dolnośląski zespół porejestrowego
Transkrypt
dolnośląski zespół porejestrowego
DOLNOŚLĄSKI ZESPÓŁ POREJESTROWEGO DOŚWIADCZALNICTWA ODMIANOWEGO i ROLNICZEGO Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych na Dolnym Śląsku JĘCZMIEŃ OZIMY 2013 (2011-2013) Zeszyt 2 ( 15 ) wydawnictwo sto czterdzieste drugie Tomaszów Bolesławiecki. Sierpień 2013 Dolnośląski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego przewodniczący: mgr inż. Anna Kamińska z-ca: prof. dr hab. Jan Kaczmarek z-ca: prof. dr hab. Henryk Bujak sekretarz: mgr inż. Ewa Śmiałek Stacja Koordynująca PDOiR na Dolnym Śląsku: Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Zybiszowie 55-080 Kąty Wrocławskie dyrektor: mgr inż. Anna Kamińska e-mail [email protected] www.zybiszow.coboru.pl tel. 71-316-96-31 Opracował: mgr inż. Ludwik Kotowicz Publikacja chroniona prawem wydawcy; każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy Wydawca: ZDOO Tomaszów Bolesławiecki I. Wstęp W opracowaniu wykorzystano wyniki 10 doświadczeń wykonanych na Dolnym Śląsku w latach 2011 – 2013, w tym 4 przeprowadzonych w roku 2013. W sezonie 2012/2013 badano 10 najwartościowszych odmian spośród 27 znajdujących się w krajowym rejestrze. Doświadczenia prowadzono na dwóch poziomach agrotechnicznych: a1 – przeciętnym, a2 – wysokim (zwiększone o 40 kg nawożenie azotowe, zwalczanie chorób grzybowych, stosowanie antywylegacza i dolistne dokarmianie mikronawozami) W opracowaniu, poza ogólnymi charakterystykami wszystkich odmian badanych w doświadczeniach PDOiR w roku 2013 podano również charakterystykę odmian najnowszych, wpisanych do krajowego rejestru wiosną bieżącego roku. II. Analiza wyników doświadczeń Zima 2012/2013 charakteryzowała się częstą okrywą śnieżną i długotrwałością. Wiosenne ruszenie wegetacji nastąpiło dopiero pomiędzy 11 a 15 kwietnia 2013r. Uzyskane plony jęczmienia ozimego kształtowały się na najniższym od wielu lat poziomie i były niższe o 18,7 % niż w roku 2011. Najwyżej plonowały odmiany Souleyka, Antonella, Henriette i KWS Meridian natomiast najniżej Nickela, Metaxa i Scarpia. Najwyższe plony zebrano w Kondratowicach a najniższe w Jeleniej Górze. Wyższe niż w poprzednich latach było porażenie jęczmienia ozimego przez wszystkie oceniane w doświadczeniach choroby. Szczególnie nasiliło się występowanie rdzy jęczmienia i plamistości siatkowej. III. Charakterystyka odmian. (Poniższa charakterystyka odmian została sporządzona w oparciu o wieloletnie wyniki doświadczeń przeprowadzonych na terenie całego kraju) NICKELA. Odmiana dwurzędowa, typu browarnego o średniej wartości technologicznej. Mrozoodporność dość mała. Odporność na mączniaka – duża, na czarną plamistość – dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia, na rdzę źdźbłową – dość mała. Rośliny bardzo niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren – duża do bardzo dużej, wyrównanie średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym bardzo duża. Zawartość białka w ziarnie mała. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. SCARPIA. Odmiana typu pastewnego o przeciętnej mrozoodporności. Odporność na rynchosporiozę – dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i czarną plamistość – średnia, a na mączniaka – mała do bardzo małej. Rośliny o przeciętnej wysokości i odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym – średnie. Zawartość białka w ziarnie przeciętna. Plenność dobra do bardzo dobrej. LAVERDA. Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Mrozoodporność średnia. Odporność na mączniaka – duża, na rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i czarną plamistość – dość duża, na plamistość siatkową – średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym – przeciętna. Zawartość białka w ziarnie – dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby – średnia. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przedstawiciel hodowcy: Saaten Union Polska, ul. Straszewska 70, 62 – 100 Wągrowiec. METAXA Odmiana dwurzędowa, typu pastewnego. Plenność średnia. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Mrozoodporność prawie średnia. Odporność na mączniaka i czarną plamistość – dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia. Rośliny niskie do bardzo niskich, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Zawartość białka w ziarnie dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. SOULEYKA Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Mrozoodporność średnia. Odporność na mączniaka, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i czarną plamistość – duża, na rynchosporiozę – średnia. Rośliny o przeciętnej wysokości i dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Zawartość białka w ziarnie średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. ANTONELLA – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Mrozoodporność średnia. Odporność na mączniaka i czarną plamistość – duża do bardzo dużej, na plamistość siatkową i rynchosporiozę – duża, na rdzę jęczmienia – dość duża. Rośliny o przeciętnej wysokości i dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym mała. Zawartość białka w ziarnie średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. HENRIETTE – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Mrozoodporność średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową i rdzę jęczmienia – dość duża, na rynchosporiozę i czarną plamistość – średnia. Rośliny o przeciętnej wysokości i dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Zawartość białka w ziarnie i tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. HOLMES – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Mrozoodporność średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia, na czarną plamistość – dość mała. Rośliny dość niskie o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Zawartość białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. KWS MERIDIAN – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Mrozoodporność średnia. Odporność na rynchosporiozę – dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i czarną plamistość – średnia, na mączniaka prawdziwego – dość mała. Rośliny o przeciętnej wysokości i dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Zawartość białka w ziarnie i tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. TITUS – Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Mrozoodporność średnia. Odporność na pleśń śniegową, mączniaka prawdziwego i rdzę jęczmienia – dość duża, na plamistość siatkową, rdzę źdźbłową, rynchosporiozę i czarną plamistość – średnia. Rośliny wysokie do bardzo wysokich, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie. Gęstość ziarna w stanie zsypnym duża. Zawartość białka w ziarnie przeciętna. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Plenność dobra do bardzo dobrej. ODMIANY JĘCZMIENIA OZIMEGO ZAREJESTROWANE W 2013 ZENEK - odmiana wielorzędowa typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża. Na pleśń śniegową plamistość siatkową, rynchosporiozę średnia, na rdzę jęczmienia i czarną plamistość – dość mała. Rośliny o przeciętnej wysokości i odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna średnie. Gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie - średnia. Reprezentant zachowującego: DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. SU MELANIA - odmiana wielorzędowa typu pastewnego. Plenność dobra. Odporność na wszystkie podstawowe choroby - średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość słabej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna przeciętne. Gęstość ziarna w stanie zsypnym – średnia, zawartość białka w ziarnie dość duża. Reprezentant zachowującego: Saaten-Union Polska sp. z o.o. KOBUZ - odmiana wielorzędowa typu pastewnego. Plenność średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża, na pleśń śniegową i czarną plamistość – średnia, na plamistość siatkową i rynchosporiozę - dość mała, na rdzę jęczmienia – mała. Rośliny o przeciętnej wysokości i małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania wczesny. Masa 1000 ziaren bardzo mała, wyrównanie ziarna dość słabe. Gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała, zawartość białka w ziarnie - średnia. Zachowujący: Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. Tabela 1. Jęczmień ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru 2013. Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmian zagranicznych dodatkowo pełnomocnika w Polsce KWS -Lochow 1 KWS Meridian 2011 2 Scarpia 2007 3 Laverda 2009 4 Metaxa 2010 5 Souleyka 2010 6 Antonella 2011 7 Henriette 2011 8 Titus 2012 9 Nickela 2006 10 Holmes 2011 KWS - Lochow Polska, 57-150 Kondratowice, ul. Słowiańska 5, tel.71/3927314 Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec SW Seed sp. z o.o. ul. Terenowa 6g, 52-231 Wrocław tel. 71/3469869 Danko Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan Tabela 2. Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2013. Wyszczególnienie Kompleks gleb Klasa bonitacyjna gleby Zasobność gleby P2O5 Zasobność gleby K2O Zasobność gleby Mg PH gleby w KCl Przedplon Nawożenie N na poziomie a1 Nawożenie N na poziomie a2 Nawożenie P2O5 (kg/ha) Nawożenie K2O (kg/ha) Data siewu Obsada nasion na 1m2 Zaprawa nasienna Herbicyd Fungicyd a2 (pierwszy zabieg) Fungicydu a2 (drugi zabieg) Regulator wzrostu na a2 Nawóz dolistny na a2 Kondratowice Zybiszów Pawłowice Jelenia Góra 1 II średnia średnia średnia 7,1 Rzepak ozimy 44 84 40 60 24.09.2012 350 Astep 1 II wysoka wysoka średnia 6,3 Groch siewny jadalny 86 126 60 90 22.09.2012 350 Funaben Plus 2 IIIb wysoka średnia średnia 6,4 Pszenica ozima 60 100 50 80 24.09.2012 350 Funaben Plus 10 IVa bardzo wysokia bardzo wysokia średnia 5,8 Groch 68 108 60 90 17.09.2012 450 Orius 02WS Legato Plus 1,2l Glean 5g Chisel 50g + Grodyl 8g Legato Plus 1,25l Starane 0,8l Marathon 2l Mustang 0,5l Legato Plus 1,4l Tilt Turbo 1l Alert 375 1l Bumper 250 EC 0,5l Amistar 0,6l+Talius 0,2l + Artea 0,4l Swing Top 1,5l Falcon 0,6l Orius 0,7l Alert 0,8l Moddus 0,6l Moddus 0,6l Cerone 0,75l Moddus 0,6l Basfoliar 5l Basfoliar Extra 8l Basfoliar 6l Basfoliar 6l Tabela 3. Jęczmień ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru 2013. Kondratowice Miejscowość a1 a2 Zybiszów a1 Pawłowice a2 a1 Jelenia Góra a2 a1 a2 Zahamowanie wegetacji (data) - 4.12.2012 14.11.2012 17.11.2012 Ruszenie wegetacji (data) - 15.04.2013 11.04.2013 13.04.2013 Termin krzewienia (data) - 23.10.2012 24.10.2012 7.10.2012 Termin kłoszenia (data) 20.05 Termin dojrzałości wosk. (data) 17.05 20.05 23.05 23.05 24.05 28.06 10.07 11.07 7,0 9,0 - - 21.06 24.06 5,9 7,3 6,3 8,3 6,9 7,7 Mączniak prawdziwy (skala 90) Rdza jęczmienia (skala 90) - 6,5 7,6 7,0 7,9 Czarna plamistość liści (skala 90) - 7,1 7,9 7,1 7,6 8,1 8,7 Rynchosporioza (skala 90) - 7,2 7,6 6,1 7,0 8,7 8,1 Plamistość siatkowa (skala 90) - 4,9 6,7 6,6 7,6 7,1 8,1 - Wyleganie przed zbiorem (sk.90) 5,5 7,3 6,0 4,8 6,5 7,5 7,6 9,0 Wysokość roślin 99 95 102 98 90 90 107 91 Zbiór – omłot (cm) (data) Masa 1000 ziaren Plon ziarna (dt/ha) 9.07 16.07 16.07 24.07 46,02 49,29 40,75 41,79 40,17 43,85 43,38 44,54 85,4 94,7 62,9 61,2 57,9 71,3 57,0 67,6 Wyniki średnie wszystkich badanych odmian. „ – ” - brak obserwacji Tab. 4. Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2013 Poziom a1 Odmiana Średni plon, dt z ha Souleyka Poziom a2 Kondratowice Zybiszów Pawłowice Jelenia Góra Kondratowice Zybiszów Pawłowice Jelenia Góra 85,4 62,9 57,9 57,0 94,7 61,2 71,3 67,6 102 107 144 99 100 105 131 105 79 80 53 98 84 84 64 91 103 90 85 108 102 90 97 111 Scarpia 98 90 85 98 101 94 86 111 Laverda 99 112 108 105 102 120 113 114 Metaxa 96 87 79 91 88 87 80 82 Antonella 107 107 124 104 103 97 115 96 Henriette 110 107 123 92 110 109 111 97 Holmes 104 114 90 95 102 112 99 92 KWS Meridian 103 108 109 110 109 104 104 103 Nickela 2rz Titus 2rz – odmiana o dwurzędowej budowie kłosa, wzorzec – średni plon z wszystkich odmian badanych. Tabela 5. Jęczmień ozimy. Plon względny ziarna. Lata zbioru: 2011 - 2013 Plon ziarna Lp. Poziom a1 Odmiana Poziom a2 65,8 20122013 75,7 20112013 77,7 73,7 20122013 82,6 20112013 85,8 102 112 106 102 109 105 105 - - 78 - - 81 - - - - - - - 100 - - Scarpia 102 101 102 104 107 98 103 103 5 Laverda 106 95 97 103 86 111 97 99 6 Metaxa 92 89 91 94 98 89 85 87 91 7 - 102 110 105 - - 109 103 106 - Henriette - 94 108 100 - - 89 107 97 - 9 Holmes - 97 101 99 - - 102 101 101 - 10 KWS Meridian - 102 107 104 - - 102 105 103 - 2 6 8 2 4 8 2011 2012 2013 2011 2012 2013 wzorzec, dt/ha 81,9 85,5 92,2 91,5 1 Souleyka 108 107 105 2 Nickela 2rz - - 3 Titus 97 - 4 108 93 100 88 100 Antonella 8 Liczba doświadczeń 4 10 4 2rz – odmiana o dwurzędowej budowie kłosa, wzorzec – średni plon z wszystkich badanych odmian. 10 Tabela 6. Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenie od wzorca). Rok zbioru 2013. Lp. Odmiana wzorzec, skala 90 Mączniak prawdziwy Rdza jęczmienia Czarna plamistość liści Rynchosporioza Plamistość siatkowa a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 6,5 8,1 6,8 7,8 7,4 8,0 7,3 7,5 6,2 7,5 -0,2 0,1 0,0 0,0 0,9 0,6 0,4 0,4 1,1 0,9 1 Souleyka 2 Nickela 2rz 0,9 0,2 -0,6 -0,5 0,4 0,2 -0,1 0,1 -0,3 -0,6 3 Titus 0,7 0,1 0,3 0,3 0,2 0,1 0,1 0,0 0,2 -0,1 4 Scarpia -1,9 -1,1 -0,4 -0,5 -0,3 0,0 -0,1 0,1 -1,1 -0,8 5 Laverda -1,7 -0,8 0,5 0,0 -0,4 -0,1 -0,2 -0,3 -0,1 0,5 6 Metaxa 1,1 0,5 -0,4 0,3 -0,1 -0,2 -0,2 -0,6 -0,9 -1,3 7 Antonella 1,9 0,7 0,6 0,3 0,8 0,6 0,5 0,6 1,5 0,5 8 Henriette -1,2 -0,3 0,5 0,3 -0,9 0,0 -0,1 -0,2 -0,4 0,7 9 Holmes -0,2 0,1 -0,3 0,0 -0,6 -0,5 -0,3 -0,2 -0,1 0,1 10 KWS Meridian 0,6 0,5 -0,3 0,0 0,0 -0,6 0,0 0,1 0,1 0,0 Liczba doświadczeń 4 4 2 2 3 3 3 3 3 3 2rz – odmiana o dwurzędowej budowie kłosa, wzorzec – średnia z wszystkich odmian badanych. W tabeli zamieszczono jedynie średnią z tych doświadczeń, w których choroba wystąpiła. Tabela 7. Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe (odchylenia od wzorca). Rok zbioru 2013 Wyleganie (skala 90) Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Odmiana wzorzec* Souleyka Nickela 2rz Titus Scarpia Laverda Metaxa Antonella Henriette Holmes KWS Meridian Liczba doświadczeń Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) w fazie dojrz. mlecznej przed zbiorem a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 6,6 6,1 6,5 7,9 99 94 42,58 44,87 0,4 -0,1 1,1 -2,1 0,4 -0,1 0,4 0,5 0,1 -0,6 0,7 0,4 0,7 -1,9 0,2 -0,6 0,4 -0,1 0,7 -0,4 1,2 0,2 1,5 -3,0 -0,2 0,9 0,2 0,3 0,0 -1,0 0,1 -0,3 0,6 -0,8 0,1 0,1 -0,1 0,3 0,4 -0,4 1 -11 16 7 -4 -14 2 2 -2 3 3 -12 15 8 -3 -16 3 2 -4 3 -0,15 -3,60 3,33 -3,63 -0,1 -0,64 0,32 3,81 1,62 -0,95 -1,65 -1,59 3,48 -2,38 1,68 -0,87 -1,33 2,63 1,23 -1,20 2 3 4 2rz – odmiana o dwurzędowej budowie kłosa. Wzorzec – średnia wszystkich odmian badanych. Wyniki wylegania w tabeli zamieszczono jedynie z tych doświadczeń, w których zjawisko to wystąpiło. 4 Tomaszów Bol. 2013-01-24 Miejscowość, data Sz. P. Rafał JURKOWLANIEC Marszałek Województwa Dolnośląskiego Leszek GRALA Prezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej Zgodnie z art. 25 pkt. 4 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie oraz porozumieniami zawartymi przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych i Stację Doświadczalną Oceny Odmian w Tomaszowie Bol., pełniącą rolę Stacji Koordynującej PDO dla województwa Dolnośląskiego. z Samorządem Województwa Dolnośląskiego i Dolnośląską Izbą Rolniczą oraz po zapoznaniu się z opinią Zespołu Wojewódzkiego PDO podjąłem decyzję o utworzeniu Listy zalecanych do uprawy odmian na obszarze naszego województwa (LZO) na rok 2013 dla odmian: pszenicy ozimej, żyta ozimego, jęczmienia ozimego, pszenżyta ozimego, rzepaku ozimego, pszenicy jarej, jęczmienia jarego i owsa (wymienić gatunki roślin). Podstawą do ustalenia tej listy była analiza wyników doświadczeń prowadzonych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w naszym województwie, uzyskanych do sezonu 2011-2013 włącznie. Na powyższej liście znalazły się następujące odmiany: Gatunek Jęczmień ozimy 1. Souleyka 1 rok 2. Nickela 5 lat 3. Scarpia 4 lata 4. Laverda 3 lata Powyższe odmiany potwierdziły w ostatnich latach w doświadczeniach PDO dużą przydatność do uprawy w warunkach naszego województwa. Informacja ta powinna ułatwić rolnikom dokonanie wyboru odmian najbardziej dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania. Dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Zybiszowie (Stacja Koordynująca PDOiR w województwie dolnośląskim) mgr inż. Anna Kamińska