Nawarstwienia historyczne Krakowa

Nawarstwienia historyczne Krakowa
Forum Naukowe z okazji 750. rocznicy lokacji Krakowa zorganizowane
na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH
fot. arch. autorów
Interdyscyplinarne spotkania naukowe
dotyczące historycznych nawarstwień,
występujących w takim szczególnym
miejscu jak Kraków, należą do rzadkości.
W nawiązaniu do rewaloryzacji zabytków
i 750. rocznicy lokacji miasta zostało
zorganizowane przez Wydział Geologii,
Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH,
Polską Akademię Nauk i Komisję Nauk
Mineralogicznych PAN oraz Muzeum
Archeologiczne w Krakowie, Forum
Naukowe 2007 pt. Rozpoznanie
historycznych nawarstwień i podziemnej
infrastruktury Krakowa, Kazimierza i ich
przedmieść. Patronatu honorowego udzielił
Prezydent Miasta Krakowa prof. Jacek
Majchrowski oraz JM Rektor AGH
prof. Antoni Tajduś. Przedsięwzięciu
patronowała także Rada Programowa
Obchodów 750-lecia Lokacji Stołecznego
Królewskiego Miasta Krakowa i Miejskie
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
w Krakowie.
Krakowskie Forum Naukowe miało na
celu integrację różnych środowisk –
poczynając od badaczy, inwestorów
i włodarzy zarządzających miastem,
a kończąc na szerokich kręgach
społeczeństwa. Miało też ono być
miejscem wymiany i zapisywania
spostrzeżeń, prezentacji i porządkowania
wiedzy o stanie badań w Krakowie,
zapoznawania się z metodologią badań,
specyficzną dla poszczególnych dziedzin
nauki. W ramach konferencji
przeprowadzono waloryzację celów badań
naukowych, jak również zapoznano się
z intencją inwestorów funkcjonujących
BIP 172 / 2007
w zabytkowej części miasta, poszukując
kompromisu wobec faktu pojawiania się
przeciwstawnych interesów badaczy
i inwestorów. Prezentowane wyniki
interdyscyplinarnych badań oraz dyskusje
miały zwrócić uwagę na problemy
inwestorów i administracji, skonfrontować
je z podejściem historyków sztuki,
konserwatorów, archeologów, geologów
oraz architektów inwentaryzujących
i zabezpieczających zabytkowe obiekty.
W ramach Forum podjęta została
próba wyjaśnienia aspektów prawnych
ochrony środowiska (i ludzi) przed
zagrożeniami ujawniającymi się podczas
badań wykopaliskowych, czy innych robót
ziemnych prowadzonych w obrębie
nawarstwień historycznych. Poruszono
także zagadnienie wyjątkowo ważne, jakim
jest odpowiedzialność inżynierii miejskiej za
infrastrukturę w podziemiach zabytkowego
Krakowa i pojawiające się problemy
związane z bezkolizyjnym (wobec
obiektów historycznych) utrzymaniem,
konserwacją i remontami (wymianą)
sieci wodno-kanalizacyjnych, czy
z funkcjonowaniem innych mediów, bez
których życie w dzisiejszym mieście nie jest
możliwe.
Abstrakty wygłaszanych referatów
wydano na płytce DVD, natomiast pełne
referaty ukażą się w formie monografii
w najbliższym czasie. Dodatkowo materiały
filmowe z pełnych, zarejestrowanych
w trakcie Forum wykładów zostaną wydane
w formie elektronicznej.
Dzięki patronom i sponsorom wstęp
na wykłady i skromny poczęstunek był
wolny. Rozdano podczas trwania Forum,
około 150 egzemplarzy płytek z materiałami
konferencyjnymi. Założona została
Pamiątkowa Księga, do której prosiliśmy
o wpisywanie się osób zajmujących się
nawarstwieniami historycznymi,
z podaniem namiarów adresowych, branży
a także uwag na temat Forum, co umożliwi
rzeczywistą integrację środowisk
zajmujących się ich rozpoznawaniem.
Za zgodą uczestników zapisy z Księgi
umieścimy na naszych stronach
internetowych (www.forumkrakow.go.pl).
Przebieg Forum Naukowego
pt.: Nawarstwienia historyczne Krakowa –
26 października 2007, aula AGH.
Intencje i hasło przewodnie:
nawarstwienia historyczne – korzenie
dziedzictwa kulturowego
Otwarcie Forum: Prorektor AGH
prof. Kazimierz Jeleń.
Wykłady inauguracyjne wygłosili:
w imieniu Prezydenta Miasta Krakowa
prof. Jacka Majchrowskiego – Dyrektor
Wydziału Kultury i Dziedzictwa
Narodowego UMK – dr Barbara Turlejska,
Prezes MPWiK w Krakowie – mgr inż.
Mieczysław Góra, Dziekan WGGiOŚ –
prof. Jacek Matyszkiewicz, Przewodniczący
KNM PAN – prof. Maciej Pawlikowski.
Trzy kolejne sesje prowadzili,
prof. Maciej Pawlikowski, prof. Bogusław
Krasnowolski i prof. Andrzej Szczepański,
w czasie których wygłoszono następujące
referaty:
–
Charakterystyka historyczna Krakowa
– mgr Michał Niezabitowski;
–
Nawarstwienia i osady na terenie
średniowiecznego Krakowa – mgr
Emil Zaitz, mgr Michał Zaitz;
–
Wypowiedzi o Krakowie zapisem
dziejów miasta – dr Karolina
Grodziska – czyta prof. Jan Peszek;
–
Prawna ochrona powierzchni ziemi
i odpowiedzialność za szkody
wyrządzone w powierzchni ziemi –
prof. Marek Górski;
–
Kanały blokowe Krakowa w ujęciu
historycznym i obecnie – mgr Tomasz
Czapliński, mgr Jarosław Malik,
prof. Wojciech Dąbrowski;
–
Doświadczenia AGH w badaniu
i zabezpieczaniu podziemi Krakowa –
prof. Antoni Tajduś, dr Tadeusz Mikoś,
mgr Janusz Chmura;
–
Charakterystyka warunków
geologiczno-inżynierskich podłoża
11
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Krakowa z uwzględnieniem nawarstwień historycznych –
prof. Stanisław Rybicki, dr Piotr Krokoszyński, dr Janusz
Herzig;
Rola roślin w życiu dawnych mieszkańców Krakowa:
nawarstwienia archeologiczne jako źródła archiwalne –
dr Aldona Bieniek, dr Agnieszka Wacnik, prof. Krystyna
Wasylikowa, dr Irena Gluza;
Dendrochronologia w badaniach przeszłości Krakowa –
prof. Marek Krąpiec;
Tradycyjne bruki Krakowa – prof. Jacek Rajchel;
Inżynieria materiałowa w ochronie dziedzictwa kulturowego –
dr Elżbieta Greiner-Wronowa – prezentacja medialna;
Inwestorzy i ich odkrycia – Muzeum Archeologiczne na
Gródku (w hotelu Jerzego Donimirskiego) – pokaz filmowy
z komentarzem dr. hab. Piotra Szlezyngera;
Nawarstwienia historyczne: dokument i zabytek –
prof. Bogusław Krasnowolski
Średniowieczne nazwy ulic Krakowa, związane z działalnością
gospodarczą – dr Elżbieta Supranowicz;
Funkcje i znaczenie utwardzania nawierzchni w terenach
zabudowanych – dr Jerzy Duda;
Gościnni, skromni, wstrzemięźliwi – red. Mieczysław Czuma;
Wpływ wybranych cmentarzy krakowskich na środowisko –
dr Józef Żychowski, prof. Maciej Pawlikowski, prof. Jan Lach;
Topograficzne tło osadnictwa w Krakowie – dr Tadeusz
Sokołowski;
Badania mineralogiczne wybranych obszarów Krakowa, jako
podstawa rekonstrukcji przeszłości – prof. Maciej
Pawlikowski;
Analiza zawartości metali ciężkich w nawarstwieniach
historycznych Krakowa i ich rola wskaźnikowa w badaniach
archeologicznych – dr Marta Wardas;
Warunki hydrogeologiczne i hydrochemiczne na terenie
miasta Krakowa – złożony obraz wpływu czynników
naturalnych i antropogenicznych –
prof. Antoni S. Kleczkowski , dr Mariusz Czop,
prof. Jacek Motyka, dr Lucyna Rajchel.
Dzięki uprzejmości JM Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego
prof. Karola Musioła uroczystą kolacją w Collegium Novum
zakończono Forum Naukowe 2007. Przybyli na nią sponsorzy
i patroni, badacze i miłośnicy Krakowa, przedstawiciele mediów
i dziennikarze, którzy poprzez różne formy przekazu od wielu lat
przyczyniają się do popularyzacji wyników badań i odkryć.
Organizatorzy dziękują: Prezydentowi Miasta Krakowa,
JM Rektorowi AGH, JM Rektorowi UJ, Dziekanowi i Dyrektor
Wydziału GGiOS AGH, Prezesowi PAN – Oddział Kraków, Muzeum
Archeologicznemu w Krakowie, Miejskiemu Przedsiębiorstwu
Wodociągów i Kanalizacji w Krakowie, Dziennikowi Polskiemu,
Firmom Kärcher, Donimirski Boutique Hotels, Finisz Studio i Beiks.
Dziękujemy za oprawę graficzną Grzegorzowi Bobulskiemu,
muzyczną Andrzejowi Tutkowskiemu oraz Januszowi Zajedze,
dzięki któremu Forum zaistniało w sieci internetowej.
Szczególne podziękowania składamy prof. Janowi Peszkowi,
który czytając teksty historyczne wybrane przez dr Karolinę
Grodziską stworzył szczególną atmosferę, pozwalająca połączyć
naukę z pięknem poezji i sztuki. Dziękujemy także
red. Mieczysławowi Czumie i Leszkowi Mazanowi za wykłady
dotyczące Krakauerów i krakauerologii, jak też Barbarze StępniakWilk i muzykom za uświetnienie wieczoru. Podziękowania
kierujemy do Adama Styrylskiego i pracowników Klub Convivium
za wyśmienite i w sposób szczególny podane potrawy.
 prof. dr hab. inż. Maciej Pawlikowski,
dr inż. Marta Wardas
12
W dniach 18–20 października 2007 roku odbyła się
w Krakowie – Szycach (ParkHotel) IV Międzynarodowa Konferencja
Naukowa nt.: „Tendencje rozwojowe w mechanizacji procesów
odlewniczych” pod honorowym patronatem prof. Zbigniewa
Górnego doktora honoris causa Politechniki Poznańskiej
i Akademii Górniczo-Hutniczej. Konferencję zorganizowała Katedra
Mechanizacji, Automatyzacji i Projektowania Odlewni Wydziału
Odlewnictwa AGH, przy współudziale Komisji Odlewnictwa PAN
o/Katowice, Komisji Budowy Maszyn O/Poznań i Sekcji
Mechanizacji i Automatyzacji ZG Stowarzyszenia Technicznego
Odlewników Polskich. Finansowego wsparcia dokonały Firmy
i Odlewnie krajowe, które rozumieją potrzeby nauki i jednocześnie
współpracują w rozwiązywaniu problemów współczesnego
odlewnictwa.
Uroczystego otwarcia i wprowadzenia w tematykę konferencji
(w języku polskim, niemieckim i rosyjskim) dokonał
Przewodniczący Komitetu Naukowego konferencji prof. Roman
Wrona. Zwracając się do uczestników konferencji podkreślił:
„…mechanizacja i automatyzacja w odlewnictwie przyczynia się do
globalnej rewolucji technologicznej. Obecnie przybrała ona
złożoną formę, gdyż komputery, czujniki i sieci stopniowo
przejmują kontrolę i monitorują produkcję. Posiadanie wiedzy
z mechanizacji to wartość i potęga w działaniu. Ta wiedza jest
jednym z niewielu «towarów», które zyskują na wartości, pod
warunkiem, że są dzielone wśród innych ludzi. Coraz częściej
potrzebne są swobodne dyskusje, a nie gotowe rozwiązania. Jest
to szczególnie istotne przy zmianie strategii myślenia dotyczącej
poprawiania praktyki związanej z wiedzą. Potęga dobrze
opowiedzianej tematyki – wygłoszonego referatu polega na tym,
że staje się inspiracją do innowacji, pobudza do działania, pomaga
w rozwoju naukowym”.
Następnie, Honorowy Patron Konferencji prof. Z. Górny
merytorycznie uzasadnił znaczenie mechanizacji w rozwoju
odlewnictwa krajowego i światowego. Stwierdził między innymi:
„…wydajność polskich odlewni w ocenie statystycznej jest
relatywnie niska w stosunku do krajów przodujących. Jednym
z głównych powodów obecnego stanu jest słabe uzbrojenie
miejsca pracy. Urządzenia mechanizujące lub automatyzujące
procesy technologiczne i czynności transportowe – przeciętnie –
biorąc – odbiegają od najnowocześniejszych. Sporo do życzenia
pozostawia jeszcze pełny komfort pracy i sterowania nią, a w tym
monitoringu i sterowania komputerowego. To jest przyczyną, że
nieraz jeszcze maszynę zastępujemy pracą ręczną i stąd biorą się
duże nakłady pracochłonności. Bardzo cennym byłby własny
postęp techniczny w wybranych obszarach jako polski udział
w międzynarodowym podziale pracy w tym zakresie. Przecież
uprawiamy studia w poszczególnych ośrodkach, badania
stendowe, działalność konstrukcyjną i projektową przy
autentycznym rozwoju produkcji maszyn i urządzeń”.
BIP 172/2007