Mgr Magdalena Nowicka

Imię i nazwisko wykładowcy: Wojciech Starostecki
e-mail: [email protected]
Wyższa Szkoła Artystyczna
WYBRANE ZAGADNIENIA Z HISTORII FILMU
Rok: II
Semestr:
III,
Rok akademicki:
2011/ 2012
Studia:
niestacjonarne
liczba godzin w semestrze: 18 (wykłady 12 godz.,ćwiczenia 6 godz.)
Forma zaliczenia:
1.
sem. III zaliczenie
Cele zajęć oraz ich opis:
Zasadniczym celem zajęć jest zapoznanie studentów z dorobkiem kinematografii światowej (przede wszystkim
europejskiej i amerykańskiej) poprzez prezentację historycznego rozwoju filmu jako zjawiska artystycznego. W czasie zajęć
studenci poznają w porządku chronologicznym najważniejsze nurty i tendencje kształtujące oblicze filmu na świecie,
zapoznając się z wybranymi, wybitnymi filmami prezentowanymi na tle przemian politycznych, społecznych i artystycznych
jakie dokonywały się w wieku XX. Przy okazji omawiania poszczególnych dzieł uczestnicy zajęć poznają najważniejsze
pojęcia teoretyczne z zakresu estetyki i języka filmu (kadr, ujęcie, scena, montaż, głębia ostrości, fabuła, narracja). W
ramach wykładów poruszana jest także problematyka gatunków filmowych oraz funkcjonowania kina w obiegu kultury
wysokiej i popularnej (film jako dzieło sztuki i jako element kultury masowej).
Efektem finalnym kształcenia w ramach tego przedmiotu ma być zdobycie przez studentów wiedzy i umiejętności
pozwalających na samodzielną analizę dzieła filmowego pod względem warsztatowym (czyli: ”jak to jest zrobione”) i
estetycznym (czyli „dlaczego tak to zrobiono”). Studenci nabywają umiejętności analizowania wkładu poszczególnych
twórców w ostateczny kształt dzieła a także interpretowania zastosowanych środków wyrazu. Dzięki zdobytej wiedzy potrafią
przypisać poszczególne dzieła do określonego nurtu artystycznego i gatunku oraz znaleźć odniesienia do dzieł
wcześniejszych jak i elementy nowatorskie. Nabywają nawyku samodzielnego i krytycznego odbioru dzieła.( wiedza +++,
umiejętności ++ kompetencje +)
2.
Harmonogram zajęć:
Metody dydaktyczne: Wykład – wstęp do projekcji, Projekcja filmu, Ćwiczenia w analizowaniu obejrzanych fragmentów,
Dyskusja.
Semestr I – praca studentów skoncentrowana będzie przede wszystkim na elementarnej analizie dzieła filmowego.
Rozpoznają podstawowe elementy języka filmu (rodzaje montażu, kadrowanie, ruchy kamery). Poznają i potrafią omówić
najważniejsze nurty i dzieła filmowe epoki kina niemego i początków kina dźwiękowego.
Warunkiem zaliczenia semestru I jest:
a) obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze)
b) pozytywny wynik testu ze znajomości dzieł filmowych (w przypadku nieobecności na zajęciach)
Semestr II – zadaniem studentów będzie oprócz doskonalenia poprzednio zdobytych umiejętności analitycznych
rozpoznawanie i omawianie wkładu poszczególnych twórców w końcowy efekt artystyczny (scenografia, inscenizacja,
aktorstwo, zdjęcia, montaż, efekty specjalne) ze szczególnym uwzględnieniemow zagadnień z dziedziny sztuk plastycznych
(scenografia, kostium, rekwizyt, charakteryzacja). Studenci swobodnie poruszają się w problematyce rozwoju historycznego
kinematografii do końca lat 60tych XX w. Potrafią nie tylko rozróżniać nurty artystyczne i gatunki filmowe, ale także wskazać
ich wyróżniające cechy i dostrzec elementy „zabawy konwencją” w poszczególnych filmach. Potrafią dostrzegać wpływ
zmian społeczno politycznych, obyczajowych i technologicznych na dzieła filmowców.
Warunkiem zaliczenia semestru II jest:
a) obecność na zajęciach
b) pozytywny wynik testu ze znajomości dzieł filmowych objętych sylabusem (w przypadku nieobecności na
zajęciach)
c) pozytywny wynik testu ustnego z pełnego zakresu objętego programem.
Nieobecności – obecność na zajęciach jest obowiązkowa i jest warunkiem zaliczenia (dopuszczalne są dwie nieobecności
w semestrze) W przypadku nieobecności na zajęciach obowiązuje zaliczenie testu ze znajomości dzieł filmowych i sylwetki
omawianego twórcy.
Rok II semestr I
Forma zajęć/
data
1.
Wykład
09 10 11
2.
wykład
16 10 11
3.
wykład
30 10 11
4.
wykład
6 11 11
5.
wykład
27 11 11
6.
Wykład
4 12 11
Szczegółowy plan spotkań i harmonogram pracy * :
TEMATYKA I FORMA ZAJĘĆ
Sprawy organizacyjne – omówienie sylabusa, sposobu
organizacji zajęć, formy zaliczenia, nieobecności, wymagań i
sposobu oceniania. Wprowadzenie do tematyki zajęć.
Korzenie kina. Latarnie magiczne, teatry cieni, kamera
obscura. Początki kina. Kinematograf Braci Loumierre.
Studenci zdobywają wiedzę na temat wynalazku i pierwszych
filmów Braci Loumierre oraz ich doniosłości dla dziejów kina.
Wykład uzupełniony zestawem filmów.: Wyjście robotników z
fabryki, Wjazd pociągu na stację, Polewacz polany i inne
Powstanie widowiska filmowego. Georges Melies –
pierwszy reżyser kina. Celem zajęć jest zapoznanie studentów
z dokonaniami pierwszego reżysera, twórcy pierwszej wytwórni
filmowej, odkrywcy wielu filmowych tricków - Georges’a Meliesa.
G.Melies uczynił z filmu, który był dotąd techniczną ciekawostką
,fascynujące widowisko dla mas. Wykład uzupełniony jest o
prezentację filmów Meliesa „Podróż na księżyc” i „Tunel pod
Kanałem La Manche” Niezwykła wyobraźnia i kreatywność
twórcy każe dostrzec w nich początek drogi prowadzącej do
efektownych widowisk fantastycznych z końca XX w.
Wielkie lata kina niemego w Europie Zachodniej.
Ekspresjonizm. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z
dokonaniami pierwszej, decydującej fazy w rozwoju
kinematografii na przykładzie Niemiec. Wykład prezentujący
sytuację sztuki filmowej w trakcie i po I wojnie światowej zwraca
szczególną uwagę na rolę plastyków, malarzy, scenografów w
powstaniu najważniejszych dzieł ekspresjonizmu niemieckiego.
Studenci rozpoznają elementy stylu ekspresjonistycznego w
prezentowanym filmie „Gabinet Doktora Caligari”.
Od filmu grozy do krytyki społeczeństwa. Filmy Fritza
Langa. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z dokonaniami
wybitnego
twórcy
wywodzącego
się
z
nurtu
ekspresjonistycznego Fritza Langa na tle dokonań innych
twórców tego nurtu. Wykład prezentuje sylwetkę i najważniejsze
dzieła filmowe Fritza Langa i jest uzupełniony projekcją
fragmentów filmu METROPOLIS.
Geniusz kina. Film Siergieja Eisensteina „Pancernik
Potiomkin”. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z jednym z
najwybitniejszych dzieł w całej historii kina czyli. Studenci
powinni
potrafić
rozpoznać
sekwencje
montażu
synchronicznego, równoległego i skojarzeniowego. Wykład
opowiada o powstaniu filmu Eisensteina, o nowatorskich
środkach artystycznych zastosowanych w filmie i jego
znaczeniu w historii sztuki filmowej.
Charlie Chaplin – najwybitniejszy artysta kina. Celem zajęć
jest prezentacja biografii i pierwszych dokonań artystycznych
Charlsa Spencera Chaplina z okresu kina niemego. Wykład na
temat roli jaką odegrał Chaplin w rozwoju sztuki filmowej ze
szczególnym naciskiem na postać Charliego i jej znaczenie jako
HARMONOGRAM PRACY
1
2
3
4
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmów
1
2
3
4
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmów
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
5
6
7
8
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
ikony kultury XXw. Projekcja filmu pt.”Brzdąc”
7.
Wykład
18 12 11
8.
Wykład
15 01 11
9.
Wykład
15 01 11
Charlie Chaplin „Gorączka złota” – szczytowe osiągnięcie
niemej komedii.
Celem zajęć jest prezentacja filmu
ukazującego Chaplina jako wielkiego komika, doskonałego
reżysera i scenarzystę oraz wnikliwego obserwatora ludzkich
zachowań i charakterów.
Charlie Chaplin – „Dyktator”.
Celem zajęć jest prezentacja filmu ukazującego Chaplina jako
wnikliwego obserwatora i śmiałego krytyka współczesności.
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
projekcja filmu
Narodziny nowoczesnego kina O. Welles
Prezentacja nowatorskiego i wybitnego dzieła O. Wellesa.
Akcent na niezwykły sposób narracji nawiązujący do kina
dokumentalnego, rola montażu i głębi ostrości a także innych
środków operatorskich. Projekcja filmu „Obywatel Kane”
1.
2.
3.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
Rok II semestr II
DATA/ FORMA
ZAJĘĆ
Wykład 1
26 02 11
Wykład 2
11 03 11
Wykład 3
25 03 11
Wykład 4
15 04 11
Wykład 5
29 04 10
Wykład 6
13 05 11
TEMATYKA I FORMA ZAJĘĆ
Pierwsi budzą się Włosi Wykład prezentujący postulaty i
dokonania neorealizmu włoskiego i sylwetki jego głównych
twórców: Rosseliniego, De Siki, Zavattiniego i Viscontiego.
Projekcja fragmentów filmów L. Viscontiego „Ziemia drży” i
„Złodzieje rowerów” Vittorio De Sica
Od neorealizmu do ... Felliniego.
Prezentacja dokonań wybitnego reżysera wywodzącego się z
nurtu neorealistycznego a uznawanego za jednego z
najwybitniejszych twórców kina światowego – Federico
Felliniego. Wykład opowiadający o początkach działalności
Felliniego, aż do nakręcenia słynnej „La strady”. Projekcja.
„Autor kompletny”. Europa poznaje I. Bergmana.
Przedstawienie
znaczenia
dla
rozwoju
europejskiej
kinematografii twórczości wybitnego szwedzkiego reżysera
teatralnego i filmowego. Wykład prezentujący jego dorobek I.
Bergmana w okresie do 1957 roku kiedy to jego film został po raz
pierwszy zaprezentowany na festiwalu w Cannes. Projekcja filmu
„Tam, gdzie rosną poziomki”
Narodziny „Nowej fali” w kinie francuskim
Zaskakujące rozliczenie z dylematami czasu wojny Alana
Resnais. Pokolenie Truffaut, Godarda, Chabrola twórców, którzy
szybko i odważnie wkroczyli na scenę historii a następnie...
spokornieli. Projekcja filmu J.L.Godarda „Do utraty tchu”
Moralista, czy esteta. M. Antonioni
Ukazanie twórczości Michelangelo Antonioniego na tle
zmieniającej się sytuacji społecznej Włoch i Europy Zachodniej w
latach 60tych. Projekcja filmu „Powiększenie”.
Roman Polański – lokator wielu domów.
Prezentacja biografii artystycznej Romana Polańskiego toczącej
się po debiucie poza granicami kraju. Wykład i projekcja filmu
„Wstręt”
Wykład 7
20 05 11
8
3 06 11
9
24 06 11
Louis Bunuel – surrealizm, ironia i krytyka społeczna.
Prezentacja najważniejszych motywów i tematów twórczości
Bunuela. Omówienie jego wpływu na twórczość następców.
Projekcja filmu „Mroczny przedmiot pożądania”
Stanley Kubrick. Zawsze kontrowersyjny i niejednoznaczny.
Celem wykładu jest prezentacja twórczości Stanleya Kubricka
jednego z najoryginalniejszych twórców XX wiecznego kina.
Wykład i projekcja filmu „Mechaniczna pomarańcza”
Podsumowanie i sprawdzian zaliczeniowy.
HARMONOGRAM PRACY
1.
2.
3.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
. sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
4.
5.
6.
7.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
4.
projekcja filmu
* Obowiązkiem każdego studenta jest posiadanie i znajomość sylabusa, w tym harmonogramu pracy, oraz szybkie zgłaszanie wszelkich
niejasności.
Literatura:
1. Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i
Wiedza. 2001 lub nowsze
2. Płażewski Jerzy: Język filmu. Warszawa 1982
3. Przylipiak Mirosław: Kino stylu zerowego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne. 1994
4. Toeplitz Jerzy: Historia sztuki filmowej. Warszawa 1989
5. Kino ma 100 lat, pod red. Jana Reka i Elżbiety Ostrowskiej. Łódź: Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego, 1998
6. Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park,
Bielsko Biała 2005 lub nowsze