Rekomendacje końcowe raportu

Badanie ewaluacyjne polityki
spójności w wymiarze
terytorialnym - tworzenie
funkcjonalnych obszarów
transgranicznych
Badanie sfinansowano ze środków Unii Europejskiej w
ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna – nr
umowy: DKS/BDG-II/POPT/185/11.
Autorzy: Mateusz Huk, Maciej Molak.
Konsultacje metodologiczne: doc. PhDr. Jiří Winkler, Ph.D.
Beneficjent:
Opolska Fundacja Inicjatyw Międzynarodowych
Partnerzy projektu:
Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu w Brnie.
Stowarzyszenie EducationTalentCulture z Czeskiego Cieszyna.
Cele badania:
1. Analiza bieżącego wdrażania współpracy transgranicznej
w ramach trzech programów realizowanych z udziałem
Polski (POWT PL-SN, CZ-PL, PL-SK).
2. Znalezienie rozwiązań pomagających uczynić POWT
jeszcze bardziej efektywnym narzędziem realizacji celów
NSRO w perspektywie 2014+.
3. Przeprowadzenie badań ewaluacyjnych współpracy
transgranicznej w kontekście tworzenia transgranicznych
regionów funkcjonalnych na obszarze pogranicza.
Kluczowe pojęcie:
Transgraniczny region funkcjonalny
Region domknięty ze względu na:
- spójność interwencji w celu zaspokajania potrzeb
socjospołecznych;
- spójność warunków socjoekonomicznych bez ograniczeń
w ujęciu geograficznym - ze względu na formalne granice
administracyjne (w tym granice państwowe).
Sformalizowaną postacią transgranicznego regionu
funkcjonalnego są EUWT.
Główny cel badania transgranicznej współpracy na
poziomie instytucjonalnym:
określenie poziomu jej jakości i trwałości pod kątem
tworzenia i zarządzania transgranicznymi regionami
funkcjonalnymi.
W tym celu przeprowadzono:
- ankiety wśród beneficjentów,
- analizy dokumentów,
- wywiady pogłębione z przedstawicielami IZ i KK
poszczególnych programów.
Wnioski:
- polskie instytucje (a przede wszystkim euroregiony) są
bardzo dobrze przygotowane do wdrażania programów
współpracy transgranicznej,
- najbardziej aktywne są JST (72% wszystkich
beneficjentów w programie CZ-PL) oraz szkoły wyższe,
- 95% badanych gmin realizowało mikroprojekty,
- udział NGO jako beneficjentów jest wciąż bardzo
skromny,
- głównymi problemami dla NGO są: skomplikowane
wymagania formalne na etapie składania wniosku
projektowego oraz podczas jego rozliczania oraz brak
systemu zaliczkowego
Wnioski:
- polskie instytucje pełnią funkcję partnerów wiodących w
47,5% projektów (najwięcej polskich LP jest w PL-SN –
65,2%, najmniej w CZ-PL – 40,4%),
- 41% gmin realizuje lub zrealizowało pięć i więcej
projektów (w tym w ramach FMP),
- ponad 35% gmin współpracuje z pięcioma lub większą
ilością podmiotów z drugiej strony granicy,
- większość projektów składanych przez JST dotyczy
inwestycji w infrastrukturę,
- 76% nawiązywanych partnerstw nie dotyczy jedynie
projektów współfinansowanych ze środków UE.
Największe bariery:
1. Skomplikowane procedury realizacji i rozliczania
projektów transgranicznych (69% respondentów).
2. Różnice w obowiązujących przepisach prawa krajowego
(59% respondentów).
3. Bariery językowe (29% respondentów) - najczęściej w
CZ-PL.
4. Bariery kulturowe (11% respondentów) - najczęściej w
CZ-PL.
Najbardziej aktywni beneficjenci
Beneficjenci, którzy realizują
najwięcej projektów według
POWT CZ-PL
POWT PL- SK
POWT PL- SN
1.
powiat prudnicki
gmina Kozy
gmina Karpacz
2.
miasto Kudowa Zdrój
gmina Milówka
3.
gmina Krzyżanowice
4.
gmina Radków
5.
gmina Lubawka
6.
województwo opolskie
programów:
Park Etnograficzny w
Zubrzycy Górnej
Komenda Wojewódzka
Policji we Wrocławiu
powiat zgorzelecki
Euroregion Nysa
Rekomendacje końcowe raportu:
1. Wdrożenie systemu zaliczek wraz z ustanowieniem
jasnego systemu ich ewentualnej windykacji.
2. Wprowadzenie w ocenie współpracy transgranicznej
dodatkowego kryterium premiującego beneficjentów
posiadających doświadczenie z realizacji mikroprojektów.
3. Przeprowadzenie szczegółowych badań ewaluacyjnych z
zakresu barier prawno-administracyjnych na
poszczególnych granicach.
Rekomendacje końcowe raportu:
4. Przeprowadzenie szczegółowej analizy mającej na celu
określenie wykonalności wdrożenia komponentu PPP do
POWT.
5. Ustanowienie możliwości aplikowania przez MŚP w
każdym POWT (np. w formie wydzielonego działania
wspierającego transfer technologii, inwestycje zagraniczne
i szkolenia personelu firm). Umożliwienie pozyskiwania
wsparcia przez firmy transportowe oferujące połączenia
transgraniczne (na ogólnych zasadach obowiązujących w
UE).
Rekomendacje końcowe raportu:
6. Stworzenie trójpasmowych obszarów wsparcia (podział
na 100/50/>50 % dopuszczalnych działań inwestycyjnych w
ramach projektu).
7. Stworzenie komponentów trójstronnych z
zastosowaniem „zasady 20%” na poziomie projektu.
8. Wdrożenie projektów PT polegających na tworzeniu
„wspólnych mikrostrategii rozwoju lokalnego” ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizacji podmiotów
leżących w bezpośredniej bliskości granicy a nie biorących
dotychczas udziału w projektach PIW Interreg oraz POWT.
Projekty tego typu mogliby realizować Partnerzy FMP.
Rekomendacje końcowe raportu:
9. Odformalizowanie procesu składania, oceny i rozliczania
wniosków (szczególnie w odniesieniu do projektów
realizowanych w ramach FMP) – zgodnie z zasadą
„mniejsze pieniądze = mniej formalności”.
Przeprowadzenie wśród WST, partnerów FMP i
kontrolerów badań ankietowych na temat ewentualnych
uproszczeń systemu.
10. Przemodelowanie systemu oceny projektów poprzez
nadanie priorytetowego znaczenia kryterium
oddziaływania transgranicznego.
Rekomendacje końcowe raportu:
11. Podjęcie działań mających na celu wymianę
doświadczeń pomiędzy instytucjami wdrażającymi
programy EWT oraz instytucjami realizującymi inne
programy o charakterze transgranicznym (np. poprzez
ustanowienie wspólnych grup roboczych lub tzw. „grup do
spraw komplementarności”).
12. Zwiększenie nacisku na rozpowszechnianie dobrych
praktyk w zakresie realizacji projektów transgranicznych.
Wdrożenie przykładów dobrych praktyk w proces
konsultowania propozycji projektowych.
Rekomendacje końcowe raportu:
13. Stworzenie mechanizmów finansowych
umożliwiających pozyskanie części wkładu własnego ze
środków budżetu państwa (np. w formie dodatkowego
finansowania z rezerwy celowej lub poprzez system
„promes tematycznych”) albo innych źródeł finansowania
zewnętrznego.
14. Zbadanie możliwości zniesienia zakazu łączenia
finansowania projektów z różnych programów UE w
odniesieniu do programów transgranicznych
finansowanych ze środków Celu 3 Polityki Spójności UE.
Rekomendacje końcowe raportu:
15. Wdrożenie projektów PT umożliwiających organizację
wizyt studyjnych w miejscach realizacji projektów
modelowych finansowanych w innych europejskich
programach transgranicznych.
16. Ustanowienie jasnych zasad tajności, poufności oraz
jawności działań podejmowanych przez instytucje
wdrażające programy. Cel ten może zostać osiągnięty
poprzez zredagowanie dokumentów opisujących te
zagadnienia w odniesieniu do hierarchii źródeł prawa w
danym państwie.
Rekomendacje końcowe raportu:
17. Należy położyć większy nacisk na szkolenia
pracowników instytucji wdrażających programy. Szkolenia
powinny dotyczyć przede wszystkim: prawa
administracyjnego (w tym postępowania
administracyjnego), prawa zamówień publicznych,
hierarchii źródeł prawa, prawa podatkowego, ubezpieczeń
społecznych, itp. w państwach partnerskich.
18. Należy zintensyfikować współpracę transgraniczną
pomiędzy organami władzy wspierającymi rynek pracy (np.
instytucjami powiatowymi) a szkołami zawodowymi oraz
instytucjami szkolnictwa zawodowego.
Rekomendacje końcowe raportu:
19. Ustanowienie w ramach każdego POWT specjalnego
działania skierowanego do EUWT w fazie rejestracji
(działania doradcze) oraz EUWT na etapie realizacji
wspólnych projektów (w tym inwestycyjnych) na poziomie
lokalnym (np. wspólny szpital, wspólny dom kultury.
20. W programach na lata 2014-2020 należy wziąć pod
uwagę alternatywne względem dotacji formy wsparcia (np.
funduszu poręczeń kredytowych lub niskooprocentowane
pożyczki dla beneficjentów.
Dziękuję za uwagę
Więcej informacji:
http://www.ewaluacja.ofim.pl/portal/
Opolska Fundacja Inicjatyw Międzynarodowych
ul. Wrzosowa 15,
46-053 Suchy Bór
[email protected]
www.ofim.pl
tel. +48 507 450 768