Szacunkowy koszt leczenia polskiej populacji dzieci z rozszczepem

Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 3 2008
Volume 4 no 3 2008
Szacunkowy koszt leczenia
polskiej populacji dzieci
z rozszczepem podniebienia
pierwotnego i/lub wtórnego
Approximate cost of treatment the primary and/or secondary palate cleft in children
Elżbieta Małkiewicz1 A D E F
Jadwiga Sienkiewicz2 D E F
Agnieszka Pisulska – Otremba3 B
Piotr Wójcicki4 B
Wkład autorów
A – Plan badań
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Redagowanie pracy
F – Wyszukiwanie piśmiennictwa
E
Authors’ Contribution
A – Study design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Siedlcach
Akademia Podlaska w Siedlcach
3
Akademickie Centrum Stomatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego
4
Publiczny ZOZ Specjalistyczne Centrum Medyczne w Polanicy Zdroju
1
2
Streszczenie
Abstract
Cel: szacunkowe wyliczenie rocznego kosztu finansowego leczenia polskiej populacji dzieci z rozszczepem podniebienia pierwotnego i/lub wtórnego (RPPi/lubW). Materiał i metody: aby ustalić koszty finansowe obliczono szacunkową liczbę dzieci w wieku od 0 do 18 roku życia,
u której w roku 2005 występował rozszczep podniebienia.
Następnie oszacowana została liczba poszczególnych procedur, które winny być wykonane podczas leczenia polskiej
populacji dzieci z rozszczepem podniebienia pierwotnego
Aim: the main purpose of this paper was a rough calculation of the annual cost of treatment of the population of
Polish children suffering from CL and/or CP. Material and
methods: in order to determine the said financial costs an
approximate number of children at the age from 0 to 18 has
been calculated, of those who had aforementioned defects
in 2005. In the next step, a number of particular procedures
has been assessed, which should be followed when treating
children with CL and/or CP in 2005. The unit cost of such
dr n. med., kierownik Katedry Zdrowia Publicznego
dr n. ekonom.
3
prof. dr hab.
4
dr n. med.
Adres do korespondencji:
Elżbieta Małkiewicz
ul. Agawy 8/20
01-158 Warszawa
Tel. 0603 128 323, fax. 022 631 68 88
e-mail: [email protected]
1
2
FORUM
ORTODONTYCZNE
72
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 3 2008
Volume 4 no 3 2008
i/lub wtórnego w 2005 roku. Koszty jednostkowe procedur skalkulowane zostały w PZOZ Specjalistycznym Centrum Medycznym w Polanicy Zdroju oraz Specjalistycznej Lecznicy Stomatologicznej Akademii Medycznej
w Bytomiu. W oparciu o uzyskane dane przeprowadzona
została analiza szacunkowa rocznego kosztu finansowego
leczenia chirurgicznego i ortodontycznego polskiej populacji dzieci z rozszczepem podniebienia pierwotnego i/lub
wtórnego. Wyniki: jak wynika z przeprowadzonej analizy
szacunkowy roczny koszt leczenia chirurgicznego dzieci
z RPP i/lub W wynosił w 2005 r. 4 710 750 zł, zaś koszt
leczenia ortodontycznego 11 602 250 zł. Wnioski: środki
finansowe przeznaczone przez NFZ na leczenie ortodontyczne dzieci z wadami twarzoczaszki nie są wystarczające na objęcie opieką leczniczą populacji, jaką stanowi populacja dzieci z RPP i/lub W. Należałoby określić wielkość populacji dzieci z innymi wadami wrodzonymi
w obrębie twarzoczaszki wymagającymi leczenia ortodontycznego i przeprowadzić analizę kosztów leczenia także
tej grupy. Przy planowaniu wysokości środków finansowych na leczenie dzieci z RPP i/lub W należy zwrócić
uwagę, że w skali 1 roku koszty leczenia ortodontycznego
przekraczają koszty leczenia chirurgicznego. (Forum Ortod. 2008; 4: 72 - 77).
Nadesłano: 14.03.2008
Przyjęto do druku: 12.06.2008
procedures has been calculated at the Specialist Medical
Centre in Polanica Zdrój as well as at the Specialist Dental Clinic of the Medical Academy in Bytom. A rough
analysis of annual financial cost of surgical and orthodontic treatment in children with clefts. Results: the analysis
shows, that assessed annual cost of surgical treatment of
children suffering from CL and/or CP was 4 710 150 zloty, while the cost of orthodontic treatment was 11 602 250
zloty in 2005. Conclusions: the financial means attributed
by the National Health Fund for orthodontic treatment of
children with maxillofacial defects are insufficient to also
carry out the treatment of children with clefts. It should be
determined how many children with anomalies other than
clefts require the orthodontic treatment and how much
such a treatment costs. When planning the amount of money required to cover the total cost of treatment in cleft
palate cases, it should be taken under consideration that
the annual cost of orthodontic therapy is higher than this
of surgical procedures. (Orthod. Forum 2008; 4: 72 77).
Received: 14.03.2008
Accepted: 12.06.2008
Key words:
cleft palate
cost of treatment
surgical and orthodontic procedures
Słowa kluczowe:
koszty finansowe leczenia
procedury ortodontyczne i chirurgiczne
rozszczep podniebienia
Wstęp
W latach 2000 – 2002 w Polsce realizowany był program polityki zdrowotnej Ministra Zdrowia pt. „Program wielospecjalistycznej opieki nad dziećmi z rozszczepem podniebienia pierwotnego i/lub wtórnego” (1). Celem programu było objęcie leczeniem zespołowym dzieci z wrodzoną wadą rozwojową w postaci rozszczepu podniebienia pierwotnego i/ lub wtórnego, zwanego dalej RPP i/lub W. W oparciu o standardy rekomendowane przez Eurocleft opracowane zostały standardy leczenia dzieci
z całkowitym rozszczepem podniebienia w zakresie chirurgii plastycznej, szczękowo-twarzowej i ortodoncji. Ponadto w oparciu o dane obrazujące procent populacji dzieci z RPP i/lub W, wymagających stosowania danej procedury leczniczej wyliczono na potrzeby realizacji programu finansowe koszty opieki leczniczej w każdej z wymienionych specjalności (2).
W gospodarce rynkowej jednym z podstawowych celów jednostek gospodarczych, którymi są także zakłady opieki zdrowotnej, jest osiąganie wysokiej efektywności ekonomicznej. Kierownictwo zakładu opieki zdrowotnej aby osiągnąć ten cel,
musi stosować nowoczesne i skuteczne instrumenty zarządzania, wśród których istotne znaczenie ma tzw. nowoczesny rachunek kosztów ( Dz. U. Nr 164 z 1998 r. Rozporządzenie z dnia 22 grudnia 1998 roku Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki zdrowotnej zmieniło całkowicie
wcześniejszą koncepcję liczenia kosztów). Daje on obraz zarówno kosztów całkowitych działalności jednostki jak i również
jednostkowych kosztów świadczonych usług medycznych. Informacje dostarczane przez rachunek kosztów potrzebne są
zarówno użytkownikom wewnętrznym np. menedżerom jak i użytkownikom zewnętrznym, np. właścicielom, pacjentom,
płatnikom (zleceniodawcom, instytucjom ubezpieczenia zdrowotnego).
Konkurencyjność na rynku usług medycznych zmusza zoz-y do starań o utrzymywanie lub powiększanie zakresu świadczonych usług. Niezbędnymi warunkami konkurencyjności zakładu jest minimalizacja kosztów działalności i poprawa jakości świadczonych usług.
FORUM
ORTODONTYCZNE
73
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 3 2008
Volume 4 no 3 2008
Podstawowym elementem rachunku ekonomicznego jest kalkulacja kosztu jednostkowego świadczonych usług tak, aby
bezbłędnie i jednoznacznie zidentyfikować koszty świadczeń zdrowotnych. W zakładach opieki zdrowotnej wyodrębnia się
trzy rodzaje ośrodków kosztów: koszty działalności podstawowej, koszty działalności pomocniczej oraz koszty zarządu. Za
koszty działalności podstawowej, oprócz oddziałów i poradni uważa się również placówki wykonujące procedury medyczne.
Przepisy wspomnianego wcześniej Rozporządzenia odnoszące się do rachunku kosztów określają przedmiot kosztu nazywany również obiektem kosztów. W zakładach opieki zdrowotnej są nimi osobodzień opieki nad pacjentem (na oddziałach) wraz z przypisanymi na jego rzecz lekami i procedurami medycznymi. Pozostałe koszty działalności podstawowej stanowią procedury medyczne, zaś koszty działalności pomocniczej – usługi świadczone przez te placówki.
Nowy rachunek kosztów umożliwia policzenie kosztów leczenia konkretnego pacjenta. Koszt ten składa się z sumy kosztów osobodni pobytu w szpitalu i opieki medycznej, procedur medycznych i leków. W podobny sposób można liczyć koszty leczenia jednostek chorobowych ponoszone poza szpitalem. W różnych placówkach te same usługi zdrowotne mają
czasami znacznie odbiegające od siebie koszty. W zarządzaniu zakładem opieki zdrowotnej koszty odgrywają istotną rolę,
ponieważ stanowią podstawowy czynnik decydujący o poziomie efektywności zakładu. Rachunek kosztów znany został za
najważniejszy instrument zarządzania przedsiębiorstwem, a jego rola wzrosła wraz ze zwiększaniem się samodzielności finansowej jednostek gospodarczych. Zastosowanie szczegółowego podziału kosztów pozwala na kalkulowanie kosztów jednostkowych procedur medycznych wykonywanych w danych ośrodkach. Celem pracy było szacunkowe wyliczenie rocznego kosztu leczenia polskiej populacji dzieci z rozszczepem podniebienia pierwotnego i/lub wtórnego (RPPi/lubW) finansowanego ze środków publicznych.
Materiał i metody
W Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Specjalistycznym Centrum Medycznym w Polanicy Zdroju oraz Specjalistycznej Lecznicy Stomatologicznej Akademii Medycznej w Bytomiu wydzielono ośrodki wykonujące procedury medyczne w zbliżonych warunkach. Zapewniło to kalkulację kosztów jednostkowych wydzielonych procedur chirurgicznych
i ortodontycznych. Do procedur chirurgicznych zaliczono: zeszycie rozszczepu wargi, zeszycie rozszczepu podniebienia,
korekcja wargi, faryngofiksacja, przeszczep kości do wyrostka zębodołowego i na szczękę, dystrakcja i/lub rekonstrukcja
żuchwy, korekcja wargi i nosa, leczenie niewydolności podniebienno-gardłowej, osteotomia szczęki z dystrakcją oraz
osteotomia szczęki i żuchwy. Do procedur ortopedycznych zaliczono przedoperacyjne kształtowanie szczęki u niemowląt.
Natomiast do procedur ortodontycznych korektę wad zębowo-zgryzowych aparatami zdejmowanymi, korektę wad zębowo-zgryzowych aparatami stałymi, uzupełnienie braków zębowych protezami ruchomymi oraz leczenie retencyjne.
W oparciu o dane GUS obliczono dla każdego rocznego przedziału wiekowego między 0 a 18 rokiem życia szacunkową
liczbę dzieci, u której w 2005 roku występowała ta wada (3). Przyjęto, że wskaźnik częstości występowania rozszczepu
podniebienia wynosi 1,31 : 1000 żywo urodzonych noworodków. Następnie wykorzystując opracowane dla potrzeb programu dane obrazujące procent populacji dzieci z RPP i/lub W wymagających stosowania danej chirurgicznej lub ortodontycznej procedury leczniczej, autorzy oszacowali liczbę poszczególnych procedur, które winny być wykonane podczas leczenia w 2005 r. polskiej populacji dzieci z RPP i/lub W (Tab.1 i 2). Po uzyskaniu powyższych danych przystąpiono do liczenia kosztów leczenia chirurgicznego w skali roku (Tab 3). Nieco inaczej liczono koszty leczenia ortodontycznego. Ponieważ leczenie ortodontyczne dzieci z RPP i/lub W trwa nieprzerwanie przez 18 lat koszt danej procedury ortodontycznej
oszacowano w skali roku (Tab 4).
Wyniki
Jak wynika z przeprowadzonej analizy szacunkowy roczny koszt leczenia chirurgicznego dzieci z RPP i/lub W wynosił
w 2005 r. 4 710 750 zł, zaś koszt leczenia ortodontycznego 11 602 250 zł. (należy zwrócić uwagę, że zakładano nieprzerwane leczenie ortodontyczne dziecka z RPP i/lub W przez kilka lat).
Dyskusja
W 2004 roku Narodowy Fundusz Zdrowia rozpoczął realizację „Programu ortodontycznej opieki nad dziećmi z całkowitym rozszczepem podniebienia pierwotnego i/lub wtórnego”. W roku 2006 program ten został rozszerzony o leczenie ortodontyczne dzieci z innymi wrodzonymi wadami części twarzowej czaszki. Wymienione w umowie procedury są tożsame
z tymi, które posłużyły autorom do przeprowadzenia analizy kosztów leczenia dzieci z RPP i/lub W (4). W opisie programu
na rok 2007 stwierdzono „z uwagi na fakt, iż grupa świadczeniodawców zakwalifikowana do objęcia Programem jest trud-
FORUM
ORTODONTYCZNE
74
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 3 2008
Volume 4 no 3 2008
Tabela 1. Liczba procedur chirurgicznych w różnych grupach wiekowych pacjentów w roku 2005
Table 1. Number of surgical procedures in different age groups of patients in 2005
Szacunkowa liczba
dzieci z wadą
Estimated number of
affected children
Odsetek dzieci
potrzebujących
Percentage of
children in need
Przewidywana
liczba zabiegów
Estimated number of
procedures
Zeszycie rozszczepu wargi
Cleft lip repair
477
80%
381
1
Zeszycie rozszczepu podniebienia
Cleft palate repair
466
75%
349
6
Zamknięcie otworu resztkowego
Residual fistula closure
495
9%
46
6
Leczenie niewydolności podniebienno – gardłowej
Treatment of palatopharyngeal insufficiency
495
7,5 %
37
9
Przeszczep kości do wyrostka zębodołowego
Alveolar bone grafting
524
19 %
100
10
Korekcja wargi i nosa
Correction of nose and lip
544
22,5 %
122
18
Osteotomia lub dystrakcja szczęki i żuchwy
Osteotomy or distraction of maxilla and mandible
711
20 %
142
Szacunkowa liczba
dzieci z wadą
Estimated number of
affected children
Odsetek dzieci
potrzebujących
Percentage of
children in need
Przewidywana
liczba zabiegów
Estimated number of
procedures
Wiek
Age
0-1
Procedura
Procedure
Tabela 2. Szacunkowa liczba dzieci którą należy leczyć ortodontycznie w roku 2005
Table 2. Approximate number of children qualified for orthodontic treatment in 2005
Wiek
Age
Procedura
Procedure
0-1
Przedoperacyjne leczenie ortopedyczne
Presurgical orthopedic treatment
477
25 %
119
2-5
Leczenie wad zgryzu ap. zdejmowanymi
Treatment of malocclusions by removable appliances
1900
14 %
266
6-12
Leczenie wad zgryzu ap. zdejmowanymi
Treatment of malocclusions by removable appliances
3701
35%
1295
8-12
Leczenie wad zgryzu ap. stałymi
Treatment of malocclusions by fixed appliances
2717
18 %
489
13-18
Leczenie wad zgryzu ap. stałymi
Treatment of malocclusions by fixed appliances
4106
28%
1150
10-12
Uzupełnienie protetyczne
Prosthodontic restoration
2964
20 %
593
15-18
Retencja
Retention
2831
13 %
368
FORUM
ORTODONTYCZNE
75
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 3 2008
Volume 4 no 3 2008
Tabela 3. Koszty procedur chirurgicznych w roku 2005
Table 3. Costs of surgical procedures in 2005
Szacunkowa liczba
procedur
Estimated number of
procedures
Koszt jednostkowy
procedury
Cost of a single
procedure
Koszt wszystkich
procedur w 2005
Total cost of
procedures in 2005
Zeszycie rozszczepu wargi
Cleft lip repair
381
3650 zł.
1 390 650
Zeszycie rozszczepu podniebienia
Cleft palate repair
349
3600 zł.
1 256 400
Zamknięcie otworu resztkowego
Residual fistula closure
42
3600 zł.
151 200
Leczenie niewydolności podniebienno – gardłowej
Treatment of palatopharyngeal insufficiency
37
3600 zł.
133 200
Przeszczep kości do wyrostka zębodołowego
Alveolar bone grafting
100
4800 zł.
480 000
Korekcja wargi i nosa
Correction of nose and lip
122
3800 zł.
463 600
Osteotomia lub dystrakcja szczęki i żuchwy
Osteotomy or distraction of maxilla and mandible
142
6950 zł.
986 900
Szacunkowa liczba
dzieci z wadą
Estimated number of
affected children
Roczny koszt leczenia
1 dziecka
Annual treatment cost
per/child
Koszt leczenia wszystkich
potrzebujących w 2005
Total cost of orthodontic
treatment in 2005
Przedoperacyjne leczenie ortopedyczne
Presurgical orthopedic treatment
119
1875 zł.
223 125 zł.
Leczenie wad zgryzu ap. zdejmowanymi
Treatment of malocclusions by removable appliances
266
2450 zł.
651 700 zł.
Leczenie wad zgryzu ap. zdejmowanymi
Treatment of malocclusions by removable appliances
1295
2450 zł.
3 172 750 zł.
Leczenie wad zgryzu ap. stałymi
Treatment of malocclusions by fixed appliances
489
3425 zł.
1 674 825 zł.
Leczenie wad zgryzu ap. stałymi
Treatment of malocclusions by fixed appliances
1150
3425 zł.
3 938 750 zł.
Uzupełnienie protetyczne
Prosthodontic restoration
593
1900 zł.
1 126 700 zł.
Retencja
Retention
368
1800 zł.
662 400 zł.
Procedura
Procedure
Tabela 4. Koszty leczenia ortodontycznego w roku 2005
Table 4. Costs of orthodontic treatment in 2005
Procedura ortodontyczna
Orthodontic procedure
FORUM
ORTODONTYCZNE
76
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 3 2008
Volume 4 no 3 2008
na do przewidzenia, w kalkulacji oparto się na przewidywanym wykonaniu...”. NFZ zaplanował więc na leczenie ortodontyczne dzieci (nie tylko z RPP i/lub W) 10 000 000 złotych (5). Trudno ustalić jakiej wysokości środki finansowe zaplanowano na chirurgiczne leczenie populacji dzieci z RPP i/lub W.
Wnioski
1. Środki finansowe przeznaczone przez NFZ na leczenie ortodontyczne dzieci ze wszystkimi wadami wrodzonymi twarzoczaszki nie są wystarczające. Brakuje ich nawet na objęcie opieką leczniczą dzieci z rozszczepem podniebienia.
2. Należałoby określić wielkość populacji dzieci z innymi wadami wrodzonymi w obrębie twarzoczaszki wymagającymi leczenia ortodontyczno-ortopedycznego i przeprowadzić analizę kosztów leczenia także tej grupy.
3. Przy planowaniu wysokości środków finansowych na leczenie dzieci z RPP i/lub W należy zwrócić uwagę, że w skali
1 roku koszty leczenia ortodontycznego ponad 2,5 raza przekraczają koszty leczenia chirurgicznego.
Piśmiennictwo:
References:
1.
2.
3.
4.
5.
Małkiewicz E, Otremba-Pisulska A. Założenia i wstępna ocena realizacji Programu wielospecjalistycznej opieki nad dziećmi z rozszczepami podniebienia pierwotnego i/lub wtórnego. Mag Stomat 2004; 3: 24-27
Otremba-Pisulska A, Kobus K, Piekarczyk J. Program wielospecjalistycznej opieki nad dziećmi z rozszczepami podniebienia pierwotnego
i/lub wtórnego. Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej. Warszawa 1999
Małkiewicz E, Kaczmarek E. Epidemiologia rozszczepów podniebienia pierwotnego i/lub wtórnego w wybranych regionach Polski w latach 1998-1999. Czas Stomat 2005; 12: 917-23
Zarządzenie Nr 4/2006 z dnia 30.01.2006 r. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w sprawie przyjęcia „Szczegółowych materiałów informacyjnych o przedmiocie postępowania w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz o realizacji i finansowaniu umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenia stomatologicznego w zakresie: Program opieki ortodontycznej
nad dziećmi z wrodzonymi wadami części twarzowej czaszki na rok 2006”
Zarządzenie Nr 87/2006 z dnia 18.09.2006 r. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w sprawie zatwierdzenia do realizacji Programu ortodontycznej opieki nad dziećmi z wrodzonymi wadami części twarzowej czaszki.
FORUM
ORTODONTYCZNE
77
ORTHODONTIC
FORUM