczną. Kraków:
Nomos.
Buczkowski A. (2005). Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć biologiczna. Kraków:
UNIVERSITAS.
Ciało cielesne (2011) “Colloquia Anthropologica et Communicativa”. Wrocław: WUW.
Czaja D. (red.). (1999) Metamorfozy ciała. Świadectwa i interpretacje. Warszawa: Contago.
Drwięga M. (2002). Ciało człowieka. Studium z antropologii filozoficznej. Kraków: Księgarnia
Akademicka.
Etcoff N. (2000). Przetrwają najpiękniejsi. Warszawa: Wydawnictwo CiS, Wydawnictwo WAB.
Foucault M. (1995). Historia seksualności. Warszawa: Czytelnik.
--------------- (1993). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Alatheja-Spacja
Habermas J. (2003). Przyszłość natury ludzkiej. Czy zmierzamy do eugeniki liberalnej? Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Historia ciała. T.1-3. Gdańsk: Słowo/obraz, terytoria.
Historia życia prywatnego, t.1-5. Praca zbiorowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
Izdebski Z., Ostrowska A. (2003). Seks po polsku. Zachowania seksualne jako element stylu życia
Polaków. Warszawa: MUZA.
Jakubowska H. (2009). Socjologia ciała. Poznań: Wydawnictwo UAM.
-----------------
(2012). Ciało jako przedmiot badań socjologicznych - dylematy, pominięcia,
możliwości, "Przegląd Socjologii Jakościowej" Tom VIII Nr 2, s. 12-31.
----------------- (2015). Wiedza pozadyskursywna i sposoby jej badania na przykładzie przekazywania
i nabywania sportowych umiejętności, "Studia Socjologiczne", nr 3, s. 173–191.
Kacperczyk A., Byczkowska D. (red.). (2012). „Przegląd Socjologii Jakościowej”, Tom VIII, nr 2,
Ciało w przestrzeni społecznej.
Kaczorek M., Stachura K. (red.). (2009). Przemiany seksualności. Gdańsk: Wydawnictwo
Uniwersytetu Gdańskiego.
Kochanowski J. (2013). Socjologia seksualności. Marginesy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Melosik Z. (1996). Tożsamość, ciało i władza teksty kulturowe jako (kon)teksty pedagogiczne.
Poznań – Toruń: EDYTOR S.C.
Mizielińska J. (2006). Płeć ciało seksualność. Od feminizmu do teorii queer. Kraków: UNIVERSITAS.
Praktyki cielesne (2006). J. Kurczewski i in., Warszawa: Trio.
Rachwał T., Więckowska K. (red.) (2012). (Nad)użycia ciała w kulturze. Toruń: UMK.
Seidmann S. (2012). Społeczne tworzenie seksualności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
seria „Przygody ciała” wydawnictwo Słowo, obraz, terytoria.
Shilling Ch. (2010). Socjologia ciała, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Szczepański Marek S., Pawlica Beata, Śliz Anna, Zarębska-Mazan Agnieszka (red.) (2008). Ciało
spieniężone? Szkice antropologiczne i socjologiczne. Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZ i NS –
Tychy
Szczepański Marek S., Pawlicka Beata, Śliz Anna (2010). Potyczki psyche i soma. Elementy socjologii
ciała i aktywności fizycznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Szpakowska M. (red.) 2008. Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów. Warszawa:
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Ucieleśnienia i Ucieleśnienia II red. A. Wieczorkiewicz, J. Bator, Warszawa 2007 i 2008: IFiS PAN.
Vigarello G. (1997). Historia zdrowia i choroby. Od średniowiecza do współczesności. Warszawa:
Oficyna Wydawnicza Volumen.
--------------
(1998). Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku. Warszawa:
Wydawnictwo W.A.B.
-------------- (2011). Historia urody. Ciało i sztuka upiększania od renesansu do dziś. Warszawa:
Wydawnictwo Aletheia.