Czar czerwonego polaru, czyli studenckie koła - KKiOnZ

Beata Bacińska
Czar
czerwonego
polaru,
czyli
studenckie
koła
przewodnickie
Góry fascynowały ludzi od zawsze. Piękne, lecz surowe i niebezpieczne,
potrafią zdradziecko uwięzić zagubionego wędrowca. Mimo tego juŜ od tak
dawna turyści podejmują ryzyko obcowania z nimi. Dlatego właśnie wielu tak
bardzo pociąga górska włóczęga. Ta pasja dała początek takŜe młodym turystom
zrzeszonym w studenckich kołach przewodnickich. Organizacje te tworzone były
w celu szkolenia kadry do prowadzenia górskich obozów wędrownych z udziałem
braci studenckiej.
Jako pierwsze w Warszawie powstało Studenckie Koło Przewodników
Beskidzkich (SKPB Warszawa; 1957 r.). Na działalność SKPB Warszawa składa się
przede wszystkim szkolenie przyszłych przewodników górskich oraz organizacja
wyjazdów, z których zdecydowanie naleŜy wyróŜnić dwa duŜe ogólnopolskie
rajdy studenckie: odbywający się pod koniec września rajd Połoniny (od 1960 r.)
oraz rajd Beskid Niski (od 1965 r. na przełomie kwietnia i maja), będące
największą tego typu imprezą w kraju. Nie zapomina się równieŜ o młodszych
miłośnikach gór, dla których organizowany jest rajd Beskidzki Trakt. W czasie
wakacji pod hasłem „Akcja Lato” wszyscy amatorzy turystki górskiej zapraszani
są do wspólnego wędrowania nie tylko w Karpatach, ale teŜ w Alpach,
Pirenejach, górach Bałkanów i Azji. Najnowszą propozycją Koła jest zimowe
zdobywanie korony Beskidów na rakietach śnieŜnych.
Oprócz organizacji wyjazdów, od połowy lat sześćdziesiątych SKPB
prowadzi szeroko zakrojoną działalność wydawniczą, skupiając się głównie na
publikacjach dotyczących południowo-wschodniej Polski. Od początku lat
siedemdziesiątych,
z
pewnymi
przerwami,
wydawane
są
dwa
roczniki
krajoznawcze – "Połoniny" (poświęcony Beskidom Wschodnim) i "Magury"
(poświęcony Beskidowi Niskiemu). Poza tym działalność wydawnicza SKPB
Warszawa to juŜ blisko 200 pozycji obejmujących liczne materiały szkoleniowe,
przewodniki, śpiewniki... Warto wspomnieć, iŜ SKPB angaŜuje się takŜe
w organizację róŜnych wydarzeń kulturalnych – m.in. w warszawską edycję
koncertu "W górach jest wszystko co kocham" oraz Slajdowiska Czwartkowe na
Politechnice Warszawskiej (razem ze Stowarzyszeniem Studentów "Geoida"
i Kołem PTTK nr 1). SKPB Warszawa jest właścicielem chatki studenckiej
28
w Teodorówce k. Dukli (środkowa część Beskidu Niskiego). Prowadzi takŜe
studencką bazę namiotową w Regetowie. Na szczególne podkreślenie zasługuje
akcje odbudowy cmentarza wojennego nr 51 na Rotundzie. Przez kilkadziesiąt
lat SKPB naleŜało współtworzyło Oddział Międzyuczelniany PTTK w Warszawie.
Dziś istnieje w OM jako Koło nr 9 pod skróconą nazwą Koło Przewodników
Beskidzkich. Jest jedną z najliczniejszych studenckich organizacji zrzeszającą
miłośników gór w stolicy.
Na Połoninie BorŜawa (fot. M. Pietrzak)
Po
czym
moŜna
rozpoznać
przewodnika
naleŜącego
do
SKPB?
Wypatrujcie trójkątnej blachy przedstawiającej stylizowaną cerkiew łemkowską
oraz czerwonego polaru z biało-czarnym paskiem na lewym ramieniu.
Kolejną studencką organizacją przewodnicką było załoŜone przez
Przemysława Pilicha w 1969 r. Studenckie Koło Przewodników Świętokrzyskich
(SKPŚ). Przez wiele lat działało ono w strukturach Oddziału Międzyuczelnianego
w Warszawie. Od początku istnienia jego członkowie aktywnie przyczyniali się
do rozwoju turystyki akademickiej organizując szkolenia przewodnickie (z reguły
przy ścisłej współpracy z Kołem PTTK nr 1) oraz wyprawy górskie. Na
wyróŜnienie bez wątpienia zasługuje Rajd Świętokrzyski, który jest nawet
starszy, niŜ samo Koło. Niegdyś całe rzesze studentów Politechniki Warszawskiej
brały udział w tej imprezie, a i zdarzało się, Ŝe sam J.M. Rektor (prof. A.
Kiliński) w nim uczestniczył. SKPŚ organizowało takŜe zgrupowania turystyczne,
spływy kajakowe oraz imprezy na orientację. Wędrowali nie tylko po Górach
Świętokrzyskich, ale takŜe w odległe tereny Rodopów i Indii. Oprócz tego Koło
prowadziło działalność wydawniczą. Dzięki staraniom jego członków światło
dzienne
ujrzało
trzytomowe
dzieło
29
„Góry
Świętokrzyskie
-
Słownik
Krajoznawczy”.
SKPŚ
prowadziło
niegdyś
bazę
namiotową
w
Górach
Świętokrzyskich. Zbłąkany wędrowiec zawsze mógł tam znaleźć miejsce na
odpoczynek.
Znakiem charakterystycznym członków SKPŚ jest szary polar oraz,
wyjątkowo, okrągła blacha przedstawiająca dumnie stojącego na tle górskiego
masywu rogatego zwierza z krzyŜem znajdującym się między jego poroŜem.
Emblematy przewodnickie SKPB, SKPŚ, SKPT i SKG
Studencki
Klub
Górski
(SKG)
powstał
w
ramach
Oddziału
Międzyuczelnianego PTTK w 1978 r. by zaraz... związać się z Oddziałem
Uniwersyteckim. JednakŜe po rozwiązaniu tego ostatniego powrócił, częściowo
do OM jako Koło nr 11. Tak jak i poprzednie koła prowadzi działalność
szkoleniową edukując przewodników beskidzkich. Istotną rolę w Ŝyciu SKG
odgrywa baza namiotowa „Madejowe ŁoŜe” w Podwilku na Orawie, którą koło
prowadzi do 1989 r. Przewodnicy SKG noszą czerwone polary z biało-niebieskim
paskiem na lewym rękawie oraz okrągłe blachy przedstawiające widok
ośnieŜonego szczytu górskiego.
Najmłodszym warszawskim studenckim kołem przewodnickim jest
powstałe w 2008 r. Studenckie Koło Przewodników Turystycznych (SKPT). Koło
30
zrzesza przewodników miejskich, terenowych i górskich oraz pilotów wycieczek.
Nie prowadzi na razie Ŝadnego szkolenia przewodnickiego, ale aktywnie
uczestniczy
w
Ŝyciu
turystycznym
Oddziału.
Jeśli
zobaczycie
osobnika
z trójkątną blachą przedstawiającą niewiastę wraz z jednoroŜcem, to jest to
właśnie członek SKPT.
W odpowiedzi na wzrastającą aktywność braci studenckiej i Ŝywiołowy
rozwój turystyki akademickiej, w Warszawie powstały pręŜnie rozwijające się
organizacje mające na celu wykształcenie kwalifikowanych kadr przewodnickich.
JuŜ od ponad pół wieku przewodnicy studenccy organizują i prowadzą liczne
obozy wędrowne i stacjonarne, rajdy, zloty, a podczas pokazów zdjęć chętnie
dzielą się z nami swoimi wraŜeniami z niezwykłych wypraw. Pozostaje mieć
nadzieję, iŜ jeszcze przez długi czas będą tak wspaniale inspirowali brać
studencką turystyką górską.
Bibliografia:
Kowalski W. 2000. Studenckie koła przewodnickie. Biuletyn 4K. 1(18).
Wielocha A. (red.). 2007. Pół wieku w górach: 1957-2007, czyli dzieje
Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich w Warszawie. Studenckie Koło
Przewodników Beskidzkich, Warszawa.
31