Syberia w oczach Polaków końca XIX i XX wieku. A. Mickiewicz III cz

Temat: Syberia w oczach Polaków końca XIX i XX wieku. A. Mickiewicz III cz.
Dziadów oraz W. Staroń Syberyjska lekcja.
Opracowanie: Katarzyna Czubińska
Etap edukacyjny: liceum
Jednostka metodyczna: język polski
Czas: 1h
Cele:
• zna historię zesłańców syberyjskich,
• wie na czym polegał proces filomatów i filaretów,
• konfrontuje obraz Rosji zawarty w dramacie Mickiewicza z obrazem z filmu Staronia,
Metody pracy:
• analiza filmu, tekstu;
• praca w parach,
• prezentacja lub webquest,
Materiały dydaktyczne:
• film Syberyjska lekcja, reż. W. Staroń, Polska 1998.
• A. Mickiewicz, Dziady cz. III, Kraków 2005.
• prezentacja
• karta pracy
Pojęcia kluczowe: powstanie listopadowe, proces filomatów i filaretów, zesłańcy
syberyjscy, Wielka Emigracja
Przed zajęciami:
Uczniowie zapoznają się z filmem i dramatem w domu.
Zespół chętnych osób przygotowuje webquest na temat Filomatów i Filaretów oraz ich
procesu. Lub w przypadku braku dostępu do rzutnika i komputera tradycyjną prezentację z
plakatami.
WebQuest to nowoczesna metoda pracy dydaktycznej, która wykorzystuje możliwości
technologii informacyjnej. Zasadniczym celem edukacyjnym WebQuest'u jest nauczenie
poszukiwania informacji (w różnych źródłach, najczęściej w Internecie) oraz ich
selekcjonowania, opracowywania, oceniania ich przydatności. Metoda ta aktywizuje ucznia,
zmusza do samodzielnej pracy. Może być wykorzystywana w procesie nauczania dowolnego
przedmiotu na każdym etapie edukacji. Więcej informacji na stronie: http://webquestmetoda.blogspot.com/
Uwagi:
Lekcja może stanowić wstęp do omawiania III cz. Dziadów lub jej podsumowanie
wykorzystując informacje z Ustępu
www.filmotekaszkolna.pl
Przebieg zajęć:
1. Lekcję rozpoczynamy od przedstawienia webqestu zawierającego informacje na
temat procesu filomatów i filaretów a także ich zesłania na Syberię.
Czas około 5 min
2. Uczniowie w parach opracowują fragm. III cz. Dziadów, Ustęp Droga do Rosji.
Rosja oczami Mickiewicza - Droga do Rosji III cz. Dziadów
•
•
•
•
•
•
Jak wygląda droga do Rosji?
Dlaczego nazywa ją dziką krainą?
Kim są napotykani ludzie?
Jak wyglądają?
Czym się zajmują?
Wyjaśnij metaforę „duszy gąsienicy”
Np.:
Rosję stanowią ogromne niezaludnione połacie ziemi, na których brak jakichkolwiek
śladów życia. Gdzieniegdzie wśród śniegu wybijają świerki lub jodły, w większości
jednak jest to biała kraina. Napotkać tam można skupiska ludzkie zrzeszone w
domach ustawianych w pary rzędem. Zamieszkane przez rosłych, wysokich ludzi o
szerokich karkach i pustych oczach. Ludzi, którzy nigdy jeszcze nie sprzeciwili się
temu w jaki sposób żyją, to ludzie których serce są gorące, ale jeszcze nieświadome
niewoli, jednak czy się odważą walczyć o lepszy los tego nie wie.
Prezentacja efektów pracy.
Czas około 15 min
3. Jak wygląda świat Syberii po upływie przeszło 100 lat, co się zmieniło?
Uczniowie otrzymują karty pracy. Podobnie jak i poprzednio pracują z tekstem
kultury. Przykładowe fragmenty filmu do wykorzystania:
• początkowe sceny obraz mieszkania bohaterki,
• scena z tramwajem widok z okien, fragm. dotyczący konduktorki,
• scena pokazująca strajk nauczycieli.
• łowienie ryb w przeręblach
Jak wyglądała Syberia po upływie przeszło 100 lat - Syberyjska lekcja
•
•
•
•
Jak wygląda życie na Syberii,
Co jest największym problemem ludzi zamieszkujących te tereny,
Do czego dążą, jakie mają marzenia pragnienia?
Dlaczego szerzy się wśród nich alkoholizm?
www.filmotekaszkolna.pl
Np.:
Obecnie tereny, które pokazał Staroń zamieszkane są przez potomków zesłańców
syberyjskich, wegetujących na obrzeżach dawnego imperium. Ich codzienność to
ciężka praca w trudnych warunkach przy wielostopniowym mrozie, w większości brak
zapłaty co wiąże się z brakiem jedzenia.
Każdy posiada tu kawałek ziemi, na którym uprawia ziemniaki, by móc przerwać
zimę. Życie tych ludzi toczy się bez celu, chodzą do pracy, by nie zwariować, nie dla
pieniędzy. Nie mają celu, dawne ideały przestały mieć znaczenie. Obecnie często
tym ideałem staje się alkohol. By urozmaicić swoje życie uczestniczą w lekcjach j.
polskiego lub jak jeden z bohaterów tłumaczą Biblię to daje im siłę do przetrwania.
Prezentacja efektów pracy.
Czas około 15 minut
4. Wnioski:
Jak zmieniła się Rosja - Syberia na przestrzeni 100 lat?
Np.:
Czas który dzieli dwa obrazy, literacki i filmowy Syberii z pozoru jest przepaścią,
jednak gdy patrzymy na to jak zmieniła się Syberia nie dostrzegamy upływu tak wielu
lat. Mieszkania z pewnością posiadają wyższy standard, jest prąd, woda, gaz. To
jednak nie zmienia faktu, że ludzie nadal nie mają tu za co żyć. Ich codzienność to
tułaczka bez celu, nie widzą dla siebie przyszłości. Marzeniem jest tu praca w policji
gdyż zapewnia stabilizację finansową.
Bohaterka choć zaznacza iż zżyła się ze swoimi uczniami to dodaje również, że cały
czas jest tą osobą z zewnątrz. Nie może dostosować się choćby ze względu na
jedzenie, które jest dla niej za tłuste, nie pojmuje dlaczego świętują dzień kobiet
przez 5 dniu kosztem pensji, choć na co dzień nie mają co włożyć do garnka.
Różnice kulturowe nie zacierają się w tym filmie wręcz przeciwnie są zaznaczone
dość intensywnie.
www.filmotekaszkolna.pl