spis treści - Gmina Parzęczew
Transkrypt
spis treści - Gmina Parzęczew
Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. SPIS TREŚCI I. Obszar i czas realizacji Strategii Rozwoju Gminy Parzęczew................. 2 II. Aktualna sytuacja społeczno – gospodarcza gminy. ................................ 3 II.1. Rys historyczny. ............................................................................................... 3 II.2. Położenie, powierzchnia i ludność. ...................................................................... 4 II.3. Środowisko przyrodnicze. .................................................................................. 5 II.4. Turystyka. ....................................................................................................... 8 II.5. Zagospodarowanie przestrzenne. ...................................................................... 10 5.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego. .......................................... 11 5.2. Infrastruktura komunikacyjna. .................................................................... 12 5.3. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego. ................................................ 13 5.4. Elektroenergetyka. ....................................................................................... 14 5.5. Ciepłownictwo. ............................................................................................ 15 5.6. Zaopatrzenie w gaz. ..................................................................................... 16 5.7. Gospodarka wodno - ściekowa. ...................................................................... 16 5.8. Gospodarka odpadami. ................................................................................. 18 5.9. Struktura własności nieruchomości. ................................................................ 20 5.10. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego. ........................................................ 20 5.11. Identyfikacja problemów. ............................................................................ 21 II.6. Gospodarka. .................................................................................................. 23 6.1. Główni pracodawcy: struktura i trendy. ........................................................... 23 6.2. Struktura podstawowych branż na terenie gminy. ............................................ 24 6.3. Ilość osób zatrudnionych w danych sektorach. ................................................. 24 6.4. Identyfikacja problemów. .............................................................................. 25 II.7. Rolnictwo. ..................................................................................................... 25 7.1. Identyfikacja problemów. ...............................................................................27 II.8. Sfera społeczna. ............................................................................................. 29 8.1. Sytuacja demograficzna i społeczna. .............................................................. 29 8.2. Warunki i jakość życia mieszkańców. .............................................................. 32 8.3. Określenie grup społecznych wymagających wsparcia. ...................................... 35 8.4. Rynek pracy. ............................................................................................... 38 8.5. Identyfikacja problemów. .............................................................................. 40 III. Analiza SWOT. ........................................................................................... 42 IV. Analiza problemów. ....................................................................................43 V. Określenie misji gminy Parzęczew. ........................................................... 45 VI. Cele rozwoju gminy Parzęczew. ............................................................... 46 VII. Projekty polegające na poprawie sytuacji w gminie. ........................... 49 VII.1. Lista wszystkich planowanych projektów. ..........................................................49 VII.2. Lista projektów według hierarchii ważności. .......................................................50 VIII. Realizacja projektów w latach 2004 - 2006. ........................................51 IX. Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie ,,, powiatu zgierskiego i województwa łódzkiego. ..................................... 64 X. Skwantyfikowane wskaźniki celów projektów. .................................... 65 XI. Plan finansowy na lata 2004 – 2006. ....................................................... 68 1 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. XII. System wdrażania. ................................................................................... 69 XIII. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej. ................ 71 XIII.1. System monitorowania. ................................................................................ 71 XIII.2. Sposoby oceny. ........................................................................................... 71 XIII.3. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym mmm i organizacjami pozarządowymi. ..................................................................... 71 XIII.4. Public Relations. .......................................................................................... 71 XIV. Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Parzęczew ............................... 72 I. Obszar i czas realizacji Strategii Rozwoju Gminy Parzęczew. Opracowana Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew zostanie zrealizowana na terenie wiejskiej gminy Parzęczew w latach 2004 – 2009. Strategię Rozwoju Gminy Parzęczew wykonano zgodnie z Ustawą z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591; z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055). Zadania zapisane w Strategii Rozwoju Gminy Parzęczew są zgodne z: - Strategią Rozwoju Województwa Łódzkiego (Uchwała Sejmiku Województwa Łódzkiego nr XXIII/286/2000 z dnia 26 września 2000r.), - Ramowym Programem Działania Rady Gminy w Parzęczewie (Uchwała Rady Gminy nr X/80/2003 z dnia 29 maja 2003r.), - Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Parzęczew (Uchwała Rady Gminy nr XXIX/207/2000 z dnia 21 grudnia 2000r.), - Narodową Strategią Rozwoju Regionalnego 2001 – 2006 (Uchwała Rady Ministrów Nr 105 z dnia 28 grudnia 2000r. - Monitor Polski Nr 43/2000 poz. 851), - Narodowym Planem Rozwoju (Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. - Dz.U. z 2004r. Nr 116, poz. 1206). Ponadto Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009 została opracowana zgodnie z wytycznymi zawartymi w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego 2004 – 2006 i jednocześnie spełnia rolę Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2006. W opracowaniu Strategii wykorzystano również Raport z Badań społecznych nt. „Funkcjonowanie Gminy Parzęczew w oczach mieszkańców.” z sierpnia 2002r. 1 oraz protokoły z corocznych zebrań sołeckich, podczas których mieszkańcy zgłaszają swoje postulaty dotyczące poprawy warunków i jakości życia na terenie gminy (w roku bieżącym zebrania odbyły się w marcu i kwietniu). W odniesieniu do Strategii Rozwoju przyjęto następujące założenia: 1 Realizacja Strategii ma służyć mieszkańcom gminy oraz instytucjom i organizacjom funkcjonującym na jej terenie. W miesiącach marcu i kwietniu 2002 roku studenci IV Roku Gospodarki Przestrzennej oraz Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego przeprowadzili na terenie gminy badanie społeczne, którym objętych zostało 5% ogółu ludności gminy powyżej 18-tego roku życia. Za metodę badania przyjęto wywiad kwestionariuszowy. 2 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Decyzję o przyjęciu Strategii oraz decyzje dotyczącą realizacji jej założeń podejmuje Rada Gminy w Parzęczewie. Strategia została opracowana przy współudziale mieszkańców gminy co wpływa na wartość tego dokumentu. W pracy nad strategią wykorzystana została wiedza ludzi najlepiej znających problemy i potrzeby gminy, a także nastąpiła integracja społeczności wokół istotnych problemów gminy. Projekt strategii poddano społecznej konsultacji, której wyniki są podstawą hierarchizacji potrzeb i celów. Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew będzie na bieżąco aktualizowana we współpracy z lokalnymi partnerami społeczno – gospodarczymi. II. Aktualna sytuacja społeczno – gospodarcza gminy. II.1. Rys historyczny. Historia miejscowości gminnej sięga XI w. Albowiem już w 1098r. Parzęczew należał do dóbr książęcych Bolesława Krzywoustego. Kolejne wzmianki pochodzą z XII wieku, znajdujemy je w kronikach Galla Anonima, który wspomina, że w księstwie Łęczyckim nad rzeką Gnidą znajduje się osada o słowiańskiej nazwie Parzniczew. Osadę tą jako Parnyczew wspomina również biskup krakowski Wincenty Kadłubek, przebywający w Łęczycy w czasie Zjazdu w roku 1180. Odtąd Parzęczew wchodzi w skład dóbr arcybiskupów gnieźnieńskich. Osada rozwija się prężnie przez kolejnych 150 lat, aż do najazdu krzyżackiego na Wielkopolskę w latach 1330 – 1331. W trakcie najazdu liczący ponad 1.000 mieszkańców Parzęczew został doszczętnie zniszczony. Osada została odbudowana dopiero 20 lat później, przy wsparciu arcybiskupa gnieźnieńskiego. Po rozbiciu Zakonu Krzyżackiego w 1410 roku rozpoczyna się rozkwit gospodarczy Parzęczewa. Najważniejszym przywilejem, jaki otrzymał Parzęczew na przestrzeni dziejów, był przywilej wydany przez króla polskiego Władysława Jagiełło dnia 7 kwietnia 1421 roku. Przywilej ten nadano Wojciechowi Parzęczewskiemu łowczemu łęczyckiemu, mocą którego wieś Parzęczew została wyniesiona do rangi miasta. W XVI w. właściciel wsi Piaskowice pod Parzęczewem Wojciech Piaskowski otrzymał od króla Zygmunta Augusta modrzewiowy kościół p.w. Św. Rocha, który po dzień dzisiejszy znajduje się na cmentarzu grzebalnym w Parzęczewie. Od połowy XVII wieku zaczął się powolny upadek Parzęczewa, spowodowany zniszczeniami wojennymi. Po II rozbiorze Polski w 1793r. miasto podlega pod zabór pruski, od tego momentu notowany jest masowy napływ ludności niemieckiej. Po upadku powstania styczniowego w 1867r. z mocy Ukazu Cara Aleksandra II, jako wynik represji, Parzęczew traci prawa miejskie. W wyniku tego posunięcia maleje ranga osady, która staje się wówczas osadą rolniczą, zamieszkiwaną przez 1.274 mieszkańców. Siedziba Gminy zostaje przeniesiona do pobliskich Piaskowic. Mieszkańcy Parzęczewa masowo opuszczają osadę, szukając zatrudnienia w rozwijającym się łódzkim ośrodku przemysłowym W 1907 roku władze rosyjskie powiatu łęczyckiego wyraziły zgodę na otwarcie w Parzęczewie elementarnej szkoły. Po wybuchu I wojny światowej teren gminy Parzęczew znajduje się pod panowaniem niemieckim. Wyzwolenie nastąpiło 11 listopada 1918r. Podczas wojny teren dzisiejszej gminy nie doznał większych zniszczeń. Po roku 1918 następuje stopniowy rozwój Parzęczewa. Zadbano o rozwój oświaty, w szkole nauczało już trzech nauczycieli, a naukę pobierało 160 dzieci. W tym czasie powstaje również zmechanizowana ślusarnia. Niestety młodzież w dalszym ciągu migruje „za chlebem” do miasta Łodzi, a osada powoli starzeje się. Głównym źródłem utrzymania jej mieszkańców jest rolnictwo, hodowla trzody chlewnej, rzeźnictwo i murarstwo. 3 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Dnia 4 września 1939r. Parzęczew zostaje zajęty przez wojska niemieckie. W okolicy toczy się najkrwawsza bitwa w kampanii wrześniowej: w dniach 9 - 20 września nad Bzurą toczy ciężkie boje Armia „Poznań” dowodzona przez gen. Tadeusza Kutrzebę. Podczas okupacji hitlerowskiej Parzęczew zostaje wcielony do III Rzeszy. Rozpoczęły się masowe prześladowania ludności polskiej. W odwecie mieszkańcy organizują ruch oporu. Zaczynają również swoją działalność oddziały partyzanckie Armii Krajowej. Teren gminy zostaje wyzwolony 19 stycznia 1945 roku przez wojska radzieckie I Frontu Białoruskiego. Po wojnie przeniesiono siedzibę władz gminy z Piaskowic do Parzęczewa, co wpłynęło dodatnio na rozwój kultury i oświaty rolnej w całym regionie. Najstarszym odnalezionym dokumentem królewskim, potwierdzającym bogatą historię gminy Parzęczew, jest przywilej króla Zygmunta I Starego z 1539 roku konfirmujący nadanie praw miejskich i przyznający kolejne przywileje miastu Parzęczew.2 Innym dokumentem jest przechowywany w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie dokument Stanisława Augusta Poniatowskiego z 26 marca 1775r., w którym potwierdzone są wcześniejsze dokumenty, w tym dokument króla Władysława zezwalający na lokalizację miasta na terenie wsi Parzęczew3. W czerwcu 2004r. w Parzęczewie dokonano sensacyjnego odkrycia archeologicznego, które zapewne dokona weryfikacji średniowiecznych dziejów osady. Podczas prac budowlanych znaleziono wyjątkowo cenny skarb: dzban z ponad tysiącem srebrnych monet z przełomu XI i XII wieku. Są to w większości srebrne denary krzyżowe pochodzące z różnych stron Europy: Węgier, Saksonii, Czech, a częściowo także z Polski oraz srebrne ozdoby tzw. paciory dęte. Lokalizacja tego i innych znalezisk w okolicach Parzęczewa wiąże się z dziejami Łęczyckiej Kasztelarni, a jego bogactwo z rangą ziemi parzęczewskiej w piastowskiej Polsce. II.2. Położenie, powierzchnia i ludność. Gmina Parzęczew położona jest w północno - zachodniej części powiatu zgierskiego, w województwie łódzkim. Najbliżej położonym miastem, z którym gmina graniczy od wschodu jest Ozorków, liczący 20.970 mieszkańców4. Z nim także, zarówno pod względem administracyjnym, jak i ekonomicznym gmina posiada najsilniej rozwinięte powiązania. Natomiast dla miejscowości położonych w północnej części gminy najbliżej jest do Łęczycy, liczącej 15.735 osób5. Dla mieszkańców np. Leźnicy Wielkiej - Osiedla, zamieszkiwanego przez rodziny żołnierzy pracujących w pobliskiej jednostce wojskowej, właśnie Łęczyca jest głównym ośrodkiem handlowym i oświatowym. Tabela 1. Podział administracyjny gminy. L.p. Jednostka pomocnicza Miejscowości 1. Sołectwo Bibianów Bibianów – Konstantki - Mamień 2. Sołectwo Chociszew Chociszew - Radzibórz 3. Sołectwo Chrząstów Wielki Chrząstów Wielki - Chrząstówek 4. Sołectwo Florentynów Florentynów - Anastazew 5. Sołectwo Ignacew Folwarczny Ignacew Folwarczny – Gołaszyny - Ignacew Parzęczewski 6. Sołectwo Ignacew Rozlazły Ignacew Rozlazły - Ignacew Podleśny 7. Sołectwo Kowalewice Kowalewice 8. Sołectwo Mariampol Mariampol - Sokola Góra - Nowomłyny 9. Sołectwo Mikołajew Mikołajew - Nowa Jerozolima 10. Sołectwo Mrożewice Mrożewice - Sulimy 11. Sołectwo Opole Opole - Leźnica Wielka 12. Sołectwo Orła Orła - Duraj 13. Sołectwo Parzęczew Parzęczew 2 Dokument ten znajduje się obecnie w Archiwum Państwowym w Łodzi w zbiorze dyplomów 1331-1939, sygn. 47. 3 Zbiór dokumentów papierowych sygn. 4033. Dane na koniec 2002r. zamieszczone na stronie internetowej: www.stat.gov.pl/urzedy/lodz/index.htm Dane na koniec 2002r. zamieszczone na stronie internetowej: www.stat.gov.pl/urzedy/lodz/index.htm 4 5 4 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 14. Sołectwo Pustkowa Góra Pustkowa Góra 15. Sołectwo Różyce Różyce 16. Sołectwo Różyce Żmijowe Różyce Żmijowe - Kozikówka 17. Sołectwo Skórka Skórka 18. Sołectwo Śliwniki Śliwniki - Żelgoszcz 19. Sołectwo Śniatowa Śniatowa - Stary Chrząstów 20. Sołectwo Tkaczewska Góra Tkaczewska Góra 21. Sołectwo Trojany Trojany 22. Sołectwo Wielka Wieś Wielka Wieś - Janów 23. Sołectwo Wytrzyszczki Wytrzyszczki – Piaskowice – Julianki - Florianki 24. Osiedle Leźnica Wielka Leźnica Wielka - Osiedle Źródło: Na podstawie uchwał Rady Gminy w Parzęczewie: nr IV/37/90 z dnia 9.10.1990r. w sprawie utworzenia jednostek pomocniczych na terenie gminy i nr XXIX/214/2000 z dnia 21.12.2000r. w sprawie podziału sołectwa Chociszew oraz Zarządzenia nr 15 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 10.07.1980r. w sprawie ustalenia wykazu miejscowości. Dla rozwoju gminy istotne jest położenie w pobliżu Aglomeracji Łódzkiej, zamieszkiwanej przez 785.134 osób6, jako silnego ośrodka administracyjnego, naukowego i gospodarczego oraz dużego rynku towarów i usług. Miejscowość gminna oddalona jest o 27 km na północ od Łodzi, 150 km na zachód od Warszawy. Na terenie gminy znajduje się 45 miejscowości, wchodzących w skład 23 sołectw oraz 1 osiedle mieszkaniowe w Leźnicy Wielkiej (patrz tabela nr 1). Największą miejscowością w gminie jest Parzęczew, będący siedzibą władz gminy, a także większości lokalnych instytucji tj.: Filii Banku Spółdzielczego, Posterunku Policji, Urzędu Pocztowego, Zakładu Gospodarki Komunalnej, Ochotniczej Straży Pożarnej, Szkoły Podstawowej, Gimnazjum, Gminnego Ośrodek Zdrowia. Miejscowość Parzęczew wyróżnia się zabudową o charakterze miejskim z wyraźnym rynkiem i rozbudowaną siatką ulic. Parzęczew stanowi również centrum układu komunikacyjnego gminy. Przez teren gminy przebiegają następujące trasy drogowe: Łódź - Zgierz - Ozorków - Parzęczew - Uniejów - Konin – Poznań, Łódź - Aleksandrów Łódzki - Parzęczew - Łęczyca – Kutno. Strategiczną rolę odgrywa usytuowanie Parzęczewa w pobliżu autostrady A-2 (w trakcie budowy), gdzie będzie się znajdować miejsce obsługi podróżnych II i III stopnia oraz bliski zjazd z autostrady (ok. 10 km). Węzeł Wartkowice – Emilia, przecina gminę z zachodu na wschód i dzieli na dwie części: północną i południową. Powierzchnia gminy Parzęczew wynosi 103,9 km². Pod tym względem gmina plasuje się na piątym miejscu w powiecie zgierskim7. Powierzchnia powiatu zgierskiego wynosi 854 km². Liczba ludności gminy Parzęczew na koniec 2002r. wynosiła 5.462 osoby, a na koniec 2003r. 5.395 osób (szczegółowe informacje dotyczące liczby mieszkańców gminy z uwzględnieniem sieci osadniczej zawiera tabela nr 2). Warto zauważyć, że gmina Parzęczew wchodzi w skład najludniejszego powiatu województwa łódzkiego: 159.746 osób, co stanowi 6,13 % ludności województwa łódzkiego8. Średnia gęstość zaludnienia gminy na koniec 2002r. wynosząca 53 osoby/km2, kształtuje się na poziomie pozostałych gmin rolniczych powiatu zgierskiego, za wyjątkiem gminy Ozorków, gdzie gęstość zaludnienia wynosiła 68 osób/km 2. Dla porównania średnia gęstość zaludnienia dla gmin wiejskich województwa łódzkiego wynosiła 54 osoby/km2.9 6 Dane na koniec 2002r. zamieszczone na stronie internetowej: www.stat.gov.pl/urzedy/lodz/index.htm Powierzchnia województwa łódzkiego wynosi 18.219 km² tj. 5,8 % ogólnej powierzchni kraju, co daje 9 lokatę spośród wszystkich województw Polski - dane na koniec 2002r. zamieszczone na stronie www.stat.gov.pl 8 Pod względem liczby ludności województwo łódzkie na koniec 2002r. zajmuje 6 miejsce w kraju z 2.607,4 tys. osób mieszkających w 3 miastach na prawach powiatu oraz w 21 powiatach ziemskich, w tym: 18 gminach miejskich, 24 gminach miejsko - wiejskich oraz 135 gminach wiejskich. 9 W 2002r. w czterech województwach (śląskie, małopolskie, dolnośląskie i mazowieckie) wskaźnik gęstości zaludnienia przekraczał poziom odnotowany w łódzkim – na podst. Raportu z wyników Spisów Powszechnych 7 5 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Według danych zebranych podczas Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 roku na terenie gminy Parzęczew znajdują się 1.866 gospodarstwa domowe, z czego 1.411 to gospodarstwa rodzinne, a 455 to gospodarstwa domowe nierodzinne. Przeciętna liczba osób w gospodarstwie domowym wynosi 3 osoby. II.3. Środowisko przyrodnicze. Gmina Parzęczew położona jest na obszarze Nizin Środkowej Polski i obejmuje fragmenty dwóch makroregionów: Niziny Południowo wielkopolskiej (Wysoczyzna Łaska) w części południowej i Niziny Środkowo mazowieckiej (Równina Łowicko - Błońska) w części północnej. Dla kształtowania lokalnego klimatu ma też wpływ sąsiedztwo Wzniesień Łódzkich położonych na wschód od terenu gminy. Rzeźba terenu jest stosunkowo urozmaicona. Ukształtowanie terenu nastąpiło w epoce lodowcowej (plejstocenie). Najwyższe wzniesienie usytuowane są w południowej części gminy we wsiach: Tkaczewska Góra (wys. 168 m n.p.m.), Chociszew (165 m n.p.m.), ffffffffffffffff Mikołajew, Orła i Bibianów (wys. do 160 m n.p.m.). Najniżej położone tereny znajdują się w dolinie rzeki Gnidy w północno - zachodniej części gminy. Tabela 2. Struktura ludności pod względem miejsca zamieszkania na dzień 31.12.2003r. L.p. Jednostka pomocnicza Miejscowości Liczba mieszkańców osoby Bibianów 1. Sołectwo Bibianów 2. Sołectwo Chociszew 3. Sołectwo Chrząstów Wielki 4. Sołectwo Florentynów 5. Sołectwo Ignacew Folwarczny 6. Sołectwo Ignacew Rozlazły 7. Sołectwo Kowalewice 8. Sołectwo Mariampol 2,1 Konstantki 55 1,0 Mamień 16 0,3 Chociszew 203 3,8 Radzibórz 26 0,5 Chrząstów Wielki 96 1,8 Chrząstówek 20 0,4 Florentynów 59 1,1 Anastazew 28 0,5 Ignacew Folwarczny 86 1,6 Gołaszyny 35 0,6 Ignacew Parzęczewski 48 0,9 Ignacew Rozlazły 74 1,4 Ignacew Podleśny 25 0,5 Kowalewice 205 3,8 Mariampol 44 0,9 Sokola Góra 36 0,7 Nowomłyny 32 0,6 Mikołajew 132 2,4 Nowa Jerozolima 17 0,3 Mrożewice 83 1,5 Sulimy 32 0,6 134 2,4 48 0,9 242 4,5 22 0,4 880 16,3 9. Sołectwo Mikołajew 10. Sołectwo Mrożewice 11. Sołectwo Opole 12. Sołectwo Orła 13. Sołectwo Parzęczew Parzęczew 14. Sołectwo Pustkowa Góra Pustkowa Góra 15. Sołectwo Różyce Różyce 16. Sołectwo Różyce Żmijowe 17. Sołectwo Skórka Opole Leźnica Wielka Orła Duraj osoby % 185 3,4 229 4,2 116 2,2 87 1,6 169 3,1 99 1,8 205 3,8 112 2,1 149 2,8 115 2,1 187 3,5 264 4,9 880 16,3 83 1,5 83 1,5 151 2,8 151 2,8 Różyce Żmijowe 50 0,9 Kozikówka 50 0,9 100 1,9 Skórka 90 1,7 90 1,7 w województwie łódzkim w 2002r. wydanego przez Urząd Statystyczny w Łodzi. 6 % 114 Ludność Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 18. Sołectwo Śliwniki 19. Sołectwo Śniatowa 20. 21. 22. 23. 24. Śliwniki 185 3,4 Żelgoszcz 54 1,0 Śniatowa 239 4,4 163 3,0 114 2,1 Stary Chrząstów 49 0,9 Sołectwo Tkaczewska Góra Tkaczewska Góra 59 1,1 59 1,1 Sołectwo Trojany Trojany 68 1,3 68 1,3 123 2,3 Janów 54 1,0 177 3,3 Wytrzyszczki 48 0,9 Piaskowice 47 0,9 Julianki 23 0,4 144 2,7 Florianki 26 0,5 Sołectwo Wielka Wieś Sołectwo Wytrzyszczki Wielka Wieś Osiedle Leźnica Wielka Leźnica Wielka - Osiedle 1.329 24,6 1.329 24,6 RAZEM Gmina Parzęczew 5.395 100,0 5.395 100,0 Źródło: Dane na podstawie ewidencji ludności prowadzonej w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. Na terenie gminy występują głównie gleby bielicowe oraz brunatne zaliczane do IV, V i VI klasy bonitacyjnej i należą do najsłabszych w powiecie zgierskim. Na terenie gminy nie występują gleby I klasy bonitacyjnej. Korzystne warunki glebowe wykształciły się w północnej części gminy, w terenach gdzie przeważają utwory gliniaste i ilaste. Gleby klasy II – IV zajmują około 30% powierzchni gminy, głównie w kompleksach pszennym i żytnim bardzo dobrym. Natomiast gleby słabe i bardzo słabe (klasa V - VI) ok. 70% (rysunek nr 1). Teren gminy Parzęczew nie jest szczególnie zasobny w kopaliny pospolite. Przeprowadzone dotychczas prace badawcze wykazały kilka rejonów złóż kruszywa naturalnego. W 1969r. udokumentowano w kategorii C2 złoże piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno - piaskowej w Bibianowie. W obrębie lokalnego, kemowego wzgórza, na powierzchni ponad 30 ha ustalono zasoby geologiczne w ilości 2.571 mln ton piasku kwarcowego. Średnia zawartość krzemionki (SiO2) wynosi 92,5%. Obecnie koncesję uzyskał jeden podmiot na wydobycie 245 tys. ton. W miejscowości Ignacew Parzęczewski i Florentynów istnieją jeszcze dwie kopalnie kruszywa naturalnego z udzieloną koncesją na wydobycie 369,9 tys. ton i 100,2 tys. ton kruszywa. Rysunek 1. Struktura gruntów wg klas bonitacyjnych. pozostałe 16% kl. II 0% kl. III 11% kl. IV 19% kl. VI 18% kl. V 36% Źródło: Sprawozdanie Roczne GEOD-2 Wykaz gruntów. Wyniki dotychczasowych prac geologicznych wskazują na potencjalne możliwości rozpoznania i udokumentowania złóż kruszywa naturalnego w kilku rejonach gminy. Najkorzystniejszy w tym względzie wydaje się obszar udokumentowanego w kategorii C2 złoża BIBIANÓW, gdzie znaczna część obszaru złożowego przewidziana jest w planie zagospodarowania przestrzennego do powierzchniowej eksploatacji kopalin, z zasobami 2.500 tys. ton. Drugim rejonem jest obszar udokumentowanych złóż kategorii C 1 IGNACEW i FLORENTYNÓW z potencjalnymi zasobami piasku i mieszanki piaskowo - żwirowej w ilości około 800 tys. ton. Perspektywiczny obszar obejmuje również rejon Chrząstowa i Kowalewic (we wschodniej części sołectwa, na granicy z gminą Ozorków), gdzie można liczyć na zasoby rzędu 500 tys. ton. Kopaliny wykorzystane zostaną dla potrzeb lokalnego 7 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. budownictwa i drogownictwa, w szczególności pod budowę autostrady A2 węzła Wartkowice – Emilia: km 319+000 do km 343+000. Obszar gminy znajduje się w strefie wpływu klimatów suboceanicznego i kontynentalnego. Wyraża się to m.in. złagodzeniem granic pomiędzy poszczególnymi porami roku. Średnia temperatura roku kształtuje się w granicach 8°C. Średnia roczna suma opadów jest znacznie niższa niż w strefie krawędziowej Wzniesień Łódzkich i wynosi poniżej 550 mm. Najwyższe opady występują w lipcu, najniższe w styczniu i lutym. Częstotliwość występowania opadów nawalnych największa jest w okresie czerwiec – sierpień. W granicach gminy znajdują się lasy należące do dużego kompleksu leśnego Grotnicko – Lućmierskiego oraz mniejsze zespoły: na pasie wydm w widłach Bzury i Lindy, wzdłuż zachodniej granicy gminy i małe zespoły śródpolne rozrzucone po terenie całej gminy w miejscach podmokłych lub na szczytach pagórków piaszczystych. Wszystkie lasy należą do kategorii lasów chronionych. Lasy i grunty leśne na terenie gminy Parzęczew hhhhhhhhhhhhhhhhhh hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh zajmują powierzchnie 1.652 ha. Lesistość gminy kształtuje się na poziomie 16%, podczas gdy lesistość województwa wynosi 20,5%.10 Szczególnej ochronie podlegają: dolina rzeki Bzury i dolina rzeki Gnidy jako korytarze wentylacyjno – klimatyczne oraz ciągi ekologiczne, strefy najwyższej ochrony i wysokiej ochrony wód podziemnych, dobre kompleksy glebowe w północnej części gminy, 11 drzew pomnikowych: buk pospolity, dąb szypułkowy, jawor, 3 lipy drobnolistne, 5 dębów, park wiejski o powierzchni 4,6 ha przy ul. Ozorkowskiej w Parzęczewie. Gmina położona jest na wododziałach Wisły i Odry. Przez jej teren przepływają cztery rzeki: Gnida i Ziań (w zachodniej części gminy) stanowią dopływ Neru, natomiast rz. Linda płynie we wschodniej części gminy do Bzury. Gnida, Linda i Ziań są rzekami toczącymi małe ilości wody i nie stwarzają zagrożenia powodziowego. Jedynie Bzura ze względu na nie uregulowane koryto w Mariampolu i Kowalewicach może powodować miejscowe podtopienia gruntów rolnych, w przypadku wystąpienia nadmiernych opadów atmosferycznych. Powierzchnia terenów zagrożonych zalaniem wynosi około 30 ha (patrz tabela nr 3). Zasoby wód powierzchniowych należą do ubogich: retencjonowanych jest 203 tys.m3 wody w różnej wielkości zbiornikach. Największe zbiorniki w Leźnicy Wielkiej (14,5 ha), Chociszewie (1,68) i Parzęczewie (1,58 ha) spełniają również funkcje rekreacyjne. Tabela 3. Główne cieki wodne gminy Parzęczew. długość w km L.p. Nazwa rzeki 1. Bzura w tym uregulowane 14,5 1,0 2. Gnida 13,9 13,9 3. Linda 4,5 0,5 4. Ziań 4,0 4,0 5. RAZEM 36,9 19,4 ogółem Źródło: Dane własne Urzędu Gminy w Parzęczewie. Zasoby wód podziemnych związane są z wodonośnymi piętrami górnej jury, górnej kredy i czwartorzędu. W okolicach wsi Janów i Śliwniki sięga fragment Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 226 Krośniewice - Kutno. Południowa i wschodnia część gminy objęta jest zasięgiem zbiornika nr 401 Niecka Łódzka. Wody tego zbiornika charakteryzują się wysoką jakością i nadają się do użytku bez uzdatniania. Ujęcia podziemne mają swoje 10 8 Taka lesistość województwa łódzkiego daje mu 16 lokatę w kraju. Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. poziomy w najbardziej wodonośnych złożach: czwartorzędowym (eksploatowane w ujęciach w Chrząstowie Wielkim, Parzęczewie i Leźnica Wielka osiedle) i górno kredowym (w ujęciach Ignacew Folwarczny i Orła) i stanowią główne źródło wody w gminie. II.4. Turystyka. Gmina Parzęczew dysponuje szeregiem walorów turystycznych, które mogą być wykorzystywane głównie dla turystyki wypoczynkowej mieszkańców miast. Pomaga w tym również specyficzne położenie gminy na skraju dawnego województwa miejskiego łódzkiego, w sąsiedztwie terenów o długiej tradycji wypoczynku letniskowego. Rozwijająca się turystyka obejmuje przede wszystkim powstające tu działki rekreacyjne oraz tzw. drugie domy (ze względu na bliskość Aglomeracji Łódzkiej). Oprócz walorów krajobrazowo – przyrodniczych turysta może zwiedzić kilka cennych obiektów zabytkowych: modrzewiowy kościół p.w. Św. Rocha z I połowy XVII wieku na cmentarzu w Parzęczewie, klasycystyczny kościół parafialny p.w. W.N.M.P. z 1804 roku Hh hhhhhhhhhhhhhhh w Parzęczewie oraz drewniany kościół parafialny p.w. Św. Jakuba Apostoła z pocz. XVIIIw. w Leźnicy Wielkiej. Dodatkowym atutem gminy jest jej bogata historia. Parzęczew jest ważnym ośrodkiem krzewienia kultury ludowej w regionie. Odwiedzający gminę turyści mogli obejrzeć już kilka plenerowych widowisk obrzędowych, które zdobyły szerokie uznanie: Święto chleba, Pierzawka, Kiszenie kapusty, Wesele Staropolskie oparte na autentycznych tekstach, zwyczajach regionu łęczyckiego. Dodatkowo w gminie odbywa się szereg imprez kulturalnych m.in.: Gminny Dzień Dziecka, Dni Parzęczewa, Dożynki, Konkurs Recytatorski Czarno na białym. Organizację imprez utrudnia brak sali widowiskowej w Parzęczewie oraz amfiteatru nad miejscowym zalewem wodnym. Na terenie gminy jest wiele terenów przeznaczonych pod budownictwo letniskowe i usługi turystyczne. Wzrasta coraz bardziej zainteresowanie agroturystyką w tym rejonie, zarówno po stronie usługodawcy – rolnika jak i przyjezdnych. Na korzyść przemawiają tu bliskie odległości od dużych ośrodków miejskich jak Łódź i Zgierz, dobra dostępność komunikacyjna i czyste nieskażone środowisko. Skupisko lasów i terenów mogących służyć rekreacji, przy możliwym wykorzystaniu szkół jako bazy noclegowej stwarzają dogodne warunki dla organizowania wypoczynku, zarówno letniego, jak i zimowego. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego ujęto zapis dotyczący budowy 220 ha zbiornika wodnego „Tkaczewska Góra” na rzece Bzurze. Obecnie trwają prace nad przygotowaniem koncepcji tej ogromnej inwestycji. W Leźnicy Wielkiej znajduje się coraz bardziej popularny zalew wodny, na którym latem funkcjonuje kąpielisko strzeżone, z wypożyczalnią sprzętu pływającego, campingiem, kortem tenisowym, boiskami sportowymi do siatkówki, koszykówki i piłki plażowej. W planach jest również rozbudowa zalewu wodnego w Parzęczewie i stworzenie ośrodka sportów wodnych z bazą noclegową w postaci domków kempingowych. W obu przypadkach istnieje możliwość wędkowania. W Pustkowej Górze funkcjonuje Ośrodek Jazdy Konnej „TABUN”, który prowadzi naukę konnej jazdy pod okiem trenera oraz organizuje przejażdżki bryczką po okolicy. Gospodarstwo prowadzi także przez cały rok stajnię - hotel dla koni, zapewniając im paszę, stałą opiekę weterynaryjną oraz treningi. Promowaniem walorów turystycznych i rekreacyjnych gminy zajmuje się Punkt Informacji Turystycznej w Parzęczewie (PIT), który funkcjonuje przy Gminnej Bibliotece Publicznej. Punkt jest oznakowany i czynny w godzinach pracy biblioteki. Przez teren gminy przebiegają trzy szlaki rowerowe: „Po Ziemi Parzęczewskiej” (szlak lokalny o długości 41 km), „W Królestwie Diabła Boruty” (szlak regionalny – na terenie gminy 17 km) i „Tranzytowy” (szlak ogólnopolski – na terenie gminy 10 km). Na podstawie opracowanej dokumentacji technicznej, niezbędne jest oznakowanie szlaków oraz wykonanie i umiejscowienie drogowskazów, tablic informacyjnych oraz stanic dla turystów 9 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. z pełną infrastrukturą (drewniane place zabaw dla dzieci, pola biwakowe, parkingi, toalety, kosze na śmieci itp.). Na terenie gminy brak jest miejsc noclegowych. Również baza gastronomiczna jest dość uboga. Zauważalny, aczkolwiek nadal jeszcze zbyt powolny, rozwój agroturystyki wymaga szczególnego wsparcia. Połączenie działalności rolniczej z turystyczną tworzy alternatywne źródło utrzymania dla rolników. Wykorzystanie miejscowych walorów przyrodniczo – krajoznawczych może zaowocować wzrostem liczby osób zatrudnionych w tej dziedzinie gospodarki. Szczególnie istotny jest rozwój agroturystyki, mogący dać źródła utrzymania licznym rodzinom zamieszkującym atrakcyjne obszary gminy. Niedobór bazy agroturystycznej charakteryzuje się: • niskim poziomem rozwoju sanitacji wsi, • mało rozbudowaną i słabo wyposażoną infrastrukturą techniczną, • niskim poziomem lub brakiem usług około biznesowych (handlu, gastronomii itp.) Dla rozwoju turystyki na terenie gminy oraz całego województwa wskazana jest budowa zbiornika wodnego „Tkaczewska Góra” na rzece Bzurze, który zwiększyłby walory rekreacyjne i turystyczne tej części gminy. Niezbędne są również znaczne dolesienia w południowej części gminy. gggggggggggggggggggg Jakość dróg w znacznym stopniu utrudnia rozwój turystyki na tych najbardziej atrakcyjnych turystycznie terenach gminy. Poprawa stanu dróg obok poprawy infrastruktury technicznej, jest jednym z najważniejszych warunków umożliwiających rozwój turystyki. II.5. Zagospodarowanie przestrzenne. Gmina Parzęczew posiada zatwierdzone przez Radę Gminy w grudniu 2001 roku Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy. Prognozy rozwojowe gminy generalnie opierają się o przebieg korytarza komunikacyjnego autostrady A-2, który przecina gminę na dwie części i będzie stanowić element kształtujący zagospodarowanie przestrzenne gminy. W części północnej, o dobrych glebach, przewiduje się rozwój rolnictwa i jego obsługi. Południowa część gminy preferowana jest do intensywnych zalesień i rozwoju funkcji rekreacyjnej w oparciu o istniejące oraz przyszłe walory krajobrazowe i przyrodnicze, przy uwzględnieniu uwarunkowań wynikających z ochrony środowiska. Obszar między drogą nr 24200 a autostradą A-2 w sąsiedztwie Podstrefy Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Ozorkowie będzie posiadał warunki dla kształtowania gminnej strefy rozwoju i przedsiębiorczości. W strukturze osadniczej gminy miejscowość Parzęczew (położona centralnie) będzie pełnić rolę głównego ośrodka gminnego. Charakter ośrodków wspomagających będą pełnić: Chociszew oraz osiedle w Leźnicy Wielkiej. Najważniejsze elementy struktury przestrzennej związane z rozwojem gminy to: • Obszar przedsiębiorczości „Ozorków - Parzęczew" - położony między drogą powiatową nr 24200 a autostradą A-2, w sąsiedztwie Ozorkowa i jego Podstrefy ŁSSE będzie posiadał warunki do kształtowania strefy rozwoju i przedsiębiorczości poprzez lokalizację funkcji związanych bezpośrednio i pośrednio z obsługą autostrady; • Obszar rekreacyjny na bazie zbiornika „Tkaczewska Góra" - przewidziany dla rozwoju funkcji rekreacyjnej w oparciu o istniejące i przyszłe walory krajobrazowe i przyrodnicze; • Dolesienia - obejmujące znaczne tereny o słabych gruntach położone we wsiach: Śniatowa, Stary Chrząstów, Gołaszyny, Florentynów, Ignacew Podleśny, Ignacew Rozlazły, Mariampol, Tkaczewska Góra, Pustkowa Góra, Orła, Mrożewice; dolesienia zwiększą jeszcze bardziej atrakcyjność turystyczną i rekreacyjną terenu; • Obszar rozwoju urbanizacji w Parzęczewie - obejmuje tereny w zachodniej części Parzęczewa, stanowiące rezerwę rozwojową dla funkcji mieszkaniowej z towarzyszącymi usługami. 10 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. W strukturze przestrzenno - funkcjonalnej gminy wyróżniono cztery główne strefy zagospodarowania przestrzennego: 1. strefa rolniczej przestrzeni produkcyjnej o najlepszych warunkach glebowych i wysokiej kulturze rolnej w gminie z ustaloną polityką modernizacji i restrukturyzacji; 2. strefa systemu ekologicznego w tym: lasy, tereny wskazane do zalesień oraz ciągi ekologiczne związane z występowaniem dolin rzecznych, cieków wodnych i projektowanego zbiornika z ustaloną polityką uwarunkowaną ekologicznie; 3. strefa zurbanizowana obejmująca tereny zabudowy wiejskiej (istniejącej i projektowanej) w tym: zabudowę mieszkaniową, usługową, działalności gospodarczej oraz obsługi technicznej i rolnictwa; do strefy tej należą również tereny zieleni urządzonej: parki, cmentarze, ogrody działkowe, tereny sportowe z ustaloną polityką podnoszenia standardu życia mieszkańców i tworzenia warunków do rozwoju; 4. strefa rozwoju obejmująca tereny związane ze zbiornikiem „Tkaczewska Góra", obszarem przedsiębiorczości „Ozorków - Parzęczew" oraz tereny, na których planowana jest zmiana przeznaczenia dla potrzeb zabudowy mieszkaniowej (jednorodzinnej, zagrodowej, letniskowej, rezydencjonalnej) i działalności gospodarczej z polityką tworzenia warunków do rozwoju. Dla poszczególnych stref ustalone zostały kierunki zagospodarowania przestrzennego.11 II.5.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego. Projektowana autostrada A-2 o przebiegu wschód - zachód podzieli teren gminy na dwie części, które już obecnie wskazują wyraźne zróżnicowanie pod względem zasobów środowiska naturalnego: • część południowa położona w obrębie Wysoczyzny Łaskiej, o wyrazistej rzeźbie terenu, znacznym zalesieniu (ok. 30%), z atrakcyjnym krajobrazowo przełomem rzeki Bzury, na ogół o słabych glebach (kl. V - VI), w niewielkim stopniu zmeliorowanych i ekstensywnej gospodarce rolnej; obszar ten położony w obrębie lasów Grotnickich może stanowić naturalne poszerzenie obszarów przeznaczonych pod zagospodarowanie rekreacyjne i letniskowe w oparciu o istniejące walory krajobrazowe; walory te można znacząco podnieść budując zbiornik wodny „Tkaczewska Góra” na rzece Bzurze12 oraz wprowadzając dolesienia terenu na obszarach o najsłabszych glebach, zwłaszcza na terenach wododziałowych, które będą pełniły funkcję strategiczną w ochronie układów hydrologicznych; • część północna z Parzęczewem, podlegająca wpływowi sąsiedniego Ozorkowa (zwłaszcza Specjalnej Strefy Ekonomicznej), o glebach klas na ogół IV i III, lokalnie V i VI w znacznym stopniu zmeliorowanych, o niewielkiej lesistości (ok. 5%) i znacznie mniej wyrazistym uformowaniu terenu położonego w obrębie Równiny Łowicko – Błońskiej; w odniesieniu do tego już obecnie wyraźnego, a po wybudowaniu autostrady ewidentnego podziału terenu gminy podejmuje się decyzje strategiczną polegającą na pozostawieniu tej części gminy głównie w użytkowaniu rolniczym; stanowi o tym lepsza jakość gleb, wysoki stopień zmeliorowania i rolnicza tradycja terenu; obszar wolny od znaczących skażeń wody i powietrza może się stać bazą rozwoju rolnictwa, zarówno w kierunku produkcji wielkotowarowej, jak i ekologicznej. Podstawowym celem polityki przestrzennej w zakresie ochrony środowiska naturalnego jest utrzymanie równowagi przyrodniczej oraz racjonalna gospodarka zasobami środowiska naturalnego. Należy podkreślić, iż teren gminy Parzęczew to obszar cenny przyrodniczo. Występujące tu lasy, rzeki i zbiorniki wodne oraz planowany zbiornik „Tkaczewska Góra” o pow. 220 ha mogą stanowić istotny czynnik wzrostu konkurencyjności regionu łódzkiego. Pasma pagórków morenowych i kemowych od wschodu i południa oraz duże masywy leśne Grotnik i Lućmierza osłaniają teren gminy od zanieczyszczeń z terenu Łodzi i Zgierza. Zakłady przemysłowe najbliżej położonego miasta Ozorkowa posiadają emitory wyposażone w elektrofiltry. Lokalne zagrożenie mogą stanowić emisje tlenku węgla, dwutlenku siarki 11 12 Więcej informacji w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Parzęczew. Budowa zbiornika „Tkaczewska Góra” została ujęta w programach wojewódzkich. 11 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. i sadzy z mało sprawnych źródeł energii, m.in. z kotłowni węglowej Ozorkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Parzęczewie. Na terenie gminy nie ma dróg przenoszących znaczący ruch tranzytowy. Drogi obsługujące ruch lokalny nie są czynnikiem zagrożenia zanieczyszczeniem powietrza. Od 2001 roku gmina jest członkiem Stowarzyszenia Powiatów i Gmin Dorzecza Bzury z siedzibą w Łowiczu. Program „Bzura” jako subregionalny program ochrony środowiska w swoich założeniach obejmuje: kompleksowe porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewni rzeki Bzury poprzez uporządkowanie gospodarki ściekowej (kanalizacje, oczyszczalnie ścieków), poprawę jakości wód służących do celów komunalnych, zwiększenie zasobów wód powierzchniowych - retencja wód, poprawa skuteczności ochrony przeciwpowodziowej, regionalne zagospodarowanie odpadów, w tym komunalnych, ograniczanie niskiej emisji oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (biomasy), zwiększenie lesistości regionu, formy aktywnej edukacji ekologicznej, ochronę przyrody i krajobrazu. Parzęczew chce być postrzegany jako gmina ekologiczna i przyjazna środowisku. Dlatego od 10 już lat prowadzona jest edukacja ekologiczna poprzez konkurs "Czysta zagroda - piękniejsza wieś". Organizatorem konkursu jest Rada Gminy przy współpracy jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj z Wojewódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach i Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi. Celem konkursu jest racjonalne i estetyczne zagospodarowanie wiejskich zagród, nieruchomości i bloków mieszkalnych, w tym: upowszechnianie wiedzy z zakresu ekologii i ochrony środowiska oraz wdrażanie nowych rozwiązań technicznych wpływających na ochronę środowiska. Dotychczas w dziewięciu edycjach konkursu komisja oceniła 443 uczestników: gospodarstw rolnych, nieruchomości i bloków mieszkalnych. Z roku na rok liczba uczestników się zwiększa. Laureaci konkursu otrzymują: nagrody pieniężne oraz rzeczowe: oczyszczalnie ścieków, piły spalinowe, kosiarki, opryskiwacze itp. II.5.2. Infrastruktura komunikacyjna. Ze względu na swoje położenie w centrum Polski dostępność komunikacyjna gminy Parzęczew w relacjach krajowych jest dość dobra. Przyczynia się do tego głównie bliskość drogi krajowej Nr 1, która przebiega przez Ozorków w odległości ok. 10 km od Parzęczewa. Przez teren gminy (w części wschodniej) przebiega także linia kolejowa relacji Łódź – Kutno ze stacją w Chociszewie, która jest wystarczająca dla obsługi ruchu pasażerskiego i towarowego gminy. Przez teren gminy przebiegają także trasy drogowe wiodące w kierunku Uniejowa (droga nr 469), Poddębic, Łęczycy, Ozorkowa, Aleksandrowa Łódzkiego oraz liczne drogi gminne. Do wspomnianych miejscowości można się dostać także dzięki połączeniom autobusowym: komunikacji gminnej (autobusami Zakładu Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie w kierunku Ozorkowa), komunikacji prywatnej (busami w kierunku Łodzi przez Zgierz i Ozorków) oraz PKS-u (we wszystkich kierunkach). Istniejąca sieć dróg umożliwia dobrą obsługę mieszkańców gminy. Aczkolwiek problem stanowi zbyt mała ilość połączeń komunikacyjnych Parzęczewa z Ozorkowem oraz Leźnicy Wielkiej z Ozorkowem i Łęczycą. Istotne znaczenie dla dostępności gminy ma także projektowana autostrada A2: Poznań – Łódź – Warszawa. Autostrada przetnie gminę z zachodu na wschód. Jej przebieg planowany jest przez Chrząstów Wielki, na południe od Parzęczewa, przez Mamień i dalej na południe do Kowalewic. Pomimo, iż na terenie gminy nie jest planowany zjazd z autostrady, a najbliższe zjazdy w Emilii (gm. Zgierz) i Wartkowicach będą oddalone o kilkanaście kilometrów, to możliwości łatwego dojazdu zarówno z miejscowości położonych w kraju, jak i w Europie znacznie się poprawią. Centrum układu komunikacyjnego gminy stanowi miejscowość Parzęczew z siecią następujących dróg publicznych: 12 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. - droga wojewódzka nr 469: Wróblew – Uniejów – Turek – Konin droga powiatowa nr 24 196: Aleksandrów - Nakielnica - Parzęczew - Lubień - Łęczyca droga powiatowa nr 24 200: Ozorków – Parzęczew – Łążki pozostałe drogi powiatowe nr 24 193, 24 199, 24 201, 24 202, 24 203, 24 204, 24 209, 24 210, 24 211, drogi gminne. Na terenie powiatu zgierskiego na koniec 2002r. było 381 km dróg powiatowych i 236 km dróg gminnych o twardej nawierzchni, co stanowi odpowiednio 5,1% i 3,9% wszystkich takich dróg w województwie łódzkim. Ogólna długość dróg gminnych i powiatowych w gminie Parzęczew wynosi 207,6 km, a ich średnia gęstość to 199,8 km na 100 km2.13 Na terenie gminy niemal całość dróg gminnych nie posiada nawierzchni bitumicznej. Z dróg gminnych o długości łącznej 149 km na koniec 2003r. tylko 7,6 km miało nawierzchnię bitumiczną. Problemem do rozwiązania jest zbyt mała ilość utwardzonych dróg na terenie gminy (gminnych i powiatowych). Tabela 4. Długość dróg na terenie gminy z podziałem na zarządy. L.p. Wyszczególnienie Długość w km Rodzaj nawierzchni bitumiczne szlakowe i gruntowe 1. 2. 3. Drogi wojewódzkie Drogi powiatowe Drogi gminne 4,7 58,6 149,0 4,7 45,0 7,6 13,6 141,4 4. RAZEM 212,3 57,3 155,0 5. Struktura w % 100 27,0 73,0 6. Udział % dróg gminnych 100 5,1 94,9 Źródło: Na podstawie informacji uzyskanych w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. W 2000r. gmina rozpoczęła realizację zadania „Budowa systemu dróg w wiejskiej gminie Parzęczew” (m.in. w ramach Programu SAPARD). Ponadto w gminie Parzęczew został opracowany „Plan budowy systemu dróg w gminie Parzęczew na lata 2004 – 2009”. Plan zawiera poszczególne zadania inwestycyjne dotyczące budowy i modernizacji dróg, harmonogram realizacji oraz planowane nakłady. II.5.3. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego. Gmina obsługiwana jest głównie przez Telekomunikację Polską S.A. w zakresie powszechnych usług telekomunikacyjnych. Usługi telefoniczne na terenie gminy realizowane są z dwóch koncentratorów (zwanych potocznie centralami) zlokalizowanych w: Parzęczewie i Leźnicy Wielkiej. Na koniec 2002 roku do ww. koncentratorów przyłączonych było 1.211 abonentów, a na koniec 2003 roku 1.415. Około 120 abonentów z terenu gminy obsługiwanych jest przez system radiowy NMT.14 Na koniec 1998r. wskaźnik gęstości telefonów w gminie Parzęczew wynosił 15,1 telefonów/100 mieszkańców. W roku 2002 wskaźnik ten wyniósł 20,115. W celu podniesienia jakości świadczonych usług TP S.A. jest w trakcie przełączania abonentów gminy na nowy system EWSD oraz z dniem 1 kwietnia 2004r. uruchomiła stojak DSL w Parzęczewie. Urządzenia pracują po traktach cyfrowych. Uruchomiony stojak DSL pozwala na świadczenie usług szerokopasmowego dostępu do Internetu (neostrady). 13 Średnia gęstość dróg powiatowych i gminnych w województwie łódzkim wynosi 76,3 km na 100 km2² . 14 Na terenie powiatu zgierskiego na koniec 2002r. było uruchomionych 42.051 abonentów POTS i 852 ISDN, na koniec 2003r. 40.411 POTS i 1.556 ISDN. 15 Według danych NSP 2002 473 gospodarstwa domowe na terenie gminy posiadają telefon stacjonarny. 13 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Na chwilę obecną zajętość portów ADSL jest równa 0. Usługa może być realizowana na istniejącej Podstawowej Obsłudze Telefonicznej (POTS) lub na nowych numerach. Do kwietnia 2004 roku wszyscy abonenci mogli korzystać z Internetu poprzez dostęp komutowany (wybierając numer 0202122 lub dla ISDN 0202422). Bezpośrednie zaopatrzenie abonentów w łącza telefoniczne odbywa się generalnie poprzez linie napowietrzne, kable doziemne, a w centrum wsi Parzęczew poprzez kable ułożone w kanalizacji telefonicznej. Centrale powiązane są ze sobą z koncentratorem nadrzędnym w Ozorkowie kablami tradycyjnymi (Cu). Na terenie gminy zlokalizowany jest jeden przekaźnik telefonii komórkowej, który umożliwia pełen dostęp do usług sieci CENTERTEL. Stan wyposażenia szkół na terenie gminy w narzędzia wykorzystujące technologie informacyjne i komunikacyjne poprawia się systematycznie. Jednym z działań podjętych w tym kierunku był udział w projekcie „Pracownia internetowa w każdym gimnazjum” w ramach programu Interkl@sa. Efektem realizacji projektu było utworzenie pracowni informatycznej w Gimnazjum w Parzęczewie z 14 roboczymi stanowiskami komputerowymi połączonymi siecią lokalną z dostępem do Internetu oraz oprogramowaniem. W powiecie zgierskim na 22 gimnazja utworzonych zostało 14 pracowni internetowych. W ramach Programu „IKONKA" w 2004 roku Gminna Biblioteka Publiczna w Parzęczewie otrzymała 3 komputery PC oraz bezprzewodową sieć typu Wi-Fi umożliwiającą połączenie się z Internetem w bezpośrednim sąsiedztwie biblioteki. Nowe uwarunkowania gospodarcze, społeczne, polityczne, stwarzają konieczność dynamicznego rozwoju telekomunikacji w zakresie dostępności usług telekomunikacyjnych oraz poprawy ich jakości poprzez wprowadzanie nowych technologii. W celu rozwoju i upowszechnienia infrastruktury społeczeństwa informacyjnego w gminie Parzęczew wskazana jest budowa gminnej nowoczesnej sieci rozległej WAN oraz uruchomienie trzech Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (Centrów Promocji Zatrudnienia i Informacji Europejskiej): na terenie Leźnicy Wielkiej - Osiedle, w Parzęczewie oraz Chociszewie. Gminna sieć rozległa WAN stałaby się nośnikiem gminnego Intranetu, czyli autonomicznej i bezpiecznej sieci transmisji danych wraz z dostępem do Internetu. Zbudowana infrastruktura społeczeństwa informacyjnego w swoim założeniu byłaby kompatybilna z infrastrukturą regionalną i ponadregionalną zgodnie ze strategią „e-Polska”. Taki rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego stwarza mieszkańcom gminy możliwości interaktywnego komunikowania się pomiędzy sobą oraz instytucjami lokalnymi, powiatowymi i regionalnymi (np. ZUS, KRUS, Urząd Skarbowy, Powiatowy Urząd Pracy). Ponadto ułatwi znalezienie pracy poprzez możliwość wyszukiwania ofert w Internecie oraz przyspieszy formalności związane z rozpoczęciem działalności gospodarczej. Umożliwi także młodzieży wiejskiej bezpłatne kształcenie się na odległość oraz podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych poprzez udział w multimedialnych szkoleniach i kursach. Wesprze również działalność promocyjną gminy m.in. poprzez szerokie informowanie o możliwościach inwestycyjnych oraz o lokalnych możliwościach rekreacji i wypoczynku. Publiczne Punkty Dostępu do Internetu będą także alternatywną formą spędzenia wolnego czasu dla dzieci, młodzieży i dorosłych poprzez funkcjonowanie kawiarenek internetowych. II.5.4. Elektroenergetyka. Na terenie gminy nie funkcjonuje Główny Punkt Zasilania stacja 110/15kV. Zasilanie w energię elektryczną odbiorców na terenie gminy Parzęczew odbywa się poprzez sieć napowietrzno – kablową 15kV powiązaną z GPZ „Ozorków”, GPZ „Leszcze” (gm. Łęczyca) i GPZ „Aleksandrów”. Poprzez stacje transformatorowo – rozdzielcze 15/0, 4/0, 231kV i sieć niskiego napięcia energia elektryczna dostarczana jest bezpośrednio do odbiorców. Sieć średniego napięcia wykonana jest z przewodów stalowo – aluminiowych AFL o przekrojach 25; 35; 50mm2 . Na terenie gminy pracują stacje typu napowietrznego oraz stacje wnętrzowe parterowe i wieżowe. Stacje słupowe i wieżowe są zasilane promieniowo liniami napowietrznymi, a stacje parterowe są zasilane kablami w układzie pierścieniowym. Zakres znamionowych mocy transformatorów w istniejących stacjach wynosi od 20 do 14 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 400kVA, co oznacza, że większość stacji słupowych posiada transformatory o stosunkowo małej mocy znamionowej. Generalnie sieć 15kV jest stosunkowo dobrze rozwinięta, a powiązanie ze źródłami zewnętrznymi umożliwia dużą pewność zasilania odbiorców. Eksploatowana sieć linii napowietrznych wymaga modernizacji przede wszystkim w zakresie wymiany istniejących przewodów na przewody o przekrojach 70mm2 celem zwiększenia przepustowości sieci i zmniejszenia strat sieciowych. Powyższe dotyczy przede wszystkim podstawowych linii 15kV wiążących GPZ-y, a posiadających przekroje 35 i 50mm2. Modernizacja sieci niskiego napięcia wymagana jest przede wszystkim w zakresie skracania obwodów (wzrost stopnia nasycenia stacjami 15/0,4kV) oraz sukcesywnej wymiany linii napowietrznych na kablowe, bądź przewody izolowane. Przez teren gminy przebiega linia napowietrzna wysokiego napięcia 220kV relacji „ADAMÓW” – „JANÓW”. Na terenie gminy znacząca liczba nowych odbiorców energii elektrycznej będzie dotyczyła: - projektowanej zabudowy letniskowej we wsiach: Pustkowa Góra, Orła, Tkaczewska Góra, - projektowanej zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej i jednorodzinnej we wszystkich wsiach na terenie gminy, a w znaczącym stopniu w części zachodniej Parzęczewa, - projektowanej strefy przedsiębiorczości we wsiach Bibianów – Florianki, - projektowanej zabudowy związanej z działalnością gospodarczą we wsi Chrząstów Wielki, - projektowanej zabudowy rezydencjonalnej we wsiach Ignacew Podleśny, Florentynów, Anastazew, - projektowanej zabudowy rekreacyjnej w rejonie przewidywanego zbiornika wodnego „Tkaczewska Góra”, GGGGGGGG GG - projektowanych usług turystyki we wsiach Skórka i Gołaszyny oraz w Leźnicy Wielkiej przy zalewie wodnym. W celu rozwoju elektroenergetyki na terenie gminy wskazana byłaby przebudowa niektórych fragmentów istniejącej sieci nn. (zwłaszcza linii napowietrznych na kablowe) dla usunięcia kolizji z planowanym zagospodarowaniem terenu oraz dalsza kompleksowa modernizacja sieci SN i nn. poprzez sukcesywne wdrażanie nowoczesnych rozwiązań: przewodów izolowanych, słupów wsporczych o wzmocnionej wytrzymałości mechanicznej oraz automatyki w sterowaniu pracą w sieci w poszczególnych fragmentach ciągów liniowych. Taka modernizacja obniży znacznie awaryjność sieci 15kV i lokalnych linii nn. Ponadto w celu zwiększenia przepustowości sieci wymagana będzie sukcesywna wymiana przewodów na przewody o przekroju 70 mm2. Dla rozwoju elektroenergetyki niezbędna jest również budowa stacji transformatorowej na osiedlu domków jednorodzinnych przy ul. Zachodniej, Kątnej i Lipowej w Parzęczewie. Planowana jest następująca rozbudowa oświetlenia ulicznego na terenie gminy: Chociszew - 600mb (7 opraw), Gołaszyny - 800mb (6 opraw), Nowomłyny – 1.600mb (15 opraw). Wytrzyszczki – 450mb (4 oprawy), Florianki - 1.200mb (10 opraw), Pustkowa Góra - 1.000mb (12 opraw), Ignacew Podleśny - 750mb (8 opraw), Piaskowice - 500mb (4 oprawy), Kowalewice - 650mb (8 opraw), Parzęczew – ul. Zachodnia, Kątna, Pogodna – 650mb (10 opraw), Julianki - 600mb (6 opraw), Skórka - 1.400 mb (13 opraw), Marysławów – 800mb (8 opraw), Sulimy – 450mb (3 oprawy). II.5.5. Ciepłownictwo. Zaopatrzenie w ciepło na terenie gminy odbywa się poprzez lokalne źródła ciepła: kotłownie i indywidualne źródła ciepła wbudowane u poszczególnych odbiorców. 15 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Dotychczasowa modernizacja źródeł ciepła dotyczy zastosowania oleju opałowego jako paliwa grzewczego. Znaczącymi źródłami ciepła na terenie gminy są: kotłownia olejowa przy Szkole Podstawowej w Parzęczewie o mocy 1,36MW, kotłownia olejowa przy Szkole Podstawowej w Chociszewie o mocy 0,260MW, kotłownia węglowa Ozorkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej dla potrzeb dwóch bloków mieszkalnych w Parzęczewie oraz budynku będącego siedzibą Posterunku Policji i budynku Urzędu Gminy o mocy 0,6MW, - kotłownia olejowa dla dwóch bloków na osiedlu „Piaskowice” o mocy 0,260MW, - jedna kotłownia olejowe dla potrzeb osiedla mieszkaniowego w Leźnicy Wielkiej (22 bloki mieszkalne). Kompleksowa gospodarka ciepłem na terenie gminy nie jest prowadzona. Zaopatrzenie gminy w ciepło ze względu na normatywne wartości dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń należy rozpatrywać w aspekcie modernizacji istniejących źródeł z jednoczesną podmianą paliwa stałego na paliwo ekologiczne. - W 2003r. przygotowany został projekt modernizacji systemu ciepłowniczego Parzęczewa w oparciu o istniejące dwie kotłownie: olejową w Szkole podstawowej i węglową w blokach Ozorkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Po modernizacji funkcjonowałaby tylko jedna kotłownia w Szkole Podstawowej o mocy 1MW zasilana paliwem ekologicznym (wierzbą energetyczną). Połączenie kotłowni nastąpiłoby poprzez wybudowanie kanału ciepłowniczego o długości 210m między istniejącą kotłownią w szkole i likwidowaną w bloku OSM. Zmodernizowana kotłownia zasilać będzie siedem obiektów użyteczności publicznej: FFFFFFFFFFFFFFFFF JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ Szkołę Podstawową i Gimnazjum w Parzęczewie, blok nauczycielski, Gminny Ośrodek Zdrowia, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej i Urząd Pocztowy, dwa bloki Ozorkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Posterunek Policji oraz Urząd Gminy. Kotłownia ma spalać paliwo mokre: zrębki wierzby oraz odpady drzewne. Paliwo będzie pochodzić z plantacji wierzby energetycznej, prowadzonych przez okolicznych rolników zrzeszonych w Grupę Producentów Wierzby Krzewiastej. W chwili obecnej grupa liczy 19 rolników z łączną powierzchnią upraw 38 ha. Docelowo pod potrzeby kotłowni wymagane jest ok. 100 ha plantacji wierzby. Jej przerobem na zrębki zajmować się będzie zakład przetwórstwa biomasy (brykieciarnia), zlokalizowany na terenie nieczynnej obecnie oczyszczalni ścieków w Parzęczewie w odległości około 100m od kotłowni. Nadwyżki niewykorzystane w okresie grzewczym oraz pozostałe ilości wierzby przerabiane będą na brykiety i sprzedawane. II.5.6. Zaopatrzenie w gaz. Na terenie gminy sieć gazu przewodowego nie występuje. Ewentualne potrzeby gazu realizowane są z butli oraz ze zbiorników napełnianych gazem płynnym. Dla potrzeb gazyfikacji gminy w 1992r. opracowana została „Koncepcja programowa”, według której gmina miałaby być zasilana z istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia poprzez stację redukcyjno - pomiarową I-go stopnia zlokalizowaną na terenie miasta Ozorkowa oraz sieć rozdzielczą w mieście i gminie Ozorków. Dla gminy Parzęczew przewiduje się w przyszłości budowę gazociągów, ale może to nastąpić dopiero po wybudowaniu odpowiedniej magistrali gazowej na terenie miasta Ozorkowa, a więc nie wcześniej niż w latach 2008 – 2010. II.5.7. Gospodarka wodno - ściekowa. Prawie centralnie przez obszar gminy przebiega dział wodny I rzędu: Wisła – Odra (Bzura – Ner) i ma to swoje odbicie w naturalnie ukształtowanym systemie dolin i rowów odwadniających. Zachodnia część obszaru gminy położona w zlewni rzeki Ner jest odwadniana głównie przez rzekę Gnidę, płynącą od źródeł w rejonie Ignacewa Podleśnego w kierunku północno - zachodnim. Jej funkcję uzupełniają rzeki: Nida i Kucinka, system powierzchniowy rowów melioracyjnych i zbiorniki wodne, z których największe to zbiornik 16 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. w Parzęczewie i zalew w Leźnicy Wielkiej, oba na rzece Gnidzie Część wschodnią obszaru gminy odwadnia bezpośrednio rzeka Bzura i jej prawobrzeżny dopływ Linda. Wody opadowe odprowadzane są przez spływ powierzchniowy. deszczowa występuje fragmentarycznie i ma charakter wyłącznie indywidualny. Kanalizacja Obszar gminy w 98% zaopatrywany jest w wodę w systemie wiejskich wodociągów grupowych. Na koniec 2003 roku gmina posiadała 161,4 km sieci wodociągowej, 1.664 sztuk podłączeń do budynków mieszkalnych. Do wsi Kowalewice, Bibianów i Konstantki doprowadzona jest woda z wodociągu miasta Ozorkowa. Poza systemem wodociągów gminnych, w oparciu o własne studnie głębinowe zaopatrują się w wodę obiekty Jednostki Wojskowej w Leźnicy Wielkiej, w tym osiedle wojskowe, kompleks koszarowy i lotnisko wojskowe, a także Gospodarstwo Rolne i Firma „KaRy” w Parzęczewie oraz Firma „A&A” w Chociszewie. Wodociągu nie mają tylko nieliczni mieszkańcy wsi Pustkowa Góra, ale stan ten należy uznać za przejściowy. Infrastruktura wodociągowa w przeważającej większości jest „młoda”, jej wiek nie przekracza 20 lat, stan techniczny jest dobry. Jedynie w Parzęczewie istnieją jeszcze odcinki starszej sieci wykonanej z azbestocementu. Jest ona sukcesywnie przebudowywana. Eksploatacją urządzeń i sieci wodociągów gminnych zajmuje się Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie. Funkcjonujące na terenie gminy systemy wodociągów wiejskich oparte są o ujęcia wód podziemnych wykonane w miejscowościach: Parzęczew, Chrząstów Wielki, Ignacew Folwarczny i Orła. Ujmowana woda zawiera ponadnormatywne ilości związków żelaza i manganu. Tylko na stacji wodociągowej w Parzęczewie i w Ignacewie prowadzone jest jej uzdatnianie. Zastrzeżenia budzi jakość wody dostarczanej odbiorcom z ujęcia w Chrząstowie Wielkim. Badania wykazują przekroczenia norm dopuszczalnych ilości żelaza. Wszystkie HHHHHHH HHHHHHHHH wodociągi pracują w układzie jednostopniowym. Ujmowana woda podawana jest do sieci za pośrednictwem hydroforów. Ujęcie wody i hydrofornia W.1 w Parzęczewie (wybudowana w 1964r. i modernizowana w 1996r.) czerpie wodę z utworów czwartorzędowych z głębokości 70m. Wydajność ujęcia wynosi 36,9m3/h i 885,5m3/d. Sieć wodociągowa o długości 10,6 km doprowadza wodę do odbiorców w Parzęczewie. W 2003 roku wydobyto 43.900 m3. Ujęcie wody i hydrofornia W.2 we wsi Chrząstów Wielki (wybudowana w 1983r.) czerpie wodę z utworów czwartorzędowych, z głębokości 88,25m, 87,45m i 75,6m. Czynne są trzy studnie o wydajności odpowiednio: 90m3/h, 60m3/h i 60m3/h. Sieć wodociągowa o długości 89km doprowadza wodę do wsi na terenie gminy Parzęczew (58km wodociągu): Chrząstów Wielki, Różyce Żmijowe, Różyce Grochowe, Wielka Wieś, Janów, Śliwniki, Trojany, Kozikówka, Opole, Mrożewice, Sulimy, Śniatowa, Leźnica Wielka i Zelgoszcz oraz do wsi (31km): Wróblew, Solca Wielka, Solca Mała, Tkaczew, Skromnica i Borszyn w gminie Ozorków. Ujęcie obsługuje (stan na koniec 2003r.) 421 odbiorców z terenu gminy Parzęczew i 348 odbiorców z terenu gminy Ozorków. Razem 769 przyłączy, 1.242 osoby na terenie gminy Parzęczew (ok. 23% ogólnej liczby mieszkańców gminy) oraz 1.196 osób na terenie gminy Ozorków (ok. 18% ogólnej liczby mieszkańców gminy). Wydajność ujęcia, zgodnie z pozwoleniem wodno – prawnym wynosi 3.480 m3/d, natomiast pobór wody kształtuje się obecnie na poziomie 800 m3/d. W 2003r. wydobyto 126.100 m3 (55% dla gminy Parzęczew, 45% dla gminy Ozorków). Ujęcie wody i hydrofornia W.3 we wsi Ignacew Folwarczny (wybudowana w 1993r.) czerpie wodę z utworów górno kredowych, z głębokości 70m. Czynna jest jedna studnia głębinowa o wydajności 62m3/h. Średnia wielkość wydobycia i produkcji wody w 2003 roku wynosiła 44.800 m3. Sieć wodociągowa o długości 49 km doprowadza wodę do wsi: Ignacew Folwarczny, Ignacew Parzęczewski, Ignacew Rozlazły, Chociszew, Mikołajów, Florentynów, Gortatów, Nowomłyny, Sokola Góra, Anastazew, Mariampol, Racibórz, Gołaszyny, Skórka, oraz Tkaczewska Góra. Ujęcie wody i hydrofornia W.4 we wsi Orła (wybudowana w 1998r.) czerpie wodę z utworów wodonośnych z głębokości 70m za pośrednictwem studni o wydajności 69,3m3/h. 17 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Wielkość wydobycia w 2003 roku wynosiła 25.100 m3. Zasięg wodociągu obejmuje wsie: Kowalewice, Orła, Duraj i Pustkowa Góra. Długość sieci wodociągowej wynosi 14,4 km. Zdolność produkcyjna ujęć wodociągowych w gminie wynosi łącznie 312m3/h i 7488 m3/d i nie jest wykorzystywana. Wielkość wydobycia wody w roku 2003 wynosiła 239,9 tys. m3, tj. ok. 650 m3/d co stanowi niecałe 7% eksploatacyjnych ujęć wodnych. Wobec położenia w obszarze leja depresyjnego jest to sytuacja korzystna: istniejące rezerwy źródłowe zapewniają warunki dla rozwoju urbanizacji w gminie. Gospodarka ściekowa na terenie gminy Parzęczew nie jest w pełni uporządkowana. Odprowadzanie ścieków sanitarnych realizowane jest w systemach gminnej kanalizacji zbiorczej, w systemach kanalizacji lokalnej i indywidualnie. We wsi Parzęczew funkcjonuje zbiorcza kanalizacja sieciowa o długości 4,68 km16 (zaspokaja 80% obecnych potrzeb) i mechaniczno – biologiczno – chemiczna oczyszczalnia ścieków o przepustowości 130m3/d. Oczyszczalnia uruchomiona została w 1994r. i przy obecnej długości sieci kanalizacyjnej pracuje z 30% rezerwą. W 2003r. oczyszczonych zostało 26,2 tys. m3 ścieków, które następnie odprowadzane są do rzeki Gnidy. Lokalna kanalizacja sieciowa i mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków typu Miniblok obsługuje 2 bloki mieszkalne na osiedlu „Piaskowice” w Parzęczewie. Zrzut oczyszczonych ścieków do rzeki Gnidy odbywa się w ilości ok. 5 m3/d. Mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków typu „Bioclaire” w Chociszewie o przepustowości 15 m3/d obsługuje obecnie tylko budynek szkoły, lecz umożliwia także oczyszczenie ścieków od okolicznych mieszkańców. Ścieki po oczyszczeniu odprowadzane są do rzeki Bzury. System kanalizacji zakładowej sprawnie funkcjonuje w Jednostce Wojskowej i na osiedlu mieszkaniowym w Leźnicy Wielkiej. Ścieki z kompleksu koszarowego i osiedla odprowadzane są na mechaniczno – biologiczną oczyszczalnię ścieków, a po oczyszczeniu do JJJJJJJ OOOOOOOOOOOOOOHHHHHHHHHHH FFFFFFFFFFHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH rzeki Gnidy. Oczyszczalnia o przepustowości 700m3/d dysponuje 50% rezerwą. Ścieki z kompleksu lotniskowego odprowadzane są na mechaniczno – gruntową oczyszczalnię. Mieszkańcy zabudowy zagrodowej i jednorodzinnej, a także istniejące na terenie gminy obiekty usługowe i produkcyjne najczęściej odprowadzają ścieki do zbiorników typu szambo. Zgromadzone ścieki są okresowo wywożone przez firmy prowadzące usługi asenizacyjne do punktu zlewnego ścieków na oczyszczalni w Parzęczewie lub są usuwane we własnym zakresie na pola albo w inne przypadkowe miejsca, stwarzając zagrożenie dla wód powierzchniowych i gleby. Jeszcze sporadycznie, ale funkcjonują już na terenie gminy przydomowe oczyszczalnie ścieków. Do końca 2003 roku wykonano 14 takich obiektów. Konieczne jest upowszechnienie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków we wszystkich wyposażonych w sieć wodociągową wsiach o zabudowie rozproszonej. Obecnie opracowywana jest Koncepcja Programowo - Przestrzenna wraz ze studium wykonalności dla tematu „Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków w gminie Parzęczew”. II.5.8. Gospodarka odpadami. W latach 1993 – 2003 na terenie gminy funkcjonowało gminne składowisko odpadów komunalnych zlokalizowane w Parzęczewie, ok. 1 km od najbliższych zabudowań przy drodze powiatowej nr 24196 prowadzącej do Aleksandrowa Łódzkiego a dalej do Łodzi. Dotychczas przeprowadzono wstępny etap rekultywacji polegający na ukształtowaniu pryzmy odpadów i przysypaniu ich warstwą ziemi (koszty tego etapu wyniosły 92,5 tys. zł). Całościowy proces rekultywacji obejmuje: Etap 1. Uszczelnienie pryzmy składowiska. Etap 2. Wykonanie warstwy drenażowej. Etap 3. Rekultywacja biologiczna. Etap 4. Odwodnienie, zbiornik odparowujący. Etap 5. Odgazowanie. 16 Wg danych Urzędu Gminy w Ozorkowie na koniec 2003r. 18 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Obecnie na terenie gminy nie funkcjonuje żadne składowisko odpadów. W związku z tym w celu zmniejszenia ilości odpadów komunalnych od kilku lat prowadzona jest selektywna zbiórki odpadów, którą objętych jest około 1.000 gospodarstw domowych, co stanowi 50% wszystkich gospodarstw domowych na terenie gminy (wg NSP 2002 w gminie Parzęczew są 1.866 gospodarstwa domowe). Do chwili obecnej gmina zakupiła i rozmieściła na terenie gminy: - 548 pojemników o poj. 110 litrów na odpady komunalne dla gospodarstw domowych, - 13 pojemników o poj. 1.100 litrów na odpady komunalne dla instytucji, - 3 pojemniki typu KP7 na odpady komunalne dla instytucji, - 10 pojemników na PETy, - 5 pojemników na szkło, - 5 pojemników na makulaturę. Ogółem na terenie gminy w 2003r. zebrano: 436 ton odpadów komunalnych, 1 tonę szkła, 0,5 tony makulatury, 0,3 tony opakowań typu PET. Niezbędne jest wdrożenie efektywnego systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych na terenie gminy, który byłby elementem kompleksowego systemu zagospodarowania odpadów na poziomie gminy obejmującego: selektywną zbiórkę odpadów, odbiór posegregowanych odpadów od mieszkańców oraz przekazanie poszczególnych rodzajów odpadów wyspecjalizowanym zakładom. Przy projektowaniu systemu uwzględniono wytyczne zawarte w Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Łódzkiego, że jedna stacja selektywnej zbiórki obsługuje max 200 mieszkańców, a systemowi selektywnej zbiórki poddawane są: makulatura, szkło białe i kolorowe oraz tworzywa sztuczne. Planuje się uruchomienie 28 stacji selektywnej zbiórki odpadów oraz doposażenie gospodarstw domowych w pojemniki na odpady komunalne o pojemności 110 litrów (pojemniki zostałyby przekazane mieszkańcom w wieloletnią dzierżawę). Obsługa systemu zostanie zlecona specjalistycznym podmiotom. Obecnie na terenie gminy działają 3 firmy prywatne zajmujące się odbiorem odpadów od mieszkańców. Odpady wywożone są poza teren gminy na składowisko w Krzyżanówku koło Krośniewic. Tabela 5. Struktura ludności pod względem posiadanych gospodarstw i działek rolnych. L.p. Jednostka pomocnicza Miejscowości Bibianów 1. Sołectwo Bibianów Konstantki Mamień 3 4 68 Radzibórz 26 5 7 Chrząstów Wielki 96 Chrząstówek 20 29 39 Florentynów 59 9 23 Anastazew 28 6 10 Ignacew Folwarczny 86 26 35 4. Sołectwo Florentynów 5. Sołectwo Ignacew Folwarczny Gołaszyny 8. Sołectwo Mariampol 10. Sołectwo Mikołajew Sołectwo Mrożewice 35 Ignacew Parzęczewski 48 9 13 Ignacew Rozlazły 74 13 25 Ignacew Podleśny 25 6 8 205 39 59 Mariampol 44 12 17 Sokola Góra 36 8 12 Kowalewice Nowomłyny 9. 50 32 Sołectwo Chrząstów Wielki Sołectwo Kowalewice 37 16 3. 7. 55 Liczba budynków 203 Sołectwo Chociszew Sołectwo Ignacew Rozlazły 114 Liczba gospodarstw i działek rolnych Chociszew 2. 6. Liczba ludności 32 5 12 132 24 36 Nowa Jerozolima 17 3 7 Mrożewice 83 Sulimy 32 24 33 Mikołajew 19 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 11. Opole Sołectwo Opole Orła 12. Sołectwo Orła 13. Sołectwo Parzęczew Parzęczew 14. Sołectwo Pustkowa Góra Pustkowa Góra 15. Sołectwo Różyce Różyce Sołectwo Różyce Żmijowe 17. Sołectwo Skórka 12 66 69 880 64 194 83 10 27 151 34 49 20 35 18 25 39 54 242 22 Różyce Żmijowe 50 Kozikówka 50 90 Śliwniki Sołectwo Śliwniki 19. Sołectwo Śniatowa 20. 21. 24. 36 11 Skórka 18. 23. 27 48 Duraj 16. 22. 134 Leźnica Wielka 185 Żelgoszcz 54 Śniatowa 114 22 37 Stary Chrząstów 49 9 18 Sołectwo Tkaczewska Góra Tkaczewska Góra 59 9 24 Sołectwo Trojany Trojany 68 15 25 30 48 Sołectwo Wielka Wieś Sołectwo Wytrzyszczki Wielka Wieś 123 Janów 54 Wytrzyszczki 48 4 21 Piaskowice 47 5 11 Julianki 23 2 7 Florianki 26 6 11 Osiedle Leźnica Wielka Leźnica Wielka - Osiedle 1.329 4 18 RAZEM Gmina Parzęczew 5.395 685 1.179 Źródło: Dane na podstawie ewidencji ludności prowadzonej w Urzędzie Gminy w Parzęczewie i na podstawie Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002. Podczas badań społecznych na pytanie: Czy Pana/i zdaniem potrzebne jest rozmieszczenie na terenie Gminy Parzęczew pojemników do selektywnej zbiórki odpadów? aż 86% ankietowanych mieszkańców odpowiedziało że „tak”. Nadzór i prowadzenie gospodarki odpadami na terenie gminy sprawuje Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie. II.5.9. Struktura własności nieruchomości. W strukturze własności gruntów dominuje własność osób fizycznych z prawie 78% udziałem. Zaledwie 1% stanowi własność komunalna (gminy Parzęczew, gminy miejskiej Ozorków oraz powiatu zgierskiego). Gmina Parzęczew nie jest właścicielem zbyt wielu nieruchomości przeznaczonych do zbycia. Tabela 6. Struktura własności gruntów na terenie gminy. Rodzaj własności powierzchnia w ha w% Osoby fizyczne 8.081 77,8 Skarb Państwa 2.090 20,1 Własność komunalna Kościoły i związki wyznaniowe Inne RAZEM 92 0,9 19 0,2 108 1,0 10.390 100 Źródło: Sprawozdanie Roczne GEOD-2 Wykaz gruntów. II.5.10. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego. 20 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Na obszarze gminy znajdują się obiekty posiadające wartości dziedzictwa kulturowego objęte rejestrem zabytków, ewidencją zabytków, ewidencją archeologiczną oraz chronione układy rozplanowania i krajobrazu.17 Najcenniejsze obiekty zabytkowe to: • modrzewiowy kościół cmentarny p.w. Św. Rocha w Parzęczewie z I połowy XVII wieku, nr rej. A188, • kościół parafialny p.w. W.N.M.P. z 1804 roku w Parzęczewie, murowany, nr rej. A215, • drewniany kościół parafialny p.w. Św. Jakuba Apostoła z pocz. XVIII wieku w Leźnicy Wielkiej, nr rej. A138, • grodzisko – relikt średniowiecznej siedziby obronnej z początku XV wieku, nr rej. A321. Za najważniejszy problem z dziedziny ochrony wartości kulturowych należy uznać rewaloryzację układu przestrzennego Parzęczew - Piaskowice. Celem powinna być integracja zespołów poprzez wypełnienie brakujących elementów w sposób zharmonizowany skalą i formą z istniejącą zabudową. Środkiem do zachowania wewnętrznej spójności winny być ustalenia dotyczące kompozycji urbanistycznej oraz zasad kształtowania architektury. Środkiem do przywrócenia spójności zewnętrznej może być ograniczenie możliwości nadmiernej ekspansji zabudowy oraz zapewnienie odpowiedniego odbioru zespołu z oddalonych punktów widokowych. W opracowaniu „Ochrona zabytkowego krajobrazu kulturowego woj. łódzkiego"18 postuluje się objęcie ochroną terenów wokół Parzęczewa w celu ochrony walorów krajobrazu otwartego oraz utrzymanie czytelnych granic historycznego zespołu. W szczególności na tych terenach należy kontynuować układy przestrzenne zabudowy wiejskiej przez wypełnianie wolnych działek z ograniczeniem ekspansji zabudowy na zewnątrz. II.5.11. Identyfikacja problemów. po pierwsze: Obecnie rozprowadzana woda z ujęcia w Chrząstowie nie spełnia norm, jakim powinna odpowiadać woda przeznaczona do spożycia przez ludzi, ze względu na zawyżoną zawartość żelaza (przekroczenie normy o 100%). W związku z tym Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Zgierzu warunkowo dopuścił wydobywaną tam wodę do spożycia do czasu wybudowania stacji uzdatniania wody. Tak więc jeżeli stacja uzdatniania nie zostanie w jak najkrótszym czasie wybudowana, doprowadzi to do zamknięcia ujęcia. Ze względu na brak alternatywy zaopatrzenia tych wodociągów w wodę z innych ujęć (uwarunkowania techniczne oraz przesłanki ekonomiczne), mieszkańcy dotychczas obsługiwani przez ujęcie w Chrząstowie zostaną pozbawieni źródeł wody zdatnej do spożycia. Ponadto za zawyżoną zawartość żelaza w wodzie na gminę zostały nałożone bardzo wysokie kary - 0,06 zł za wydobyty m3 wody, w roku 2003 było to około 10 tys. zł. Problem stanowi również mała atrakcyjność terenów obsługiwanych przez to ujęcie pod zabudowę mieszkaniową i zagrodową, albowiem nikt nie chce mieszkać na terenie pozbawionym źródeł wody zdatnej do spożycia. Obserwuje się także słaby rozwój agroturystyki na tych terenach, albowiem jakość wody ma znaczenie dla wczasowiczów, szczególnie jeżeli są to matki z małymi dziećmi. Wśród mieszkających na tym terenie rolników są duże chęci do prowadzenia gospodarstw agroturystycznych, jednak zła jakość wody hamuje ten proces. po drugie: Obecny bardzo zły stan nawierzchni dróg w gminie oraz niewielki stopień utwardzenia dróg gminnych 7,6% motywuje konieczność kontynuowania budowy systemu dróg na terenie gminy. po trzecie: Budowa gminnej nowoczesnej sieci rozległej WAN oraz uruchomienie trzech Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (Centrów Promocji Zatrudnienia i Informacji Europejskiej): na terenie osiedla Leźnica Wielka, w Parzęczewie oraz Chociszewie pomoże rozwiązać następujące problemy: 17 18 Więcej informacji w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Parzęczew. ROSiOŚK, Łódź 1998r. 21 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 1. region łódzki jest znaczne opóźniony w budowie społeczeństwa informacyjnego, taka 2. 3. 4. 5. 6. 7. inwestycja zrealizowana na terenie gminy Parzęczew przyczyniłaby się do zmniejszenia dystansu regionu łódzkiego od pozostałych19, brak sieci teletransmisyjnej na potrzeby rozwoju społeczeństwa informacyjnego, zbyt mało instytucji publicznych jest podłączonych do Internetu, szczególnie na terenie wiejskim, niski stopień wykorzystania w pracy urzędów Internetu i jego specjalistycznego oprogramowania jako elementu usług dla ludności, mieszkańcy wiejskiej gminy mają trudny i ograniczony dostęp do Internetu (również pod względem finansowym), co zmniejsza ich szanse na znalezienie zatrudnienia lub podjęcie własnej działalności gospodarczej związanej właśnie ze świadczeniem usług przez Internet (np. prowadzenie sklepów internetowych, tworzenie stron www), mieszkańcy wsi mimo iż są otwarci na świat, to poprzez utrudniony dostęp do Internetu świat w niewielkim stopniu do nich dociera – przyczynia się to braku aktywności społeczno – obywatelskiej, mała efektywność obsługi instytucji publicznych poprzez utrudniony dostęp do informacji dla ludności i przedsiębiorców,- obecnie jest niski stopień zaufania społeczeństwa do publicznych i biznesowych usług elektronicznych, 8. brak bezpłatnych Publicznych Punktów Dostępu do Internetu zarówno na terenie gminy, jak i w najbliższej okolicy, 9. ograniczony dostęp do nauki przez Internet, 10. osoby niepełnosprawne nie mają możliwości załatwienia swoich spraw w Urzędzie Gminy 11. bez konieczności odwiedzania go, zła jakość życia mieszkańców gminy ze względu na brak alternatywnych form spędzania wolnego czasu m.in. poprzez brak kawiarenek internetowych. po czwarte: Uporządkowanie gospodarki odpadami na terenie gminy poprzez dokończenie rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w Parzęczewie oraz wdrożenie efektywnego systemu selektywnej zbiórki odpadów w całej gminie rozwiąże wiele problemów: ggggggggggggg gggggggg 1. poprawi się jakość życia mieszkańców poprzez objęcie wszystkich gospodarstw domowych efektywnym systemem selektywnej zbiórki odpadów, 2. poprawi się wygląd i estetyka gminy poprzez zahamowane powstawania „dzikich wysypisk" przy drogach i w lasach (obecnie jest ich około 10), 3. zostanie przywrócona glebom ich wartość użytkowa (rekultywacja zminimalizuje ilość odcieków substancji toksycznych do gleby, a tym samym do wód gruntowych), 4. zostanie ograniczona emisja zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska (przede wszystkim związków odorogennych oraz biogazu, co poprawi jakość powietrza), 5. poprawi się wygląd i estetyka miejscowości Parzęczew (niezrekultywowane składowisko podatne jest na ingerencje ptactwa i zwierząt, ponadto przywrócona zostanie naturalna rzeźba terenu), 6. zwiększy się atrakcyjność terenów pod działalność usługową (szczególnie terenów znajdujących się w bliskim sąsiedztwie składowiska), 7. zwiększy się atrakcyjność turystyczna, kulturalna i sportowa gminy (składowisko znajduje się w samym centrum gminy przy ruchliwej drodze do Łodzi, w odległości: 0,7 km od szkoły podstawowej i gimnazjum, 1 km od stadionu, 0,9 km od Gminnego Środka Zdrowia, 1,2 km od Urzędu Gminy, 2 km od zbiornika wodnego, 2 km od sali Domu Kultury, ponadto gmina będzie postrzegana jako gmina przyjazna środowisku), 8. wzrośnie liczba osób odwiedzających gminę, co wpłynie na rozwój agroturystyki, handlu i usług pozarolniczych (niezrekultywowane składowisko oraz „dzikie wysypiska” odstraszają osoby przejeżdżające przez gminę), 9. zwiększy się atrakcyjność terenów pod zabudowę letniskową, mieszkaniową i zagrodową (szczególnie terenów znajdujących się w bliskim sąsiedztwie składowiska, ponadto ludzie chętniej osiedlają się w gminie, która dba o swoich mieszkańców). 19 Na koniec 2002r. w województwie łódzkim na 2.498 gospodarstw domowych było 510 sztuk komputerów, co stanowi 20,4% komputera na 1 gospodarstwo domowe – wg Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego. 22 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. po piąte: Modernizacja i rozbudowa systemu ciepłowniczego w Parzęczewie w oparciu o wykorzystanie lokalnych odnawialnych źródeł energii jakim jest biomasa przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: 1. znacznie obniży się emisja zanieczyszczeń gazowych do środowiska co poprawi jakość powietrza (eliminacja zanieczyszczeń u źródła), 2. nastąpi efektywniejsze zarządzanie energią, co doprowadzi do obniżenia kosztów związanych z produkcją ciepła (niskie koszty uzyskania biomasy – z wierzby otrzymuje się energię cieplną, którą można wytworzyć taniej niż z węgla, a 2-3 razy taniej niż z ropy naftowej czy gazu; koszt uzyskania jednostki cieplnej przy wykorzystaniu zrębków wierzby kształtuje się na poziomie 8,26zł/GJ, natomiast w przypadku oleju opałowego 34,65 zł/GJ, gazu ziemnego 26,39 zł/GJ, węgla kamiennego 15,71 zł/GJ, miału węglowego 10,93 zł/GJ, a także relatywnie niski koszt infrastruktury do przygotowania i spalania biomasy), 3. wzrosną dochody rolników, którzy będą dostarczać biomasę, 4. podniesie się świadomość ekologiczna mieszkańców gminy. po szóste: Według opracowanej Koncepcji Programowo - Przestrzennej odprowadzania i oczyszczania ścieków w gminie Parzęczew konieczne jest rozpoczęcie budowy gminnej sieci przydomowych oczyszczalni ścieków. Wypracowany przez ekspertów i Radę Gminy wariant realizacyjny umożliwia etapowanie tej inwestycji. Etap pierwszy obejmuje budowę 68 przydomowych oczyszczalni ścieków w 2005 roku. Budowa sieci przydomowych oczyszczalni ścieków przyczyni się do rozwiązywania następujących problemów: 1. poprawią się warunki zdrowia i życia mieszkańców, 2. poprawi się stan czystości rzek i zbiorników co wpłynie korzystnie na rozwój agroturystyki, 3. poprawi się wygląd oraz estetyka gminy, 4. zwiększy się świadomość ekologiczna mieszkańców, 5. wzrośnie zainteresowanie rolników produkcją ekologiczna – nieuporządkowana gospodarka ściekowa hamuje ten proces, 6. zwiększy się atrakcyjność terenów pod zabudowę, albowiem ludzie chętniej osiedlają się w gminie, która dba o ochronę środowiska. II.6. Gospodarka. II.6.1. Główni pracodawcy: struktura i trendy. 87% mieszkańców gminy Parzęczew zatrudnionych jest w rolnictwie a 13% poza rolnictwem. Wśród osób pracujących w rolnictwie na koniec 2003 roku 8 osób prowadziło działalność gospodarczą w tej branży. Na koniec 2003 roku na terenie gminy Parzęczew działały 223 podmioty gospodarcze. W porównaniu z grudniem 1999r. liczba podmiotów zmniejszyła się o 9. Największymi pracodawcami na terenie gminy są Jednostka Wojskowa w Leźnicy Wielkiej oraz Wojskowa Agencja Mieszkaniowa. Pozostali główni pracodawcy to (dane szacunkowe na marzec 2004r.): • Urząd Gminy w Parzęczewie - 31 osób (plus 11 osób na pracach publicznych), • Szkoła Podstawowa w Parzęczewie - 29 osób, • Szkoła Podstawowa w Chociszewie - 14 osób, • Gimnazjum w Parzęczewie - 19 osób, • Gminna Biblioteka Publiczna w Parzęczewie - 3 osoby, • Agroinkubator Przedsiębiorczości w Parzęczewie – 2 osoby, • Gminny Ośrodek Zdrowia w Parzęczewie – 12 osób, • Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie - 16 osób, • Urząd Pocztowy w Parzęczewie - 6 osób, • Posterunek Policji w Parzęczewie - 9 osób, • Piekarnia w Parzęczewie – 9 osób, 23 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. • • • • • F.P.H.U. Andrzej Pawelec w Chociszewie – produkcja spożywcza – brak danych, Młyn Handlowy Stanisław Jaroszewicz i synowie s.j. w Łęczycy filia Chociszew - 19 osób, Zakład mięsny „KRYSZPOL” s.j. – 16 osób, „Cheng“ sp. z o.o. w Parzęczewie – produkcja wyrobów garmażeryjnych - 3 osoby, „Gedeon“ s.j. w Parzęczewie – produkcja dzianin - 22 osoby, • Zakład Krawiecki „Comprimo” – brak danych, Zakład Krawiecki „Alan” – 15 osób, „BALIMEX” Sp. z o.o. – 8 osób, Bank Spółdzielczy w Ozorkowie filia w Parzęczewie - 8 osób, „Agro – Floryda” w Mariampolu – produkcja i handel na rzecz rolnictwa - 6 osób, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej – 4 osoby. • • • • • W dzisiejszej sytuacji gospodarczej kraju trudno jest mówić o trendach rozwoju przedsiębiorczości czy przemysłu, tym trudniej jeżeli analizowany obszar obejmuje tylko teren jednej gminy. Najogólniej można stwierdzić, iż gospodarczy rozwój gminy zmierza w kierunku handlu oraz usług dla ludności. Widoczne jest również zainteresowanie świadczeniem usług dla rolnictwa oraz działalnością około turystyczną. Rysunek 2. Liczba podmiotów gospodarczych w latach 1999 - 2003. 250 245 240 235 230 225 220 246 234 233 223 221 215 210 205 1999 2000 2001 2002 2003 liczba podmiotów gospodarczych na terenie gminy Parzęczew Liniowy (liczba podmiotów gospodarczych na terenie gminy Parzęczew) Źródło: Rejestr ewidencji działalności gospodarczej Urzędu Gminy w Parzęczewie. II.6.2. Struktura podstawowych branż na terenie gminy. Na koniec 2003 roku najwięcej podmiotów gospodarczych prowadziło działalność handlową (44%). Stosunkowo duży odsetek stanowią również podmioty świadczące usługi transportowe (11%) oraz budowlane (7%). Tylko 4 podmioty reprezentują przemysł na terenie gminy, co stanowi zaledwie 2% wśród ogólnej liczby podmiotów gospodarczych. Mimo, iż liczba podmiotów gospodarczych na terenie gminy zmalała, obserwuje się tendencję wzrostową w branży handlowej. W porównaniu z rokiem 1999 liczba podmiotów prowadzących taką działalność w roku 2003 wzrosła o 8% - przybyło 7 podmiotów. Tabela 7. Struktura podstawowych branż na terenie gminy w latach 1999 – 2003.20 Branża 31 XII 1999 31 XII 2000 31 XII 2001 31 XII 2002 31 XII 2003 6 6 9 4 4 Budownictwo 19 18 17 18 16 Transport 19 18 24 22 24 Handel 88 87 95 94 95 8 10 12 7 7 Przemysł Gastronomia 20 Liczba podmiotów gospodarczych Struktura nie zawiera podmiotów prowadzących działalność rolniczą. 24 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Obróbka drewna 15 18 16 13 12 Krawiectwo 17 15 16 10 11 Inne 55 54 47 45 46 227 226 236 213 215 RAZEM Źródło: Rejestr ewidencji działalności gospodarczej Urzędu Gminy w Parzęczewie. II.6.3. Ilość osób zatrudnionych w danych sektorach. Ponieważ zmniejszyła się o 12 liczba podmiotów prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w gminie, zmniejszyła się również liczba osób zatrudnionych w tych podmiotach (o 20 osób). Średniorocznie w ciągu pięciu ostatnich lat w tych podmiotach pracowało 326 osób, co stanowi zaledwie 1% ludności gminy w wieku produkcyjnym. Tabela 8. Liczba osób zatrudnionych w danych sektorach w latach 1999 – 2003. Branża Liczba osób zatrudnionych w danych sektorach 31 XII 1999 31 XII 2000 31 XII 2001 31 XII 2002 31 XII 2003 Przemysł 28 30 32 26 30 29,2 Budownictwo 35 32 30 34 29 32,0 Transport 22 20 24 22 24 22,4 Handel 90 92 97 98 101 95,6 Gastronomia 12 14 16 10 10 12,4 Obróbka drewna 18 20 19 16 14 17,4 Krawiectwo 50 47 43 40 37 43,4 Inne 78 80 72 70 68 73,6 333 335 333 316 313 RAZEM średnio 326,0 Źródło: Dane szacunkowe Urzędu Gminy w Parzęczewie. Na koniec 2003r. najwięcej osób zatrudnionych było w handlu (32%), następnie w krawiectwie (12%), przemyśle i budownictwie (po 10%) oraz w transporcie (8%). Do niedawna liczni mieszkańcy gminy znajdowali zatrudnienie w licznych dużych zakładach w Ozorkowie tj. ZPK „Latona” czy ZPB „Morfeo”. Jednak zła kondycja finansowa przedsiębiorstw spowodowała, że wiele osób straciło pracę. Pewną nadzieję na ożywienie gospodarcze można wiązać z rozwojem Podstrefy Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Ozorkowie, gdzie działające firmy zatrudniają w chwili obecnej 863 osoby. A są to m.in.: Ceramika Tubądzin, Interprint Polska, Scanaqua, HTL - Strefa, Orsa - Moto, BZW - Motor, Greiner Perfoam. 25 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Rysunek 3. Średnia liczba osób zatrudnionych w danych sektorach. średnia liczba zatrudnionych 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 bu d o r tw po ns n ic a w tr o t n ha de ga l on str om ia kr ie c aw o tw inn e Źródło: Dane szacunkowe Urzędu Gminy w Parzęczewie. II.6.4. Identyfikacja problemów. Typowo rolniczy charakter gminy Parzęczew nie jest przeszkodą do wykorzystania jej urokliwych terenów w celach wypoczynku i rekreacji. Gmina przygotowana jest do przyjęcia inwestorów pragnących podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie turystyki, czynnego wypoczynku lub ekologicznych form przemysłu i przetwórstwa. Ulgi i ułatwienia jakie czekają na inwestorów to przede wszystkim: atrakcyjne ceny gruntów, możliwość zwolnienia z podatku od nieruchomości i działalności gospodarczej w zależności od wielkości zatrudnienia i zainwestowanego kapitału. Na terenie gminy Parzęczew istnieje Agroinkubator Przedsiębiorczości w Parzęczewie, który służy rozwojowi przedsiębiorczości w regionie. Jest on jednym z pięciu takich ośrodków funkcjonujących na terenach wiejskich w województwie łódzkim. Agroinkubator zajmuje się realizacją wybranych celów strategicznych gminy poprzez m.in. działalność szkoleniowo – doradczą i informacyjną związaną z rozwojem małych i średnich przedsiębiorstw w regionie, pomocą w tworzeniu nowych firm, pozyskiwaniem środków finansowych, aktywizacją zawodową itp. Uzupełnieniem działalności szkoleniowej są różnego typu seminaria, spotkania dyskusyjne, prowadzenie baz danych oraz działalność wydawnicza. Działalność konsultingowa dotyczy bezpośredniego doradztwa oraz pomocy w zakresie przygotowania biznes planów, wniosków kredytowych, pożyczkowych, wniosków o dotacje z funduszy pomocowych itp. II.7. Rolnictwo. Gmina Parzęczew ma charakter typowo rolniczy. Około 76% powierzchni zajmują grunty rolne, natomiast lasy i grunty leśne stanowią około 16% ogólnej powierzchni gminy. Tabela 9. Struktura użytkowania gruntów. L.p. 1. 2. 26 Wyszczególnienie Powierzchnia ogólna użytki rolne w tym: grunty orne powierzchnia w ha 10.390 7.854 6.086 w% 100 75,6 2. Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. sady 101 użytki zielone 1.424 lasy i grunty leśne 1.652 15,9 3. pozostałe grunty 884 8,5 Źródło: Sprawozdanie Rocznego GEOD-02 Wykaz gruntów. Gmina Parzęczew charakteryzuje się minimalnym udziałem gruntów klas lepszych w ogólnej powierzchni użytków rolnych tj. klasy II (tylko 17 ha). Gmina posiada również mniejszy udział w gruntach klas III (1.142 ha) i IV (1.896 ha). Natomiast gleby słabe, klasy V zajmują 3.064 ha, a klasy VI – 1.735 ha. Rysunek 4. Struktura użytków rolnych wg klas bonitacyjnych. kl. VI 22% kl. II 0% l. III 15% kl. IV 24% kl. V 39% Źródło: Kataster ewidencji gruntów i budynków. Przewagę stanowią indywidualne gospodarstwa rolne.21 Według danych zebranych podczas NSP 2002 na terenie gminy funkcjonuje 860 indywidualnych gospodarstw rolnych z siedliskami na terenie gminy oraz 686 gospodarstw rolnych wg miejsca zamieszkania użytkownika. Wynika z tego, iż 174 użytkowników gospodarstw rolnych mieszka poza terenem gminy. Średnia wielkość gospodarstwa wynosi około 9,5 ha, z czego 30% ma powierzchnię 10 ha i większą (patrz tabela nr 8)22. Tabela 10. Struktura gospodarstw rolnych wg miejsca zamieszkania użytkownika stan na 20.05.2002r. Wielkość gospodarstw rolnych do 1 ha 1 – 5 ha użytków rolnych liczba % 66 9 201 30 5 – 10 ha 211 31 10 – 15 ha 99 14 pow. 15 ha 109 16 RAZEM 686 100 Źródło: Podstawowe informacje ze Spisów Powszechnych 2002 w gminie Parzęczew. Główne kierunki gospodarki rolnej to w równym udziale produkcja zwierzęca oraz produkcja roślinna. Najwyższy odsetek produkcji zwierzęcej stanowią chów żywca wieprzowego - 45% oraz produkcja mleka – 45%, następnie 5% stanowi hodowla drobiu, 4,5% hodowla żywca wołowego oraz 0,5% produkcja pszczelarska. Natomiast produkcja roślinna zdominowana jest uprawą zbóż – 70%. Zaledwie 20% stanowi uprawa warzyw okopowych (ziemniaków) oraz 10% uprawa warzyw i owoców. 87% mieszkańców gminy Parzęczew zatrudnionych jest w rolnictwie a 13% poza rolnictwem. Wśród osób pracujących w rolnictwie na koniec 2003 roku 8 osób prowadziło 21 Wg założeń do Powszechnego Spisu Rolnego 2002 za indywidualne gospodarstwo rolne uważa się gospodarstwo o powierzchni użytków rolnych od 0,1 ha, będące własnością lub znajdujące się w użytkowaniu osoby fizycznej. 22 Średnia powierzchnia gospodarstw w województwie łódzkim wynosi 6,18 ha, zaś w Polsce 6,59 ha, Rocznik Statystyczny Województwa Łódzkiego 2003. 27 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. działalność gospodarczą w tej branży. O rolniczym charakterze całego województwa łódzkiego świadczy fakt, że w 2002 roku rolnictwem trudniło się 21,8% ogółu pracujących.23 Rysunek 5. Kierunki gospodarki rolniczej na terenie gminy. warzywa okopowe 10% owoce i warzywa 5% żywiec wołowy 2,25% mleko 22,5% zboża 35% produkcja pszczelarska 0,25% drób 2,5% żywiec wieprzowy 22,5% Źródło: Dane szacunkowe Urzędu Gminy w Parzęczewie. II.7.1. Identyfikacja problemów. W ramach Programu Partnerstwa dla Samorządu Terytorialnego LGPP – USAID w latach 2000 – 2001 na terenie gminy Parzęczew został zrealizowany projekt WSPÓLNA MARKA. Projekt zakładał przeprowadzenie działań służących wzmocnieniu konkurencyjności miejscowych przedsiębiorców oraz wykreowaniu wizerunku regionu poprzez stworzenie Wspólnej Marki dla produktów wytwarzanych przez producentów z terenu wybranej gminy. Projekt objął 20 gmin województwa łódzkiego. Po dokonaniu analizy zasobów oraz możliwości rozwoju gmin, do pilotażowego wdrożenia projektu została wytypowana gmina Parzęczew. W kolejnym etapie projektu utworzono Agroinkubator Przedsiębiorczości w Parzęczewie oraz zaplanowano jego rozwój i strategię działania. Została opracowana nazwa „Smak Wsi” (patrz str. 44), logo i image marki oraz założenia strategii marketingowej. Nazwa i logo zostały zarejestrowane w Urzędzie Patentowym. W ramach akcji promocyjnej wyprodukowano gadżety reklamowe: torby, wizytówki, metki, plansze, papier firmowy, logo zostało wprowadzone do folderu gminy Parzęczew. Efektem akcji promocyjnej było zwiększenie sprzedaży produktów opatrzonych metkami z logo wspólnej marki, zainicjowanie negocjacji handlowych z kontrahentami zagranicznymi, zacieśnienie współpracy pomiędzy mieszkańcami gminy i władzami, które zaowocowało lepszą akceptacją założeń planów gminy, a także pomiędzy lokalnymi przedsiębiorcami oraz władzami samorządowymi. Efektem tych działań było stworzenie wspólnej marki dla produktów określonej branży z gminy Parzęczew, co w rezultacie wzmocniło konkurencyjność miejscowych przedsiębiorców. Koordynatorem projektu była Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości w Łodzi. Agroinkubator stara się zainteresować jak największą liczbę rolników alternatywnymi źródłami dochodów dla gospodarstw. Są to działania zmierzające zarówno do tworzenia nowych miejsc pracy, jak i zastępowania mało dochodowych upraw rolniczych nowatorskimi nasadzeniami rośliną o wykorzystaniu energetycznym – wierzbą krzewiastą. Przy współpracy Agroinkubatora i firmy „Bioenergia” (spółki z udziałem gminy) opracowany został Program wykorzystania alternatywnych źródeł energii na bazie biomasy pod nazwą „BIOENERGIA”. Program został objęty honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Koordynatorem Programu jest Wydział Rozwoju Obszarów Wiejskich w Urzędzie Marszałkowskim w Łodzi. We wrześniu 2003r. zostało zawiązane Konsorcjum w celu 23 Dane dotyczące pracujących podaje się z uwzględnieniem pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie przy wykorzystaniu wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002. 28 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. wdrażania programu na terenie całego województwa łódzkiego. Projekt pilotażowy wdrażany jest na terenie gminy Parzęczew (już są nasadzenia wierzby oraz zostały zawarte z właścicielami plantacji długoterminowe umowy na odbiór wyprodukowanej biomasy). II.8. Sfera społeczna. Rysunek 6. Ludność gminy Parzęczew w latach 1999 - 2003. II.8.1. Sytuacja demograficzna i społeczna terenu. 5550 5505 koniec 1997r. gmina Parzęczew liczyła 5.636 osób, w tym 2.812 kobiet i 2.334 mężczyzn, po spisie NSP 2002 liczba ta nie uległa radykalnym zmianom i wynosiła 5.463, 5450 5395 w tym 5400 2.645 kobiet i 2.818 mężczyzn. 5500 Na 5399 5350 5417 5412 5300 29 5250 1999 2000 2001 Liczba ludności gminy Parzęczew 2002 2003 Liniowy (Liczba ludności gminy Parzęczew) Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Źródło: Na podstawie ewidencji ludności prowadzonej w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. Parzęczew jest jedną z nielicznych gmin województwa łódzkiego, w której jest więcej mężczyzn niż kobiet - liczba kobiet na 100 mężczyzn wynosi 94. Taki układ struktury płci jest charakterystyczny dla gmin wiejskich. W całym powiecie zgierskim udział kobiet w strukturze płci jest większy i średnio na 100 mężczyzn przypada 105 kobiet.24 Dla porównania w województwie łódzkim poziom współczynnika feminizacji stale rośnie. Liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn wzrosła ze 108,6 w 1988 roku do 109,6 w roku 2002 (na terenach wiejskich ze 100,6 do 101,4 kobiet na 100 mężczyzn).25 Rysunek 7. Struktura ludności gminy Parzęczew wg płci. 6000 5000 4000 ludność ogółem mężczyźni kobiety 3000 2000 1000 0 1997 2002 2003 Źródło: Na podstawie ewidencji ludności prowadzonej w Urzędzie Gminy w Parzęczewie oraz Informacji ze Spisów Powszechnych w gminie Parzęczew w 2002r. Wśród kobiet w wieku rozrodczym (15-49 lat) najważniejszą grupę stanowią osoby w wieku 20-29 lat ze względu na ich najwyższą aktywność prokreacyjną. Udział kobiet w tym wieku w ogólnej liczbie kobiet w wieku rozrodczym kształtuje się na poziomie 31% (w gm. Ozorków 31%, gm. Zgierz 28%, gm. Łęczyca 28%). Informacja ta jest istotna dla prognozy przyszłej liczby urodzeń w gminie. Przyrost naturalny na przestrzeni pięciu lat tj. od roku 1999 do 2003 kształtował się w następujący sposób (patrz tabela nr 11). Pierwszy badany rok charakteryzował się niewielkim, aczkolwiek ujemnym przyrostem naturalnym i wynosił 0,85 - liczba urodzeń w stosunku do liczby zgonów była mniejsza o 9 osób. Rok 2000 charakteryzował się już dodatnim przyrostem naturalnym i wynosił 1,07. W roku 2001 odnotowano najwyższą liczbę urodzeń, która wynosiła 71 noworodków, przyrost naturalny był w tym roku najwyższy i kształtował się na poziomie 1,27. Natomiast w roku 2002 odnotowano ujemny przyrost naturalny: liczba urodzeń w stosunku do liczby zgonów była niższa o 13 osób. Lecz już hhhhhhhhhhhhh jjjjjjjjjjjjjjj w 2003r. liczba urodzeń wzrosła do 62 i jednocześnie zmalała liczba zgonów do 60, co dało ponownie dodatni przyrost naturalny. Średnia liczba urodzeń i zgonów na przestrzeni badanych pięciu lat pokrywała się. Tabela 11. Struktura ludności gminy Parzęczew według płci i wieku na 20.05.2002r. 24 Płyta CD – Podstawowe Informacje z Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002 w gminach (województwo łódzkie), opracowane przez Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2003. 25 W 2002r. łódzkie wyróżniało się największym poziomem współczynnika feminizacji wśród ogółu województw. 30 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 0 – 4 lata 310 160 150 5,7 5,7 5,7 na 100 mężczyzn przypada kobiet 94 5 – 9 lat 387 211 176 7,1 7,5 6,7 83 10 – 14 lat 415 213 202 7,6 7,6 7,6 95 15 – 19 lat 436 228 208 8,0 8,1 7,9 91 20 – 24 lata 418 220 198 7,7 7,8 7,5 90 25 – 29 lat 488 272 216 8,9 9,7 8,2 79 30 – 34 lata 400 234 166 7,3 8,3 6,3 71 35 – 39 lat 376 183 193 6,9 6,5 7,3 105 40 – 44 lata 410 235 175 7,5 8,3 6,6 74 45 – 49 lat 411 226 185 7,5 8,0 7,0 82 50 – 54 lata 281 144 137 5,1 5,1 5,2 95 55 – 59 lat 235 107 128 4,3 3,8 4,8 120 60 – 64 lata 218 102 116 4,0 3,6 4,4 114 65 – 69 lat 199 91 108 3,6 3,2 4,1 119 70 – 74 lata 187 84 103 3,4 3,0 3,9 123 75 – 79 lat Wiek ogółem mężczyźni w odsetkach kobiety ogółem mężczyźni kobiety 141 57 84 2,6 2,0 3,2 147 80 – 84 lata 87 38 49 1,6 1,3 1,9 129 85 lat i więcej 64 13 51 1,2 0,5 1,9 392 Razem 5.463 2.645 100,0 2.818 100,0 100,0 94 Źródło: Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych w gminie Parzęczew w 2002r. Drugim czynnikiem mającym wpływ na liczbę mieszkańców gminy i jej zmiany ma ruch wędrówkowy ludności, czyli migracje. Na przestrzeni badanych pięciu lat zauważamy, że saldo migracji w dwóch pierwszych latach było ujemne i wynosiło w 1999r. 42 osoby, a w 2000r. 76 osób. Podobnie ujemne saldo migracji odnotowano w roku 2003 – 41 osób. Przez wszystkie badane lata napływ ludności kształtował się średnio na poziomie 105 osób, natomiast odpływ na poziomie 135 osób. Tabela 12. Przyrost naturalny oraz ruch wędrówkowy w gminie Parzęczew. Wyszczególnienie 1999 2000 2001 2002 2003 średnio Urodzenia 53 60 71 58 62 61 Zgony 62 56 56 71 60 61 Przyrost naturalny - 0,85 + 1,07 + 1,27 - 0,82 Zameldowania 101 70 108 143 104 105 Wymeldowania 143 146 105 137 145 135 Saldo migracji - 0,70 - 0,47 + 1,03 + 1,04 - 0,71 - 0,77 + 1,03 + 1,00 Źródło: Na podstawie ewidencji ludności prowadzonej w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. 31 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Rysunek 8. Przyrost naturalny i ruch wędrówkowy ludności gminy. 20 10 0 -10 -20 -30 -40 -50 -60 -70 -80 przyrost naturalny saldo migracji 1999 2000 2001 2002 2003 Źródło: Na podstawie ewidencji ludności prowadzonej w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. Analiza poziomu wykształcenia wskazuje, iż 6,4% mieszkańców gminy ma wyższe wykształcenie (przeciętna krajowa wynosi 9,9%). Obserwuje się zjawisko coraz większego udziału młodzieży kontynuującej naukę w szkołach średnich i wyższych (patrz rysunek nr 9). Większym odsetkiem osób z wykształceniem wyższym wyróżniają się mężczyźni (7,3% wobec 5,4% wśród kobiet). Sytuacja jest odwrotna w przypadku wykształcenia średniego i policealnego, gdzie jest nieznacznie większy odsetek kobiet (30,7%) w stosunku do mężczyzn (28,1%). Natomiast znacznie więcej mężczyzn ukończyło zasadnicze szkoły zawodowe – 24,7% wobec 17,1% kobiet. Rysunek 9. Ludność gminy w wieku 13 lat i więcej wg wykształcenia. podstawowe niekończone i bez wykształcenia szkolnego 6% nieustalony poziom wykształcenia 1% wyższe 6% średnie i policealne 29% podstawowe ukończone 37% zasadnicze zawodowe 21% Źródło: Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych w gminie Parzęczew w 2002r. W wieku 20–29 lat najwięcej jest osób z wykształceniem wyższym (109 osób) oraz średnim i policealnym (458 osób). W wieku 19 lat i mniej najwięcej jest osób z wykształceniem podstawowym (27,8%). Tabela 13. Ludność w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia i grup wieku. Poziom wykształcenia Ogółem % Wyższe Średnie i policealne Zasadnicze zawodowe Podstawowe ukończone Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego Nieustalony poziom wykształcenia Razem 19 lat i mniej 20-29 osoby 30-39 40-49 50-59 60-64 65 lat i więcej Grupy wieku 6,4 29,3 21,0 36,4 289 1324 948 1641 53 37 456 109 458 243 85 89 310 284 85 61 287 247 215 21 147 93 237 5 26 22 154 4 43 22 409 6,3 0,6 283 28 49 3 3 8 1 7 4 7 16 2 10 1 200 - 100,0 4.513 598 906 776 821 516 218 678 Źródło: Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych w wiejskiej gminie Parzęczew w 2002r. 32 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Stopa bezrobocia w powiecie zgierskim w latach 2001 - 2003 zwiększała się co rok o 0,2%. Stopa bezrobocia w województwie łódzkim w roku 2002 w stosunku do roku 2001 zwiększyła się o 0,5%, zaś w roku 2003 w stosunku do roku 2002 nie uległa zmianie i wynosiła 18,5%. Stopa bezrobocia w kraju w roku 2002 w stosunku do roku 2001 zwiększyła się o 1%, zaś w roku 2003 w stosunku do roku 2002 nie uległa zmianie i wynosiła 18%. Rysunek 10. Stopy bezrobocia dla kraju, województwa i powiatu. 24,6 stopa bezrobocia w % 25 24,8 25 20 15 17 18,5 18 18,5 18 Polska województwo łódzkie powiat zgierski 18 10 5 0 2001 2002 2003 Źródło: Na podstawie informacji uzyskanych z WUP w Łodzi. Liczba osób bezrobotnych w gminie z roku na rok o kilka osób maleje i na koniec 2003r. wynosiła 523 osoby, z czego 52% stanowiły kobiety, 18% to osoby z prawem do zasiłku, 1% to osoby niepełnosprawne, a 6% bezrobotnych posiada gospodarstwo rolne. Tabela 14. Struktura bezrobocia w gminie Parzęczew w latach 2001 – 2003. Bezrobotni ogółem w tym: kobiety z prawem do zasiłku niepełnosprawni posiadający gospodarstwo rolne 2001r. ogółem % 556 100,0 2002r. ogółem % 543 100,0 2003r. ogółem % 523 100,0 301 116 2 54,1 20,9 0,4 268 90 1 49,4 16,6 0,2 270 92 8 51,6 17,6 1,5 32 5,8 25 4,6 32 6,1 Źródło: Na podstawie sprawozdań o rynku pracy sporządzanych przez PUP w Zgierzu na koniec 2001r., 2002r. i 2003r. W Punkcie Obsługi Bezrobotnych w Parzęczewie na koniec marca 2004 roku zarejestrowane były 553 osoby, w tym 278 kobiet, 8 osób niepełnosprawnych, 30 osób posiadających gospodarstwo rolne. 19 osób zostało wyrejestrowanych z powodu podjęcia pracy, w tym 13 kobiet. II.8.2. Warunki i jakość życia mieszkańców. Poziom oświaty w gminie jest dość dobry. Na terenie gminy Parzęczew mieszka 1.302 dzieci i młodzieży w wieku od 0 do 16 roku życia, z czego 378 (29%) to dzieci w wieku od 0 do 5 lat nie objęte jeszcze obowiązkiem szkolnym. 642 spośród nich uczęszcza do szkół podstawowych i gimnazjum na terenie gminy. Na terenie gminy działa jedno przedszkole w Leźnicy Wielkiej – Osiedle, do którego uczęszcza obecnie 65 dzieci. Organem prowadzącym dla przedszkola jest Jednostka Wojskowa w Leźnicy Wielkiej. Przedszkole jest integralną częścią Jednostki. Gmina nie dofinansowuje działalności tej placówki. W roku 2003 przy Gimnazjum w Parzęczewie została wybudowana hala sportowa o wymiarach 36m x 18m z areną o pow. 648m² i widownią na 200 osób. Główne boisko sportowe umożliwia rozgrywki piłki siatkowej, koszykówki, piłki ręcznej i nożnej. Zaplecze hali stanowią przebieralnie, natryski, toalety przystosowane dla osób niepełnosprawnych, przechowalnie sprzętu gimnastycznego i sportowego oraz gabinet kultury fizycznej (siłownia) i sala gimnastyki korekcyjnej. 33 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Tabela 15. Struktura bezrobocia w gminie za ostatni kwartał 2003r. Liczba bezrobotnych Wyszczególnienie Ogółem Kobiety do 1 1-3 3-6 6-12 12-24 pow. 24 15- 17 lat 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 lata 0 153 150 110 100 9 2 0 77 90 63 38 2 - 0 12 8 7 9 0 0 0 27 18 13 15 1 0 0 33 17 9 8 0 0 0 29 22 20 14 0 0 0 24 28 17 19 1 1 0 28 57 44 35 7 1 wyższe policealne i średnie zaw. średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjum i poniżej 19 108 27 206 164 17 66 20 99 68 1 7 3 19 6 2 16 3 37 16 9 21 3 20 14 4 19 5 36 21 2 15 7 28 38 1 30 6 66 69 do 1 roku 1-5 5-10 10-20 20-30 30 lat i więcej bez stażu 47 121 80 93 60 3 120 25 52 42 55 20 0 76 3 12 3 5 7 1 5 9 18 12 7 13 0 15 7 14 9 6 4 0 27 7 18 15 15 10 0 20 7 23 14 16 12 1 17 14 36 27 44 14 1 36 524 270 36 74 67 85 90 172 Wiek Wykształcenie Z tego wg czasu pozostawania bez pracy w miesiącach Staż pracy ogółem Ogółem Źródło: Na podstawie „Struktury bezrobotnych” sporządzonej przez PUP w Zgierzu w dniu 31.12.2003. Po ukończeniu gimnazjum młodzież chcąc dalej kształcić się musi wybierać szkoły w Ozorkowie, Zgierzu lub Łęczycy. Na terenie gminy od wielu lat obserwowana jest potrzeba utworzenia szkoły technicznej, która zaspokajałyby potrzeby absolwentów, kształcąc młodzież w kierunkach: rolniczym, mechanicznym, elektromechanicznym, informatycznym oraz innymi zgodnymi z zapotrzebowaniem i preferencjami przyszłych uczniów. Tabela 16. Struktura placówek oświatowych na terenie gminy na koniec 2003r. L.p. Placówka oświatowa Liczba uczniów osoby % 1. Szkoła Podstawowa w Parzęczewie 337 52,5 2. Szkoła Podstawowa w Chociszewie 96 15,0 3. Gimnazjum w Parzęczewie 209 32,5 4. Razem 642 100,0 Źródło: Na podstawie danych Urzędu Gminy w Parzęczewie. Jednym z elementów życia społecznego jest działalność kulturalna. W gminie Parzęczew stawia się głównie na kultywowanie tradycji ludowych i zachowanie dziedzictwa narodowego. Zadania z zakresu kultury prowadzi Referatu Kultury w Urzędzie Gminy. Oprócz stałych zajęć związanych z folklorem (zespoły obrzędowe, kapela ludowa, zespoły śpiewacze, orkiestra dęta, młodzieżowy zespół ludowy) istnieją w gminie także inne formy działalności kulturalnej. Prowadzone są zajęcia muzyczne (nauka gry na instrumentach, zespoły instrumentalne i wokalne) oraz zajęcia plastyczne. Organizowany jest również szereg imprez kulturalnych, tak planowanych, aby były jak najbardziej różnorodne oraz skierowane do różnych grup społecznych (patrz str. 8). Na działalność kulturalną pozyskuje się wiele środków spoza budżetu gminy, w tym także granty unijne. Na terenie gminy istnieje wiele form działalności sportowej. Realizują je kluby sportowe: LKS „Orzeł” Parzęczew, „Kobra” Leźnica Wielka, „Zryw” Śliwniki oraz działające przy wszystkich szkołach z terenu gminy uczniowskie kluby sportowe. W ramach działalności wymienionych organizacji odbywają się rozgrywki piłki nożnej w kilku klasach oraz piłki siatkowej. W ciągu roku odbywa się mnóstwo imprez sportowych o zasięgu ponadlokalnym. ggggggggggggg 34 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. kkkkkkkkkkkkk Do najważniejszych należą: Ogólnopolski Wyścig Kolarski Po Ziemi Parzęczewskiej, Wojewódzki Finał Turnieju „Piłkarska kadra czeka” oraz Sportowy Turniej Miast i Gmin. Na terenie gminy funkcjonują trzy biblioteki: Biblioteka Garnizonowa Jednostki Wojskowej w Leźnicy Wielkiej oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Parzęczewie wraz z filią w Chociszewie. Gminna Biblioteka Publiczna w Parzęczewie działa już 55 lat, a od 2004r. jest instytucją kultury, co umożliwia jej samodzielne gospodarowanie posiadanymi środkami. W 2003r. bibliotekę odwiedziły 17.203 osoby, które wypożyczyły 29.667 woluminów (biblioteka prenumeruje 23 czasopisma). Na koniec 2003r. biblioteka miała zarejestrowanych 873 czytelników, w tym około 60% stanowi młodzież uczęszczająca do szkół podstawowych i gimnazjum. Na terenie gminy znajduje się Gminny Ośrodek Zdrowia w Parzęczewie wraz ze swoją filią na terenie osiedla w Leźnicy Wielkiej. Na koniec 2003r. GOZ miał 5.250 podopiecznych. Ośrodek zapewnia mieszkańcom podstawową opiekę medyczną w zakresie porad internistycznych, pediatrycznych i ginekologicznych. Ponadto świadczy także usługi w zakresie specjalistycznej opieki zdrowotnej m.in.: fizykoterapia, ortopedia, okulistyka, dermatologia, neurologia, laboratorium oraz gabinet USG. Od 1 lipca 2003r. poradnia stomatologiczna została wyłączona z działalności GOZu i powstał Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „KONKRET” s.j. – Terenowa Przychodnia Stomatologiczna w Parzęczewie. Przed rozpoczęciem analizowania poziomu bezpieczeństwa należy wyjaśnić sytuację kadrową i prawną gminnej jednostki policji. Do października 2002r. jednostka istniała pod nazwą II Rewir Dzielnicowych Komisariatu Policji w Ozorkowie. Następnie 15 października powstał Posterunek Policji w Parzęczewie, który jest już jednostką o dużo większej autonomii. Należy zaznaczyć, że Posterunek Policji w Parzęczewie jest jedyną tego rodzaju jednostką w powiecie zgierskim. Od 1 listopada 2003r. Posterunek osiągnął pełny stan etatowy: kierownik posterunku, 2 dzielnicowych, 2 policjantów zespołu kryminalnego, 3 policjantów zespołu prewencji. W chwili obecnej jednostka zabezpiecza teren gminy praktycznie całą dobę, bez stałej służby dyżurnej, jednakże funkcjonariusze posiadają środki łączności umożliwiające kontakt z dyżurnym Komisariatem Policji w Ozorkowie, który przekazuje na bieżąco napływające zgłoszenia. Posterunek wyposażony jest w jeden radiowóz oznakowany marki „Polonez – Caro Plus” i w radiowóz marki „Fiat CC”. Statystyka prowadzona przez policjantów jest wymiernym wskaźnikiem dotyczącym stanu bezpieczeństwa na terenie gminy. W 2003r. wszczęto 144 postępowania, z czego 85 zakończono wykryciem sprawcy, a 59 umorzono. Wskaźnik wykrycia wyniósł 58,6%. Jest to dobry wynik w porównaniu ze wskaźnikiem wykrywalności przestępstw w powiecie zgierskim, który wynosi 58,4%, a w województwie łódzkim 32,2%. W 2003r. wszczęto 36 postępowań przeciwko nietrzeźwym kierowcom, zatrzymano 12 praw jazdy oraz 34 dowody rejestracyjne. Ogółem funkcjonariusze Posterunku Policji w Parzęczewie nałożyli 65 mandatów na łączną sumę 7.100 zł. Rysunek 11. Dynamika wykrywalności przestępstw kradzieży mienia na terenie gminy. 60 50 50% 36,3% 40 30 20 30% 41,9% 33,3% 34,2% 10 10,6% 13,8% 0 1999 2000 2001 31,9% Wskaźnik wykrycia przestępstw kradzieży mienia Wskaźnik wykrycia przestępstw kradzieży mienia z włamaniem 10,4% 2002 2003 Źródło: Informacja dotycząca stanu zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie służbowym Posterunku Policji w Parzęczewie za rok 2003. Reasumując należy stwierdzić, że stan zagrożenia przestępczością na terenie gminy jest nadal wysoki. Przejawia się to w utrzymującej się wysokiej liczbie wszczynanych postępowań przygotowawczych. Zwiększył się także wskaźnik wykrycia szczególności w kategorii kradzieży. Rok kolejny nie daje podstaw do optymistycznych prognoz, dlatego też ważna jest współpraca z samorządem lokalnym i innymi organizacjami i instytucjami 35 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. ggggggggg mającymi wpływ na stan ładu i porządku publicznego. Celowi temu służą programy prewencji kryminalnej tj. „Bezpieczna gmina” czy „ Program zapobiegania przestępczości na terenach wiejskich”. W celu zwiększenia bezpieczeństwa na drogach wskazana jest budowa Młodzieżowego Miasteczka Ruchu Drogowego przy hali sportowej w Parzęczewie. W minionym roku na terenia Gminy Parzęczew odbyło się wiele uroczystości i imprez plenerowych m.in.: „Dni Parzęczewa”, Dożynki Powiatowe, XVIII Ogólnopolski Wyścig Kolarski po Ziemi Parzęczewskiej czy też rozgrywki piłkarskie. W imprezy te zaangażowano znaczne jak na możliwości jednostki siły policyjne z pionu prewencji, co przyniosło wymierne efekty w postaci bezkonfliktowego ich przebiegu. Na terenie gminy Parzęczew istnieje pięć jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej: cztery jednostki typu „S” (jednostka samochodowa) i jedna typu „M” (jednostka z motopompą). Jednostkami typu S – 1 (posiadające jeden samochód strażacki) są: OSP Chociszew (24 członków), OSP Opole (23 członków), OSP Orła (25 członków). Jednostka OSP Parzęczew (64 członków) posiada 3 samochody strażackie i jest włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo - Gaśniczego. Jednostką typu „M” jest OSP Śliwniki (20 członków). Przewodniczącym Zarządu Oddziału Gminnego OSP w Parzęczewie jest Wójt Gminy Ryszard Nowakowski. Analizując jakość życia mieszkańców gminy należy wspomnieć również o ich warunkach bytowych. Z 1668 mieszkań znajdujących na terenie gminy Parzęczew 1.186 wyposażonych jest w łazienkę (71%), 1.140 mieszkań posiada ciepłą wodę bieżącą (68%). Na terenie gminy nie ma gazu z sieci, ale 1.433 mieszkania korzystają z gazu z butli.26 Na pytanie zadane jako pierwsze w kwestionariuszu ankietowym Czy, ogólnie rzecz biorąc, jest Pan/i zadowolony/a, czy też niezadowolony/a z tego, że mieszka Pan/i w gminie Parzęczew? prawie wszyscy respondenci udzielili odpowiedzi, zaledwie 5 osób odpowiedziało „trudno powiedzieć”. Zaledwie połowa ankietowanych jest raczej zadowolona, że tu mieszka (więcej patrz rysunek nr 12). Rysunek 12. Odpowiedzi mieszkańców na pytanie: Czy jest Pan(i) zadowolony(a), czy też niezadowolony(a) z tego, że mieszka Pan(i) w gminie Parzęczew? 0 raczej nie jestem zadowolony/a 10% 21 osób jestem raczej zadowolony/a 54% 110 osób 50 100 150 liczba osób trudno powiedzieć 2% 5 osób jestem średnio zadowolony/a 34% 70 osób II.8.3. Określenie grup społecznych wymagających wsparcia. Radykalne pogorszenie sytuacji materialnej części rodzin spowodowało powiększenie się obszarów ubóstwa na terenie gminy. Prawdopodobieństwo znalezienia się w sferze niedostatku jest tym większe, im liczniejsze jest gospodarstwo domowe. Na terenie gminy znajduje się 50 gospodarstw domowych z czwórką dzieci i więcej, z czego 33 rodziny korzystają ze świadczeń pomocy społecznej. Stanowi to najwyższy odsetek wszystkich typów gospodarstw domowych. Wydolność tych rodzin w zaspokajaniu swoich potrzeb jest ograniczona i nie zawsze wynika z nieracjonalnego gospodarowania zasobami. Powodem tego jest głównie bezrobocie długotrwała choroba, inwalidztwo. 26 Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych w wiejskiej gminie Parzęczew w 2002r. 36 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Tabela 17. Odsetek osób zagrożonych ubóstwem w gminie w 2002r. Typ biologiczny gospodarstwa domowego Odsetek osób w gospodarstwach domowych korzystających ze świadczeń pomocy społecznej Małżeństwa/partnerzy z 1 dzieckiem 4,4 Małżeństwa/partnerzy z 2 dzieci 7,9 Małżeństwa/partnerzy z 3 dzieci 37,7 Małżeństwa/partnerzy z 4 dzieci i więcej 66,0 RAZEM 100,0 Źródło: Na podstawie informacji uzyskanych z GOPS w Parzęczewie. W roku 2003 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Parzęczewie udzielił wsparcia 816 osobom tworzącym 212 gospodarstw domowych (ok. 15% ludności gminy). Liczba ta od wielu lat jest prawie stała. GOPS wypłacił zasiłki celowe 118 osobom na kwotę 19 tys. zł oraz sfinansował dzieciom obiady w szkołach na kwotę 27 tys. zł. Ponadto na terenie gminy działa aktywnie Zarząd Gminny Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej w Parzęczewie. Organizacja ta udziela pomocy rzeczowej i finansowej m.in. poprzez: rozdawanie żywności, odzieży i innych artykułów niezbędnych dla podopiecznych, organizowanie wyjazdów dzieci do kina, spotkań z Mikołajem, wycieczek jednodniowych i dwudniowych, finansowanie koloni letnich dla uczniów szkół podstawowych. Zarząd bierze również czynnie udział w festynach z Okazji Dnia Dziecka. W roku 2003 Zarząd Gminny objął opieką 942 osoby i udzielił pomocy na ogólną kwotę 193,6 tys. zł (darowizny rzeczowe od sponsorów oraz środki finansowe z budżetu gminy i Zarządu Okręgowego P.K.P.S. w Łodzi). Niepokojącym zjawiskiem jakie obserwujemy na terenie gminy jest niski poziom wykształcenia mieszkańców, co ma istotny wpływ na ich sytuację ekonomiczną. Należy zauważyć, że kształtuje się on niekorzystnie dla kobiet. Wykształcenie wyższe posiada j170 mężczyzn i tylko 119 kobiet, wykształcenie podstawowe zaś 109 mężczyzn i aż 174 kobiet (stan na 2003r.). Niski poziom wykształcenia ludności rolniczej jest podstawową barierą restrukturyzacji gospodarczej wsi i rozwoju w działalności poza rolnictwem i skazuje mieszkańców gminy na egzystencje w bardzo złych warunkach ekonomicznych. W gminie brakuje oferty szkoleniowej dla dorosłych w zakresie podnoszenia kwalifikacji bądź przekwalifikowania. Barierą w podwyższeniu wykształcenia mieszkańców jest też niski poziom dochodów rodzin, co skutkuje brakiem środków finansowych przeznaczonych na edukację młodzieży. W 2002 roku na terenie gminy zamieszkiwały 694 osoby niepełnosprawne, co stanowi ok.13% ludności gminy. Najliczniejszą grupę osób niepełnosprawnych stanowią osoby posiadające wykształcenie podstawowe ukończone lub nieukończone 342 osoby, 109 nie posiada wykształcenia podstawowego. Na trzecim miejscu kwalifikują się osoby z wykształceniem średnim (102 osoby). Wykształcenie wyższe posiada jedynie 8 osób. Wśród osób niepełnosprawnych 344 to osoby w wieku produkcyjnym z czego tylko 115 osób pracuje27. GOPS pomaga tym osobom w formie finansowej – zasiłki oraz w załatwianiu w wielu spraw związanych z zaopatrzeniem w sprzęt ortopedyczny, turnusy rehabilitacyjne itp. Dla osób niepełnosprawnych Zarząd Gminny P.K.P.S organizuje spotkania opłatkowe oraz paczki rozdawane z okazji Świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia. W celu poprawy sytuacji życiowej ludzi niepełnosprawnych, uznaje się integrację społeczną tej grupy osób, czyli włączenie w normalne życie codzienne przez różne formy kształcenia i przygotowanie do pracy zawodowej. Ważny jest tu również udział w życiu społecznym. gggggggggg 27 Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych 2002 w gminie Parzęczew. 37 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Grupą społeczną wymagającą wsparcia na są również osoby bezrobotne. Wśród około 3.300 mieszkańców w wieku produkcyjnym na koniec 2003r. 524 osoby pozostawały bez pracy (15%), z czego prawie 52% to kobiety. Bezrobocie wśród kobiet przewyższa wskaźnik dla powiatu zgierskiego, gdzie niecałe 50% osób bezrobotnych stanowią kobiety. Tabela 18. Bezrobocie w kraju, województwie łódzkim i powiecie zgierskim. 2001 Bezrobocie Polska województwo łódzkie powiat zgierski gmina Parzęczew 2002 2003 kobiety w% ogółem kobiety w% ogółem kobiety w% 3.115.056 52,7 3.216.958 51,1 3.175.332 51,4 230.631 50,5 234.888 49,5 233.064 49,4 16.270 49,7 16.225 48,8 16.382 49,3 534 55,4 540 49,2 524 51,5 ogółem Źródło: Na podstawie informacji uzyskanych z WUP w Łodzi. Na terenie gminy Parzęczew w styczniu 2003r. PUP w Zgierzu przeprowadził badanie ankietowe wśród 91 bezrobotnych absolwentów i młodzieży do lat 24. Wyniki badania potwierdzają potrzebę utworzenia Centrów Promocji Zatrudnienia w gminie. Bezrobotni zainteresowani są udziałem w kursach i szkoleniach: komputerowym, księgowości z komputerem, minimum sanitarnym, obsługi kas fiskalnych, kulinarnym, obsługi wózków widłowych, kadrowo - płacowych, obsługi magazynu oraz komputerowej obsługi hurtowni. Ponadto wiele osób bezrobotnych chciałoby rozpocząć lub kontynuować naukę języków obcych. Znajomość języka obcego przynajmniej w stopniu podstawowym zwiększa szanse na znalezienie zatrudnienia również poza granicami naszego kraju. Będzie to problem dość istotny zwłaszcza po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Tabela 19. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w gminie Parzęczew. L.p. Odpowiedzi twierdzące Pytanie Kobiety Mężczyźni 1. Czy chciał(a)by Pan(i) rozpocząć własną działalność gospodarczą i otrzymać dofinansowanie z Powiatowego Urzędu Pracy? 15 17 2. Czy chciał(a)by Pan(i) skorzystać z rozmów doradczych? 16 19 3. Czy jest Pan(i) zainteresowany(a) udziałem w szkoleniach mających na celu dostosowanie Pana(i) kwalifikacji do potrzeb rynku pracy? 37 35 4. Czy chciał(a)by Pan(i) podjąć zatrudnienie dofinansowane przez PUP? 34 37 Wykształcenie 1. Wyższe 4 1 2. Średnie 16 17 3. Zasadnicze 17 18 4. Podstawowe 8 10 5. Ogółem 45 46 Źródło: Ankietę opracował Referat Instrumentów Rynku Pracy Powiatowego Urzędu Pracy w Zgierzu Kolejną grupą społeczną wymagającą wsparcia są alkoholicy. Alkoholizm to ta cecha środowiskowa, która najsilniej łączona jest z bezrobociem. Niestety na terenie gminy ten problem z roku na rok coraz bardziej narasta. W 2003r. do punktu konsultacyjnego zgłosiło się 50 osób uzależnionych bądź współuzależnionych. Punkt konsultacyjny został utworzony przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Corocznie opracowywany jest Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, który ma zwiększać dostępność i pomoc terapeutyczną i rehabilitacją dla osób uzależnionych od alkoholu oraz udzielać pomocy psychospołecznej i prawnej rodzinom, w których występują problemy alkoholowe - w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Zadania gggggggggggg 38 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. zawarte w programie realizowane są głównie ze środków pochodzących z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. II.8.4. Rynek pracy. Struktura wieku ludności wyróżnia się stosunkowo wysokim udziałem osób w wieku produkcyjnym (60,3%) stosunkowo niskim udziałem osób w wieku poprodukcyjnym (niecałe 15%). Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 66 osób w wieku nieprodukcyjnym. Tabela 20. Ludność gminy według płci i ekonomicznych grup wieku na 20.05.2002r. Struktura wiekowa ogółem osoba mężczyźni % osoba % kobiety osoba % wiek przedprodukcyjny (do 18 lat) 1.377 25,2 723 25,7 654 24,7 wiek produkcyjny (od 18 – do 59/64 lat) 3.292 60,3 1.812 64,3 1.480 56,0 794 14,5 283 10,0 511 19,3 wiek poprodukcyjny (60/65 lat i więcej) Źródło: Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych w gminie Parzęczew w 2002r. Zjawiskiem, na które należy zwrócić uwagę, jest malejąca liczba dzieci i młodzieży (osób w wieku przedprodukcyjnym). Taka struktura wieku w przyszłości może doprowadzić do starzenia się społeczeństwa, co potwierdza także niski przyrost naturalny w gminie.28 Jeżeli przeanalizujemy strukturę wieku pod względem płci to zauważymy, że kształtuje się ona bardzo podobnie wśród mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym, następnie zwiększa się liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym (o 8,3% więcej niż kobiet) i zmniejsza się liczba mężczyzn w wieku poprodukcyjnym (o 9,3% mniej niż kobiet). W 2020 roku liczba ludności w wieku poprodukcyjnym wzrośnie z 60% w roku 2002 do około 70% w roku 2020 (dane szacunkowe). Rysunek 13. Ludność gminy wg ekonomicznych grup wieku. ludność w wieku poprodukcyjnym 15% ludność w wieku produkcyjnym 60% ludność w wieku przed -produkcyjnym 25% Źródło: Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych w gminie Parzęczew w 2002r. Analizując poziom wykształcenia ludności z punktu widzenia wieku można dostrzec, że najwyższe odsetki osób posiadających co najmniej średnie wykształcenie skupiają osoby w wieku 20 - 39 lat (13%). Warto zauważyć, że największy odsetek osób z wykształceniem wyższym występuje także w tym przedziale wiekowym. Spośród 3.292 osób w wieku produkcyjnym na terenie gminy Parzęczew 2.515 osób jest aktywnych zawodowo (76%), z czego 2.023 pracuje, a 492 to osoby bezrobotne. Wykształcenie wyższe spośród ludzi aktywnych zawodowo posiadają 262 osoby (10%), z czego tylko 16 osób to osoby bezrobotne. Statystyka ta świadczy, że ludziom z wyższym wykształceniem łatwiej podjąć pracę zawodową. 40% osób aktywnych zawodowo posiada hhhhhhhhhhhhhh 28 Proces starzenia się społeczeństwa jest jednakże charakterystyczny dla województwa łódzkiego, jak i całego kraju, a w państwach wysoko rozwiniętych, które charakteryzują się ujemnym przyrostem naturalnym i długim okresem życia trwa już od kilkunastu lat. 39 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. wykształcenie średnie, a 30% zasadnicze zawodowe. Wskaźnik zatrudnienia mieszkańców gminy w wieku produkcyjnym wynosi 62%. Tabela 21. Analiza bezrobocia wśród młodzieży w latach 2001 – 2003. 2001 2002 2003 Bezrobocie % województwo łódzkie 27,3 62.960 b.d. 25,9 60.891 b.d. 23,7 55.207 b.d. powiat zgierski 23,8 3.870 1.978 22,7 3.688 777 21,3 3.495 986 gmina Parzęczew 33,1 177 92 31,1 169 90 29,2 153 77 ogółem kobiety % ogółem kobiety % ogółem kobiety Źródło: Analiza stanu bezrobocia w PUP w Zgierzu w grudniu 2001r., 2002r. i 2003r. Poziom bezrobocia wśród młodzieży w gminie Parzęczew w porównaniu z powiatem i województwem był dość duży i w 2001r. wyniósł 33,1%. W kolejnych dwóch latach nastąpił spadek do 29,2%. Liczba bezrobotnych młodych kobiet również zmalała i w 2003r. wynosiła 77, czyli o 15 kobiet mniej niż w roku 2001. Na tle powiatu zgierskiego bezrobocie wśród młodzieży w gminie Parzęczew systematycznie rosło od 3,7% do 4,4%. Dopiero w 2003r. zmalało o 0,2% w stosunku do roku poprzedniego. Tabela 22. Bezrobotni absolwenci na terenie gminy w latach 2002 - 2003. Z tego ze szkół Bezrobotni absolwenci 2002 2003 Ogółem wyższych policealnych i średnich zawodowych liceów ogólno - kształcących zasadniczych zawodowych ogółem 27 2 13 2 10 kobiety 13 2 6 2 3 ogółem 37 7 14 6 10 kobiety 25 7 9 2 7 Źródło: Sprawozdania o rynku pracy sporządzane przez PUP w Zgierzu na koniec 2002r. i 2003r. Bezrobotni absolwenci zarejestrowani na koniec 2003r. ukończyli następujące szkoły wyższe: Uniwersytet Łódzki, Politechnikę Łódzką, WSHE w Łodzi, Uniwersytet Szczeciński, Uniwersytet Lubelski, Mazowiecką Wyższą Szkołę Pedagogiczno - Humanistyczną w Łowiczu na kierunkach: ochrona środowisk lądowych, psychopedagogika, zarządzanie i marketing, inżynieria procesowa, administracja, pedagogika społeczna i biologia. Ukończone szkoły policealne, licea ogólnokształcące i średnie zawodowe to: Liceum Ogólnokształcące, Liceum Zawodowe, Liceum Ekonomiczne, Technikum Odzieżowe, Technikum Mechaniczne i Liceum Techniczne w Ozorkowie, Technikum Chemiczne w Zgierzu, Technikum Łączności w Łęczycy, w następujących zawodach: mechanik pojazdów samochodowych, technik ekonomista, technik technologii odzieży, technik mechanik, technik chemik, technik telekomunikacji. Tabela 23. Ruch bezrobotnych na rynku pracy w powiecie zgierskim w latach 2001 - 2003. Wyszczególnienie Nowe rejestracje 2002 2003 2001 2002 Podjęcia pracy 2001 2002 Zgierz 4.781 4.847 4.957 4.132 4.775 5.019 2.483 2.775 3.091 Aleksandrów 1.847 1.842 1.892 1.632 1.945 1.601 761 911 812 Głowno 1.461 1.542 1.403 1.357 1.540 1.427 810 998 919 Ozorków 2.500 2.178 2.152 2.161 2.179 2.285 1.484 Parzęczew 426 429 540 352 445 425 217 245 225 Stryków 690 742 864 619 741 894 412 411 584 11.705 11.580 11.808 10.313 11.625 11.651 6.167 Razem 2001 Wyrejestrowania 2003 1.389 1.465 6.729 7.096 Źródło: Analiza stanu bezrobocia w PUP w Zgierzu w grudniu 2001r., 2002r. i 2003r. 40 2003 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Natomiast zasadnicze szkoły zawodowe ukończone przez absolwentów to: Zasadnicza Szkoła Zawodowa oraz Zespół Szkół Budowlanych w Zgierzu, Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna w Łęczycy, Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna w Łodzi, Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Ozorkowie w następujących zawodach: rzeźnik - wędliniarz, piekarz, sprzedawca, cukiernik, mechanik monter maszyn i urządzeń. Skuteczność walki z bezrobociem wymaga rzetelnej i szybkiej Informacji o rynku pracy, analizy zjawisk zachodzących na rynku, a także badań efektywności różnych form walki z bezrobociem. Bezrobotni wykazują bardzo duże zainteresowanie pożyczkami na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej oraz udziałem w kursach i szkoleniach. jjjjjjj Tabela 24. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w gminie w latach 2002 – 2003. Wyszczególnienie Osoby 2002 2003 Razem Kobiety Razem Kobiety które rozpoczęły szkolenie 27 23 18 12 które ukończyły szkolenie 25 21 14 8 2 2 4 4 6 0 4 2 26 6 0 11 3 0 43 8 2 16 4 1 odbywające szkolenie Osoby zatrudnione przy pracach interwencyjnych Osoby zatrudnione przy robotach publicznych Osoby bezrobotne poszukujące pracy w tym niepełnosprawne Źródło: Sprawozdania o rynku pracy sporządzane przez PUP w Zgierzu na koniec 2002r. i 2003r. II.8.5. Identyfikacja problemów. pierwszy: Obecny program spędzania wolnego czasu dla młodzieży jest stosunkowo ubogi na terenie gminy. Jest wyraźna potrzeba społeczna uruchomienia trzech Publicznych Punktów Dostępu do Internetu, które pełniłyby również w określonych godzinach role kawiarenek internetowych. drugi: Prowadzenie stałych zajęć przez Referat Kultury utrudniają kłopoty lokalowe. Istnieje pilna potrzeba rozbudowy Domu Kultury w Parzęczewie na Centrum Odnowy Wsi, w którym znajdowałyby się odpowiednio przystosowane i wyposażone pomieszczenia do prowadzenia zajęć w tym również dla osób niepełnosprawnych. Nie ma również sali widowiskowej, której brak niezwykle utrudnia organizowanie imprez kulturalnych. Również jeśli chodzi o imprezy plenerowe nie ma obecnie odpowiedniego zaplecza sportowo – rekreacyjnego oraz amfiteatru nad zalewem w Parzęczewie. trzeci: Likwidacja i zmniejszanie się ilości miejsc pracy na terenie gminy oraz na terenie gmin ościennych, szczególnie w przemyśle, powodują stały wzrost bezrobotnych. Najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią ludzie młodzi, a ze względu na prognozy demograficzne zakładające wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym można spodziewać się gwałtownego wzrostu bezrobocia. Zwiększy się popyt na miejsca pracy, a w przypadku braku możliwości jego zaspokojenia nastąpić może duża migracja ludzi młodych. Dodatkowo negatywnym czynnikiem w tym zakresie jest niski poziom wykształcenia mieszkańców, a także niechęć bezrobotnych do podjęcia edukacji w zakresie przekwalifikowania zawodowego. W związku z powyższym jest wyraźna potrzeba społeczna uruchomienia trzech instytucji rynku pracy na terenie gminy: - Centrum Promocji Zatrudnienia i Informacji Europejskiej w Parzęczewie, - Centrum Promocji Zatrudnienia i Informacji Europejskiej w Leźnicy Wielkiej - Osiedle, - Centrum Promocji Zatrudnienia i Informacji Europejskiej w Chociszewie. Obecnie są przygotowywane wnioski do Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich o współfinansowanie tego zadania z Europejskiego Funduszu Społecznego. Centra te miałyby za zadanie prowadzić szkolenia dla osób bezrobotnych, pełniłyby również rolę Publicznych Punktów dostępu z Internetu, a przez to mieszkańcy mieliby możliwość wyszukiwania ofert pracy w Internecie, załatwienia formalności związanych z rozpoczęciem działalności gospodarczej, bezpłatnego kształcenie się na odległość oraz podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez udział w multimedialnych szkoleniach i kursach. Wskazane jest również utworzenie punktu informacji gospodarczej: jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj 41 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. hhhhhhhhhhhhhhh prawnej i finansowej. Centra te uczyłyby również rolników zakładać gospodarstwa agroturystyczne, a przez to stwarzałyby warunki do powstawania nowych miejsc pracy w dziedzinie obsługi ruchu turystycznego. Ponadto obsługa Centrów dałaby zatrudnienie osobom bezrobotnym z wyższym wykształceniem w ramach subsydiowanych miejsc pracy. czwarty: Ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego na terenie gminy złagodzić może utrzymanie się aktualnej tendencji w zakresie migracji ludności. Zauważa się większy udział ludności napływającej niż odpływającej z terenu gminy. Podtrzymanie tej korzystnej dla gminy tendencji będzie wymagało podniesienia atrakcyjności gminy zachęcającej do zamieszkania na tym terenie (stworzenie możliwości w zakresie rozwoju budownictwa mieszkaniowego i tworzenia nowych miejsc pracy). piąty: Tendencja malejąca w strukturze wieku i młodzieży oraz obecnie niski przyrost naturalny mieszkańców gminy w przyszłości może doprowadzić do starzenia się społeczeństwa, co będzie wymagało zwiększonych nakładów na opiekę społeczną i ochronę zdrowia. szósty: Zbyt duży odsetek mieszkańców gminy jest zatrudnionych w rolnictwie, przy jednocześnie niskim poziomie wykształcenia rolników. Wpływ na zatrudnienie w rolnictwie ma ubogi rynek pracy poza rolnictwem, należy zachęcić inwestorów do lokalizacji swoich przedsięwzięć na terenie gminy, a z drugiej strony należy intensywnie szkolić rolników. siódmy: Brak autobusów dla osób niepełnosprawnych utrudnia korzystanie z komunikacji lokalnej tym osobom. Posiadanie odpowiednio przystosowanego środka transportu umożliwiłoby osobom niepełnosprawnym dojazdy do placówek służby zdrowia m.in. na zajęcia rehabilitacyjne oraz kontakt z innymi ludźmi, którego oni tak potrzebują. ósmy: Dla rozwoju gminy Parzęczew konieczne wydaje się zawiązanie lokalnego partnerstwa - Lokalnej Grupy Działania (LAG) z gminami: Zgierz, Dalików, Łęczyca i Wartkowice. Sprzyjać to będzie lepszemu wykorzystaniu potencjału rozwojowego terenów wiejskich tych gmin, poprawi ich konkurencyjność jako miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej, a także przyczyni się do aktywizacji oraz współpracy mieszkańców wsi. Powstanie Lokalnej Grupy Działania pomoże w działaniach informacyjnych, szkoleniowych i promocyjnych wszystkich gmin. Powstanie LAGu wesprze również działania Centrum Odnowy Wsi. W ramach utworzonego partnerstwa zostałaby opracowana Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich, która obejmowałaby wspólne projekty inwestycyjne na lata 2007 – 2013 np. budowę dróg czy przydomowych oczyszczalni ścieków. dziewiąty: Brak samochodu ratowniczo - gaśniczego obniża skuteczność działania Ochotniczej Straży Pożarnej w Parzęczewie. Jednostka zmuszona jest korzystać z pomocy innych specjalistycznych jednostek. Powoduje to, że czas akcji ulega wydłużeniu przez co straty materialne osób poszkodowanych zwiększają się. Posiadanie odpowiedniego pojazdu przez Ochotniczą Straż Pożarną w Parzęczewie umożliwiłoby ograniczenie czasu trwania akcji, a tym samym zmniejszenie strat w środowisku naturalnym. Samochód ratowniczo – gaśniczy wyposażony w urządzenia i środki chemiczne służyłby do neutralizacji zanieczyszczeń ropopochodnych, które przedostają się do wód gruntowych i gleby. 42 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. III. Analiza SWOT. MOCNE STRONY GMINY Położenie gminy w centralnej Polsce, w pobliżu Aglomeracji Łódzkiej, jako silnego ośrodka administracyjnego, gospodarczego i naukowego oraz dużego rynku towarów i usług Dobra dostępność komunikacyjna Dobry stan środowiska naturalnego Korzystne warunki do wypoczynku Wysoki poziom oświaty podstawowej i gimnazjalnej Dobrze rozwinięta działalność sportowa Dobrze rozwinięta infrastruktura telekomunikacyjna Dobrze rozwinięta sieć wodociągowa Obszary o wysokiej koncentracji produkcji warzywniczej i sadowniczej SŁABE STRONY GMINY SZANSE Integracja z Unią Europejską Możliwość korzystania ze środków pomocowych Unii Europejskiej Napływ kapitału zagranicznego Realizacja programu budowy autostrad, szczególnie autostrady A2 wschód – zachód Możliwość wykorzystania istniejącego lotniska w Leźnicy Wielkiej Wzrost wykształcenia i kwalifikacji zawodowych, w szczególności ludzi młodych Realizacja idei społeczeństwa informacyjnego Utrzymanie preferencyjnego kredytowania rolnictwa i jego otoczenia Niekorzystna sytuacja demograficzna, ujemny przyrost naturalny i ujemne saldo migracji Duże ograniczenia w kontynuowaniu nauki na poziomie średnim i wyższym Niedostatecznie rozwinięta działalność kulturalna Zły stan techniczny dróg Słaba jakość połączeń telefonicznych w południowej części gminy Zły stan sieci elektrycznej uniemożliwiający zwiększenie poboru mocy Słabe tempo budowy kanalizacji i przyzagrodowych oczyszczalni ścieków Brak efektywnego systemu selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Brak gazociągu Słaby rozwój przedsiębiorczości działającej poza rolnictwem Słabo rozwinięta infrastruktura turystyczna Mała ilość miejsc pracy poza rolnictwem Niskie wykształcenie bezrobotnych Słaba jakość bonitacyjna gleb Słabe przygotowanie zawodowe rolników Gospodarstwa rolne małe obszarowo, prowadzące produkcje wielokierunkową Bardzo niska produktywność gospodarstw rolnych Mała aktywność rolników w poszukiwaniu alternatywnych źródeł dochodów Niski stopień samoorganizowania się rolników Niewielka liczba organizacji pozarządowych ZAGROŻENIA Postępujące rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa Wysoki i stale rosnący poziom bezrobocia w powiecie i województwie Niska opłacalność produkcji rolniczej Wysokie ceny usług teleinformacyjnych i teletransmisyjnych Struktura demograficzna społeczeństwa Odpływ wysoko wyspecjalizowanej kadry do ośrodków gospodarczo silniejszych Potencjalne warunki naturalne dla rozwoju turystyki specjalistycznej – ekoagroturystyki 43 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. IV. Analiza problemów Przedstawiciele mieszkańców gminy Parzęczew przedstawili najistotniejsze problemy gminy, które zostały uporządkowane w postaci drzewa problemów (patrz rysunek nr 14). Rysunek 14. Drzewo problemów gminy Parzęczew. Bezrobocie wśród młodzieży Ukryte bezrobocie agrarne Wysokie bezrobocie w związku z brakiem miejsc pracy Zbyt wolny rozwój gospodarczy gminy Słaba promocja gminy Słabo rozwinięta infrastruktura informacyjna Niedostateczna ilość przedsiębiorstw Zbyt mała ilość utwardzonych dróg Niedostatecznie rozwinięta sieć energetyczna Nieprzystosowanie oczyszczalni ścieków do odbioru ścieków przemysłowych Niedostateczne wykorzystanie turystyczno - rekreacyjnych walorów gminy Zbyt mała ilość utwardzonych dróg Niedostateczna baza kulturalno - rekreacyjna Nieuporządkowana gospodarka odpadami Zbyt mała ilość połączeń komunikacyjnych Zbyt mała ilość utwardzonych dróg Zbyt mało połączeń z Ozorkowem i Łęczycą Nieuporządkowana gospodarka wodno ściekowa Zła jakość wody pitnej Niedostateczna ilość zbiorników wodnych na terenie gminy Zły stan zbiorników wodnych już istniejących Brak infrastruktury dla turystyki rowerowej 44 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Niska poziom życia mieszkańców Niska opłacalność produkcji rolnej Nieuporządkowana gospodarka przestrzenna Niski poziom wykształcenia mieszkańców Mało atrakcyjny program spędzania wolnego czasu dla młodzieży Duże ograniczenia w kontynuowaniu nauki na poziomie średnim i wyższym Brak Publicznych Punktów Dostępu do Internetu 45 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. V. Określenie misji gminy Parzęczew. W podsumowaniu spotkań warsztatowych Zespół ds. Opracowania Strategii Rozwoju Gminy Parzęczew uzgodnił, iż misją gminy będzie: Gmina Parzęczew przyjazna dla środowiska, otwarta na inwestorów, bezpieczna, stwarzająca dobre warunki do życia i wypoczynku dla mieszkańców regionu łódzkiego. Hasło promujące gminę brzmi: Zawsze byliśmy z dala od ruchliwych szlaków, nikt nas na siłę nie unowocześniał dzięki temu mamy: Nieskażone gleby, Czyste powietrze, Niezniszczone lasy. Hasło promujące rekreację i wypoczynek na terenie gminy brzmi: „W okolicach Łodzi każdy się odmłodzi” Wspólna Marka gminy Parzęczew „Smak Wsi”: 46 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. VI. Cele rozwoju gminy Parzęczew. Celem strategicznym gminy Parzęczew na lata 2004 - 2009 jest: Zrównoważony rozwój gospodarczy gminy sprzyjający poprawie jakości życia mieszkańców. Dzięki jego osiągnięciu nastąpi znaczne zmniejszenie ukrytego bezrobocia agrarnego, bezrobocie rejestrowane będzie na niskim poziomie oraz bezrobocie wśród młodzieży będzie niskie. Realizacja celu strategicznego gminy Parzęczew przyczyni się do osiągnięcia celu nadrzędnego jakim jest Zrównoważony rozwój województwa łódzkiego. Cele szczegółowe rozwoju gminy, które przyczynią się do osiągnięcia celu strategicznego to: I. Poprawa i rozwój infrastruktury technicznej. II. Stworzenie optymalnych warunków kształcenia dla dzieci, młodzieży i dorosłych. III. Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy dla inwestorów lokalnych i zewnętrznych. IV. Odnowa wsi poprzez rozwój turystyki i zachowanie dziedzictwa kulturowego. V. Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego i publicznego. Rysunek 15. Drzewo celów. Zrównoważony rozwój gospodarczy gminy sprzyjający poprawie jakości życia mieszkańców. Stworzenie optymalnych warunków kształcenia dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Poprawa i rozwój infrastruktury technicznej. 47 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy dla inwestorów lokalnych i zewnętrznych. Odnowa wsi poprzez rozwój turystyki i zachowanie dziedzictwa kulturowego. Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego i publicznego. Tabela 25. Główne cele i zadania gminy Parzęczew na lata 2004 - 2009. L.p. Cel Zadania Budowa systemu dróg w gminie. Poprawa jakości wody poprzez budowę i modernizację stacji uzdatniania wody. Uporządkowanie gospodarki wodno - ściekowej. 1. Poprawa i rozwój Modernizacja i rozbudowa systemu ciepłowniczego w oparciu o energetyczne wykorzystanie biomasy. infrastruktury technicznej. Uporządkowanie gospodarki odpadami. Rozbudowa sieci energetycznej. Rozwój infrastruktury informacyjnej. Gazyfikacja gminy. Dostosowanie budynków użyteczności publicznej do standardów Unii Europejskiej. Zwiększenie możliwości dostępu młodzieży do różnych form kształcenia i samokształcenia. Stworzenie dobrej bazy oświatowej. Polepszenie warunków dowozu uczniów do szkół. Stworzenie optymalnych warunków 2. Prowadzenie szkoleń dla rolników nt. zwiększenia produktywności gospodarstw rolnych, zasad rachunkowości rolnej, pozyskiwania środków na modernizację gospodarstw z funduszy strukturalnych itp. kształcenia dla dzieci, Organizowanie szkoleń w celu dostosowania kwalifikacji mieszkańców do potrzeb rozwijającej się gospodarki. młodzieży i dorosłych. Pomaganie rolnikom w poszukiwaniu alternatywnych źródeł dochodu. Poprawa jakości kształcenia w szkołach gminnych. Wspieranie uzdolnionej młodzieży w zdobywaniu wykształcenia. Uatrakcyjnienie programu spędzania wolnego czasu dla młodzieży. Prowadzenie działań związanych z promocją zatrudnienia. Upowszechnianie informacji o Unii Europejskiej. Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa. 48 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. L.p. Cel Zadania Uporządkowanie gospodarki przestrzennej. Propagowanie wśród społeczeństwa zachowań przyjaznych środowisku. Opracowanie i upowszechnienie oferty inwestycyjnej gminy. Promocja gminy poprzez Internet. Zwiększenie 3. atrakcyjności inwestycyjnej gminy dla inwestorów lokalnych i zewnętrznych. Promocja rozwoju przedsiębiorczości poprzez wspieranie lokalnych małych i średnich przedsiębiorstw oraz udzielanie wszechstronnej pomocy osobom podejmującym działalność gospodarczą. Promocja lokalnych produktów poprzez Wspólną Markę „SMAK WSI”. Zwiększenie efektywności obsługi inwestorów poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii informacyjnych. Rozwój instytucjonalny gminnej administracji samorządowej. Inspirowanie tworzenia lokalnych sieci internetowych. Utworzenie lokalnego partnerstwa publiczno – prywatnego (Lokalnej Grupy Działania). Budowa zbiornika wodnego „Tkaczewska Góra” na rzece Bzurze. Zagospodarowanie terenów przy zalewie w Leźnicy Wielkiej. Rozbudowa oraz zagospodarowanie zalewu wodnego w Parzęczewie. Wytyczenie i oznakowanie szlaków rowerowych. Rozbudowa i wyposażenie Domu Kultury w Parzęczewie. Budowa Młodzieżowego Miasteczka Ruchu Drogowego w Parzęczewie. Odnowa wsi 4. poprzez rozwój turystyki i zachowanie dziedzictwa kulturowego. Rozwój infrastruktury sportowo - rekreacyjnej. Rozwój agroturystyki. Opracowanie oferty turystycznej gminy i jej upowszechnienie m.in. poprzez Internet. Organizowanie cyklicznych imprez kulturalno - sportowych. Rozbudzenie poczucia tożsamości lokalnej mieszkańców. Skoordynowanie działań organizacji wiejskich. Zaangażowanie mieszkańców w projekty publiczne. Zwiększenie możliwości korzystania z różnych form kultury, szczególnie kultury wyższego rzędu. Wypracowanie skutecznych form wsparcia osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych. Powszechne dożywianie dzieci w szkołach. 5. Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego i publicznego. Wspieranie projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe i społeczne. Wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych. Inicjowanie i wspieranie programów zwiększających bezpieczeństwo publiczne. 49 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. VII. Projekty polegające na poprawie sytuacji w gminie. • VII.1. Lista wszystkich planowanych projektów. 1. Projekty obejmujące rozwój systemu komunikacji i infrastruktury. • • • • • ● • ● ● Budowa systemu dróg w wiejskiej gminie Parzęczew. ZPORR Priorytet 3. Rozwój lokalny, Działanie 3.1. Obszary wiejskie. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego w wiejskiej gminie Parzęczew. ZPORR Priorytet 1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów, Działanie 1.5. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego. Budowa stacji uzdatniania wody w Chrząstowie Wielkim w wiejskiej gminie Parzęczew. ZPORR Priorytet 3. Rozwój lokalny, Działanie 3.1. Obszary wiejskie. Likwidacja barier transportowych, dofinansowanie zakupu autobusu do przewozu osób niepełnosprawnych. Program wyrównywania różnic między regionami, Obszar D, finansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Budowa gminnej sieci przydomowych oczyszczalni ścieków w wiejskiej gminie Parzęczew – etap I. ZPORR Priorytet 3. Rozwój lokalny, Działanie 3.1. Obszary wiejskie. Modernizacja i rozbudowa systemu ciepłowniczego we wsi Parzęczew. ZPORR Priorytet 3. Rozwój lokalny, Działanie 3.1. Obszary wiejskie. Zakup samochodu ratowniczo – gaśniczego przystosowanego do ratownictwa chemicznego dla OSP w Parzęczewie. Projekt współfinansowany ze środków: Zarządu Głównego Związku OSP RP w Warszawie, WFOŚiGW w Łodzi, Komendy Głównej PSP w Warszawie oraz PZU S.A. IV Inspektorat w Łodzi. Zakup lekkiego samochodu ratowniczo – gaśniczego przystosowanego do ratownictwa technicznego dla OSP w Parzęczewie. Projekt współfinansowany ze środków: Zarządu Głównego Związku OSP RP w Warszawie, WFOŚiGW w Łodzi, PZU S.A. IV Inspektorat w Łodzi. GCI szansą odnowy wsi i promocji zatrudnienia. Projekt współfinansowany z grantu Ministerstwa Gospodarki i Pracy. 2. Projekty obejmujące poprawę stanu środowiska naturalnego. • Poprawa jakości życia w gminie Parzęczew poprzez dokończenie rekultywacji składowiska odpadów. ZPORR Priorytet 3. Rozwój lokalny, Działanie 3.1. Obszary wiejskie. 3. Projekty obejmujące poprawę stanu środowiska kulturowego. 50 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. • Multikulturalne miejsce spotkań w Centrum Odnowy Wsi w Parzęczewie. SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” Priorytet 2. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, Działanie 2.3. Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego. 4. Projekty obejmujące rozwój partnerstwa lokalnego. • Budowa partnerstwa lokalnego gminy Parzęczew z gminami: Zgierz, Wartkowice, Dalików i Łęczyca. SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” Priorytet 2. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, Działanie 2.7. Pilotażowy Program Leader +. VII.2. Lista projektów według hierarchii ważności. Hierarcha ważności zadań inwestycyjnych wynika bezpośrednio z badań społecznych przeprowadzonych na terenie gminy, gdzie na pytanie: Jakimi sprawami w chwili obecnej Pana(i) zdaniem powinny zajmować się władze gminy w pierwszej kolejności? ankietowani mieszkańcy gminy odpowiedzieli, że: po pierwsze: wspieraniem osób przedsiębiorczych - 20% głosów, po drugie: tworzeniem dogodnych warunków dla inwestorów - 18% głosów, po trzecie: poprawą infrastruktury - 14% głosów. Uwzględniając opinie mieszkańców Zespół Doradczy ds. Strategii Rozwoju Gminy ustalił następującą listę projektów: Projekt 1. Budowa stacji uzdatniania wody w Chrząstowie Wielkim w wiejskiej gminie Parzęczew. Projekt 2. Poprawa jakości życia mieszkańców gminy Parzęczew poprzez dokończenie rekultywacji składowiska odpadów. Projekt 3. Budowa systemu dróg w wiejskiej gminie Parzęczew. Projekt 4. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego w gminie Parzęczew. Projekt 5. Multikulturalne miejsce spotkań w Centrum Odnowy Wsi w Parzęczewie. Projekt 6. Likwidacja barier transportowych, dofinansowanie zakupu autobusu do przewozu osób niepełnosprawnych. Projekt 7. Budowa partnerstwa lokalnego gminy Parzęczew z gminami: Zgierz, Wartkowice, Dalików i Łęczyca. Projekt 8. Budowa gminnej sieci przydomowych oczyszczalni ścieków w wiejskiej gminie Parzęczew – etap I. Projekt 9. Modernizacja i rozbudowa systemu ciepłowniczego we wsi Parzęczew. Projekt 10. Zakup samochodu ratowniczo – gaśniczego przystosowanego do ratownictwa chemicznego dla OSP w Parzęczewie. Projekt 11. Zakup lekkiego samochodu ratowniczo – gaśniczego przystosowanego do ratownictwa technicznego dla OSP w Parzęczewie. Projekt 12. GCI szansą odnowy wsi i promocji zatrudnienia. 51 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. VIII. Realizacja projektów w latach 2004 – 2006. Projekt 1. 1. Nazwa projektu Budowa stacji uzdatniania wody w Chrząstowie Wielkim w wiejskiej gminie Parzęczew. 2. Kryteria kolejności realizacji Decyzja Sanepidu o zamknięciu ujęcia ze względu na zawyżoną zawartość żelaza w wodzie (przekroczenie normy o 100%). 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 4. Etapy zadania 1. 2. 3. 4. 5. Harmonogram realizacji Rozbudowa budynku hydroforni. Budowa zbiornika retencyjnego. Układ utylizacji popłuczyn ze zbiornikiem. Urządzenia stacji uzdatniania wody. 5.1 Data rozpoczęcia 08.03.2005r. 5.2 Data zakończenia 21.12.2005r. 6. 6.1 Planowane efekty końcowe Produkty Liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody - 1 szt. Liczba gospodarstw domowych obsługiwanych przez stację uzdatniania wody – 735 szt. Powierzchnia terenów inwestycyjnych objęta działaniem stacji uzdatniania wody – 291 ha Powierzchnia terenów pod zabudowę mieszkaniową objęta działaniem stacji uzdatniania wody – 312 ha 6.2 Rezultaty Liczba osób objętych nowym systemem uzdatniania wody – 2.529 osób 7. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 1. Urząd Gminy w Parzęczewie 2. Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie 8. Nakłady do poniesienia 1.294,2 tys. zł 9. Źródła finansowania w tys. zł 9.1 52 Budżet gminy (15%) 2004 2005 9,5 2006 184,6 0 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 9.2 Budżet państwa (10%) 9.3 Środki prywatne 9.4 Środki Unii Europejskiej (75%) (ERDF) 9.5 Inne 9.6 RAZEM 6,3 123,1 0 0 0 0 47,6 923,1 0 0 0 0 63,4 1.230,8 0 Projekt 2. 1. Nazwa projektu Poprawa życia mieszkańców gminy Parzęczew poprzez dokończenie rekultywacji składowiska odpadów. 2. Kryteria kolejności realizacji 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 4. Etapy realizacji projektu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 5. Harmonogram realizacji Konieczność dokończenia procesu rekultywacji. Likwidacja emisji zanieczyszczeń do środowiska. Podwyższenie rzędnej dna. Ukształtowanie pasa obrzeża. Uszczelnienie pryzmy składowiska. Wykonanie warstwy drenażowej. Rekultywacja biologiczna. Odwodnienie. Zbiornik odparowujący. Odgazowanie. 5.1 Data rozpoczęcia 31.03.2005r. 5.2 Data zakończenia 21.12.2005r. 6. 6.1 Planowane efekty końcowe Produkty Liczba zrekultywowanych składowisk odpadów - 1 szt. Powierzchnia zrekultywowanego składowiska odpadów – 0,99 ha Liczba projektów wdrażania systemowej gospodarki odpadami komunalnymi – 1 szt. 6.2 7. Rezultaty Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku realizacji projektu – 29,5 ha Powierzchnia terenów zabudowy mieszkaniowej, które stały się bardziej dostępne w wyniku realizacji projektu - 54 ha 1. Urząd Gminy w Parzęczewie 2. Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie 53 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 8. Nakłady do poniesienia 9. Źródła finansowania w tys. zł 448,7 tys. zł 2004 2005 2006 9.1 Budżet gminy (15%) 1,7 65,6 0 9.2 Budżet państwa (10%) 1,1 43,7 0 9.3 Środki prywatne 0 0 0 9.4 Środki Unii Europejskiej (75%) (ERDF) 8,6 328,0 0 9.5 Inne 0 0 0 9.6 RAZEM 11,4 437,3 0 Projekt 3. 1. Nazwa projektu Budowa systemu dróg w wiejskiej gminie Parzęczew. 2. Kryteria kolejności realizacji Konieczność poprawy jakości nawierzchni dróg ze względu na duże natężenie ruchu w kierunku miast Ozorków i Łódź. 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 4. Etapy realizacji projektu 1. Modernizacja drogi gminnej nr 164 Mariampol – Chociszew o długości 3,9 km. 2. Dokończenie modernizacji drogi gminnej nr 149 we wsi Śliwniki o długości 1,8 km. 5. Harmonogram realizacji 5.1 Data rozpoczęcia 10.11.2004r. 5.2 Data zakończenia 15.10.2006r. 6. Planowane efekty końcowe 6.1 Produkty 6.2 Rezultaty 6.3 Oddziaływanie 54 Długość zmodernizowanej drogi gminnej nr 164 – 3,9 km Długość zmodernizowanej drogi gminnej nr 149 – 1,8 km Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku realizacji projektu - 5 ha Powierzchnia terenów letniskowych, które stały się dostępne w wyniku realizacji projektu - 25 ha Średni czas przejazdu między dwoma punktami sieci na drodze nr 164 - 5 min. Średni czas przejazdu między dwoma punktami sieci na drodze nr 149 - 5 min. Liczba pojazdów korzystających z drogi nr 164 Mariampol – Chociszew w okresie 1 roku – 105.485 szt. Liczba pojazdów korzystających z drogi nr 149 we wsi Śliwniki w okresie 1 roku – 111.325 szt. Liczba utworzonych miejsc pracy w okresie 2 lat Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. - 30 szt. Liczba utrzymanych miejsc pracy w okresie 2 lat - 30 szt. 7. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 8. Nakłady do poniesienia 9. Źródła finansowania w tys. zł 1. Urząd Gminy w Parzęczewie 2. Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie 2.583,6 tys. zł 2004 2005 2006 9.1 Budżet gminy (15%) 3,0 244,0 140,6 9.2 Budżet państwa (10%) 2,0 162,7 93,7 9.3 Środki prywatne 0 0 0 9.4 Środki Unii Europejskiej (75%) (ERDF) 14,7 1.220,2 702,7 9.5 Inne 0 0 0 9.6 RAZEM 19,7 1.626,9 937,0 Projekt 4. 1. Nazwa zadania Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego w wiejskiej gminie Parzęczew. 2. Kryteria kolejności realizacji Konieczność stworzenia gminnej platformy teleinformatycznej Konieczność zbudowania spójnego systemu dostępu do gminnej sieci intranetowej. 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 4. Etapy realizacji projektu 1. Budowa gminnego węzła teleinformatycznego w budynku Urzędu Gminy w Parzęczewie. 2. Informatyzacja procesów administracyjnych w Urzędzie Gminy poprzez stworzenie portów obsługi, zakup sprzętu i zintegrowanych systemów. 3. Budowa gminnej sieci Intranet z dostępem do Internetu. 4. Budowa lokalnych sieci z dostępem do Internetu w Publicznych Punktach Dostępu do Internetu (Centrach Promocji i Zatrudnienia i Informacji Europejskiej) w Parzęczewie, Leźnicy Wielkiej oraz Chociszewie. 4. Modernizacja lokalnych sieci w: Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Parzęczewie, Gminnej Bibliotece Publicznej w Parzęczewie, Gminnym Ośrodku Zdrowia w Parzęczewie, Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Parzęczewie. 5. Wyposażenie Publicznych Punktów Dostępu do Internetu w sprzęt i systemy. 6. Podłączenie lokalnych sieci i węzłów do gminnego Intranetu wraz z dostępem do Internetu. 5. Harmonogram realizacji 5.1 Data rozpoczęcia 19.11.2004r. 5.2 Data zakończenia 15.12.2006r. 6. Planowane efekty końcowe 55 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 6.1 Produkty 1. Ilość węzłów dostępowych do sieci szerokopasmowej - 7 szt. 2. Ilość jednostek publicznych podłączonych do bezpiecznego szerokopasmowego Internetu – 7 szt. 3. Długość zmodernizowanych sieci LAN w jednostkach publicznych – 1,7 km 4. Ilość wdrożonych kompleksowych systemów zarządzania w jednostkach publicznych – 3 szt. 5. Liczba zbudowanych Publicznych Punktów Dostępu do Internetu – 3 szt. 6. Liczba wdrożonych systemów identyfikacji i autentyfikacji – 1 szt. 7. Liczba zainstalowanych serwerów baz danych/ aplikacji/ plików – 2 szt. 8. Liczba wdrożonych systemów archiwizacji i backupu danych – 1 szt. 9. Liczba wdrożonych platform serwerowych dla funkcjonowania aplikacji - 1 szt. 10. Liczba wdrożonych platform GIS – 1 szt. 11. Liczba portali o funkcjonalności umożliwiającej kontakt on-line obywatela z Urzędem Gminy – 60 szt. 1. Ilość instytucji publicznych posiadających szerokopasmowy 6.2 Rezultaty dostęp do Internetu – 7 szt. 2. Ilość Publicznych Punktów Dostępu do Internetu na 1.000 mieszkańców - 0,02 szt. (110 stanowisk na 5.395 osób) 6.3 Oddziaływanie 1. Ilość usług publicznych dostępnych on - line - 10% 2. Liczba utrzymanych miejsc pracy - 7 szt. 7. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 8. Nakłady do poniesienia 764,5 tys. zł 9. Źródła finansowania w tys. zł 9.1 Budżet gminy (25%) 9.2 Urząd Gminy w Parzęczewie Szkoła Podstawowa w Parzęczewie Szkoła Podstawowa w Chociszewie Gimnazjum w Parzęczewie Gminna Biblioteka Publiczna w Parzęczewie Gminny Ośrodek Zdrowia w Parzęczewie Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Parzęczewie Starostwo Powiatowe w Zgierzu 2004 2005 2006 7,9 120,9 62,3 Budżet państwa 0 0 0 9.3 Środki prywatne 0 0 0 9.4 Środki Unii Europejskiej (75%) (ERDF) 23,8 362,8 186,8 9.5 Inne 0 0 0 9.6 RAZEM 31,7 483,7 249,1 56 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Projekt 5. 1. Nazwa zadania Multikulturalne miejsce spotkań w Centrum Odnowy Wsi w Parzęczewie 2. Kryteria kolejności realizacji Brak bazy lokalowej do prowadzenia działalności kulturalnej 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 4. 5. Etapy realizacji projektu 1. Rozbudowa Domu Kultury w Parzęczewie o pow. 242,35m2 2. Remont sali widowiskowej o pow. 260m2 3. Wyposażenie Centrum Odnowy Wsi w Parzęczewie Harmonogram realizacji 5.1 Data rozpoczęcia 01.03.2006r. 5.2 Data zakończenia 31.10.2006r. 6. 6.1 7. Planowane efekty końcowe Produkty 1. Zbudowane Centrum Odnowy Wsi – szt. 1 Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Urząd Gminy w Parzęczewie Szkoła Podstawowa w Parzęczewie Szkoła Podstawowa w Chociszewie Gimnazjum w Parzęczewie Gminna Biblioteka Publiczna w Parzęczewie Gminny Ośrodek Zdrowia w Parzęczewie Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Parzęczewie Starostwo Powiatowe w Zgierzu 57 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 8. Nakłady do poniesienia 9. Źródła finansowania w tys. zł 686,2 tys. zł 2004 2005 2006 9.1 Budżet gminy 0 0 146,2 9.2 Budżet państwa PO „Promesa Ministra Kultury” 0 0 90,0 9.3 Środki prywatne 0 0 0 9.4 Środki Unii Europejskiej (80%) (EAGGiF) 0 0 450 9.5 Inne 0 0 0 9.6 RAZEM 0 0 686,2 Projekt 6. 1. Nazwa projektu Likwidacja barier transportowych, dofinansowanie zakupu autobusu do przewozu osób niepełnosprawnych. 2. Kryteria kolejności realizacji Brak pojazdu przystosowanego do przewozu osób niepełnosprawnych 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 4. Harmonogram realizacji 4.1 Data rozpoczęcia 04.05.2004. 4.2 Data zakończenia 20.12.2004. 5. Planowane efekty końcowe 5.1 Produkty 58 Liczba zakupionych autobusów przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych Ilość miejsc w pojeździe przeznaczonych do przewozu osób niepełnosprawnych – 25 miejsc Ilość miejsc w pojeździe przystosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich – 4 miejsca Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 5.2 Rezultaty 6. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 7. Nakłady do poniesienia 8. Źródła finansowania w tys. zł Potencjał przewozowy powstały w wyniku realizacji projektu według stanu na ostatni dzień miesiąca następującego po miesiącu zakończenia projektu 25 miejsc x 3.300km/m-c = 82. 500 Potencjał przewozowy powstały w wyniku realizacji projektu według stanu na ostatni dzień miesiąca następujący po miesiącu zakończenia projektu 4 miejsca x 3.300km/m-c = 13. 200 1. Urząd Gminy w Parzęczewie 2. Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie 3. Szkoła Podstawowa w Parzęczewie 4. Szkoła Podstawowa w Chociszewie 5. Gimnazjum w Parzęczewie 6. Gminna Biblioteka Publiczna w Parzęczewie 7. Gminny Ośrodek Zdrowia w Parzęczewie 8. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Parzęczewie 442 tys. zł 2004 2005 8.1 Budżet gminy 192 8.2 Środki PFRON 250 8.3 Inne 8.4 RAZEM 1 0 442 2006 0 0 0 0 0 0 0 0 1 Udział własny gminy zmniejszy się po odzyskaniu podatku VAT w wysokości 80 tys. zł do kwoty 112 tys. zł Projekt 7. 1. 2. Nazwa projektu Budowa partnerstwa lokalnego gminy Parzęczew z gminami: Zgierz, Wartkowice, Dalików i Łęczyca. Potrzeba powstania partnerstwa w celu opracowania Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich Konieczność przygotowania wspólnych projektów inwestycyjnych na lata 2007 – 2013 Kryteria kolejności realizacji 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego 4. Harmonogram realizacji 4.1 Data rozpoczęcia 15.11.2004r. 4.2 Data zakończenia 31.12.2005r. 5. Planowane efekty końcowe 5.1 Produkty Zgodny Liczba powstałych LGD - 1 szt. 59 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 6. 1. Urząd Gminy w Parzęczewie 2. Urząd Gminy w Wartkowicach 3. Urząd Gminy w Dalikowie 4. Urząd Gminy w Łęczycy 5. Urząd Gminy w Zgierzu 7. Nakłady do poniesienia 165 tys. zł 8. Źródła finansowania w tys. zł 2004 8.1 Budżet gminy 0 1652 0 8.2 Budżet państwa 0 0 0 8.3 Środki prywatne 0 0 0 8.4 Środki Unii Europejskiej (EAGGiF - Sekcja Orientacji) 0 02 0 8.5 Inne 0 0 0 8.6 RAZEM 0 165 0 2005 2006 Dofinansowanie projektu: „Budowa partnerstwa lokalnego gminy Parzęczew z gminami: Zgierz, Wartkowice, Dalików i Łęczyca” w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” Priorytet 2. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, Działanie 2.7. Pilotażowy Program Leader +, w wysokości 150 tys. zł z EAGGiF zostanie przekazana transzami w trakcie realizacji projektu. 2 Projekt 8. Nazwa zadania Budowa gminnej sieci przydomowych oczyszczalni ścieków w wiejskiej gminie Parzęczew – etap I 2. Kryteria kolejności realizacji Konieczność uporządkowania gospodarki ściekowej poprzez realizację Koncepcji Programowo – Przestrzennej; wypracowany przez ekspertów i Radę Gminy wariant realizacyjny przewiduje budowę 1.033 szt. przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy. 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 4. Etapy realizacji projektu 1. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków 5. Harmonogram realizacji 5.1 Data rozpoczęcia 01.03.2005r. 5.2 Data zakończenia 30.12.2005r. 1. 60 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 6. Planowane efekty końcowe 6.1 Produkty 1. Liczba wybudowanych oczyszczalni ścieków – 68 szt. 6.2 Rezultaty 1. Liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków – 68 szt. 6.3 Oddziaływania 1. Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczonych w okresie jednego roku – 41,97 m3/dobę 7. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 8. Nakłady do poniesienia 1.219,3 tys. zł 9. Źródła finansowania w tys. zł 2004 9.1 Budżet gminy (25% i 15%) 9.2 9.3 1. Urząd Gminy w Parzęczewie 2. Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie 2006 14,0 174,6 0 Budżet państwa (0% i 10%) 0 116,3 0 Środki prywatne 0 0 0 41,8 872,6 0 0 0 0 55,8 1.163,5 0 Środki Unii Europejskiej (75%) 9.4 2005 (ERDF) 9.5 Inne 9.6 RAZEM Projekt 9. 1. Nazwa projektu Modernizacja i rozbudowa systemu ciepłowniczego we wsi Parzęczew. Konieczność obniżenia kosztów ogrzewania Usprawnienie systemu grzewczego Redukcja emisji szkodliwych gazów do atmosfery poprzez likwidację kotłowni węglowej 2. Kryteria kolejności realizacji 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 1. 4. Etapy realizacji projektu 5. Harmonogram realizacji Wykonanie usprawnienia systemów grzewczych zasilanych w chwili obecnej z kotłowni olejowej przy szkole oraz węglowej OSM w Parzęczewie 2. Budowa systemu zabezpieczeń ciągłości pracy kotłowni 3. Technologiczne przygotowanie paliwa 5.1 Data rozpoczęcia 13.05.2004r. 5.2 Data zakończenia 30.06.2007r. 6. Planowane efekty końcowe 61 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 6.1 Produkty 1. 2. Liczba zmodernizowanych systemów ciepłowniczych –1 szt. Liczba wybudowanych obiektów infrastruktury służącej do produkcji energii odnawialnej – 1 szt. 1. Rezultaty Liczba budynków podłączonych do zmodernizowanej kotłowni na biomasę – 8 szt. (Urząd Gminy, Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, Gminny Ośrodek Zdrowia, 2 bloki Ozorkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Dom Nauczyciela, Posterunek Policji) 2. Ilość energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych – 750 kW 3. Liczba zlikwidowanych źródeł niskiej emisji – 1 szt. 7. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 1. Urząd Gminy w Parzęczewie 2. Zakład Gospodarki Komunalnej w Parzęczewie 8. Nakłady do poniesienia 2.166,6 tys. zł 9 Koszty niekwalifikowalne 585,0 tys. zł 6.2 10. Źródła finansowania w tys. zł 2004 2005 2006 2007 10.1 WFOŚiGW w Łodzi 476,0 105,0 0,0 0,0 10.2 Budżet gminy 0,0 0,0 0,0 4,0 10.3 RAZEM 476,0 105,0 0,0 4,0 2005 2006 2007 11 Koszty kwalifikowalne 12. Źródła finansowania w tys. zł 12.1 Budżet gminy 12.2 Budżet państwa 12.3 12.4 1.581,6 tys. zł 2004 19,7 25,1 157,3 351,4 5,6 7,2 45,0 100,4 Środki Unii Europejskiej (55%) (ERDF) 31,0 39,5 247,3 552,1 RAZEM 56,3 71,8 449,6 1.003,9 Projekt 10. 1. Nazwa projektu 2. Kryteria kolejności realizacji 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego 4. Harmonogram realizacji Zakup samochodu ratowniczo – gaśniczego przystosowanego do ratownictwa chemicznego dla OSP w Parzęczewie. Usprawnienie akcji ratowniczo – gaśniczych Neutralizacja zanieczyszczeń ropo podobnych Ograniczenie czasu trwania akcji, a tym samym zmniejszenie strat w środowisku naturalnym Zgodny 4.1 Data rozpoczęcia 01.02.2004r. 4.2 Data zakończenia 30.12.2004r. 5. 62 Planowane efekty końcowe Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 5.1 Produkty 1. Zakupiony średni samochód ratowniczo – gaśniczy marki STAR L70/LE 12.180 4x2 BB - 1 szt. 1. 2. Urząd Gminy w Parzęczewie Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Zgierzu Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi PZU S.A. IV Inspektorat w Łodzi 3. 6. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 4. 5. 6. 7. Nakłady do poniesienia 8. Źródła finansowania w tys. zł 8.1 Budżet gminy 8.2 Zarząd Główny Związku OSP RP w Warszawie 8.3 Komenda Główna PSP w Warszawie 8.4 WFOŚiGW w Łodzi 8.5 PZU S.A. IV Inspektorat w Łodzi 8.6 RAZEM 382,0 tys. zł 2004 2005 2006 40,0 0 0 150,0 0 0 40,0 0 0 147,0 0 0 5,0 0 0 382,0 0 0 Projekt 11. 1. Nazwa projektu Zakup lekkiego samochodu ratowniczo – gaśniczego przystosowanego do ratownictwa technicznego dla OSP w Parzęczewie. 2. Kryteria kolejności realizacji 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego Zgodny 4. Harmonogram realizacji Usprawnienie akcji ratowniczo – gaśniczych 4.1 Data rozpoczęcia 01.02.2005r. 4.2 Data zakończenia 20.12.2005r. 5. 5.1 6. Planowane efekty końcowe Produkty Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 1. Zakupiony lekki samochód ratowniczo – gaśniczy marki TRANSIT 35M - 1 szt. 1. Urząd Gminy w Parzęczewie 2. Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych 63 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie 3. 4. 7. Nakłady do poniesienia 8. Źródła finansowania w tys. zł Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi PZU S.A. IV Inspektorat w Łodzi 120,0 tys. zł 2004 2005 2006 8.1 Budżet gminy 0 17,0 0 8.2 Zarząd Główny Związku OSP RP w Warszawie 0 50,0 0 8.3 WFOŚiGW w Łodzi 0 48,0 0 8.4 PZU S.A. IV Inspektorat w Łodzi 0 5,0 0 8.5 RAZEM 0 120,0 0 Projekt 12. 1. Nazwa projektu GCI szansą odnowy wsi i promocji zatrudnienia. 2. Kryteria kolejności realizacji 3. Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego 4. Harmonogram realizacji Konieczność utworzenia Gminnego Centrum Informacji w Parzęczewie dla mieszkańców gminy Parzęczew Zgodny 4.1 Data rozpoczęcia 01.07.2005r. 4.2 Data zakończenia 31.12.2008r. 5. 5.1 64 Planowane efekty końcowe Produkty 1. Gminne Centrum Informacji – 1 szt. Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 1. Agroinkubator Przedsiębiorczości w Parzęczewie 2. Powiatowy Urząd Pracy w Zgierzu z Punktem Obsługi 6. Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu 7. Nakłady do poniesienia 8. Źródła finansowania w tys. zł 3. 4. Bezrobotnych w Parzęczewie Przedsiębiorcy działający na terenie gminy Parzęczew Organizacje pozarządowe działające na terenie gminy Parzęczew 86,4 tys. zł 2004 2005 2006 8.1 Budżet gminy 0 36,4 0 8.2 Budżet państwa (Ministerstwo Gospodarki i Pracy) 0 50,0 0 8.3 RAZEM 0 86,4 0 IX. Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie powiatu zgierskiego i województwa łódzkiego. Powiązania z projektem „Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego w wiejskiej gminie Parzęczew” Projekt jest ściśle powiązany z Regionalnym Systemem Informacji Przestrzennej Województwa Łódzkiego. System ten jest nowoczesnym systemem informatycznym, pozwalającym na sprawne zarządzanie przestrzenią, planowanie rozwoju regionu oraz symulację i analizę zjawisk społecznych, gospodarczych i przyrodniczych, dysponującym możliwością udostępniania zagregowanej, interdyscyplinarnej informacji. Będzie hurtownią danych przestrzennych przechowującą uporządkowane i wiarygodne informacje. Podstawową cechą Systemu będzie jego nowoczesność, jednolitość, spójność, kompleksowość, aktualność, powszechna dostępność i bezpieczeństwo danych. Realizacja projektu Regionalny System Informacji Przestrzennej Województwa Łódzkiego spowoduje w efekcie wykorzystanie współczesnych możliwości technicznych w zakresie dostępu obywateli do organów samorządu i administracji państwowej - pozwoli na zwiększenie wydajności działań oraz zmniejszenie kosztów. Docelową grupą odbiorców, dla której system będzie stanowił źródło informacji jest: administracja i służby publiczne, podmioty gospodarcze oraz ogół obywateli. 65 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Powiązania z projektem „Budowa systemu dróg w wiejskiej gminie Parzęczew” Projekt jest ściśle powiązany z „Wieloletnim planem inwestycyjnym rozwoju sieci dróg powiatowych do roku 2010” przyjętym Uchwałą Rady Powiatu Zgierskiego nr XV/97/03 z dnia 2 października 2003r. Szczególnie w zakresie realizacji następujących inwestycji: 1. Modernizacja drogi powiatowej nr 24196 relacji Aleksandrów Łódzki – Nakielnica – Parzęczew – granica powiatu (Lubień); droga ta jest zachodnią obwodnicą drogi krajowej nr 1 i stanowi połączenie: miasta Aleksandrów Łódzki – gminy Parzęczew – miasta Łęczyca, czyli dwóch powiatów: zgierskiego i łęczyckiego. 2. Modernizacja drogi powiatowej nr 24200 relacji Ozorków – Parzęczew – granica powiatu (Łążki); droga ta jest równoległa do projektowanej autostrady A-2 i stanowić będzie bezpośredni dojazd do Węzła w Wartkowicach; ponadto stanowi połączenie miasta Ozorków – gminy Parzęczew – gminy Wartkowice z drogą wojewódzką nr 469 (docelowo z miastem Uniejów), czyli dwóch powiatów: zgierskiego i poddębickiego. X. Skwantyfikowane wskaźniki celów projektów. L.p. Wskaźniki produktu jednostka 2004 2005 2006 1. Liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody szt. 1 2. Liczba zrekultywowanych składowisk odpadów szt. 1 3. Liczba projektów wdrażania systemowej gospodarki odpadami komunalnymi szt. 1 4. Powierzchnia zrekultywowanego składowiska odpadów ha 0,99 5. Długość zmodernizowanych dróg gminnych km 3,9 1,8 6. Ilość węzłów dostępowych do sieci szerokopasmowej szt. 3 4 66 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. 7. Ilość jednostek publicznych podłączonych do bezpiecznego szerokopasmowego Internetu szt. 7 8. Liczba wdrożonych systemów identyfikacji i autentyfikacji szt. 1 9. Długość zmodernizowanych sieci LAN w jednostkach publicznych km 1,7 szt. 3 Ilość wdrożonych kompleksowych 10. systemów zarządzania w jednostkach publicznych 11. Liczba zbudowanych Publicznych Punktów Dostępu do Internetu Liczba zainstalowanych serwerów 12. baz danych/aplikacji/plików 13. Liczba wdrożonych systemów archiwizacji i backupu danych szt. 2 szt. 2 1 szt. 1 14. dla funkcjonowania aplikacji szt. 1 15. Liczba wdrożonych platform GIS szt. 1 16. umożliwiającej kontakt on-line szt. 60 17. Liczba zbudowanych Centrów Odnowy Wsi szt. 1 Liczba wdrożonych platform serwerowych Liczba portali o funkcjonalności obywatela z Urzędem Gminy Liczba zakupionych autobusów 18. przystosowanych dla osób niepełnosprawnych Ilość miejsc w pojeździe przeznaczonych 19. do przewozu osób niepełnosprawnych Ilość miejsc w pojeździe przystosowanych 20. do przewozu osób niepełnosprawnych szt. 1 szt. 25 szt. 4 na wózkach inwalidzkich Liczba utworzonych Lokalnych Grup 21. Działania (LAG) szt. 1 22. Liczba wybudowanych oczyszczalni ścieków szt. 69 Liczba zmodernizowanych systemów 23. ciepłowniczych Liczba wybudowanych obiektów 24. infrastruktury służącej do produkcji energii szt. 1 szt. 1 1 odnawialnej Zakup średniego samochodu ratowniczo 25. – gaśniczego marki STAR L70/LE 12.180 4x2 BB 26. Zakupiony lekki samochód ratowniczo – gaśniczy marki TRANSIT 35M 27. Gminne Centrum Informacji szt. 1 szt. 1 szt. 1 67 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. L.p. Wskaźniki rezultatu jednostka 2004 2005 2006 1. Liczba gospodarstw domowych obsługiwanych przez stację uzdatniania wody w Chrząstowie Wielkim szt. 735 2. Powierzchnia terenów inwestycyjnych objęta działaniem stacji uzdatniania wody w Chrząstowie Wielkim ha 291 3. Powierzchnia terenów pod zabudowę mieszkaniową objęta działaniem stacji uzdatniania wody w Chrząstowie Wielkim ha 312 4. Liczba osób objętych nowym systemem uzdatniania wody w Chrząstowie Wielkim osoby 2.529 5. Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku dokończenia rekultywacji składowiska odpadów w Parzęczewie ha 29,5 6. Powierzchnia terenów zabudowy mieszkaniowej, które stały się bardziej dostępne w wyniku dokończenia rekultywacji składowiska odpadów w Parzęczewie ha 54 7. Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku budowy systemu dróg w gminie ha 5 8. Powierzchnia terenów letniskowych, które stały się dostępne w wyniku budowy systemu dróg w gminie ha 25 9. Średni czas przejazdu między dwoma punktami sieci na drodze nr 164 Średni czas przejazdu między dwoma 10. punktami sieci na drodze nr 164 11. Ilość instytucji publicznych posiadających szerokopasmowy dostęp do Internetu Ilość Publicznych Punktów Dostępu do min. 5 min. szt. 5 3 12. Internetu na 1.000 mieszkańców szt. (110 szt. Potencjał przewozowy powstały w wyniku realizacji projektu według stanu na ostatni 13. dzień miesiąca następującego po miesiącu zakończenia projektu 25 miejsc x 3.300 km/m-c 990.000 4 miejsca x 3.300 km/m-c 158.400 szt. 69 0,02 stanowisk na 5.395 osób) Potencjał przewozowy powstały w wyniku realizacji projektu według stanu na ostatni 14. dzień miesiąca następujący po miesiącu zakończenia projektu 15. 68 Liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków 4 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Liczba budynków podłączonych do zmodernizowanej kotłowni na biomasę (Urząd Gminy, Szkoła Podstawowa, 16. Gimnazjum, Gminny Ośrodek Zdrowia, 2 bloki Ozorkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Dom Nauczyciela, Posterunek Policji) 17. Ilość energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych 18. Liczba zlikwidowanych źródeł niskiej emisji szt. 8 8 kW 750 750 szt. 1 1 L.p. Wskaźniki oddziaływania jednostka 2004 2005 2006 1. Liczba pojazdów korzystających z drogi nr 164 Mariampol – Chociszew w okresie 1 roku szt. 105.485 2. Liczba pojazdów korzystających z drogi nr 149 we wsi Śliwniki w okresie 1 roku szt. 111.325 3. Ilość usług publicznych dostępnych on-line % 10 4. Liczba utworzonych miejsc pracy (w okresie 2 lat) szt. 10 30 30 5. Liczba utrzymanych miejsc pracy (w okresie 2 lat) szt. 10 37 34 6. Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczonych w okresie 1 roku m3/dobę 41,97 XI. Plan finansowy na lata 2004 – 2007 w tys. zł Źródła finansowania Budżet Gminy Parzęczew Lata realizacji 2004 2005 2006 2007 287,81 1.003,22 506,4 355,4 Budżet państwa 15,0 503,0 228,7 100,4 Środki prywatne 0 0 0 0 167,5 3.746,2 1.136,8 552,1 450,0 0 Środki Unii Europejskiej ERDF EAGGiF – Sekcja Orientacji 0 0 2 69 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. EFS 0 0 0 0 PFRON 250,0 0 0 0 WFOŚiGW w Łodzi 623,0 153,0 0 0 Zarząd Główny Związku OSP RP w Warszawie 150,0 50,0 0 0 40,0 0 0 0 5,0 5,0 0 0 1.538,3 5.490,4 2.321,9 1.007,9 Inne Komenda Główna PSP w Warszawie PZU S.A. IV Inspektorat w Łodzi RAZEM Łączne nakłady finansowe 10.358,5 tys. zł Udział własny gminy zmniejszy się po odzyskaniu podatku VAT w wysokości 80 tys. zł do kwoty 112 tys. zł (dotyczy projektu nr 6). 2 dofinansowanie projektu: „Budowa partnerstwa lokalnego gminy Parzęczew z gminami: Zgierz, Wartkowice, Dalików i Łęczyca” w ramach SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” Priorytet 2. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, Działanie 2.7. Pilotażowy Program Leader +, w wysokości 150 tys. zł z EAGGiF - Sekcja Orientacji zostanie przekazana transzami w trakcie realizacji projektu. 1 XII. System wdrażania. Za skuteczne i prawidłowe wdrażanie Strategii Rozwoju Gminy Parzęczew odpowiedzialny jest Wójt gminy. Ma on do tego odpowiednie komórki w strukturze organizacyjnej Urzędu Gminy (patrz rysunek 16). Rysunek 16. Schemat organizacyjny Urzędu Gminy w Parzęczewie. (Stan na dzień 1.06.2004r.) WÓJT GMINY 70 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. ZASTĘPCA WÓJTA Referaty Samodzielne stanowiska pracy Referat Finansów Zastępca Kierownika USC Referat Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej Stanowisko ds. organizacyjnych i kadrowych Referat Kultury Stanowisko ds. obsługi prawnej Stanowisko ds. obywatelskich Referat Funduszy Europejskich Stanowisko ds. oświaty i działalności gospodarczej Stanowisko ds. obsługi Rady Gminy i jednostek pomocniczych Stanowisko ds. obsługi Biura Wójta Źródło: Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy w Parzęczewie. Od 1 maja 2004r. w Urzędzie Gminy w Parzęczewie utworzony został Referat Funduszy Europejskich, który ma za zadanie: a) inicjować i koordynować działania związane z pozyskiwaniem funduszy europejskich, b) opracowywać wnioski aplikacyjne do programów operacyjnych Unii Europejskiej, c) współpracować z administracją rządową i samorządową w zakresie pozyskiwania funduszy europejskich, d) współpracować z instytucjami Unii Europejskiej w zakresie pozyskiwania funduszy, e) współpracować z lokalnymi partnerami i udzielać im pomocy w zakresie przygotowania wniosków o dofinansowanie zadań funduszami zewnętrznymi, f) współpracować z ekspertami w zakresie realizowanych zadań, g) realizować zadania z zakresu integracji europejskiej, h) na bieżąco monitorować wdrażanie projektów i zadań inwestycyjnych, i) monitorować projekty europejskie realizowane przez jednostki gminne i organizacje pozarządowe działające na terenie gminy, j) programować szkolenia pracowników Urzędu Gminy i gminnych jednostek organizacyjnych, dotyczące spraw związanych z Unią Europejską i funduszami 71 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. strukturalnymi, k) realizować zadania w zakresie promocji gminy. Prawidłowym przeprowadzeniem procedur przetargowych zajmie Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. się Referat Rozliczeniem finansowym projektów i zadań inwestycyjnych zajmie się Referat Finansów w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. Przy zadaniach inwestycyjnych dofinansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego beneficjent końcowy – w tym przypadku gmina Parzęczew – zobowiązany jest do monitorowania i raportowania z realizacji projektu okresowo (co najmniej raz na kwartał), rocznie i na koniec realizacji projektu. Raporty są przedkładane odpowiedniej dla danego działania Instytucji Pośredniczącej (dla działania 1.5. oraz działania 3.1. Instytucją Pośredniczącą jest Łódzki Urząd Wojewódzki). Przygotowywaniem raportów zajmie się Referat Funduszy Europejskich w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. Na dzień 30 maja 2004r. w Urzędzie Gminy w Parzęczewie zatrudnionych na stałe było 31 osób. W trakcie realizacji poszczególnych projektów planuje się wzrost zatrudnienia w poszczególnych referatach w zależności od potrzeb. Rysunek 17. Schemat organów uczestniczących w procesie wdrażania strategii. Realizator strategii Wójt Gminy Zespół Doradczy ds. Strategii Rozwoju Gminy (doradztwo bieżące) STRATEGIA ROZWOJU GMINY PARZĘCZEW Planowanie strategiczne Rada Gminy w Parzęczewie XIII. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej. XIII.1. System monitorowania. W monitorowaniu biorą udział wszystkie podmioty oraz komórki organizacyjne Urzędu Gminy w Parzęczewie zaangażowane we wdrażanie Strategii Rozwoju. Kompleksowym prowadzeniem monitoringu wdrażania planu, a w szczególności monitoringiem finansowym planu, zajmie się Komisja Organizacyjna Rady Gminy w Parzęczewie. W skład Komisji wchodzą: Przewodniczący i Vice Przewodniczący Rady, Przewodniczący Komisji: Samorządowej, Oświaty, Rolnictwa i Komisji Rewizyjnej. Materiały niezbędne do monitorowania planu (poziom oczekiwanych wskaźników osiągnięć planu) będą opracowywane przez Referat Funduszy Europejskich w Urzędzie Gminy w Parzęczewie przy współpracy z podmiotami uczestniczącymi we wdrażanie poszczególnych projektów. 72 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. XIII.2. Sposoby oceny. Oceną wdrażania Strategii Rozwoju zajmie się Komisja Organizacyjna Rady Gminy w Parzęczewie. Komisja spotyka się raz w miesiącu na tydzień przed pozostałymi komisjami Rady. Bieżące wnioski komisji będą przedstawiane bezpośrednio na poszczególnych komisjach Rady Gminy. Natomiast raz do roku (na miesiąc przed udzieleniem Wójtowi absolutorium) kompleksowy raport z oceny wdrażania Strategii przedstawi publicznie podczas sesji Przewodniczący Komisji Organizacyjnej. Materiały niezbędne do oceny planu będą opracowywane przez Referat Funduszy Europejskich w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. XIII.3. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi. Inicjowanie współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi odbywać się będzie poprzez budowanie partnerstwa publiczno – prywatnego (Lokalnej Grupy Działania LGD) w ramach Pilotażowego Programu Leader +. Tak zbudowane partnerstwo podejmowałoby działania na rzecz rozwoju gminy i regionu, a także przyczyniłoby się do aktywizacji oraz współpracy lokalnych środowisk. Inicjowaniem współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi zajmie się Referat Funduszy Europejskich w Urzędzie Gminy w Parzęczewie przy współpracy z Agroinkubatorem Przedsiębiorczości w Parzęczewie. XIII.4. Public Relations. Podczas badań społecznych przeprowadzonych na terenie gminy Parzęczew, na pytanie: W jaki sposób chciał(a)by się Pan(i) dowiadywać o tym, co się dzieje w gminie? 31% ankietowanych mieszkańców odpowiedziało że z artykułów publikowanych w lokalnej prasie, 23% - z ogłoszeń umieszczanych na tablicach ogłoszeniowych w Urzędzie Gminy, 21% od radnych i sołtysów podczas wiejskich spotkań, a 10 % - z tablic informacyjnych na sołectwach. W związku z powyższym Public Relations Strategii Rozwoju Gminy Parzęczew opierać się będzie na zamieszczaniu informacji o realizowanych projektach i zadaniach inwestycyjnych w lokalnej prasie: „Biuletynie Informacyjnym Gminy Parzęczew”, „Expressie Ilustrowanym” - dodatek „Bliżej Ciebie”, w gminnym i powiatowym serwisie internetowym a także na tablicach informacyjnych zainstalowanych w Urzędzie Gminy oraz w każdym sołectwie. Komunikacją społeczną zajmie się Referat Funduszy Europejskich w Urzędzie Gminy w Parzęczewie. Wszystkie działania promocyjne dotyczące informacji na temat współfinansowania projektów i zadań inwestycyjnych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF), Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych (EAGGiF) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego będą zgodne z Rozporządzeniem Nr 1159/2000/WE. XIV. Aktualizacja strategii. Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew jest dokumentem „żywym” i będzie poddawana określonym modyfikacjom wraz z upływem czasu. Długi horyzont czasowy wymaga elastycznego planowania, w wyniku którego określa się zadania, które poddają się aktualizacji. Raz ustalone nie powinny być one uznawane za niezmienialne. Zasadniczo, każdy plan strategiczny powinien mieć charakter kroczący. W określonych odstępach czasu (np. corocznie) wszystkie realizowane programy powinny być poddawane przeglądowi, w wyniku którego mogą zapadać decyzje o konieczności ich 73 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. weryfikacji. Natomiast w odstępach kilkuletnich (np. co 4-5 lat) należy dokonać przeglądu celów strategicznych oraz zasadniczych obszarów problemowych strategii. W ten sposób strategia, jej programy i zadania, mogą być dostosowywane do aktualnych warunków i pojawiających się, wcześniej nie przewidywanych, okoliczności. W trakcie realizacji strategii może pojawić się konieczność zaprojektowania i uruchomienia nowych zadań. Zmiany treści strategii polegające na uzupełnianiu zawartych w niej zadań i projektów muszą być także możliwe. Rada Gminy jako pierwotny realizator procesów opracowywania strategii zajmie się generowaniem nowych zadań i projektów. Natomiast działania aktualizacyjne będą leżeć w gestii realizatora strategii, a więc Wójta Gminy, który w tym względzie będzie posiłkować się opiniami formułowanymi przez Zespół Doradczy ds. Strategii Rozwoju Gminy. Taki system zapewni różnorodność poglądów na określone zagadnienia, dając lepsze podstawy merytoryczne dla ostatecznego procesu decyzyjnego. Podsumowując, aktualizacja programów istniejących w ramach strategii oraz możliwość jej uzupełniana o całkiem nowe programy gwarantuje, że plan strategiczny będzie na bieżąco odzwierciedlał potrzeby Gminy. Natomiast zaproponowany instytucjonalny system wdrażania i monitorowania procesu realizacji Strategii podwyższa prawdopodobieństwo efektywnego i sprawnego zarządzania. SPIS TABEL Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela 74 1. Podział administracyjny gminy. ................................................................... 4 2. Struktura ludności pod względem miejsca zamieszkania na dzień 31.12.2003r. .. 6 3. Główne cieki wodne gminy Parzęczew. ......................................................... 8 4. Długość dróg na terenie gminy z podziałem na zarządy. ................................ 13 5. Struktura ludności pod względem posiadanych gospodarstw i działek rolnych. .. 19 6. Struktura własności gruntów na terenie gminy. ............................................ 20 7. Struktura podstawowych branż na terenie gminy w latach 1999 – 2003. ......... 24 8. Liczba osób zatrudnionych w danych sektorach w latach 1999 – 2003. ............ 24 9. Struktura użytkowania gruntów. ................................................................ 26 10. Struktura gospodarstw rolnych wg miejsca zamieszkania użytkownika .......... 26 11. Struktura ludności gminy Parzęczew według płci i wieku na 20.05.2002r. ...... 30 12. Przyrost naturalny oraz ruch wędrówkowy w gminie Parzęczew. ................... 30 13. Ludność w wieku 13 lat i więcej wg poziomu wykształcenia i grup wieku. ..... 31 Strategia Rozwoju Gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. Struktura bezrobocia w gminie Parzęczew w latach 2001 – 2003. ................. Struktura bezrobocia w gminie za ostatni kwartał 2003r. ............................. Struktura placówek oświatowych na terenie gminy na koniec 2003r. ............. Odsetek osób zagrożonych ubóstwem w gminie w 2002r. ............................ Bezrobocie w kraju, województwie łódzkim i powiecie zgierskim. .................. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w gminie Parzęczew. .............. Ludność gminy według płci i ekonomicznych grup wieku na 20.05.2002r. ...... Analiza bezrobocia wśród młodzieży w latach 2001 – 2003. ......................... Bezrobotni absolwenci na terenie gminy w latach 2002 – 2003. ................... Ruch bezrobotnych na rynku pracy w powiecie zgierskim. ............................ Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w gminie. ................................ Główne cele i zadania gminy Parzęczew na lata 2004 – 2009. ...................... 32 33 33 36 37 37 38 39 39 39 40 47 SPIS RYSUNKÓW Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 1. Struktura gruntów wg klas bonitacyjnych. .............................................. 7 2. Liczba podmiotów gospodarczych w latach 1999 – 2003. ....................... 23 3. Średnia liczba osób zatrudnionych w danych sektorach. .......................... 25 4. Struktura użytków rolnych wg klas bonitacyjnych. ................................. 26 5. Kierunki gospodarki rolniczej na terenie gminy. ..................................... 27 6. Ludność gminy Parzęczew w latach 1999 – 2003. .................................. 29 7. Struktura ludności gminy Parzęczew wg płci. ......................................... 29 8. Przyrost naturalny i ruch wędrówkowy ludności gminy. ........................... 31 9. Ludność gminy w wieku 13 lat i więcej wg wykształcenia. ....................... 31 10. Stopy bezrobocia dla kraju, województwa i powiatu. ............................. 32 11. Dynamika wykrywalności przestępstw kradzieży mienia na terenie gminy. 34 12. Odpowiedzi mieszkańców na pytanie: Czy jest Pan(i) zadowolony(a), czy też niezadowolony(a) z tego, że mieszka Pan(i) w gminie Parzęczew? .............. 35 13. Ludność gminy wg ekonomicznych grup wieku. .................................... 38 14. Drzewo problemów gminy Parzęczew. .................................................... 43 15. Drzewo celów. .................................................................................... 46 16. Schemat organizacyjny Urzędu Gminy w Parzęczewie. .............................. 69 17. Schemat organów uczestniczących w procesie wdrażania strategii. ............. 70 75