Perspektywy psychiatrii oczyma biologa
Transkrypt
Perspektywy psychiatrii oczyma biologa
2. Tydzień Mózgu w Poznaniu 15-19 marca 2010 r. Prof. dr hab. Jerzy Vetulani Sesja: Inauguracja Członek rzeczywisty PAN Instytut Farmakologii Polskiej Akademii Nauk w Krakowie PONIEDZIAŁEK - 15 marca 2010, godz. 17.10 PERSPEKTYWY PSYCHIATRII OCZYMA BIOLOGA Dwa wielkie nurty współczesnej psychiatrii - psychiatria analityczna i psychiatria biologiczna współistnieją ze sobą zażarcie rywalizując. Mimo olbrzymich postępów psychiatrii biologicznej, psychoterapia gra wciąż istotną rolę w leczeniu chorób umysłowych. Zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna i terapia interpersonalna są skuteczne, zwłaszcza gdy łączy się je z farmakoterapią. Chociaż niewątpliwie szybciej rozwija się obecnie terapia biologiczna i warto się przyjrzeć perspektywom terapii chorób psychicznych w aspekcie całościowym. Do ostatnich dekad uważano, że nie można badać biologicznych podstaw psychoterapii, i psychiatrzy analityczni i biologiczni mając ewidentne poczucie własnej wyższości patrzyli na siebie wrogo, Psychoterapeuci i psychoanalitycy uważają, że psychiatria jest nauką o leczeniu duszy, traktując ja jako byt niematerialny i niezależny od ciała, podczas gdy psychoneurolodzy i psychiatrzy biologiczni uważają, że dusza, świadomość i aktywność neuronalna mózgu są synonimami i dla nich psychiatria to postępowanie mające zapewnić normalizację zaburzeń aktywności sieci neuronalnych. Spór o naturę duszy i relacji pomiędzy duszą a mózgiem trwał od starożytności po dziś dzień. Nowoczesne badania neurobiologiczne wykazują, że materialne i psychiczne aspekty mózgu są ściśle powiązane: materia mózgu decyduje o ekspresji świadomości, ale aktywność psychiczna – świadomość – kształtuje mózg, wywołując w nim określone zmiany materialne. Nawet założywszy, że psychiatria to nauka o leczeniu duszy, nie ulega wątpliwości, że aby duszę skutecznie leczyć, trzeba mieć o niej wiedzę. Wiedzy tej dostarczają wyspecjalizowane nauki: psychologia poznawcza i neurofilozofia, ale najwięcej - neurobiologia. Ponieważ nie można naukowo badać mózgu „od wewnątrz”, metodą introspekcji, a jedynie wychodząc za zewnątrz, cały postęp neurobiologii, zależy do postępu metodycznego. Poznanie procesów fizjologicznych, podstaw funkcjonowania zdrowego organizmu, rozwija się lawinowo, zwłaszcza w ostatnim półwieczu. Pozwoliło ono na osiągniecie istotnego postępu w psychiatrii, i wskazuje na dalsze możliwości rozwoju terapii schorzeń psychicznych. Zaburzenia psychiczne znane były od początków cywilizacji i usiłowano je leczyć w rozmaite sposoby. Medyczne, oparte na biologii, modele opętania psychicznej zaczęto konstruować po stwierdzeniu, że syfilis powoduje zaburzenia psychiczne. Rozwijają się one bardzo szybko i dają szansę na skuteczna terapie tych schorzeń. Biolog widzi przyszłość psychiatrii w • postępie technicznym, służącym lepszemu poznaniu mózgu, • postępie terapeutycznym, wykorzystującym zdobycze chemii, genetyki, biologii molekularnej i neurochirurgii • ulepszaniu metod psychoterapeutycznych • symbiozie podejścia biologicznego z podejściem psychologicznym Postęp techniczny dotyczy głównie metod badania mózgu, i obejmuje techniki takie, jak EEG i ERP, neuroobrazowanie, neurochemię, neurobiologię molekularną, genetykę i epigenetykę, oraz proteomikę. Postęp terapeutyczny to wprowadzenie neurochirurgii i technik głębokiej stymulacji mózgu, stały rozwój farmakologii, zwłaszcza wprowadzanie leków działających ponad neuroprzekaźnictwem, zwiększających neuroplastyczność i normujących rytmy dobowe, a wreszcie opracowania algorytmów pozwalających na symbiozę farmakoterapii i psychoterapii. Jednym z omówionych zagadnień będzie problem połączenia mózgu z komputerem przez interfejs celem sterowania komputera aktywnością kory mózgowej i jego implikacje.