(1). D dzieciński(e)j (1 - Słownik polszczyzny XVI wieku
Transkrypt
(1). D dzieciński(e)j (1 - Słownik polszczyzny XVI wieku
Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna hasło: DZIECIŃSKI (stan na dzień: 29-11-2015) www.spxvi.edu.pl strona 1/1 DZIECIŃSKI (21) ai e jasne. sg m A dzieciński (1). ◊ L dziecińskim (1). ◊ f N dziecińskå (1). ◊ D dzieciński(e)j (1). ◊ A dziecińską (2). ◊ n N dzieciński(e) (1). ◊ pl N subst dzieciński(e) (2). ◊ G dziecińskich (2). ◊ A subst dzieciński(e) (5). ◊ D sg n skostn po dziecińsku (5). Sł stp notuje, Cn s. v. dziecinność, Linde XVI – XVIII w. Przymiotnik od „dziecina”: właściwy dziecku, dotyczący dziecka; infantilis, puerilis Cn (21) : TarDuch B; bo nagły gniew wilcżych obycżáiow naſladuie, á miękki dziecinſkich. BielŻyw 88; Poſláłem mu piłę y mácżugę áby gry ſtroił dziećińskie HistAl D8v, C4, C6v; Leop Dan 14/19; UstPraw B4; Mącz 5b; A ty wſzechmogący Pánie/ ktoryś w ten cżás racżył okázáć Boſki á nie dziecińſki rozum mędrcom onym ſwiáthá tego/ rácż miłośćiwie obiáſnić a oſwiećić też thy nędzne rozumy náſze RejPos 40v; HistLan D4; CzechRozm 237v; Calep 1099b. W porównaniu (1): Y owſzem tákowych piiánicow przyrownywa lekkomyślnośći práwie dźiećińſkiey PowodPr 72. Wyrażenia: »lata dziecińskie« (1): Zátym Tárſia wyrosłá z lat dziećińſkich/ y pocżęłá z innymi pánnámi do ſzkoły chodzić HistRzym 18. »pieluchy dziecińskie« (1): Gdym kładł obłok odzienie iego/ y gdym ie vwijáł w mrok iákoby w pieluchy dziećińſkie [quasi pannis infantiae]? Leop Iob 38/9. Wyrażenie przyimkowe: »po dziecińsku« ‒ pueriliter Mącz, Calep (5): Adolescenturio, Pieśćić ſie/ po dziećinsku ſobie poczináć/ też z dźiecińſtwá wychodźić ku młódźy. Mącz 262a, 329d; Trzebáby ſię koniecżnie X. K. ſámemu z ſobą dobrze pogodźić/ [...] żeby nie bárźiey płákał po dźiećińſku niż go vbito y niż go boli CzechEp 92, 82; Calep [873]a. Przen: Słaby, niepoważny (1) : Sumnienie/ káznodźieie/ piſmo/ zá nic mamy. Klątwá/ dziećinſka grozá. LeovPrzepSamb b4v. Cf DZIECIĘCY, DZIECINNY SB