Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne PWT2004

www.pwt.et.put.poznan.pl
Magdalena Młynarczuk
Lech Smole ski
Politechnika Gda ska
Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki
e-mail: [email protected]
2004
Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne
Poznań 9 - 10 grudnia 2004
OCENA MO LIWO CI MAKSYMALIZACJI ZASI GU
I PRZEPUSTOWO CI SYSTEMU DWDM Z ZASTOSOWANIEM MODELU
SYMULACYJNEGO
W referacie zostały przedstawione wybrane wyniki bada
symulacyjnych, maj cych na celu sprawdzenie mo liwo ci
uzyskania mo liwie du ej sumarycznej przepływno ci dla
systemu
DWDM
przy
równoczesnym
uzyskaniu
maksymalnego zasi gu bez regeneracji. Opisano model
przystosowany do okre lenia oddziaływania wybranych
parametrów. Zaprezentowano przydatno parametru Q
do oceny jako ci transmisji dla systemu DWDM.
Przedstawiono wnioski dotycz ce uzyskanych wyników
symulacji.
1. WST P
Rozwój usług telekomunikacyjnych w kierunkach
takich jak audio/video na
danie, videokonferencje,
multimedialne aplikacje internetowe, wi e si z
zapotrzebowaniem na coraz wi ksze szybko ci
transmisji sygnałów cyfrowych. Potrzeby wynikaj ce z
trendów rozwojowych
wymusiły
wprowadzanie
systemów transmisyjnych, które b d w stania obsłu y
ruch generowany przez u ytkowników, o wymaganej
wielko ci przepływno ci oraz dowolnego formatu.
Mo liwo ci takie daj systemy ze zwielokrotnieniem
falowym DWDM (ang. Dense Wavelength Division
Multiplexing) stosowane miedzy innymi w rozległych
sieciach szkieletowych a tak e w sieciach METRO.
Zastosowanie tego rodzaju zwielokrotnienia
pozwala ulokowa w jednym włóknie od kilkunastu do
kilkuset kanałów falowych, a wi c uzyska przy
obecnym stanie techniki transmisyjnej sumaryczn
przepływno w jednym włóknie rz du kilku Tb/s.
Dynamiczny rozwój optycznych systemów DWDM
spowodował pojawienie si powszechnej opinii, e
technika SDH zostanie w do krótkim czasie wyparta
przez sieci optyczne oparte na multiplekserach
optycznych OADM (Optical ADM) oraz przeł cznicach
optycznych OXC (Optical Cross-Connect). Docelowo
sieci optyczne maj stanowi warstw transmisyjn do
przesyłania sygnałów IP oraz ATM.
Systemy DWDM obok licznych zalet maj równie
swoje ograniczenia. Przy niewielkich szybko ciach
transmisji i niewielkim jej zasi gu pojedynczy odcinek
wiatłowodu jest bliskim idealnego o rodkiem
transmisyjnym, niewprowadzaj cym istotnych własnych
zniekształce sygnału. Wraz ze wzrostem szybko ci i
długo ci wiatłowodu daj zna o sobie fizyczne
parametry wiatłowodu jako rzeczywistego, a nie
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
idealnego kanału transmisyjnego. Te główne parametry
to tłumienie i dyspersja sygnałów, maj ce charakter
zniekształce liniowych.
Wprowadzenie sygnałów dla wielu kanałów do
jednego włókna prowadzi do zwi kszenia mocy w
wiatłowodzie. Dla du ych mocy sumarycznych
dochodzi do nieliniowego oddziaływania pomi dzy
falami elektromagnetycznymi przenosz cymi informacj
a o rodkiem, w którym odbywa si transmisja.
O ile zjawiska nieliniowe s
w zasadzie
nieszkodliwe dla pojedynczego kanału, to w przypadku
wielu kanałów prowadz do interferencji, zniekształce
przesyłanych sygnałów u ytecznych lub dodatkowego
zwi kszenia tłumienia, powoduj c pogorszenie jako ci
pracy systemu. Efekty te s zale ne od zastosowanego
typu wiatłowodu, wzmacniacza, selektywnych filtrów
odbiorczych, typu multipleksacji itp. Im szybciej
modulowany laser tym szersze pasmo sygnału
optycznego po modulacji. Przy du ych szybko ciach
kanały nie mog wi c by ulokowane zbyt blisko siebie.
Sumaryczna przepływno
dost pna w pojedynczym
włóknie jest iloczynem liczby kanałów optycznych i ich
przepływno ci. Pojawia si pytanie dotycz ce liczby
kanałów mo liwych do ulokowania w pasmie
optycznym z uwzgl dnieniem wpływu na szybko
transmisji i maksymalny zasi g.
Wzgl dnie trudno znale
odpowiedzie na to
pytanie badaj c rzeczywisty system transmisji optycznej.
St d uzasadnienie stosowania modeli symulacyjnych
pozwalaj cych na badanie wyodr bnionych czynników i
sprawdzenie rozwi za , które mog zosta wykorzystane
w rzeczywistym systemie. W dalszej cz ci referatu
zaprezentowano model, który mo e by pomocnym
narz dziem przy analizowaniu własno ci systemów
DWDM.
2. MODEL SYSTEMU TRANSMISJI
OPTYCZNEJ DWDM
Komputerowy model symulacyjny umo liwia
zbadanie wybranych zjawisk, które zachodz w
transmisji optycznej a uzyskane wyniki pozwalaj na
okre lenie optymalnych mo liwo ci systemu DWDM w
warunkach kontroli (w tym równie całkowitego
wyeliminowania) zakłóce wyst puj cych w torze
wiatłowodowym.
1
www.pwt.et.put.poznan.pl
'
#
#
%
!$
#
#
%
!$
+
'
+
&
&
&
'&
&
&
&
&
(
&
,
%
+&
#
#
&
&
%
!$
&
&
&
&
&
&
'
)
#
#
%
!$
#
#
%
!$
+
)
'
*
+
*
!"
Rys. 1. Model symulacyjny systemu DWDM zrealizowany w programie COMSIS.
W referacie ograniczono si do przedstawienia
jedynie wariantu liniowego, jednak w prezentowanym
modelu jest uwzgl dnione tak e wyst powanie zjawisk
nieliniowych w wiatłowodzie.
Symulacje dla ustalonej struktury systemu DWDM
przeprowadzono w trzech etapach:
1. Maksymalizacja zasi gu transmisji bez regeneracji
(3R) poprzez wykorzystanie doł czanych kolejno
sekcji włókien i wzmacniaczy optycznych.
2. Maksymalizacja sumarycznej przepływno ci, jak
mo na uzyska w pojedynczym włóknie
3. Znalezienie optymalnego rozwi zania prowadz cego
do równoczesnego uzyskania maksymalnego
zasi gu i przepustowo ci.
Modelowanie transmisji w pojedynczym włóknie
systemu DWDM przeprowadzono przy wykorzystaniu
komercyjnego programu COMSIS, firmy IPSIS,
przeznaczonego do modelowania komputerowego
transmisji w systemach telekomunikacyjnych.
Podstawowy wariant modelu, wykorzystany do
symulacji (rys.1) zawiera trzy podstawowe obszary:
grup nadajników optycznych o długo ciach fal
mieszcz cych si
w zakresie trzeciego okna
transmisyjnego;
elementy
optycznego
toru
transmisyjnego - wiatłowody, wzmacniacze optyczne;
grup
selektywnych odbiorników optycznych z
przetwornikami O/E i układami decyzyjnymi.
Ocena jako ci odbieranego sygnału nast puje
zarówno w dziedzinie czasu (wykres oka) dla sygnałów
na wej ciach układów decyzyjnych; jak i w dziedzinie
cz stotliwo ci – widmo g sto ci mocy i OSNR. Do
oszacowania uzyskanej warto ci BER wykorzystano
parametr
Q.
Mo liwo
porównania
ró nych
wska ników jako ciowych jest zalet wykorzystanego
programu.
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
Program
symulacyjny
narzuca
niestety
ograniczenia praktyczne, dotycz ce stopnia zło ono ci
wykorzystywanych modeli. W przedstawionym modelu
systemu DWDM zrealizowano jedynie 5 kanałów
falowych, co pozwala jednak na uwzgl dnienie
oddziaływa , o charakterze liniowym i nieliniowym,
pomi dzy kanałami. Uzyskane rezultaty mo na
nast pnie odnie do systemu wielokanałowego DWDM,
wykorzystuj cego całe dost pne pasmo optyczne.
Ka dy z nadajników optycznych zawiera diod
laserow z fal ci gł o długo ci dobranej dla danego
kanału, zewn trzny modulator amplitudy i tłumik,
pozwalaj cy na dobór mocy w kanale falowym lub jego
wył czenie.
Sygnał WDM, uzyskany przez sumowanie kanałów
falowych, jest przesyłany przez ła cuch włókien
wiatłowodowych i wzmacniaczy optycznych EDFA (w
najprostszym wariancie wyst puje tylko pojedyncze
włókno wiatłowodowe) do cz ci odbiorczej.
Wydzielenie poszczególnych kanałów falowych w
odbiorniku nast puje przy u yciu filtrów optycznych
Fabry-Perot. Sygnał optyczny po filtracji jest
przetwarzany na elektryczny przez fotodiod (p-i-n). Po
filtracji dolnopasmowej i wzmocnieniu sygnał
elektryczny trafia na wej cie układu decyzyjnego.
Moment podj cia decyzji wyznacza sztucznie
wygenerowany sygnał zegarowy o dobranym opó nieniu
(jak w regeneracji 3R). Sygnały binarne w
poszczególnych
kanałach
s
sekwencjami
pseudoprzypadkowymi. Mo liwe jest porównanie ci gu
danych na wej ciu i na wyj ciu kanału w celu wykrycia
bł dów transmisji.
Długo ci fal z rastrem 0,8 nm, 0,4 nm, 1 nm
dobrano w oparciu o zalecenie G.694.1, które definiuje
siatk cz stotliwo ci dla systemu DWDM.
2
www.pwt.et.put.poznan.pl
3. PRZYDATNO
PARAMETRU Q DO OCENY
JAKO CI TRANSMISJI W SYSTEMIE DWDM
Jako
transmisji danych w systemie DWDM
sprawdza si po przetworzeniu sygnału w kanale
optycznym na elektryczny, przez wykonanie pomiaru
bitowej stopy bł dów oraz analiz wykresu oczkowego z
wykorzystaniem masek telekomunikacyjnych.
Pomiary bitowej stopy bł dów przeprowadza si
zarówno w warunkach laboratoryjnych, jak i podczas
normalnej pracy systemu. Standard ITU-T sprecyzował
maksymaln wielko BER = 10-12, dla której mo na
oczekiwa braku bł du w czasie 7min przy szybko ci
transmisji 2,5Gb/s [1]. Coraz wi cej dostawców usług
wymaga jednak BER ≤ 10-14. Czas bezbł dnej transmisji
wydłu a si w tym wypadku do około 11godz. [2].
Klienci u ywaj cy ultraszybkich ł czy oczekuj warto ci
BER ≤ 10-16. Przy tej wielko ci wymagany czas pomiaru
mo e dochodzi do kilkudziesi ciu dni.
W przypadku badania systemów wielokanałowych
pomiar BER stwarza jeszcze wi kszy problem. Je li
badany jest system o miokanałowy i nale y pomierzy
po kolei wszystkie kanały dla BER = 10-14, to czas
trwania pomiaru jest bliski 90 godzin. Sposobem na
rozwi zanie tego problemu jest równoległe testowanie
wszystkich kanałów, albo przy pieszenie pomiaru
poprzez sztuczne pogorszenie warunków pracy systemu.
Dopuszczenie wi kszej warto ci BER w warstwie
transmisyjnej wymusza konieczno
u ycia kodu
korekcyjnego (FEC - jak w zal. G.707 i G.709).
Rozwi zaniem problemu czasu pomiaru BER jest
wykorzystanie parametru Q, którego pomiar jest szybk
alternatyw w stosunku do pomiaru BER. Parametr Q
bezpo rednio odzwierciedla jako sygnału optycznego.
Parametr ten jest okre lany przez sprawdzanie amplitudy
i fazy elektrycznego sygnału analogowego.
Parametr Q jest okre lany wzorem [3]:
Q=
gdzie:
warto
warto
U1 − U 0
| ϕ= π
σ1 + σ 2
(1)
U1 i dewiacja σ1 odpowiadaj „1”,
U2 i dewiacja σ2 odpowiadaj „0”
Prawdopodobie stwo wyst pienia bł du bitowego BER
wynosi [3]:
BER =
Q
1
Q2
1
)
erfc(
)≅
exp(−
2
2
2
Q 2π
gdzie komplementarna funkcja bł du:
2 ∞ −α 2
erfc( x ) =
dα
x e
π
(2)
(3)
Dla Q > 3 mo na uzyska wystarczaj co dokładne
wyniki z zale no ci przybli onej. Wyznaczenie
parametru Q jest udogodnieniem pozwalaj cym na
skrócenie czasu pomiaru.
Powi zanie pomi dzy parametrem Q a BER
pozwala w łatwy sposób na ocen jako ci transmisji.
Warto
Q = 6 odpowiada bitowej stopie bł du
BER = 10-9; Q = 7 odpowiada BER = 10 -12; Q = 8,2
odpowiada BER = 10-16.
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
Rys. 2. Relacja pomi dzy parametrem Q i BER. [4]
4. PROGRAM BADA SYMULACYJNYCH
I UZYSKANE WYNIKI
Celem bada symulacyjnych było wykazanie
zale no ci
maj cych
istotne
znaczenie
dla
maksymalizacji zasi gu i przepustowo ci. Parametry
bloków modelu ustalono tak, aby były one zbli one do
wyst puj cych w rzeczywistych systemach. Symulacje
przeprowadzono dla dwóch podstawowych typów
włókien (G.652 i G.655) z odniesieniem do konkretnego
firmowego typu włókna G.655 (TrueWave ).
W przypadku włókien wiatłowodowych w modelu
przyj to nast puj ce warto ci:
• G.652; współczynnik dyspersji: 3 ps/km·nm,
5 ps/km·nm, 10 ps/km·nm, współczynnik tłumienia
0,28 dB/km;
• G.655: współczynnik dyspersji: 2 ps/km·nm,
4 ps/km·nm, współczynnik tłumienia 0,22 dB/km;
• G.655 (TrueWave), współczynnik tłumienia
0,22 dB/km, współczynnik dyspersji opisany
równaniem w oparciu o rzeczywiste charakterystyki
Przyj te warto ci współczynników dyspersji dla
włókien G.652 s współczynnikami efektywnymi przy
zało eniu, e w rzeczywistych systemach mamy do
czynienia z kompensacj skupion dla tego rodzaju
włókien. Tłumienie we wszystkich przypadkach jest
tłumieniem efektywnym uwzgl dniaj cym m.in. straty
na poł czeniach spawanych.
Ka dy z wariantów włókna badano przy
przepływno ci pojedynczego kanału 10 Gb/s i 40 Gb/s.
Długo ci fal modelowano z odst pem cz stotliwo ci
no nych: 0,4 nm; 0,8 nm; 1 nm; 2 nm., przy zało eniu,
e długo ci te mieszcz si w zakresie trzeciego okna
telekomunikacyjnego, w pasmie wzmacniacza EDFA.
Parametry wzmacniaczy EDFA dobrano w oparciu o
rozwi zanie sprz towe firmy Motorola (parametry
wzmacniacza serii N1U OA530S17).
3
www.pwt.et.put.poznan.pl
Współczynnik
dyspersji[ps/km*nm]
G.655
G.655 + EDFA
10
G.652+ EDFA
5
G.652
4
3
2
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
220
240
260
280
300
320
Zasi g [km]
Rys.3. Maksymalny zasi g dla pojedynczego odcinka wiatłowodu G.652 i G.655 oraz z zastosowaniem wzmacniaczy
EDFA, przepływno kanału 10Gb/s.
Współczynnik
dyspersji[ps/km*nm]
10
G.652
5
G.655
4
3
2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Zasi g [km]
Rys. 4. Maksymalny zasi g dla pojedynczego odcinka wiatłowodu G.652 i G.655 oraz z zastosowaniem wzmacniaczy
EDFA, przepływno kanału 40Gb/s
Dla modeli o przepływno ci 10Gb/s w
pojedynczym kanale przyj to graniczn
warto
parametru Q = 8, co odpowiada bitowej stopie bł du
BER = 10-15, natomiast w przypadku modeli z
przepływno ci 40 Gb/s w pojedynczym kanale przyj to
Q = 6. Przyj te warto ci parametru Q stanowiły w tym
wypadku główne kryterium jako ci odebranego sygnału
DWDM.
Dla kanałów o przepływno ci 10 Gb/s maksymalny
zasi g został uzyskany dla wiatłowodu G.655 o
współczynniku dyspersji 2 ps/km·nm i tłumieniu
jednostkowym 0,22 dB/km (rys.3); zastosowanie
wiatłowodów o przesuni tej niezerowej dyspersji
umo liwiało osi gni cie dłu szych odcinków mi dzy
wzmacniaczami (75km).
Zast pienie w modelu wiatłowodów tłumikami,
które nie wnosz
efektów dyspersyjnych, przy
pozostawieniu tej samej liczby wzmacniaczy, pozwoliło
na wzrost parametru Q z 8 do 14. Potwierdza to, e
zjawiska takie jak szum wzmacniaczy, dyspersja
narastaj wzdłu długo ci toru zmniejszaj c u yteczny
zasi g transmisji.
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
Zwi kszenie przepływno ci w pojedynczym
włóknie do 40 Gb/s powoduje znaczne zmniejszenie
zasi gu (rys.4). O ile we włóknie o przepływno ci
pojedynczego kanału 10 Gb/s udało si uzyska
maksymalny zasi g 171 km, a przy wykorzystaniu
wzmacniaczy EDFA 300 km; to wykorzystanie tego
samego włókna dla przepływno ci 40 Gb/s w
pojedynczym kanale poskutkowało zmniejszeniem
zasi gu do 18 km (dla Q = 6), a zastosowanie
jakiegokolwiek wzmacniacza wydało si bezcelowe
Najmniejsze warto ci parametru Q uzyskano dla
pomiarów w kanale 3 (centralnym), najbardziej
nara onym na zakłócenia ze strony s siednich kanałów.
U ycie włókien typu TrueWave poskutkowało
zwi kszeniem zasi gu do 480 km w przypadku kanałów
10 Gb/s, za w przypadku kanałów o przepływno ci
40 Gb/s pozwoliło na uzyskanie zasi gu 66 km.
Zmniejszenie odst pu mi dzy kanałami falowymi
doprowadziło do zmniejszenia zasi gu. Jest to w tym
wypadku spowodowane niewystarczaj cym stopniem
tłumienia sygnałów optycznych z innych, nie tylko
s siednich, kanałów (rys.5).
4
www.pwt.et.put.poznan.pl
Współczynnik
dyspersj[ps/km*nm]
Raster 0,4nm
Raster 0,8nm
10
Raster 1nm
5
4
3
2
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
Zasi g[km]
Rys. 5. Badanie wpływu odst pu kanałowego na zasi g transmisji dla przepływno ci kanałów 10Gb/s
Sumaryczna
przepustow o
[Gb/s]
200
10Gb/s;
10Gb/s,
40Gb/s;
10Gb/s;
40Gb/s;
160
raster 0,4nm
raster 0,8nm
raster 0,8nm
raster 1nm
raster 1nm
120
50
40
30
1
10
100
1000
Zasi g [km]
Rys. 6. Charakter zmian zasi gu i sumarycznej przepustowo ci dla włókien G.655.
W wypadku modeli o przepływno ci kanałów
10 Gb/s udało si
uzyska
zadowalaj c
jako
transmisji zarówno dla wiatłowodów G.652 jak i G.655.
Warunkiem
uzyskania
maksymalnej
warto ci
przepływno ci było, aby długo ci fal mie ciły si w
równomiernym
pasmie
wzmacniacza
EDFA.
Zwi kszenie sumarycznej przepływno ci dla kanałów
40 Gb/s skutkowało radykalnym zmniejszeniem zasi gu.
Maksymalny zasi g i przepustowo udało si uzyska
po zamodelowaniu wybranych włókien z grupy G.655
(rys.6)
Zastosowanie mniejszych przepływno ci kanałów
przy wykorzystaniu włókien TrueWave umo liwiło
uzyskanie wi kszych zasi gów w porównaniu ze
standardowymi włóknami jednodomowymi. Sygnały
10 Gb/s mo na było przesyła bez adnych problemów
nawet przy rastrze falowym 0,4 nm uzyskuj c
zadowalaj cy zasi g 472 km (rys.6)
Uzyskane wyniki symulacji pozwalaj
na
sformułowanie pewnych syntetycznych wniosków
• ograniczenie
dyspersyjne
jest
podstawowym
ograniczeniem przy projektowaniu systemów DWDM
o maksymalnym zasi gu;
• zwi kszenie
zasi gu
wymaga
zastosowania
odpowiednio zaprojektowanych wzmacniaczy;
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
• odległo mi dzy kanałami falowymi porównywalna z
szeroko ci widma wymaga zastosowania wysoce
selektywnych filtrów o starannie dobranych
charakterystykach amplitudowej i fazowej;
• wykorzystanie wariantu kilkunastu kanałów falowych
10Gb/ mieszcz cych si w równomiernym pa mie
wzmacniacza EDFA z mniejszym rastrem jest bardziej
efektywne pod wzgl dem maksymalizacji zasi gu ni
zastosowanie kanałów falowych 40Gb/s z wi kszym
rastrem, przy warunku uzyskania tej samej
sumarycznej przepływno ci.
5. PODSUMOWANIE
Model symulacyjny systemu DWDM został
zaprojektowany tak, aby pozwalał na analizowanie
pojedynczych czynników maj cych wpływ dla
uzyskania maksymalnego zasi gu i przepustowo ci, co
byłoby trudne w modelu sprz towym b d rzeczywistej
sieci. Manipulacja parametrami pozwoliła na wykazanie
zale no ci i sformułowanie wniosków znajduj cych
praktyczne potwierdzenie. Mo liwo odwzorowania w
modelu poszczególnych elementów optycznych o
starannie dobranych parametrach pozwoliła uzyska
warunki pracy systemu zbli one do rzeczywistych., w
5
www.pwt.et.put.poznan.pl
których d y si zarówno do maksymalizacji zasi gu jak
i przepustowo ci.
Model ma charakter otwarty i mo e by
rozbudowany w kierunku wprowadzenia dodatkowych
efektów. Ograniczenia zło ono ci modelu nie pozwalaj
na symulacj
pełnego wielokanałowego systemu
DWDM, a jedynie jego fragmentu ograniczonego do
kilku kanałów. Uzyskane wyniki mo na jednak odnie
do bardziej rozbudowanych systemów DWDM [7].
Tego rodzaju prace, zmierzaj ce do uzyskania
maksymalnego zasi gu przy jednoczesnej maksymalnej
sumarycznej przepływno ci s realizowane w wielu
o rodkach badawczych. Popyt na systemy transmisji
optycznej z g stszym upakowaniem kanałów i wi ksz
szybko ci transmisji wpływa na rozwój innych
elementów systemu, takich jak nowe generacje
wiatłowodów, wzmacniaczy, ródeł wiatła. Przewiduje
si powszechne stosowanie systemów DWDM nie tylko
jako dalekosi nych, ale tak e metropolitalnych.
Wnioski uzyskane dla stosunkowo prostych modeli
pokrywaj
si
z wynikami uzyskanymi dla
rzeczywistych
systemów,
publikowanymi
przez
producentów optycznych systemów transmisyjnych.
Potwierdza to tym samym mo liwo stosowania modeli
symulacyjnych przy projektowaniu sieci DWDM.
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
SPIS LITERATURY
[1] ITU-T, Rec. G.692, Optical interfaces for multichannel systems with optical amplifiers, Geneva,
10/1998
[2] K. Perlicki, Pomiary w nowoczesnych systemach
telekomunikacji optycznej, Przegl d telekomunikacyjny, str. 163, 3/2002,
[3] Xing Wei, Xiang Liu, Chris Xu, Q factor in numeri9cal simulations of DPSK with optical delay
demodu-lation, IEEE photonics technology letters,
Lucent Technologies, 2004
[4] Sanket Goel, Introduction to Fibre Optic Communications System, Departament of Electrical and
Computer Engineering, University of Alberta,
Edmonton, Canada, 2004
[5] R.C. Alferness, Guided–wave devices for optical
communication, IEEE J. Quantum Electornics,
vol. QE-17, no. 6, str. 946-959, June 1981
[6] ITU-T, Rec. G.655, Characteristics of non-zero
dispersion shifted single-mode optical fibre cable,
Geneva, 10/2000
[7] M. Wróblewska (Młynarczuk), Maksymalizacja zasi gu i przepustowo ci informacyjnej pojedynczego
włókna w systemach transmisyjnych DWDM, Praca
magisterska, WETI PG, Gda sk 2004.
6