PPPPPPPP PPPPPP PPPPPPPPPPP PPPPPPPP BBPPPPPPPPP
Transkrypt
PPPPPPPP PPPPPP PPPPPPPPPPP PPPPPPPP BBPPPPPPPPP
PPPPPPPP PPPPPP PPPPPPPPPPP PPPPPPPP BBPPPPPPPPP dr inż. Jacek Zabielski PODSTAWY BUDOWNICTWA 1. PPLPKP KLPPPFPKPPPP PBPPKPÓP BBPPPLPPPPP Podstawa prawna: ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 30 grudnia 1999 r.w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOBcj Dz. U. z dnia 31 grudnia 1999 r. Rozporządzenie to weszło w życie 1 stycznia 2000r. I. OBJAŚNIENIA WSTĘPNE 1. Wprowadzenie Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOBc stanowi usystematyzowany wykaz obiektów budowlanychj rozumianych jako produkty finalne działalności budowlanej. Opracowana została na podstawie europejskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (CCcj zgodnej z zaleceniami Narodów Zjednoczonych. Klasyfikacja ustala symbolej nazwy i zakres poszczególnych grupowań klasyfikacyjnych na czterech poziomach tj.: sekcjij działówj grup i klas. Zachowuje ona zgodność w zakresie symboliki oraz nazewnictwa grupowań z rozwiązaniami przyjętymi w klasyfikacji CC. PKOB przyjmuje z CC objaśnienia dotyczące zakresu przedmiotowego poszczególnych klas. P PKPB nie klasyfikuje się obiektów małej architektury. PKOB obejmuje część metodycznąj podział obiektów na sekcjej działyj grupy i klasy wraz z objaśnieniami oraz klucz powiązań KOB - PKOB. W przypadkachj gdy tylko część danego grupowania KOB można było przypisać do odpowiedniego grupowania PKOBj po symbolu KOB wpisano znak "x''. Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOBc służy potrzebom statystyki działalności budowlanejj sporządzania sprawozdań budowlanychj spisów budowli i mieszkańj statystyki cen obiektów budowlanych oraz rachunków narodowych. Ponadto klasyfikacja służy do klasyfikowania obiektów budowlanych. Może być ona stosowana w trakcie zmiany zastosowaniaj renowacjij wyburzaniaj modernizacji obiektu budowlanego. PKOB ułatwia wymianę informacji między uczestnikami procesu inwestycyjnego na/i między różnymi poziomami organizacyjnymij np. między inwestoremj biurem projektówj wykonawcąj między organami centralnymi a wykonawcami robót budowlanychj inwestorami i odwrotniej w zakresie: określania i analizy wielkości i struktury potrzebj planowania i bilansowania zadań i środkówj 2 PODSTAWY BUDOWNICTWA opracowywaniaj ustalania i stosowania wskaźników planistycznych oraz technicznoekonomicznych dla obiektów budowlanych tego samego rodzaju dla celów projektowaniaj wdrażania nowych technologii i rozwiązań projektowych itp.j stosowania jednolitego grupowania i nazewnictwa obiektów budowlanych przy ustalaniu bazy normatywnej nakładów rzeczowych oraz w kalkulacji cen i kosztów na różnych etapach procesu inwestycyjnego. 3. Struktura klasyfikacji Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych jest klasyfikacją czteropoziomową. Obejmuje ona: * * * * 2 sekcje 6 działów 20 grup 46 klas Poziomy klasyfikacyjne odpowiadają układowi klasyfikacyjnemu przyjętemu w klasyfikacji CC. 4. Zasady klasyfikowania obiektów budowlanych W Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych obiekty budowlane grupowane są w dwóch sekcjach: "Budynki" i "Obiekty inżynierii lądowej i wodnej". W ramach tych sekcji obiekty rozróżniane są zgodnie z projektem technicznym wynikającym ze specjalnej funkcji konstrukcji (np. budynki handlowej konstrukcje drogowej budowle wodnej kanalizacjec. Dla budynkówj pierwszym kryterium klasyfikacyjnym jest charakter budynku - mieszkalny lub niemieszkalny. O zaliczeniu obiektu do obiektów inżynierii lądowej i wodnej decyduje przeznaczenie i związana z tym konstrukcja. 3 PODSTAWY BUDOWNICTWA 2. PPKRPP RPGBLPPPP BPPPPP PRPPP BBPPPLPPP P PRPPPPPÓP PPKPPPPPPPPP PKPP PRPPPP P BBPPPPPPPPPP Jednolity tekst ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) PKPP PPKPPPPPPP wydane na podstawie art. 7 ustawy - Prawo budowlane • rozporządzenie Ministra Łączności z dnia 21 kwietnia 1995 r. w sprawie warunków technicznych zasilania energią elektryczną obiektów budowlanych łączności (Dz. U. Nr 50j poz. 271c • rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego 1996 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 33j poz. 144j z 1997 r. Nr 96j poz. 591 oraz z 2000 r. Nr 100j poz. 1082c • rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 sierpnia 1996 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane nie będące budynkamij służące obronności Państwa oraz ich usytuowanie (Dz. U. Nr 103j poz. 477 oraz z 2001 r. Nr 120j poz. 1291c • rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać obiekty hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 86j poz. 579c • rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki ywnościowej z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 132j poz. 877 oraz z 2009 r. Nr 108j poz. 907c • rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 czerwca 1998 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać morskie budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 101j poz. 645c • rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 31 sierpnia 1998 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dla lotnisk cywilnych (Dz. U. Nr 130j poz. 859 z 2003 r. Nr 130j poz. 1191 oraz z 2008r. Nr 178j poz. 1098c • rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 151j poz. 987c • rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43j poz. 430c • rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. Nr 74j poz. 836c - pełny tekst aktu • rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 63j poz. 735c • rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie warunków 4 PODSTAWY BUDOWNICTWA • • • • • technicznychj jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 97j poz. 1055c rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 października 2001 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać strzelnice garnizonowe oraz ich usytuowanie (Dz. U. Nr 132j poz. 1479 z 2008 r. Nr 61j poz. 380c rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 stycznia 2002 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych (Dz. U. Nr 12j poz. 116c - pełny tekst aktu rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75j poz. 690j z 2003 r. Nr 33j poz. 270j z 2004 r. Nr 109j poz. 1156 z 2008 r. Nr 201j poz. 1238 oraz z 2009 r. Nr 56j poz. 461 c - pełny tekst aktu zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 marca 1996 r. w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowiaj wydzielanych przez materiały budowlanej urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (M.P. Nr 19j poz. 231c rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 lutego 2009 r. r. w sprawie wzorów i sposobu prowadzenia w formie elektronicznej centralnych rejestrów osób posiadających uprawnienia budowlanej rzeczoznawców budowlanych oraz ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie (Dz. U. Nr 23j poz. 136c - pełny tekst aktu; 5 PODSTAWY BUDOWNICTWA • PRPPP BBPPPLPPP Perminologia w Bstawie Prawo Budowlane: 1c obiekt budowlany - należy przez to rozumieć: ac budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymij bc budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniamij cc obiekt małej architektury; 2c budynek - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlanyj który jest trwale związany z gruntemj wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach; 2ac budynek mieszkalny jednorodzinny - należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczejj szeregowej lub grupowejj służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowychj stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całośćj w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30 % powierzchni całkowitej budynku; 3c budowla - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architekturyj jak: obiekty liniowej lotniskaj mostyj wiaduktyj estakadyj tunelej przepustyj sieci technicznej wolno stojące maszty antenowej wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowej budowle ziemnej obronne (fortyfikacjecj ochronnej hydrotechnicznej zbiornikij wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia technicznej oczyszczalnie ściekówj składowiska odpadówj stacje uzdatniania wodyj konstrukcje oporowej nadziemne i podziemne przejścia dla pieszychj sieci uzbrojenia terenuj budowle sportowej cmentarzej pomnikij a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłówj pieców przemysłowychj elektrowni wiatrowych i innych urządzeńc oraz fundamenty pod maszyny i urządzeniaj jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową; 3ac obiekt liniowy - należy przez to rozumieć obiekt budowlanyj którego charakterystycznym parametrem jest długośćj w szczególności droga wraz ze zjazdamij linia kolejowaj wodociągj kanałj gazociągj ciepłociągj rurociągj linia i trakcja elektroenergetycznaj linia kablowa nadziemna ij umieszczona bezpośrednio w ziemij podziemnaj wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowaj przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego; 6 PODSTAWY BUDOWNICTWA PPRBPKP PPPPPPPPPP – RPPPPRPĄPPPPPP MPPPPPRP PPFRPPPRBKPBRP z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie według stanu prawnego na dzień 1 stycznia 2009r. na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106j poz. 1126j Nr 109j poz. 1157 i Nr 120j poz. 1268j z 2001 r. Nr 5j poz. 42j Nr 100j poz. 1085j Nr 110j poz. 1190j Nr 115j poz. 1229j Nr 129j poz. 1439 i Nr 154j poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 74j poz. 676c Pział P Pział PP Pział PPP Pział PV Pział V Pział VP Pział VPP Pział VPPP Pział PX Pział X Pział XP Przepisy ogólne Pabudowa i zagospodarowanie działki budowlanej Budynki i pomieszczenia Pyposażenie techniczne budynków Bezpieczeństwo konstrukcji Bezpieczeństwo pożarowe Bezpieczeństwo użytkowania Pigiena i zdrowie Pchrono przed hałasem i drganiami PszczędnośO energii i izolacyjnośO cieplna Przepisy przejściowe i końcowe PPRBPKP PPPPPPPPPP – RPPPPRPĄPPPPPP MPPPPPRP PPRPP PPPPĘPRPPPPP P PPMPPPPPRPPPP z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych. (Dz. U. z dnia 9 września 1999 r.c Na podstawie art. 7 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89j poz. 414j z 1996 r. Nr 100j poz. 465j Nr 106j poz. 496 i Nr 146j poz. 680j z 1997 r. Nr 88j poz. 554 i Nr 111j poz. 726j z 1998 r. Nr 22j poz. 118 i Nr 106j poz. 668 oraz z 1999 r. Nr 41j poz. 412j Nr 49j poz. 483 i Nr 62j poz. 682c zarządza sięj co następuje: Rozdział 1 Przepisy ogólne Rozdział 2 Kontrole okresowe budynku Rozdział 3 Remont budynku Rozdział 4 Pgólne warunki użytkowania budynku Rozdział 5 Bżytkowanie lokali Rozdział 6 Bżytkowanie instalacji i urządzeń wentylacyjnych Rozdział 7 Bżytkowanie kanałów i przewodów spalinowych oraz dymowych Rozdział 8 Bżytkowanie instalacji ciepłej wody użytkowej Rozdział 9 Bżytkowanie instalacji wodociągowej Rozdział 10 Bżytkowanie instalacji kanalizacyjnej Rozdział 11 Bżytkowanie wewnętrznych urządzeń do usuwania odpadów i nieczystości stałych Rozdział 12 Bżytkowanie instalacji i urządzeń centralnego ogrzewania 7 PODSTAWY BUDOWNICTWA 3. PPPPPPPPPP PPRM PPLPKPPP P MPPPPPPPRPPPPPPP P BBPPPPPPPPPP. Regulacje prawne dotyczące działalności normalizacyjnej Podstawowym aktem prawnym określającym zasady i cele normalizacji krajowej jest ustawa z 2002 r. o normalizacjij która weszła w życie 1 stycznia 2003 r. Ustawa ta — w zasadniczych swoich postanowieniach — wprowadza system normalizacji zgodny z funkcjonującym w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Jednostką upoważnioną do prowadzenia działalności normalizacyjnej w Polsce jest — mocy tej ustawy — Polski Komitet Normalizacyjny (PKNcj który prowadzi działalność mającą na celu: • • • • • • • racjonalizację produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych; usuwanie barier technicznych w handlu i zapobieganie ich powstawaniu; zapewnienie ochrony życiaj zdrowiaj środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy; poprawę funkcjonalnościj kompatybilności i zmienności wyrobówj procesów i usług oraz regulowanie ich różnorodności; zapewnienie jakości i niezawodności wyrobówj procesów i usług; działania na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji europejskiej i międzynarodowej; ułatwianie porozumiewania się przez określanie terminówj definicjij oznaczeń i symboli do powszechnego stosowania. Cele te PKN realizuje za pośrednictwem Komitetów Technicznych (KTcj działających na zasadach określonych przepisami wewnętrznymi. Dotychczas powołano około 270 Komitetów Technicznychj których sekretariaty umiejscowione są bądź w Polskim Komitecie Normalizacyjnymj bądź przy upoważnionych jednostkach organizacyjnych. Zakres tematyczny działań prowadzonych przez KT zbliżony jest do zakresów działań odpowiednich Komitetów Technicznych Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CENc. Zestawienie KT w budownictwie podano poniżej w tablicy. Do podstawowych zadań Komitetów Technicznych należy opracowywanie Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych z zakresu działania tych komitetów. Przez normęj zgodnie z ustawą o normalizacjij rozumie się dokumentj przyjmowany na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkęj ustalający - do powszechnego i wielokrotnego stosowania - zasadyj wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzające do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie. Przez termin „konsens” rozumie się ogólne porozumienie charakteryzujące się brakiem trwałego sprzeciwu znacznej części zainteresowanych w odniesieniu do zagadnień istotnychj osiągnięte w procesie rozpatrywania poglądów wszystkich zainteresowanych stron i zbliżania przeciwstawnych stanowiskj Konsens nie musi oznaczać jednomyślności. Polskie Normy zatwierdzane są przez Polski Komitet Normalizacyjny. Zatwierdzenie normy oznaczaj że w trakcie jej opracowania zostały spełnione wszystkie proceduryj w tym zapewniono możliwość uczestnictwa wszystkich zainteresowanych stron. Przyjmuje sięj że ze 8 PODSTAWY BUDOWNICTWA względu na status normj ich powszechną dostępność oraz ze względu na zmiany i nowelizacje wynikające z konieczności uwzględniania postępu technicznegoj normy stanowią uznane reguły technicznej to jest postanowienia techniczne przyjmowane przez większość ekspertów za odpowiadające aktualnemu poziomowi wiedzy i techniki. Od chwili przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (a dokładniejj od uzyskania przez PKN członkostwa w CENcj krajowy system normalizacyjny został ściśle połączony z systemem europejskim. Każdy członek CENj a więc i PKNj zobowiązany jest do uczestnictwa w ankiecie powszechnej oraz głosowaniu formalnym przeprowadzanym dla wszystkich projektów norm europejskich — oznacza toj że obywatele naszego kraju mają możliwość wpływania na merytoryczną treść norm europejskich. W celu usprawnienia krajowych prac normalizacyjnych ankieta projektu EN jest jednocześnie ankietą projektu Polskiej Normy. Po wprowadzeniu normy europejskiej członek CEN zobowiązany jest do wycofania dotychczasowych norm krajowych sprzecznych z wprowadzaną normą EN. KPMPPPPP PPPPPPPPPP PPPPNPPĄPP P RPMPPP PPPPPNB BBPPPPPPPPP PKP 1 2 3 4 5 6 7 8 PR KP 100 102 108 128 169 179 180 181 9 193 10 11 12 13 14 15 16 17 194 195 196 197 198 199 211 212 18 213 19 214 20 215 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 231 232 233 234 251 252 253 254 274 278 279 LP. PPPPP KPMPPPPB PPPPPPPPPPGP ds. PPRPBÓP P PRPPPP P MPPPRPPNÓP PRPPPPPPPPPPPPPP ds. PPPPPPP PRPPPKPPPPPPP KPPPPRBKPPP BBPPPLPPPPP ds. KRBPPPP P KPMPPPPP BBPPPLPPPGP ds. PRPPPKPP PPPPP P PPKPPPPPPPP KPPPPRBKPPP MPPPLPPPPP ds. PKPPP, PRPPP, ŻPLBPPP P PKBĆ ds. PPPRPPP PPPPLPPP BBPPPKÓP ds. BPPPPPPPPŃPPPP PPŻPRPPPGP PBPPKPÓP ds. GPPPPPPRKP LPŚPPP ds. PLPMPPPÓP PRPFPBRPKPPPPPPP P BPPPPB KPMÓRKPPPGP P PLPMPPPÓP PPPPBRPPPPPPP P BPPPPB LPKKPPGP KRBPPPPPPPGP ds. GPPPB P PPRPBÓP P GPPPB ds. PRPFPBRPKPPÓP P BPPPPB ds. PPMPPPB P PPPPP ds. PNPPPK P PPPPPPRPPPP PPRPBÓP PPRPMPPPPPPP ds. PPKNP ds. PPPPPPPPŃ, PPPPPPPPŃ PBBPPPPPPPPP PPPRPPPPPPPPPPPGP ds. PPRPBÓP PP PPPLPPPP PPPPLPPP P BBPPPPPPPPPP ds. BBPPPP P BPRPPMPPPP PRÓG ds. PRPPPKPPPPPPP P PPKPPPPPPPP KPPPPR. P BPPPPB P KPPPPR. PPPPPLPPPPP ds. PPRPBÓP BPPBMPPPPPPP1 PPLPMPRPPPPP PP PPPLPPPP PPPPPPRPPPPPP P BBPPPPPPPPPP ds. PRPPPKPPPPPPP P PPKPPPPPPPP KPPPPRBKPPP P PRPPPP P P MPPPRPPNÓP PRPPPPPPPPPPPPPP ds. KPPRPPPPPPP P PPLPRPPPPP PPMPPRÓP P BBPPPPPPPPPP ds. PPPPP PPPRPĄPPPPPP PPKBMPPPPPPP PRPPPKPPPPP P BBPPPPPPPPPP ds. KPPPPRBKPPP MBRPPPPPPP ds. PLPMPPPÓP PP PPKRPĆ PPPPPPPPP ds. PBPPKPÓP MPPPPPPPP ds. PRPPPKPPPPPPP KPPPPRBKPPP MBRPPPPP ds. PKBPPPKP PRPPPPPKPPPPPPPPP ds. GPPPPPPPPKP ds. BPPPPB ds. PPPPPPĄGÓP P KPPPLPPPPPP ds. PPPPNPPPPPPPP, PGRPPPPPPPPP P PPPPPLPPPP 9 PODSTAWY BUDOWNICTWA 32 33 34 297 298 307 ds. PPFPRMPPPP GPPGRPFPPPPPP ds. GPPPPPPP ds. PRÓPPPPPŻPPPGP BBPPPPPPPPP Do podstawowych zadań Komitetów Technicznych należy opracowywanie Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych z zakresu działania tych komitetów. Przez normęj zgodnie z ustawą o normalizacjij rozumie się dokumentj przyjmowany na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkęj ustalający - do powszechnego i wielokrotnego stosowania - zasadyj wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzające do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie. Przez termin „konsens” rozumie się ogólne porozumienie charakteryzujące się brakiem trwałego sprzeciwu znacznej części zainteresowanych w odniesieniu do zagadnień istotnychj osiągnięte w procesie rozpatrywania poglądów wszystkich zainteresowanych stron i zbliżania przeciwstawnych stanowiskj Konsens nie musi oznaczać jednomyślności. Polskie Normy zatwierdzane są przez Polski Komitet Normalizacyjny. Zatwierdzenie normy oznaczaj że w trakcie jej opracowania zostały spełnione wszystkie proceduryj w tym zapewniono możliwość uczestnictwa wszystkich zainteresowanych stron. Przyjmuje sięj że ze względu na status normj ich powszechną dostępność oraz ze względu na zmiany i nowelizacje wynikające z konieczności uwzględniania postępu technicznegoj normy stanowią uznane reguły technicznej to jest postanowienia techniczne przyjmowane przez większość ekspertów za odpowiadające aktualnemu poziomowi wiedzy i techniki. Od chwili przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (a dokładniejj od uzyskania przez PKN członkostwa w CENcj krajowy system normalizacyjny został ściśle połączony z systemem europejskim. Każdy członek CENj a więc i PKNj zobowiązany jest do uczestnictwa w ankiecie powszechnej oraz głosowaniu formalnym przeprowadzanym dla wszystkich projektów norm europejskich — oznacza toj że obywatele naszego kraju mają możliwość wpływania na merytoryczną treść norm europejskich. W celu usprawnienia krajowych prac normalizacyjnych ankieta projektu EN jest jednocześnie ankietą projektu Polskiej Normy. Po wprowadzeniu normy europejskiej członek CEN zobowiązany jest do wycofania dotychczasowych norm krajowych sprzecznych z wprowadzaną normą EN. Jako normę krajową sprzeczną uważa się normę dotyczącą tego samego przedmiotu normalizacjij co norma EN i zawierającą takie wymaganiaj których spełnienie oznaczałobyj że nie spełnia się wymagań zgodnie z EN lub na odwrótj że spełniając wymagania zgodnie z EN nie spełnia się wymagań PN. Wycofanie normy oznacza więc wyłączenie jej ze zbioru norm aktualnychj ale nadal pozostaje ona formalnie w zbiorze norm Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Faktu wycofania normy nie należy łączyć z prawnym zakazem stosowania normy wycofanejj jak w poprzednim systemie normalizacyjnymj gdy stosowanie norm było obowiązkowe. Unieważnienie normy oznaczało wtedy faktyczne zakończenie jej roli jako dokumentu normalizacyjnegoj a norma unieważniona mogła mieć już tylko znaczenie „historyczne”. Normy wycofane tym się różnią od norm aktualnychj że prezentują rozwiązania mniej nowoczesnej ale nie błędne. Norma wycofana staje się normą archiwalną dopiero wtedyj gdy znikną jakiekolwiek powołania na nią w dokumentach normatywnych (np. w przepisach techniczno-budowlanychc. 10 PODSTAWY BUDOWNICTWA Pumerowanie Polskich Porm Polska Norma oznaczana jest zgodnie z ustawą o normalizacji — na prawach wyłączności — symbolem PN. Jeżeli jest ona wprowadzeniem normy europejskiejj oznacza się ją symbolem PN-EN lub PN-EN ISO (gdy norma europejska jest już wprowadzeniem normy międzynarodowejcj a gdy wprowadza ona normę międzynarodową - symbolem PNISO. W przypadku wprowadzeniaj o którym mowa wyżejj normy w języku oryginałuj do symbolu normy dodaje się oznakowanie „(oryg.c”. W normach ustanawianych/zatwierdzanych po 1 stycznia 1994 r.j po numerze normy podany jest rok poprzedzony dwukropkiem. Tak więcj w zbiorze aktualnych Polskich Norm budowlanychj występują normy mającej przed tytułemj następujące oznaczenia: - PP -.../B - ... - norma (własnac ustanowiona do 31.12.1993 r. (np. PN-B-10425:1989cj - PP - B -... - norma (własnac ustanowiona po 1.01.1994 r. (np. PN-B-03246:2002cj - PP-PP- .. : .. - norma PN wdrażająca normę europejską EN o tym samym numerze i z nią identycznaj (np. PN-EN 386:2002cj - PP-PP PPP ... :..- norma PN wdrażająca normę europejską EN identyczną z normą międzynarodową ISO (np. PN-EN ISO 12241:2001cj - PP-PPP ... : ... - norma PN wdrażająca normę międzynarodową ISO o tym samym numerze i z nią identyczna (np. PN-ISO 9836:1997c. Według stanu na 4 sierpnia 2009 r. liczba norm aktualnych w zbiorze Polskich Norm wynosi 32948j a norm z zakresu budownictwa—2 698j w tym: PN-B 648; PN-EN(1739c i PN-EN ISO(198c 1937j w tym PN-EN(oryg.c - 619j PN-ENV 12j PN-ISO 101. Do norm wprowadzane są niekiedy zmiany lub poprawkij które mogą być włączane do ich treści lub publikowane oddzielnie. Zmiany i poprawki oznacza się uzupełniając numer normy dodatkowym symbolem: .../P - zmiana do normy PN odzwierciedlająca w stopniu identycznym zmiany do normy europejskiej lub międzynarodowejj publikowana oddzielniej …/Pp - poprawka krajowa do normy PN publikowana oddzielniej …/PP - poprawka do normy PN odzwierciedlająca w stopniu identycznym poprawki do normy europejskiej lub międzynarodowejj publikowana oddzielniej …/Pz - zmiana krajowa do normy PN publikowana oddzielniej ...+PP - norma z poprawką włączoną do treścij …+P2 - norma ze zmianą nr 2 włączoną do treścij ...+P# - norma z kilkoma zmianami włączonymi do treści. Przykład: PN-B-02010:1980/Az1:2006 — oznacza opublikowaną oddzielnie pierwszą zmianę do normy PN-B-02010:1980j zatwierdzoną w 2006 r. 11 PODSTAWY BUDOWNICTWA Wykazy aktualnych PN podawane są w Katalogu Polskich Norm PKN. Normy uszeregowane są tam wg Międzynarodowej Klasyfikacji Norm (ICScj która jest hierarchiczną klasyfikacją trzypoziomową. Ptosowanie Polskich Porm w przepisach techniczno-budowlanych Aktualna ustawa o normalizacji umożliwia powoływanie Polskich Norm w przepisach prawnychj pod warunkiem jednakj że są one opublikowane w języku polskim. Poprzednia ustawaj która obowiązywała do końca 2002 r. nie dawała takiego upoważnieniaj ale zgodnie z nią istniało pojęcie „obowiązujących Polskich Norm”j których wykazy tworzyli ministrowie poszczególnych resortów. Prawo budowlane wraz z przepisami wykonawczymi nakazywało w swoich postanowieniach przestrzegania obowiązujących Polskich Norm. Powoływanie w przepisach poszczególnych norm powodujej że norma — w zakresie określonym przepisem – lub jej wybrane postanowienia (w przypadku gdy powoływane są wybrane punkty normyc stają się przepisem wymagającym stosowania. Możliwość powoływania norm w przepisach niesie ze sobą szereg zaletj a mianowicie: - zwalnia użytkownika z konieczności samodzielnego rozwiązywania skomplikowanych problemów technicznych w zakresie objętym regulowanym przepisem; użytkownik może polegać na kompetencjach wyspecjalizowanych zespołów opracowujących normy w ramach organizacji normalizacyjnychj - dzięki opartej na konsensiej otwartej i przejrzystej procedurze opracowania norm oraz wynikającej z tego powszechnej ich akceptacjij użytkownik może również spodziewać się szerokiej akceptacji swoich aktów prawnychj - istnieje gwarancjaj że przepisy wykorzystujące normy będąj tak jak te powołane normyj odzwierciedlać aktualny stan techniki; należy tu jednak zauważyćj że utrzymanie takiej zależności wymaga regularnego przeglądania i nowelizowania przepisów. Możliwość powoływania Polskich Norm w przepisach techniczno-budowlanych jest wykorzystywana w szerokim zakresie. Przykładowoj w rozporządzenia ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Polskie Normy powołane są w ponad 50 paragrafach - łącznie dotyczy to ok. 140 Polskich Norm. Powołania te mają postać ogólną i dotyczą jedynie powiązania z podstawową tematyką normyj bez podania jej numeru i roku wydania. Aby jednak uniknąć trudności z identyfikacją właściwej normyj szczególnie dla osóbj które nie śledzą na bieżąco wydawnictw normalizacyjnych w przeprowadzonej w 2004 r. nowelizacji rozporządzenia Ministerstwo Infrastruktury wprowadziło wykaz Polskich Norm powołanych w formie załącznika nr 1 do rozporządzeniaj który jest uaktualniany w trakcie kolejnych nowelizacji rozporządzenia. Pormy zharmonizowane Ujednolicenie przepisów wewnątrz Unii Europejskiej ma między innymi na celu zapewnienie swobodnego przepływu towarów i usług. W przypadku wyrobów budowlanych regulacje te objęte są postanowieniami dyrektywy Rady nr 89/106/EWG z 21 grudnia 1988 r. w sprawie zbliżenia przepisów prawnych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących wyrobów budowlanych. Normy EN na wyroby budowlane zgodne z tą dyrektywąj to normy 12 PODSTAWY BUDOWNICTWA zharmonizowane; są one zatwierdzone przez Europejską Organizację Normalizacyjną CEN na podstawie mandatu (zleceniac udzielonego przez Komisję Europejską po konsultacjach z państwami członkowskimi. Wykaz norm zharmonizowanych jest publikowanyj w drodze obwieszczeniaj w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Normami zharmonizowanymi są normy wyrobuj w których w załączniku zawarte są wymagania stawiane danemu wyrobowi wynikające z wymagań podstawowych dla obiektów budowlanych określonych dyrektywą 89/106 oraz podawane są sposoby oceny zgodności i zasady oznakowania wyrobu znakiem CE. Dyrektywa jest aktem prawnym wiążącym państwa członkowskie tylko co do Zamierzonego celuj ale pozostawia im swobodę w doborze właściwego środka prawnego (np. ustawyc dla wdrożenia w życie jej postanowień. W Polsce wdrożenie dyrektywy 89/106 odbywa się poprzez przepisy: ustawy z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, ustawy - Prawo budowlane ustawy o wyrobach budowlanych. Przed wyrobami budowlanymi stawiane są wymaganiaj których celem jest zapewnienie szeroko pojętego bezpieczeństwa prawidłowo zaprojektowanym i wykonywanym z nich obiektom budowlanymj o czym mówi artykuł 5 ustawy - Prawo budowlane. Stąd też przepisy krajowe regulują ich obrót pod szczególnymi warunkamij poczynając od etapu wytwarzania (ochrona pracowników w czasie produkcjicj przez wbudowanie (bezpieczeństwo robót budowlanychcj aż do długotrwałej eksploatacji obiektuj w którym wyroby te zastosowano (bezpieczeństwo i zdrowie użytkownikówc. Regulacje te dotyczą nie tylko bezpieczeństwa budowlij lecz również zdrowiaj trwałościj oszczędności energiij ochrony środowiskaj aspektów ekonomicznych i innych kwestii istotnych ze względu na interes publiczny. Mają one także bezpośredni wpływ na rodzaj stosowanych wyrobów znajdują odzwierciedlenie w normachj aprobatach technicznych i innych przepisach krajowychj np. w warunkach technicznych. Brak porównywalności wymagań z funkcjonującymi w innych państwach stwarza bariery w handlu. Usuwanie barier między państwami członkowskimi UE możliwe było dopiero po zdefiniowaniu wymagań podstawowychj co nastąpiło w dokumentach interpretacyjnych (6 dokumentówj każdy z nich odnosi się do oddzielnego wymaganiac do dyrektywy nr 89/1 06/EWG. Zgodnie z dyrektywą 89/106/EWG na wspólnym rynku europejskim mogą być umieszczane tylko te wyrobyj których producent udowodni ich przydatność do stosowaniaj wykazując zgodność wyrobu ze specyfikacjami technicznymi (normy zharmonizowane i europejskie aprobaty technicznec zharmonizowanymi z dyrektywą. Przeprowadzenie odpowiedniej procedury atestacji zgodności umożliwia producentowi umieszczenie na wyrobie oznaczenia znakowaniem CE. Wyroby uznaje się za zgodne z dyrektywąj jeżeli spełniają wymagania podstawowe określone w normach z nią zharmonizowanych lub europejskich aprobatach technicznych. 13 PODSTAWY BUDOWNICTWA Purokody Eurokodami nazywana jest grupa Norm Europejskich dotyczących projektowania konstrukcji budowlanych. Zawiera one wspólne reguły umożliwiają projektowanie zarówno obiektów budowlanychj jak i elementów oraz wyrobów budowlanych wykonanych z różnych materiałów Pierwsze prace nad ujednoliceniem wspólnych zasad projektowania rozpoczęła powołana w 1972 r. organizacja Połączone Komitety Bezpieczeństwa Konstrukcji (JCSS — Joint Committees for Structural Safetycj która w 1978 r. opracowała obszerne międzynarodowe wytyczne dotyczące zapewniania niezawodności konstrukcji metodą częściowych współczynników bezpieczeństwa. W pracach nad wytycznymi brali także udział naukowcy „z za żelaznej kurtyny”j w tymi z Polski. Program prac nad Eurokodami przewidywał opracowanie 10 Eurokodówj które zostały już udostępnione przez Europejski Komitet Normalizacyjnyj CENj krajowym instytucjom normalizacyjnymj są to: PP 1990 PP 1991 PP 1992 PP 1993 PP 1994 Purokod 0: Purokod 1: Purokod 2: Purokod 3: Purokod 4: PP 1995 PP 1996 PP 1997 PP 1998 Purokod 5: Purokod 6: Purokod 7: Purokod 8: PP 1999 Purokod 9: Podstawy projektowania konstrukcji Oddziaływania na konstrukcje Projektowanie konstrukcji z betonu Projektowanie konstrukcji stalowych Projektowanie konstrukcji zespolonych stalowobetonowych Projektowanie konstrukcji drewnianych Projektowanie konstrukcji murowych Projektowanie geotechniczne Projektowanie konstrukcji odpornych na trzęsienie ziemi Projektowanie konstrukcji aluminiowych Każdy z Eurokodówj za wyjątkiem EN 1990j stanowi pakiet składający się z szeregu częścij których łącznie jest 58. Eurokody 2j 3j 4j 5j 6 1 9j są to tzw. Eurokody „materiałowe” jako że dotyczą konstrukcji budynków projektowanych w różnych rozwiązaniach materiałowych. Projektowanie wg Eurokodów materiałowych wiąże się ściśle z potrzebą uwzględnienia wymagań Eurokodu „Podstawy projektowania konstrukcji” (zwanego czasem Eurokodem 0c oraz Eurokodu 1. W celu uwzględnienia różnic w warunkach klimatycznychj poziomie życiaj a także przyjętych w poszczególnych krajach członkowskich poziomów bezpieczeństwa konstrukcjij w podstawowym tekście Eurokodów wskazano miejscaj gdzie mogą być przyjmowane parametry ustalane krajowo (NDP — Nationally Determined Parametersc. Przyjęte wartości do stosowania w danym kraju podawane są w Załącznikach krajowychj publikowanych łącznie z krajową wersją Eurokodu. Projektując konstrukcję budowlaną należy zatem stosować parametry krajowe tego państwaj na którego terytorium będzie się ona znajdowała. Przewiduje sięj że wszystkie części Eurokodów zostaną Wprowadzone do zbioru Polskich Norm do końca 2010 r.j poza Eurokodem 9j który będzie tłumaczony dopiero w 2011 r.j a wprowadzony do zbioru Polskich Norm — w 2012 r. Wymóg wdrożenia Eurokodówj określony na marzec 2010 r. został formalnie Spełniony przez Ministerstwo Infrastruktury poprzez wprowadzenie wszystkich Eurokodów 14 PODSTAWY BUDOWNICTWA do Załącznika zawierającego wykaz norm powołanych do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r.j w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowaniej z uwagaj że „Polskie Normy projektowania wprowadzające europejskie normy projektowania konstrukcji — Eurokodyj zatwierdzone i opublikowane w języku polskimj mogą być stosowane do projektowaniaj jezeli będą tworzyć kompletne zestawy norm obejmujących sobą wszystkie niezbędne informacje do zaprojektowania danego rodzaju konstrukcji (żelbetowej — wg PN-EN 1992j stalowej — wg PN-EN 1993j zespolonej stalowo-betonowej — wg PN-EN 1994j drewnianej — wg PN-EN 1995j murowej — wg PN-BN 1996j aluminiowej — wg PN-EN 1999c”. Na projektancie spoczywa więc obowiązek oceny możliwości projektowania wg Eurokodów wprowadzonych jako PN-EN w wersji polskiej. 15 PODSTAWY BUDOWNICTWA 4. PPPPPP PBLPPPPPPP PPPPPRPPPPP P KBBPPBRP PBPPKPÓP BBPPPLPPPPP PPLPKPP PPRMP PRPP PKPP PRPPPP PPPPPRPPĄPP PRPPPPPP PPPPPPĄPP PPĘ PP PBMPPRB P PBLPPPPPPP PPPPPRPPPPP P KBBPPBR BBPPPKÓP. 1 Porma lub akt prawny PN-70/B-02365 „Powierzchnia budynków. Podziałj określenia i zasady obmiaru” 2 PN-ISO 9836:1997 „Właściwości użytkowe w budownictwie. Określenie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych” 3 Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 100j poz. 1086 z późn. zmc 4 Ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o najmnie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 1998 r.j Nr 120j poz. 787 z późn.zm.c Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorówj mieszkaniowym zasobie i zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71j poz. 733 z późn. zm.c Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38j poz. 454c Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie wzoru i sposobu prowadzenia ewidencji 5 6 7 Bwagi dotyczące zastosowania Norma weszła w życie z dniem 1 stycznia 1970 r. i zachowała moc obowiązującą do dnia 2 kwietnia 1999 r.j tzn. do utraty ważności rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 24 czerwca 1994 r. w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm z zakresu budownictwaj gospodarki przestrzennej i komunalnej oraz geodezji i kartografii (Dz.U. nr 84j poz. 387j zm. 1995 r. nr 45j poz. 235c. Norma może być nadal zastosowanaj jako nieobowiązującaj a jej nabycie jest możliwe w drodze indywidualnego zamówienia kserokopii w PKN. Norma weszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r.j czyli po wejściu w życie ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji (Dz. U. nr 55 poz. 251 z póź. Zm.cj która zniosła obligatoryjność Polskich Norm. Minister GiB nie zamieścił nigdy w wykazie Polskich Norm obowiązujących w budownictwie normy PNISO 9836:1997 w części obejmującej pkt 5.1.j w której zostały określone zasady obmiaru i obliczania powierzchni w budynkach. Tekst normy jest do nabycia w punktach sprzedaży norm PKN. Ustawa z dnia 17 maja 1998 r. ustalała w pierwotnym brzmieniu (art. 20 ust. 1 pkt 2c obowiązek zamieszczenia w ewidencji budynków ich położeniaj przeznaczeniaj funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych. Dopiero ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz. U. nr 106 poz. 668cj która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1989 r.j dodano w art. 20 ust. 1 ustawy – Prawo geodezji i kartografii nowy pkt 3cj który rozszerzał zakres ewidencji budynków o wskazanie ich położeniaj funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej. Ustawa dotyczy tylko budynków mieszkalnychj a ściślej budynków z lokalami mieszkalnymi przeznaczonymi do wynajmuj ale została przytoczona tutaj ze względu na powołanie jej w ustaleniach rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. (patrz: Lp. 6c. Ustawa została przywołana tutaj ze względu na związek niektórych przepisów (art. 2c z zasadami ewidencji budynków. Związek ten wynika z treści załącznika nr 1 do rozporządzenia MI z dnia 23 czerwca 2003 r. (patrz: Lp. 6cj w którym został przedstawiony wzór ewidencji budynków ze wskazaniemj że podstawą obliczania powierzchni użytkowej budynku są zasady obmiaru i obliczania powierzchni użytkowej ustalone w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. Zgodnie z § 63 ust. 1j pkt 13 w ewidencji budynków zamieszcza się łącznej wyrażone w m2 pole powierzchni użytkowej: ac wszystkich lokalij bc pomieszczeń przynależnych do lokali. Rozporządzenie zostało wydane na podstawie delegacji ustanowionej w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (art. 84 ust. 5c i określa wzór ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanych. Rozporządzenie nie wskazuje wprost związku z postanowieniami ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficznej natomiast 16 PODSTAWY BUDOWNICTWA rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanych (Dz. U. nr 120j poz. 1130c nie ulega wątpliwościj że dane przewidziane we wzorach ewidencji załączonych do rozporządzenia MI powinny być wykorzystane do geodezyjnej ewidencji budynków. PKRÓPPPP PPRÓPPPPPP PPRM PPPPPRPPPPP PP-70/70B-02365 PP-PPP 9836:1997 Powierzchnia zabudowy Rzut poziomy budynku mierzony po zewnętrznym Powierzchnia terenu zajęta budynek w stanie obrysie ścian kondygnacji przyziemnej lub wykończonym. nadziemnej (gdy jej obrys wystaje poza obrys Nie wlicza się: pow. obiektów budowlanych lub kondygnacji przyziemnejc. ich części nie wystających ponad powierzchnię Zalicza się: prześwityj przejściaj rampyj terenuj elementów drugorzędnych np. markizj studzienkij wjazdy do garaży itp. Elementy daszkówj występów dachowychj oświetlenia ramp budynku mające oparcie na ziemi. i schodów zewnętrznychj powierzchnie obiektów pomocniczych (szklarniej szopyj altanyc. Powierzchnia całkowita Powierzchnia wszystkich kondygnacji budynku Suma powierzchni całkowitych wszystkich na- i podziemnych oraz przyziemnejj mierzona po kondygnacji (pod- i nadziemnychj poddaszaj obrysie zewnętrznym ścian. Składa się z tarasyj kondygnacje techniczne i magazynowec. powierzchni netto i konstrukcji budynku. Rozróżnia się powierzchnie w zależności od ich Zalicza się: loggiej galerie i rampy. zamknięcia i przekryciaj obmiar po obrysie zewnętrznym z uwzględnieniem tynkówj okładzin i balustrad. Nie wlicza się: wnęk i występów do celów estetycznych jeśli nie zmieniają powierzchni netto kondygnacji. Nie określa się dla: pustej przestrzeni między powierzchnią terenu a dolną częścią budynkuj przestrzeni wewnętrznej stropodachów wentylowanychj poddasza nieużytkowegoj gdzie nie można poruszać się w pozycji wyprostowanej. Powierzchnia całkowita kondygnacji jest liczona oddzielnie dla każdej kondygnacji. Powierzchnie w obrębie kondygnacji o różnej wysokości są obliczane oddzielnie (np. holej audytoriac. Składa się z powierzchni kondygnacji netto i powierzchni konstrukcji. Powierzchnia konstrukcji Powierzchnia przekroju poziomego pionowych Część powierzchni całkowitej kondygnacji elementów konstrukcji nośnych i nienośnych utworzone urzez elementy zamykające (np. ścianyc (słupyj ściany nośne i wypełniające – osłonowej i powierzchnię słupówj pionów wentylacyjnychj ścianki działowe itp. na wszystkich kondygnacjach kominówj ścian działowych oraz powierzchni 17 PODSTAWY BUDOWNICTWA budynku. przez które nie można przejść. Nie odlicza się i nie dolicza się do pozostałych rodzajów powierzchni – przejść oraz otworów okiennych i drzwiowych Powierzchnia wewnętrzna kondygnacji Powierzchnia całkowita kondygnacji minus Brak określenia powierzchnia ścian zewnętrznych. Składa się z powierzchni netto i powierzchni przegród wewnętrznych Powierzchnia netto Powierzchna wszystkich pomieszczeń budynku w Powierzchnia ograniczona przez elementy świetle konstrukcji nośnych i nienośnychj składa ograniczającej obliczana dla budynku się z powierzchni ruchuj usługowej i użytkowej. wykończonego na poziomie podłogi nie licząc listew przypodłogowychj progów itp. Dla powierzchni kondygnacji nie zamkniętych lub zamkniętych częściowo i bez elementów zamykających powierzchnię netto oblicza się z rzutu pionowego obrysu przekrycia. Powierzchnie w obrębie kondygnacji o różnej wysokości są obliczane oddzielnie Wlicza się: elementy nadające się do demontażu (ruryj kanałyj ścianki działowec. Nie wlicza się: powierzchni otworów na drzwi i okna oraz niszy w elementach zamykających. Składa się z powierzchni użytkowejj usługowej i ruchu. Powierzchnia ruchu Powierzchnia pomieszczeń oraz wydzielonych Część powierzchni netto przeznaczona dla ruchu części pomieszczeń i części kondygnacji wewnątrz budynku. przeznaczonych do ogólnej komunikacji na Wlicza się: pow. klatek schodowychj korytarzyj wszystkich kondygnacjach budynkuj wewnętrznych ramp i pochylnij poczekalnij W tym: korytarzej szyby dźwigowej galerie. balkonów ewakuacyjnychj powierzchnie netto szybów dźwigowych i powierzchnie zajęte przez urządzenia wbudowane przeznaczone do ruchu ogólnie dostępnego na każdej kondygnacji oddzielniej np. schody ruchome. Powierzchnia usługowa Powierzchnia pomieszczeńj służących do Część powierzchni kondygnacji netto zaspokojenia potrzeb związanych pośrednio z przeznaczona na usytuowanie instalacji w przeznaczeniem budynku na wszystkich jego urządzeń technicznych. kondygnacjach. Wlicza się: powierzchnie pomieszczeń przeznaczonych na podstawowe instalacje usługowej trzony kominowej kanały przełazowe i pomosty techniczne. Powierzchnia użytkowa Powierzchnia pomieszczeń służących do Część powierzchni netto odpowiadająca celom i zaspokojenia potrzeb związanych bezpośrednio z przeznaczeniu budynkówj klasyfikuje się ją przeznaczeniem budynku (lub jego wydzielonej zgodnie z celem i przeznaczeniem budynkówj w częścic – na wszystkich kondygnacjach. których są wznoszone. Składa się z powierzchni podstawowej i Składa się z powierzchni podstawowej i pomocniczej pomocniczej. Podstawowa Powierzchnia (część powierzchni użytkowejc do zaspokojenia podstawowych potrzeb Brak sprecyzowania wynikających z funkcji budynku lub jego wydzielonej części – na wszystkich 18 PODSTAWY BUDOWNICTWA kondygnacjach. Powierzchnia pomocnicza Powierzchnia (część powierzchni użytkowejc przeznaczona do zaspokojenia pomocniczych potrzeb wynikających z funkcji budynku i nie Brak sprecyzowania wchodzących w zakres potrzeb podstawowych – na wszystkich kondygnacjach. Powierzchnia obudowy budynków Dla budynków lub ich części zamkniętych ze wszystkich stron i przekrytych zarówno powyżejj jak i poniżej poziomu terenu. Rozróżnia się powierzchnie: Fundamentów (tj. pow. całkowita posadowienia najniższej kondygnacjicj ścian zewnętrznych poniżej poziomu terenuj ścian zewnętrznych powyżej poziomu terenuj dachu. Brak określenia Powierzchnie przeszklone wyszczególnia się oddzielnie. Nie wlicza się: elementów budynku poniżej poziomu najniższej kondygnacji (np. części fundamentówcj wnęk i pilastrów wykonanych w celach estetycznychj studzienek w chodnikach dla oświetlenia pomieszczeńj schodów zewnętrznychj zewnętrznych ramp i pochylnij zadaszeńj markizj poziomych osłon przeciwsłonecznychj wysuniętych części dachuj świetlikówj nasad kominowych itp. PKRPŚLPPPP PPPPPRPPPPP BŻPPKPPPP LPKPLP P BBPPPKÓP PG PPLPPKPPP PPRM P PKPÓP PRPPPPPP. Lp 1 2 Porma lub akt prawny PN-70/B-02365 „Powierzchnia budynków. Podziałj określenia i zasady obmiaru” PN-ISO 9836:1997 „Właściwości użytkowe w budownictwie. Określenie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych” Pkreślenie pojęcia powierzchni użytkowej (Pu) Zgodnie z pkt 3.7. normyj powierzchnią użytkową jest powierzchnia pomieszczeń służących do zaspokajania potrzeb związanych bezpośrednio z przeznaczeniem budynku (lub jego wydzielonej częścic – na wszystkich kondygnacjach. Norma nie zalicza balkonówj tarasów i loggii do powierzchni użytkowej lokalij ponieważ nie są one pomieszczeniami. Natomiastj zgodnie z pkt 3.2.j powierzchnie tych elementów zalicza się jedynie do powierzchni całkowitej budynku. Zgodnie z pkt 5.1.7.1 i 3 normyj Powierzchnia użytkowa jest to część powierzchni kondygnacji nettoj która odpowiada celon i przeznaczeniu budynku (…c. Powierzchnie użytkowe klasyfikowane są zgodnie z przeznaczeniem budynkuj dla których są one wznoszone. Dzieli się je zwykle na powierzchnie użytkowe podstawowe i powierzchnie użytkowe pomocnicze. Ponadto w pkt 5.1.7.2. norma ustalaj że Powierzchnia użytkowa określana jest oddzielnie dla każdej kondygnacji i dodatkowo dzielona zgodnie z 5.1.3.1. W pkt 5.1.3.1. norma rozróżnia (dzielic powierzchnie na danej kondygnacji na: ac zamknięte i przekryte ze wszystkich stronj bc niezamknięte ze wszystkich stron do ich pełnej wysokości i przekrytej np. loggiej które są ograniczone takimi elementami budowlanymij jak balustrady lub osłony zabezpieczające i poręczej lecz nie są przekrytej jak np. balkonyj a 19 PODSTAWY BUDOWNICTWA 3 4 5 6 7 Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 100j poz. 1086 z późn. zmc Ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o najmnie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 1998 r.j Nr 120j poz. 787 z późn.zm.c Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorówj mieszkaniowym zasobie i zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71j poz. 733 z późn. zm.c Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38j poz. 454c Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie wzoru i sposobu prowadzenia ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanych (Dz. U. nr 120j poz. 1130c więc przez analogię – także tarasy (dop. W.K.c. Ustawa nie określa zasad obliczania powierzchni użytkowej w budynkach. Ustawa określa m.in. (art. 3 ust.5cj że: Przez powierzchnię użytkową lokalu rozumie się powierzchnię wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokaluj a w szczególności kuchnij spiżarnij przedpokoij alkówj holij korytarzyj łazienek oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom najemcyj bez względu na ich przeznaczenie i sposób użytkowania; nie uważa się za powierzchnię użytkową lokalu mieszkalnego powierzchni balkonówj tarasów i loggiij antresolij szaf i schowków w ścianachj pralnij suszarnij wózkownij strychówj piwnic i komórek przeznaczonych na przechowywanie opału. W art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawa określa m.in. identyczną definicję powierzchni użytkowej lokaluj jak w art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. (patrz wyżej: Lp. 4c. Rozporządzenie mówi (§ 63 ust. 3cj że: Powierzchnię użytkową lokalu ustala się zgodnie z zadami określonymi w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (tj. Dz. U. z 1998 r.j Nr 120j poz. 787 z póź. zm.c – (patrz: Lp. 4c. We wzorze ewidencji budynkówj przedstawionym w załączniku nr 1 do rozporządzenia MIj wskazano że do obliczania powierzchni użytkowej budynku stosuje się zasady określone w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorówj mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (patrz: Lp. 5c. 20 PODSTAWY BUDOWNICTWA PPPPPP PBMPPRB PP PBLPPPPPPP PPPPPRPPPPP P BBPPPKPPP PG PPLPKPPP PPRM Zestawienie porównawcze zasad obmiaru pomieszczeń do obliczenia powierzchni w budynkach wg PN-70/B-02365 i PN-ISO 9836:1997 Przedmiot i sposób obmiaru Obmiar pomieszczenia wykonuje się na poziomie Obmiar pomieszczenia wykonuje się w świetle przegród (ścianc ograniczających Wnęki w ścianach o powierzchni do 0j1 m2 włącznie Wnęki w ścianach o powierzchni powyżej 0j1 m2 Przejścia w ścianachj drzwiach i oknach (balkonowychc Pilastry i inne występy ścienne o powierzchni do 0j1 m2 włącznie Pilastry i inne występy ścienne o powierzchni powyżej 0j1 m2 Pg PP-70/B-02365 1j00 m nad podłogą Pg PP-PPP 9836:1997 na poziomie podłogi w stanie surowymj tzn. bez tynków i okładzin1c W stanie całkowicie wykończonym2c Wlicza się do powierzchni konstrukcji (Pkc Dolicza się do powierzchni pomieszczenia nie dolicza się do powierzchni pomieszczenia nie potrąca się z powierzchni pomieszczenia potrąca się z powierzchni pomieszczenia i dolicza do powierzchni konstrukcji Wlicza się do powierzchni konstrukcji (Pkc jak PN-70/B-02365 Nie dolicza się do Pkj czyli nie potrąca z powierzchni pomieszczenia - do 0j01 m - do 0j1 m2 - do 0j01 m - do 0j01 m2 Dokładność pomiarów i obliczeń: - pomiaru liniowego - obliczenia powierzchni 1c Zgodnie z normą PN-70/B-02365 zasada dokonywania obmiaru w świetle stanu surowego obowiązywała również w odniesieniu do budynku istniejącego w stanie wykończonym. W tym celuj przy obmiarze z natury pomieszczeń i budynków w stanie wykończonymj norma wymagała uwzględnienia nominalnej grubości tynku wewnętrznego – 2 cm i tynku zewnętrznego – 3 cmj natomiast okładzin zewnętrznych – 5 cm. 2c Zgodnie z normą PN-ISO 9836:1997 wszelkie obliczenia powierzchni należy wykonywać w świetle wykończonych ścianj przy czym norma nie wskazuje nominalnej grubości tynków i okładzinj co oznaczaj że w obliczeniach wykonywanych przed wykonaniem budynku do wymiarów przedstawionych w projekcie budowlanym w stanie surowym należy dodawać grubości tynków i okładzin wg odnośnych norm lub specyfikacji technicznejj natomiast w budynku istniejącym w stanie wykończonym obmiar należy wykonywać zgodnie ze stanem faktycznym. Porównanie zasad uwzględniania wysokości pomieszczeń przy obliczaniu ich powierzchni Po powierzchni pomieszczeń zalicza się Powierzchnia o jednakowej 1c wysokości Pomieszczenia o wysokości różnej od poziomu danej kondygnacji Powierzchnia pomieszczenia zróżnicowanej wysokości o Pg PP-70/B-02365 Pg PP-PPP 9836:1997 w 100% w 100% nie wyodrębnia się z powierzchni całej kondygnacji Wyodrębnia się i liczy oddzielnie powierzchnię części kondygnacji o różnej wysokości powierzchnię pomieszczenia liczy się w całościj zgodnie z powierzchnią jego podłogij ale dzieli się ją na dwie części: - część o wysokości 1j90 m i - o wysokości powyżej 2j2 m liczy się w 100%j - o wysokości od 1j40 m do 2j20 m liczy się w 50% - poniżej 1j40 m nie wlicza się do 21 PODSTAWY BUDOWNICTWA powierzchni pomieszczenia. Powierzchnie zewnętrzne nie zamknięte ze wszystkich stronj dostępne z danego pomieszczenia (lokaluc. nie wlicza się do powierzchni użytkowej (Puc pomieszczenia (lokalucj ale zalicza się do powierzchni całkowitej budynku (Pcc więcejj - część o wysokości poniżej 1j90 mj która może być zaliczona wyłącznie do powierzchni pomocniczej – wg § 72 ust. 1 WT2002 2c dolicza się do PC i Puj ale wykazuje oddzielnie: - powierzchnie nie nakryte (balkonyj tarasyj galeriec - powierzchnie nakryte (loggiej gankij werandyc 1c Wysokość kondygnacji powinna zapewniać uzyskanie minimalnej wysokościj znajdującej się na tej kondygnacji pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzij zgodnie z obowiązującymi przepisami techniczno – budowlanymi. 2c chodzi o rozporządzenie MI z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznychj jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75j poz. 690 z późn. zm.c. PKRÓPPPP PPRÓPPPPPP PPRM KBBPPBRPPPPP Porównanie norm obliczania kubatury jest trudniejsze do przedstawienia niż porównanie określania powierzchni. Wynika to z nieco innego podejścia do obliczania kubatury. Podstawowe różnice są przedstawione w tabeli: Pielkości Podział kubatur PP- 70/B-02365 Nie ma – oblicza się jedną kubaturę (bruttoc. Sumaryczną kubaturę budynku podaje się w podziale na: ac kubaturę podziemia (piwnicc oraz części niepodpiwniczonejj bc kubaturę nadziemiaj cc kubaturę poddasza użytkowegoj dc kubaturę pozostałych fragmentów budynku zaliczonych w 100% lub 50% oraz kubaturę poddasza nieużytkowego. Kubatura netto Brak określenia Określenie wysokości budynków Różna dla budynków podpiwniczonych i podziemnychj niepodpiwniczonychj składających się z części o różnym obrysie poszczególnych kondygnacji PP-PPP 9836:1997 Podział na kubatury w zależności od ich zamknięcia i przekryciaj a także podział n kubaturę brutto i netto. Jest objętością utworzoną przez powierzchnie wewnętrzne elementów zamykającychj kubaturę netto dzieli się ze względu na to nad jaką powierzchnią kondygnacji się znajdująj tj. nad powierzchnią kondygnacji netto (kondygnacji pełnychj poniżej poziomu terenu i niepełnychc i nad pow. wewnętrzną kondygnacji (użytkowąj usługową i ruchucj mogą być one dalej dzielone zgodnie z podziałem kubatur. Określa się w odmienny sposób dla każdego rodzaju kubatury w zależności: od umiejscowienia elementu w budynku względem poziomu terenuj powtarzalności kondygnacjij zakończenia kondygnacji (np. dachj tarascj spodu kondygnacji (np. otwarta 22 PODSTAWY BUDOWNICTWA Obliczanie kubatury budynków Iloczyn powierzchni obliczonej zgodnie z wcześniejszymi zaleceniami i wysokości podanej powyżejj określone w normie jest obliczanie kubatur dla budynków podpiwniczonych i podziemnychj niepodpiwniczonychj częściowo podpiwniczonychj złożonych z części o różnych wysokościachj o różnym obrysiej zawierające pomieszczenia użytkowe w kondygnacji poddasza i częściowo osłoniętych lub nieosłoniętych ścianami. przestrzeń pod kondygnacjącj zamknięcia i przekrycia kondygnacji. Iloczyn powierzchni określonej zgodnie normą i wysokości określonej oddzielnie dla każdego rodzaju kondygnacjij np. w zależności od położenia danej części przestrzeni budynku względem powierzchni terenu. Pasady obmiaru do obliczania kubatury budynków wg Polskich Porm. Porównanie zasad obmiaru do obliczania kubatury budynków i ich części wg norm PN-69/B02360 i PN-ISO 9836:1997 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Przedmiot i sposób obmiaru Obmiar rzutu poziomego kondygnacji wykonuje się na poziomie Obmiar rzutu poziomego kondygnacji wykonuje się po obrysie przegród zewnętrznych Wysokość kondygnacji dla obliczenia: ac kubatury ogólnej (Voc lub brutto (Vbc bc kubatury wewnętrznej (Vwc cc kubatury netto (Vnc Pilastry i inne występy ze ścian zewnętrznych Otwarte wnęki (loggiec i galerie przekryte (krużgankicj podcienia podpartej bramy przejazdowe i prześwity Balkony oraz galerie i tarasy otwarte nad niższymi częściami budynku 7 Wykusze zamknięte 8. Świetliki dachowe i lukarny 9. Kominy wbudowane i przewody obudowane Pg PP-69/B-02360 1j0 m nad poziomem podłogi Pg PP-PPP 9836:1997 na poziomie podłogi w stanie surowymj bez wykończenia elewacjij czyli bez tynków i okładzin niekonstrukcyjnych1c ac od wierzchu podłogi pomieszczenia do wierzchu podłogi nad stropem nakrywającym bc w normie nie było Vw w stanie całkowicie wykończonymj czyli z grubością tynków zewnętrznych i okładzin cc w normie nie było Vn wlicza się do kubatury występu > 0j1 m2 rzutu poziomego wlicza się w 100% licząc od wierzchu płyty dolnej do wierzchu przekrycia wlicza się w 100% balkony od spodu płyty do wierzchu balustrady – jeżeli mają wysięg > 1j0 m (o tarasach norma nie mówic wlicza się w 100%j licząc od spodu stropu dolnego do wierzchu przekrycia wlicza się w 100%j jeżeli mają przekrój pionowy ≥ 1j0 m2 wlicza się w 100%j kominy wyższe niż 1 m od poziomu kalenicyj o powierzchni rzutu poziomego ≥0j5 m2 licząc ac od spodu konstrukcji podłogi do wierzchu podłogi nad stropem przekrywającymj bc od wierzchu podłogi do spodu stropuj cc od wierzchu podłogi do spodu stropu nie wlicza się do kubatury bez względu na wielkość przekroju wlicza się w 100% licząc od wierzchu płyty dolnej do wierzchu przekrycia balkony wlicza się w 100% od spodu płyty do wierzchu balustradyj natomiast tarasy na stropodachu – od posadzki do wierzchu balustrady wlicza się w 100%j licząc od spodu stropu dolnego do wierzchu przekrycia wlicza się w 100% wg faktycznej objętości nie wlicza się w ogóle 23 PODSTAWY BUDOWNICTWA 10. Kominy przybudowane do budynku 11. ac schody zewnętrzne wspornikowe mające >3 stopnie i powierzchnię rzutu poziomego ≥ 1j0 m2 bc schody zewnętrzne mające >3 stopnie oraz rampy i tarasy nieprzekrytej oparte na gruncie Studzienki piwniczne i podobne elementy 12. 13. Częściowo przekryte galerie i loggie dostawiane 14. Przekryte pochylniej schody zewnętrzne i rampy podparte i wspornikowe 15. Daszki i podcienia wspornikowe o wysięgu ≥ 1j0 o wysokości jednej kondygnacji Przestrzeń poddaszy nieużytkowych (strychówc i stropodachów 16. 17. 18. Innej niewymienione wyżej drobne elementy architektoniczno - budowlane Zasady mierzenia wysokości budynku nadziemnego podpiwniczonego i podziemnego 19. Zasady mierzenia wysokości budynku niepodpiwniczonego (nie licząc poddasza nieużytkowego 20. Dokładność pomiarów liniowych do obliczenia kubatury wysokość od płaszczyzny dachu wlicza się w 100% bez względu na wielkość przekroju poziomego na całą wysokość faktyczną od poziomu przyjętego dla wysokości budynku ac wlicza się w 100% od spodu płyty do wierzchu balustrady bc wlicza się w 100% od poziomu terenu do wierzchu płyty (posadzkic wlicza się w 100%j licząc od wierzchu płyty dolnej do krawędzi górnejj jeżeli mają powierzchnię płaszczyzny pionowej >0j5 m2 wlicza się w 50%j licząc od spodu płyty do wierzchu przekrycia wlicza się w 50%j licząc odpowiednio – od poziomu terenu lub od spodu płyty – do wierzchu przekrycia Wlicza się w 50%j licząc od poziomu terenu do wierzchu przekrycia wlicza się w 30% przestrzeń poddaszy i przestrzeni stropodachów o średniej wysokości ≥ 1j0 m nie wlicza się do kubatury od wierzchu podłogi do wierzchniej warstwy ocieplenia stropu lub stropodachu nad najwyższą kondygnacją + odpowiedni procent kubatury strychu i elementów ponad dachem (Lp. 8j9j16c od wierzchu chodnika lub przyległego terenu do wierzchu warstwy ocieplenia i podłogi na stropie nad najwyższą kondygnacją użytkową lub do wierzchu ocieplenia pokrycia stropodachu do 0j01 m nie ma w normie żadnych ustaleńj ale należy wliczać do kubatury w 100%j jeżeli nie mają charakteru pilastruj lecz stanowią konstrukcję dobudowaną do budynku ac nie wlicza się do kubaturyj bez względu na wielkość powierzchni bc jw. nie wlicza się do kubaturyj bez względu na wielkość wlicza się w 100% (część przesłoniętą – licząc do wierzchu przekryciaj część nieprzesłoniętą – do wierzchu balustradycj lecz przedstawia te części kubatury oddzielnie nie wlicza się do kubatury nie wlicza się do kubatury wlicza się w 100% wg rzeczywistych wymiarów nie wlicza się do kubatury od spodu konstrukcji nośnej podłogi (bez warstw podkładowychc do pokrycia dachu wg faktycznego kształtu geometrycznego od spodu konstrukcji nośnej podłogi (bez warstw podkładowychc do wierzchu warstwy ocieplenia i podłogi na stropie nad najwyższą kondygnacją użytkową lub do wierzchu ocieplenia i pokrycia stropodachu do 0j01 m 24 PODSTAWY BUDOWNICTWA ac budynku do 10 000 m3 – do każde obliczenie kubatury z 1j0 m3 dokładnością do 0j01 m3 bc budynku powyżej 10 000 m3 – do 100 000 m3 do 10j0 m3 cc budynku powyżej 100 000 m3 – do 100 m3 1c Norma PN-69/B-02360 ustalaj że w przypadku obliczania kubatury budynku istniejącego w stanie wykończonymj jego wymiary z natury należy sprowadzić do stanu surowegoj przyjmując grubość okładzin – 5 cm albo grubość tynku – 3 cmj czyli zmniejszając długość ścianyj np. w przypadku oblicowania kamieniem – o 10 cmj a otynkowanej o 6 cm. 21. Dokładność obliczenia kubatury 5. PPKBMPPPPPPP PBPPKPB BBPPPLPPPGP 1. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany przechowywać przez okres istnienia obiektu dokumentyj tj. dokumentację budowy i dokumentację powykonawcząj decyzje dotyczące obiektuj a takżej w razie potrzebyj instrukcje obsługi i eksploatacji: obiektuj instalacji i urządzeń związanych z tym obiektem oraz opracowania projektowe i dokumenty techniczne robót budowlanych wykonywanych w obiekcie w toku jego użytkowania. 2. W przypadku opracowania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku o powierzchni użytkowej przekraczającej 1000m2j który jest zajmowany przez organy administracji publicznej lubj w którym świadczone są usługi znacznej liczbie osóbj jak dworcej lotniskaj muzeaj hale wystawienniczej świadectwo charakterystyki energetycznej powinno być umieszczone w widocznym miejscu w budynku. 3. Właściciel budynkuj z wyjątkiem: • budynków podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; • używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej; • przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata; • niemieszkalnych służących gospodarce rolnej; • przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na energię nie większym niż 50 kWh/m2/rok; • mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku; • wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2.j jest obowiązany zapewnić sporządzenie świadectwa charakterystyki energetycznej budynkuj jeżeli: 1) upłynął termin ważności świadectwa charakterystyki energetycznego budynku; 2) w wyniku przebudowy lub remontu budynkuj uległa zmianie jego charakterystyka energetyczna. Książka obiektu budowlanego 1. Właściciel lub zarządca jest obowiązany prowadzić dla każdego budynku oraz obiektu budowlanego niebędącego budynkiemj którego projekt jest objęty obowiązkiem 25 PODSTAWY BUDOWNICTWA sprawdzenia pod względem zgodności z przepisamij w tym techniczno budowlanymij przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub rzeczoznawcę budowlanegoj książkę obiektu budowlanegoj stanowiącą dokument przeznaczony do zapisów dotyczących przeprowadzanych badań i kontroli stanu technicznegoj remontów i przebudowyj w okresie użytkowania obiektu budowlanego. 2. Obowiązek prowadzenia książki obiektu budowlanegoj o którym mowa w pkt. 1j nie obejmuje właścicieli i zarządców: 1) budynków mieszkalnych jednorodzinnych; 2) obiektów budowlanych: a) budownictwa zagrodowego i letniskowegoj b) dla których nie ma obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę. 3) dróg lub obiektów mostowychj jeżeli prowadzą książkę drogi lub książkę obiektu mostowego na podstawie przepisów o drogach publicznych. 3. Protokoły z kontroli obiektu budowlanegoj oceny i ekspertyzy dotyczące jego stanu technicznegoj świadectwo charakterystyki energetycznej oraz dokumenty techniczne związane z utrzymaniem obiektu powinny być dołączone do książki obiektu budowlanego. 4. Minister właściwy do spraw budownictwaj gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określij w drodze rozporządzeniaj wzór książki obiektu budowlanego i sposób jej prowadzenia. 5. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany udostępniać dokumenty załączone do książki obiektu przedstawicielom właściwego organu oraz innych jednostek organizacyjnych i organów upoważnionych do kontroli utrzymania obiektów budowlanych we właściwym stanie technicznym oraz do kontroli przestrzegania przepisów obowiązujących w budownictwie. 26