OBRAZ PADACZKI W POLSKICH GAZETACH CODZIENNYCH

203
Epileptologia, 2007, 15: 203-210
OBRAZ PADACZKI W POLSKICH GAZETACH CODZIENNYCH
PRESENTATION OF EPILEPSY IN POLISH DAILY NEWSPAPER
Mariusz Siemiński, Justyna Kunikowska, Walenty M. Nyka
STRESZCZENIE
SUMMARY
Wprowadzenie. Pacjenci z padaczką często ponoszą konsekwencje negatywnego społecznego
nastawienia. Na stosunek społeczeństwa do chorych duży wpływ mają media. Z tego względu publikacje na temat padaczki powinny być monitorowane przez środowisko medyczne.
Cel. Ocena sposobu prezentacji padaczki na łamach polskiej prasy codziennej oraz wiarygodności artykułów na temat padaczki i ich wpływu
na przesądy i uprzedzenia z nią związane.
Materiał i metoda. Analizie poddano publikacje
ukazujące się w 2 ogólnopolskich dziennikach od
01.01.2002 do 31.12.2005 r. Przeszukano elektroniczne archiwum gazet, posługując się słowami
kluczowymi: „padaczka”, „epilepsja”, „napad
drgawkowy”. Artykuły zawierające któreś z tych
słów kwalifikowano do następujących grup tematycznych: Etiologia, Obraz kliniczny, Pierwsza pomoc w trakcie napadu, Życie z padaczką, Praca,
Ciąża, Stosunek społeczeństwa do padaczki, Terapia, Leki przeciwpadaczkowe (LPP), Artykuły zawierające błędy, Artykuły nie zawierające informacji merytorycznych.
Wyniki. W analizowanym okresie gazety opublikowały 2 397 758 tekstów. Słowa kluczowe znalazły się w 431 artykułach (0,017%). Merytorycznych informacji na temat choroby nie zawierało
59,8% publikacji. Nie było artykułu dotyczącego
udzielania pierwszej pomocy podczas napadu padaczkowego. Udział procentowy pozostałych
grup tematycznych wyglądał następująco: Etiologia – 6,1%; Obraz kliniczny – 2,3%; Życie z padaczką – 10,7%; Praca – 2,3%; Ciąża – 0,7%; Stosunek społeczeństwa do padaczki – 3%; LPP
– 8,4%; Terapia – 1,4%. Informacje nieprawdziwe
zawierało 5,3% artykułów.
Wnioski. Padaczka nie jest właściwie prezentowana w polskich gazetach codziennych. Brakuje
informacji, jak postępować podczas napadu oraz
o biologicznych aspektach choroby. Fakty są pre-
Introduction. Patient with epilepsy often suffer
from negative social attitude towards this disease.
The attitude of the society to a disease is strongly
influenced by media. That is why publications on
epilepsy should be monitored by medical professionals.
Aim of the study. The aim of this study was to
assess the mode of presenting epilepsy in polish
daily newspapers. We also aimed to examine the
reliability of those publications and their impact
on misconceptions and prejudices related to epilepsy.
Material and method. Articles published in two
Polish daily newspapers between 01.01.2002 and
31.12.2005 were analysed. The electronic archives
of the newspapers were searched with following
key words: “padaczka”, “epilepsja”, “napad
drgawkowy”. Articles containing those words were
classified to one of the following topic groups:
Etiology, Clinical symptoms, First aid in case of
seizure, Living with epilepsy, Employment of patients, Pregnancy, Attitude, Therapy, Antiepileptic
drugs (AEDs), Erroneous articles, Non-informative articles.
Results. The newspapers have published 2 397
758 articles in the analyzed period. The key words
were found in 431 articles (0,017%). 59.8% of
those publications contained no relevant information on epilepsy. No articles upon first aid in case
of seizure were found. The following percentage
of articles fit each of the topic groups: Etiology
– 6.1%; Clinical Symptoms – 2.3%; Living with epilepsy – 10.7%; Employment – 2.3%; Pregnancy
– 0.7%; Attitude to epilepsy – 3%; AEDs – 8.4%;
Therapy – 1.4%; 5.3% of the articles contained
errors.
Conclusions. Epilepsy is not presented in Polish
newspaper properly. There is no information about
first aid in case of seizure and about the biological aspects of the disease. All the facts are pre-
Praca wpłynęła 08.05.2007 r.
Received May 8, 2007.
PRACE ORYGINALNE • ORIGINAL PAPERS
Klinika Neurologii Dorosłych, Akademia Medyczna w Gdańsku
204
Mariusz Siemiński, Justyna Kunikowska, Walenty M. Nyka
zentowane bardzo wybiórczo oraz powierzchownie. Dokładnie natomiast są publikowane informacje dotyczące refundacji leków i świadczeń socjalnych związanych z padaczką.
PRACE ORYGINALNE • ORIGINAL PAPERS
Słowa kluczowe: Padaczka w mediach – Nastawienie społeczne – Prasa codzienna
WPROWADZENIE
G
azety są jednym z głównych źródeł informacji na tematy związane ze zdrowiem. Z tego względu mogą stanowić bardzo skuteczne narzędzie w działaniach
mających na celu promocję zdrowia i zdrowego trybu życia, rozpowszechnianie wiedzy na temat pierwszej pomocy lub kształtowania właściwego odbioru społecznego
pacjentów cierpiących na konkretną chorobę. Zasięg działania publikacji prasowych
stawia wysokie wymagania wobec merytorycznej zawartości artykułów, zwłaszcza
tych poświęconych zagadnieniom zdrowotnym – informacja błędna może doprowadzić do nieumiejętnego udzielania pomocy choremu, zbagatelizowania groźnych
objawów lub stygmatyzacji osób chorych.
Pacjenci cierpiący z powodu padaczki,
oprócz objawów choroby, muszą się zmagać z narastającymi przez wieki mitami
i przesądami dotyczącymi tej choroby. Ze
względu na niezwykłość symptomów padaczkę traktowano jako zjawisko nadnaturalne, zagrażające świadkom napadów
i czyniące z chorych osoby mniej wartościowe. W dzisiejszych czasach wciąż spotyka się uwspółcześnioną wersję tej opinii. W wielu badaniach prowadzonych
w Polsce i na świecie stwierdzono zbyt niski poziom wiedzy na temat padaczki oraz
duże rozpowszechnienie błędnych opinii
na temat tej choroby. Padaczkę traktuje się
jako chorobę psychiczną – uważało tak 19%
ankietowanej brytyjskiej populacji (Jacoby
sented in a selective and superficial manner. Nevertheless all information about social help and
treatment reimbursement are published in details.
Key words: Epilepsy in media – Public attitude
– Daily newspapers
i wsp., 2004). Nierzadko można też spotkać opinie, że choroba ta jest skutkiem
działania sił nadprzyrodzonych (Siemiński
i wsp., 2002; Fong i Hung, 2002). Chorzy
z padaczką u części osób zdrowych budzą
lęk. Odsetek respondentów opisujących
tego typu emocje w badaniach polskiej populacji prowadzonych w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku wahał się od 6,9 do 16,66% (Zieliński
i Zaremba, 1970; Kobylińska i Pawlak,
1987). Bardzo niepokojący jest obserwowany fakt braku wiedzy na temat prawidłowego udzielania pomocy osobie w trakcie napadu padaczkowego i po nim – ponad 60% ankietowanych w różnych badaniach osób „pomagając” wykonywałoby
czynności mogące spowodować pogorszenie stanu pacjenta [np. krępowałoby kończyny] (Siemiński i wsp., 2002; Kankirawatana, 1999).
W badaniach dotyczących stosunku do
chorych na padaczkę ankietowane zdrowe
osoby deklarują gotowość do zatrudniania
pacjentów z padaczką lub do pracowania
razem z nimi. W telefonicznej ankiecie
przeprowadzonej wśród mieszkańców Nowej Zelandii, obejmującej grupę 400 osób,
63% mężczyzn i 74% kobiet twierdziło, że
pacjenci z padaczką powinni być zatrudniani tak jak inne osoby (Hills i MacKenzie, 2002). Za pełną dostępnością miejsc
pracy dla chorych opowiedziało się także
74% spośród 235 osób uczestniczących
w badaniu poświęconym stosunkowi do padaczki w społeczeństwie Republiki Czech