kryteria ocen z języka polskiego w klasie v

KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V
OCENA NIEDOSTATECZNA:
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
- Nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać najprostszych zadań objętych
programem nauczania języka polskiego;
- Nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie wiedzy o języku, frazeologii
i redagowania podstawowych wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu
budowy i analizy utworu literackiego przewidzianych podstawą programową;
- Nie czyta lektur, nie odrabia prac domowych, nie jest przygotowany do zajęć,
nie pracuje na lekcji, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego;
- Pisze nieortograficznie, nie poprawia błędów i nie czyni nic, by ten fakt zmienić;
- Nie wykazuje zainteresowania przedmiotem - mimo starań nauczyciela;
- Nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.
OCENA DOPUSZCZAJĄCA:
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował w minimalnym stopniu wiadomości
i umiejętności przewidziane w programie nauczania. Wykazuje zainteresowanie
przedmiotem, pracuje na lekcjach i jest do nich na miarę swoich możliwości przygotowany
(posiada podręcznik, zeszyt, ćwiczenia). Z pomocą nauczyciela wykonuje zadania
o najniższym stopniu trudności.
Nauka o języku:
Uczeń:
• poprawnie, zdaniami odpowiada na pytania odnoszące się do przeczytanego tekstu lub
doświadczeń z życia,
• wyjaśnia znaczenie wyrazu, posługując się słownikiem lub encyklopedią,
• odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych,
• poprawnie używa form czasu, osoby i liczby,
• odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych (w związku z ortografią),
• stopniuje regularnie przymiotniki i przysłówki,
• na ogół poprawnie pisze podstawowe wyrażenia przyimkowe,
• poprawnie stosuje spójniki w zdaniu pojedynczym,
• wyróżnia liczebnik spośród innych części mowy,
• poprawnie zapisuje 30% ortogramów poznanych na lekcjach, systematycznie
poprawia błędy,
• zna zasady pisowni zakończeń rzeczowników – i, -ii, -ji i stosuje je w praktyce,
• zna zasady pisowni wyrazów z ż, rz, ó, u, h, ch i zgodnie z nimi zapisuje wyrazy z
zakresu czynnego słownictwa,
• zapisuje wielkimi literami nazwy własne,
• odróżnia zdanie i równoważnik zdania, tworzy szeregi wyrazowe,
• świadomie stosuje podstawowe znaki interpunkcyjne,
•
•
•
•
poprawnie stosuje przecinki przy wyliczaniu,
rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu, kierując się pytaniami,
rozpoznaje zdanie złożone na podstawie liczby orzeczeń,
rozpoznaje podstawowe części zdania (podmiot i orzeczenie).
Wypowiedź, tekst:
Uczeń:
• redaguje życzenie, gratulacje, pozdrowienia,
• pracując w zespole, prowadzi rozmowę na określony temat (uważnie słucha
wypowiedzi kolegów),
• poprawnie zapisuje dialog,
• tworzy opowiadanie, uwzględniając chronologię zdarzeń i związki przyczynowo
skutkowe,
• opowiada treść przeczytanych tekstów,
• relacjonuje wydarzenie z wycieczki,
• opisuje wygląd zewnętrzny postaci,
• dostrzega rolę wyrazów określających w uszczegółowianiu i uplastycznianiu opisu,
• uczestniczy we wspólnej redakcji planu wydarzeń,
• porządkuje wydarzenia w tekście,
• redaguje list elektroniczny,
• wspólnie z kolegami lub nauczycielem redaguje notatkę z lektury.
Kształcenie literackie i kulturowe:
Uczeń:
• rozumie pojęcia: narrator, osoba mówiąca w wierszu, nadawca, odbiorca, adresat,
• wskazuje dialogi w tekście,
• czyta głośno z odpowiednią intonacją zdaniową,
• dzieli się z innymi opiniami na temat przeczytanego tekstu,
• wskazuje głównych bohaterów,
• wyszukuje w tekście fragmenty opisujące postać literacką,
• opowiada o zdarzeniach tworzących akcję,
• wyszukuje w tekście odpowiedzi na postawione pytanie,
• dostrzega powtarzalność układu zwrotek i liczby wersów w zwrotkach,
• wygłasza tekst z pamięci zgodnie z jego rytmem,
• zauważa wyrazy naśladujące dźwięki,
• rozpoznaje legendę, potrafi podać konkretny przykład,
• rozumie pojęcie mitu,
• odróżnia wiersz od prozy,
• zna wybrane postaci mitologiczne,
• dostrzega różnicę pomiędzy teatrem a filmem,
OCENA DOSTATECZNA:
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą,
ale wykazuje większą samodzielność w wykonywaniu zadań, wymaga jedynie
ukierunkowania ze strony nauczyciela. Ponadto:
Nauka o języku:
Uczeń:
• poprawnie akcentuje czasowniki na 2. i 3. sylabie od końca,
• posługuje się formą bezokolicznika, korzystając ze słownika,
• odmienia przez przypadki w l. poj. i l. mn. Rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki,
• określa przypadek, liczbę i rodzaj rzeczownika i przymiotnika,
• zna rodzaje liczebników,
• poprawnie pisze 50% ortogramów poznanych na lekcjach,
• wskazuje grupę podmiotu i grupę orzeczenia w zdaniu pojedynczym,
• wskazuje w związkach wyrazy określane i określające,
• tworzy zdania złożone, ukazując różne zależności pomiędzy faktami,
• dostrzega potrzebę używania znaków interpunkcyjnych w zdaniach złożonych.
Wypowiedź, tekst:
Uczeń:
• redaguje życzenia, gratulacje uwzględniając charakterystyczne dla tych form środki
językowe – zwroty grzecznościowe, wykrzykniki,
• tworzy lub odtwarza dialogi rzeczywiste lub wyobrażone,
• tworzy opowiadanie, stosując wyrazy i wyrażenia sygnalizujące następstwo w czasie,
• opisuje wygląd postaci, uwzględniając wyrazy określające stosunki przestrzenne
między elementami opisu przedmiotu, scenografii,
• nadaje tekstowi tytuł,
• próbuje samodzielnie zredagować odtwórczy plan wydarzeń w formie
równoważników,
• rozumie pojęcie akapitu,
• zwraca uwagę na pisownię zwrotów grzecznościowych,
• dba o estetykę i układ graficzny,
• swobodnie redaguje notatkę z obserwacji,
• samodzielnie redaguje zdania do wspólnego zapisu notatki.
Kształcenie literackie i kulturowe:
Uczeń:
• odnajduje w tekście fragment potrzebny do argumentacji,
• wskazuje bohaterów pierwszoplanowych i drugorzędnych,
• opisuje elementy świata przedstawionego, odnajduje w tekście odpowiednie
fragmenty,
• dostrzega powtarzalność układu rymów w zwrotkach i potrafi określić ich rodzaj,
• wygłasza tekst ze świadomością budowy wiersza, z odpowiednią dynamiką i
właściwym tempem,
• rozpoznaje wyrazy dźwiękonaśladowcze w poezji,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
rozpoznaje uosobienie w bajce,
rozpoznaje legendę jako utwór łączący historię lub religię z fantastyką,
rozpoznaje mit jako opowieść o wierzeniach starożytnych Greków,
rozumie słowo poezja jako utwory wierszowane mówiące o przeżyciach i uczuciach,
zna wybrane mity, legendy,
dostrzega związek budowy piosenki z wierszem,
wymienia rodzaje powieści i potrafi wskazać główny wątek utworu,
zna podstawowe gatunki filmowe,
potrafi wymienić twórców filmu i sztuki teatralnej,
dostrzega podstawowe środki wyrazy sztuki filmowej i teatralnej,
dostrzega swoistość przekazu sztuki ikonicznej.
OCENA DOBRA:
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną, ale wykazuje
niemal całkowitą samodzielność w wykonywaniu poszczególnych zadań, rzadko korzysta
z pomocy nauczyciela. Ponadto:
Nauka o języku:
Uczeń:
• na ogół wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne w tworzonych tekstach,
• tworzy czasowniki dokonane i niedokonane, poprawnie akcentuje formy czasowników
zakończone na –by, - byś, - -byście,
• poprawnie pisze cząstki: byś, bym, by w czasownikach,
• poprawnie pisze nie z przymiotnikami w stopniu równym,
• poprawnie pisze często używane wyrażenia przyimkowe,
• stosuje poprawne formy liczebników głównych, porządkowych, zbiorowych,
• rozróżnia liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe,
• poprawnie zapisuje wielowyrazowe nazwy własne i pospolite,
• opanował 70% ortogramów opracowanych na lekcjach,
• poprawnie stosuje i tworzy równoważniki zdań,
• przekształca zdanie na równoważnik i odwrotnie,
• porządkuje składniki zdania ze względu na ich kolejność,
• oddziela przecinkiem jednorodne człony składniowe,
• wskazuje i nazywa wszystkie części zdania,
• tworzy zdania synonimiczne,
• rozróżnia zdanie złożone współrzędnie od złożonego podrzędnie,
• wie, gdzie należy postawić przecinek w zdaniu złożonym (spójniki).
Wypowiedź, tekst:
Uczeń:
• zapisuje dialog w opowiadaniu, stosując właściwą interpunkcję,
• w tworzonych wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół poprawnie stosuje związki
frazeologiczne,
• unika powtarzania wyrazów w tekście,
•
•
•
•
•
•
•
w określaniu cech przeciwstawnych wykorzystuje przymiotniki i przysłówki
zaprzeczone,
dokonuje oceny postaci,
samodzielnie redaguje odtwórczy plan wydarzeń,
dzieli tekst na części w porządku logicznym (akapity),
redaguje dziennik z uwzględnieniem
sfomułowań dotyczących przeżyć
wewnętrznych,
nadaje tytuły akapitom,
samodzielnie redaguje sprawozdanie i opis krajobrazu uwzględniając w nich co
najmniej po cztery elementy charakterystyczne dla tych form wypowiedzi.
Kształcenie literackie i kulturowe:
Uczeń:
• odróżnia autora od narratora, poetę od podmiotu lirycznego,
• poprawnie odczytuje intencje i uczucia nadawcy w tekście,
• potrafi odczytać dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów,
• rozróżnia formy wypowiedzi w tekście: dialog, opis, opowiadanie,
• rozumie sens tytułu, akapitu,
• wyszukuje potrzebne informacje w tekście,
• ocenia zachowanie bohaterów,
• rozumie pojęcie akcji,
• potrafi wskazać wątek główny, poboczny i epizodyczny w powieści,
• formułuje pytania ogólne i szczegółowe do czytanego tekstu,
• podejmuje samodzielne próby określania czasu, przestrzeni i sytuacji mówienia w
tekście,
• dostrzega związek między budową wiersza a jego treścią, nastrojem,
• stara się interpretować wiersz w trakcie recytacji – barwa i siła głosu, intonacji,
• wskazuje wyrazy dźwiękonaśladowcze i rozumie ich funkcję,
• zna elementy budowy bajki
• wskazuje w legendzie elementy prawdziwe i fantastyczne,
• rozpoznaje powieść na podstawie elementów świata przedstawionego: narrator,
bohater, akcja i czas jej trwania, rozbudowana przestrzeń i potrafi określić jej rodzaj,
• wskazuje cechy utworu poetyckiego: budowa, podmiot mówiący, środki artystyczne,
• rozumie znaczenie wybranych związków frazeologicznych odwołujących się do
mitologii,
• zna terminy związane z filmem i teatrem,
• rozróżnia film animowany, aktorski, dokumentalny,
• rozumie funkcje plakatu filmowego,
• rozumie pojęcie recenzji.
OCENA BARDZO DOBRA:
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dobrą i opanował
wiadomości i umiejętności praktyczne w stopniu pozwalającym na w pełni samodzielne
wykonywanie ćwiczeń i zadań w obrębie poszczególnych działów. Ponadto:
Nauka o języku:
Uczeń:
• świadomie wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne,
• odróżnia czasowniki dokonane i niedokonane, rozumie ich funkcje i znaczenie,
• dostrzega ruchomość cząstki –by, zna zasady jej pisowni i zazwyczaj poprawnie ją
zapisuje w różnych miejscach w zdaniu,
• poprawnie odmienia rzeczowniki nieregularne,
• rozumie znaczenie liczebnika zbiorowego i dostrzega potrzebę jego stosowania,
• świadomie stosuje zaimki w wypowiedziach,
• opanował 90% ortogramów poznanych na lekcjach,
• rozumie funkcję równoważników zdań w różnych formach użytkowych,
• poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne w zdaniu pojedynczym i złożonym,
• poprawnie dokonuje analizy składniowej zdań pojedynczych i złożonych,
• zna wszystkie części zdania i potrafi je wskazać w zdaniu.
Wypowiedź, tekst:
Uczeń:
• zestawia cechy przeciwstawne, tworząc opisy kontrastowe, dokonuje porównań,
• samodzielnie planuje własną wypowiedź ustną i pisemną, ustala zakres treści, formę i
styl, np. wesołe opowiadanie,
• uzasadnia swoje zdanie, przytacza trafne argumenty, przekonuje o swoich racjach,
• odtwarza zdarzenia, relacjonuje ich przebieg w formie sprawozdania,
• redaguje dziennik z pespektywy własnej lub bohatera literackiego,
• redaguje opis przedmiotu, postaci, krajobrazu, scenografii uwzględniając wszystkie
elementy charakterystyczne dla tych form wypowiedzi.
Kształcenie literackie i kulturowe:
Uczeń:
• łączy poznanych autorów z utworami,
• potrafi odróżnić bajkę od innych tekstów,
• poprawnie odczytuje relacje nadawczo – odbiorcze w związku z poznawaniem
różnych tekstów kultury,
• trafnie rozpoznaje i określa narratora,
• podejmuje próby odczytania idei utworu,
• wyszukuje potrzebne informacje z kilku tekstów informacyjnych, sporządza notatki,
dostrzega przyczynowo – skutkową strukturę utworu,
• rozumie pojęcie świata przedstawionego, trafnie opisuje jego elementy,
• interpretuje głosowo wiersz ze świadomością nastroju i uczuć w nim wyrażonych,
•
•
•
•
•
•
•
•
porównuje teksty, wskazuje podobieństwa i różnice,
dostrzega i omawia funkcje uosobienia, porównania, epitetów, wyrazów
dźwiękonaśladowczych w tekście,
dostrzega symboliczne sensy w micie,
stosuje środki poetyckiego wyrazu we własnych wypowiedziach,
poprawnie posługuje się frazeologizmami nawiązującymi do mitologii,
wskazuje różnice między dziełem literackim a jego wersją filmową, rozumie pojęcie
adaptacji filmowej, ekranizacji,
opisuje dzieło filmowe i teatralne ze względu na jego środki wyrazu i elementy świata
przedstawionego,
trafnie rozróżnia gatunki filmowe i teatralne oraz rodzaje powieści.
OCENA CELUJĄCA:
Uczeń otrzymuje ocenę celującą, gdy opanował pełny zakres umiejętności i wiadomości
przewidzianych przez program nauczania języka polskiego, ale proponuje oryginalne
rozwiązania świadczące o zainteresowaniu przedmiotem. Ponadto:
-
Czyta lektury spoza programu nauczania i potrafi wzorcowo przedstawić ich treść;
Rozwija swe zainteresowania i uzdolnienia przez samodoskonalenie;
Swobodnie posługuje się wszystkimi formami wypowiedzi pisemnej przewidzianymi
w programie nauczania oraz tworzy własne teksty interesujące pod względem treści
i stylu;
Dokonuje własnej interpretacji utworu;
Uczestniczy i osiąga sukcesy w konkursach, głównie w kuratoryjnym konkursie
humanistycznym oraz recytatorskim, ortograficznym, literackim, językowym itp.
(w szkole i poza nią);
Aktywnie uczestniczy w przygotowaniu programów artystycznych, spektakli
na imprezy szkolne, włącza się w realizację projektów o charakterze
humanistycznym.