piotr i poganie

Lekcja IX — 29 sierpnia
PIOTR I POGANIE
STUDIUM BIEŻĄCEGO TYGODNIA: Dz 2,5-21; 10,1-8.23-48; Rz 2,14-16; Dz 10,9-22;
11,1-10; 15,1-35.
TEKST PAMIĘCIOWY: „A Piotr do nich: Upamiętajcie się i niechaj się każdy
z was da ochrzcić w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów
waszych, a otrzymacie dar Ducha Świętego. Obietnica ta bowiem odnosi
się do was i do dzieci waszych oraz do wszystkich, którzy są z dala, ilu
ich Pan, Bóg nasz, powoła” (Dz 2,38-39).
Piotr jako pierwszy z apostołów głosił zbawienie poganom. Był on przywódcą zboru jerozolimskiego przez szereg lat po jego powstaniu, jeszcze w czasach, gdy Paweł został misjonarzem pogan. Piotr wraz z Pawłem pomógł kierownictwu Kościoła wczesnochrześcijańskiego, złożonemu głównie z Izraelitów, zrozumieć ogólnoświatowy zasięg wielkiego ewangelizacyjnego zlecenia.
Piotr starał się o to, aby stworzyć zjednoczony Kościół łączący zarówno
nawróconych pogan, nieświadomych szczegółów izraelskiej kultury, jak i nawróconych Żydów, którzy swoje zwyczaje traktowali na równi z objawionymi
prawdami absolutnymi. Jak wszyscy misjonarze wykonujący pionierską pracę
Piotr musiał rozróżniać między niezmiennymi boskimi prawdami absolutnymi
a praktykami uwarunkowanymi kulturowo, kwestiami względnymi i niemającymi istotnego wpływu na życie wierzących, tak Izraelitów, jak i nawróconych
pogan. Tak więc to właśnie Piotr podczas pamiętnego spotkania w Jerozolimie
oświadczył w kontekście ewangelizacji pogan, iż Bóg „nie uczynił żadnej różnicy między nami [Izraelitami] a nimi, oczyściwszy przez wiarę ich serca” (Dz
15,9). To apostoł Piotr pomógł rozwiązać trudne kwestie, które groziły utratą
jedności w pierwotnym Kościele.
72
Piotr w dniu Pięćdziesiątnicy
NIEDZIELA — 23 sierpnia
Ostatnie słowa Jezusa przed wniebowstąpieniem dotyczyły misji:
— „Będziecie mi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż
po krańce ziemi” (Dz 1,8).
Po raz kolejny Zbawiciel powołuje swoich uczniów do głoszenia ewangelii
całemu światu. 10 dni później to powołanie zaczęło być realizowane, a Piotr
odegrał w nim wiodącą rolę.
Przeczytaj Dz 2,5-21. Jak to wydarzenie ukazuje Boże pragnienie, by ewangelia dotarła do mieszkańców całego świata, oraz jak ukazuje rolę, jaką Izraelici mieli odegrać w jej głoszeniu?
...................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................
Wielkie ewangeliczne zlecenie zaczęło być wypełniane w dniu Pięćdziesiątnicy. Wylanie Ducha Świętego miało na celu ewangelizację świata. Pierwsze wylanie Ducha Świętego przyniosło wspaniałe rezultaty w dniu Pięćdziesiątnicy.
Mimo to był to tylko przedsmak znacznie większych żniw w przyszłych latach.
Kazanie Piotra zawiera kilka zasadniczych elementów, które zachowują
ważność do dziś.
Po pierwsze starotestamentowe proroctwa i obietnice spełniły się w Chrystusie (zob. Dz 2,17-21), co zostało podkreślone zarówno przez potężne cuda
i znaki towarzyszące Jego służbie, jak również przez Jego śmierć i zmartwychwstanie (zob. Dz 2,22-24).
Po drugie Jezus został wywyższony, zasiadł po prawicy Boga jako Chrystus
(Mesjasz) i Pan wszystkich (zob. Dz 2,33-36). W Nim wszyscy, którzy okażą
skruchę i przyjmą chrzest, otrzymają przebaczenie grzechów (zob. Dz 2,38-39).
Widzimy tu aktywnego i wymownego Piotra publicznie świadczącego o swojej wierze w Jezusa. Został on powołany przez Chrystusa, by stać się silnym
przywódcą w pierwszych dniach istnienia Kościoła. Piotr, choć mniej wyrobiony w świecie, wykształcony i obeznany z innymi kulturami i religiami niż apostoł Paweł (zob. Ga 2,11-14), otworzył drogę ewangelii do około 15 narodów,
przemawiając do przedstawicieli izraelskiej diaspory zgromadzonych w Jerozolimie. W ten sposób wykorzystał bardzo ważny pomost dla dobrej nowiny
umożliwiający dotarcie z nią do świata starożytnego Bliskiego Wschodu.
Jak historia Pięćdziesiątnicy świadczy o niezbywalnej potrzebie obecności Ducha Świętego w naszym życiu? Jakich wyborów możemy dokonać, by być
bardziej wyczulonymi na Jego prowadzenie?
73
Nawrócenie Korneliusza (cz. I)
PONIEDZIAŁEK — 24 sierpnia
Przeczytaj Dz 10,1-8.23-48. Czego na temat zbawienia i wydawania świadectwa może nas nauczyć historia poganina zostającego wyznawcą Jezusa?
...................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................
Nawrócenie Korneliusza, rzymskiego setnika i poganina, jest czasami nazywane pogańską Pięćdziesiątnicą. Jest to jedno z najważniejszych wydarzeń
opisanych w Dziejach Apostolskich, jako że wiąże się z najbardziej sporną kwestią w Kościele wczesnochrześcijańskim: Czy poganin może zostać chrześcijaninem, nie zostając wcześniej Izraelitą?
W Cezarei znajdowała się siedziba naczelnego dowództwa rzymskich wojsk
stacjonujących w Judei, w tym także garnizonu jerozolimskiego. Korneliusz
był jednym z sześciu centurionów (setników) stacjonującej w Cezarei kohorty
zwanej italską złożonej z co najmniej 600 żołnierzy. Jego imię świadczy, iż pochodził ze znamienitego rzymskiego rodu wodzów wojskowych. Jeden z jego
przodków pokonał niegdyś Hannibala (246-183 p.n.e.) i jego kartagińską armię gromiącą rzymskie legiony przez wiele lat. Jednak, co ważniejsze, Korneliusz był bogobojnym człowiekiem, który pielęgnował duchową wspólnotę
wśród swoich bliskich i domowników, modlił się regularnie i szczodrze łożył
na pomoc potrzebującym. Bóg wysłuchał jego modlitw i posłał do niego anioła ze specjalnym przesłaniem.
„Wierząc w Boga jako Stwórcę nieba i ziemi, Korneliusz czcił Go, uznawał
Jego władzę i szukał Jego rady we wszystkich sprawach życia. Był wierny Jahwe w życiu rodzinnym i sprawach zawodowych. Wzniósł w swoim domu ołtarz
dla Boga, gdyż nie śmiał realizować swoich planów ani spełniać swoich obowiązków bez Jego pomocy”1.
Zwróć uwagę, co się stało, gdy Korneliusz wreszcie spotkał się z Piotrem.
Upadł przed nim na kolana i pokłonił się mu, co zapewne zmieszało Piotra.
A zatem widzimy tu poganina wyróżnionego przez Boga, pobożnego, a jednak
mającego nadal wiele do nauczenia się i to w podstawowych kwestiach. Jednak
bez wątpienia Korneliusz był gotowy się uczyć.
Jakie cechy Korneliusza, pomimo braków w jego wiedzy, powinniśmy naśladować w naszym duchowym życiu?
...................................................................................................................................................................................................................................................................
1
Ellen G. White, Działalność apostołów, Warszawa 2007, wyd. IV, s. 75.
74
Nawrócenie Korneliusza (cz. II)
WTOREK — 25 sierpnia
„Piotr zaś otworzył usta i rzekł:
— Teraz pojmuję naprawdę, że Bóg nie ma względu na osobę, lecz w każdym
narodzie miły mu jest ten, kto się go boi i sprawiedliwie postępuje” (Dz 10,34-35).
Choć jego słowa nie wydają się nam odkrywcze, dla tych, którzy wówczas
je usłyszeli z ust apostoła, musiały być zdumiewającym wyznaniem. Musimy
pamiętać, kim był Piotr, skąd pochodził i z jakimi postawami nadal się zmagał (zob. Ga 2,11-16). Jednak niewątpliwie to niezwykłe spotkanie z Korneliuszem pomogło mu zrozumieć, jak błędne były jego wcześniejsze przekonania. Dzięki temu lepiej pojął wolę Najwyższego wobec pogan jako odbiorców
przesłania ewangelii.
Przeczytaj Dz 10,33. Jak to, co Korneliusz powiedział Piotrowi, wskazuje,
że pomimo swej niewiedzy rozumiał, iż pójście za Bogiem oznacza posłuszeństwo wobec Niego?
...................................................................................................................................................................................................................................................................
Przeczytaj Dz 11,14. Jak słowa te świadczą o potrzebie głoszenia ewangelii nawet tak pobożnym ludziom jak Korneliusz?
...................................................................................................................................................................................................................................................................
Jak wypowiedź z Rz 2,14-16 pomaga nam zrozumieć, co działo się z Korneliuszem?
...................................................................................................................................................................................................................................................................
Korneliusz, choć wychował się jako poganin i tak żył przez większość swego życia, stał się człowiekiem pobożnym i bogobojnym (zob. Dz 10,2), mimo że
naprawdę niewiele wiedział o Bogu. (Czy każdy z nas nie powinien tego samego powiedzieć o sobie?) Jego posty, modlitwy i ofiarność świadczyły, że jego
serce było otwarte przed Najwyższym, a gdy nastał właściwy czas, Pan dokonał cudów w jego życiu.
Bardzo ważny w tej historii jest fakt, iż choć anioł ukazał się Korneliuszowi, to jednak nie przedstawił mu ewangelii. Anioł jedynie przygotował Korneliusza na spotkanie z Piotrem, który miał mu opowiedzieć o Jezusie (zob. Dz
10,34-44). Widzimy tu zatem przykład tego, jak Pan posługuje się ludźmi jako
swoimi posłańcami.
75
Wizja Piotra
ŚRODA — 26 sierpnia
Jak zauważyliśmy we wczorajszej części lekcji, gdy Piotr spotkał się z Korneliuszem, zmienił swoją postawę wobec pogan. Tej zmiany nie potrafili jeszcze zrozumieć inni Izraelici (zob. Dz 10,44-45). Co zainicjowało tę zmianę w postawie apostoła?
Przeczytaj Dz 10,9-22; 11,1-10. Jak te fragmenty księgi świadczą o głębokich
uprzedzeniach Piotra, których wykorzenienie wymagało tak nadzwyczajnych środków?
...................................................................................................................................................................................................................................................................
Nawrócenie Korneliusza i rola Piotra w tym wydarzeniu jako osoby składającej świadectwo były tak ważne dla misji Kościoła, iż Bóg w nadzwyczajny
sposób doprowadził do spotkania między nimi — gdy Korneliusza odwiedził
anioł, apostoł otrzymał wizję.
W tym czasie Piotr przebywał w Joppie w domu garbarza Szymona (zob.
Dz 9,43; 10,6.32). Nie powinniśmy przeoczyć tego pozornie nieistotnego faktu
— garbowanie skóry było rzemiosłem pogardzanym przez większość Izraelitów,
gdyż rzemieślnik nie tylko miał kontakt z martwymi zwierzętami, ale także używał
zwierzęcych wydalin w procesie garbowania. Garbarnie nie mogły się znajdować
w obrębie miasta, a zatem Szymon mieszkał i pracował „nad morzem” (Dz 10,6).
Fakt, iż Piotr zatrzymał się w domu garbarza, świadczy, że jeszcze przed
otrzymaniem wizji uświadamiał sobie, iż jego wcześniejsze postawy nie były
zgodne z ewangelią. Zarówno Piotr, jak i Korneliusz wraz ze swymi domownikami musieli zrzucić swój kulturowy płaszcz, gdyż wszyscy ludzie w wizji Piotra
symbolizowani przez wszelkiego rodzaju zwierzęta są dziećmi Bożymi.
Powołanie Piotra do złożenia świadectwa przed Korneliuszem wskazuje, że
choć Wiekuisty traktuje wszystkich ludzi jednakowo, to jednak dostrzega zdecydowaną różnicę między religiami. Korneliusz był religijnym człowiekiem jak
niemal wszyscy przyzwoici ludzie w starożytności. Jako żołnierz zapewne poznał kult Mitry, a jako dowódca wojskowy uczestniczył w kulcie cesarza. Jednak Bóg nie zamierzał tego akceptować.
Jest w tym nauka dla tych, którzy chcieliby zrównać niechrześcijańskie religie z chrześcijaństwem. Choć tego typu próby wynikają czasami z politycznej
poprawności, to jednak taka postawa prowadzi do rozmycia biblijnych twierdzeń czyniących chrześcijaństwo wyjątkowym i nadrzędnym wobec wszelkich
religijnych wierzeń.
Jak możemy okazać szacunek ludziom, których wierzenia uważamy za błędne, a jednocześnie uniknąć wrażenia, iż my sami szanujemy te wierzenia?
Na czym polega różnica między poszanowaniem okazywanym ludziom a akceptowaniem ich wierzeń?
76
Postanowienia zjazdu Kościoła
(soboru) w Jerozolimie
CZWARTEK — 27 sierpnia
Pierwsze sukcesy misji wśród pogan sprawiły, że w Kościele zaczęto podnosić kwestię wymagań, jakie należy stawiać nawróconym poganom, którzy
stali się uczestnikami biblijnej wiary (zob. Rz 11,17). Gdy ludzie z innych religii i kultur przyłączają się do społeczności wierzących mającej ustalone wzorce
funkcjonowania, zawsze dochodzi do napięć. W tym przypadku chrześcijanie
izraelskiego pochodzenia, przywiązani do starotestamentowych praw i obrzędów, zakładali, że poganie nawracający się do Jezusa powinni przyjąć również
te żydowskie zasady i zwyczaje. Chodziło głównie o obrzezanie — podstawowy
znak przynależności do społeczności izraelskiej, symbolizujący uległość wobec
wszystkich wymagań przymierza zawartego przez Boga z Abrahamem i jego
potomkami. Czy poganie nawracający się do Chrystusa powinni poddać się obrzezaniu? Niektórzy wywodzący się z judaizmu chrześcijanie w Judei byli przekonani, że tak właśnie powinno być i wyrażali to przekonanie w ostrych stwierdzeniach teologicznych, że bez obrzezania nie ma zbawienia.
Co wydarzyło się podczas zjazdu Kościoła w Jerozolimie i jak pomogło to
w rozwiązaniu tej ważnej kwestii? Zob. Dz 15,1-35.
...................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................
Choć sprawa obrzezania była najważniejszym powodem zjazdu Kościoła
w Jerozolimie, omówiono podczas niego szereg praktyk kulturowych, których
zachowywania ewangelia nie wymaga od nawróconych. Postanowienia zjazdu
Kościoła (zob. Dz 15,23-29) stanowiły wspólną płaszczyznę, na której chrześcijanie pochodzenia izraelskiego i pogańskiego mogli współistnieć w ramach
jednej społeczności. Główne izraelskie zasady zostały utrzymane, ale uzgodniono, że poganie, stając się chrześcijanami, nie muszą poddawać się obrzezaniu. Decyzja zjazdu Kościoła była zarówno praktyczna, jak i teologicznie poprawna. Wyznaczyła dla Kościoła wzorzec postępowania w innych spornych
kwestiach grożących rozłamem. Doświadczeni misjonarze potrafią skupić się
na najważniejszych chrześcijańskich zasadach wiary i odróżnić je od praktyk
i zwyczajów mających drugorzędne znaczenie.
Czego możemy się nauczyć z decyzji zjazdu Kościoła w Jerozolimie i jak
może to pomóc współczesnemu Kościołowi w rozwiązywaniu spornych kwestii? Co sprawia, że proces podejmowania decyzji przez pierwszych chrześcijan może być wzorem dla nas?
77
PIĄTEK — 28 sierpnia
DO DALSZEGO STUDIUM
„Piotr opowiedział (…), jak zdumiał się, gdy wypowiadając słowa prawdy do zgromadzonych w domu Korneliusza, ujrzał, jak Duch Święty ogarnął
słuchaczy, tak pogan, jak i Żydów. Ta sama światłość i chwała, jaka objawiła
się obrzezanym Żydom, zajaśniała także na twarzach nieobrzezanych pogan.
W ten sposób Bóg ostrzegł Piotra, by nie uważał jednych za gorszych od drugich, gdyż krew Chrystusa może ich oczyścić z wszelkiego skalania.
(…). Wystąpienie Piotra usposobiło zgromadzonych do cierpliwego wysłuchania Pawła i Barnaby, którzy złożyli sprawozdanie ze swoich przeżyć i działań wśród pogan”1.
PYTANIA DO DYSKUSJI
1.Wizja Piotra często jest wykorzystywana jako argument na rzecz poglądu,
iż starotestamentowe zasady dotyczące odżywiania — w tym zwłaszcza
zakaz spożywania mięs zwierząt uznanych za nieczyste — przestały obowiązywać. Jednak znaczenie wizji zostało wyjaśnione dostatecznie jednoznacznie przez samego Piotra:
— „Bóg dał mi znak, żebym żadnego człowieka nie nazywał skalanym lub
nieczystym” (Dz 10,28).
Tak więc przedmiotem wizji nie było to, co wolno jeść, a czego jeść nie
należy, ale to, że Stwórca uważa wszystkich ludzi za swoje dzieci — bez
względu na pochodzenie etniczne, narodowość, wykształcenie, zawód czy
religię. Dlaczego więc niektórzy usiłują wykorzystać tę wizję w dyskusji
nad zasadami diety? Co nam to mówi o potrzebie zachowania ostrożności
w interpretowaniu Pisma Świętego?
2.Zastanów się nad tym, co Paweł napisał w Rz 2,14-16. Jak Kościół powinien odnieść się do tego w kontekście misji? Dlaczego powinniśmy głosić
Boże przesłanie tym, którzy mają prawo wpisane w serce?
3.W czwartkowej części lekcji mówiliśmy o zjeździe Kościoła w Jerozolimie
jako modelu dla współczesnego Kościoła. Przeczytaj sprawozdanie z obrad
zjazdowych (zob. Dz 15,1-35). Jakie elementy tego sprawozdania mogą znaleźć zastosowanie dzisiaj? Na przykład zwróć uwagę na następujące punkty: (1) osobiste świadectwa dotyczące ewangelizacji, (2) rola ewangelii, (3)
rola Pisma Świętego, (4) rola misji i (5) sposób odnoszenia się uczestników
zjazdu Kościoła do siebie nawzajem.
1
Ellen G. White, Działalność apostołów, Warszawa 2007, wyd. IV, s. 106-107. Przeczytaj także
rozdział Żydzi i poganie, w: tamże, s. 104-110.
78