Gerald Epstein - Uzdrowienie przez wizualizacjê.rtf - Druk
Transkrypt
Gerald Epstein - Uzdrowienie przez wizualizacjê.rtf - Druk
Gerald Epstein Uzdrowienie przez wizualizację Wyobraźnia kluczem do zdrowia PrzełoŜyła Urszula Zielińska Zysk i S-ka Wydawnictwo Tytuł oryginału HEALING VISUALIZATIONS Creating Health Through Imagery Copyright © 1989 by Gerald Epstein Ali rights reserved Published by arrangement with Bantam Books, a division of Bantam Doubleday Dell Publishing Group, Inc. Copyright © 1996 for the Polish translation by Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c, Poznań Redaktor Adela Skrentni Wydanie I ISBN 83-7150-142-0 Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c. ul. Wielka 10, 61-774 Poznań fax 526-326, Dział handlowy tel./fax 532-751 Redakcja tel. 532-767 Łamanie perfekt s.c, Poznań, ul. Grodziska 11, tel. 67 12 67 Druk i oprawa: Zakłady Graficzne im. KEN S.A. Bydgoszcz, ul. Jagiellońska 1, fax 21-26-71, zam. 470/96 Dla Racheli... której imię znaczy baranek 1 Podziękowania Chcę w sposób szczególny podziękować kilku wspaniałym ludziom, którzy przyczynili się do powstania niniejszej pozycji. Po pierwsze, dziękuję Harrisowi Dientsfreyowi, nadzwyczajnemu wydawcy, który swoim działaniem i mądrą radą pomógł nadać tej ksiąŜce ostateczną formę. Wspomnę w tym miejscu nieŜyjącą juŜ Tobi Sanders, której zasługą jest powołanie do Ŝycia i prowadzenie działu New Age w wydawnictwie Bantam. To ona właśnie poprosiła mnie, bym napisał tę ksiąŜkę. Perle Besserman włoŜyła wiele wysiłku w opracowanie tysiącstronicowego materiału tak, aby przybrał spójną i zrozumiałą formę, za co jestem jej niezmiernie wdzięczny. Specjalne podziękowania naleŜą się teŜ Mme Colet-te Aboulker-Muscat, mojej przewodniczce po wyobraźni, mistrzyni i nauczycielce, która pozwoliła mi zrozumieć i przekazywać zasady wizualizacji. Ginny Flint wykonała cięŜką pracę, umieszczając niezbędne w tej ksiąŜce rysunki. Bez Carol Shookhof i Lisy Wood natomiast nie powstałby w ogóle maszynopis. Dziękuję takŜe Leslie Meredith, której przypadło trudne zadanie przejęcia ksiąŜki po śmierci pani Sanders i która nadzorowała proces jej publikacji aŜ do szczęśliwego zakończenia. Jestem równieŜ wdzięczny Rachel Blu-menthal za jej nieustające wsparcie, zachętę oraz liczne sugestie. Dziękuję wszystkim, którzy pomogli mi stworzyć niektóre z ćwiczeń wyobraŜeniowych, a więc Sheryl Rosenberg, Grecie Gruber, Jean Kadmon, doktorowi Andrew Gentile, doktor Viviane Lind oraz moim pacjentom, którzy wolą pozostać anonimowi. Doceniam kaŜdy pomocny gest wykonany w moją stronę i jestem niezmiernie wdzięczny za wsparcie, którego udzielili mi wszyscy, których tu wymieniłem. —7— Wstąp Potęga wyobraźni Wczesnym latem 1974 roku spędziłem sześć tygodni w Jerozolimie, wykładając psychiatrię w Szkole Medycznej Hadassah. W owym czasie stosowałem zasady psychoanalizy Freuda. Moje przygotowanie do tej pracy było tradycyjne: skończyłem studia medyczne ze specjalizacją w psychiatrii i skoncentrowałem się na psychoanalizie. Taka droga była moim marzeniem, od czasu gdy ukończyłem dziewiętnaście lat, ale dopiero mając lat trzydzieści siedem zdałem sobie z tego sprawę. Gdy przyjechałem do Jerozolimy, myślałem, Ŝe znam wszystkie fakty dotyczące funkcjonowania umysłu oraz najwaŜniejsze odpowiedzi na pytania o psychikę. Jednak tamtego lata w Jerozolimie moje rozumienie psychiki i głębokich powiązań pomiędzy ciałem a umysłem uległo całkowitemu przeobraŜeniu. Jednym z efektów tego procesu jest niniejsza ksiąŜka. U jej podstaw leŜy piętnaście lat pomyślnej praktyki klinicznej, wykorzystującej potęgę wyobraźni w leczeniu dolegliwości fizycznych i zaburzeń emocjonalnych oraz w ustalaniu metod zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia. W Jerozolimie spotkałem młodego człowieka, który przeszedł trzy lata intensywnej psychoanalizy — pięć razy —9— w tygodniu — chcąc wyrwać się z przewlekłej depresji. Ten rodzaj terapii nie przyniósł mu jednak ulgi. Po trzech bezowocnych latach wybrał się do kobiety, która stosowała „wyobraŜenia wzrokowe" lub, mówiąc bardziej precyzyjnie, terapię „snu na jawie". Spotykał się z nią raz w tygodniu przez cały miesiąc, po czym uznał, Ŝe jest wyleczony. Moje freudowskie podejście nie za bardzo pozwalało mi w to uwierzyć, jednak faktem jest, Ŝe po miesiącu nowej terapii młody człowiek wyszedł z depresji. Byłem niezwykle zaintrygowany tym przypadkiem, toteŜ poprosiłem o spotkanie z jego terapeutką, panią Colette AboulkerMuscat (jak się później dowiedziałem — rówieśniczką francuskiego klinicysty Roberta Desoille'a, autora techniki wizualizacyjnej o nazwie „sterowany sen na jawie"). To spotkanie zmieniło moje Ŝycie. Powiedziałem pani Aboulker-Muscat, Ŝe wiem, jak niezwykły sukces odniosła w pracy z tym młodym człowiekiem, ale nie znam stosowanej przez nią metody terapeutycznej. Gdy wymienialiśmy poglądy na temat wizualizacji, przypomniałem sobie — i powiedziałem o tym mojej rozmówczyni — Ŝe wyjaśnienie Freuda, dotyczące wolnych skojarzeń w analizie, sprowadza się właściwie do ćwiczenia wizualizacyjnego. W przykładzie Freuda terapeuta mówi pacjentowi, aby wyobraził sobie, Ŝe obaj jadą pociągiem: pacjent ma patrzeć przez okno i opisywać wszystko, co widzi. Pani Aboulker-Muscat zareagowała pytaniem: „W jakim kierunku jedzie pociąg?" Byłem mocno zadziwiony, bo nie widziałem tu Ŝadnego związku z terapią. Odpowiedziałem z wahaniem w głosie, Ŝe pociągi jeŜdŜą zwykle w kierunku poziomym, a wtedy pani Aboulker-Muscat uczyniła gwałtowny ruch ręką w górę i zapytała: „A gdyby tak pojechały według tej osi?" Teraz, po piętnastu latach, nie potrafię w szczegółach opisać wszystkich myśli, jakie przemknęły mi przez głowę. Prawdę mówiąc, wtedy chyba równieŜ nie umiałem — 10 — ich w pełni określić. Jedyne wraŜenie, którego wówczas byłem całkowicie świadomy, moŜna by określić jako samo-rozpoznanie, coś, co niektórzy nazywają efektem „aha". Do dziś pamiętam pionowy ruch ręki pani Aboulker-Muscat, który oderwał mnie od poziomej płaszczyzny utkanej z codziennych wzorców przyczyny i skutku. Uniosłem się ku wolności i zrozumiałem, Ŝe zadaniem terapii — a jednocześnie człowieczego istnienia — jest wspomaganie dąŜenia ku tej wolności, przejście od tego co znane, do tego co nowe, otwarcie się na ludzki talent do tworzenia i odnawiania. Dowiedziałem się później, Ŝe temu właśnie słuŜy wizualizacja. W ciągu kolejnych dziewięciu lat zgłębiałem potęgę wyobraźni pod okiem pani Aboulker-Muscat. Poznałem jedność umysłu i ciała, psyche i physis oraz techniki terapeutyczne określane jako „sen na jawie", dzięki którym mogłem pomóc swoim pacjentom wykorzystać tę cielesno-duchową jedność. Terapia wyobraŜeniami jest bardzo głęboką, wewnętrzną podróŜą opartą na fragmentach codziennych rozmów oraz snach. Ćwiczenia wizualizacyjne zawarte w tej ksiąŜce są przedstawione w formie marzeń, które pozwalają przekształcać i tworzyć rzeczywistość. Czym jest wizualizacja? Mówiąc krótko, jest to zbiór myśli przedstawionych w formie obrazów. Istnieją róŜne rodzaje myślenia. Najbardziej nam znanym jest rozumowanie logiczne, któremu juŜ w siedemnastym wieku przyznano nadrzędną pozycję, poniewaŜ jest ono podstawą nauki. Oprócz niego są jednak takŜe inne — nielogiczne, intuicyjne — formy myślenia. Wystarczy wspomnieć nagłe olśnienie, które wszyscy miewamy, odkrywając niespodziewanie rozwiązanie problemu, który wydawał się nierozwiązywalny. Ten rodzaj myślenia to intuicja. Bez niej — zgodnie ze słowami nauczyciela, Caleba Gattegno — nie potrafilibyśmy wymyślić niczego nowego. — 11 — Wizualizacja, podobnie jak intuicja, to rodzaj myślenia nielogicznego. Natomiast to, co logiczne i dyskursywne, potrzebne jest w nawiązywaniu codziennych kontaktów i tworzeniu relacji z tak zwaną rzeczywistością obiektywną. Dzięki wizualizacji docieramy do rzeczywistości wewnętrznej i subiektywnej. Kiedy w czasie swojej praktyki prosiłem pacjentów, by zajrzeli w głąb siebie, to okazywało się, Ŝe wyobraŜenia — podstawa wizualizacji — tworzą strukturę ich Ŝycia wewnętrznego. Język wyobraŜeń jest dla nas najczęściej poznawalny przez sny oraz „sny na jawie". Jeśli ktoś miał szansę go poznać, to wie, Ŝe moŜna się nim posługiwać równie swobodnie, co językiem słów. I rzeczywiście: umiejętność rozumienia przedstawianych obrazów i posługiwania się nimi wyprzedza prawdopodobnie zdolność do operowania słowami. Aby pojąć naturę języka wyobraŜeń, wystarczy jedynie zauwaŜyć jego istnienie. Jak wszyscy niebawem się przekonamy, najbardziej niezwykłą cechą techniki wyobraŜeniowej jest fakt, Ŝe mogą jej towarzyszyć zmiany fizjologiczne. Te korzystne skutki fizyczne nie byłyby takim zaskoczeniem, gdybyśmy uznawali psyche i physis za dwie strony tego samego lustra, które powinniśmy określić słowem ciało. JednakŜe przez trzy stulecia zachodnia medycyna zdołała skutecznie oddzielić psychikę od fizyczności. Zaskakujący jest niewątpliwie fakt, Ŝe w historii medycyny światowej nie było systemu, który próbowałby dokonywać takich podziałów. Nawet zachodnie szkoły medyczne, poprzedzające przełomowy wiek siedemnasty, nie uznawały tego rozróŜnienia. Współczesna medycyna próbuje na nowo zgłębić powiązania między ciałem a umysłem. Rezultatem tych starań jest, na przykład, medycyna behawioralna oraz psycho-neuroimmunologia. Studia nad hipnozą udowodniły, Ŝe istnieje wpływ psychiki na fizyczność. Badacze odkryli między innymi, Ŝe zahipnotyzowane osoby mogą skaleczyć się pnączem sumaka jadowitego lub uchronić przed kontaktem z nim; mogą wywołać oparzenia, albo zlikwidować brodawki. ChociaŜ zachodnia medycyna (a takŜe nauka w tym kręgu kulturowym) niechętnie zgadza się z tezą, Ŝe umysł moŜe wpływać na ciało, to jednak wierzy w odwrotną zaleŜność — psychiki od cielesności. Ten związek jest zresztą często wykorzystywany, a środki uspokajające, znieczulające i przeciwdepresyjne są tego przykładem. Skoro jest zatem oczywiste, Ŝe ciało moŜe wpływać na umysł, to czy nie naleŜałoby równieŜ uznać, Ŝe siłą woli lub wyobraźni moŜemy wpływać na ciało? Moje piętnastoletnie doświadczenie kliniczne potwierdza nie tylko oddziaływanie psychiki na fizyczność, ale takŜe jej wspierającą rolę w uzdrawianiu ciała. Widziałem niejednokrotnie, jak potęga umysłu pomaga zwalczać najróŜniejsze dolegliwości i zaburzenia. Dzięki technice wizualizacyjnej udało mi się uzdrowić pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów, powiększoną prostatą, cystą jajnika, rakiem piersi, wysypką, hemoroidami i zapaleniem spojówek. Mój przyjaciel natomiast zdołał zwalczyć raka wątroby, wykorzystując siłę swej wyobraźni. W 1982 roku lekarze poinformowali go, Ŝe nie dają mu szans na przeŜycie, nawet przy zastosowaniu chemoterapii. Postanowił więc zastosować techniki wyobraŜeniowe, nie rezygnując z leków, a po dwóch latach czuł się juŜ na tyle dobrze, Ŝe mógł je odrzucić. Nie przestał jednak wykonywać ćwiczeń wizualizacyjnych i — wedle danych z Memoriał Cancer Sloan-Kettering Center w Nowym Jorku (Centrum Badań nad Rakiem) — dzisiaj jest jedynym człowiekiem, któremu udało się pokonać tę straszliwą chorobę. Istnieje wiele wręcz anegdotycznych zapisów na temat skuteczności metody wizualizacyjnej i są to przewaŜnie relacje „z pierwszej ręki". Fakty w nich przedstawione mają jednak tę samą wartość, co dane zebrane w procesie naukowych studiów. Warto wspomnieć, Ŝe wydawane są — 12 — — 13 — juŜ dwa powaŜne magazyny naukowe poświęcone wizualizacji, mianowicie: „The Journal of Mental Imagery" (z Uniwersytetu Marąuette) oraz „Imagination, Cognition and Personality" (z Uniwersytetu Yale). Trzeba jednak powiedzieć, Ŝe ta „nowa" metoda, za jaką uznano wizualizację, nie jest wymysłem naszych czasów. Stosowano ją bowiem dla celów medycznych w wielu zakamarkach świata juŜ od kilkuset lat (na przykład w Tybecie, Indiach, Afryce, wśród Eskimosów i amerykańskich Indian). TakŜe w kulturze Zachodu, począwszy od czasów staroŜytnego Egiptu, poprzez źródła chrześcijańskie aŜ do roku mniej więcej 1650, kiedy zaczęły dominować nauki przyrodnicze oraz powstał współczesny model myślenia, leczenie fizycznych dolegliwości opierało się w duŜej mierze — a niekiedy wyłącznie — na wyobraŜeniach. W czasach mniej odległych, gdy Europę, Anglię, a potem Amerykę opanowała psychoterapia Freuda, nurt psychologii oparty na technikach wyobraŜeniowych pozostał niemal nie zauwaŜony. Stosowali go najczęściej niezaleŜni klinicyści — a wśród nich Carl Jung — we Francji, Niemczech, Szwajcarii i we Włoszech. Byli to przewaŜnie wykształceni lekarze i psychologowie w jednej osobie, którzy stosowali wizualizację głównie w leczeniu zaburzeń emocjonalnych. Techniki przez nich opracowane otrzymywały róŜne nazwy: „sterowany sen na jawie" (Robert Desoille), „aktywna wyobraźnia" (Carl Jung), „sterowane afektywne wyobraŜenia" (Hanscarl Leuner) oraz „psychosynteza" (Roberto Assagioli). Ich prace utorowały drogę do zastosowania technik wizualizacyjnych w leczeniu dolegliwości fizycznych. Mało kto wie, Ŝe najbardziej znacząca postać w psychologii dwudziestego wieku, Zygmunt Freud, tylko raz zastosował metodę wyobraŜeniową w leczeniu tiku nerwowego u czternastoletniego chłopca i ta jedna sesja wystarczyła, by odniósł sukces. Paradoksem jest jednak, Ŝe — 14 — w Ŝadnym z dwudziestu pięciu tomów swoich dzieł nie odnotował on pozytywnego rezultatu w leczeniu metodą psychoanalityczną. Był to jego jedyny pomyślnie zakończony przypadek i jedyny, w którym techniką terapeutyczną były wyobraŜenia, a nie analiza. Oto, jak Freud zrelacjonował to wydarzenie w 1899 roku, w dziele Die Traumdeutung (Interpretacja snów): Zwrócił się do mnie czternastoletni chłopiec cierpiący na tik twarzowy, wymioty histeryczne, bóle głowy itp. z prośbą o leczenie psychoanalizą. Powiedziałem mu, Ŝe jeśli zamknie oczy, zobaczy obrazy i przyjdą mu do głowy myśli, o których następnie mi opowie. Zrobił to, o co go prosiłem, i opisał ostatnie przed naszym spotkaniem wraŜenie, które odŜyło w jego pamięci. Grał z wujkiem w warcaby i ujrzał przed sobą planszę. Przyszły mu do głowy róŜne pozycje, korzystne i niekorzystne oraz ruchy, których nie wolno mu było zrobić. Potem zobaczył sztylet, który naleŜał kiedyś do jego ojca, a teraz wyobraźnia chłopca umieściła go na planszy. Potem chłopiec ujrzał sierp, a następnie kosę. W końcu zjawił się stary wieśniak, który kosił kosą trawę przed oddalonym domem chłopca. Następnie Freud przedstawił pacjentowi interpretację symboli. NajwaŜniejsza w tej sytuacji była jednak technika, którą zastosował psychoanalityk, czyli wizualizacja. Freud stwierdził, Ŝe po tym jednym spotkaniu zniknął nerwowy tik chłopca oraz inne objawy. Najwyraźniej jednak zarzucił dalsze stosowanie tej niewątpliwie skutecznej metody. Niniejsza ksiąŜka po raz pierwszy w historii przedstawia techniki wizualizacyjne dostosowane do leczenia powszechnych — nieco rzadziej spotykanych — dolegliwości fizycznych oraz zaburzeń emocjonalnych. Ćwiczenia — 15 — tu zawarte pozwolą ci uczestniczyć w procesie leczenia własnego ciała i ducha. Nie twierdzę, Ŝe masz przestać odwiedzać lekarza czy odrzucić zapisane lekarstwa, ale proponuję, byś skorzystał z tej wspierającej metody, która pozwoli ci wziąć aktywny udział w przywracaniu i utrzymaniu zdrowia. Chcę podkreślić, Ŝe przedstawione tu ćwiczenia nie słuŜą radzeniu sobie z bieŜącymi doświadczeniami. Metoda wyobraŜeniowa pozwala raczej wyprodukować nowe. Zamiast zwyczajnie reagować na doświadczenie, lepiej jest je stworzyć, tak jak robisz to w Ŝyciu codziennym, wyznaczając sobie kolejne cele. Układ niniejszej publikacji jest prosty i przejrzysty. Najpierw omawiam przygotowanie umysłu do pracy wyobraŜeniowej, kilka związanych z tym pojęć oraz niezbędne ćwiczenia fizyczne. Dalej, w samym sercu ksiąŜki, przedstawiam uporządkowane alfabetycznie wizualizacje, które moŜna zastosować w określonym (jednym z siedemdziesięciu pięciu) rodzaju zaburzeń emocjonalnych i dolegliwości fizycznych. Po tej części następują ćwiczenia z wyobraźnią, które pomogą ci wzmocnić i zachować swoje zdrowie. Na kolejnych stronach znajdziesz osiem wskazówek dotyczących rozwijania własnych technik, co dla większości ludzi jest zupełnie naturalnym procesem. W końcu zapoznasz się takŜe z moim komentarzem na temat szerokich implikacji metody wizualizacyjnej. KsiąŜka ta jest w zasadzie podręcznikiem, którego zadanie polega na zapoznaniu czytelnika ze sposobami pozytywnego oddziaływania na własne zdrowie oraz utrzymania jego dobrego stanu. Chciałbym wyjaśnić znaczenie niniejszej pozycji, posługując się analogią, która — moim zdaniem — bardzo dobrze tłumaczy podstawowe fakty. śycie kaŜdego z nas jest jak ogród, o który trzeba dbać. Jesteśmy więc ogrodnikami, którym powierzono to odpowiedzialne zadanie, toteŜ do naszych obowiązków naleŜy usuwanie — 16 — chwastów, wysiewanie nasion oraz, oczywiście, zbieranie owoców pracy. Jeśli w ogrodzie jest pełno chwastów, to Ŝniwa nie będą dobre. Chwasty nie dopuszczają promieni słońca do ziaren poŜytecznych roślin, przez co te nie mogą się zakorzenić i zakwitnąć. Choroba, róŜnorodne zaburzenia i negatywne przekonania — to chwasty, którym pozwoliliśmy wzrastać w naszym zaniedbanym ogrodzie. Chwastami są równieŜ niektóre trujące emocje, takie jak niepokój, depresja, lęk, panika, zmartwienie i rozpacz. Negatywne myśli i emocje są ściśle związane z chorobą i wszelkimi zaburzeniami. Dla nikogo, kto uznaje jedność ciała i umysłu, nie jest zaskoczeniem fakt, Ŝe naukowcy stwierdzili istnienie związku pomiędzy negatywnymi emocjami a obniŜoną odpornością organizmu. Pozytywne myśli z kolei wywołują pozytywne uczucia, czyli radość, szczęście i dobry humor, które są nierozerwalnie związane ze zdrowymi reakcjami systemu immunologicznego. Techniki wyobraŜeniowe to sposób na oczyszczenie umysłu ze starych, negatywnych myśli — chwastów — i zastąpienie ich nowymi, pozytywnymi przekonaniami — ziarnami zdrowych roślin. Samouzdrowienie jest moŜliwe, o ile zaczniesz się troszczyć o ogród swojej rzeczywistości. Zdrowie ma wartość zasadniczą dla kaŜdego z nas, dlatego często zastanawiałem się, z jakiego powodu ludzie oddają troskę o jego zachowanie w obce ręce. Być moŜe częściowo przyczynił się do tego brak sposobów, abyśmy mogli zadbać o nie sami. Wizualizacja to jeden z takich sposobów, dzięki któremu moŜemy zatroszczyć się o własne zdrowie i przejąć za nie odpowiedzialność. Gdy porzucisz bierność na rzecz aktywności, zyskasz władzę nad swoim zdrowiem, przywrócisz sobie nadzieję, a takŜe umocnisz poczucie wolności i siły. A wszystko to za sprawą metody, którą prezentuję w niniejszej ksiąŜce. Rozdział pierwszy Postawienie sobie pytania o zdrowie Przygotowanie do wizualizacji Pewien mój przyjaciel cierpiał z powodu ostrego przeziębienia. „Czuję się fatalnie, Jerry — rzekł do mnie. — Czy znasz moŜe jakieś ćwiczenie, które mogłoby mi pomóc?" Oto co mu zaleciłem i co kaŜdy z nas moŜe zastosować, chcąc pokonać zwykłe przeziębienie. Ćwiczenie to nazywa się RZEKĄ śYCIA. Zamknij oczy. Wykonaj trzykrotny wydech, aby się zrelaksować. Wyobraź sobie, Ŝe twoje oczy stają się jasne i pogodne. Potem odwracają się do środka i zamieniają się w dwie rzeki płynące z zatok do jamy nosowej i gardła, a ich wartki strumień unosi z sobą wszystko, co zbędne i co przeszkadza, czyli ból i uczucie zapchania. Rzeki płyną przez twoją klatkę piersiową i brzuch, aŜ do nóg, by w końcu opuścić ciało, przybierając postać czarnych lub szarych strumyków, które ktoś zakopuje głęboko w ziemi. Widzisz, jak z twoich płuc wydobywa się czarne powietrze, a w dole pojawiają się odpady. Czujesz, jak rzeki pulsują rytmicznie wewnątrz twego ciała i widzisz światło nad sobą, które zaczyna wypełniać zatoki, nos i gardło, a wszystkie tkanki — 19 — jama nosowa język przełyk tchawica stają się róŜowe i zdrowe. Kiedy poczujesz ten rytmiczny przepływ oraz ujrzysz światło wypełniające jamę nosowo--gardłową, zrób wydech i otwórz oczy. Postanowiłem rozpocząć od przygody mojego przyjaciela z dwóch powodów: po pierwsze dlatego, Ŝe przeziębienie to jedna z najczęściej występujących dolegliwości; po drugie ze względu na to, Ŝe sukces mojego przyjaciela jasno ukazuje, jak łatwa do zastosowania jest metoda wizualizacyjna. Przyjaciele często prosili mnie o ćwiczenia, które miały im pomóc w róŜnych kryzysach, chorobach i przypadłościach, a potem zawsze z zadowoleniem opowiadali mi o ich efektach. Wizualizacja nie wymaga pilnych studiów ani obszernych wskazówek. Niedawno jedna z moich znajomych złamała nadgarstek. Ortopeda nastawił jej kość, informując jednocześnie, Ŝe potrzeba trzech miesięcy, aby tkanka się zrosła. Wkrótce po nastawieniu ta diagnoza oraz prognoza zostały potwierdzone przez drugiego ortopedę. Zaproponowałem wtedy, aby wspomagać zrastanie kości, stosując ćwiczenie SPLATANIE SZPIKU. Zaleciłem mojemu przyjacielowi wykonywanie tych ćwiczeń co trzy godziny, przez trzy do pięciu minut do momentu, kiedy poczuje poprawę. Dwa dni później powiedział mi, Ŝe powtarzał ćwiczenia przez jeden dzień i szybko wyzdrowiał. Wielu ludzi podsumowałoby to wydarzenie jednym słowem: przypadek. Jak to moŜliwe, zapytaliby, Ŝeby obraz rzeki i światła miał jakikolwiek wpływ na czysto fizjologiczne przyczyny przeziębienia? A poza tym, czyŜ przeziębienia nie mijają same? Być moŜe szybki powrót do zdrowia mojego przyjaciela był istotnie przypadkiem? A zatem przez ponad piętnaście lat byłem świadkiem takich zadziwiających przypadków, i to w róŜnorodnych schorzeniach, z których większość miała znacznie powaŜniejszy przebieg. — 20 — — 21 — Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie końcówki kości w obecnym stanie. Widzisz, jak te dwa końce stykają się. Widzisz i czujesz, jak szpik przepływa z jednej części kości do drugiej. Zobacz, Ŝe biały szpik płynie niebieskimi kanalikami światła poprzez czerwony strumień krwi, a tętniczki skaczą między dwoma końcówkami kości tworząc splot, który zbliŜa je do siebie. Widzisz, jak kości splatają się ze sobą tak dokładnie, Ŝe nie dostrzegasz juŜ śladu złamania. Uświadom sobie, Ŝe kość jest znów cała i otwórz oczy. potraktować wyobraŜenia jak produkty naszego umysłu, jak nasze mentalne potomstwo. Powołujemy je do Ŝycia, by stały się nośnikami uzdrowienia, a energia, która je wypełnia, samoistnie stymuluje proces leczenia. AngaŜując się w odkrywanie czy budowanie wyobraŜeń, bierzemy udział w pełnym znaczeń procesie. Powołane do Ŝycia obrazy są tak realne, jak nasze emocje i tak znaczące, jak sny. Oczywiście produktem naszej twórczej działalności jest rzeczywistość subiektywna, ale niewątpliwie jest to rzeczywistość, w dodatku wyposaŜona w moc wpływania na nasze ciało. Dzięki niej moŜemy się takŜe dowiedzieć, kim naprawdę jesteśmy. W niniejszym rozdziale omówimy sposoby przygotowania umysłu do wizualizacji oraz wykorzystania naszej wewnętrznej rzeczywistości w procesie przywracania łub utrzymania zdrowia. Nie jest to wcale działanie skomplikowane, opiera się bowiem na zdolnościach, w które wszyscy zostaliśmy wyposaŜeni. Zasugerowałem mojej znajomej, by wykonywała ćwiczenie co trzy lub cztery godziny — z wyłączeniem nocy, oczywiście — kaŜdorazowo przez trzy minuty. Powiedziałem takŜe, Ŝe po tygodniu lub dwóch powinny nastąpić znaczące zmiany. Po trzech tygodniach moja znajoma udała się do ortopedy, poniewaŜ miała wyznaczoną wizytę kontrolną, a wówczas lekarz stwierdził, Ŝe kość się zrosła. Był tym tak zaskoczony, Ŝe powtórnie przestudiował zdjęcie rentgenowskie, które to potwierdziło. W jego praktyce nie zdarzyło się jeszcze, aby ta właśnie kość goiła się krócej niŜ trzy miesiące. Ortopeda nie był w stanie wyjaśnić tego zaskakującego rezultatu. Znajoma powiedziała mi później, Ŝe gdy opuszczała gabinet, drŜała z podniecenia, uświadomiwszy sobie, czego potrafiła dokonać. Wizualizacja — praca wyobraŜeniowa — jest prostym procesem. Oznacza odszukiwanie, odkrywanie lub tworzenie obrazu w umyśle, budowanie pewnej mentalnej formy. Ta wyobraŜona, a jednak rzeczywista forma posiada cechy dowolnego zdarzenia, rzeczy lub sytuacji, które moŜna zaobserwować w codziennym, weryfikowalnym świecie. Rzecz w tym, Ŝe w przeciwieństwie do obiektów realnych, te wyobraŜone nie mają ani masy, ani objętości, czyli — mówiąc krócej — nie posiadają materialnej treści. Z drugiej jednak strony zawierają energię. Moglibyśmy Tworzenie obrazów mentalnych jest w sposób ścisły i bezpośredni związane z celem, czyli działaniem umysłu ukierunkowującym naszą uwagę oraz czynności. Wszyscy dobrze znamy to pojęcie. Mówimy: „Mam zamiar wyjechać na urlop w przyszłym miesiącu" i do tego celu dostosowujemy — 22 — — 23 — PRZYGOTOWANIE UMYSŁU Istnieją cztery aspekty przygotowania umysłu do wytwarzania uzdrawiających form wyobraŜeniowych. Pierwsze dwa są częścią kaŜdego ćwiczenia wizualizacyjnego, a ja nadałem im nazwy: cel i wyciszenie. Pozostałe dwa stanowią element doświadczenia wyobraŜeniowego w ogóle, a określam je jako oczyszczenie i zmiana. Cel nasze plany i starania. Zamiar staje się naszym przewodnikiem w sprawach duŜych i małych. Kiedy włączasz telewizor, to twoim zamiarem jest oglądanie jakiegoś programu. Cel jest aktywnym wyrazem naszych pragnień określonych i ukierunkowanych przez system fizjologiczny. Zewnętrznym przejawem celu jest często działanie: aktywność fizyczna lub psychiczna. Mówiąc prościej, cel jest wszystkim, co chcemy osiągnąć. Jaki jest zatem związek między celem a wizualizacją i uzdrowieniem? Kiedy przystępujemy do ćwiczeń, zawsze zaczynamy od zdefiniowania i uściślenia naszych celów, czyli określamy, co chcemy osiągnąć, wykonując dane ćwiczenie. Jeśli, na przykład, masz zamiar wyleczyć złamaną kość, to przed ćwiczeniem stwierdzasz, Ŝe będziesz ją spajał. Tym samym dajesz sobie wewnętrzne wskazówki. MoŜesz potraktować cel jako rodzaj komputerowego programu, dzięki któremu twój umysł koncentruje się tylko na tym procesie, na którym ci zaleŜy. Jeśli powiesz sobie, Ŝe masz zamiar osiągnąć określony cel, oraz jeśli bardzo jasno ten cel sprecyzujesz, to zwiększą się twoje szanse na sukces w pracy wizualizacyjnej. Cel zaleŜy bezpośrednio od woli, która jest siłą napędową Ŝycia, pozwalającą człowiekowi dokonywać wyborów. Posiadają kaŜdy z nas, a jej przejawy są zauwaŜalne w Ŝyciu codziennym, w kaŜdej czynności, począwszy od momentu podniesienia się z łóŜka, a skończywszy na wieczornym studiowaniu niniejszej ksiąŜki. Wszystkie te działania są aktami woli. Nadając tej woli określony kierunek, przekształcamy ją w zamiar. Cel jest zatem wolą ukierunkowaną i ma zasadnicze znaczenie dla kaŜdego samouzdrawiającego, sprowokowanego przez wyobraźnię działania. Stosując wizualizację, skierowujemy naszą wolę do wewnątrz, dzięki czemu odnajdujemy nowe ścieŜki prowadzące do lepszego zdrowia i bogatszego Ŝycia, które zaczynamy w sposób świadomy kształtować. — 24 — W rutynowych czynnościach Ŝycia codziennego wykorzystujemy naszą wolę głównie w obcowaniu ze światem zewnętrznym: albo usiłujemy coś od niego otrzymać, albo teŜ próbujemy na niego wpłynąć w zaleŜności od potrzeb (lub naszych wyobraŜeń na ten temat). Zapominamy, Ŝe tę samą wolę, tę samą siłę ukierunkowanych intencji moŜemy zwrócić na siebie, po to, by zmienić swoje Ŝycie i świadomie przejąć nad nim kontrolę. Przebudzona woła, uświadomiony zamiar leŜy u podstaw terapii wizualizacyjnej. Bardzo często obowiązek udzielenia sobie pomocy oddajemy w obce ręce, poniewaŜ wzrastaliśmy w przekonaniu, Ŝe nie moŜna wykorzystać własnej woli dla indywidualnych celów. Leczenie wyobraŜeniami daje moŜliwość osiągnięcia większej niezaleŜności i wolności. Niektórzy mogą się wahać, czy wolno im skorzystać z tej moŜliwości, ale gdy tylko odczują korzyści tej metody, przepełnia ich radość, a obawy odsuwają się w cień. Tacy ludzie powinni pamiętać, Ŝe nikomu, a tym bardziej sobie, nie czynią krzywdy, korzystając z wolności i prawa do uŜycia własnej wyobraźni w procesie przywracania zdrowia. Wyciszenie Drugim warunkiem przygotowania umysłu do pracy wyobraŜeniowej jest stan, który określam jako wyciszenie. Po to, by wyobraźnia mogła uczestniczyć w procesie leczenia, konieczne są dwa rodzaje wyciszenia: zewnętrzne i wewnętrzne. Cisza zewnętrzna pomaga nam skoncentrować się na wędrówce w głąb siebie, a zakłócenia i codzienne kłopoty utrudniają lub uniemoŜliwiają ten proces. Nie musimy szukać klasztoru czy jaskini, by zaangaŜować się w ćwiczenia wizualizacyjne, ale naleŜy unikać dźwięków draŜniących ucho i niemiłych. Istnieją jednak pewne rodzaje zakłóceń, które mogą pomóc w wytworzeniu wewnętrznej ciszy, na przykład śpiew ptaków, odgłosy przyrody, a nawet daleki szum ulicznego — 25 — ruchu. Jeśli pewne dźwięki nie wyprowadzają cię z równowagi, lub jeśli łatwo ci je zignorować, to mogą się one stać częścią ćwiczenia. Gdybyś natomiast musiał się bardzo starać, by nie dopuścić do siebie zewnętrznych odgłosów, wówczas nie będziesz w stanie skoncentrować się na tworzeniu obrazów. Słyszałem, Ŝe niektórzy ludzie przeprowadzają ćwiczenia wyobraŜeniowe w metrze lub autobusie, co dowodzi, Ŝe nawet w najbardziej hałaśliwym otoczeniu moŜna się skupić. Według mnie jednak nie są to sprzyjające warunki, poniewaŜ wówczas praca wizualizacyjna stałaby się częścią codziennej rutyny, a przecieŜ jej rola jest szczególna. Mimo Ŝe ćwiczenia wyobraŜeniowe nie wymagają zbytniego wysiłku, to jednak nie stanowią po prostu kolejnego punktu w rozkładzie zajęć. Wyjątkiem jest sytuacja, w której musisz wykonywać ćwiczenia tak często, jak to moŜliwe, poniewaŜ pracujesz nad zaburzeniem, które tego wymaga. Nie zalecam natomiast wykonywania ćwiczeń wyobraŜeniowych tylko dlatego, Ŝe są urozmaiceniem nuŜącej drogi do pracy. Uzdrawiające wizualizacje wymagają spełnienia określonych warunków i są najbardziej skuteczne, gdy mają wyznaczone miejsce i czas. Według mnie najlepiej byłoby wykonywać ćwiczenia trzy razy dziennie: przed śniadaniem, o zmierzchu i przed snem. Nieodzownym elementem wyciszenia jest relaks. Być moŜe zauwaŜyłeś juŜ, Ŝe dwa opisane wcześniej ćwiczenia wyobraŜeniowe zaczynały się od trzykrotnego wydechu. W dalszej części ksiąŜki porozmawiamy jeszcze o najbardziej skutecznym sposobie oddychania poprzedzającym kaŜde ćwiczenie, natomiast w tym miejscu chciałbym zaznaczyć, Ŝe w przypadku ćwiczeń, które zalecam, kilkakrotnie powtórzony wydech wystarcza do wytworzenia odpowiedniego poziomu relaksacji. Relaksacja głęboka lub medytacyjna nie jest w tym przypadku właściwa, poniewaŜ moŜe osłabić twoją czujność, a nawet wywołać senność, co uniemoŜliwi ci reakcję — 26 — na przeprowadzane ćwiczenia. Celem pracy wyobraŜeniowej nie jest relaks, ale wywoływanie obrazów i zapamiętanie ich, toteŜ umysł musi znajdować się w stanie pełnej gotowości i wykazywać wzmoŜoną czujność. W przypadku gdy na ogół czujesz wewnętrzne napięcie, a trzykrotny wydech nie przynosi odpręŜenia, moŜesz skorzystać z dodatkowego ćwiczenia relaksacyjnego umieszczonego w rozdziale piątym. Pamiętaj jednak o tym, Ŝe „głęboki" relaks nie jest poŜądany. Oczyszczenie Trzeci aspekt pracy wyobraŜeniowej stanowi oczyszczenie i mimo Ŝe nie jest ono niezbędnym elementem kaŜdego ćwiczenia, to jednak pozwala ćwiczącemu stać się spójną całością. JuŜ najstarsze szkoły medyczne wykorzystywały techniki oczyszczające. Egipscy lekarze uznawali kąpiel za nieodzowny element leczenia, podobnie jak inni reprezentanci tego zawodu we wszystkich znanych kulturach staroŜytnego Wschodu i Zachodu. Rzymianie słynęli z rozwiniętych metod oczyszczania ciała i zaŜywania kąpieli w leczniczych źródłach. Współczesne uzdrowiska i ośrodki hydroterapeutyczne w Europie to efekty wiary w uzdrawiającą moc procesu oczyszczającego. StaroŜytni śydzi ustanowili rytuał oczyszczenia nazwany mikvah, który miał nie tylko przypominać o potrzebie zadbania o własne zdrowie, ale był takŜe sposobem uczczenia szabatu (dnia oczyszczenia). Reakcją na oczyszczanie jest najczęściej uczucie odciąŜenia, zdjęcia cięŜaru, którego doznajemy takŜe w trakcie zwykłej kąpieli czy podczas brania prysznica. Doświadczenie kliniczne całkowicie potwierdza to wewnętrzne znaczenie oczyszczenia. Weźmy chociaŜby pod uwagę liczne dolegliwości i stany ducha powiązane z „mrokiem" i „brudem". Wiele infekcji bakteryjnych, które zdziesiątkowały — 27 — liczne narody świata miało początek w warunkach niehigienicznych i przy pogarszającym się stanie zdrowia populacji. W czasach nam współczesnych chroniczne schorzenia występują najczęściej na obszarach z podwyŜszonym poziomem zanieczyszczenia powietrza, wody i ziemi. Choroby psychiczne, w tym równieŜ stany psychotyczne, charakteryzują się „brudnymi" myślami, np. pełnymi przemocy fantazjami seksualnymi lub czynami wywołującymi poczucie winy (masturbacja). Osoby znajdujące się w stanie cięŜkiej depresji są często niechlujne w sensie fizycznym, a poniewaŜ przestają wykazywać zainteresowanie Ŝyciem społecznym i nie mają dość sił fizycznych, aby oczyścić swoje ciało, stają się coraz bardziej zaniedbane i brudne. Ekstremalnym, a jednocześnie coraz bardziej powszechnym przykładem jest sytuacja ludzi bezdomnych, obciąŜonych workami pełnymi śmieci i ukrytych pod warstwami brudu uniemoŜliwiających rozpoznanie twarzy, nie wspominając juŜ o płci. W języku angielskim pierwotne znaczenie słowa itisaiie (obłąkany) było unclean (nieczysty). Twierdząc, Ŝe oczyszczenie jest konieczne do pracy wyobraŜeniowej, mam oczywiście na myśli coś więcej niŜ czystość zewnętrzną. Nie chcę tu prawić morałów, ale twierdzę, Ŝe być zdrowym oznacza zachować „czystość" pod kaŜdym względem. Musimy zadać sobie pytanie, do jakiego stopnia jesteśmy „czyści" w stosunku do innych ludzi. Wielu z nas uznaje, Ŝe prawo do zdrowia naleŜy się człowiekowi od urodzenia i nie widząc związku pomiędzy chorobą a nieetycznym zachowaniem oraz wynikającym z niego poczuciem winy (choć kary być moŜe uda się uniknąć), ci ludzie oszukują siebie samych. IleŜ to razy słyszeliśmy stwierdzenie, Ŝe „ciało nie kłamie"? Moje doświadczenie podpowiada mi, Ŝe odnosi się ono zarówno do zdrowia moralnego i etycznego, jak i do nawyków Ŝywieniowych, ćwiczeń fizycznych oraz do pracy. KaŜdy nierozwaŜny moralny czy etyczny czyn wywołuje — 28 — w ciele człowieka oddźwięk i moŜe niepomyślnie wpłynąć na stan jego ciała oraz umysłu. Nieczystość etyczna nie oznacza li tylko, Ŝe w sposób świadomy kogoś oszukujesz lub krzywdzisz. Jest to problem znacznie bardziej skomplikowany. MoŜesz oszukiwać równieŜ samego siebie. Swego czasu zwrócił się do mnie pacjent chorujący na raka. W jego rodzinie ze strony matki było to juŜ czwarte pokolenie dotknięte tą chorobą i w kaŜdym z tych pokoleń brat osoby cierpiącej na nowotwór zachowywał się w sposób przynoszący rodzinie wstyd, hańbę i ból. Wszystkie ofiary raka wiedziały o zachowaniach „czarnej owcy", ale wolały zachować przyczyny swego smutku i przygnębienia wyłącznie dla siebie. W przypadku mojego pacjenta „czarną owcą" był nałogowy hazardzista, który z powodu długów doprowadził najbliŜszą rodzinę do ruiny. W tej sytuacji mój pacjent odbierał swojej rodzinie część dochodów, poniewaŜ starał się spłacić długi brata. Ponadto, ukrywając swoje wsparcie dla niego, oszukiwał najbliŜszych, co kłóciło się z zasadami jego moralności (był uczciwym, powszechnie cenionym człowiekiem). W czasie naszej wspólnej pracy pacjent uświadomił sobie, Ŝe powinien poinformować wszystkich najbliŜszych o całej sytuacji. Kiedy to zrobił, oczyścił atmosferę panującą w rodzinie, a jednocześnie doprowadził do konfrontacji z „czarną owcą", w wyniku której nałogowy hazardzista rozpoczął leczenie i przyłączył się do Klubu Anonimowych Hazardzi-stów. Mój pacjent natomiast poczuł ulgę i wkrótce wszedł w fazę remisji. Po to, by się wyleczyć, musimy zacząć od „oczyszczenia naszych działań". Jest ono częścią świadomego wysiłku woli poprzedzającego otwarcie „oka wyobraźni"; jest fragmentem decyzji o głębokim i jasnym spojrzeniu wewnątrz siebie i otwarciu się na informacje wysyłane przez nasze — 29 — ciało i uczucia. Dzięki wizualizacji przestaniemy zaprzeczać istnieniu problemu, pozbędziemy się iluzji i dostrzeŜemy własne destrukcyjne zachowania. Dopiero wówczas będziemy mogli stawić czoło naszym dolegliwościom i wyleczyć się z nich. Oczyszczenie jest częścią uzdrowienia, a oba te elementy stanowią podstawę nowych, zdrowych wzorców zachowań oraz pozytywnego rozwoju w kierunku innego niŜ dotychczas, pełniejszego istnienia. Oczyszczające ćwiczenie wizualizacyjne jest takŜe doskonałym sposobem na to, by przygotować się do rozpoczęcia nowego dnia. MoŜna je znaleźć w rozdziale piątym niniejszej pozycji. Zmiana Spróbuję w tym miejscu wyjaśnić, co mam na myśli twierdząc, Ŝe zmiana jest elementem procesu uzdrawiania poprzez wizualizację. Według zasad współczesnej fizyki kwantowej oraz zgodnie z tym, co mówią chińscy mistycy, nasze subiektywne odczucie czasu, ten ograniczony obraz rzeczywistości, jest właściwie nieustannym przepływem zmian. Cały system tradycyjnej medycyny w Chinach opiera się w gruncie rzeczy na przekonaniu, Ŝe choroba jest równoznaczna z zablokowaniem tego przepływu, czyli oporem wobec zmieniającej się istoty spraw. Próbujemy zatrzymać to, co uznaliśmy za „dobry układ" i coraz silniej czujemy się z tym związani, coraz bardziej zdecydowanie przeciwstawiamy się perspektywie cierpienia czy braku przyjemności, jednocześnie po uszy zapadając się w ból, którego przecieŜ chcieliśmy uniknąć. Jest rzeczą oczywistą, Ŝe obstawanie przy tym co zmienne, jak gdyby było trwałe i pewne, musi doprowadzić do trudności. Najczęściej przyjmują one formę fizycznych dolegliwości. Wszyscy ci, którzy mieli do czynienia z technikami wyobraŜeniowymi twierdzą, Ŝe „lepsze samopoczucie" pojawia — 30 — się wraz z „wewnętrznym rozstaniem" z rzeczami, ideami i uprzedzeniami dotyczącymi siebie oraz innych, co jest równoznaczne z zaprzestaniem walki o zatrzymanie biegu wydarzeń. Nie chodzi jednak o to, by stać się fatalistą, usiąść na brzegu rzeki i powtarzać w kółko „będzie, co ma być". Trzeba w sposób czynny i aktywny poŜegnać się z rozpaczą spowodowaną nadmiernym przywiązaniem własnego istnienia do ustalonych, ograniczonych miejscem i czasem doświadczeń, rzeczy i sytuacji. Im bardziej się do nich zdystansujesz, tym szybciej odzyskasz dobre samopoczucie. WyobraŜenia są nierozerwalnie związane z poddaniem się strumieniowi przemian. Wynika to być moŜe z zaleŜności pomiędzy lewą a prawą półkulą mózgową, czyli z faktu, Ŝe prawa półkula wydaje się powiązana z intuicją oraz tworzeniem obrazów, podczas gdy lewa część mózgu odpowiada za logikę, słowa oraz myśl. Puszczając wodze wyobraźni, zezwalając na bezładne, nie powiązane w sposób przyczynowo-skutkowy powstawanie obrazów, porzucamy tradycyjne operowanie słowami, dzięki czemu łatwiej jest poddać się strumieniowi wydarzeń. Traktując wyobraźnię na równi z logicznym myśleniem, otwieramy się na procesy przemiany i odnowy; stwarzamy warunki do czerpania zadowolenia z Ŝycia tu i teraz. Takie nastawienie stanowi zaprzeczenie naszych codziennych doświadczeń, w których najczęściej koncentrujemy się na przeszłości lub przyszłości, uwydatniając tym samym brak ciągłości, a ignorując nieprzerwany strumień wydarzeń. UzaleŜniamy się od ustalonych, nieruchomych punktów, do których przywiązujemy przesadne i destrukcyjne znaczenie. Wspominamy, na przykład, Ŝe „ukończyliśmy szkołę średnią 7 czerwca 1953 roku", albo mówimy, Ŝe „atak na Pearl Harbor nastąpił 7 grudnia 1941 roku", a potem wiąŜemy z tymi wydarzeniami zbiór myśli, wspomnień, uczuć, wyobraŜeń i postaw. Wspomnienia stają się drogocennymi — 31 — pamiątkami, którymi lubimy się otaczać, tworząc wokół siebie rodzaj skorupki chroniącej nas przed przepływem Ŝycia. Gdybyśmy potrafili zapamiętać jedynie samo wydarzenie, bez dodatkowego komentarza, osądów, emocji przyjaznych czy nieprzyjaznych, uniknęlibyśmy „utoŜsamiania uczuć", które moŜe doprowadzić do chorób czy pogrąŜyć nas w smutku. Nie chodzi o to, by zapewnić sobie wieczną młodość i zdrowie, ale by starzeć się z wdziękiem, którego zazdrościmy świętym i bohaterom, a którzy przecieŜ niczym szczególnym się od nas nie róŜnią: posiadają jedynie większą zdolność akceptowania zmian, które przynosi Ŝycie. Gdy juŜ dostosujemy się do strumienia przemian, będziemy mogli dostrzec paradoks, w jakim trwa większość z nas. PrzewaŜnie uznajemy się za pozornie niezaleŜnych, pełnych inwencji indywidualistów, którzy przejawiają twórczy stosunek do własnego losu. Jednocześnie jednak unikamy sytuacji, w których zauwaŜono by naszą „inność". Choć więc niewątpliwie uznawanie siebie za istotę niezaleŜną jest bardzo satysfakcjonujące, w rzeczywistości boimy się nowych sposobów patrzenia na świat, a one są przecieŜ podstawowym wyznacznikiem niezaleŜności i odrębności zapatrywań. Wydaje nam się, Ŝe jesteśmy indywidualistami, i rzeczywiście w wielu przypadkach jest to zgodne z prawdą. Dla niektórych z nas jednak pod tym przekonaniem kryje się tęsknota do zyskania społecznej aprobaty, a tym samym do upodobnienia się do reszty ludzi. W świecie materialnym próbujemy się wyróŜniać gromadząc dobra, dąŜąc do bogactwa, ale im wyŜszą zajmujemy pozycję w hierarchii społecznej, tym częściej stwierdzamy, Ŝe Ŝyjemy zgodnie z zasadami innych bogatych osób. Oczywiście ci, którzy mają pieniądze, mają teŜ więcej swobody, by folgować swoim kaprysom, a jednak ludzie zamoŜni mogą znudzić się dostatnim Ŝyciem, podobnie jak reszta świata moŜe dojść do granic zmęczenia z powodu konieczności nieustannego zarabiania pieniędzy. Ludzie — 32 — dokonują niekiedy powierzchownych zmian w okolicznościach zewnętrznych, ale nie stwarzają warunków do gruntownej przebudowy Ŝycia. Praca wyobraŜeniowa jest początkiem drogi w kierunku wyzwolonego, pełniejszego ,ja", dzięki któremu moŜemy zaakceptować przekształcającą się rzeczywistość. UmoŜliwiając nam odejście od świata dóbr materialnych i pozorów, ćwiczenia wyobraŜeniowe pomagają pozbyć się ograniczających nas postaw i zachowań, które często negatywnie wpływają na nasze zdrowie. Wytyczenie celu, wyciszenie, oczyszczenie oraz przemiana — oto co składa się na proces uzdrawiający, i jak sam niebawem będziesz mógł stwierdzić, kaŜda z tych czynności wywołuje uczucie satysfakcji. Im bardziej zagłębisz się w niniejszą ksiąŜkę, poznając stopniowo sposoby wykorzystania powyŜszych elementów do rozwiązania problemów czy usunięcia dolegliwości, tym zdrowszym i swobodniejszym staniesz się człowiekiem, tym łatwiej otworzysz się na nieskończone moŜliwości, które ofiarowuje ci Ŝycie. Rozdział drugi Procesy wizualizacyjne Związek ciała i umysłu W rozdziale tym spróbujemy zgłębić istotę procesów zachodzących w naszym ciele i umyśle podczas wizualizacji oraz dowiedzieć się, w jaki sposób pozbawione „materialnej treści" zjawiska, jakimi są wyobraŜenia, mogą wpływać na naszą cielesną postać? Jak juŜ wcześniej wspomniałem, naukowcy nie zbadali dotychczas w sposób wyczerpujący i metodyczny zasad działania terapii wizualizacyjnej, chociaŜ niektóre opracowania zdecydowanie wskazują na istnienie więzi pomiędzy umysłem a ciałem. Próbując zrozumieć podstawy procesu wizualizacji, moŜemy zatem wysnuwać wnioski opierając się jedynie na doświadczeniu klinicznym, przebiegu ludzkiego Ŝycia oraz odkryciach na ten temat dokonanych w innych kulturach. EMOCJE, DOZNANIA I WYOBRAśENIA Kluczem do procesów wizualizacyjnych są związki pomiędzy emocjami, wraŜeniami i wyobraŜeniami. Zacznijmy od emocji. Ludzie przyzwyczaili się traktować je jako zbiór uczuć, takich jak szczęście, złość, — 34 — zadowolenie i smutek. Ja natomiast rozumiem emocje w sposób szerszy, jako ruch, jako podąŜanie ku bodźcom. Słowo „emocje" zinterpretowane w sposób dosłowny znaczy „ruch od czegoś" (ang. emotion, motion = ruch). Dlatego twierdzę, Ŝe emocje to ruch, a ruch jest kwintesencją ludzkiego Ŝycia, źródłem naszej energii. Czasami ruch staje się uczuciem, takim jak szczęście, złość, zadowolenie i smutek, czyli stanem, który posiada określony czas trwania i rozbrzmiewa w naszym wnętrzu; niekiedy zaś przyjmuje formę działań lub nagłych wybuchów będących reakcją na czynniki zewnętrzne i powodujących natychmiastowe rozładowanie. Sądzę, Ŝe Ŝycie bez emocji, czyli ruchu wywołanego bodźcem, jest niemoŜliwe. Emocje to Ŝycie. Mogą zostać uzewnętrznione w postaci działania czy reakcji, ale mogą takŜe pozostać we wnętrzu człowieka w formie uczuć. Emocje są bardzo ściśle związane z wyobraŜeniami, poniewaŜ czasami mogą się w tej postaci ujawnić. Istnieje prosty sposób, abyś się o tym przekonał. Wystarczy, Ŝe zechcesz „zobaczyć" uczucie, które w sobie nosisz. Jeśli jesteś szczęśliwy, zapytaj samego siebie, jak wygląda szczęście; jeśli sport daje ci zadowolenie, spróbuj je sobie zwizualizować; jeśli nie cierpisz głupoty, wyobraź sobie, jak według ciebie „wygląda" ta cecha. Zapewniam cię, Ŝe w kaŜdym z tych przypadków zobaczysz obraz — twój obraz. Nikt poza tobą nie będzie miał identycznego odzwierciedlenia tych pojęć. WyobraŜenia nadają kształt emocjom. W ciągu piętnastu lat stosowania terapii wizualizacyjnej nie spotkałem ani jednej osoby, która nie potrafiłaby wywołać obrazu swoich uczuć. WyobraŜenie to mentalna forma uczucia. Istnieje takŜe jego postać fizyczna: doznanie. Z uczuciami wiąŜą się bowiem określone odczucia fizyczne, jak chociaŜby w przypadku złości, której nierzadko towarzyszy wraŜenie ucisku w klatce piersiowej. Gdy ogarnia cię uczucie szczęścia, — 35 — wówczas często odczuwasz wszechogarniającą lekkość. Podobnie jest z wyobraŜeniami: z nimi takŜe są powiązane określone doznania. Podczas wizualizacji wykorzystujemy obrazy, by zmienić emocje lub fizyczne doznania, co w praktyce sprowadza się do tego, Ŝe dzięki nim wpływamy na nasze doświadczenia i uczestniczymy w ich kreowaniu. Wygląda to tak: kiedy pracujesz nad wyobraŜeniami i przekształcasz je, jednocześnie zmieniasz i tworzysz doznania oraz emocje z nimi powiązane. Gdy więc zmienia się wywołany przez ciebie obraz, transformacji ulega takŜe uczucie i doznanie. Emocje i wyobraŜenia to dwa składniki równania, dwie formuły tej samej rzeczywistości, a fizyczne doznania towarzyszą kaŜdej z nich. Jeśli zmienisz wyobraŜenie, zmienisz takŜe pozostałe składniki równania. Zrozumiesz wtedy, Ŝe twoje wizje rzeczywiście stanowią drogę do zdrowia — zarówno fizycznego, jak i psychicznego. PIONOWA OŚ WIZUALIZACJI Spotkanie z panią Aboulker-Muscat pozwoliło mi zrozumieć, Ŝe wizualizacja zachodzi poza mechanistyczną sferą przyczynowoskutkową. W pewnym sensie odbywa się ponad ziemią. Kiedy pani Aboulker-Muscat poprosiła, bym wskazał kierunek jazdy pociągu, uczyniłem gest horyzontalny. W odpowiedzi ona wykonała pionowy ruch ręką w górę i zapytała, co mogłoby się wydarzyć, gdyby pociąg poruszał się zgodnie z takim kierunkiem. Wtedy zrozumiałem, Ŝe pociąg uwolniłby się od zwykłego związku przyczynowo-skutkowego. Znalazłby się ponad ziemią. Jestem przekonany, Ŝe wizualizacja odbywa się właśnie wzdłuŜ osi pionowej. W zwyczajnym świecie, funkcjonującym według zasady przyczyna-skutek, wszystko jest powtarzalne i przewidywalne. Nowości nie zdarzają się. Określone działa— 36 nie wywołuje określoną reakcję. Powiązane w pewien szczególny sposób białka zawsze tworzą aminokwas. Ustalone ilości związków chemicznych wchodzą w skład ciągle tej samej substancji. Procesy fizyczne opierają się więc na związku przyczynowo-skutkowym. Sfera ludzkich przeŜyć róŜni się jednak od królestwa fizyki. śyjemy w świecie, który sami tworzymy w sensie fizycznym, emocjonalnym i psychologicznym, świecie zawieszonym na osi pionowej. Przeprowadzając wizualizacje stwierdzamy, Ŝe nie tylko zaleŜności przyczynowo-skutkowe rządzą ludzkim Ŝyciem. Posiadamy zdolność tworzenia rzeczy nowych, a takŜe kształtowania własnej cielesności. Gdyby człowiek był jedynie mechanizmem, wówczas tylko mechanik mógłby próbować go zmienić. Na szczęście jesteśmy czymś więcej i moŜemy sami kształtować swoje ciało i ducha. Podstawowym celem wizualizacji jest ustawić ludzką egzystencję na osi pionowej, tak aby człowiek mógł uciec od siły cięŜkości oraz ograniczeń wynikających z przyziemnej egzystencji. Wykonując zalecone przeze mnie ćwiczenia odkryjesz, Ŝe przebywanie na osi pionowej staje się twoim nawykiem. TakŜe wtedy, gdy zaczniesz rozwijać własne uzdrawiające wizualizacje, stwierdzisz, Ŝe bardzo często wznosisz się w górę, a kończąc ćwiczenie opadasz w dół. Podam tu przykład mojego przyjaciela, który dzwoniąc do mnie pewnego dnia wspomniał, Ŝe cierpi na wirusowe zapalenie spojówek. Zasugerowałem, by wyobraził sobie, Ŝe wyjmuje gałki oczne z oczodołów, myje je w leczniczej wodzie, a oczodoły wypełnia niebieskim światłem. Kilka dni później rozmawialiśmy ze sobą ponownie. Mój znajomy stwierdził, Ŝe poczuł się lepiej od momentu, gdy zaczął wykonywać ćwiczenie, ale zapytał takŜe, dlaczego zawsze musi unosić się w górę, aby dotrzeć do uzdrawiających wód. Odrzekłem, Ŝe ruch w górę jest kierunkiem oswobodzenia i uzdrowienia. Mój przyjaciel odkrył oś pionową bez niczyjej pomocy. (Powiedział mi takŜe, Ŝe po — 37 — tym, jak w wyobraźni wkładał swoje oczy do wypełnionych niebieskim światłem oczodołów, ciemnozielona roślinność wokół uzdrawiających wód zamieniła się w kwiaty.) Ze względu na moje doświadczenie w terapii wizualizacyjnej nie czułem się zaskoczony odkrywając, Ŝe we wszystkich kulturach i tradycjach ruch w górę powiązany jest z przekroczeniem granic, z mitami o locie, z zerwaniem więzów narzuconych przez codzienne nawyki i działania oraz z odkryciem nowych dróg, nowych form istnienia. PAMIĘĆ O SOBIE Prowadząc rozwaŜania o uzdrowieniu, myślimy o stawaniu się całością. Stać się całością oznacza poskładać na powrót elementy, które się rozpadły, a właśnie do takiego rozpadu doprowadza choroba. Wyleczenie jest więc równoznaczne z powrotem do stanu spójnej jedności. Uzdrawiający charakter stawania się całością został potwierdzony juŜ ponad pięć tysięcy lat temu w Egipcie. Według staroŜytnych wierzeń bóg Ozyrys, zamordowany przez brata Seta i pocięty na czternaście części, które pochowano w róŜnych regionach Egiptu, został przywrócony do Ŝycia przez swą Ŝonę Izydę. Izyda zebrała wszystkie szczątki męŜa, a następnie przez koncentrację na wspominaniu go, w końcu odzyskała ukochanego. Pamiętać oznacza zatem połączyć wszystkie elementy postaci, a więc nie tylko ciało, ale równieŜ umysł i emocje. Dopiero wtedy człowiek staje się całością. Pamiętać znaczy równieŜ przypomnieć sobie dawną spójność oraz zjednoczyć ponownie ciało z umysłem, dzięki czemu ponownie stajemy się jednością. WyobraŜenia są mentalnym przejawem pamięci i przypominania. Jeśli w wyobraźni pojawiają się obrazy, to są one całkowitymi, dokończonymi jednostkami, w związku z czym operowanie wyobraŜeniami — 38 — staje się mentalną analogią do wspomnień na poziomie fizyczności. O ile zdrowie i spójność wiąŜą się z pamięcią, to choroba wynika z zapomnienia. Gdy tracimy spójność i przestajemy być jednością, pojawia się zaburzenie, a to jest znak, Ŝe zapomnieliśmy o sobie. Na poziomie fizyczności próbą powtórnego połączenia elementów składowych naszego ciała jest operacja chirurgiczna czy zabieg. Na poziomie umysłu analogicznym procesem jest wizualizacja, która zresztą moŜe wpłynąć na naszą cielesność. StaroŜytni filozofowie (np. Platon) uznawali człowieka za rodzaj miniaturowego świata, za pomniejszoną wersję kosmosu. Lekarz, zalecający terapię wizualizacyjną, musi się zgadzać z takim holistycznym podejściem. KaŜde zerwanie więzi pomiędzy jednostką a resztą świata — a więc rodziną, czy nawet całym społeczeństwem — wymaga intensywnej, naprawczej pracy. Jeśli człowiek „przypomni" sobie własną historię, występuje pozytywny efekt podobny do rozchodzenia się wodnej fali; rezultatem tego procesu moŜe być przebudowa całej ludzkości. To właśnie w tym miejscu kończy się terapia wizualizacyjna, a zaczyna proces uzdrawiania polegający na spajaniu rozsypanych elementów. „Pacjent" staje się „osobą" i dąŜy do całkowitej odnowy, nie poprzestając na wyeliminowaniu dokuczliwych symptomów. To właśnie w tym miejscu lekarz moŜe — ale juŜ nie musi — być dla niego przewodnikiem. TROSKA I UZDROWIENIE Uzdrowienie oznacza koniec objawów chorobowych. Pierwszy krok w kierunku wyzdrowienia czynisz wtedy, gdy zaczynasz się o siebie troszczyć. Medycyna oparta na wizualizacji bardzo mocno podkreśla fakt, Ŝe moŜesz sam sobie pomóc w procesie leczenia, i Ŝe w pewnym sensie — 39 — i do pewnego stopnia stajesz się swoim uzdrowicielem. (Oczywiście, jeśli złamiesz nogę, to nie wystarczą twoje wyobraŜenia, aby przywrócić jej normalny stan.) Ćwiczenia wyobraŜeniowe mają ci pomóc w odkrywaniu i wykorzystaniu moŜliwości, które w tobie drzemią; są narzędziem pozwalającym ci wspomagać proces leczenia oraz wzmacniać efekty działań zajmującego się tobą lekarza. Stwierdziłem, iŜ najlepiej pomagam swoim pacjentom wyzwalając w nich odrobinę kreatywności oraz pozwalając im odnaleźć własny sposób zachowania równowagi. Ja nie leczę swoich pacjentów — oni sami są do tego zdolni. Uczę ich, jak stosować wizualizacje, czyli udostępniam narzędzia niezbędne do tego, by się o siebie zatroszczyli. Tylko oni sami mogą zdecydować, kiedy i w jakiej formie to lekarstwo wykorzystać. Jeśli powierzasz komuś rolę przewodnika w ćwiczeniach wizualizacyjnych, to wasza współpraca przypomina trochę rozmowę prowadzoną za pomocą języka obrazów. Pomiędzy pacjentem a przewodnikiem istnieje aktywny związek, w którym kaŜdy obraz wymaga od przewodnika czynnego uczestnictwa w jego odbiorze. Rezultatem pełnego zaangaŜowania osoby tworzącej wizje jest zapamiętanie zarówno informacji w nich zawartej, jak i mocy obrazów słuŜących jako narzędzie uzdrowienia. Wszystko to moŜna osiągnąć w zwykłym stanie świadomości, bez jakiejkolwiek dalszej ingerencji osoby prowadzącej. Pacjenta zachęca się, aby zapamiętał wyobraŜenie oraz sugerowane znaczenie do czasu, gdy zewnętrzna sytuacja lub podświadomy sygnał pobudzą obraz do działania. W terapii wizualizacyjnej pacjent zamienia się w uzdrowiciela w momencie, gdy kończą się instrukcje przewodnika. Podobnie jak w przypadku ćwiczeń fizycznych, wizualizacje są bardziej skuteczne, gdy wykonuje się je systematycznie. Korzyści są natychmiastowe, choć niektóre pozytywne rezultaty uwidaczniają się dopiero po dłuŜszym czasie. W obu przypadkach następuje powrót do równowagi zakłóconej przez schorzenie. Przestrzeganie nowych zasad, wynikających ze stosowania wizualizacji, jest wyłącznie kwestią odpowiedzialności człowieka. Twórcza wyobraźnia oraz zdyscyplinowanie, pozwalające wykorzystać własny potencjał w sposób uporządkowany i systematyczny, umoŜliwiają zachowanie równowagi oraz utrzymanie ładu w Ŝyciu, chociaŜ — oczywiście — istnieją osoby, które wolą połoŜyć się (w sensie dosłownym) i czekać na lekarza czy terapeutę. KaŜdy z nas moŜe nauczyć się efektywnie wykorzystywać techniki wizualizacyjne. Jeśli zbudzisz wyobraźnię, potęga twoich wyobraŜeń rozjaśni ci Ŝycie. Odkryjesz w sobie nadzieję oraz zaczniesz wreszcie myśleć pozytywnie. Nadzieja, o której tu mówię, nie jest bynajmniej poboŜnym Ŝyczeniem. Nie ma w sobie Ŝadnych negatywnych znaczeń ani nie opiera się na zwątpieniu czy niepokoju. Jest realna. Wynika z trzeźwej oceny sytuacji i przynosi wewnętrzny spokój. Niektórzy pacjenci nie chcą zajmować pozycji równorzędnej w stosunku do lekarza. Trzymają się swoich dawnych zaleŜności, poniewaŜ jest im wygodniej polegać na pomocy z zewnątrz. Są takŜe osoby tak bardzo samotne i wyalienowane, Ŝe spotkania z lekarzem są dla nich jedyną okazją do kontaktów społecznych. Odgrywając rolę bezbronnego pacjenta, mogą te relacje podtrzymać. Czują się bezradni i pozbawieni energii, toteŜ chcą, by to właśnie lekarz wykonał za nich całą pracę. Odmawiają przejęcia odpowiedzialności za własny los. Terapia wizualizacyjna pozwala nawet takim pacjentom odkryć wewnętrzne pokłady energii i siłę, której istnienia nawet nie podejrzewali. Wielokrotnie próbowałem udowodnić moim podopiecznym, jak istotne jest dla ich zdrowia, by starali się sami sobie pomóc. Rozumiem, oczywiście, Ŝe jeśli ktoś cierpi, wówczas trudno jest podać cudowne wyobraŜeniowe — 40 — — 41 — panaceum. Aspiryna moŜe szybko zlikwidować ból głowy, ale po to, by pozbyć się bólu w wymiarze umysłowym i fizycznym, trzeba mu się przyjrzeć wewnętrznym okiem wyobraźni, trzeba odkryć jego ukryte znaczenia. Rezultat takiego wysiłku jest głębszy i bardziej długotrwały niŜ ten, który człowiek osiąga połykając kolejną tabletkę. ROZŁĄCZNOŚĆ CIAŁA I UMYSŁU W niniejszej ksiąŜce często będę się odwoływał do pojęcia umysłu i ciała jako całości (bodymind), choć, jak pewnie wszyscy dobrze wiemy, wiele osób (w tym takŜe lekarze i naukowcy) nie uznaje jedności tych dwóch elementów. Od połowy siedemnastego wieku nauka traktowała ciało jak autonomiczną jednostkę, która nie ma nic (albo ma niewiele) wspólnego z umysłem i emocjami. Z takim podejściem zgadzał się nawet Freud, który przecieŜ podkreślał potęgę emocji, a takŜe współcześni specjaliści w dziedzinie psychologii. Mówiąc w sposób nieco uproszczony, lekarze twierdzą, Ŝe jedynie ciało istnieje; psychologowie zaś przyznają, Ŝe liczą się emocje, lecz nie widzą Ŝadnego związku pomiędzy nimi a materialną substancją człowieka. W procesie rozumowego rozłączenia umysłu od ciała, kaŜda z tych jednostek została podzielona na coraz mniejsze fragmenty, co w rezultacie doprowadziło do powstania bardzo wąskich medycznych specjalności, zajmujących się wyłącznie uszami, stopami, mózgiem czy psychiką. W rzeczywistości zaś taki rozłam między ciałem a umysłem nigdy nie nastąpił i nie nastąpi. Ciało i umysł to dwa aspekty tego samego ludzkiego doświadczenia: ciało ma wymiar ilościowy, umysł — jakościowy. Tak więc nawet wtedy, gdy lekarz nie potrafi zlokalizować fizycznego schorzenia, na które się uskarŜasz, i mówi: „To wszystko dzieje się w twojej głowie", to i tak na pewno istnieje w tobie jakieś — 42 — fizyczne zaburzenie. Jeśli bowiem doskwiera ci umysł, ciało takŜe cierpi. Między jednym a drugim istnieją liczne powiązania. LUSTRO ODZWIERCIEDLAJĄCE FIZYCZNOŚĆ I EMOCJE Koncepcja jedności ciała i umysłu pozwala nam stwierdzić, Ŝe objawy fizyczne są odbiciem problemów emocjonalnych, Ŝe są z nimi ściśle powiązane. Tak więc ciało posiada aspekt fizyczny i emocjonalny. Obie części składowe są tak nierozerwalne, jak dwie strony monety, chociaŜ często dostrzegamy tylko jedną z nich. Jeśli potraktujesz fizyczność i emocje jak spójną jednostkę, moŜesz odnieść ogromne korzyści, poniewaŜ im więcej się o sobie dowiadujesz — w sensie fizycznym i emocjonalnym — tym szerszą zyskujesz nad sobą kontrolę. Podam tu przykład męŜczyzny, który zwrócił się do mnie z powodu niewydolności wieńcowej. Bardzo często czuł się zmęczony i miał trudności z oddychaniem. Przeszedł juŜ operację na otwartym sercu i postanowił sobie wówczas, Ŝe będzie odŜywiał się inaczej i zacznie ćwiczyć. Był jednak zaniepokojony. Oprócz dolegliwości fizycznych zauwaŜył u siebie smutek i przygnębienie. Kiedy zacząłem z nim rozmawiać o Ŝyciu, przyznał, Ŝe martwi się, poniewaŜ Ŝona go nie kocha i dlatego czuje się tak, jakby miał złamane serce. To był właśnie klucz do problemu. Przygnębienie nie było przyczyną choroby serca, ani teŜ kłopoty z niewydolnością nie spowodowały przygnębienia. Zarówno jego stan emocjonalny, jak i fizyczny były wyrazem niepokoju spowodowanego małŜeństwem i brakiem miłości. Właśnie w takim kontekście ujawniało się u wspomnianego męŜczyzny zmartwienie, które było jedynie skutkiem głębszych zaburzeń w jego Ŝyciu. Operacja na — 43 — otwartym sercu usunęła tylko jeden ze skutków. Teraz mojego pacjenta czekała konfrontacja z szerokim tłem choroby. KaŜdy fragment ciała ma swój emocjonalny odpowiednik. Gdy dostrzegamy ten dodatkowy wymiar, stwarzamy szerszy kontekst, w którym moŜemy odnieść się do swojego ciała. Oznacza to, Ŝe kaŜdy symptom lub syndrom ma swoje źródło, na które powinniśmy zwrócić uwagę. Jeśli go nie odkrywamy, to nie przywiązujemy zbyt wielkiej wagi do procesu leczenia. Chcemy jedynie pozbyć się dokuczliwych objawów. Zdarza się teŜ często, Ŝe w przypadku, gdy objawy nie są zbyt kłopotliwe, w ogóle nie zwracamy na nie uwagi, a one po pewnym czasie same znikają. Tracimy wówczas moŜliwość nauczenia się czegoś o sobie. Na szczęście lub nieszczęście — w zaleŜności od punktu widzenia — symptomy powracają niekiedy z większą intensywnością, a nasze ciało i umysł ponownie pomagają nam zrozumieć, kim naprawdę jesteśmy. W rozdziale czwartym, w którym umieszczam teŜ listę schorzeń i dolegliwości oraz związane z nimi ćwiczenia wyobraŜeniowe, spróbuję zasugerować kontekst i znaczę- \ nie kaŜdego symptomu. Wiele naszych problemów fizycz-no-emocjonalnych moŜna połączyć z istotnymi w naszym Ŝyciu związkami, a takŜe z problemami natury moralno— etycznej. JuŜ sam fakt uświadomienia sobie czynników sprawczych często przynosi ulgę. Być moŜe po wykonaniu kilku zaleconych tutaj ćwiczeń stwierdzisz, Ŝe dostrzegasz sporo zaburzeń w swoich relacjach ze światem zewnętrznym. Pozwól sobie na luksus wsłuchania się w swoje ciało i umysł. Niech do ciebie przemówią. Rozdział trzeci Skuteczne wizualizacje Droga do jedności Sukces w ćwiczeniach wizualizacyjnych jest wprost proporcjonalny do umiejętności zaniechania koncentracji na zewnętrznym świecie i skierowania zmysłów w stronę własnego wnętrza. Taki wysiłek umoŜliwia powstanie obrazu mentalnego, który moŜe wpłynąć na fizyczność człowieka. WyobraŜenie pojawi się samo, o ile tylko skierujesz swoją wolę i uwagę do wewnątrz, pozostawiając świat zewnętrzny na boku. WIZUALIZACJE: OPTYMALNA POZYCJA Najbardziej efektywną pozycją jest układ ciała, który nazwałem POZĄ FARAONA: naleŜy usiąść na krześle z oparciem oraz poręczami, wyprostować plecy, połoŜyć ramiona na poręczach i rozłoŜyć dłonie zwracając je w górę lub w dół — to akurat zaleŜy wyłącznie od ciebie. Nogi powinny spoczywać na podłodze, ale — podobnie jak w przypadku rąk — nie naleŜy ich krzyŜować, ani teŜ dotykać nimi jakiejkolwiek innej części ciała. Taki układ dłoni i stóp jest jednym ze sposobów utrzymania koncentracji zmysłów poza światem zewnętrznym. — 45 — ChociaŜ POZA FARAONA jest idealna do przeprowadzenia ćwiczeń wyobraŜeniowych, to jednak zdarzają się sytuacje, kiedy techniki wyobraŜeniowe trzeba wykorzystać natychmiast, na przykład, gdy ogarnia nas niepokój. Wówczas, oczywiście, moŜna przyjąć pozycję stojącą, bez względu na to, gdzie się znajdujemy. ODDECH W TERAPII WIZUALIZACYJNEJ W ciągu kolejnych stuleci władcy narodów mieli zwyczaj przybierać POZĘ FARAONA, gdy podejmowali waŜne decyzje. Jest to pozycja dogodna dla poszukiwania wewnętrznych wskazówek. Najlepsze do tego celu jest krzesło z prostym oparciem, poniewaŜ wyprostowany kręgosłup pozwala na koncentrację uwagi. Pozycja leŜąca lub półleŜąca wiąŜe się ze snem i osłabia świadomość konieczną do tworzenia jasnych i wyrazistych obrazów. Wyprostowane plecy pozwalają takŜe swobodnie oddychać: płuca potrzebują bowiem pozycji pionowej, aby w pełni wykorzystać swój potencjał. Zgodnie zaś z tym, co odkryli juŜ staroŜytni lekarze i uzdrowiciele, świadomość procesów oddychania podnosi czujność i wzmacnia koncentrację na procesach myślowych. Im bardziej uświadamiamy sobie własny rytm oddychania, tym lepiej dostrajamy się do naszego wewnętrznego Ŝycia. — 46 — Oddychanie odgrywa ogromną rolę we wszystkich działaniach skierowanych do ludzkiego wnętrza. Odliczanie oddechów pomaga osobom medytującym zrelaksować się i wyciszyć. Chińczycy utoŜsamiają oddech z umysłem. Ćwiczenia jogi, naturalny poród, podnoszenie cięŜarów, bieganie lub inne czynności wymagające skoncentrowania się na celu wykorzystują rolę oddechu. Człowiek zazwyczaj nie ma świadomości oddychania. Skierowanie uwagi na własne Ŝycie wewnętrzne nie przychodzi nam łatwo. Jesteśmy istotami niezwykle aktywnymi, których popycha do działania potrzeba opanowania świata i zdobycie władzy nad naturą. JednakŜe w Ŝyciu wewnętrznym moŜna znaleźć lekarstwo na fizyczne oraz emocjonalne zaburzenia, a takŜe obietnicę harmonijnego współistnienia ciała, umysłu i ducha. Oddychanie to punkt wyjściowy, pozwalający odwrócić się od świata i skupić uwagę na wnętrzu; jest to ogniwo, dzięki któremu moŜemy odkryć moc wyobraŜeń. Po to, by wzmocnić pojawiające się obrazy, trzeba nakazać sobie wyciszenie i relaks (taki jest twój cel). Oddychaj miarowo, wciągając powietrze przez nos i wypuszczając je ustami. Wydech powinien być dłuŜszy niŜ wdech, który z kolei pozostaje normalny, bezwysiłkowy. Taki model oddychania pobudza główny, uspokajający nerw w organizmie, czyli nerw błędny. Bierze on początek u pod- — 47 — stawy mózgu, w rdzeniu przedłuŜonym, przebiega przez szyję, rozgałęzia się na płuca oraz serce, a niŜej obejmuje jelita. Bardziej intensywny wydech sprawia, Ŝe nerw błędny wpływa na obniŜenie ciśnienia krwi, zwolnienie tętna, zmniejszenie częstości akcji serca oraz częstotliwości skurczów mięśniowych jelit i tempa oddychania. Gdy te funkcje zostają wyciszone, człowiek moŜe bardziej efektywnie skoncentrować uwagę na wizualizacji. Szczególnie mocno podkreślam w tym momencie rolę wydechu, poniewaŜ oddychanie, którego celem jest uspokojenie funkcji organizmu, zaczyna się właśnie od wydechu, a nie wdechu. Zwykły sposób oddychania, zgodny z modelem wdech-wydech, pobudza system współczulny oraz rdzeń nadnerczy, wydzielający adrenalinę. Z kolei oddychanie rozpoczynające się od wydechu wywiera wpływ na system przywspółczulny oraz nerw błędny, które pozwalają organizmowi wyciszyć się i zrelaksować. Gdy oddychanie przestanie być dla ciebie problemem i poczujesz gotowość do rozpoczęcia ćwiczeń, skoncentruj się na wykonaniu trzech (lub dwóch, a nawet jednego) wydechów. MoŜe wydaje ci się to dziwne, ale jest to bardzo proste do wykonania. Najpierw robisz wydech, a potem wdech, potem znów wydech i wdech, a na końcu wydech, czyli w sumie wykonujesz trzy wydechy i dwa wdechy. Po tym wstępie rozpoczynasz wizualizację i oddychasz juŜ równo i normalnie. Podczas ćwiczeń koncentrujesz się na wyobraŜeniach, a oddychanie odbywa się samoistnie, bez zaangaŜowania twojej świadomości. Gdy skończysz wizualizację, lecz zanim otworzysz oczy, moŜesz wykonać jeden wydech. Do tego odwrotnego systemu oddychania moŜna się szybko przyzwyczaić i gdy tylko nauczysz się wykorzystywać swoją wyobraźnię do tworzenia uzdrawiających obrazów, nowy rytm oddychania stanie się twoją drugą naturą. — 48 — POCZĄTKOWE KŁOPOTY Jest rzeczą oczywistą, Ŝe nie dla kaŜdego z nas wywoływanie mentalnych obrazów jest proste. ChociaŜ w większości przypadków jest to proces naturalny, niektórzy pacjenci potrzebują nieco więcej czasu na wstępne ćwiczenia. Przedstawiam więc tutaj kilka wskazówek, które pobudzą twoją zdolność do pracy wyobraŜeniowej. JeŜeli ćwiczenia zawarte w tej ksiąŜce sprawiają ci trudność, popatrz na obrazy czy fotografie znajdujące się w twoim pokoju przez jedną, dwie lub trzy minuty, potem zamknij oczy i spróbuj odtworzyć te wizerunki w wyobraźni. Innym skutecznym ćwiczeniem jest przypomnienie sobie jakiejś przyjemnej sceny z przeszłości i skoncentrowanie się na niej z otwartymi oczami. Potem naleŜy je zamknąć i odtworzyć w myślach kaŜdy szczegół obrazu. MoŜna równieŜ wykorzystać pozostałe zmysły: czasami na przykład pomocny moŜe okazać się dźwięk przypominający skwierczenie oleju przed kolacją wigilijną, albo aplauz publiczności po waŜnym wystąpieniu, lub teŜ pobrzękiwanie kieliszków podczas toastu. Niekiedy zapach perfum lub eterycznych olejków pomaga przywołać obraz z przeszłości. Jeśli nadal wydaje ci się, Ŝe masz trudności, to być moŜe nie potrafisz wykorzystać tych wraŜeń, które pojawiają się w twoim umyśle. Mogą to być sygnały słuchowe, somatyczne (cielesne) albo kinestetyczne (pozycja ciała), których ty z jakiegoś powodu nie odbierasz. Odpowiedz sobie na pytanie, który ze zmysłów jest najczęściej przez ciebie uŜywany i najszybciej reaguje na bodźce? Jeśli, na przykład, jesteś słuchowcem, skoncentruj się na szumie oceanu, który słyszysz i spróbuj wyobrazić sobie to, co się z tym dźwiękiem wiąŜe. Kiedy świadomie skoncentrujesz się na doznaniach, moŜesz z łatwością przenieść się z dowolnego trybu odbierania wraŜeń w wyobraŜenia wzrokowe. Wszystkie zmysły są bowiem ze sobą powiązane i jeśli — 49 — zechcesz, moŜesz przekształcić kaŜdy odbierany przez ciebie sygnał na mentalne obrazy. Niektóre osoby mają zwyczaj zamieniać odczucia i wraŜenia na słowa, czyli preferują werbalizację, a nie wizualizację. Jeśli naleŜysz do tej grupy, to spróbuj rozejrzeć się wokół przez kilka minut, unikając nazywania, kategoryzowania czy etykietowania tego, co widzisz. MoŜesz takŜe przyjrzeć się ilustracji w ksiąŜce, a następnie zamknąć ją i spróbować wyobrazić sobie to, co widziałeś, nie uŜywając nazw. Jeśli znów odruchowo zaczniesz nazywać rzeczy, powtórz próbę i bez poczucia winy ponownie przyjrzyj się otoczeniu. Za kaŜdym razem, kiedy starasz się zwiększyć swoją zdolność do wizualizacji, zrelaksuj się (zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy) i czekaj na pojawienie się obrazów, a kiedy nadejdą, przyjmij je. Wszystko, co zobaczysz, ma wartość i moŜe okazać się uŜyteczne, nawet jeśli wydaje ci się nielogiczne lub nieprawdopodobne. Być moŜe na początku będziesz musiał poświęcić trochę czasu na zaktywizowanie wyobraźni, ale im więcej będziesz ćwiczył, tym szybciej tę sztukę opanujesz. REZULTATY Ćwiczenia wyobraŜeniowe powinny być wykonywane regularnie albo tak często, jak tego wymaga określone schorzenie. Nie przesadzaj jednak w dąŜeniu do osiągnięcia natychmiastowych efektów. MoŜe trudno będzie ci zaakceptować takie liberalne podejście, jako Ŝe wielu z nas przywiązuje zbyt duŜą wagę do wyników, wychodząc z załoŜenia, Ŝe są one najwaŜniejszym wyznacznikiem Ŝycia. W przypadku uzdrawiania jest zupełnie inaczej. NaleŜy się skoncentrować wyłącznie na procesie wizualizacji oraz na celu. Im bardziej martwisz się o swoje wyleczenie, tym trudniejszy i dłuŜszy jest powrót do zdrowia. — 50 — Działanie uzdrawiające ma miejsce tu i teraz. Skierowanie uwagi na przeszłość lub przyszłość (na wyniki i osiągnięcia) powoduje wycofanie się z bieŜących wydarzeń. Jeśli zaczniesz zastanawiać się nad efektami, to nie unikniesz uczucia niepokoju, przeraŜenia lub/i przygnębienia, a z kolei rozmyślanie o przeszłości wywołuje często poczucie winy, depresję i rozŜalenie. KaŜdy z tych stanów ducha odwraca twoją uwagę od nadrzędnego celu, a koncentracja na procesie uzdrowienia staje się niemoŜliwa. W ćwiczeniach wizualizacyjnych, podobnie jak w Ŝyciu, musimy wykonać przypisane nam zadania, jednak powinniśmy takŜe zostawić miejsce na uczestnictwo wszechświata w tym, co czynimy. Co prawda, potrafimy kontrolować swoje opinie na temat własnego miejsca w kosmosie oraz naszych działań wobec niego, ale tak naprawdę nie mamy nad nim Ŝadnej władzy. MoŜemy jedynie uwaŜnie słuchać i cierpliwie czekać na reakcję. Nawet jeŜeli cierpisz i rozpaczliwie pragniesz odczuwalnej poprawy swego stanu zdrowia, nie rozmyślaj o rezultatach. Czy zauwaŜyłeś, Ŝe im bardziej ich poŜądasz, tym większy jest twój ból? Gdy nie spełniają się nadzieje, czujesz rozczarowanie, a nawet rozpacz, a twój stan zdrowia ulega pogorszeniu. Bądź jednak dobrej myśli: jeśli efekty pozostawisz w rękach sił wyŜszych, to w krótkim czasie odczujesz ulgę, a moŜe nawet całkowicie wyzdrowiejesz. Nie pytaj mnie jednak, ile minie dni czy tygodni. Zapomnij na razie o efektach, skoncentruj się na teraźniejszości i rób to, co do ciebie naleŜy. Jeśli natomiast nie potrafisz zawierzyć Opatrzności, przedstawię ci prosty sposób, Ŝeby sobie pomóc. ZauwaŜ, w którym momencie pojawia się niecierpliwe oczekiwanie, a potem wyobraź sobie, Ŝe odcinasz je noŜyczkami i wrzucasz do morza albo, Ŝe odlatuje wysoko wielkim balonem, zostawiając ciebie na ziemi. WyobraŜenia to najlepszy sposób, Ŝeby wzmocnić wiarę i zaufanie do samego siebie. PosłuŜmy się tu przykładem — 51 — Jennifer, młodej kobiety, która zwróciła się do mnie z powodu niepłodności. Przeprowadzone testy wykazały, Ŝe oba jajowody były zdrowe. Zaproponowałem jej, Ŝeby wykonała ćwiczenia wyobraŜeniowe, z intencją zajścia w ciąŜę (ćwiczenie na niepłodność znajduje się w rozdziale czwartym). Miała jednocześnie odkryć, na czym polega problem uniemoŜliwiający zapłodnienie. Dzięki wizualizacji Jennifer stwierdziła, Ŝe koniec jajowodu tuŜ przy jajniku był zaczopowany i pokryty warstwą uszkodzonej tkanki nieznanego pochodzenia. Niemniej jednak, jeśli wyobraŜenia były trafne, Jennifer sama odkryła fizyczno— mechaniczną wadę jajowodów. Nie wspomniała o tym swemu lekarzowi, gdyŜ nie sądziła, by jej uwierzył. Próbowała sama „oczyszczać" jajowody metodą wizualizacji. W końcu zdecydowała się poddać operacji jajowodu. Gdy otwarto jamę brzuszną, okazało się, Ŝe stan jajowodu jest dokładnie taki, jaki odkryła w czasie wizualizacji, choć Ŝadne testy — nawet sonogram — tego nie wykazały. Po zabiegu Jennifer była zdumiona, lub wręcz przeraŜona faktem, Ŝe wiedziała o swoim ciele więcej niŜ lekarze. Zaczęła bardziej ufać intuicji i wierzyć w swój osąd. Jest rzeczą oczywistą, Ŝe kaŜdy człowiek wie o swoim organizmie więcej niŜ ktokolwiek inny. Wszystko, czego nam trzeba, to odrobina wiary we własny rozum i moŜliwości. W przypadku Jennifer wystarczyło jedno doświadczenie z wizualizacją, Ŝeby rozbudzić w niej zaufanie do samej siebie. DŁUGOŚĆ ĆWICZEŃ Podstawową zasadę w terapii wyobraŜeniami moŜna by ująć słowami: im krócej, tym lepiej. Znaczy to, Ŝe im krótszy jest czas wizualizacji, tym większa jest jej skuteczność. — 52 — Na wywołanie określonych doznań nie potrzeba długo czekać. Jeśli je zauwaŜysz i zapamiętasz, to wizualizacja odegrała swoją rolę. Jeśli zaś w stosunkowo krótkim czasie nie masz Ŝadnych wraŜeń czy emocji, nie próbuj ich wywołać przedłuŜając czas pracy z określoną wizją: zacznij stosować inną. Jakich doznań moŜesz się spodziewać? To zaleŜy od dwóch czynników: osoby oraz rodzaju problemu. MoŜesz, na przykład, poczuć skurcz, drŜenie, ciepło, swędzenie, ból, mrowienie albo usłyszysz brzęczenie. Wielu z nas uwaŜa, Ŝe im więcej wysiłku włoŜymy w pracę, tym lepsze będą rezultaty, ale wizualizacja opiera się na zupełnie odwrotnej zasadzie. W terapii opartej na wyobraŜeniach wystarczy maleńki bodziec, by rozbudzić siły drzemiące w kaŜdym z nas. Większość ćwiczeń prezentowanych w tej ksiąŜce zajmuje od jednej do pięciu minut. Wielu pacjentów uwaŜa, Ŝe jest to znacznie mniej, niŜ mogliby i powinni robić, szczególnie, jeśli ich schorzenia są powaŜne. Sądzą, Ŝe nie wolno im szczędzić wysiłku, podczas gdy w ćwiczeniach wizualizacyjnych nie potrzeba angaŜować wszystkich sił. Kiedy juŜ przeprowadzimy wstępną wizualizację, będziemy potrzebować jedynie krótkich sygnałów, by przypomnieć organizmowi o czynności uzdrawiającej. Ten rodzaj terapii wymaga systematycznej pracy, ale nie powinien stać się obsesją. Jeden impuls wystarczy, by pobudzić fizjologiczne mechanizmy wspomagające odbudowanie zdrowia. Podobnie jak Pawłów uwarunkował psy tak, Ŝe śliniły się na dźwięk dzwonka, tak i my moŜemy uzaleŜnić proces zdrowienia od pojawienia się określonych mentalnych obrazów. W tej analogii wyobraŜenie jest bodźcem, czyli odpowiednikiem dzwonka, natomiast proces zdrowienia — podobnie jak wydzielanie śliny u psów — to reakcja. W przytoczonym poniŜej przykładzie zobrazuję działanie bodźca, który uruchomił potęŜne siły organizmu, — 53 — wywołując zadziwiające efekty. Z przypadkiem tym zaznajomiłem się podczas pracy w przychodni przeciwalkoholowej w jednym z nowojorskich szpitali. Grupa trzydziestu byłych narkomanów, uzaleŜnionych niegdyś od heroiny i metadonu, którym przez dziesięć lat udało się wytrwać bez nałogu, zgodziła się uczestniczyć w eksperymencie. Polegał on na tym, Ŝe wszyscy mieli pojechać autobusem na Ulicę Sto Dwudziestą Piątą w Nowym Jorku, gdzie dziesięć lat wcześniej nabywali narkotyki. W chwili, gdy autobus minął naroŜnik ulicy, byli narkomani zaczęli odczuwać silne reakcje organizmu charakterystyczne dla fazy wycofania środków narkotycznych. Bodźcem był jedynie widok znanego miejsca, który spowodował niewspółmierny, negatywny odzew. Czynnikiem określającym wielkość „dawki" wyobraŜeniowej moŜe być takŜe wiek. W miarę upływu czasu nasze nawyki coraz bardziej się zakorzeniają. Trudniej jest nam wprowadzać do Ŝycia nowe zwyczaje oraz obserwować, jak reaguje na nie organizm, a przecieŜ na tym właśnie polega „naprawianie" samego siebie. Gdy zmieniamy swoje nawyki, nowe doznania są wskazówką, Ŝe w organizmie zachodzą jakieś procesy. MoŜliwe, Ŝe im jesteśmy starsi, tym dłuŜej czekamy na te sygnały, ale wyposaŜeni w cierpliwość i wiarę, na pewno się ich doczekamy. CZAS NA WIZUALIZACJĘ Na ogół zalecam wykonywanie ćwiczeń wizualizacyjnych na początku dnia przed śniadaniem, o zmierzchu i przed snem. Są to trzy najistotniejsze punkty przejścia odpowiednio pomiędzy snem a jawą, dniem a nocą oraz jawą i snem. W niektórych przypadkach czas wykonywania ćwiczenia jest dla określonych schorzeń bardzo istotny. Chciałbym podkreślić, Ŝe najlepiej jest koncentrować się na wizualizacji przed rozpoczęciem codziennych zajęć — 54 — — czyli przed śniadaniem — i włączyć je do porannego rytuału. Wizualizacja o tej porze jest dobrym przygotowaniem do wydarzeń i czynności przewidzianych na dany dzień. Pozwala uzyskać pozytywne nastawienie do tego, co nastąpi. Stwierdziłem, Ŝe sposób, w jaki rozpoczynamy dzień, ma ogromny wpływ na nasze działania oraz relacje z ludźmi w ciągu następnych dwudziestu czterech godzin. Wielu z nas zauwaŜyło zapewne, Ŝe przebudzenie z nieprzyjemnego snu moŜe bardzo negatywnie oddziaływać na nastrój i zachowanie w ciągu dnia, poniewaŜ nie potrafimy rozwiązać problemów, które sen wprowadził do naszej świadomości. Czasami nie moŜemy sobie nawet przypomnieć, co dokładnie spowodowało, Ŝe „wstaliśmy lewą nogą", a w rezultacie cały dzień narzekamy, popełniamy błędy w pracy i kłócimy się z najbliŜszymi. Dzięki wizualizacji, szczególnie takiej, której fragmenty zaczerpnęliśmy ze snu, moŜemy powrócić do stanu równowagi oraz określić swoje nastawienie do Ŝycia i zachowanie w ciągu dnia. DROGA DO CELU Ćwiczenia wizualizacyjne umieszczone w następnym rozdziale są pomyślane jako pomoc w leczeniu róŜnego rodzaju chorób i zaburzeń, zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych. Nie powinno się ich stosować zamiast przepisanych leków czy wizyt u lekarza. Jeśli sądzisz, Ŝe jesteś chory lub cierpisz z powodu przedstawionej tutaj dolegliwości, wybierz się natychmiast do specjalisty. Gdyby ponadto okazało się, Ŝe po zastosowaniu terapii wizualizacyjnej objawy nie ustąpiły, umów się na spotkanie, w którym lekarz oceni twój stan zdrowia. Zdarza się czasami, Ŝe symptomy stają się bardziej dokuczliwe po rozpoczęciu wizualizacji, ale nawet przy zwykłej grypie czujemy się niekiedy znacznie — 55 — gorzej w dzień poprzedzający przełomowy moment choroby. Jeśli objawy nasilają się przez kolejne kilka dni, czy nawet dwa tygodnie, nie powinieneś się martwić. Na pewno wkrótce nastąpi przełom. Jeśli po dwóch tygodniach nic się nie zmieni, porozmawiaj z lekarzem. Problemy, którym poświęcone są niniejsze ćwiczenia ułoŜone zostały w porządku alfabetycznym. Zamieściłem równieŜ listę grupującą schorzenia w zaleŜności od rodzaju problemu lub układu anatomicznego. Być moŜe wykorzystasz ją, szukając odpowiednich dla siebie wizualizacji. Na początku kaŜdego ćwiczenia podaję jego nazwę, cel oraz ilość koniecznych powtórzeń. NajwaŜniejsze jest jednak, byś pamiętał, jak waŜną rolę odgrywają twoje intencje! Często zalecam, aby ćwiczenia były wykonywane w cyklach 21-dniowych z 7-dniową przerwą pomiędzy nimi. Taki układ odpowiada rytmowi biologicznemu, któremu poddaje się kaŜdy człowiek. Oczywiście jest on najbardziej widoczny u kobiet, które przyzwyczaiły się do trzytygodniowego okresu budowania tkanek i regulacji hormonalnej zakończonej załamaniem w czasie menstruacji. Interesujący jest fakt, Ŝe naukowcy z laboratoriów psychologicznych uniwersytetu w Austin, w Teksasie, stwierdzili, iŜ na zerwanie z nawykiem potrzeba 21 dni. To odkrycie pokrywa sie z moim doświadczeniem klinicznym ostatnich piętnastu lat. PoniewaŜ jednak nie ma stuprocentowej gwarancji, Ŝe moŜna uporać się ze schorzeniem lub nałogiem w ciągu 21 dni, w przypadku dolegliwości o charakterze przewlekłym zalecam czasami dodatkowe cykle wizualizacji. Jeśli natomiast osiągniesz cel przed upływem zalecanego terminu, moŜesz zaprzestać ćwiczeń wyobraŜeniowych (o ile jest to zgodne z twoimi intencjami). Podczas niemalŜe wszystkich ćwiczeń powinieneś mieć zamknięte oczy. Wyjątki są tutaj jasno określone. Gdyby zamykanie oczu na początku wywołało u ciebie mieszane uczucia, pozostaw je otwarte. Dopiero wtedy, gdy będziesz się czuł całkowicie swobodnie, moŜesz je zamknąć (dzieci oraz młodzieŜ często preferują otwarte oczy w czasie wizualizacji). W niektórych ćwiczeniach nie wspominam w ogóle o wydechu i nie jest to moje przeoczenie. Wystarczy wtedy zamknąć oczy. Po jakimś czasie sam zrozumiesz, Ŝe w pewnych warunkach i w określonych ćwiczeniach szczególny sposób oddychania nie jest potrzebny. Być moŜe w czasie wizualizacji stwierdzisz, Ŝe wprowadzasz zmiany do wyobraŜeń, lecz nie przejmuj się tym. Pozwól, by pojawiło się wszystko to, co przynosi wyobraźnia. Jeśli znajdziesz swoje własne obrazy, wykorzystaj je. PrzecieŜ uczestniczysz w procesie leczenia samego siebie, a więc to, co w sobie odkryjesz, moŜe okazać się najbardziej przydatne do osiągnięcia celu. MoŜliwe, Ŝe w jakimś momencie wizualizacji poczujesz niechęć, niepokój lub przeraŜenie, szczególnie jeśli oczami wyobraźni ujrzysz mrok. Gdyby do tego doszło, pamiętaj, Ŝe zawsze moŜesz wyobrazić sobie światło, które pozwoli ci znaleźć drogę w ciemności. Wtedy teŜ zniknie niechęć i niepokój. Wykonywanie ćwiczeń oczyszczających przed kaŜdą wizualizacją jest zbędne. Oczyszczanie jest odrębnym ćwiczeniem i posiada własny cel. Być moŜe stwierdzisz, Ŝe niektóre ćwiczenia opierają się na niezwykle prostych technikach, twoim zdaniem nawet zbyt prostych, by rozwiązać za ich pomocą bardzo złoŜone problemy. Pamiętaj jednak, Ŝe zarówno w terapii wyobraŜeniami, jak i w Ŝyciu codziennym niewielkie bodźce mogą wywołać imponujące reakcje. Nawet węzeł gordyjski moŜna czasami szybko i zwinnie rozwiązać. Moje doświadczenie kliniczne dowodzi, Ŝe chociaŜ ćwiczenia, które zalecam, wydają się proste, to jednak posiadają moc rozsupłania skomplikowanych węzłów naszych schorzeń i zaburzeń. — 56 — — 57 — Opisując niektóre problemy, często podaję listę czynników psychologicznych i socjologicznych, które mogły przyczynić się do wywołania dolegliwości. Nie próbuję jednak wymienić wszystkich, ani nie sugeruję, w jaki sposób masz odnaleźć te, które odnoszą się do ciebie. Proponuję raczej, Ŝebyś zachował czujność, poniewaŜ twoja wyobraźnia podpowie ci, co i w jaki sposób moŜesz zmienić w swoim Ŝyciu. Instrukcje do ćwiczeń moŜesz nagrać na taśmie, dzięki czemu twój głos stanie się twoim przewodnikiem. Z upływem czasu nauczysz się układać swoje własne ćwiczenia i będziesz bezgłośnie wydawać sobie polecenia. ZauwaŜysz na pewno, Ŝe spora liczba ćwiczeń jest odmianą lub rozszerzeniem ćwiczenia nazywanego EGIPSKIM UZDROWIENIEM. Wspominam je kilkakrotnie w moim alfabetycznym zestawieniu. MoŜna je zastosować w leczeniu zewnętrznych schorzeń, takich jak wysypka, zapalenie spojówek, trądzik, a takŜe wielu dolegliwości wewnętrznych oraz stanów patologicznych błony śluzowej. Jestem przekonany, Ŝe to ćwiczenie okaŜe się dla ciebie ogromną pomocą w samouzdrowieniu. EGIPSKIE UZDROWIENIE Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Potem wyobraź sobie, Ŝe stoisz na wielkim polu pokrytym zieloną trawą. Widzisz, jak wyciągasz ramiona w stronę jaskrawego, złotego słońca zawieszonego na bezchmurnym, błękitnym niebie. Widzisz, jak twoje ręce, zwrócone dłońmi w górę, stają się coraz dłuŜsze, rozciągają się. Promienie słońca wnikają w twoje dłonie i krąŜą w nich; krąŜą pod opuszkami palców tak, Ŝe pod kaŜdym z nich znajduje się promień. Jeśli jesteś praworęczny, to na końcu kaŜdego promienia umieszczonego na palcach twojej prawej ręki zobaczysz miniaturową rękę. Na końcu kaŜdego promienia umieszczonego na — 58 — palcach twojej lewej ręki zobaczysz oko. Masz więc pięcioro miniaturowych rąk i pięcioro oczu. Jeśli jesteś leworęczny, na promieniach prawej ręki ujrzysz oczy, a na lewej — dłonie. A teraz zwróć ręce i oczy w stronę swego ciała. Dzięki nim zobaczysz własne wnętrze, bo oświetlają kaŜdy zakątek, który cię interesuje. W pięciu miniaturowych dłoniach moŜesz trzymać szczoteczkę o złotym włosiu, jeśli chcesz oczyszczać; sondę laserową, jeśli chcesz zaleczyć rany; złote skalpele, jeśli chcesz operować; pojemniki ze złotą lub niebiesko-złotą maścią, jeśli chcesz, by zagoiły się rany, a takŜe złotą nitkę, jeśli chcesz zaszywać. Gdy skończysz pracę, wyjdź ze swego ciała tą samą drogą, którą wszedłeś. Wszystkie odpady zebrane przez miniaturowe dłonie, powinieneś wyrzucić za siebie. Wznieś znów ręce w górę w stronę słońca i schowaj swoje małe ręce i oczy w dłoniach, byś mógł je jeszcze wykorzystać. Teraz otwórz oczy. Ostatnia uwaga: przedstawione tu ćwiczenia są ćwiczeniami wizualizacyjnymi. Odbywają się w wyobraźni, a nie w rzeczywistości. Jeśli ćwiczenie zaleca uŜycie szczoteczki o złotym włosiu, to oczywiście uŜywasz jej tylko w swojej wyobraźni. Jeśli instrukcje mówią o umyciu twarzy w czystej, chłodnej wodzie, to — rzecz jasna — nie czynisz tego w umywalce, ale w swoim umyśle. Ćwiczenia te dotyczą twojej wewnętrznej, subiektywnej rzeczywistości i za jej pośrednictwem zmieniają rzeczywistość fizyczną. Rozdział czwarty Pamiętaj, Ŝe kaŜdy z nas ma zdolność tworzenia wyobraŜeń, moŜe zmieniać istniejące ćwiczenia, albo dawać początek nowym. Potrafimy dowolnie wykorzystywać wizje, a dzięki nim takŜe wyraŜać siebie. Nie ma Ŝadnych ograniczeń; nie istnieją granice moŜliwości. Klasyfikacja zaburzeń w zaleŜności od rodzaju problemu Program uzdrowienia Techniki i skuteczne wizualizacje związane z określonymi problemami Przygotuj się do rozpoczęcia pracy. Jesteś gotów! 1. Przyjmij POZĘ FARAONA (jeśli pozwalają na to okoliczności). 2. Sprecyzuj swój cel związany z wykonaniem ćwiczenia. Wszystko, co postanowisz, jest słuszne. 3. Zamknij oczy. 4. Wykonaj wydech tyle razy, ile zaleca określone ćwiczenie. Pamiętaj, Ŝe wydech jest powolny i długi, podczas gdy wdech jest zupełnie normalny. Obie te czynności nie wymagają wysiłku. 5. Zacznij wykonywać swoje ćwiczenie. Jeśli wymaga tego sytuacja, moŜesz pracować nad kaŜdą ilością dolegliwości jednocześnie. Na pewno w trakcie ćwiczeń nauczysz się swego rytmu, szczególnie wtedy, gdy odkryjesz własne wyobraŜenia. Między poszczególnymi ćwiczeniami otwieraj i zamykaj oczy, a takŜe wykonuj wymagane wydechy. — 60 — Układ krąŜenia Arytmia serca Choroby serca Choroba wieńcowa Hemoroidy Nadciśnienie Obrzęk Stres Zakończenie związku Zmartwienie śal Układ trawienny Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) Bulimia Chroniczne zaburzenia Ŝołądkowo-jelitowe Otyłość Schorzenia wątroby Zapalenie trzustki Układ wewnątrzwydzielniczo-metaboliczny Choroby tarczycy Cukrzyca Wyczerpanie (stres nadnerczowy) Oczy Daleko- i bliskowzroczność Jaskra Zaćma Zapalenie spojówek Emocje Brak celu Brak wiary w siebie Depresja Gniew Lęk Nałóg Natrętne myśli Niepokój NiepoŜądane emocje Niezdecydowanie Panika Poczucie winy Przygotowanie do operacji Rany emocjonalne Samotność Ogólne Bezsenność Ból Bóle głowy Obrzęk (sprawdź takŜe: zespół napięcia przedmiesiączkowego) Złe samopoczucie Układ moczowo-płciowy Brak obrotu płodu w macicy Impotencja Niepłodność Nowotwory niezłośliwe Opryszczka narządów płciowych Oziębłość płciowa Polipy i nowotwory — 61 — Powiększenie prostaty Schorzenia nerek Torbiel piersi ZakaŜenie pochwy Zespół napięcia przedmiesiącz-kowego Mononukłeoza Rak Szkodliwe skutki chemoterapii Wirus Epsteina-Barr Złamanie kości Zwichnięcie stawu barkowego System nerwowy Stwardnienie rozsiane (SM) Zawroty głowy System odpornościowy AIDS Białaczka Immunosupresja Układ mięśniowo-szkieletowy Artretyzm (zapalenie stawów) Choroby kręgosłupa Skolioza Skurcz mięśnia Zaburzenia postawy Układ oddechowy Astma Choroby układu oddechowego Infekcje górnych dróg oddechowych Przeziębienie Zaburzenia oddychania Skóra Brodawki Łuszczyca Schorzenia skóry Trądzik Wyprysk tarczyca płuca grasica wątroba trzustka Ŝołądek śledziona jelito grube jelito cienkie prostata jajowody macica pochwa -6362 — AIDS AIDS atakuje bezpośrednio system immunologiczny organizmu (nie dzieje się tak w przypadku Ŝadnej innej choroby). Osoby chore na AIDS stosują róŜne rodzaje terapii niekonwencjonalnej, aby ulŜyć sobie w cierpieniu lub choćby zlikwidować symptomy choroby. Metody te obejmują nie tylko wizualizację, medytację, modlitwę, odpowiednią dietę i rozmowy z uzdrowicielami, ale takŜe wiarę w moc kryształowej kuli. W jednym z udokumentowanych przypadków zastosowanie medytacji zgodnej z zasadami tybetańskiego buddyzmu, połączonej z wizualizacją oraz śpiewem, pozwoliło pewnej kobiecie zmienić pozytywny wynik testów na negatywny, co było równoznaczne z całkowitym ustąpieniem AIDS. UwaŜam, Ŝe naleŜy w tym miejscu powiedzieć kilka słów na temat pojęcia „remisja". Współczesna medycyna oddziela remisję od wyleczenia, stosując ten pierwszy termin w odniesieniu do chorób, w których często zdarzają się nawroty, a więc uznanych za nieuleczalne, jak w przypadku AIDS. Ja natomiast wychodzę z załoŜenia, Ŝe jeśli nie ma Ŝadnych objawów choroby, to naleŜy uznać, Ŝe pacjent jest wyleczony. Prawdę mówiąc, nawroty zawsze mogą się zdarzyć, jeśli tylko zaistnieją odpowiednie warunki. W przypadku, gdy nie obserwuje się Ŝadnych symptomów choroby, trzeba uznać, Ŝe człowiek jest zdrowy. Stosowanie pojęcia remisji zaszczepia w juŜ wyleczonym pacjencie przekonanie, Ŝe choroba moŜe lub musi powrócić. KaŜdy pacjent, który znajduje się pod moją opieką, szuka własnej, niezaleŜnej drogi do wyzdrowienia, bazując na znanych i wspomnianych tu wcześniej metodach. Wszystkie samodzielnie wybrane rodzaje terapii polegają na znalezieniu i zastosowaniu odpowiednich i niepowtarzalnych ćwiczeń wizualizacyjnych, które są zbyt zindywidualizowane, by je w tym miejscu zaprezentować. Doskonałe — 64 — są takŜe ćwiczenia ogólne, przedstawione we fragmencie dotyczącym wirusa Epsteina-Barr, a takŜe opryszczki narządów płciowych i mononukleozy. ANOREKSJA Nazwa: PONOWNE NARODZINY Cel: Powtórnie określić stosunek do jedzenia. Częstotliwość: Za kaŜdym razem, kiedy myślisz o jedzeniu, 1-2 minuty, w zaleŜności od potrzeb. Podobnie jak bulimia, anoreksja (gr. an — bez; orexis — poŜądanie, apetyt) jest zaburzeniem powiązanym z napięciami czasu dorastania, a szczególnie z okresem dojrzewania. Osoba ze wstrętem do jedzenia nie chce wejść w kolejny etap Ŝycia, podczas gdy bulimiczka kpi sobie z niego. Odmawiając przyjmowania posiłków, anorekty-czka naraŜa się na śmierć, lub nawet jej pragnie (moŜe się to zdarzyć, jeśli cięŜar jej ciała spadnie poniŜej pewnego krytycznego poziomu). UŜywam w tym miejscu rodzaju Ŝeńskiego rzeczowników i zaimków, poniewaŜ przytłaczająca większość osób z jadłowstrętem to kobiety. Jeśli jesteś jedną z nich, to następujące ćwiczenie moŜe ci pomóc. PONOWNE NARODZINY Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Widzisz siebie tuŜ przed narodzeniem, czujesz swoje ciało i swój zapach. Jesteś zadowolona i jest ci dobrze. Zrób jeden wydech i zobacz, jak główką wciskasz się w kanał rodny. Czujesz, Ŝe na nowo się rodzisz. Gdy znajdziesz się na zewnątrz, wykonaj znów wydech. Widzisz, jak twój ojciec kładzie cię na piersi matki. Wiesz, Ŝe zasługujesz na to, by cię karmili. W ramionach matki wybaczasz im krzywdy, które — 65 — być moŜe ci wyrządzili. Zrób jeszcze jeden wydech. Widzisz i czujesz, jak matka karmi cię do syta piersią i wiesz, Ŝe będziesz panią swego Ŝycia. Otwórz oczy. ci tracić nadziei: musisz być wytrwały. Jeśli będziesz pilnie pracował, świadomość doznań zjawi się na pewno. Pamiętaj: nie musisz się wcale starać, poniewaŜ im bardziej się starasz, tym mniej będziesz czuł. Wykonuj po prostu swoje zadania i czekaj na reakcję organizmu. ARTRETYZM OŚMIORNICA Nazwy: OŚMIORNICA i FALA Cel: Zmniejszyć guzki i/lub wyleczyć artretyzm. Częstotliwość: Ćwiczenia te moŜna przeprowadzać równolegle: OŚMIORNICĘ tak często, jak to potrzebne, przez 30 sekund; FALĘ trzy razy dziennie w trzech 21-dnio-wych cyklach z 7dniową przerwą po kaŜdym. W pierwszym tygodniu ćwiczenie powinno trwać 2-3 minuty, w drugim i trzecim — 1 lub 2 minuty. Po trzech pełnych cyklach oceń swój stan. Jeśli uznasz, Ŝe trzeba jeszcze popracować, zastosuj trzy kolejne cykle z 7-dniowymi przerwami. Gdybyś nadal wymagał terapii, powtórz znów trzy cykle. Artretyzm jest chorobą, która stopniowo ogranicza swobodę ruchu pacjenta, a tym samym jego wolność. Jest wyrazem jednoczesnych zaburzeń ruchu, przemieszczania się i wolności w sensie fizycznym, emocjonalnym i społecznym. Często z artretyzmem wiąŜe się stłumiony gniew, a moje doświadczenie kliniczne potwierdza taką zaleŜność. Gniew często wymaga fizycznego ujścia poprzez mięśnie i stawy, a jeśli nie jest to moŜliwe, wówczas tworzy się w nich napięcie i powstaje nawyk powstrzymywania wybuchów. Stwierdziłem, Ŝe poniŜsze ćwiczenia mają nieocenioną wartość w leczeniu tej dolegliwości. Nazwałem je OŚMIORNICĄ i FALĄ. Chcę zwrócić uwagę, Ŝe im bardziej jesteś świadomy doznań w obszarze objętym chorobą, tym większy będzie twój sukces. Oczywiście wszyscy róŜnimy się od siebie poziomami świadomości i cierpliwości. Dlatego nie wolno — 66 — Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Widzisz, Ŝe twoje ramiona (nogi lub palce rąk czy nóg) to macki ośmiornicy: falujące, muskularne, wydłuŜające się przed tobą na odległość kilometra. Zobacz i poczuj, jakie są elastyczne, jak poruszają się płynnie, a ty moŜesz je zginać we wszystkie strony. Otwórz oczy. FALA Zamknij oczy i zrób trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś na pięknej plaŜy, którą w przeszłości widziałeś lub odwiedziłeś. Piasek połyskuje złotem, niebo zachwyca błękitem, a słońce świeci jaskrawo. Poszukaj miejsca, gdzie spotykają się piasek i woda, a potem połóŜ się tam na plecach, zwracając stopy w kierunku wody. Przykryj całe ciało mokrym piaskiem, pozostawiając odkryte jedynie stopy, twarz i głowę. Mieszanka wody i piasku jest rodzajem pumeksu, który oczyszcza twoją skórę. Widzisz, jak zbliŜa się fala i przenika przez podeszwy stóp. Czujesz, jak spiralne prądy wymywają z nich wszelkie odpady, usuwając toksyny i rozpuszczając osad. Potem następuje odpływ: nurt zmienia się na przeciwny i woda powoli wypływa. Widzisz, jak fala unosi ze sobą szare pasemka odpadów. Fala powraca szybko i znów przenika przez podeszwy stóp, a potem wspina się aŜ do kostek i wymywa z nich wszelkie odpady i toksyny. Gdy nadchodzi odpływ, kierunek prądu zmienia się na przeciwny. Czujesz, jak płynie — 67 — z twoich kostek, poprzez stopy i podeszwy, niosąc ze sobą szare lub czarne pasemka odpadów. Nasączony wodą piasek dokładnie oczyszcza zewnętrzną stronę twoich stóp i kostek. Fala znów powraca i przez podeszwy stóp wnika nie tylko w stopy i kostki, ale takŜe w nogi i kolana, wymywając z nich wszystkie odpady i toksyny. Spiralne prądy masują twoje mięśnie, rozciągając ścięgna i wiązadła, oczyszczając części chrzestne oraz rzepki, aŜ stają się olśniewająco czyste. Kiedy fala zaczyna odpływać, czujesz, jak spiralne prądy odwracają się i płyną powoli przez twoje łydki aŜ do kostek i stóp, po czym wydostają się na zewnątrz przez podeszwy. Widzisz, jak odpady unoszą się na fali w postaci czarnych lub szarych pasemek, a nasączony wodą piasek oczyszcza z zewnątrz twoje kolana. Fala szybko powraca i wnika przez podeszwy do twoich stóp, kostek, łydek, kolan i ud, po czym przedostaje się przez krocze do dolnej części brzucha i podstawy kręgosłupa, i dalej przez brzuch do klatki piersiowej oraz górnej części kręgosłupa, karku i kręgów szyjnych, a wreszcie do barku. Czujesz, jak strumień spływa ramionami w dół przez łokcie aŜ do nadgarstków, wymywając wszystkie toksyny, odpady, rozpuszczając osad, po czym łagodnie masuje kości, ścięgna, wiązadła i mięśnie, czyszcząc je, aŜ staną się olśniewająco białe, a jednocześnie rozciąga je i wydłuŜa. Ponownie zaczyna się odpływ. Spiralny prąd zmienia kierunek i powraca powoli z nadgarstków i przedramion, poprzez łokcie, ramiona, stawy barkowe i kark do klatki piersiowej, a potem spływa do jamy brzusznej, krocza, ud, kolan, łydek, kostek i stóp, zabierając wszelkie odpady, które w postaci czarnych lub szarych pasemek wypływają na zewnątrz. Odpływ fali i powrotna wędrówka strumienia wody przez twoje ciało odbywa się powoli, natomiast proces wnikania spiralnych prądów jest szybki. Widzisz, jak pod wpływem strumienia wygładzają się i zanikają guzki. Teraz wstań, zanurz się w oceanie i płyń — 68 — w kierunku horyzontu. Widzisz, jak twoje ramiona i nogi stają się bezgranicznie długie, a potem wydłuŜa się równieŜ twój tułów. Twoje kończyny poruszają się swobodnie, a ty spokojnie płyniesz kraulem. Gdy dotrzesz do horyzontu, przewróć się na plecy i płyń stylem grzbietowym z powrotem do brzegu. Twoje kończyny są ogromnie długie, podobnie jak tułów. Gdy znajdziesz się na plaŜy, wyjdź z wody i wyschnij na słońcu. Potem włóŜ na siebie lekki szlafrok, który leŜy na piasku, i usiądź na krześle. Zrób wydech i otwórz oczy. Bądź cierpliwy, wykonując te ćwiczenia. Wygładzenie guzków wymaga czasu. Na szczęście nie jest to choroba zagraŜająca Ŝyciu, moŜesz więc spokojnie czekać na rezultaty swojej pracy. ARYTMIA SERCA Nazwy: KRYSZTAŁOWE SERCE, TRÓJKĄT MUZYCZNY I PŁATKI KWIATU Cel: Wyregulować bicie serca. Częstotliwość: Codziennie, zaleŜnie od potrzeb; za kaŜdym razem gdy wyczuwasz, Ŝe serce bije nieregularnie, do chwili gdy tętno wyrówna się. Nieregularność uderzeń serca jest zjawiskiem powszechnym w naszej kulturze. Zwykle stwierdza się ją w trakcie badania lekarskiego. Zaburzenia rytmu są często w granicach normy, co znaczy, Ŝe nie odzwierciedlają uaktywnionej choroby serca, choć mogą powodować dyskomfort. Pewna pięćdziesięcioletnia kobieta, nazwijmy ją Mary, wezwała mnie do siebie, poniewaŜ właśnie została przyjęta do szpitala z powodu ostrej arytmii serca. Kilka miesięcy wcześniej zmarł nagle jej mąŜ, którego bardzo kochała, a jej serce reagowało teraz na szok wywołany jego odejściem. Gdy ją zobaczyłem, leŜała podłączona do — 69 — monitora, dzięki któremu pielęgniarki w innym pokoju mogły na bieŜąco kontrolować stan chorej. Zamknąłem drzwi, a Mary powiedziała pielęgniarkom, Ŝe nie chce, aby ktokolwiek jej przeszkadzał w ciągu najbliŜszych 30 minut. Następnie wykonała opisane niŜej ćwiczenie o nazwie TRÓJKĄT MUZYCZNY, a po jego zakończeniu do pokoju wpadła pielęgniarka, zaniepokojona tym, co zobaczyła na monitorze. Byliśmy oboje zdziwieni. Pielęgniarka wyjaśniła po chwili, Ŝe na swoim monitorze odczytała dane z elektrokardiogramu, które wskazują na normalne bicie serca i dlatego postanowiła sprawdzić, co się dzieje. Krótko potem Mary została wypisana ze szpitala. Nadal wykonywała ćwiczenia wizualizacyjne, a jej stan zdrowia pozostawał niezmienny. Zwróćcie, proszę, uwagę na fakt, Ŝe większość przypadków arytmii serca, podobnie jak palpitacji (wraŜenie, Ŝe serce uderza o ścianę klatki piersiowej) ma silny związek z emocjami. Z arytmią wiąŜe się między innymi uczucie niepokoju i Ŝalu, toteŜ nie powinno się jej traktować w kategoriach wyłącznie fizycznych. Oto kilka ćwiczeń, których celem jest wyregulowanie pracy serca. KRYSZTAŁOWE SERCE Zamknij oczy i wykonaj trzykrotny wydech. Widzisz, Ŝe twoje serce to kryształ. Usuń z niego wszystkie ciemne plamki, wykorzystując do tego celu dowolny, najbardziej dla ciebie dogodny środek. Niech spłynie na ciebie strumień światła z góry i oczyści twoje kryształowe serce. Teraz widzisz, Ŝe płyn wlewa się do serca, które staje się półprzezroczyste, a gdy płyn wylewa się, serce jest juŜ całkowicie przezroczyste. Przyglądaj się tej zmianie i pozwól swemu ciału ją odczuwać, dopóki serce się nie uspokoi. Potem otwórz oczy. MUZYCZNY TRÓJKĄT Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie trójkąt muzyczny, który kładziesz w środku swego serca. KaŜdy z jego boków jest złoty, a kąty — miejsca ich połączenia — są w róŜnych kolorach: czerwonym, niebieskim oraz Ŝółtym. Uderz miękkim, złocistym młotkiem w kaŜdy z boków trójkąta. Słyszysz harmonijny dźwięk i uświadamiasz sobie, Ŝe twoje serce uspokaja się. Gdy dźwięk stanie się całkowicie harmonijny, twoje serce dostosuje do niego tempo uderzeń. W tym momencie otwórz oczy. PŁATKI KWIATU Zamknij oczy. Wykonaj trzykrotny wydech. Jest świt i słońce wznosi się nad twoim sercem, które ma kształt kwiatu. Światło słoneczne wnika do jego wnętrza, a płatki zaczynają się powoli rozchylać, w miarę jak dobroczynne moce wnikają poprzez łodygę aŜ do korzeni. Teraz czujesz, jak z głębi ziemi dochodzą siły Ŝywotne i przez łodygi docierają do płatków kwiatu, po czym wypełniają je. Cały kwiat otwiera się. Potem zapada zmierzch i zachodzi słońce. Kwiat zamyka się z nadejściem nocy. MoŜesz otworzyć oczy. — 70 — — 71 — ASTMA Nazwa: EGZORCYZM Cel: Wyleczyć płuca. Częstotliwość: Codziennie (rano) przez 3 minuty (1 minutę za kaŜdym razem, gdy odczuwasz trudności w oddychaniu), w ciągu 7 dni. Nazwa: LAS SOSNOWY Cel: Powstrzymać atak astmy. Częstotliwość: Na początku ataku, przez 3-5 minut. Nazwa: ŚWIATŁO W JEZIORZE Cel: Odzyskać normalny oddech. Częstotliwość: W zaleŜności od potrzeb, co 15 lub co 30 minut, przez 2-3 minuty. Astma jest schorzeniem układu oddechowego, którego charakterystycznym symptomem jest świst podczas wydechu. Schorzenie to wpływa na spręŜystość płuc. W rezultacie tkanka płuc traci rozciągliwość, co prowadzi w końcu do trudności w oddychaniu, niekiedy zakończonych śmiercią. Do rozwoju astmy przyczyniają się róŜne alergie, infekcje oraz emocje. Alergia jest reakcją organizmu na pewne substancje środowiskowe, podczas gdy infekcja wiąŜe się z wtargnięciem bakterii. Przyczyny emocjonalne wynikają zwykle ze skomplikowanych zaleŜności, szczególnie tych związanych z walką o uwolnienie się od wpływu matki, chociaŜ czasami czynnikiem negatywnym bywa uzaleŜnienie od ojca. Moje doświadczenie potwierdza jedynie związek tych problemów ze stosunkiem wobec rodziców. Astmatyczny świst ma zarówno pozytywne, jak i negatywne znaczenie. Pozytywny aspekt wiąŜe się z chęcią swobodnego oddychania — dąŜeniem do uwolnienia się. Negatywny wydźwięk jest natomiast wyrazem lęku przed nim. — 72 — Nie powinieneś się obawiać, Ŝe pierwsze ćwiczenie, EGZORCYZM, spowoduje poczucie winy czy ból. Ta wizualizacja nie wywołuje tego typu uczuć, ani teŜ nie jest w Ŝadnym stopniu niebezpieczna. EGZORCYZM Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe zdejmujesz wszystkie ubrania. Widzisz, Ŝe od karku w dół jesteś nagi. Prawym palcem wskazującym (lewym, jeśli jesteś leworęczny) dotknij w lustrze swojej klatki piersiowej, wciskając go w głąb i zakreślając nim koło obejmujące plecy. Teraz dotknij miejsca, w którym odczuwasz największe dolegliwości i zobacz, kto nie chce wydostać się na zewnątrz wraz z twoim oddechem — czyli, inaczej mówiąc, czyja twarz pojawi się w tym miejscu. Kto ogranicza twoje oddychanie? Jaki kolor widzisz? Wykonaj długi, powolny wydech i usuń z siebie ten kolor wraz z osobą, którą zobaczyłeś. Na początku rób to delikatnie, ale jeśli ta osoba nie chce cię opuścić, bądź coraz bardziej stanowczy i uŜyj siły, a jeśli to nie pomoŜe — uŜyj nawet — 73 — złocistego skalpela, którym odetniesz od siebie tę osobę. Powiedz jej (lub jemu), Ŝe musi odejść z twego ciała i nie wolno jej się do ciebie zbliŜać. Nie jest juŜ mile widziana w twoim ciele i nie pozwolisz więcej, by w ciebie weszła. Gdy usuniesz tę osobę, zobaczysz, Ŝe stajesz się bardzo, bardzo wysoki, tak wysoki, Ŝe dotykasz nieba. Bierzesz kawałek słońca w swoje dłonie i kładziesz go tam, gdzie zjawiło się wolne miejsce. Widzisz, jak to miejsce goi się. Przyjrzyj się sobie i pomyśl, jak się czujesz. Potem włóŜ na siebie ubranie, zrób wydech i otwórz oczy. Teraz oddychasz równo i spokojnie. SOSNOWY LAS Zamknij oczy. Wykonaj wydech trzy razy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś w sosnowym lesie. Stań obok pnia sosny i wdychaj jej aromatyczny zapach. Gdy wykonasz wydech, poczujesz, jak powietrze wędruje w dół przez twoje ciało i ucieka przez podeszwy stóp. Twój oddech wychodzi na zewnątrz w postaci szarego dymu i widzisz, jak zakopujesz go głęboko w ziemi. Otwórz oczy, spokojnie oddychając. ŚWIATŁO W JEZIORZE Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i zejdź na dno jeziora, wdychając swobodnie powietrze i wydychając je powoli, w miarę jak zanurzasz się w wodzie. Usiądź na dnie jeziora, otoczony złotym światłem. Następnie wyjdź z jeziora i usiądź pod klonem na brzegu. Weź w dłoń liść klonu, dotknij go i poczuj pod palcami jego strukturę. Potem wejdź w liść i zjednocz się z procesem oddychania w liściu. Wreszcie odłóŜ liść i uświadom sobie, Ŝe twój oddech wyregulował się. Otwórz oczy. — 74 — BIAŁACZKA Nazwa: ŚWIĘTY CIEŃ Cel: Wyleczyć się z białaczki. Częstotliwość: Dwa razy dziennie 1-3 minuty, w ciągu 7 dni. Rak szpiku kostnego dotyka zarówno ludzi młodych, jak i starych. Ostatnio odkryto kilka skutecznych rodzajów chemoterapii, w związku z czym ta odmiana raka jest obecnie znacznie częściej uleczalna niŜ inne jego formy. W czasie swoich podróŜy spotkałem dwie osoby, które — niezaleŜnie od siebie — w sposób niemal identyczny opisywały swoje doświadczenia z białaczką. Twierdziły, iŜ pewnego dnia, leŜąc w łóŜku, ujrzały nagle, Ŝe opuszczają swoje ciało i w zwiewnej, nieziemskiej formie wznoszą się w najdalszy górny kąt pokoju, po czym mówią swemu pozostałemu w łóŜku ciału, Ŝe wszystko będzie dobrze i nie ma powodu do zmartwień. Potem nieziemska postać zwracała się w górę i prosiła Boga o pomoc w uzdrowieniu, a następnie wracała na swe miejsce. W obu przypadkach w ciągu 24 lub 48 godzin nastąpił odwrót choroby. Wkrótce po tym niezwykłym spotkaniu zwróciły się do mnie dwie kobiety, prosząc o pomoc dla brata i męŜa cierpiącego na ostrą białaczkę. MęŜczyzna miał nieco ponad trzydzieści lat i leŜał w szpitalu, a lekarz prowadzący przedstawił rodzinie raczej mroczną wizję jego przyszłości. Zaproponowałem Ŝonie i siostrze chorego przeprowadzenie ćwiczenia ŚWIĘTY CIEŃ i zasugerowałem, Ŝe cała rodzina powinna się zebrać przy jego łóŜku. Wszyscy mają sobie wyobrazić, Ŝe niematerialna postać opuszcza ciało męŜczyzny, wznosi się w górny kąt pokoju, mówi mu, Ŝe wszystko będzie dobrze, po czym prosi Boga o pomoc w uzdrowieniu i wraca do wnętrza ciała. PoniewaŜ pacjent nie chciał uczestniczyć w ćwiczeniu, leŜał więc spokojnie, a jedynie rodzina przeprowadzała wizualizację. W ciągu następnej doby i kolejnej — 75 — stan chorego poprawił się, a po tygodniu — całkowicie wyleczony — został wypisany ze szpitala. ŚWIĘTY CIEŃ Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe twoje ciało niematerialne opuszcza ciało fizyczne i unosi się w górny kąt pokoju, tam, gdzie ściana łączy się z sufitem. Ulotna postać przekonuje ciało materialne, Ŝe wszystko będzie dobrze. Potem odwraca się i prosi Boga o uzdrowienie, a następnie wnika na powrót do swej fizycznej powłoki. Teraz moŜesz otworzyć oczy. BEZSENNOŚĆ Nazwy: ODWRACANIE DNIA, KWIATY NA RZECE i ZACHODZĄCE SŁOŃCE Cel: Zasnąć. Częstotliwość: Przed snem; tak długo, jak to potrzebne, do momentu, gdy zaśniesz. Zaburzenia snu polegają albo na kłopotach z zasypianiem, albo na budzeniu się w środku nocy. Jeśli wystąpią trudności ze snem, trzeba przestrzegać kilku zasad. Po pierwsze, naleŜy uŜywać łóŜka wyłącznie do spania. Nie powinno się w łóŜku jeść, oglądać telewizji, czytać, palić ani robić cokolwiek innego. Jeśli nie znajdujesz się w łóŜku, włącz wszystkie światła. Bezsenność jest wtargnięciem dnia w porę snu, a kiedy nie śpisz, to niech wszystko wokół ciebie przypomina dzień. Gdy stwierdzisz, Ŝe masz juŜ dość dnia, zgaś światła. Druga istotna wskazówka: nie walcz z myślami, które cię nachodzą. Pozbędziesz się ich jedynie wtedy, gdy sobie wybaczysz. Pamiętaj, Ŝe następny dzień jest pełen moŜliwości, by wyjaśnić łub naprawić sytuację. Bezsenność wynika z niemoŜności psychicznego zamknięcia dnia, — 76 — która często ma związek z silnym poczuciem winy lub cięŜarem sumienia. RównieŜ strach przed śmiercią powoduje niekiedy zaburzenia snu, poniewaŜ sen przypomina śmierć. Bezsenność bywa takŜe objawem towarzyszącym depresji. A oto trzy doskonałe ćwiczenia, które mogą ci pomóc. ODWRACANIE DNIA LeŜysz w łóŜku z zamkniętymi oczami. Wyobraź sobie, Ŝe przeŜywasz miniony dzień w odwróconym porządku. Zacznij od ostatniego wydarzenia i przeŜyj je w wyobraźni raz jeszcze. Potem wyobraź sobie przedostatnie zdarzenie i przeŜyj je na nowo. Przypominaj sobie wszystko po kolei, aŜ dotrzesz do momentu, gdy się przebudziłeś. Nie spiesz się. Spróbuj poprawić swoje zachowanie czy postawę w tych sytuacjach, w których miałeś kłopoty. Spróbuj takŜe zdobyć dla siebie coś, czego pragnąłeś tego dnia, lecz tego nie otrzymałeś. Jeśli odbyłeś jakąś trudną rozmowę, przeŜyj ją na nowo, odpamiętując jak najdokładniej to, co zostało powiedziane. Tym razem jednak twoje słowa wydobywają się z ust twojego rozmówcy i odwrotnie. To doświadczenie zrelaksuje cię, poniewaŜ zrozumiesz, co przeŜywała ta druga osoba. (Jeśli zechcesz, moŜesz zadzwonić do niej następnego dnia i przeprosić.) Kontynuuj ćwiczenie do chwili, gdy zaśniesz. KWIATY NA RZECE LeŜąc w łóŜku z zamkniętymi oczyma, wyobraź sobie, Ŝe znajdujesz się na brzegu wartko płynącej rzeki. Jesteś otoczony kwiatami. Czujesz ich zapach. Weź jeden do ręki i umieść na nim kaŜdą dręczącą cię myśl, po czym połóŜ kwiat na rzece. Widzisz i słyszysz, jak wartki strumień zabiera kwiat. Wykonuj to ćwiczenie tak długo, aŜ poczujesz, Ŝe zasypiasz. — 77 — ZACHODZĄCE SŁOŃCE Wstań z łóŜka. Przejdź do innego pokoju lub do drugiej części tego samego pokoju, po czym zapal wszystkie lampy. Usiądź na krześle i zamknij oczy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś na łące, a słońce znajduje się wysoko nad tobą. PołóŜ się, opierając głowę na miękkiej kępie trawy i obserwuj zachodzące słońce. Widzisz, jak zbliŜa się powoli do linii horyzontu. Kiedy całkowicie za nią zniknie, wstaniesz i opuścisz łąkę, udając się do swego łóŜka, po czym zaśniesz. W tym momencie otwórz oczy, wstań z krzesła, wyłącz światło i połóŜ się. BÓL Nazwa: BEZBOLESNA PODRÓś Cel: Zlikwidować ból. Częstotliwość: Co 10 lub co 15 minut, przez 3-5 minuty, do chwili ustąpienia bólu. Nazwa: OSWAJANIE BÓLU Cel: Zlikwidować ból. Częstotliwość: Co 10 lub co 15 minut, przez 2-3 minuty, do chwili ustąpienia bólu. Nazwa: SZKŁO POWIĘKSZAJĄCE, OPANOWANIE BÓLU oraz POMOCNY PTAK Cel: Zlikwidować ból. Częstotliwość: Co 10 lub co 15 minut, przez 1-2 minuty, do chwili ustąpienia bólu. Nazwa: RAKIETY W KOSMOS Cel: Zlikwidować ból głowy. Częstotliwość: Co 10 lub co 15 minut, przez 1-2 minuty, do ustąpienia bólu. — 78 — Nazwa: OPRÓśNIANIE ZĘBODOŁU Cel: Zlikwidować ból zęba. Częstotliwość: Co 5 minut, przez 1-2 minuty, do chwili ustąpienia bólu. Ból jest istotnym mechanizmem w procesie funkcjonowania naszego ciała, poniewaŜ sygnalizuje istnienie problemu. W tym sensie więc nie jest wyłącznie przeciwnikiem, „wrogiem", którego za wszelką cenę musimy powstrzymać, ale takŜe posłańcem, swego rodzaju nauczycielem, który uprzedza o istnieniu niebezpieczeństwa. W języku angielskim rdzeń słowa pain (ból) oznacza „karę" (łac. poena); w sanskrycie zaś znaczy „oczyszczenie". Jak juŜ wspomniałem wcześniej, jeśli chcemy przywołać obraz wyraŜający emocje lub odczucia, zwykle pojawia się on szybko. Jest to szczególnie prawdziwe w odniesieniu do pracy nad bólem. Przedstawiam tutaj pięć ćwiczeń związanych z bólem w ogóle, jedno eliminujące ból głowy i jedno — ból zęba. (W tym ostatnim przypadku powinieneś skontaktować się ze stomatologiem, aby odkrył przyczynę bólu. Jeśli natomiast ból głowy okaŜe się zbyt natarczywy, wybierz się do lekarza.) Wybierz odpowiednie dla siebie ćwiczenie (lub kilka). Po jego wykonaniu zostaw sobie rezerwę czasową, aby zorientować się, czy są jakieś rezultaty. W ciągu 5 lub 10 minut spróbuj ocenić sytuację, a ponadto zastanów się nad znaczeniem bólu. Czy jest to według ciebie kara, poczucie winy czy informacja? Jeśli cierpisz na ból zęba, pomyśl, czy nie przeŜyłeś ostatnio jakiejś straty. Nawet gdybyś nic nie stwierdził, i tak moŜesz pracować nad wyeliminowaniem bólu, ale być moŜe uda ci się odkryć jakąś prawdę, a wtedy będziesz mógł się duŜo o sobie dowiedzieć. Zaakceptuj informacje przekazywane ci przez ciało i staw im czoło. MoŜe się okazać, Ŝe musisz podjąć jakąś waŜną decyzję i rozpocząć odpowiednie dzialania, a wtedy nie wahaj się — 79 — i zrób to, co uznałeś za potrzebne. BEZBOLESNA PODRÓś Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przywołaj obraz bólu. Gdy go ujrzysz, wyobraź sobie, Ŝe wkraczasz do swego ciała ze złotą puszką gorącego, złocistego oleju. ZbliŜ się do miejsca bólu. Przyjrzyj się mu dokładnie ze wszystkich stron, przyświecając sobie lampą, którą ze sobą zabrałeś. Potem wylej gorący, złocisty olej na miejsce bólu, całkowicie je nim pokrywając. Widzisz, jak ból roztapia się i zamienia w maleńki, złoty punkcik. Odwróć się i zobacz wychodzące z niego złociste promienie zdrowia i dobrego samopoczucia, które docierają do wszystkich części ciała. Potem opuść swoje ciało tą samą drogą, którą wszedłeś, wiedząc, Ŝe ból zniknął. Teraz otwórz oczy. OSWAJANIE BÓLU Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przywołaj obraz bólu. Zobaczywszy go, uświadom sobie, Ŝe moŜesz go oswoić, wchodząc w niego i siedząc w jego środku. Zostań tam i nie narzekaj na niego (uŜywając określenia „narzekać", mam na myśli stosowanie negatywnych przymiotników, w rodzaju: okropny, straszny, nieznośny). MoŜesz otworzyć oczy. SZKŁO POWIĘKSZAJĄCE Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przywołaj obraz bólu. Przyjrzyj mu się z kaŜdej strony przez szkło powiększające, a potem wymaŜ go, wykonując ruchy w lewą stronę. Otwórz oczy. — 80 — OPANOWANIE BÓLU Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobraź sobie, Ŝe masz duŜe, silne ręce. Tymi wielkimi, silnymi rękoma usuń ból i wyrzuć go. Otwórz oczy. POMOCNY PTAK Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie ptaka. Poproś go, by zabrał twój ból. Zobacz, jak uderza w niego dziobem, po czym odlatuje z kawałkami bólu, by nie zostało po nim nawet śladu. Otwórz oczy. RAKIETY W KOSMOS (przeciwko bólowi głowy) Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe umieszczasz fragmenty bólu w rakietach, które z twojej głowy wylatują w kosmos i stopniowo znikają w kosmicznej przestrzeni. Otwórz oczy. OPRÓśNIANIE ZĘBODOŁU (przeciwko bólowi zęba) Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe delikatnie wypychasz ząb z dziąsła (moŜesz być równieŜ mniej delikatny, jeśli chcesz). Wykonaj jeden wydech i poczuj, jak powietrze dociera w odkryte miejsce z widocznym dziąsłem i fragmentem nerwu. Wykonaj jeszcze jeden wydech i włóŜ z powrotem ząb na miejsce, wiedząc, Ŝe teraz jest juŜ zdrowy. Powtórz wydech i zobacz, jak znika opuchlizna, podczas gdy ty wykonujesz trzy kolejne wydechy. Potem otwórz oczy. - — 81 — BÓLE GŁOWY Nazwa: SREBRNA OBRĘCZ Cel: Zlikwidować skroniowy ból głowy. Częstotliwość: Co 5 lub co 10 minut, przez 1-2 minuty, do czasu ustąpienia bólu. Nazwa: OTWARTE OCZY Cel: Zlikwidować bóle migrenowe. Częstotliwość: W przypadku wystąpienia bólu, przez 2-3 minuty. Nazwa: JEZIORO MÓZGU Cel: Wyeliminować ból napięciowy. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, co 5 lub co 10 minut, maksymalnie przez 3 minuty. Są to trzy najczęściej występujące rodzaje bólów głowy. Rysunek pokazuje trzy główne punkty ich umiejscowienia. Ból głowy wiąŜe się zazwyczaj ze stanem emocjonalnym człowieka. Bóle skroniowe sygnalizują wściekłość; bóle migrenowe wynikają ze złości; bóle napięciowe — ze zmartwienia. Skroniowy ból głowy bywa opisywany jako „łomotanie". Wyczuwa się wówczas duŜy ucisk z obu stron głowy w okolicy kości skroniowych. MoŜe pojawić się w sytuacji, kiedy nie pozwalasz sobie na wyraŜenie wszystkich swoich myśli i odczuć. Bóle migrenowe są zazwyczaj skoncentrowane z jednej strony i pokrywają w całości daną część czaszki. Ich początek jest zwykle sygnalizowany przez wyczucie nieprzyjemnego zapachu (który jednak nie pochodzi z otoczenia) lub pojawienie się aureoli kolorowych świateł (równieŜ nieobecnych w rzeczywistości). Ten rodzaj bólu jest najczęściej odzwierciedleniem gniewu. Bóle napięciowe natomiast są związane z napręŜeniem mięśni i wynikają z napięć odczuwanych w Ŝyciu codziennym. Umiejscawiają się zazwyczaj u podstawy czaszki oraz w duŜych mięśniach szyi. — 82 — SREBRNA OBRĘCZ (przeciw bólom skroniowym) Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie srebrną obręcz opasującą ciasno twoją czaszkę od jednej kości skroniowej do drugiej i migoczącą lekko na końcach. Widzisz i czujesz, jak obręcz zaciska się wokół czaszki, a jej końcówki lekko ugniatają kość skroniową, po czym szybko zwalniają ucisk. Po chwili obręcz znów się zaciska i szybko rozluźnia. Potem następuje trzeci ucisk. W tym momencie moŜesz otworzyć oczy mając świadomość, Ŝe ból zniknął. OTWARTE OCZY (przeciw bólom migrenowym) Nie zamykaj oczu. Spójrz w górę i na bok w tę stronę, w której umiejscowił się ból. Wytrzymaj przez 2 lub 3 minuty, a potem znów patrz prosto. — 83 — JEZIORO MÓZGU (przeciw bólom napięciowym) Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Spójrz w dół na czubek swojej głowy. Unieś górną część czaszki tak, jak gdybyś usuwał fragment skorupki ugotowanego na miękko jajka. Zajrzyj do środka. Widzisz płyn mózgowy i poruszające się włókna nerwowe, które wyglądają jak rośliny podwodne. Potem płyn odpływa całkowicie z głowy. Czujesz, jak znika napięcie, które odczuwałeś u podstawy czaszki oraz w karku. Płyn spływa w dół kręgosłupa aŜ do jego podstawy.Teraz z dołu podnosi się świeŜy płyn i przesuwa się w górę wzdłuŜ kręgosłupa przez kark, by w końcu wypełnić wnętrze czaszki. Przez ten czysty i klarowny płyn patrzysz na włókna nerwowe. Czujesz strumień świeŜej krwi, która płynie przez szyję i dociera do kaŜdej części ciała. NałóŜ z powrotem wierzchołek czaszki, wykonaj jeden wydech i otwórz oczy. BRAK CELU Nazwa: PIEŚŃ TKACZA Cel: Nadać Ŝyciu kierunek. Częstotliwość: Raz dziennie, przez 3-5 minut w ciągu trzech dni. Stosować zawsze, kiedy odczuwasz brak celu. Wiele osób cierpi z powodu poczucia bezcelowości i braku kierunku w swoim Ŝyciu. I rzeczywiście uczucie to urosło do rangi problemu społecznego, który znajduje odzwierciedlenie chociaŜby w rosnącej liczbie osób bezdomnych oraz tych zdrowych i zdolnych do pracy ludzi, którzy zasilają szeregi bezrobotnych. (W 1988 roku „The New York Times" podał, Ŝe 45% zdolnych do pracy nowojorczyków nie miało zatrudnienia.) Brak celu moŜe odczuwać kaŜdy z nas w jakimś okresie Ŝycia, choćby nawet w niewielkim stopniu. Następujące ćwiczenie, oparte — 85 — na wiedzy Indian Navaho, na pewno pomoŜe ci odnaleźć cel. PIEŚŃ TKACZA Zamknij oczy i wykonaj jeden wydech. Widzisz, czujesz i uświadamiasz sobie, Ŝe jesteś przy warsztacie tkackim. Splatasz wzór swego Ŝycia zgodnie z tym, jak chcesz go widzieć. Wybierz spośród tysięcy nitek tylko te, które ci odpowiadają. Widzisz swoje ręce, które tkają tkaninę niczym ziemia i niebo twoje Ŝycie, a warsztat nuci pieśń o wieczności. Teraz otwórz oczy. BRAK OBROTU PŁODU Nazwa: OBRÓT PŁODU Cel: Zmienić połoŜenie płodu w macicy. Częstotliwość: Gdy zaistnieje potrzeba tylko raz, maksymalnie przez 3 minuty. Powtórzyć ponownie, jeśli to konieczne. Lekarze na ogół zgadzają się ze stwierdzeniem, Ŝe kondycja ciała wpływa na stan emocji oraz umysłu, czyli Ŝe procesy fizyczne wywołują skutki psychiczne. Opinia ta obejmuje równieŜ sposób leczenia, w którym określone środki powodują zmiany nie tylko w sferze umysłu, ale mogą takŜe zlikwidować zaburzenia emocjonalne. W sposób oczywisty nasuwa się zatem wniosek o istnieniu odwrotnej zaleŜności, czyli o wpływie umysłu na ciało. W ciągu mojej praktyki klinicznej zgromadziłem ogromną ilość przykładów, potwierdzających takie odddziaływanie. Doświadczeniem najbardziej dla mnie frapującym było spotkanie dwóch kobiet, które dzięki wizualizacji wpłynęły na zmianę ułoŜenia płodu. Obie były w ósmym miesiącu ciąŜy i obie zostały uprzedzone, Ŝe odbędą poród pośladkowy. Dzięki przedstawionemu tu ćwiczeniu udało im się dokonać tego, czego nie mogli zrobić lekarze. Wiara pozwala nie tylko przenosić góry, ale i odwracać dziecko w łonie matki. I nie daj się przekonać tym, którzy twierdzą inaczej. OBRÓT PŁODU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i dowolnym otworem wejdź do wnętrza swego ciała. Dzięki lampie, którą ze sobą niesiesz, bez trudu znajdziesz drogę do macicy. OstroŜnie wejdź przez szyjkę do macicy i odszukaj płód. Potem ostroŜnie i bardzo delikatnie ułóŜ płód w odpowiedniej pozycji, tak aby główka znalazła się u wejścia do kanału porodowego. Zwróć uwagę na doznania towarzyszące temu obrotowi. Jeśli poczujesz ból, to znak, Ŝe ci się udało. Następnie opuść ciało dokładnie tą samą drogą, którą weszłaś: z powrotem przez szyjkę macicy i na zewnątrz. Gdy wyjdziesz, wykonaj jeden wydech i otwórz — 86 — — 87 — oczy. W ciągu kolejnych trzech dni pokonaj w wyobraźni tę samą trasę i sprawdź, czy udało ci się zmienić ułoŜenie płodu. Po tygodniu wybierz się do lekarza na badanie. Jeśli płód nie obrócił się, wykonaj ćwiczenie jeszcze raz — tym razem z większym przekonaniem. BRAK WIARY W SIEBIE Nazwa: BĄDŹ SWOIM BOHATEREM Cel: Wzmocnić miłość własną lub wiarę w siebie. Częstotliwość: Dwa razy dziennie przez 1-2 minuty w ciągu 21 dni. Jeśli zaniŜasz nieświadomie swoją wartość, to mogę się załoŜyć, Ŝe na pewno z kimś się porównujesz. Jest to powaŜny błąd. Nie zdajesz sobie widocznie sprawy z tego, Ŝe jesteś nieporównywalny. Na świecie nie ma drugiej takiej jak ty osoby; nawet twój brat bliźniak nie byłby dokładnie taki sam. Przedstawione tu ćwiczenie jest zupełnie proste. Zobacz, co się stanie, jeśli będziesz je wykonywał przez kolejne trzy tygodnie. BĄDŹ SWOIM BOHATEREM Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Bądź swoim bohaterem. Wyobraź sobie, Ŝe jako bohater pokonujesz wszystkie napotykane w twoim Ŝyciu trudności. Potem otwórz oczy. kolejne dwa 21-dniowe cykle z 7-dniową przerwą pomiędzy nimi. Nazwa: ODWRÓCONA TWARZ Cel: Usunąć brodawki; wyleczyć skórę. Częstotliwość: Cztery razy dziennie przez 1-3 minut w ciągu 21 dni. Jeśli to nie wystarczy, naleŜy powtórzyć jeszcze dwa 21dniowe cykle oddzielone 7-dniową przerwą. Wydaje się, Ŝe małe, brązowe lub czarno-brązowe wykwity na skórze są związane z obecnością wirusa i o ile przewaŜnie nie stanowią zagroŜenia dla Ŝycia, to jednak niekiedy mogą bardzo przeszkadzać. Zwykle wycina je się lub wypala, jednak zdarza się, Ŝe powracają. Po to, by na zawsze się ich pozbyć, naleŜy przeprowadzić odpowiednie ćwiczenie wizualizacyjne. Brodawki pojawiające się na twarzy są uznawane za sygnał braku równowagi fizycznej lub emocjonalnej. Powinieneś zatem przyjrzeć się swoim problemom uczuciowym lub zwrócić się do lekarza w sprawie dolegliwości fizycznych. Aby pozbyć się brodawek na twarzy, często zalecam połączenie dwóch ćwiczeń: EGIPSKIEGO UZDROWIENIA (patrz s. 58) oraz ODWRÓCONEJ TWARZY. Pacjenci powinni przeprowadzić jeden cykl EGIPSKIEGO UZDROWIENIA (21 dni ćwiczeń, 7 dni przerwy), po nim jeden cykl ODWRÓCONEJ TWARZY (21 dni ćwiczeń, 7 dni przerwy), a potem powtarzać je aŜ do całkowitego zniknięcia brodawek. Jeśli brodawki znajdują się w innych miejscach na ciele, wystarczy przeprowadzić EGIPSKIE UZDROWIENIE. BRODAWKI Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel: Usunąć brodawki. Częstotliwość: Trzy razy dziennie, przez 2-3 minuty w ciągu 21 dni. Jeśli to nie wystarczy, naleŜy stosować przez EGIPSKIE UZDROWIENIE Zgodnie ze wskazówkami umieszczonymi we wcześniejszym opisie tego ćwiczenia (s. 58), zwróć pięcioro oczu — 89 — — 88 — w stronę brodawki (czy brodawek) i przyjrzyj się jej uwaŜnie. Potem w jednej z miniaturowych dłoni umieść kłębek delikatnej, złotej nitki i zawiąŜ ją u podstawy brodawki. W drugą małą dłoń włóŜ lampę emitującą promień białego, laserowego światła. Skieruj to światło wprost na brodawkę i wyobraź sobie, jak marszczy się, wysycha, a potem odpada. W trzeciej małej dłoni trzymasz miękką, złotą szczotkę, którą usuwasz spalone resztki brodawki i wtedy widzisz, jak w tym miejscu pojawia się róŜowa skóra. W swojej czwartej dłoni masz złote lustro, dzięki któremu moŜesz zobaczyć wyleczoną skórę. Następnie wykonaj polecenia zakończenia wizualizacji, umieszczone we wcześniejszym opisie EGIPSKIEGO UZDROWIENIA. Teraz moŜesz otworzyć oczy. ODWRÓCONA TWARZ Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś nad chłodnym, kryształowo czystym, oŜywczym górskim strumieniem (albo przy jakimkolwiek uzdrawiającym źródle wody), w którym widzisz odbicie swojej twarzy (lub innej części ciała pokrytej brodawkami). Weź to odbicie w ręce i odwróć na drugą stronę, po czym umyj dokładnie w strumieniu. Widzisz, jak czarne lub szare pasemka zanieczyszczeń unosi wartki nurt. Kiedy twarz (lub inna część ciała) zostanie dokładnie wypłukana przez wirujące prądy, rozwieś ją, aby mogła wyschnąć na słońcu. Zobacz, jak goi się od środka i wygląda teraz zupełnie zdrowo. Następnie połóŜ twarz na poprzednie miejsce odpowiednią stroną na zewnątrz. Widzisz, Ŝe wszystkie brodawki zniknęły. Otwórz oczy. — 90 — BULIMIA (spoŜywanie nadmiernej ilości pokarmów i chorobliwe przeczyszczanie organizmu) Nazwa: MLECZNA DROGA Cel: Osłabić przymus spoŜywania posiłków. Częstotliwość: Przed rozpoczęciem niepohamowanego jedzenia, do chwili, gdy brzuch wypełni uczucie nasycenia. Bulimia to specjalistyczny termin, odnoszący się do nadmiernego spoŜywania pokarmów, w następstwie czego pojawiają się wymioty. Osoba bulimiczna moŜe przyjmować ogromne ilości poŜywienia, a mimo to pozostaje chuda, poniewaŜ wszystko zwraca. Ogólnie rzecz biorąc, ten zaburzony model odŜywiania wiąŜe się z zahamowaniami dotyczącymi okresu dojrzewania i występuje głównie wśród przedstawicielek płci Ŝeńskiej. Bulimia jest więc odzwierciedleniem procesów zachodzących głównie u dziewcząt w czasie pokwitania, kiedy następujące w nich zmiany emocjonalne i seksualne nie są akceptowane przez ojców zaniepokojonych rozkwitającą kobiecością swoich córek. Reagując na postawę swego ojca, dorastająca dziewczyna postanawia ukarać swoje ciało i umysł. Po to, by móc w pełni wrócić do zdrowia (a nie tylko wyleczyć się z bulimii), będzie musiała odrzucić poczucie winy i zaakceptować swoją dorosłą kobiecość. W przedstawionym poniŜej ćwiczeniu koncentrujemy się na najbardziej pilnym problemie: nadmiernym jedzeniu. Jeśli uda się je nieco ograniczyć, to być moŜe osoba dotknięta bulimią będzie mogła lepiej zrozumieć samą siebie, a dzięki temu zdecyduje się na kolejne kroki w kierunku samouzdrowienia. Polecam tutaj wizualizację, która swą istotą odnosi się do greckiego rdzenia słowa bulimia: bous (wół, krowa) + limos (głód). Zanim znów zaczniesz pochłaniać niezliczone ilości pokarmu, wykorzystaj to ćwiczenie. WyobraŜasz sobie w nim naszą ogromną galaktykę. Jeśli dzięki tej wizualizacji odczujesz, Ŝe twój brzuch jest pełny, to juŜ odniosłaś sukces. — 91 — Potrzeba ci wiary, by wykonać ten pierwszy krok. Musisz takŜe być przekonana, Ŝe twoje otoczenie zmieni się na bardziej korzystne. Jeśli zdecydujesz się na działanie, wszechświat zatroszczy się o stworzenie ci odpowiednich warunków. MLECZNA DROGA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie pasącą się na łące krowę, która skończywszy przeŜuwanie wskakuje na Mleczną Drogę. Widzisz, jak z wymion krowy wypływa strumień Mlecznej Drogi, a ty stoisz z otwartymi ustami, wznosząc głowę ku niebu. Mleczny potok płynie wprost do twojego gardła. Czujesz się nasycona i zadowolona. Uświadom sobie to przepełnienie i otwórz oczy. CHOROBA WIEŃCOWA Nazwa: BIAŁY ŚNIEG Cel: Otworzyć zablokowane tętnice. Częstotliwość: Co godzinę w ciągu dnia, przez 1-2 minuty, w cyklach 21-dniowych z 7-dniowymi przerwami, aŜ do odblokowania tętnic. Jak juŜ wyjaśniłem wcześniej (w części dotyczącej ARYT-MII SERCA, s. 69), problemy z sercem są zawsze powiązane z kłopotami w miłości. Byłoby dobrze, gdybyś o tym pamiętał, wykonując poniŜsze ćwiczenie. Spróbuj odnaleźć w swoim Ŝyciu rozczarowanie miłością lub smutek, który wywołuje twoje cierpienie. BIAŁY ŚNIEG Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. W wyobraźni spójrz w lustro i dostrzeŜ w nim odpychający, poszarpany ele- — 92 — ktrokardiogram w Ŝółtozielonej kolorystyce. Potem lustro pokaŜe ci, jak nierówne zygzaki przekształcają się w słoneczne, zaśnieŜone pole z wyraźną, zdecydowaną i prostą linią horyzontu, rozciągniętą między wschodem a zachodem. Widzisz, Ŝe linia ta składa się z czarnych, zdrowych i małych jak ziarenka piasku punkcików. Czujesz, Ŝe twoje tętnice odblokowują się. Otwórz oczy. CHOROBY KRĘGOSŁUPA (oraz dolegliwości części krzyŜowej) Nazwa: GRA NA KRĘGACH Cel: Wyleczyć kręgosłup. Częstotliwość: KaŜdego ranka przez 5-10 minut, w cyklu 21dniowym z 7-dniową przerwą. Jeśli chcesz kontynuować ćwiczenia, przeprowadź jeszcze dwa cykle z 7--dniową przerwą. — 93 — Kręgosłup to główny filar ciała człowieka, jego podstawowa podpora, i z racji tej funkcji jest naraŜony na duŜe mechaniczne obciąŜenie. Na podstawie zgromadzonych doświadczeń stwierdziłem, Ŝe niektóre problemy związane ze schorzeniami kręgosłupa dotyczą trosk finansowych oraz braku poczucia bezpieczeństwa. Nieustanny wysiłek moŜe przyczyniać się do osłabienia kręgosłupa. W konsekwencji kręgi mogą wypaczyć się, przez co zawarta między nimi galaretowata substancja, spełniająca rolę poduszki, wpukla się. JuŜ samo odchylenie kręgów moŜe spowodować ból i ograniczenie ruchu, a wpuklenie wywołuje ostry ból oraz powaŜne ograniczenie ruchów. — 94 — Innym problemem jest zjawisko odkładania się wapnia na koniuszkach kręgów, co moŜe spowodować zwęŜenie odległości pomiędzy kręgami, a jest to przestrzeń niezwykle waŜna ze względu na przechodzące przez nią połączenia nerwowe z pozostałymi organami ciała. W tym przypadku równieŜ moŜe pojawić się ból i ograniczenie ruchu. Często występującą dolegliwością jest teŜ rwa kulszowa, a wywołuje ją ucisk na nerw kulszowy, który przebiega od kręgosłupa, przez pośladki, udo, łydkę, stopę aŜ do palucha. Ćwiczenie wizualizacyjne, które przedstawiam poniŜej, jest wskazane we wszystkich opisanych tu sytuacjach. To najbardziej skuteczny ze znanych mi środków — 95 — na bóle odcinka krzyŜowego oraz inne dolegliwości tej części kręgosłupa. Przed rozpoczęciem ćwiczenia zapoznaj się z kształtem oraz ilością kręgów. Człowiek posiada siedem kręgów szyjnych, dwanaście piersiowych oraz pięć lędźwiowych, kość krzyŜową i ogonową. GRA NA KRĘGACH Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie swój kręgosłup. Jeśli ból, który odczuwasz, jest zlokalizowany w górnej części pleców, zacznij to ćwiczenie od dołu (i odwrotnie). Zatem, jeŜeli rozpoczynasz od górnych kręgów, zobacz i dotknij kręg C-l (C od słowa ceruical, szyjny). Wyobraź sobie jego kolor i dźwięk, jaki wydaje przy dotyku. JeŜeli zabarwienie kręgu nie jest białe, wyobraź sobie, Ŝe szczoteczką — podobną do tej, którą czyścisz paznokcie — szorujesz ten fragment kręgosłupa, aŜ stanie się olśniewająco biały. Gdyby dźwięk, który słyszysz, wydał ci się fałszywy, kciukiem i palcem wskazującym bardzo ostroŜnie nastaw kręg tak, aby znalazł się na swoim miejscu, a wtedy usłyszysz miłą dla ucha melodię. Następnie wykonaj jeden wydech i przejdź do C-2. Powtórz dokładnie te same czynności w stosunku do wszystkich kręgów. Gdy dojdziesz do kości ogonowej, przyjrzyj się jej wygięciu. Normalna kość ogonowa jest zakrzywiona w dół i do przodu. Jeśli zauwaŜysz jakieś nieprawidłowości, musisz ustawić kość tak, byś usłyszał harmonijny dźwięk. Pamiętaj o wykonaniu wydechu po zakończeniu pracy nad kaŜdym kręgiem, a gdy sprawdzisz i ustawisz wszystkie, otwórz oczy. Teraz pora zająć się więzadłami, ścięgnami i mięśniami przy kości ogonowej. Wyobraź sobie, Ŝe trzymasz je w swoich dłoniach, a potem wydłuŜasz i napinasz, aŜ stają się lśniąco białe. Potem połóŜ jedną dłoń na kości krzyŜowej, drugą na ogonowej i delikatnie rozszerz odstęp pomiędzy nimi. Usuń z tego obszaru wszelkie włókienka i zanieczyszczenia. Poczuj, jak przez mięśnie, więzadła — 96 — i ścięgna przepływa krew i zobacz, jak światło wypełnia przestrzeń pomiędzy kręgami. Podczas wydłuŜania i rozciągania zwróć uwagę na ruch w innych częściach ciała oraz na ewentualne doznania. Przesuwając się w górę kręgosłupa rozciągnij teraz przestrzeń pomiędzy wszystkimi kręgami po kolei, a więc pomiędzy kością krzyŜową a L-5; L-5 a L-4; L-4 a L-3 i tak dalej. Ostatnie rozciąganie dotyczy kręgów C-2 oraz C-l. Po zakończeniu pracy nad nimi otwórz oczy. Następnie zamknij je ponownie i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie teraz, Ŝe grasz na swoim kręgosłupie jak na pianinie, zaczynając od C-l, a kończąc na kości ogonowej. Uświadom sobie wspaniałe uczucie, jakie tej grze towarzyszy. Otwórz oczy. CHOROBY SERCA Nazwy: STRZAŁY BÓLU, KOSMICZNE SERCE oraz BRAMA DO NIEBA. Cel: Wyleczyć serce i uśmierzyć ból. Częstotliwość: Dwa razy dziennie przez 3 minuty, w cyklach 21dniowych z 7-dniowymi przerwami, aŜ do uzyskania poprawy. Mówiąc najprościej, serce jest siedzibą miłości. Arytmia serca (s. 69), choroba wieńcowa (s. 92) oraz atak serca są związane z problemami dotyczącymi tej właśnie sfery uczuć. Zwroty w rodzaju „mieć rozpacz w sercu" czy „złamane serce" wywodzą się bezpośrednio z doświadczeń miłosnych. Często czujemy się odtrąceni, porzuceni, doznajemy zawodu, a wszystkie te uczucia znajdują odzwierciedlenie w naszym sercu. W czasie swojej praktyki zauwaŜyłem, Ŝe poznanie tych powiązań wspomaga proces uzdrowienia. Świadomość zaleŜności pomiędzy fizyczną a emocjonalną stroną człowieka moŜe w sposób zadziwiający ukierunkować rozwój ze stanu chorobowego — 97 — STRZAŁY BÓLU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe rozpinasz suwak swojej klatki piersiowej, po czym wyciągasz rękę i wyjmujesz serce. Usuwasz z niego wszystkie strzały bólu i wyrzucasz je za siebie. Oczyszczasz bolesne miejsca, w których tkwiły strzały. Delikatnie masujesz serce i wkładasz je z powrotem do klatki piersiowej. Zapinasz suwak. Wsłuchaj się teraz w bicie serca i poczuj, jak wzmocniony mięsień sercowy oŜywia się. Otwórz oczy. KOSMICZNE SERCE do dobrego samopoczucia. W kaŜdym z leczonych przeze mnie przypadków stwierdziłem, Ŝe stosowanie wizualizacji pozwala nie tylko odkryć zaleŜność pomiędzy miłością, sercem a chorobą, ale przyspiesza takŜe proces zdrowienia. Jednym z przykładów moŜe być historia męŜczyzny, który cierpiał na dolegliwości serca spowodowane przekonaniem, Ŝe Ŝona go nie kocha (patrz rozdział drugi). Jeśli cierpisz na rozpoznaną przez lekarza chorobę serca, poniŜsze ćwiczenia mogą okazać się przydatne. Wybierz jedno z nich i wykonuj codziennie aŜ do momentu, gdy poczujesz, Ŝe wszystko wróciło do normy. Jeśli chcesz, moŜesz wprowadzać zmiany w obrazach. W czasie ćwiczeń spróbuj się takŜe przyjrzeć swoim uczuciom związanym z miłością (rozczarowaniu, smutkowi, rozpaczy) i przyznaj się do ich istnienia. MoŜesz nawet komuś o nich powiedzieć. NajwaŜniejsze jest, abyś niczego w sobie nie tłumił. — 98 — Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Rozepnij suwak klatki piersiowej. Wyciągnij rękę i wyjmij swoje serce. Oczyść je i delikatnie wymasuj. Teraz podrzuć je wysoko w przestrzeń i pochwyć, gdy spada. Widzisz, Ŝe twoje serce jest przezroczystym kryształem, odbijającym wszystkie kolory tęczy. PołóŜ to czyste serce w klatce piersiowej i zapnij suwak. Otwórz oczy. BRAMA DO NIEBA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wejdź do swego serca i w jego wnętrzu poszukaj bramy do nieba. Zobacz, co się wydarzy. Uświadom sobie reakcję swego serca. Potem otwórz oczy. CHOROBY TARCZYCY Nazwa: CZERWONY I NIEBIESKI Cel: Przywrócić normalną funkcję tarczycy. Częstotliwość: Cztery razy dziennie (wczesny ranek, południe, zmierzch, przed snem) przez 2-3 minuty, w cią- — 99 — gu trzech 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami pomiędzy nimi. Po takiej serii wizualizacji powinieneś się wybrać do lekarza, aby przeprowadził powtórne badania. Jeśli stwierdzi poprawę, trzeba przeprowadzić jeszcze jedną serię trzech 21-dniowych cykli, tym razem dwa razy dziennie: wcześnie rano i o zmierzchu. Jeśli natomiast lekarz nie zauwaŜy Ŝadnych zmian, a nawet pewne pogorszenie (co nie jest wcale złym sygnałem), musisz powtórzyć jeszcze trzy cykle z ćwiczeniami wykonywanymi trzy razy dziennie (wczesnym rankiem, o zmierzchu i przed snem), a następnie trzy cykle z ćwiczeniami dwa razy dziennie (wczesnym rankiem i przed snem). MoŜe się zdarzyć, Ŝe przed zdecydowanym polepszeniem odczujesz pogorszenie stanu zdrowia, ale poprawa powinna nastąpić w ciągu 2 tygodni. Jeśli jej nie zauwaŜysz, wybierz się do lekarza. Gruczoł tarczycy jest najwaŜniejszym gruczołem wspomagającym regulację metabolizmu, a jego funkcję moŜna by określić jako „drzwi lub tarcza" organizmu. Jeśli pacjent ma kłopoty z tarczycą, zwykle moŜna zakładać istnienie — 100 fazy przejściowej w jego Ŝyciu i podejmowanie istotnych decyzji, czyli „przechodzenie przez drzwi". Jeden z moich pacjentów przechodził przez trudny proces rozwodowy po długim okresie małŜeństwa. Nie chciał się pogodzić z zaistniałą sytuacją, toteŜ był to dla niego bardzo trudny czas. Sam zresztą twierdził, Ŝe czuje się tak, jakby „przechodził przez nie znane drzwi". W tym samym okresie, gdy próbował odnaleźć się w sytuacji samotnego, nieŜonatego pana w średnim wieku, stwierdzono u niego nadczynność tarczycy. Cierpienie, wynikające z przechodzenia przez fazę przejściową, jest zwykle „ukrywane" w tarczycy, a ona „przemawia" dając sygnały, które zaburzają jej funkcjonowanie. PoniŜsze ćwiczenie wizualizacyjne powinno ci pomóc przejść przez „nowe drzwi" w twoim Ŝyciu. Ćwiczenie moŜna stosować zarówno przy nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy. CZERWONY I NIEBIESKI Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe stajesz się bardzo wysoki, wydłuŜają ci się ręce, a dłońmi dotykasz słońca. Weź kawałek słońca i włóŜ go do tarczycy (patrz rysunek). Zobacz, jak złociste promienie światła docierają do wszystkich części ciała, niosąc zdrowie do innych gruczołów. Widzisz, jak czerwone i niebieskie promienie światła krzyŜują się w tarczycy i uświadamiasz sobie, Ŝe hormony osiągnęły prawidłowy poziom. Przyjrzyj się zygzakowatym liniom światła, a potem zobacz i poczuj czerwony strumień hormonów płynący z przysadki do tarczycy oraz niebieski strumień płynący z tarczycy do przysadki. Gdy ujrzysz, jak równo i spokojnie płyną oba strumienie, uświadom sobie, Ŝe twoja tarczyca funkcjonuje prawidłowo. Potem wykonaj jeden wydech i otwórz oczy. — 101 — CHOROBY UKŁADU ODDECHOWEGO (zobacz takŜe ZABURZENIA ODDYCHANIA) Nazwa: WIETRZENIE DOMU Cel: Przywrócić normalny oddech. Częstotliwość: Co godzinę przez 1-2 minuty, kaŜdego dnia, aŜ do uzyskania efektów. Nazwa: ŚWIĄTYNIA EGIPSKA Cel: Przywrócić normalny oddech, wyleczyć płuca. Częstotliwość: Cztery razy dziennie przez 3 minuty, w trzech 21-dniowych cyklach z 7-dniowymi przerwami. Nazwa: MIECHY Cel: Przywrócić normalny oddech. Częstotliwość: Sześć razy podczas pierwszej sesji, a następnie sześć razy co 30 minut przez jedną godzinę, tak abyś w ciągu 60 minut wykonał 18 ćwiczeń. Sześć godzin później naleŜy powtórzyć taką sesję, i kolejną po sześciu następnych godzinach. KaŜdy ruch miechem trzeba wykonywać przez 1530 sekund w ciągu 21 dni. Wielu z nas cierpi z powodu róŜnych zaburzeń oddechowych. Zamiast je wszystkie wyliczać, podam tutaj kilka skutecznych ćwiczeń, które moŜna zastosować w kaŜdym z takich przypadków. Oddychanie ma zasadnicze znaczenie w Ŝyciu człowieka, jest jego „być albo nie być". Kłopoty z oddychaniem są wyrazem doświadczeń zdobytych w wielu sytuacjach Ŝyciowych. Odzwierciedlają nasze rozdarcie pomiędzy ograniczeniem a wolnością, Ŝyciem a śmiercią, łzami a radością itp. Niektórzy z nas bardzo chcą się dowiedzieć, jaki będzie nasz ostatni oddech, poniewaŜ śmierć od zawsze intryguje człowieka. A jednak potrzeba zaczerpnięcia kolejnego łyku powietrza jest silniejsza od ciekawości. Podkreślam tutaj ten szczególny aspekt stosunku człowieka do Ŝycia, poniewaŜ być moŜe są wśród — 102 — nas osoby, które raczej zaryzykują śmierć niŜ rzucą palenie, mimo Ŝe rozedma płuc uniemoŜliwia im normalne oddychanie. Jest to doskonały przykład na istnienie napięcia pomiędzy Ŝądzą Ŝycia a chęcią umierania. PoniŜsze ćwiczenia okaŜą się na pewno pomocne niezaleŜnie od rodzaju problemu. MoŜesz takŜe skorzystać z tych wizualizacji, które zaleciłem w przypadku astmy. Jeśli natomiast chcesz zwiększyć swoją wydolność oddechową bez względu na męczącą cię dolegliwość, spróbuj wykonać następujące ćwiczenie: oddychaj, odliczając od 5 do 1 (kaŜdy wdech to jedna liczba). Następnie wciągnij powietrze jeszcze jeden raz, licząc od 1 do 0, i wyobraź sobie, Ŝe zero staje się tobą. Potem wykonaj wydechy, licząc od 1 do 5. KaŜdy wydech jest kolejną liczbą, a ty wraz z nimi rozrastasz się i rozszerzasz. PoniŜsze ćwiczenia moŜna wykonywać osobno lub w połączeniu z innymi. WIETRZENIE DOMU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe twoje ciało jest domem z oknami. KaŜdy cykl oddechowy to otwieranie kolejnych okien, przez które napływa świeŜe powietrze. Kiedy ostatnie okno zostanie otwarte, otwórz oczy. ŚWIĄTYNIA EGIPSKA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zobacz i poczuj, Ŝe wchodzisz do staroŜytnej świątyni egipskiej. Uświadamiasz sobie, Ŝe jej wnętrze zostało skonstruowane według schematu ciała ludzkiego. Powitaj stojącego przy wejściu stróŜa. Niech zaprowadzi cię do sali klatki piersiowej. Znajdujesz się teraz w długim korytarzu, a po obu jego stronach widzisz duŜe pokoje, powoli wypełniające się światłem, które dochodzi z góry. Czujesz, co się dzieje — 103 — CHRONICZNE ZABURZENIA śOŁĄDKOWO-JELITOWE Nazwa: WNĘTRZEM NA ZEWNĄTRZ Cel: Zlikwidować chorobę (tu podać nazwę). Częstotliwość: Dwa razy dziennie (wczesnym rankiem i przed snem) przez 3-5 minut, w ciągu sześciu 21-dniowych cykli z 7dniowymi przerwami. Po trzecim tygodniu, jeśli zechcesz, moŜesz zapytać lekarza, czy zauwaŜył postępy. Nie przerywaj leczenia bez konsultacji ze specjalistą. Nazwa: SYRENA Cel: Zlikwidować chorobę (tu podać nazwę). Częstotliwość: Trzy razy dziennie (wczesnym rankiem, o zmierzchu i przed snem) przez maksimum 3 minuty, w ciągu trzech 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. w twoich płucach. StróŜ prowadzi cię z powrotem do wyjścia. Podziękuj mu i poŜegnaj się. O ile do wnętrza świątyni wchodziłeś powoli, o tyle teraz opuść ją szybko. Gdy wyjdziesz, otwórz oczy. MIECHY Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobraź sobie, Ŝe twoje płuca to miechy. Gdy wciągasz powietrze, miechy nadymają się. Widzisz i czujesz, jak płuca rozszerzają się, wypełniając klatkę piersiową. Gdy wykonujesz wydech, miechy zamykają się, gwałtownie wyrzucając powietrze. Teraz moŜesz otworzyć oczy. — 104 — Zaburzenia jelitowe obejmują dolegliwości związane z funkcjonowaniem Ŝołądka, jednej z trzech części jelita cienkiego (dwunastnicy, jelita czczego oraz krętnicy), a takŜe okręŜnicy, odbytnicy i odbytu (patrz rysunek). Wiele spośród tych kłopotów, które nie stanowią jednak wielkiego zagroŜenia, wiąŜe się ze złymi nawykami Ŝywieniowymi, a takŜe (lub) z nadmiernym spoŜyciem alkoholu. Inne schorzenia, takie jak wrzód trawienny występujący w Ŝołądku czy dwunastnicy, mają bardziej groźny charakter. KaŜdy fragment jelita odzwierciedla procesy emocjonalne i ma zasadnicze znaczenie w naszym Ŝyciu. Przełyk, na przykład, ma znaczenie zdolności „połykania" w sensie dosłownym i metaforycznym. Funkcja Ŝołądka wiąŜe się z przyswajaniem, a w kategoriach bardziej ogólnych — z tolerancją. Dwunastnica i jelito czcze mają związek z kontrolowaniem procesów i odzwierciedlają nasze zatroskanie sprawowaniem kontroli nad innymi. W zaburze— 105 — niach jelita krętego moŜna się doszukać poczucia niŜszości oraz niepewności związanej z percepcją własnego ,ja", a takŜe pozycją, którą zajmujemy w Ŝyciu. Jelito grube (w tym odbytnica i odbyt) mówi o głębokiej niechęci, nienawiści czy ukrywanej goryczy, a takŜe o długotrwałej tęsknocie do dawno zakończonych związków miłosnych i przesadnym opłakiwaniu strat. — 106 Zapalenie okręŜnicy to dość rozpowszechnione schorzenie jelita grubego. Trudno jest jednak znaleźć skuteczne lekarstwo (zazwyczaj preparat kortyzonu) na ten występujący w wielu odmianach chroniczny stan zapalny dolnego fragmentu jelita. W zaleŜności od rozległości i uciąŜliwości procesu chorobowego uŜywa się określeń: spastyczny, wrzodziejący oraz śluzowy. NiezaleŜnie jednak od postaci, zapalenie okręŜnicy ma związek z niechęcią do rozstania się z minionymi sprawami i ludźmi, z brakiem umiejętności zapomnienia i odpuszczenia sobie oraz innym, a takŜe z uczuciami nienawiści oraz głębokiej niechęci. WaŜne jest zatem, abyś potrafił wybaczyć tym, wobec których Ŝywisz takie uczucia. Zapalenie okręŜnicy pojawia się często jako rezultat nieudanej miłości, poniewaŜ jeden z partnerów Ŝywi urazę z powodu rozpadu związku. Po siedmiu latach cierpienia z powodu wrzodziejącego zapalenia okręŜnicy zjawiła się u mnie młoda kobieta w wieku około 25 lat. Nazwijmy ją Linda. W jej przypadku — 107- diagnoza została potwierdzona przez badanie fizykalne, laboratoryjne i radiologiczne. Lekarz prowadzący poinformował ją takŜe, Ŝe taki stan czasami kończy się rakiem, co wywołało u niej dodatkowy niepokój. Próbowała juŜ wszystkiego, a u mnie zjawiła się z polecenia chiropra-ktyka. ZaŜywała między innymi steroid, który zdecydowanie jej nie pomagał, a raczej wywoływał niekorzystne skutki. Przeszliśmy od razu do źródła problemu i rozpoczęliśmy pracę, stosując dwa opisane poniŜej ćwiczenia (WNĘTRZEM NA ZEWNĄTRZ oraz SYRENA). W ciągu trzech miesięcy Linda bardzo sumiennie przeprowadzała zaleconą wizualizację, a w konsekwencji w jej Ŝyciu nastąpiły znaczne zmiany. Przede wszystkim pod moją opieką przestała zaŜywać leki, a badanie radiologiczne udowodniło, Ŝe proces chorobowy zatrzymał się. Stała się bardziej asertywna i pokonała lęk przed publicznym wystąpieniem. Związała się takŜe z młodym męŜczyzną, z którym później zamieszkała. W czasie naszej wspólnej pracy odkryliśmy jej silną zaleŜność od dawnych, utraconych miłości oraz drzemiące w niej pokłady nienawiści w stosunku do osób, które odeszły. Wystarczyło, Ŝe wybaczyła i pozwoliła zabliźnić się ranom, a choroba ustąpiła. WNĘTRZEM NA ZEWNĄTRZ Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś nad wartkim, kryształowo czystym górskim strumieniem. Uklęknij przy nim, sięgnij do swego brzucha i wyciągnij uszkodzoną część jelit. Przewróć je na drugą stronę i umyj dokładnie w strumieniu, a złocistą szczoteczką o delikatnym włosiu usuń wszelkie zanieczyszczenia i odpady. Widzisz, jak chłodny, kryształowy strumień wody zabiera ze sobą uszkodzone tkanki. Potem wyjmij fragment jelita z wody i połóŜ go na Ŝyznej ziemi obok strumienia. Pozwól mu wyschnąć na słońcu. Widzisz, jak światło wypełnia przestrzeń wokół ciebie. Gdy jelita wyschną, weź złotą igłę i złotą nitką zszyj uszkodzenia. Czujesz, jak krawędzie poszarpanych ścianek jelita łączą się ze sobą i znikają wszelkie ślady po zniszczeniach. Naprawiony fragment jelita wygląda teraz zdrowo i normalnie. Pomasuj go delikatnie miękkimi ruchami w dół i poczuj, jak płynie w nim krew. Powiedz mu, Ŝe go kochasz, a potem przewróć go na prawidłową stronę i włóŜ do swojego brzucha. Następnie weź odrobinę poŜywnej potrawy i przełknij ją, tak jak wąŜ. Czujesz, Ŝe pokarm przesuwa się przez twój system trawienny, który całkowicie go wchłania. W końcu widzisz, jak dokładnie strawione substancje opuszczają twoje ciało w formie prawidłowego stolca. Wiesz juŜ, Ŝe twoje jelita doskonale sobie radzą z trawieniem. Teraz otwórz oczy. SYRENA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie syrenę ze złotymi włosami oraz srebrzystoniebieskim ciałem i ogonem. Widzisz, jak przesuwa się rytmicznie przez twoje jelita. Teraz niech dotknie tej części jelit, którą uszkodziła choroba. Jelita powracają do zdrowia. Teraz syrena kontynuuje swoją podróŜ, upewniając się, Ŝe wszystko jest w najlepszym porządku. Gdy pokona całą długość jelit, wykonaj wydech i otwórz oczy. CUKRZYCA Nazwy: AKROBATA i POWRÓT DO NATURY Cel: Unormować produkcję insuliny w trzustce. Częstotliwość: AKROBATA: Cztery razy dziennie (przed kaŜdym posiłkiem i przed snem) w trakcie trzech 21--dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. W pierwszym — 108 — — 109 — tygodniu wykonuj ćwiczenie przez 2-3 minuty; w drugim — przez 1-2 minuty; w trzecim — przez 30 sekund do 1 minuty. Częstotliwość: POWRÓT DO NATURY: Dwa razy dziennie (wczesnym rankiem i o zmierzchu) przez 1-2 minuty, powtarzając 21-dniowe cykle tak długo, jak to konieczne, aby przywrócić prawidłowy poziom insuliny (czasami wystarcza jeden cykl). Jedną z głównych substancji regulujących poziom cukru w organizmie jest insulina. Wytwarza ją trzustka: długi, owalny w kształcie organ, umieszczony za Ŝołądkiem, w lewej górnej części brzucha, pomiędzy śledzioną a dwunastnicą (początkowy fragment jelita cienkiego). Cukrzyca jest chorobą powiązaną najczęściej z zaburzeniami produkcji insuliny oraz metabolizmu glukozy (cukru). (Najnowsze badania wskazują, Ŝe niektórzy cukrzycy są bardziej wraŜliwi na przetworzoną pszenicę lub tłuszcze nasycone niŜ na cukier rafinowany.) Cukrzyca zazwyczaj odzwierciedla gorycz Ŝycia i sygnalizuje, Ŝe powinniśmy osłodzić swoją egzystencję. MoŜna tego dokonać, wyobraŜając sobie, Ŝe przechodzimy przez most łączący dawne, gorzkie Ŝycie z nowym, słodszym. Pokonywanie mostu jest obrazem charakterystycznym dla tego schorzenia i posiada jeszcze jedno znaczenie: musimy dokonać zmian, jeśli nie chcemy stanąć w miejscu i ugrzęznąć w goryczy. Po przeprowadzeniu trzech cykli AKRO-BATY oraz jednego cyklu POWROTU DO NATURY wy- bierz się na badanie, poniewaŜ być moŜe potrzebujesz innych (lub mniejszej ilości) lekarstw. AKROBATA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe przeprawiasz się przez rzekę. Jesteś akrobatą, który skacze, kręci się, wywraca koziołki, aŜ wreszcie dociera na drugi brzeg, gdzie jest mile widzianym gościem. Wiesz, Ŝe w tym momencie twoja cukrzyca ustąpiła. Przyrzeknij sobie takŜe, Ŝe przynajmniej raz dziennie będziesz dla siebie robił coś „słodkiego", Ŝe sprawisz sobie małą przyjemność. POWRÓT DO NATURY Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe znajdujesz się na łące. Usiądź w samym jej środku i za pośrednictwem swojej wyŜszej natury połącz się na chwilę z przyrodą. Uświadom sobie i poczuj jej piękno. Wykonaj jeden wydech. Uświadom sobie i poczuj słodycz Ŝycia płynącą z tego kontaktu. Teraz wiesz, Ŝe twój poziom insuliny został unormowany. Gdy to poczujesz, otwórz oczy. DALEKO- i KRÓTKOWZROCZNOŚĆ Nazwa: ŁÓDŹ W PORCIE Cel: Skorygowanie wad wzroku. Częstotliwość: Rano przez 3-6 minut. Jeśli moŜesz, spróbuj wykonać ćwiczenie drugi raz, o zmierzchu. Dalekowzroczność wiąŜe się z niemoŜnością ujrzenia szczegółów, czyli osoba cierpiąca na nią widzi las, lecz nie dostrzega drzew. Krótkowzroczność oznacza z kolei — 110 — — lll — a w końcu dociera do środka koła. Gdy obserwujesz statek, nie poruszaj głową, lecz kręć tylko w wyobraźni gałkami ocznymi, dopóki jest to moŜliwe. Potem wyobraź sobie, Ŝe statek płynie w twoim kierunku, zawraca i płynie w stronę horyzontu. Następnie parowiec znów skręca w prawo i zatacza pełne koło, dopływając z powrotem na środek linii horyzontu (tylko twoje oczy śledzą ruch statku). Parowiec znów przesuwa się w twoim kierunku, po czym zawraca i odpływa. Widzisz, jak z pokładu statku unosi się stado ptaków, które leci w twoją stronę. Siedzisz jego trasę jedynie oczami, podczas gdy głowę trzymasz cały czas sztywno. Ptaki nadlatują i mijają cię, po czym za twoimi plecami zawracają i lecą w kierunku statku, a potem dalej w stronę horyzontu. Wreszcie znikają ci z oczu. Teraz moŜesz wykonać wydech i otworzyć oczy. niezdolność do ujrzenia całego obrazu, podczas gdy szczegóły nie sprawiają trudności (widzisz drzewa, ale nie dostrzegasz lasu). Astygmatyzm wskazuje na niejasne postrzeganie czegoś lub kogoś — niemoŜność odbierania wyraźnych obrazów i często towarzyszy daleko- i krótkowzroczności. PoniŜsze ćwiczenie odnosi się do krótkowzroczności. Jeśli zmienisz kierunek na odwrotny, będziesz mógł je zastosować w przypadku dalekowzroczno-ści. Gdy nastąpi poprawa wzroku, astygmatyzm takŜe zacznie zanikać. ŁÓDŹ W PORCIE Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe stoisz w porcie. W oddali widać parowiec. Patrzysz, jak statek przepływa na twoją lewą stronę, po czym zatacza koło wokół twojej głowy i płynie na prawą stronę, ■112- W przypadku dalekowzroczności statek zaczyna podróŜ w porcie i wypływa w stronę horyzontu, po czym zatacza koła w lewo i w prawo, kończąc manewr w centrum portu. Ptaki natomiast wzlatują z pokładu i kierują się ku linii horyzontu, a potem wracają w twoją stronę, mijają cię i — zanim zrobisz wydech — wracają na pokład. Otwierasz oczy. DEPRESJA Nazwa: KROPLA NADZIEI Cel: Przywrócić nadzieję. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 1-3 minuty w ciągu 21 dni. Nazwa: SCHODY śYCIA Cel: PrzezwycięŜyć natrętne myśli związane z depresją. Częstotliwość: Co dwie godziny, ale nie więcej niŜ sześć — 113 — razy w ciągu dnia, przez 2-3 minuty do chwili, gdy poczujesz ulgę. Nazwa: ZDMUCHIWANIE CZARNYCH CHMUR Cel: PrzezwycięŜyć przygnębienie. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, najdłuŜej przez minutę. Nazwa: PRZEJŚCIE PRZEZ MOST Cel: Pozbyć się Ŝalu. Częstotliwość: Dwa razy dziennie, przez 2-3 minuty w ciągu 21 dni. Nazwa: POWTÓRNY POGRZEB Cel: Zakończyć przedłuŜającą się Ŝałobę po zmarłych, których kochaliśmy. Częstotliwość: Raz dziennie przez 2 do 3 minuty w ciągu 7 dni. Nazwy: OCZYŚCIĆ MIEJSCE, MALOWANIE PALCAMI oraz SPIRALA ENERGII. Cel: Odzyskać energię lub dostarczyć nowe jej zasoby. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 2-3 minuty, w 21-dniowych cyklach z 7-dniowymi przerwami, aŜ do uzyskania poŜądanych efektów. Nazwa: WYJŚCIE ZE STREFY BEZWIETRZNEJ Cel: Pokonać chandrę. Częstotliwość: Dwa lub trzy razy dziennie przez minutę w ciągu 21 dni do momentu, gdy minie zły nastrój. Nazwa: UCIECZKA Z OTCHŁANI Cel: PrzezwycięŜyć depresję spowodowaną wraŜeniem „znajdowania się w potrzasku". Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 1-2 minuty w cyklu 21dniowym. — 114 — Nazwa: POŁYKANIE TĘCZY Cel: Pokonać depresję wywołaną brakiem nadziei oraz uczuciem odosobnienia, a takŜe zmianami nastroju nie związanymi z warunkami zewnętrznymi. Częstotliwość: Cztery razy dziennie przez minutę w cyklu 21dniowym. śal, rozpacz, melancholia, smutek, zaduma czy zmienność nastrojów to róŜne przejawy tego samego — bardzo rozpowszechnionego — chronicznego zaburzenia, jakim jest depresja. W wielu przypadkach jest ona bezpośrednio związana ze stratą oraz z gniewem ukierunkowanym na własne ,ja". Większość z nas „traci" coś kaŜdego dnia: osobę, ideał, rzecz, plan działania, marzenie o sukcesie lub nadzieję. W zaleŜności od stopnia waŜności oraz intensywności odczuwania straty reagujemy na nią, popadając w jeden z wyŜej wymienionych stanów — pogrąŜamy się w smutku, Ŝalu czy rozpaczy. JeŜeli zaś taki stan utrzymuje się zbyt długo (dłuŜej niŜ trzy miesiące), prowadząc do stopniowego osłabienia poszczególnych funkcji organizmu (utraty apetytu, chęci do Ŝycia, zaniku popędu seksualnego i kłopotów ze snem) mamy do czynienia z w pełni rozwiniętą depresją. MoŜna takŜe zaobserwować wiele innych tendencji czy symptomów, toteŜ poniŜej przedstawiam cały zestaw róŜnorodnych ćwiczeń. KaŜdy moŜe dla siebie wybrać jedno lub dwa, które uzna za najbardziej odpowiednie. Wszechobecność stanów depresyjnych uświadamia nam, jak powszechne jest odczuwanie „straty". Wydaje się, Ŝe nikt nie jest wolny od emocji towarzyszących depresji, a poniewaŜ jest ona zwiastunem śmierci i umierania, trzeba jej poświęcić szczególnie duŜo uwagi. Z mojego punktu widzenia, nic na ziemi nie zasługuje tak bardzo na nasze troskliwe zainteresowanie, jak depresja, poniewaŜ kaŜdy z nas w pewnym momencie Ŝycia na pewno jej doświadczy. Trzeba jednak podejść do tego problemu — 115 — spokojnie i bez przeraŜenia. „Strata" dotyka nas wszystkich, ale dzięki niej moŜemy się pogodzić z kruchością naszego fizycznego bytowania. KROPLA NADZIEI (dwa ćwiczenia) 1. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe trzymasz szklankę czystej, przezroczystej wody. Zobacz, co się stanie, gdy wpadnie do niej kropla czarnego atramentu. Widzisz, jak kropla opada w dół; słyszysz rytm i szmer wody. Woda przemawia do ciebie, bo zraniła ją czarna kropla i zaburzyła jej spokój. Co teraz czujesz? Pozwól, by twoje uczucia wypełniły cię. Potem przemyj swoje wnętrze, wypijając szklankę czystej, przezroczystej wody. Otwórz oczy mając świadomość, Ŝe rozpacz zniknęła. 2. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Niech w twojej wyobraźni do czystej, przezroczystej wody wpadnie cięŜka kropla białego atramentu. Przyjrzyj się uwaŜnie, jak głęboko opadnie. Widzisz jej powolne spadanie i słyszysz rytm i szmer wody. Posłuchaj, jak woda przemawia do ciebie, bo biała kropla zraniła ją i zaburzyła jej spokój. Co teraz czujesz? Pozwól, by te uczucia wypełniły cię. Potem przemyj swoje wnętrze, wypijając szklankę czystej, przezroczystej wody. Otwórz oczy mając świadomość, Ŝe rozpacz minęła. SCHODY śYCIA (w przypadku depresji związanej z myślami natrętnymi) Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe znajdujesz się w pałacu. Zobacz, Ŝe schodzisz w dół tylnymi schodami. Uświadom sobie wszystko, co widzisz i czujesz. Potem wyobraź sobie, Ŝe wspinasz się na frontowe schody. Zwróć uwagę na to, co widzisz i czujesz. Co znalazłeś na szczycie schodów? Otwórz oczy. ZDMUCHIWANIE CZARNYCH CHMUR (w przypadku ogólnego przygnębienia) Zamknij oczy i wyobraź sobie czarne chmury nad głową. Stojąc pod nimi, zaczynasz zdmuchiwać je w lewą stronę, wypuszczając trzykrotnie powietrze (w wyobraźni, a nie w rzeczywistości). Potem spójrz w górę w prawą stronę i zobacz, Ŝe na niebie pojawiło się słońce. Gdy skończysz, uświadamiasz sobie, Ŝe przygnębienie minęło. Otwórz oczy. PRZEJŚCIE PRZEZ MOST (w przypadku depresji związanej z poczuciem Ŝalu) Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe tyłem przechodzisz przez most. PoŜegnaj się z tymi, których kochałeś i którzy nie zrobili ci krzywdy. Zignoruj tych, którzy cię zranili. Gdy dotrzesz na drugą stronę, wysadź w powietrze most, który łączył przeszłość z teraźniejszością. Potem odwróć się i spójrz na brzeg, do którego dotarłeś. Przejdź się po nim, aŜ znajdziesz miejsce, w którym poczujesz się dobrze. Jeśli chcesz, moŜesz zbadać tę nową siedzibę. Potem otwórz oczy. POWTÓRNY POGRZEB (w przypadku depresji związanej z Ŝałobą po ukochanej osobie) Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe znajdujesz się na cmentarzu. Odkrywasz grób ukochanej osoby. Widzisz wokół rodzinę i przyjaciół, którzy przyglądają się, jak powtórnie zakopujesz ciało, a potem układasz kwiaty na grobie. Odmawiasz krótką modlitwę, medytujesz przez chwilę, albo w paru słowach wspominasz zmarłego (zmarłą). Następnie odwracasz się i opuszczasz cmentarz. Jesteś szczęśliwy, pogodny i powtarzasz słowa modlitwy czy kilka słów poŜegnania. Teraz moŜesz wykonać wydech i otworzyć oczy. — 117 — — 116 — Podam teraz trzy ćwiczenia stosowane w przypadku depresji związanej z utratą energii i motywacji do Ŝycia. Wykorzystują one raczej aktywność fizyczną, a nie potęgę wyobraźni. Umieściłem je tutaj, poniewaŜ są łatwe w zastosowaniu i skuteczne. OCZYSZCZENIE MIEJSCA Wyczyść (w sensie dosłownym) niewielką powierzchnię w swoim domu: zlewozmywak, lustro, okno, podłogę, biurko itp. W trakcie pracy myśl o tym, Ŝe jednocześnie oczyszczasz swoje wnętrze z przygnębienia, zniechęcenia i wszystkich innych negatywnych stanów oraz uczuć. MALOWANIE PALCAMI Weź szkicownik lub gładki biały papier. Palcami zanurzonymi w Ŝółtej, pomarańczowej i czerwonej farbie namaluj dowolny obraz. Czujesz, Ŝe twój nastrój poprawia się. SPIRALA ENERGII Na kartce papieru narysuj ołówkiem spiralę (patrz rysunek). Zaczynaj od środka. Powtórz to dowolną liczbę razy. Czujesz, jak odzyskujesz energię. WYJŚCIE ZE STREFY BEZWIETRZNEJ* (w przypadku depresji związanej z uczuciem przygnębienia i smutku) Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś na łodzi pośrodku oceanu i opuszczasz strefę * Ang. doldrums — strefa bezwietrzna, ma równieŜ zastosowanie w idiomie I'm in the doldrums — jestem w dołku; stąd teŜ wizualizacja związana z wychodzeniem ze strefy bezwietrznej jest ściśle związana z drugim znaczeniem słowa doldrums — „znajdowaniem się w dołku psychicznym" (przyp. tłum.). — 118 — bezwietrzną. Jesteś panem swej łodzi. Wiesz, Ŝe gdy ją wyprowadzisz z niebezpiecznego obszaru, poczujesz się lepiej. Zobacz i poczuj, jak znajdujesz prawidłową drogę. Potem otwórz oczy. UCIECZKA Z OTCHŁANI (w przypadku depresji związanej z wraŜeniem „bycia w potrzasku") Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś na dnie przepaści. Wykonaj jeden wydech i zacznij wspinać się w górę. Nie przestawaj do momentu, gdy poczujesz, Ŝe odniosłeś sukces. Wykorzystaj wszystkie dostępne środki. Pamiętaj, Ŝe w wyobraźni wszystko moŜe się zdarzyć. Kiedy stwierdzisz, Ŝe juŜ nie jesteś w potrzasku, otwórz oczy. — 119 — POŁYKANIE TĘCZY (w przypadku depresji związanej z brakiem nadziei, uczuciem odosobnienia lub ze zmianami nastroju, które nie wynikają z okoliczności zewnętrznych) Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe połykasz tęczę. Czujesz i uświadamiasz sobie, Ŝe po kaŜdym przełknięciu twój nastrój podnosi się. Ciesz się tym uczuciem przez minutę. Potem otwórz oczy. GNIEW Nazwy: PĘTLA GNIEWU oraz W CENTRUM GNIEWU Cel: Złagodzić gniew. Częstotliwość: Za kaŜdym razem, gdy czujesz gniew; PĘTLA GNIEWU przez 3 minuty; W CENTRUM GNIEWU — minutę. Gniew jest największą przeszkodą na drodze do pokory, a bez niej nie moŜemy się stać prawdziwie uŜyteczni dla innych. Gniew jest reakcją tej części naszego ,ja", które jest sobą zbyt zaabsorbowane i przesadnie w siebie zapatrzone. Taka postawa moŜe prowadzić do obojętności, a nawet nienawiści. Tam, gdzie jest gniew, obojętność i nienawiść, nie ma miejsca dla miłości. Gniew staje się często przyczyną dąŜenia do zemsty, przez co spirala gniewu jeszcze bardziej się rozkręca, a negatywne uczucia nigdy nie znikają. Zarówno gniew skierowany na drugiego człowieka, jak i ten wymierzony w siebie samego, jest przewaŜnie przesadną reakcją na określoną sytuację. Jeśli pozwolisz mu wymknąć się spod kontroli, to narazisz się na wspomniane tu niebezpieczeństwa, a jednocześnie bezpodstawnie zajmiesz pozycję arbitra i sędziego w stosunku do innych ludzi. Nie znaczy to jednak wcale, Ŝe ktoś, kto odczuwa gniew, jest zły i niebezpieczny. Nie są to wcale naganne emocje, — 120 — ale trzeba je kontrolować. Odnosi się to zresztą zarówno do uczuć pozytywnych, jak i negatywnych, co oznacza, Ŝe moŜna je doświadczać, ale nie naleŜy się w nich pogrąŜać. Przyznaj się do ich istnienia, a potem rozpraw się z nimi. Wybaczenie to najlepszy sposób na uczucie gniewu. Najpierw trzeba wybaczyć sobie, a potem tym, w stosunku do których Ŝywisz negatywne uczucia. W momencie, gdy poczujesz narastającą złość, zacznij wewnętrzny proces określany jako „wyznanie serca" (termin wprowadzony przez Filona, filozofa z I wieku n.e.). Trzeba przyznać się przed samym sobą do błędu i prosić siebie o wybaczenie (jeśli jesteś wierzący, moŜesz zwrócić się do Boga). Potem naleŜy zwrócić się o wybaczenie do osoby, na którą jesteś zły („wyznanie ust"). Przeprosiny to jedna z form wyraŜania prośby o wybaczenie. Warto w tym miejscu zauwaŜyć, Ŝe w języku angielskim słowo anger (gniew, złość) wywodzi się z łacińskiego angere (zaciskać, dusić), a indoeuropejski rdzeń angh- (zaciśnięty, bolesny) widać takŜe w greckim ankhein (zaciskać). PoniŜej przedstawiam dwa ćwiczenia, które pomogą ci opanować gniew. PĘTLA GNIEWU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zdejmij pętlę, która cię dusi. Zatrzymaj się przy kaŜdym węźle, który rozwiązujesz (pętla ma do trzynastu węzłów), sprawdź, co jest przyczyną twego gniewu i napraw to. Nie pozwól Ŝadnym innym emocjom przedostać się do tego ćwiczenia: skoncentruj się wyłącznie na gniewie. Po rozwiązaniu wszystkich węzłów otwórz oczy. Twój gniew zniknął. W CENTRUM GNIEWU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe siedzisz wewnątrz swojego gniewu. Wyjdź z niego i przyj— 121 — rzyj mu się uwaŜnie. Zdecyduj, co chcesz z nim zrobić i zrób to: przekształć go, pozbądź się go — jest to wyłącznie twój wybór. Wykonaj jeden wydech i w miejscu, gdzie dotychczas panował gniew, umieść obraz o pozytywnym znaczeniu. Wyobraź sobie, na przykład, Ŝe siedzisz w środku kwiatu róŜy lub swobodnie unosisz się na kłębiastej chmurze. Pamiętaj, Ŝe najlepiej jest tworzyć własne wyobraŜenia, które wywodzą się bezpośrednio z twoich doświadczeń. Następnie otwórz oczy, mając świadomość, Ŝe gniew minął. HEMOROIDY (guzy krwawnicowe) Nazwa: POMARSZCZONA PORTMONETKA Cel: Zlikwidować hemoroidy. Częstotliwość: Co godzinę przez 1-2 minuty w ciągu 21 dni, aŜ do ustąpienia objawów. Guzy krwawnicowe — potocznie nazywane hemoroidami — to wewnętrzne lub zewnętrzne wybrzuszenia naczyń krwionośnych w odbycie. Guzy zewnętrzne znajdują się pod skórą na zewnątrz otworu odbytowego, podczas gdy wewnętrzne zlokalizowane są pod powierzchnią wyściółki kanału odbytu. Moje doświadczenie kliniczne dowodzi, Ŝe pojawienie się hemoroidów jest zwykle reakcją organizmu na nie wyraŜony gniew, a szczególnie na tajoną urazę. Pacjenci dotknięci tym schorzeniem zatrzymują w sobie zbyt wiele uczuć. PoniŜsza wizualizacja powinna ci pomóc uwolnić się od hemoroidów. POMARSZCZONA PORTMONETKA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Widzisz i czujesz, jak hemoroidy marszczą się jak stara zuŜyta portmonetka, potem wysychają i znikają. Ściany odbytu stają się róŜowe i gładkie. Teraz otwórz oczy. — 122 — IMPOTENCJA Nazwa: ĆWICZENIE ŚWIĘTEGO JERZEGO oraz WYJŚCIE Z LABIRYNTU Cel: Przywrócić potencję płciową. Częstotliwość: Raz w tygodniu rankiem, tego samego dnia tygodnia, przez 5-7 minut w ciągu trzech tygodni. Terminem „impotencja" określa się zwykle niezdolność męŜczyzny do osiągnięcia czy utrzymania erekcji. Czasami za rodzaj impotencji uznaje się takŜe przedwczesny wytrysk. Wśród czynników sprawczych impotencji wymienić moŜna emocje związane z zahamowaniami dotyczącymi Ŝycia seksualnego, stąd niekiedy uŜywa się takŜe terminu „impotencja psychogenna". Na temat emocjonalnego aspektu impotencji napisano juŜ wiele artykułów. Wśród czynników sprawczych wymienia się złość w stosunku do kobiet, a takŜe lęk przed kompromitacją. W sumie trzeba stwierdzić, Ŝe w przypadku tego zaburzenia warto brać pod uwagę zarówno tło emocjonalne i społeczne, jak i uwarunkowania fizyczne (czynniki mechaniczne lub biologiczne). ĆWICZENIE ŚWIĘTEGO JERZEGO Zamknij oczy i wykonaj dwa wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe schodzisz w dolinę. Spotykasz tam potwora lub wilkołaka. Jesteś uzbrojony we wszystko, co potrzebne do walki z nim. Kiedy odniesiesz zwycięstwo i zabijesz potwora, zdejmij z niego skórę! Zabierz tę skórę ze sobą i wejdź po zboczach doliny na górę. Tam spotkasz swoją ukochaną. Weź ją za rękę, podejdź z nią do drzewa i oboje połóŜcie się pod nim. Jesteście wewnątrz kokonu z błękitnego światła. Obejmijcie się. Teraz otwórz oczy. — 123 — WYJŚCIE Z LABIRYNTU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś w środku labiryntu. Tam pomyśl o kobiecie idealnej lub tej, z którą obecnie jesteś. Poszukaj drogi wyjścia z labiryntu, zwracając uwagę na wszystkie zakręty i ślepe uliczki. Musisz się wydostać, aby dotrzeć do swego ideału. Kiedy znajdziesz tę kobietę, weź ją za rękę i zaprowadź do drzewa, które rośnie na łące. Tam połącz swój oddech z oddechem wszechświata. Widzisz, Ŝe oboje jesteście zamknięci w błękitnym kokonie. Pocałujcie się i kochajcie, podczas gdy ty wszystko obserwujesz i odczuwasz. MoŜesz otworzyć oczy. IMMUNOSUPRESJA Nazwa: ARTYSTA śYCIA Cel: Wspomóc leczenie zwiększając odporność. Częstotliwość: Sześć razy dziennie lub co dwie godziny (jeśli nie moŜesz tak często, to wykonuj ćwiczenie pięć razy dziennie lub co trzy godziny) przez 3 minuty, w trakcie dowolnej liczby 21-dniowych cykli z 7-dnio-wymi przerwami, do czasu gdy ustabilizują się funkcje odpornościowe, czyli do momentu zlikwidowania symptomów lub/i ustalenia odpowiedniej liczby białych krwinek. System immunologiczny stał się w ostatnich czasach bardzo waŜną wartością w naszej świadomości, szczególnie z powodu rozgłosu wokół AIDS oraz raka. Wizualizacja stymulująca system immunologiczny prawie zawsze podnosi poziom odporności w kaŜdym schorzeniu, w którym występuje jej obniŜenie. Wśród moich pacjentów z AIDS albo ARC (antigen-reacting cells — komórki reagujące na antygen) zawsze po wizualizacji następował wzrost liczby białych krwinek. O ile system odpornościowy niewątpliwie pomaga nam uniknąć spustoszeń wywołanych przez chorobę, to immunosupresja nie jest jej przyczyną. MoŜna raczej stwierdzić, Ŝe jest to zjawisko odzwierciedlające chorobę, a więc dzięki niemu moŜemy ocenić kliniczny przebieg schorzenia oraz poziom naszego dobrego samopoczucia. Immunosupresja ma zasadnicze znaczenie w kaŜdym prawie zaburzeniu, począwszy od zwykłego przeziębienia, a skończywszy na depresji. NajwaŜniejsze organy, które odgrywają rolę w ćwiczeniach wizualizacyjnych dotyczących systemu odpornościowego to śledziona i grasica, a takŜe kości długie (patrz rysunek poniŜej). Śledziona jest ośrodkiem dobrego humoru i śmiechu. Norman Cousins w swojej ksiąŜce Ana-toiny of an Illness (Anatomia choroby) opisał sposób, w jaki wyleczył się z bardzo groźnej choroby. OtóŜ jego głównym lekarstwem był śmiech wywoływany oglądaniem zabawnych filmów. W ten sposób wzmocnił funkcje odpornościowe swego organizmu. Stwierdziłem, Ŝe poniŜsze ćwiczenie wizualizacyjne jest niezwykle pomocne w zlikwidowaniu procesów chorobowych wpływających w sposób bezpośredni na system immunologiczny. Wymieniam tu komórki T4 oraz T8 — dwie główne grupy limfocytów (białych krwinek), które mają zasadnicze znaczenie dla układu odpornościowego. Komórki T4 (nazywane takŜe komórkami-pomocnikami) produkują antyciała, których zadaniem jest wyszukanie w organizmie obcych elementów oraz wywołanie reakcji prowadzącej do zniszczenia intruzów. Komórki T8 (komórki-zabójcy) bezpośrednio atakują napastników trującymi substancjami chemicznymi. ARTYSTA śYCIA Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wejdź do wnętrza swego ciała dowolnym otworem i odszukaj drogę do — 125 — — 124 — nasz się uśmiechać. Klaun odpowiada ci śmiechem. Jego usta otwierają się, a wielki, długi język wysuwa się na zewnątrz w postaci rzeki limfocytów. Czujesz i widzisz, jak limfocyty przepływają ze strumieniem krwi do wszystkich części ciała, zwalczając chorobę. Widzisz i czujesz białe krwinki jako iskierki światła, tańczące w twojej krwi i pochłaniające wszystkie komórki najeźdźców. Gdy skończysz pracę przy śledzionie, przenieś się do grasicy. Wyobraź ją sobie jako pączek kwiatu lotosu o sześciu płatkach. Masujesz go delikatnie swoimi przezroczystymi palcami. W czasie, gdy wykonujesz te delikatne ruchy, kwiat otwiera się, a ziarenka komórek odpornościowych T4 wypływają ze środka i wędrują przez twoje ciało, po czym w kaŜdej jego części zapuszczają korzenie, wzrastają i rozmnaŜają się, jednocześnie walcząc z nieprzyjacielem i niszcząc kaŜdego intruza. Widzisz, Ŝe twój organizm jest dzięki nim pobudzony i oŜywiony. Teraz zobacz i poczuj, jak hormon grasicy przepływa przez kwiat lotosu i wydostaje się z niego w postaci czerwonego strumienia, który dociera do kości długich i pobudza je do produkcji białych krwinek T4 oraz T8. Te z kolei przepływają przez kanaliki krwi w kościach i przystępują do działania. Słyszysz, jak ukryte w twoich organach i tkankach komórki krwi nawołują wroga i niszczą go. Widzisz, czujesz i uświadamiasz sobie, Ŝe zwycięstwo białych krwinek staje się dla ciebie źródłem oŜywczych sił. Otwórz oczy. INFEKCJE GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH śledziony. Wykonaj jeden wydech i wyobraź sobie, Ŝe jesteś artystą-malarzem, który stoi przed śledzioną z paletą farb i pędzlem w dłoni. Namaluj na śledzionie twarz klauna. Wyobraź sobie, Ŝe wpatrujesz się w swoje dzieło i zaczy— 126 — Nazwa: PRZERAśAJĄCA MASKA Cel: Zlikwidować infekcję. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, aŜ do ustąpienia objawów; trzy razy w ciągu godziny co dwie lub trzy godziny przez 1-2 minuty. — 127 — Nazwa: BRZMIENIE ZATOK Cel: Oczyścić i udroŜnić zatoki. Częstotliwość: 1-2 minuty co pół godziny, aŜ do oczyszczenia zatok. Infekcje górnych dróg oddechowych obejmują najczęściej zatoki, nos i gardło; rzadziej natomiast dotyczą trąbki słuchowej i górnej części drzewa oddechowego. Dolegliwości górnych dróg oddechowych obejmują grypę i przeziębienie, a takŜe zapalenie krtani, oskrzeli i zatok. ZauwaŜyłem, Ŝe wszystkie te schorzenia mają jedną wspólną cechę: wiąŜą się z odczuwaniem Ŝalu. Osoba cierpiąca z powodu kataru czy grypy na pewno opłakuje utratę osoby lub rzeczy, albo reaguje w ten sposób na wspomnienie o kimś, kto odszedł, i nie jest wykluczone, Ŝe przechodzi przez okres przejściowy w Ŝyciu. Rozstanie i odczuwanie straty to główne przyczyny smutku, Ŝalu, płaczu, a takŜe infekcji górnych dróg oddechowych. Jeśli zlokalizujesz te przyczyny i otwarcie się do nich przyznasz, to wpłyniesz korzystnie na proces leczenia. Nieprzypadkowo jedną z najbardziej „chorobliwych" pór roku jest okres pomiędzy Świętem Dziękczynienia [koniec listopada — przyp. tłum.] a BoŜym Narodzeniem, przeciągający się niekiedy do połowy stycznia. Jest to czas, w którym wspominamy to, co utraciliśmy oraz to, czego zawsze pragnęliśmy, lecz nigdy nie otrzymaliśmy. Czujemy smutek, myśląc o swojej rodzinie z czasów dzieciństwa, której nie jesteśmy juŜ w stanie przywrócić, a takŜe o rodzinie, którą sobie wymarzyliśmy, ale której nie udało się nam stworzyć. Wszędzie wokół widzimy wielkie świętowanie, ale nie bierzemy w nim udziału. Czas świąt przynosi ze sobą Ŝałobę i rozmyślania o pustce Ŝycia, a w dodatku świat atakuje nas obniŜającą się temperaturą. Z tych powodów schorzenia górnych dróg oddechowych są w tym okresie szczególnie długotrwałe i uciąŜliwe, i z uporem przeciwstawiają się konwencjonalnej medycynie. — 128 — Kłopoty z zatokami mają to samo tło co inne rodzaje infekcji górnych dróg oddechowych. Osiem zatok tworzy w naszej twarzy bańki powietrza, które zwykle pozostają puste. Gdy pojawi się infekcja, wypełniają się płynem lub ropą, co powoduje ich obrzmienie i wywołuje ból. Wskazuje to na istnienie „luki" w Ŝyciu, na przeŜycie rozstania w przeszłości lub zagroŜenie rozstaniem w chwili zachorowania. KaŜde z poniŜszych ćwiczeń moŜna stosować zarówno w przypadku zapalenia zatok, jak i zwykłych przeziębień. Przeziębienie jest zmorą ludzkiego istnienia. Często słyszymy, Ŝe nie ma na nie lekarstwa, Ŝe trzeba je po prostu przetrwać. Na początku rozdziału pierwszego opisałem ćwiczenie RZEKA śYCIA, które na pewno przyniesie ulgę. PRZERAśAJĄCA MASKA powinna równieŜ okazać się pomocna. Jak być moŜe wiesz, w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych naleŜy unikać antybiotyków, szczególnie, jeśli nie pojawiła się wysoka temperatura (powyŜej 38° C). Antybiotyki powinno się stosować jedynie w przypadku — 129 — Jaskra to choroba oczu, polegająca na tym, Ŝe wokół soczewki, czyli w przedniej i tylnej komorze oka, odsączanie płynu nazywanego cieczą wodnistą oka jest niewystarczające. Gdy ciecz nie zostaje odprowadzona, powstaje ciśnienie, które moŜe prowadzić do powaŜnego uszkodzenia oka, a nawet do utraty wzroku. Warto jest zaznajomić się z przekrojem oka po to, by zrozumieć zadanie kanałów odprowadzających, poniewaŜ stanowią one bardzo istotny element poniŜszego ćwiczenia. WaŜne jest takŜe, aby zrozumieć, iŜ źrenica oka działa na podobnej zasadzie co przepona, która pomaga nam w oddychaniu, z tą jednak róŜnicą, Ŝe źrenica otwiera się i zamyka, a nie kurczy i rozpręŜa jak przepona. Schorzenia oka — w tym równieŜ jaskra — mówią zazwyczaj o istnieniu społecznego lub emocjonalnego problemu, którego nie chcemy dostrzec. Warto więc zanalizować swój stosunek do kwestii emocjonalnych i społecznych, poniewaŜ trzeba spróbować stawić czoło tym problemom. Pacjent, którego nazwę Bernard, cierpiał z powodu jaskry przez osiem lat, zanim mnie odwiedził. Jego ciśnienie śródoczne było regularnie sprawdzane przez okulistę, który zalecił mu takŜe zaŜywanie trzech lekarstw jednocześnie, aby ciśnienie utrzymało się w normie. Okulista zgodził się takŜe pozostać lekarzem prowadzącym Bernarda i sprawdzać jego ciśnienie śródoczne w czasie trzytygodniowego programu wizualizacji, który zaproponowałem. W trakcie naszej wspólnej pracy poprosiłem Bernarda, aby przestał przyjmować lekarstwa, i chociaŜ lekarz nie był z tego powodu szczęśliwy, to jednak zgodził się poczekać na efekty ćwiczeń. Aby wzmocnić wizualizację, Bernard przypatrywał sie przekrojowi oka, poniewaŜ musiał sobie później wyobrazić kaŜdy szczegół. Bernard stosował KANAŁ SCHLEMMA przez trzy tygodnie trzy razy dziennie, przez 1-3 minuty. Na końcu tego cyklu okulista sprawdził ciśnienie śródoczne i stwierdził, Ŝe nawet bez lekarstw pozostaje w normie. Pięć lat później rozmawiałem z Bernardem. Powiedział mi, Ŝe nadal stosuje wizualizację oraz jeden z trzech zapisanych — 130 — — 131 — stwierdzenia infekcji bakteryjnej (na podstawie hodowli plwociny, wymazu z gardła lub nosa). Najlepiej jest zatem zastosować leczenie środkami naturalnymi, takimi jak krople do nosa i płukanie gardła roztworem soli gorzkiej, co w połączeniu z ćwiczeniami wizualizacyjnymi, które tu prezentuję, na pewno przyniesie efekty. PRZERAśAJĄCA MASKA Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie pokój wypełniony przeraŜającymi maskami. Wybierz jedną i włóŜ ją. Zobacz, poczuj i uświadom sobie, Ŝe opuszcza cię demon przeziębienia. Widzisz, jak się wycofuje. Potem otwórz oczy. BRZMIENIE ZATOK Oprzyj palce środkowe lub kciuki na grzbiecie nosa. Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Słyszysz brzmienie bólu i zaczopowania w nosie lub w zatokach. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe dźwięk płynie przez twoje gardło. Gdy stanie się w pełni melodyjny, otwórz oczy mając świadomość, Ŝe przeziębienie mija. JASKRA Nazwa: KANAŁ SCHLEMMA Cel: Przywrócić normalny poziom ciśnienia śródocznego. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 1-3 minuty w ciągu 21 dni. Później ćwiczenie naleŜy wykonywać raz dziennie do momentu, gdy poczujesz, Ŝe w pełni panujesz nad sytuacją. powoduje falowanie płynu i przepycha strumień cieczy wodnistej przez kanał Schlemma. Fala przepływa przez kanał do przyległej (otwartej) zatoki Ŝylnej, a stamtąd do Ŝylnego systemu odprowadzającego. Uświadamiasz sobie, Ŝe ciśnienie śródoczne powraca do normy. Otwórz oczy. LĘK Nazwa: PSALM 23 oraz ODWRACANIE SIŁY GRAWITACJI Cel: Zlikwidować lęk. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb przez 1 lub 2 minuty co 15-30 minut, aŜ lęk ustąpi. Ciecz wodnista zostaje prawdopodobnie odsączona z krwi w naczyniach włosowatych ciała rzęskowego i moŜe być równieŜ przez nie wydzielana. Po wytworzeniu przepływa do komory tylnej, stamtąd przemieszcza się pomiędzy soczewką a tęczówką poprzez źrenicę do komory przedniej, skąd zwykle wędruje do wąskiego kanału, który przechodzi przez przednią część twardówki, czyli do kanału Schlemma. Kanał ten funkcjonuje jako zatoka Ŝylna twardówki, odprowadzający ciecz wodnistą do licznych Ŝyłek. Nazwa: KRÓL Cel: Zlikwidować lęk. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, maksymalnie przez minutę co 15-30 minut, aŜ lęk ustąpi. Nazwa: SPRZĄTANIE POKOJU Cel: Zlikwidować lęk. Częstotliwość: Cztery razy dziennie (rano, w południe, o zmierzchu oraz przed snem) przez 2 lub 3 minuty w ciągu 7 dni. leków i dzięki temu utrzymuje stały poziom ciśnienia śródocznego. Zwierzył mi się takŜe, Ŝe od czasu naszego spotkania z powodzeniem wykorzystuje wizualizację równieŜ w trudnych sytuacjach Ŝyciowych. Nazwa: NIE TRAĆ WIARY oraz WYSTRZEGAJ SIĘ LĘKU! Cel: Zlikwidować lęk. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, przez 30 sekund co 15 —30 minut, aŜ lęk zniknie. KANAŁ SCHLEMMA Głównym wrogiem wiary czy zaufania jest lęk, który odnosi się zawsze do kogoś lub czegoś, co znajduje się poza nami, w świecie zewnętrznym, i w ten sposób róŜni się od niepokoju (patrz s. 91), znajdującego swoje źródło Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i poczuj, jak przez źrenicę twego oka przechodzi powietrze. Gdy wykonujesz wdech, źrenica otwiera się, wpuszczając powietrze; gdy robisz wydech, źrenica zamyka się. Czujesz, Ŝe powietrze — 133 — — 132 — w naszym wnętrzu. Lęk przed mrokiem jest pierwszym i podstawowym rodzajem lęku, a jego pochodne są związane ze strachem przed nie znanym oraz przed śmiercią (obawy związane z umieraniem pojawiają się zwykle pomiędzy szóstym a ósmym rokiem Ŝycia). Lęk wyolbrzymiony nazywany jest fobią. Moja praktyka kliniczna wskazuje na to, Ŝe lęk jest przewaŜnie konsekwencją myśli lub działań, które uznajemy za moralnie niewłaściwe czy naganne. Prawda jest taka, Ŝe to my sami swoimi przekonaniami doprowadzamy do powstania lęku. Pomyśl, które z twoich zachowań czy myśli wpływają na zaistnienie lęku: jeśli przyznasz się do „współudziału" w jego tworzeniu, będziesz mógł takŜe zostać autorem jego unicestwienia. Sam powołałeś lęk do Ŝycia, więc teraz powinieneś go zniszczyć. I nie złość się, Ŝe czynię cię odpowiedzialnym za to, co czujesz, ale uświadom sobie, Ŝe jeśli chcesz sam decydować o swoim Ŝyciu, musisz aktywnie na nie wpływać. Pomyśl więc, w jaki sposób wpędziłeś się w niewolę lęku, a na pewno znajdziesz drogę do uwolnienia się od niego i poczujesz ulgę. Przeciwstawiłem wcześniej lęk zaufaniu, poniewaŜ aŜ nadto często zdarza się, Ŝe osoby obdarzone społecznym zaufaniem mają ogromne kłopoty z przezwycięŜeniem lęku. W Psalmie 23 Król Dawid doskonale określił sposób na lęk mówiąc: „ChociaŜbym chodził ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną. Twój kij i Twoja laska są tym, co mnie pociesza. [...] Mój kielich jest przeobfity"*. PoniŜej przedstawiam kilka sposobów zapanowania nad lękiem. Niektóre z tych ćwiczeń są dość krótkie, ale przecieŜ podstawą udanej wizualizacji jest zasada: „im krócej, tym lepiej". Dla naszej psychiki i ciała ćwiczenie wizualizacyjne jest wstrząsem, dzięki któremu pobudzamy wrodzoną zdolność do samouzdrawiania. Zawsze, gdy tego potrzebujesz, moŜesz wybrać jedną wizualizację lub kilka z nich. PSALM 23 Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe niesiesz ze sobą kij i laskę. Laska pomaga ci kroczyć prostą drogą, a kijem odstraszasz kaŜdą przeraźliwą zjawę, z którą zetkniesz się na twojej drodze. Potem wyobraź sobie przepełniony kielich. Otwórz oczy, mając świadomość, Ŝe lęk zniknął. ODWRACANIE SIŁY GRAWITACJI Zamknij oczy i wykonaj jeden wydech. Czujesz, Ŝe za chwilę porwie cię nieznana siła. Wyobraź ją sobie. Potem odwróć przyciąganie i unieś się wysoko ponad nią. Czujesz, jak opuszcza cię lęk. Otwórz oczy. KRÓL Zawsze kiedy czujesz lęk, zamknij oczy i wyobraź sobie twarz króla, albo innej, odwaŜnej osoby, którą znasz. Potem połącz się na chwilę z tą postacią, wchodząc w jej ciało. Otwórz oczy. Wiesz, Ŝe lęk minął. SPRZĄTANIE POKOJU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyczyść dokładnie osiem kątów pokoju (cztery na dole, cztery u sufitu). Nie przerywaj pracy, dopóki nie zniknie wszelki kurz. Potem otwórz oczy mając świadomość, Ŝe lęk minął. * Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu; wyd. trzecie poprawione; Wydawnictwo Pallotinum; Poznań—Warszawa 1980. — 134 — — 135 — NIE TRAĆ WIARY Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przekształć lęk w wiarę. Wyobraź ją sobie i zatrzymaj ten obraz dla siebie. Otwórz oczy. WYSTRZEGAJ SIĘ LĘKU! Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przestrasz się lęku! Potem przejdź od strachu do zadziwienia. Otwórz oczy. ŁUSZCZYCA Nazwa: ARKTYCZNE ŁUSKI Cel: Zlikwidować łuszczycę. Częstotliwość: Trzy 21-dniowe cykle z 7-dniowymi przerwami; 3 minuty w pierwszym cyklu, 1-2 minuty w drugim, a w trzecim 30 sekund do minuty. Jeśli po tych trzech cyklach twój stan nie poprawi się, idź do lekarza. Jeśli zauwaŜysz, Ŝe skóra wygląda choć trochę lepiej, stosuj wizualizację aŜ do osiągnięcia oczekiwanych rezultatów. Łuszczyca jest często występującym schorzeniem skóry, które dotyka około 4% populacji białych (ludzie czarni cierpią na nią bardzo rzadko). Czasami występuje jedynie w określonym miejscu na ciele, ale moŜe teŜ obejmować całą powierzchnię skóry. Zdarza się, Ŝe chorobie tej towarzyszy stopniowo unieruchamiający ciało artretyzm. Stan ten wynika zarówno z czynników emocjonalnych, jak i społecznych. Pacjenci dotknięci tą chorobą targani są uczuciami gniewu i Ŝalu oraz odczuwają wielki zamęt, zaŜenowanie i frustrację z powodu relacji społecznych. Uczucia te są jednak u nich „głęboko zamroŜone" i właśnie na zasadzie takiego stanu „głębokiego zamroŜenia uczuć" po- — 136 — wstało ćwiczenie, które polecam jako skuteczne w walce z łuszczycą. Nazwałem je ARKTYCZNYMI ŁUSKAMI. Pacjent, nazwijmy go Greg, przyszedł do mnie po 4 latach cierpienia spowodowanego łuszczycą. Od stóp do głów pokryty był łuszczącymi się płatami skóry i miał juŜ pierwsze artretyczne zmiany w palcach. Wypróbował wszystkie najnowsze metody leczenia łuszczycy, które jednak okazały się bezskuteczne. Zastosowanie wizualizacji było dla niego ostatnią deską ratunku. Potem mógł jedynie zdecydować się na leczenie, które nie tylko zatruwało organizm, ale takŜe zwiększało prawdopodobieństwo wystąpienia raka skóry. Greg zastosował dwie wizualizacje: ARKTYCZNE ŁUSKI oraz WNĘTRZEM NA ZEWNĄTRZ. To ostatnie ćwiczenie stosuje się głównie przy schorzeniach układu Ŝo-łądkowojelitowego, jednak stwierdziłem, Ŝe w przypadku Grega istnieje związek pomiędzy łuszczycą a odkładaniem się toksycznych substancji w okręŜnicy: jego dieta obfitowała w tłuszcze, a ponadto Greg Ŝywił się głównie w restauracjach szybkiej obsługi. Gdy doszło do naszego następnego spotkania trzy miesiące później, okazało się, Ŝe po trzech pełnych cyklach wizualizacji Greg zaczął bardziej uwaŜnie dobierać sobie potrawy, nie brał Ŝadnych lekarstw i pilnie wykonywał oba ćwiczenia. W rezultacie łuszczyca zniknęła w 90%: pozostały jedynie niewielkie plamki. Powiedział mi, Ŝe nie ma Ŝadnych wątpliwości co do przyczyn poprawy swego stanu zdrowia: wizualizacja okazała się skuteczna. A oto ćwiczenie ARKTYCZNE ŁUSKI, które pomogło Gregowi pozbyć się łuszczycy: ARKTYCZNE ŁUSKI Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś nagi i poczuj to. Siedzisz na biegunie północnym. Masz ze sobą złoty nóŜ do łamania lodu, którym usuwasz wszystkie białe łuski ze swego ciała. Gdy się ich — 137 — pozbędziesz i zobaczysz zdrową skórę, wejdź do lodowatej, arktycznej wody, a potem umyj się w niej dokładnie i poczuj to. Następnie wyjdź z wody. Zobacz i poczuj, Ŝe całe twoje ciało pokrywa cienka warstwa lodowatej, arktycznej wody. WłóŜ królewski, purpurowy płaszcz i zobacz, jakie zdrowe jest twoje ciało, na którym nie ma ani jednej łuski. Otwórz oczy. MONONUKLEOZA Nazwa: BIALI RYCERZE, BLISKI OBROŃCA oraz BIAŁY ORZEŁ (wszystkie pobudzają system immunologiczny) Cel: Pozbyć się mononukleozy. Częstotliwość: Raz dziennie przez 3 minuty, poświęcając siedem dni na jedno ćwiczenie — razem 21 dni. Mononukleoza — tzw. choroba pocałunków — charakteryzuje się między innymi powracającymi okresami nietypowego i nieuzasadnionego zmęczenia i wyczerpania. Wydaje się, Ŝe wirus mononukleozy jest przekazywany głównie w trakcie pocałunku — stąd jej potoczna nazwa. Występuje przewaŜnie wśród ludzi młodych, a objawami przypomina bardziej powaŜne choroby i po wykluczeniu wszystkich innych moŜliwości jest często stawianą diagnozą. Właściwie nie ma jednoznacznie skutecznego sposobu leczenia mononukleozy: najpewniejsze jest spędzenie kilku tygodni w łóŜku. PoniŜszy cykl ćwiczeń powinien być przeprowadzony w ciągu trzech tygodni. muszą walczyć jeszcze raz, poniewaŜ wojownicy kontratakują i chcą przejąć posterunki. Gdy skończy się zwycięska bitwa białych rycerzy, otwórz oczy. BLISKI OBROŃCA — drugi tydzień Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie białe plamki na skórze lamparta. Zobacz, jak wchodzisz w tę skórę: twoje dłonie i stopy są całkowicie przez nią przykryte. (Ci spośród was, którzy przeszli operację lub byli ranni, mogą sobie wyobrazić, jak zoperowana część ciała powraca do normalnego stanu, a blizny znikają.) Zobacz i poczuj, a potem napraw i ułóŜ w doskonałym porządku wszystkie białe plamki, które mają jakieś wady. Wszystkie muszą być idealnie białe i okrągłe, więc sam umieszczasz białe włosy w odpowiednich miejscach. Gdy skóra lamparta jest doskonała, poczuj, Ŝe jesteś zupełnie zdrowy i wynurz się z niej powoli. Potem otwórz oczy. BIAŁY ORZEŁ — trzeci tydzień Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Stań się białym orłem szybującym po niebie. Widzisz jakiś ruch na ziemi. Wiesz, Ŝe to jaguar. Pikujesz w dół i zabijasz młodego jaguara. Potem wróć do swego gniazda i zanieś go swoim orlętom. Znów widzisz dwa młode jaguary na ziemi. Pikujesz w dół i wbijasz w nie pazury, a potem trzymając obydwa w szponach zanosisz je do swego gniazda. KaŜdego dnia musisz zabierać dwa jaguary do gniazda i Ŝywić się nimi. Potem otwórz oczy. BIALI RYCERZE — pierwszy tydzień Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe biali rycerze muszą walczyć z wojownikami, którzy zajęli twierdzę. Po zwycięstwie nad wojownikami biali rycerze — 138 — NADCIŚNIENIE Nazwa: KOSTKI LODU oraz UZDRAWIAJĄCE SŁOŃCE Cel: Przywrócić normalny poziom ciśnienia krwi. — 139 — Częstotliwość: Przez 3-5 minut trzy razy dziennie i zawsze, kiedy poczujesz, Ŝe twoje ciśnienie podniosło się. Nazwa: ZJEDNOCZENIE Z RYTMEM NATURY Cel: Przywrócić normalny lub utrzymać stały poziom ciśnienia krwi. Częstotliwość: Przez 3 minuty trzy razy dziennie lub zawsze, gdy czujesz, Ŝe twoje ciśnienie podnosi się. Wysokie ciśnienie krwi bywa zwykle powiązane z uczuciem niepokoju, gniewem lub ambicją. Gdy popychamy samych siebie do osiągania coraz to nowych celów, czujemy się „wypaleni". Przy nadciśnieniu wszystko się w nas „gotuje" — takŜe krew — i musimy znaleźć sposób, aby się „ostudzić". W przypadku tej dolegliwości istotna jest wnikliwa analiza wszystkich połączonych czynników, które obejmują zarówno nasze emocje, jak i sposób Ŝywienia. Trzeba takŜe pamiętać o tym, aby wziąć pod uwagę swoją ogólną sytuację Ŝyciową. Być moŜe okaŜe się, Ŝe to, co i jak jesz, wpływa bezpośrednio na stan twojego zdrowia i emocji. Tak jest na przykład w przypadku soli, o której wiemy, Ŝe powoduje wzrost ciśnienia, ale poniewaŜ występuje we wszystkich niemal produktach, staliśmy się od niej uzaleŜnieni. W 1986 roku Narodowy Instytut Zdrowia ogłosił, Ŝe najlepszą metodą leczenia nadciśnienia jest medytacja, co oznacza, Ŝe zanim sięgniemy po leki, powinniśmy spróbować unormować ciśnienie poprzez działanie umysłu. Wiele osób z nadciśnieniem często wyczuwa wewnętrznie, Ŝe ich ciśnienie podnosi się. KaŜde z poniŜszych ćwiczeń moŜe być stosowane zawsze wtedy, kiedy taki stan nadchodzi, ale sprawdź działanie wszystkich, abyś mógł wybrać to, które najbardziej ci odpowiada. KOSTKI LODU Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe podchodzisz do lodówki i wyjmujesz z zamraŜalnika trzy lub cztery kostki lodu. Umyj nimi głowę, twarz i szyję i poczuj, jak chłód przenika przez wszystkie pory skóry, po czym dostaje się do krwiobiegu w mózgu. Widzisz, jak niebieski i lodowaty chłód wędruje z mózgu poprzez szyję do tułowia, potem przenika do rąk i nóg, aŜ wreszcie dociera do koniuszków wszystkich palców. Wtedy, gdy chłód dotrze do końców palców nóg i rąk, uświadamiasz sobie, Ŝe twoje ciśnienie wróciło do normy. Teraz moŜesz otworzyć oczy. Wykonuj to ćwiczenie powoli. Powinieneś poczuć przepływ niebieskiego chłodu i zobaczyć go w kaŜdej części twego ciała. UZDRAWIAJĄCE SŁOŃCE Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zobacz i poczuj, jak z góry wnika w ciebie światło słoneczne. Promienie słońca przedostają się do twoich ramion i ud. Zobacz i poczuj, jak te promienie przemieszczają się powoli w dół przez kaŜdy odcinek twoich ramion i ud. Czujesz, Ŝe ogarnia cię ciepło. Potem wyobraź sobie, Ŝe promienie przechodzą przez łokcie oraz kolana do górnej części twoich przedramion i łydek, po czym bardzo powoli ślizgają się w dół. Widzisz je i czujesz. Uświadamiasz sobie, Ŝe twoje ciśnienie wraca do normy, ale wędrowanie promieni słońca przez twoje ciało trwa nadal: czujesz i widzisz, jak ciepło spływa do twoich nadgarstków i kostek, potem do stóp i dłoni, by wreszcie dotrzeć do końcówek palców nóg i rąk. Gdy zobaczysz, Ŝe ciepło ogarnęło wszystkie koniuszki, otwórz oczy. — 140 — 141- ZJEDNOCZENIE Z RYTMEM NATURY Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe znajdujesz się w takim naturalnym otoczeniu, które działa na ciebie uspokajająco. Gdziekolwiek to będzie, wyobraź sobie, Ŝe stajesz się częścią natury i dostosowujesz swój rytm do rytmu natury. Jeśli jesteś nad morzem, weź w ręce piasek i przepuść go przez palce. Widzisz nad sobą bezchmurne, błękitne niebo i jaskrawe słońce w kolorze złota. Promienie słońca ogrzewają cię. Czujesz zapach morza i słyszysz, jak fale uderzają o brzeg. Rytm twojego ciała dopasowuje się do rytmu wybijanego przez fale. Wiesz, Ŝe twoje ciśnienie stabilizuje się. Otwórz oczy. NAŁÓG Nazwa: WYZWOLENIE PRZEZ POWTÓRNE DOŚWIADCZENIE Cel: Znaleźć drogę wyjścia z nałogu (podaj nazwę uzaleŜnienia, na które cierpisz). Jeśli masz więcej nałogów, pracuj tylko nad jednym w danym okresie. Częstotliwość: Przez 3 minuty trzy razy dziennie w trakcie pełnej serii, czyli trzech 21-dniowych cykli z 7--dniowymi przerwami. Jeśli nie zauwaŜasz poprawy, przeprowadź następną serię. Przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka. Nałóg zaś to rodzaj przyzwyczajenia, które przybrało ekstremalną formę i nad którym straciliśmy kontrolę w stopniu większym, niŜ większości z nas się wydaje. Charakterystyczne dla nałogu jest odczuwanie intensywnego „głodu". O ile właściwie wszystko, z czym mamy w Ŝyciu do czynienia, moŜe wywołać nasze uzaleŜnienie, o tyle jednak wydaje się, Ŝe niektóre substancje lub czynności mają nad nami większą władzę niŜ inne i są bardziej destrukcyjne. — 142 — Nie ma tu potrzeby ich wymieniać, poniewaŜ wszyscy jesteśmy świadomi róŜnorodności nałogów. Wizualizacja moŜe być jednym ze sposobów uwolnienia się od nich. Ogólnie mówiąc, najbardziej istotnym wraŜeniem czy uczuciem związanym z nałogiem jest ból fizyczny lub umysłowy. Jeśli ktoś ma niski próg bólu, to jego stopień uzaleŜnienia jest wysoki. Ci, którzy mają wysoki próg bólu mogą mimowolnie popaść w nałóg, poniewaŜ potrzebują coraz większej ilości danej substancji, aby uśmierzyć ból — to właśnie takie sytuacje sprzyjają leko- i narkomanii. PoniŜszy zestaw powiązanych ze sobą ośmiu ćwiczeń ma na celu przerwanie nałogu. MoŜna je stosować równolegle z innymi rodzajami terapii. Wszystkie ćwiczenia otrzymały nazwę WYZWOLENIE PRZEZ POWTÓRNE DOŚWIADCZENIE. Gdy będziesz określał cel swojego ćwiczenia, powinieneś podać nazwę uzaleŜnienia. Zwykle na zerwanie z nałogiem i wprowadzenie nowego nawyku potrzeba 21 dni. Jeśli w ciągu 7 dni przerwy nadal będziesz odczuwał pragnienie, wykonaj kilka „ćwiczeń hamujących": przerwij choć na sekundę czynność, którą wykonujesz machinalnie — poczekaj chwilę, zanim włączysz światło lub odbierzesz telefon, wybierz inną trasę do pracy lub zjedz coś niezwykłego na śniadanie. Im bardziej się zaangaŜujesz w wykonywanie tych ćwiczeń, tym lepsze będą ich rezultaty. WYZWOLENIE PRZEZ POWTÓRNE DOŚWIADCZENIE 1. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie i odczuj, Ŝe jesteś dzieckiem, któremu przez długie okresy lub bardzo często jest zimno. Wykonaj jeden wydech. Poczuj, Ŝe jesteś dzieckiem, które przez długi czas odczuwa głód. Zrób jeden wydech. Teraz poczuj, Ŝe jesteś dzieckiem, które na długi czas pozostawiono w odosobnieniu. Otwórz oczy. — 143 — 2. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś dzieckiem sfrustrowanym z powodu nieza-spokojenia innych podstawowych potrzeb. Otwórz oczy. 3. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Stań się na nowo dzieckiem, które jest świadkiem przeraŜających konfrontacji. Potem otwórz oczy. 4. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Uświadom sobie i odczuj, co stało się w twoim Ŝyciu z powodu tłumienia tych bolesnych uczuć z czasów dzieciństwa. Otwórz oczy. 5. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Odkryj zasłonę, pod którą kryje się ból. Otwórz oczy. 6. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Uświadom sobie i poczuj, Ŝe wszędzie tam, gdzie tłumimy ból, zagłuszamy takŜe przyjemność. Otwórz oczy. 7. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Poczuj, jak miłe jest Ŝycie bez tłumienia uczuć. Otwórz oczy. 8. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Poczuj nową jakość radości, której przeŜywanie jest moŜliwe dzięki temu, Ŝe nie tłumisz w sobie pierwotnego bólu. Otwórz oczy. NATRĘTNE MYŚLI Nazwy: POKARM Z MYŚLI oraz PRZEŁĄCZNIK Cel: Opanować natrętne myśli. Częstotliwość: Przez kilka sekund codziennie, w zaleŜności od potrzeb. Niektórzy z nas nie potrafią opanować tego, co wyprodukuje umysł i często okazuje się, Ŝe toniemy w morzu zwodniczych myśli, które wywołują roztargnienie i przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu. Taka sytuacja jest w psychologii określana jako natręctwo myślowe. Wydawać by się mogło, Ŝe do naszego mózgu zakradł się jakiś mały, złośliwy duszek, który przejął kontrolę — 144 — nad machiną myślenia. PoniŜej zamieściłem dwa ćwiczenia wizualizacyjne, które pomogą ci odzyskać kontrolę nad tym skomplikowanym urządzeniem. Zwróć, proszę, uwagę, Ŝe w Ŝadnym z tych ćwiczeń nie jest konieczny wydech na wstępie. POKARM Z MYŚLI Zamknij oczy. Wyobraź sobie, Ŝe kaŜda twoja myśl jest dŜdŜownicą. Podaj robaka ptakowi, który chwyta go w dziób i odlatuje. Zrób to szybko. Potem otwórz oczy. PRZEŁĄCZNIK Zamknij oczy. Wyobraź sobie czerwony przełącznik w twojej lewej półkuli mózgowej. Przestaw przełącznik, aby zatrzymać napływ myśli. Otwórz oczy. NIEPŁODNOŚĆ Nazwa: URODZAJNY OGRÓD Cel: Zajść w ciąŜę. Częstotliwość: Przez 2-3 minuty raz dziennie w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia owulacji, niezaleŜnie od liczby odbytych stosunków. Niepłodność moŜe wynikać z przyczyn fizycznych, np. niskiego poziomu produkcji hormonu, lub niemoŜności przedostania się komórki jajowej przez jajowód, ale moŜe być takŜe związana ze skomplikowanymi czynnikami emocjonalnymi, do których naleŜałoby zaliczyć ambiwalentny stosunek do posiadania dzieci oraz napięcia między małŜonkami. PoniŜsze ćwiczenie uwzględnia zarówno czynniki fizyczne, jak i psychiczne. — 145 — NIEPOKÓJ Nazwy: ODDYCHANIE, PUSTYNNA BURZA, INDIANIN AMERYKAŃSKI, NIEBIESKIE ŚWIATŁO, KOLOROWA SPIRALA LABIRYNTU, MUMIA oraz SPOKOJNE WODY Cel: Wyzbyć się uczucia niepokoju. Częstotliwość: Codziennie, zaleŜnie od potrzeb. Wybrane ćwiczenie — lub kilka z nich — wykonuj zawsze wtedy, gdy poczujesz niepokój, poświęcając kaŜdemu najwyŜej 3 minuty. pochwa URODZAJNY OGRÓD Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe wchodzisz do pięknego ogrodu. Odszukaj w nim drzewo oraz strumień czystej wody. Wykąp się w nim i pozwól, aby woda wniknęła w ciebie i umyła wszystkie komórki jajowe. Potem wyjdź i usiądź pod drzewem patrząc, jak promienie słońca przedzierają się pomiędzy gałęziami. Niebo jest błękitne. Spójrz w prawo i wyraź Ŝyczenie lub pomódl się o to, czego pragniesz. Zrób to szybko. Potem wezwij swego partnera do ogrodu; niech połoŜy się przy tobie pod drzewem. Trzymajcie się za ręce. Widzisz, jak błękitne światło tworzy nad wami kopułę. Patrz, co dzieje się z twoim ukochanym. Później wychodzicie z ogrodu, wspólnie kołysząc dziecko. MoŜesz otworzyć oczy. — 146 — Obok depresji jest to drugi najbardziej rozpowszechniony niepoŜądany stan emocjonalny, wynikający z przyczyn wewnętrznych, a nie — jak w przypadku lęku — z powodów znajdujących się w naszym otoczeniu. Niepokój powstaje zawsze w związku z upływem czasu, a dokładniej z troską o przyszłość. Tak naprawdę nic o przyszłości nie wiemy: istnieje jedynie potencjalnie w naszej świadomości. Człowiek ma jednak tendencję, aby traktować przyszłość jako twór rzeczywisty, który moŜna kontrolować, przekształcać lub poddawać manipulacji. To niefortunne załoŜenie, z powodu którego cierpi większość z nas, wywołuje rozdraŜnienie i zaŜenowanie charakterystyczne dla niepokoju. Jest mało prawdopodobne, aby udało nam się tej zasadzki całkowicie uniknąć. Prędzej czy później kaŜdy z nas na pewno pozna to uczucie. Przedstawiam tutaj siedem ćwiczeń, które pomogą ci szybko przebrnąć przez chwile niepokoju. Niektóre z nich będą ci bardziej odpowiadały niŜ inne. Wybierz te, które przyniosą ci ulgę. ODDYCHANIE Gdy poczujesz niepokój, skoncentruj się natychmiast na oddychaniu. W sytuacji dla nas niewygodnej czy przeraŜającej — 147 — ulega ono zawsze zmianie. Jeśli uda ci się zyskać kontrolę nad oddychaniem, opanujesz takŜe niepokój. Zacznij wykonywać długie, powolne wydechy przez usta, natomiast przy wdechu wciągaj powietrze w normalnym tempie przez nos. Kontroluj w ten sposób oddychanie do chwili, gdy się uspokoisz. Pamiętaj, Ŝe nie wolno robić głębokich wdechów, poniewaŜ wpłyną one jedynie na podwyŜszenie poziomu adrenaliny, a ponadto mogą spowodować omdlenie. PUSTYNNA BURZA Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe wchodzisz na pustynię niosąc ze sobą plecak. W oddali zauwaŜasz czarną chmurę, która zbliŜa się do ciebie. Wiesz, Ŝe nadchodzi piaskowa burza niepokoju. Wyjmujesz więc z plecaka zwinięty namiot, rozkładasz go i ustawiasz, wbijając w piasek kołki. Wchodzisz do środka i zamykasz wejście. Słyszysz, jak burza szaleje wokół ciebie, a piasek uderza w dach namiotu. Wiesz, Ŝe kiedy burza minie, zniknie teŜ twój niepokój. Potem otwórz oczy. AMERYKAŃSKI INDIANIN Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś nad morzem. Niebo jest bezchmurne. Widzisz i czujesz, Ŝe twój niepokój trwa w tobie jak kamień czy skała. Czujesz, Ŝe woda i wiatr wymywają tę skałę, a silne podmuchy i fale zabierają rozkruszony kamień. Gdy skała zostanie całkowicie zniszczona, zniknie takŜe twój niepokój. Wtedy moŜesz otworzyć oczy. i bezchmurnego, błękitnego nieba, a wydychasz szary dym — dwutlenek węgla — który unosi się w górę i po chwili znika. Niebieskie światło krąŜy w twoim krwiobiegu, sięga do kaŜdego zakątka ciała, uspokajając cię i wyciszając. Dociera teŜ do koniuszków palców i wydostaje się przez nie na zewnątrz, otaczając twoje ciało szafirowoniebieską łuną. Zewnętrzna poświata niebieskiego światła łączy się poprzez most twojego ciała z krąŜącym wewnątrz strumieniem błękitu. Kiedy zauwaŜysz, Ŝe połączenie nastąpiło, uświadom sobie, Ŝe niepokój opuścił cię. Otwórz oczy. KOLOROWA SPIRALA LABIRYNTU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe wędrujesz przez kolorowy spiralny labirynt. Gdy z niego wyjdziesz, uświadom sobie, Ŝe twój niepokój minął, po czym otwórz oczy. MUMIA Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś zabandaŜowaną mumią. Zdejmij wszystkie bandaŜe, zwiń je i wyrzuć. Wykonaj jeden wydech i odszukaj grotę. Wejdź do jej środka i znajdź swój sarkofag. Wejdź do środka i jako ponownie zabandaŜowana mumia połóŜ się w nim. Zdejmij bandaŜe i uświadom sobie, Ŝe opuścił cię niepokój. Potem wyjdź z trumny i z groty, spójrz na błękitne niebo i otwórz oczy. SPOKOJNA WODA NIEBIESKIE ŚWIATŁO Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe wchodzisz na przepiękną łąkę. Wchłaniasz niebieskozło-te światło, mieszaninę jaskrawego światła słonecznego Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie i poczuj, Ŝe całe twoje jestestwo staje się gładką powierzchnią spokojnego jeziora, w którym odbija się rozgwieŜdŜone niebo. Gdy w pełni to odczujesz, uświadom sobie, Ŝe twój niepokój zniknął i otwórz oczy. — 148 — — 149 — NIEZDECYDOWANIE Nazwy: WAGA oraz CZARNE SAMOCHODY Cel: Podjąć decyzję. Częstotliwość: Jednorazowo, gdy zaistnieje potrzeba, przez minutę. Wątpliwości leŜą u podstaw większości naszych problemów, a przejawiają się między innymi w tak istotnej dziedzinie Ŝycia, jaką jest podejmowanie decyzji. Wielu z was wie zapewne, jak bolesnym i długotrwałym procesem jest zdecydowanie się na określony krok i niezaleŜnie od tego, ile czasu spędzicie na rozwaŜaniach oraz ile dodatkowych informacji weźmiecie pod uwagę — nie zyskujecie wcale tej pewności, na którą liczyliście. Nie macie Ŝadnej gwarancji, Ŝe wszystko dobrze się skończy. Okazuje się w dodatku, Ŝe im więcej rozmyślacie, tym bardziej odlegle stają się konkretne odpowiedzi. Prawda jest taka, Ŝe w większości przypadków nie moŜna przewidzieć wszystkich rozwiązań. Podejmowanie decyzji opiera się na woli działania, a nie na gromadzeniu coraz to nowych informacji. Jedynie działanie daje pewność. Jednym z moich ulubionych ćwiczeń wizualizacyjnych, ułatwiających podejmowanie decyzji, jest Waga. Jeśli natomiast musisz wybierać pomiędzy dwiema równie atrakcyjnymi (jak ci się wydaje) rzeczami, zjawiskami czy osobami — kochankami, propozycjami pracy czy szkołami — spróbuj zastosować CZARNE SAMOCHODY. WAGA oddzielnej kartce — i kładź je po kolei na wadze. Następnie spisz na osobnych kartkach korzyści wynikające z podjęcia innej decyzji i połóŜ je na drugiej szali. Zobacz, która decyzja przewaŜy szalę i otwórz oczy. Natychmiast wprowadź decyzję w Ŝycie. Jeśli nie przewaŜy Ŝadna szala, przyjrzyj się jeszcze raz korzyściom, które spisałeś i pomyśl, czy wszystkie zostały umieszczone na wadze. Jeśli tak, to znaczy, Ŝe albo nie jesteś jeszcze gotów do podjęcia decyzji, albo nie zaleŜy ci na zmianie sytuacji tak bardzo, jak sądziłeś. CZARNE SAMOCHODY Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe spacerujesz środkiem dwupasmowej, jednokierunkowej jezdni. Nagle z tyłu z obu stron podjeŜdŜają do ciebie dwa czarne samochody. Nie zastanawiając się, otwierasz drzwi jednego z nich i wsiadasz do środka. Patrzysz, kto prowadzi. Teraz otwórz oczy. Ten, kto siedział za kierownicą, oznacza twoją decyzję. NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE (patrz: POLIPY I NOWOTWORY) NOWOTWORY (patrz: POLIPY I NOWOTWORY) OBRZĘK (zobacz takŜe: ZESPÓŁ NAPIĘCIA PRZEDMIESIĄCZKOWEGO) Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe stoisz przy wielkiej, złotej wadze ze złotym pojemnikiem na kaŜdej szali. Weź biały notes. Na kartce papieru napisz pozytywny aspekt określonej decyzji i połóŜ tę kartkę na jednej szali. Potem napisz kolejne korzyści — kaŜdą na Nazwa: WYSIEWANIE NASION Cel: Zlikwidować lub złagodzić obrzęk. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, aŜ do ustąpienia obrzęku; przez 2-3 minuty co godzinę lub dwie. — 150 — — 151 — Obrzęk w terminologii medycznej jest określany jako „oe-dema". Jego przyczyną moŜe być Ŝylakowatość, zablokowanie systemu limfatycznego, infekcja albo uraz. NiezaleŜnie jednak od powodu pojawienia się obrzęku, zalecam następującą wizualizację: WYSIEWANIE NASION Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe leŜysz na bardzo Ŝyznym brzegu rzeki (np. brzegu Nilu czy Missisipi). Okryj spuchniętą część ciała błotem i wy-siej na nim szybko kiełkujące ziarna. Zobacz i poczuj, jak ziarna kiełkują i wypuszczają korzenie, docierając do twojej skóry i dalej do tkanki dotkniętej obrzękiem. Korzenie pochłaniają płyn z twojego ciała. Widzisz i czujesz, jak ziarna zamieniają się w rośliny, które pękają od nadmiaru płynu. Widzisz i uświadamiasz sobie, Ŝe twoja opuchlizna zniknęła. Usuń ze swego ciała błoto i połóŜ je na brzegu rzeki. Widzisz, jak promienie słońca osuszają miejsce, w którym był obrzęk. Czujesz ciepło i widzisz, Ŝe wszystkie części twojego ciała są całkowicie zdrowe. Wykonaj wydech i otwórz oczy. cyklu wykonuj to ćwiczenie dokładnie w momencie, kiedy masz rozpocząć jedzenie. Serię wizualizacji moŜna zakończyć, gdy osiągniesz swój cel. Wydaje się, Ŝe problem otyłości jest powiązany z kłopotami w sferze emocjonalnej, głównie ze stłumionym poczuciem nieszczęścia wynikającym z przekonania o istnieniu licznych braków i niezaspokojonych potrzeb w Ŝyciu. PoniewaŜ „niedostatek" moŜe prowadzić do głodu i śmierci, postanawiamy „zadbać" o przetrwanie. Czujesz się pozbawiony opieki i nie mówisz otwarcie o swoich potrzebach, dlatego reagujesz spoŜywaniem nadmiernej ilości pokarmów. Podstawowym warunkiem sukcesu w kaŜdej metodzie odchudzania jest twój własny wysiłek. PoniŜsze ćwiczenie powinno ci pomóc odnaleźć emocjonalne odpowiedniki swojego niezadowolenia z własnej tuszy. Wizualizacje te moŜna stosować równolegle z innymi metodami odchudzania lub zupełnie niezaleŜnie, szczególnie, jeśli wszystkie inne sposoby zawiodły. ODBICIE W LUSTRZE Nazwa: PRZEBUDOWA CIAŁA Cel: Schudnąć. Częstotliwość: Przez minutę, mniej więcej pół godziny przed kaŜdym posiłkiem w ciągu trzech 21-dniowych cykli z 7dniowymi przerwami. W drugim i trzecim Jednym z waŜnych elementów odchudzania jest zachowanie w pamięci obrazu osoby, którą chcesz się stać. Wyobraź sobie swoje szczuplejsze odbicie w lustrze, a potem wejdź do środka lustra i połącz się z tym obrazem. Zwróć uwagę na wraŜenia, których doznajesz. Wyjdź teraz z lustra, stań znów przed nim i odepchnij swoje odbicie prawą ręką w prawo. Za kaŜdym razem, kiedy siądziesz do jedzenia (lub kilka minut wcześniej), przypomnij sobie ten obraz. Być moŜe zechcesz narysować go i powiesić w widocznym miejscu. MoŜe zabierzesz go ze sobą, jeśli wyjedziesz z domu na dłuŜszy czas. Jedno krótkie spojrzenie na swoją szczuplejszą wersję wystarczy, by umocnić się w postanowieniu. — 152 — — 153 — OTYŁOŚĆ Nazwa: ODBICIE W LUSTRZE Cel: Schudnąć. Częstotliwość: Przez 1 lub 2 minuty, zaleŜnie od potrzeb; zawsze wtedy, gdy chcesz stracić na wadze. PRZEBUDOWA CIAŁA Celem tego ćwiczenia jest przesunięcie uwagi z procesu chudnięcia na zmianę kształtu ciała. Gdy przebudowujesz ciało, zwykle tracisz równieŜ na wadze. Narysuj sobie przede wszystkim obraz samego siebie, zaznaczając, w których miejscach oraz ile chciałbyś/chciałabyś schudnąć. Około pół godziny przed posiłkiem usiądź na krześle i wyobraź sobie, jak składają się twoje kończyny. Palce rąk i nóg zwijają się do wnętrza dłoni i stóp, a potem do nadgarstków i kostek; i dalej do przedramion i łokci oraz łydek i kolan; następnie sięgają barków i bioder, aŜ wreszcie znikają zwinięte w brzuchu pod przeponą. Wszystko to powinno odbywać się bardzo szybko — w trakcie jednego wdechu. Przy wydechu zobaczysz szary dym, który wydostaje się z ciebie i unosi się w powietrzu. Wykonaj to ćwiczenie trzy razy: zawsze tak szybko, jak pozwala ci na to długość jednego wdechu. Następnie wstań z krzesła i stań przy ścianie. Zwracając się na północ, stań na palcach i wyciągnij ramiona. Później zwróć się o jedną czwartą obrotu w prawo, stań na palcach i wyciągnij swoje prawe ramię. Znów wykonaj jedną czwartą obrotu w prawo i stań na palcach, a potem wyciągnij oba ramiona. I jeszcze jedna czwarta obrotu: stań na palcach i wyciągnij lewe ramię. Powtórz cały proces jeszcze dwukrotnie i wykonuj to ćwiczenie przez tydzień. W drugim tygodniu kontynuuj ćwiczenia z pierwszego tygodnia i dodaj jeszcze następujące: gdy usiądziesz przy posiłku, określ zawartość tego, co będziesz jadł. Potem powiedz swemu ciału, aby przyjęło tylko to, co mu potrzebne, odrzucając zbędne składniki. Wykonuj to ćwiczenie przed kaŜdym posiłkiem w ciągu następnych dwóch tygodni. W trzecim tygodniu dołącz jeszcze następujące ćwiczenie: mniej więcej pół godziny przed jedzeniem, po zakończeniu składania i rozciągania ciała, usiądź na krześle, — 154 — zamknij oczy, wykonaj wdech i — w sensie dosłownym — zegnij swoje ciało wpół, rozciągając nogi i wyciągając przed siebie ramiona. Przy wydechu wyobraź sobie, jak twoje ramiona i nogi wydłuŜają się i dotykają jakiejś budowli odległej o kilka kilometrów (np. jeśli jesteś na Winogradach w Poznaniu, niech twoje ręce i nogi dotkną gmachu Akademii Ekonomicznej). Teraz zrelaksuj się i powtórz jeszcze dwukrotnie ostatnią część ćwiczenia. Po trzecim tygodniu przerwij ćwiczenia na siedem dni i zmierz części ciała, które chciałeś zmienić. Jeśli nie jesteś zadowolony z wyników, powtórz tę serię przez dwa 21-dniowe cykle. MoŜesz oczywiście kontynuować ćwiczenia przez tyle cykli, ile potrzeba do uzyskania zadowalających rezultatów. OZIĘBŁOŚĆ PŁCIOWA Nazwa: NIEBIESKI KOKON Cel: Reagować na bodźce seksualne. Częstotliwość: Raz dziennie przez 3 minuty w trakcie 8 dni. Oziębłość płciowa to Ŝeński odpowiednik impotencji. Jej cechą charakterystyczną jest brak jakichkolwiek odczuć w pochwie lub niezdolność do przeŜywania orgazmu. Na temat emocjonalnych implikacji oziębłości napisano juŜ wiele rozpraw i rzeczywiście podczas analizy tego problemu na pewno warto wziąć pod uwagę aspekty emocjonalne i społeczne, oraz zaburzenia fizyczne. Tutaj jednak zajmiemy się wizualizacją, która pomoŜe wam uporać się z oziębłością. NIEBIESKI KOKON Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe wchodzisz do jaskini, w której Ŝyje potwór. Widzisz, jak — 155 — walczysz z nim i go zabijasz. Obedrzyj go ze skóry. Cofnij się do wejścia i opuść jaskinię, zabierając skórę potwora ze sobą. Na zewnątrz spotykasz swojego partnera. Idziesz z nim na łąkę i siadasz pod drzewem. Niebieskozłote światło bezchmurnego nieba i jaskrawe promienie słońca wnikają do wnętrza was obojga. Potem widzisz, Ŝe jesteście zamknięci w kokonie niebieskiego światła. Widzisz i czujesz to, co następuje. Niebieskie światło przenika przez twoje krwinki oraz przez spermę partnera. MoŜesz otworzyć oczy. OPRYSZCZKA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH (Herpes genitalis) Nazwy: POLOWANIE NA WĘśA oraz WĄś CHOROBY Cel: Wyleczyć się z opryszczki. Częstotliwość: POLOWANIE NA WĘśA dwa razy dziennie, a WĄś CHOROBY trzy razy dziennie w ciągu 21 dni. W pierwszym tygodniu 2-3 minuty, w drugim — 1-2 minuty, w trzecim — 30 sekund do minuty. Po 21-dniowym cyklu i 7 dniach przerwy wybierz się do kontroli i ciesz się odzyskanym zdrowiem. Jeśli nie ma poprawy, kontynuuj ćwiczenia jeszcze przez dwa 21--dniowe cykle z 7-dniowymi przerwami. Potem znów wybierz się do lekarza. Opryszczka narządów płciowych to choroba wirusowa występująca u obu płci. Niektóre kobiety cierpią na nią wraz z nadejściem miesiączki, inne przez cały cykl menstruacyjny. Dla przedstawionych poniŜej wizualizacji istotna jest informacja, Ŝe w terminologii medycznej stosuje się niekiedy określenie herpes, które wywodzi się z łacińskiego herpes i greckiego shingles, a oznacza „czołganie się". Z kolei angielskie słowo serpent (wąŜ) moŜna prześledzić aŜ do indoeuropejskiego rdzenia serp- o tym samym znaczeniu. — 156 — Wirus opryszczki jest dalekim kuzynem wirusa AIDS, którego zbliŜenie wydrukowano na okładce miesięcznika „Scientific American" w 1987 roku. Kiedy zobaczyłem to zdjęcie, byłem zaszokowany widokiem dwóch węŜy w środku wirusa, które otaczał mur symetrycznie ułoŜonych komórek. Postanowiłem umieścić tutaj ten obraz, poniewaŜ być moŜe ułatwi to wam przeprowadzenie wizualizacji w której upodobnicie się do świętego Patryka (patrona Irlandii, który — według rozpowszechnionej tradycji — uwolnił kraj od węŜy) i w wyobraźni wyrzucicie węŜe ze swego ciała. Przedstawiam wam zatem dwa stosowane przeze mnie ćwiczenia. Pierwsze, POLOWANIE NA WĘśA, jest równieŜ poŜyteczne w leczeniu AIDS. — 157 — tę klątwę. Znów wykonaj jeden wydech i naśladuj ruchy węŜa wiedząc, Ŝe w ten sposób uwalniasz się od klątwy. Uświadamiasz sobie i czujesz, Ŝe znów przywróciłeś porządek w swoim ciele. Potem otwórz oczy. PANIKA Nazwa: BEZ GRANIC Cel: Opanować panikę. Częstotliwość: W przypadku wystąpienia paniki przez minutę co 5-10 minut. POLOWANIE NA WĘśA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Masz na sobie specjalny strój do polowania na węŜe. Trzymasz takŜe swoją złotą, rozwidloną na końcu pałkę (patrz rysunek). Wejdź w labirynt choroby, niosąc ze sobą kłębek złotej nici, którą rozwijasz po drodze, by potem odnaleźć drogę powrotną. Wykonaj jeden wydech i poszukaj drogi do środka labiryntu, nie zapominając o nitce. Gdy znajdziesz się w sercu labiryntu, za pomocą pałki złap węŜa (węŜe). WłóŜ go do specjalnego złotego worka z juty i dobrze zamknij. Znów zrób jeden wydech i odszukaj drogę prowadzącą do wyjścia. Gdy znajdziesz się na zewnątrz, połóŜ worek na ołtarzu w świątyni lub na otwartym polu (wybór naleŜy do ciebie) i spal go. Jest to twoja ofiara dla wszechświata. Uświadom sobie, Ŝe wszechświat chętnie tę ofiarę przyjmuje. Potem weź garść popiołu i rzuć go za siebie. Otwórz oczy. WĄś CHOROBY Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe wąŜ twojej choroby pełza w twoją stronę, aby rzucić na ciebie klątwę. Zrób jeden wydech i odrzuć mu z powrotem 158- Nazwa: TRUMNA UZDROWIENIA oraz ĆWICZENIE GRECKIEGO BOGA PANA Cel: Opanować panikę. Częstotliwość: Co 1 lub 2 godziny przez 3 minuty, aŜ minie popłoch. Panika to reakcja emocjonalna, która obezwładnia wielu ludzi. ParaliŜuje wszelkie działania i sprawia, Ŝe człowiek czuje się tak, jakby za chwilę miał się rozpaść. W dodatku jest przekonany, Ŝe jeśli uczyni jakikolwiek ruch, to spowoduje jeszcze większy chaos. Jest to przytłaczające uczucie strachu, które często bywa poprzedzone silnym poczuciem osamotnienia. Inaczej mówiąc, nagłe uświadomienie sobie własnej samotności jest nierzadko bezpośrednią przyczyną ataków paniki, toteŜ jeśli nie są ci one obce, być moŜe powinieneś wykonać kilka ćwiczeń związanych z wraŜeniem osamotnienia (patrz: Samotność). PoniŜej umieściłem kilka wizualizacji, które pomogą ci we wstępnej fazie paniki lub nawet później. Na pewno znajdziesz tu odpowiednie dla siebie ćwiczenie (lub kombinację kilku), chociaŜ muszę dodać, Ŝe najlepszym sposobem na opanowanie paniki jest odrobina humoru. — 159 — BEZ GRANIC Zamknij oczy. Zrób bardzo powoli trzy wydechy. Widzisz, czujesz i uświadamiasz sobie, Ŝe twoje ciało nie ma Ŝadnych biologicznych ograniczeń. Podtrzymaj to wraŜenie przez dłuŜszy czas. Potem otwórz oczy wiedząc, Ŝe uczucie paniki zniknęło. TRUMNA UZDROWIENIA Zamknij oczy. Wykonaj bardzo powoli trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe znajdujesz się w trumnie i jesteś mumią. Wieko jest zamknięte. Zaakceptuj swoje uczucia. Zatrzymaj je w sobie przez długą chwilę. Teraz odsuń wieko, wyjdź z trumny, rozwiń krępujące cię bandaŜe i zwiń je w jedną kulę. Potem rzuć kulę w stronę czarnej chmury, która się nad tobą pojawiła i zobacz, jak chmura rozpada się pod wpływem uderzenia. Zaczyna padać deszcz, a ty wiesz, Ŝe uczucie paniki zniknęło. Zanim otworzysz oczy, popatrz jeszcze na krajobraz po deszczu. ĆWICZENIE GRECKIEGO BOGA PANA Zamknij oczy. Wykonaj bardzo powoli trzy wydechy. Zobacz w wyobraźni, jak Pan gra na swoich fletniach, a tańczące wokół dzieci idą za nim w stronę pozornie pięknego zakątka, którym jest ostra krawędź urwiska. Ty jednak postanawiasz zostać z tyłu i nie dołączasz do grupy. Zrób wydech. Odwróć się i poszukaj drogi na polanę. Tam zbuduj parkan. Tylko ty będziesz decydował, kto moŜe wejść do środka. Uświadamiasz sobie, Ŝe zapanowałeś juŜ nad uczuciem paniki. MoŜesz otworzyć oczy. — 160 — POCZUCIE WINY Nazwa: CZERWONA WSTĄśKA oraz SZCZERA WYPOWIEDŹ Cel: Zlikwidować poczucie winy. Częstotliwość: Raz dziennie przez 3-5 minut (SZCZERA WYPOWIEDŹ — jedynie do 3 minut) w ciągu 7 dni. Jeśli rezultaty nie są zadowalające, powinieneś kontynuować ćwiczenie jeszcze przez 14 dni. Wiele uczuć, które targają człowiekiem, opiera się na odczuwaniu winy, która z kolei związana jest bezpośrednio z posiadaniem sumienia, chociaŜ nie wszyscy mogą się nim pochwalić. Sumienie istnieje po to, aby chronić nas przed działaniami, które mogłyby okazać się destrukcyjne dla nas samych lub dla otoczenia. To, co odczuwamy po dokonaniu czynu, który kłóci się z naszym sumieniem, to wyrzut, ale równie często słyszy się określenie „poczucie winy". Sumienie chroni nas przed podjęciem działań, za które musielibyśmy się wstydzić. Wyrzut sumienia czy poczucie winy to reakcja na czyn juŜ popełniony. Jakkolwiek nazwane, uczucia te hamują indywidualny rozwój, poniewaŜ pozwalają unikać odpowiedzialności za własne zachowanie zarówno wtedy, gdy wykroczymy przeciw własnemu sumieniu, jak i wtedy, gdy nie podejmiemy Ŝadnych działań. Innymi słowy, czujemy się winni nie tylko wyrządzonych krzywd, ale i tych czynów, których nie popełniliśmy. Jednak w Ŝadnej z tych sytuacji nie wolno nam ugrzęznąć w przeszłości. Musimy wziąć na siebie odpowiedzialność za to, co robimy i za to, czego nie robimy; musimy pogodzić się z konsekwencjami naszych czynów, a potem wybaczyć sobie i prosić o wybaczenie tych, których zraniliśmy. Jeśli jest to moŜliwe, trzeba wynagrodzić wyrządzone krzywdy i Ŝyć dalej teraźniejszością, postępując tak etycznie, jak to moŜliwe. — 161 — PoniŜsze ćwiczenia okazały się dla wielu moich pacjentów bardzo pomocne w uwolnieniu się od paraliŜującego rozwój poczucia winy. Sprawdź obie wizualizacje i wybierz tę, która najbardziej ci odpowiada. Dzięki tym ćwiczeniom odkryjesz w sobie uczucia, których się nie spodziewałeś. CZERWONA WSTĄśKA Zamknij oczy. Zrób trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe widzisz przed sobą czerwoną wstąŜkę. Napisz na niej cechy, których chcesz się pozbyć, w tym takŜe poczucie winy. Zacznij od wad, które są dla ciebie najbardziej istotne. ZawiąŜ wstąŜkę wokół szyi. Wykonaj wydech i przejdź z miasta na pustynię, którą widziałeś, lub o której czytałeś. Odnajdziesz na niej wodospad, a przy nim ogromną skałę. Wykop obok niej dół i zdejmij ze wstąŜki wszystkie cechy, których chcesz się pozbyć. Wrzucaj je po kolei do zagłębienia, wykonując jeden wydech przy kaŜdej nazwie niepoŜądanej cechy (oczywiście nie na głos, ale tam, na pustyni). Następnie połóŜ wstąŜkę na skale i spal ją. WłóŜ popiół do zakopanego dołu i zasyp go, a potem przesuń na niego skałę. Zrób jeden wydech i podejdź do wodospadu. Zacznij się wspinać na jego szczyt dokładnie pod strumieniami spadającej z hukiem wody. Widzisz i czujesz, jak woda uderza w ciebie i oczyszcza cię z resztek poczucia winy. Gdy wejdziesz na górę, wznieś ręce ku słońcu i zabierz kawałek świetlistej kuli, po czym połóŜ go gdziekolwiek na twoim ciele lub w jego wnętrzu. Czujesz, jak słońce przywraca ci zdrowie i dobre samopoczucie. Zrób jeden wydech i wyjdź spod wodospadu. Promienie słońca osuszą cię. WłóŜ czystą szatę i wróć na swoje krzesło ze świadomością, Ŝe poczucie winy zniknęło. Teraz otwórz oczy. SZCZERA WYPOWIEDŹ Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe rozmawiasz z osobą, z którą masz napięte stosunki, na temat zachowania wywołującego u ciebie poczucie winy. WyraŜaj się jasno, nazywając wprost swoje działanie. Potem zamień się z tą osobą miejscami i przemawiaj do siebie tak, jakbyś naprawdę był swoim rozmówcą i czuł to, co on czuje. Zrób wydech. Wróć na swoje miejsce i powiedz o złości, która kryje się za twoim poczuciem winy. Zrób wydech. Znów zamień się miejscami i zareaguj w imieniu swojego rozmówcy na to, co czujesz. Zrób wydech. Stań się znów sobą i sprecyzuj Ŝądania i oczekiwania, które są przyczyną twojej złości. Nie próbuj ich ukrywać za zasłoną pytań lub oskarŜeń. Zrób wydech. Znów zamień się miejscami z rozmówcą i zareaguj na przedstawione Ŝądania. Zwróć uwagę na swoje fizyczne odczucia, kiedy zamieniasz się miejscami z tą drugą osobą. Co mówisz, będąc swoim rozmówcą? Teraz moŜesz otworzyć oczy. POLIPY I NOWOTWORY (zobacz takŜe: TORBIELE PIERSI) Nazwa: KOMÓRKA WSZECHŚWIATA Cel: Zmniejszyć rozmiary nowotworu (lub polipa). Częstotliwość: Dwa razy dziennie przez 1-3 minuty w ciągu 21 dni. Po tym okresie naleŜy wybrać się do kontroli. Jeśli potrzebne będą dalsze ćwiczenia, trzeba przeprowadzić jeszcze dwa 21-dniowe cykle z 7-dnio-wymi przerwami. Gdybyś w trakcie tej 7-dniowej przerwy pomyślał o swoim nowotworze czy polipie, musisz zakładać, Ŝe juŜ go nie ma. — 162 — — 163 — Nazwa: UZDRAWIAJĄCY LASER Cel: Zmniejszyć rozmiary nowotworu (w tym wypadku włókniaków). Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 2-3 minuty w trakcie trzech 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. Istnieje bardzo wiele rodzajów nowotworów niezłośliwych, które mogą występować w kaŜdej części ludzkiego ciała. Przybierają one formę torbieli, tłuszczaków lub guzów litych mięśni, a takŜe polipów. KaŜdy twór tego typu — niezaleŜnie od miejsca, w którym się pojawi — sygnalizuje zaburzenie równowagi na wszystkich poziomach naszego Ŝycia. Na podstawie swoich doświadczeń uwaŜam, Ŝe jeśli człowiekowi udaje się przywrócić dawną równowagę w organizmie, wówczas tkanka nowotworowa znika. Leczyłem pacjentów, którzy dzięki wizualizacji doskonale sobie poradzili z nękającymi ich torbielami, polipami i włókniakami. Pewna kobieta w średnim wieku całe swoje dorosłe Ŝycie męczyła się z polipem w lewym nozdrzu. Doszło nawet do tego, Ŝe rozwinęła się u niej astma. Podczas pierwszej wizyty u mnie powiedziała, Ŝe nie pamięta juŜ, aby kiedykolwiek mogła oddychać swobodnie przez nos i Ŝe zwracała się juŜ do wielu specjalistów, niestety — bez rezultatu. Zaczęliśmy pracować nad jej astmą, ale jednocześnie zaleciłem jej wykonywanie ćwiczenia KOMÓRKA WSZECHŚWIATA. Po pewnym czasie polip zmniejszył się na tyle, Ŝe mogła swobodnie oddychać przez oba nozdrza. Inna pacjentka, u której stwierdzono włókniaki macicy, postanowiła, Ŝe zanim podda się zabiegowi chirurgicznemu, który zalecił jej ginekolog, wykorzysta jeszcze moc wizualizacji. Po trzech cyklach UZDRAWIAJĄCEGO LASERA nie potrzebowała juŜ ani operacji, ani następnych badań i wizyt — była wyleczona. — 164 — KOMÓRKA WSZECHŚWIATA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zobacz i poczuj, jak twój polip staje się coraz mniejszy, aŜ wreszcie jest tylko jedną komórką. Czujesz, Ŝe cała substancja została wyciśnięta, a komórka jest zupełnie sucha. Widzisz siebie siedzącego w środku komórki i odczuwasz tę suchość. Potem przerwij błonę w dowolnej części komórki, weź do ręki porozdzierane fragmenty ścianek i ofiaruj je wszechświatu. MoŜesz otworzyć oczy. UZDRAWIAJĄCY LASER Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe przez dowolny otwór wchodzisz do wnętrza swojego ciała. Zabierz ze sobą latarkę. Znajdź drogę do macicy i przyjrzyj się włókniakom. Zwróć uwagę na ich umiejscowienie, wielkość i kolor. Weź do ręki lampę laserową i skieruj jej niebieskie światło wprost na włókniaki. Widzisz, jak kurczą się i wysychają. Potem weź złoty laserowy nóŜ i wytnij resztki włókniaków. Widzisz, jak nóŜ zakreśla koło wokół podstawy wysuszonej tkanki. Wyrzuć ją. Następnie poszukaj lampy laserowej o odpowiednim kolorze i skieruj jej światło na okaleczone miejsce. Pojawiają się zdrowe komórki, a całe wnętrze macicy wygląda zdrowo. Upewniwszy się, Ŝe laserowy promień rozpoczął proces uzdrawiania, opuść ciało tą samą drogą, którą w nie weszłaś. Gdy znajdziesz się na zewnątrz, zrób wydech i otwórz oczy. POWIĘKSZENIE PROSTATY Nazwa: ZŁOTA SIATKA Cel: Zahamować proces rozrostu prostaty. Częstotliwość: Dwa razy dziennie przez 3 do 5 minut w ciągu sześciu 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. — 165 — To bardzo rozpowszechnione wśród męŜczyzn starszego pokolenia schorzenie przynosi im wiele cierpienia, nie tylko ze względu na dokuczliwe symptomy (np. zatrzymanie moczu), ale takŜe z powodu zaburzeń pooperacyjnych, z których najczęstszym jest niewątpliwie depresja. Moja praktyka kliniczna wskazuje na to, Ŝe powiększenie prostaty pojawia się w związku z zaburzeniami seksualnymi, takimi jak masturbacja czy zdrada, albo w wyniku chorób wenerycznych. Wszystkim tym schorzeniom towarzyszyło głębokie, długo ukrywane poczucie winy. TakŜe długotrwałe, lecz nieszczęśliwe związki mogą przyczynić się do rozrostu prostaty, szczególnie, jeśli niezadowolenie z relacji z partnerem nie jest w nim wyraŜane. MoŜna by stwierdzić, Ŝe w wielu przypadkach powiększenie prostaty sygnalizuje poczucie nieszczęścia. Gdy będziesz wykonywał to ćwiczenie, postaraj się przyznać przed sobą, Ŝe popełniłeś błąd w swoim zachowaniu i spróbuj sobie wybaczyć, tak jak uczynił to jeden z moich pacjentów. Był to pięćdziesięciokilkuletni męŜczyzna cierpiący z powodu symptomów spowodowanych powiększeniem prostaty, czyli zatrzymania moczu oraz trudności w jego oddawaniu. Lekarz prowadzący powiedział mu, Ŝe wymagana będzie operacja, jednak on chciał najpierw przeprowadzić ćwiczenia wizualizacyjne. Podczas terapii widywałem go raz w tygodniu. Bardzo szybko udało nam się określić niezwykle pogmatwaną w jego przypadku sferę Ŝycia, która mogła przyczynić się do wystąpienia schorzenia. Na szczęście męŜczyzna potrafił rozwiązać swój problem. Po sześciu miesiącach lekarz prowadzący stwierdził, Ŝe prostata jest prawidłowa i nie ma potrzeby przeprowadzenia operacji. W ciągu następnych dwóch lat badania nie ujawniły Ŝadnych zmian. W dodatku pacjent stwierdził, Ŝe dzięki wizualizacji polepszyła się jakość jego Ŝycia. ZŁOTA SIATKA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe wchodzisz do wnętrza swego ciała przez dowolny otwór i znajdujesz drogę do prostaty. Gdy do niej dotrzesz, przyjrzyj się jej ze wszystkich stron. Wyobraź sobie teraz, Ŝe owijasz wokół niej cienką, złotą siatkę ze sznurkiem, który mocno ściągasz. Widzisz, jak gruczoł zmniejsza się pod wpływem ucisku. Teraz drugą ręką delikatnie poma-suj prostatę. Czujesz, Ŝe mocz (czy nasienie) przepływa swobodnie i równo przez szyjkę pęcherza do cewki moczowej, a potem do koniuszka prącia, skąd wypływa nieprzerwanym strumieniem na ziemię. Równocześnie czujesz, Ŝe prostata zmniejsza się. Otwórz oczy. PRZEZIĘBIENIA (patrz: INFEKCJE GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH) PRZYGOTOWANIE DO OPERACJI Nazwa: PRZETRWANIE OPERACJI Cel: Dobrze znieść operację. Częstotliwość: KaŜdego ranka w ciągu siedmiu dni poprzedzających operację, przez 1-2 minuty. — 166 — 167 — Pobyt w szpitalu z powodu konieczności przeprowadzenia operacji zawsze wywołuje uczucie niepokoju, niezaleŜnie od tego, jak mało „powaŜny" jest to zabieg. PoniŜej zamieszczam prosty sposób na przygotowanie się do operacji. PRZETRWANIE OPERACJI Zamknij oczy i wykonaj jeden wydech. Przedstaw sobie taki obraz: jesteś juŜ po operacji; siedzisz na łóŜku, uśmiechasz się i przyjmujesz odwiedziny. Potem wyobraź sobie, Ŝe ubierasz się i wychodzisz ze szpitala, trzymając za rękę swego męŜa czy Ŝonę. Otwierasz drzwi frontowe i wsiadasz do samochodu, który odwozi was do domu, albo idziesz tam pieszo. Teraz otwórz oczy. RAK Nazwy: DŁONIE BOGA oraz BŁYSKAWICE Cel: Pozbyć się raka. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 1-2 minuty w ciągu dziewięciu 21-dniowych cykli oddzielonych 7-dnio-wymi przerwami. o pomoc do lekarza, który zgadza się z istnieniem poza-fizycznych czynników sprawczych. Nie powinieneś mieć Ŝadnych skrupułów, prosząc o pomoc w tej dziedzinie. Pozbądź się teŜ poczucia winy, jeśli twój lekarz nie pochwala decyzji o wypróbowaniu innych rodzajów terapii. Zrób to, co ty uwaŜasz za konieczne. Twoje Ŝycie to twój największy skarb. Weź w swoje ręce odpowiedzialność za swój los. PoniŜej zamieszczam dwa ogólne ćwiczenia stosowane w leczeniu raka, które jest w stanie wykorzystać kaŜdy, kto cierpi na tę chorobę, niezaleŜnie od jej umiejscowienia. Nie mogę tutaj przedstawić ćwiczeń szczegółowych, poniewaŜ terapia przez wizualizację musi być nadzorowana przez lekarza praktyka, a to dlatego, Ŝe — jak juŜ wcześniej wspomniałem — dzięki ćwiczeniom wyobraŜeniowym umiemy wywołać silną aktywność fizjologiczną i wobec tego musimy bardzo uwaŜać, aby przez przypadek nie przesunąć komórek rakowych. Dawka oraz intensywność wizualizacji muszą być dostosowane do kaŜdego pacjenta, natomiast przedstawione tu ćwiczenia mogą wpłynąć na poprawę stanu ogólnego. Pierwsze ćwiczenie przeznaczone jest dla osób o religijnych zapatrywaniach. RĘCE BOGA Rak jest chorobą, której pojawienie się wynika z wielu przyczyn. Są wśród nich czynniki emocjonalne (strata, Ŝal, depresja), środowiskowe (zanieczyszczenie wody, powietrza, Ŝywności oraz skutki promieniowania), społeczne (kryzys związków społecznych, rodzinnych i zawodowych), a takŜe moralno-etyczne (zachwianie jedności zachowań moralnych). Uświadomienie sobie róŜnorodności elementów sprzyjających rozwojowi komórek rakowych jest pierwszym niezwykle istotnym krokiem na drodze do wyleczenia. Jeśli sam nie potrafisz sobie poradzić ze zrozumieniem wszystkich zaleŜności, zwróć się Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś rękoma Boga. Zrób wydech. Twoje ręce, które są jednocześnie przedłuŜeniem rąk Wszechmocnego, dotykają miejsca zaatakowanego przez chorobę, delikatnie usuwając kurz i zanieczyszczenia oraz przywracając ład tam, gdzie panował nieporządek (np. splatają włókna ściany okręŜni-cy). Znów wykonaj wydech i ujrzyj swoje ciało w doskonałym stanie. Twoja twarz jest szczęśliwa i uśmiechnięta, a mózg pracuje prawidłowo. Lubisz siebie. Widzisz, jak z góry spływa na ciebie strumień promieni słonecznych i obmywa stworzone przez ciebie ciało. Teraz otwórz oczy. — 168 — — 169 — BŁYSKAWICE Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i zobacz, Ŝe twoje ręce stają się błyskawicami, a potem torują ci drogę do wnętrza ciała. Docierasz do miejsca objętego chorobą. Szybko wdychasz powietrze i zabierasz stamtąd to, co ujrzałeś. Gdy wyjdziesz na zewnątrz, wyrzuć daleko za siebie ręce pełne błyskawic oraz chorą tkankę, którą wyniosły. Widzisz nad sobą niewielki wodospad. Wykąp się w nim. Czujesz się całkowicie oczyszczony. Teraz otwórz oczy. RANY EMOCJONALNE Nazwa: PRYWATNA ODYSEJA Cel: Zaleczyć rany. Częstotliwość: Jednorazowo przez 5-10 minut. Jeśli to konieczne, stosować raz w miesiącu. Problem ran emocjonalnych nie wymaga długiego opisu. Wszyscy przecieŜ cierpieliśmy kiedyś z ich powodu. Wiemy teŜ, Ŝe proces gojenia się takich ran wymaga czasu i Ŝe często — podobnie jak po ranach fizycznych — zostają po nich blizny. PoniŜsze ćwiczenie moŜe ułatwić leczenie, choć najlepszym uzdrowicielem w tym przypadku pozostaje czas. PRYWATNA ODYSEJA Zamknij oczy i wykonaj wydech. Wyobraź sobie, Ŝe znajdujesz się u podnóŜa klifu na plaŜy. Przypominasz sobie, w jaki sposób tam dotarłeś. Teraz spójrz na białą ścianę urwiska i ostrym kamieniem wyryj w niej nazwy wszystkich negatywnych uczuć, które cię męczą. Niech napis będzie wyraźny i głęboki. Potem rozłóŜ na plaŜy biały Ŝagiel. Weź w rękę młotek oraz duŜe kamienie, które — 170 — następnie rzucasz w stronę klifu, rozbijając w ten sposób wykonane przez siebie napisy. Następnie dokończ swą niszczycielską pracę młotkiem. Rozbity na kawałki kamień odpada ze ściany urwiska, a ty zbierasz gruz i kładziesz go na rozłoŜony Ŝagiel, który zawiązujesz jak torbę. Teraz pozbieraj kawałki drewna z rozbitych statków leŜących na dnie morza i zbuduj łódź. Tą łodzią wyruszasz w podróŜ z najbliŜszego ci geograficznie punktu na wybrzeŜu i płynąc róŜnymi szlakami wodnymi spotykasz ludzi wielu narodowości. Odnosisz się do nich inaczej niŜ zwykle, poniewaŜ niepoŜądane cechy schowałeś do torby z Ŝagla. W końcu docierasz do Oceanu Spokojnego i zatrzymujesz się tam, gdzie jest najgłębiej. Wyrzucasz torbę i widzisz, jak znika pod wodą. Czujesz, Ŝe jest ci lŜej na duszy. Płyniesz z powrotem przez Pacyfik, zatrzymując się po drodze, aby poznać i zrozumieć ludzi, których spotykasz. Jesteś spokojny. Wracasz na brzeg, z którego wypłynąłeś. Spójrz na nie naruszoną ścianę klifu. Ostra krawędź metalu w twojej dłoni przypomina ci, abyś nie próbował zniszczyć tej nieskazitelnie gładkiej powierzchni. Lekkość, którą przywiozłeś z podróŜy do oceanu, pozwala ci bez problemu wskoczyć na szczyt urwiska. Znalazłeś się na łące. Tutaj uspokoisz się i zrelaksujesz. Potem otwórz oczy. SAMOTNOŚĆ Nazwy: WYLUDNIONA PUSTYNIA oraz BEZLUDNA WYSPA Cel: PrzezwycięŜyć samotność. Częstotliwość: W ciągu 21 dni dwa razy dziennie, maksymalnie przez 5 minut. To powszechnie znane uczucie nie wymaga tutaj dodatkowego opisu, chociaŜ naleŜy chyba wspomnieć, Ŝe wynika — 171 — ono głównie z przywiązania do przeŜyć dzieciństwa i z braku umiejętności poŜegnania się z nimi, co z kolei oznacza niezdolność do wejścia w dorosłość. Samotność bywa powaŜną przeszkodą w codziennym Ŝyciu, wobec tego musimy spróbować się jej pozbyć. WYLUDNIONA PUSTYNIA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe wchodzisz na pustynię. Jesteś sam, nie masz ze sobą Ŝadnych zapasów. Zobacz, co się z tobą dzieje. Zrób wydech. Widzisz teraz w oddali postać, która zbliŜa się do ciebie. Przyjrzyj się, kto to jest. Zastanów się, czy chcesz dołączyć do tej osoby, czy teŜ wolisz iść sam. Jeśli zdecydujesz się wędrować w towarzystwie, pomyśl, jakiej rady udzieli ci ta osoba? Jeśli wolisz być sam, dojdź do miejsca, w którym zapragniesz wracać i, nie schodząc ze swojej trasy, zacznij powrotną wędrówkę. Jeśli idziesz ze spotkaną osobą, która udzieliła ci rady, równieŜ powinieneś wrócić tą samą drogą. Gdy będziesz zawracał, uświadomisz sobie, Ŝe twoja samotność minęła. Teraz otwórz oczy. SCHORZENIA NEREK Nazwa: PTASZARNIA Cel: Uzdrowić nerki. Częstotliwość: Dwa lub trzy razy dziennie przez 3 minuty w ciągu 21 dni. Potem powinna nastąpić 7-dniowa przerwa. Jeśli problem nie zniknął, naleŜy przeprowadzić następną serię ćwiczeń w trakcie dwóch 21-dnio-wych cykli z 7dniową przerwą po kaŜdym. BEZLUDNA WYSPA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś na bezludnej, opuszczonej wyspie. Masz ze sobą koszulę albo kawałek materiału, który zaczepiasz na szczycie bardzo wysokiego drzewa, aby jakiś statek mógł zauwaŜyć twój znak. Wyobraź sobie, co robisz, wędrując wokół wyspy. Gdy skończysz, zobacz, Ŝe nadchodzi ratunek. Wyobraź sobie swój powrót do cywilizacji: podróŜ z wyspy statkiem lub samolotem aŜ do domu. Gdy do niego dotrzesz, uświadom sobie, Ŝe twoja samotność zniknęła. Teraz otwórz oczy. — 172 — Nerki to duŜe organy w kształcie ucha, znajdujące się po lewej i prawej stronie kręgosłupa. Problemy z nerkami są często odzwierciedleniem niemoŜności podjęcia waŜnej decyzji w Ŝyciu, lub teŜ wynikają ze stanu permanentnego niezdecydowania. Im większe masz problemy z podejmowaniem decyzji, tym większe napięcie powstaje w nerkach. W tej sytuacji mogą ci pomóc ćwiczenia dotyczące niezdecydowania (patrz s. 150), natomiast poniŜej zamieściłem wizualizację, która wpłynie korzystnie na stan twoich nerek. — 173 — PTASZARNIA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś w ptaszarni. Nad twoją głową fruwają ptaki. Teraz widzisz i czujesz, Ŝe stajesz się duŜym, silnym strusiem — ptakiem naziemnym. Zrób wydech. PoniewaŜ jesteś strusiem, znosisz wielkie jajo, które miękko upada na gniazdo. Usiądź na nim. Czujesz ruchy Ŝółtka w środku, a potem rosnące wewnątrz pisklę. Gdy jajo i pisklę stają się coraz większe i większe, czujesz, Ŝe twoja nerka jest wyleczona. Otwórz oczy. SCHORZENIA SKÓRY (zobacz takŜe: TRĄDZIK) Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel: Uzdrowić skórę. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 3-4 minuty w ciągu 21 dni. nieŜ mają swoje odzwierciedlenie na skórze: wystarczy wspomnieć te związane z uprawianiem miłości. WaŜnym elementem wizualizacji dotyczących schorzeń skóry jest kolor. Po to, by dowiedzieć się, który kolor będzie najbardziej skuteczny w przypadku określonej dolegliwości, naleŜy przeprowadzić serię prób, ale w momencie, kiedy odnajdziesz właściwy kolor, na pewno natychmiast się zorientujesz, Ŝe działa. Dobrze jest stosować kolory neutralizujące ten, który występuje w danym schorzeniu. Wysypki czy stany zapalne są przewaŜnie czerwone, dlatego najbardziej skuteczny okazuje się kolor niebieski (neutralizuje czerwony). Istnieją takŜe wysypki suche i sączące. W pierwszym przypadku naleŜy zastosować wizualizację nawilŜającą, w której wykorzystuje się moc soku z liścia palmy kokosowej, a w drugim osuszającą, z promieniami słońca jako podstawowymi czynnikami leczniczymi. Egipskie Uzdrowienie (z pewnymi dodatkowymi wskazówkami) jest najodpowiedniejszym ćwiczeniem w przypadku ogólnych schorzeń skóry. EGIPSKIE UZDROWIENIE Istnieje jedno wspaniałe ćwiczenie wizualizacyjne, które jest bardzo skuteczne w leczeniu wielu schorzeń skóry: zamieszczam je poniŜej. Najpierw jednak chciałbym przedstawić niektóre emocjonalne i fizyczne aspekty problemów skórnych oraz związanej z nimi wizualizacji. Jest prawdopodobnie rzeczą oczywistą, Ŝe emocje mają ogromny wpływ na pojawienie się problemów skórnych. Istnieją równieŜ w wielu językach utarte zwroty, mówiące o powiązaniu emocji ze skórą (np. gruboskórny — ang. thick-skinned). Często równieŜ zdarza się, Ŝe przeraŜenie czy złość nagle wywołuje wysypkę i nasze ciało w części lub w całości pokrywa się czerwonymi plamami lub białymi pęcherzykami. Wiele osób uwaŜa, Ŝe złość ujawnia się na skórze w kolorze czerwonym, a strach — w białym, tworząc „gęsią skórę". Oczywiście nie muszę dodawać, Ŝe pozytywne emocje rów- Postępuj zgodnie z poleceniami umieszczonymi na stronie 58 aŜ do momentu, kiedy promienie słoneczne przenikną do twoich dłoni i wyjdą z nich przez palce. Na kaŜdym palcu prawej dłoni pojawia się miniaturowa dłoń, podczas gdy na kaŜdym palcu lewej dłoni pojawia się maleńkie oko (jeśli jesteś leworęczny, układ powinien być odwrotny). Teraz zwróć promienie słońca na swoją skórę, wiedząc, Ŝe kaŜde miniaturowe oko nie tylko wysyła światło, ale takŜe widzi. Przez te pięcioro oczu spójrz na obszar skóry, który sprawia ci kłopoty. W jednej dłoni trzymasz złotą szczotkę o delikatnym, złotym włosiu. Oczyść nią powierzchnię skóry. Widzisz, Ŝe nie ma śladu wysypki i pojawiła się zdrowa, czysta skóra. W drugiej miniaturowej dłoni trzymasz lampę z niebieskim światłem. Jest to promień lasera, który — 174 — — 175 — kierujesz bezpośrednio na oczyszczony fragment, stymulując w ten sposób rozwój zdrowych komórek. Widzisz, Ŝe cały oczyszczony obszar pokrywa się zdrową tkanką. W trzeciej dłoni masz słoiczek z niebieskozłotym balsamem przyrządzonym z mieszaniny słońca i nieba. Wcierasz maść w zdrową juŜ skórę, aby ją chronić przed chorobą. (Jeśli wysypka była sucha, zamiast tej maści uŜyj białego oleju z palmowych liści). Widzisz i czujesz, Ŝe twoja skóra powraca do zdrowia. Gdy skończysz, wznieś ramiona w kierunku słońca. Promienie zwijają się i wsuwają w twoje dłonie, gdzie przechowujesz teŜ miniaturowe oczy i ręce. Teraz zrób wydech i otwórz oczy. SCHORZENIA WĄTROBY Nazwa: LUSTRO Cel: Uzdrowić wątrobę. Częstotliwość: Dwa razy dziennie przez 1-2 minuty w ciągu sześciu 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. Potem naleŜy wybrać się do kontroli, by sprawdzić, czy wątroba zmniejszyła się. Być moŜe lekarz zaleci ci wykonanie odpowiednich badań. Jeśli wyniki nie będą w pełni zadowalające, trzeba przeprowadzić jeszcze trzy 21-dniowe cykle z 7-dniowymi przerwami. Wątroba to miejsce koncentracji gniewu (tak jak serce jest kryjówką miłości), choć niektórzy uznali ją takŜe za siedlisko wszelkich emocji. Bardzo skutecznym czynnikiem wspierającym leczenie schorzeń wątroby jest wybaczenie. Osoby z dolegliwościami tego organu powinny opowiedzieć szczerze o swoich uczuciach komuś, do kogo mają zaufanie. PoniŜsza wizualizacja stanowi pierwszy krok na drodze do zlikwidowania schorzeń wątroby. LUSTRO Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie wątrobę jako gładkie lustro, w którym odbijają się twoje zdławione uczucia. WymaŜ je z powierzchni lustra lewą ręką w lewą stronę. Odwróć wątrobę na drugą stronę. Na jej spodzie, które teŜ jest lustrem, widzisz swoje odbudowane emocje. Teraz otwórz oczy. SKOLIOZA (skrzywienie kręgosłupa) Nazwa: STÓJ PROSTO Cel: Usunąć zniekształcenie kręgosłupa. Częstotliwość: zawsze, kiedy sobie przypomnisz, przez sekundę, do czasu, gdy skrzywienie zniknie. Skrzywienie kręgosłupa jest schorzeniem występującym u znacznej części ludności. Zaczyna się we wczesnym dzieciństwie, nie ma ustalonych przyczyn, a lekarze traktują je jako element wzrostu organizmu. Ja jednak wyznaję opinię, Ŝe wada ta ma związek z komunikatem przesyłanym przez daną osobę na temat swego zahamowanego wzrostu. W miarę upływu lat skrzywienie kręgosłupa moŜe stać się coraz bardziej groźne. Wszyscy na pewno widzieliśmy efekty nadmiernego skrzywienia części grzbietowej kręgosłupa, czyli garb. Istnieje równieŜ — 177 — SKURCZ MIĘŚNIA Nazwy: PRZEZROCZYSTE PALCE oraz LÓD Cel: Zlikwidować skurcz mięśnia. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb: co 15-30 minut przez 2 lub 3 minuty, aŜ do ustąpienia skurczu. Napięcie oraz skurcze mięśni występują bardzo często i z duŜą regularnością u wielu osób z powodów natury mechanicznej jak i emocjonalnej. Powinieneś się zatem zastanowić, czy w chwili wystąpienia spazmu zaistniało jakieś wydarzenie społeczne lub przeŜycie emocjonalne, które mogło na ciebie wpłynąć. NiezaleŜnie jednak od powodu wystąpienia skurczu, trzeba się nim natychmiast zająć. PRZEZROCZYSTE PALCE niebezpieczeństwo przedniego wygięcia kręgosłupa, czyli lordozy, dotyczące części lędźwiowej. Wizualizacja, która moŜe zlikwidować te (oraz inne) wady, jest stosunkowo prosta do przeprowadzenia. STÓJ PROSTO Zawsze, gdy sobie przypomnisz, na sekundę wyobraź sobie i poczuj, Ŝe zakrzywienie twojego kręgosłupa jest prawidłowe — takie, jak na rysunku. Oczy moŜesz mieć w tym czasie zamknięte lub otwarte — jak wolisz. — 178 — Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i w wyobraźni zacznij masować bolesny mięsień swoimi przezroczystymi palcami. Czujesz, jak krew przepływa przez masowaną tkankę i mięsień wypełnia się światłem, które pochodzi z góry. W trakcie masowania widzisz, jak mięsień wydłuŜa się, a ty rozczesujesz włókna i rozwiązujesz węzły. Uświadamiasz sobie, Ŝe gdy światło wypełniło mięsień, krew moŜe płynąć bez przeszkód; mięsień jest długi i nie ma zgrubień, a skurcz ustąpił. Otwórz oczy. LÓD Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe twój mięsień jest zamknięty w bryle lodu. Widzisz, jak lód topnieje i wiesz, Ŝe jednocześnie mięsień rozluźnia się. Gdy lód całkowicie się rozpłynie, otwórz oczy. Uświadamiasz sobie, Ŝe skurcz minął. — 179 — STRES Nazwa: STRES BEZ DYSTRESU Cel: Zlikwidować stres szkodliwy. Częstotliwość: Codziennie z uwzględnieniem potrzeb, poświęcając 30 sekund do minuty na kaŜde z powiązanych ze sobą ćwiczeń. Stres jest nieodłącznym składnikiem ludzkiego Ŝycia. Towarzyszy nam przez większość pełnego wydarzeń dnia, a niekiedy nawet w nocy, gdy męczą nas koszmary. Jest jedną z podstawowych cech ludzkiej egzystencji. Nawet zwykłe zdania w rodzaju: „Zapomniałem klucza", czy „Pada, a ja nie wzięłam parasola", albo „Boli mnie głowa", są wyrazem odczuwanego napięcia. Sytuacje, które nas w ten stan wprowadzają, zdarzają się nieustannie. Nie mamy jednak takiej mocy, aby je całkowicie wyeliminować z Ŝycia. Zresztą: nie powinniśmy tego robić. W końcu dzięki nim moŜemy działać i zachowywać czujność w trudnych sytuacjach. Niestety zdarza się teŜ często, Ŝe wstrząs wywołany przez określoną sytuację jest bolesny. W takich wypadkach psychologowie mówią o dystresie, czyli szkodliwym stresie. Powinniśmy zatem uczyć się opanowywać dystres, a nie — jak sądzą niektórzy — stres. Zdolność radzenie sobie z tym stanem jest wprost proporcjonalna do stopnia umiejętności przeŜycia kaŜdego dnia w sposób w miarę zrównowaŜony. Następujące, powiązane ze sobą ćwiczenia, mają stać się dla ciebie programem kontroli nad dystresem. Powinieneś wykonać cały zestaw poniŜszych ćwiczeń. STRES BEZ DYSTRESU 3. Zamknij oczy. Wykonaj dwa wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe robisz węzły z głowy węŜa. Gdy skończysz, otwórz oczy. 4. Zamknij oczy. Zrób trzy wydechy. Widzisz, jak wskakujesz na grzbiet pędzącego smoka. Gdy skończysz, otwórz oczy. 5. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobraź sobie, Ŝe nawołujesz ukrytych mieszkańców jaskini. Potem otwórz oczy. 6. Zamknij oczy. Wykonaj dwa wydechy. Jesteś w starym zamczysku i widzisz przed sobą duchy. Potem otwórz oczy. 7. Zamknij oczy. Zrób trzy wydechy. W katakumbach odkrywasz ducha o wielkiej mocy. Otwórz oczy. 8. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe prowadzisz dziwne zwierzę do ciemnego lasu. Otwórz oczy. 9. Zamknij oczy. Zrób wydech. Spójrz na cel, do którego nie trafiłeś. Co trzeba zrobić? Czy potrzebujesz pomocnika? Otwórz oczy. 10. Zamknij oczy. Zrób jeden wydech. Zobacz, jak ptak unosi się wysoko w górę, a przecieŜ ptakom wygodniej jest latać na niŜszym pułapie. Co czujesz? Otwórz oczy. 11. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Wyobraź sobie, Ŝe zmagasz się z falą po to, by móc się całkowicie spełnić. Otwórz oczy. 12. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Teraz rozumiesz, dlaczego moŜemy być cisi i spokojni po walce. Potem otwórz oczy. 13. Zamknij oczy. Zrób wydech. Uświadom sobie, kiedy najlepiej jest zachować milczenie, a kiedy trzeba mówić. Otwórz oczy. 14. Zamknij oczy. Zrób wydech. Wiesz juŜ, w jaki sposób zachować cierpliwość i nie poddawać się, niezaleŜnie od tego, co dzieje się w naszym społeczeństwie. Otwórz oczy. 1. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe karmisz olbrzymy. Gdy skończysz, otwórz oczy. 2. Zamknij oczy. Zrób dwa wydechy. Widzisz, jak nawiązujesz znajomość z wrogimi istotami. Otwórz oczy. — 180 — — 181 — 15. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Rozumiesz juŜ, Ŝe to, co stworzysz w pośpiechu, moŜna szybko zniszczyć. Otwórz oczy. 16. Zamknij oczy. Zrób wydech. Patrzysz w czystą, przezroczystą i spokojną wodę. Widzisz to, co chciałbyś widzieć. Gdy skończysz, otwórz oczy. 17. Zamknij oczy. Zrób wydech. Patrząc w czystą, spokojną wodę, zmień swój wygląd zgodnie z własnym Ŝyczeniem. Gdy skończysz, otwórz oczy. STWARDNIENIE ROZSIANE (SM — Sclerosis multiplex) Nazwa: DRABINA ŚWIATEŁ Cel: Uzdrowić system nerwowy. Częstotliwość: Co dwie lub trzy godziny (oprócz czasu snu) w ciągu dziewięciu 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. W pierwszym tygodniu kaŜdego cyklu wykonuj ćwiczenie przez 2-3 minuty, w drugim: przez 1-2 minuty, w trzecim przez 30 sekund. bodźców wyobraŜeniowych. Przede wszystkim jednak nie wolno ci tracić nadziei i powinieneś wreszcie uwierzyć, Ŝe paraliŜ to dolegliwość, którą moŜna pokonać. Kluczem do koncentracji w ćwiczeniach wizualizacyjnych dotyczących zniszczeń w systemie nerwowym jest koncepcja osi góra-dół oraz prawo-lewo. Jeśli zatem pacjent ma uszkodzony nerw w prawej nodze, koncentrujemy się na zdrowych komórkach w lewym przedramieniu, co znaczy, Ŝe zgodnie z osią góra-dół noga jest odzwierciedlona w przedramieniu, a zgodnie z osią prawo-lewo musimy brać pod uwagę przeciwną stronę ciała, czyli w tym przypadku lewą. Miejsce podziału jest zaznaczone przeponą. Gdybyśmy zatem złoŜyli ciało na pół, traktując przeponę jako linię środkową, to okazałoby się, Ŝe obie części: górna i dolna, są niemal idealnie symetryczne (pasują do siebie palce nóg i rąk, nadgarstki i kostki, łokcie i kolana, ramiona i biodra itd.). Zawsze gdy przystępujesz do przeprowadzenia wizualizacji, musisz pamiętać o tych zaleŜnościach. PoniŜej zamieściłem ćwiczenie wizualizacyjne dotyczące stwardnienia rozsianego. Chciałbym takŜe, abyś wiedział, Ŝe w przypadku tego schorzenia białe krwinki, atakujące kaŜdą substancję, którą uznają za intruza, popełniają błąd i traktują mielinową osłonkę nerwów jak wroga, czyli — inaczej mówiąc — atakują ją i niszczą. PoniŜsza wizualizacja jest dowodem na to, Ŝe techniki wyobraŜeniowe mogą wpłynąć na cały system nerwowy. Jeśli uległ on uszkodzeniu, to zniszczona została jedynie pewna jego część, natomiast pozostałe fragmenty mogą normalnie funkcjonować. Pracujący ciągle odcinek trzeba stymulować przez wizualizację, poniewaŜ kaŜda aktywność sprowokowana w zdrowym obszarze wpłynie na wzbudzenie aktywności w obszarze zniszczonym. W układzie nerwowym istnieje system transmisji, dzięki któremu impulsy są przesyłane z góry na dół i odwrotnie, a takŜe z prawej strony na lewą i odwrotnie. Pobudzanie przez wizualizację moŜe pochodzić, na przykład, z promienia światła skierowanego na nerw, co wywołuje pewne uczucie czy wraŜenie. Oczywiście, moŜna równieŜ zastosować inne rodzaje Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. ZaŜądaj, aby twoje ciało (oraz kaŜde lekarstwo, które przyjmujesz) wyprodukowało wszystkie potrzebne substancje lecznicze. Czujesz, jak uzdrawiająca materia zostaje uwolniona. Wykonaj wydech i wyobraź sobie, Ŝe wszystkie komórki nerwowe wchłaniają te substancje. Wykonaj wydech, a potem zobacz i poczuj, jak komórki T (białe krwinki bezpośrednio zaangaŜowane w funkcje odpornościowe organizmu) tłumaczą innym białym krwinkom, w jaki sposób odróŜnić przyjaciela — 182 — — 183 — DRABINA ŚWIATEŁ Chemoterapia to sposób leczenia raka stosowany w połączeniu z zabiegiem chirurgicznym lub zamiast niego. Wykorzystywane w niej środki chemiczne są niezwykle toksyczne i niemal zawsze wywołują szkodliwe skutki, będące naturalną konsekwencją uaktywnienia się leku*. Chemoterapia moŜe całkowicie osłabić wolę pacjenta, co oznacza, Ŝe osoba leczona środkami chemicznymi nie potrafi efektywnie skoncentrować się na wizualizacji. Następujące ćwiczenie moŜe okazać się pomocne w złagodzeniu szkodliwości leków, które mają zwalczyć raka. RZEKA SŁOŃCA (osłonka mielinowa) od wroga (bakterie). Czujesz i widzisz, jak wszystko to odbywa się wzdłuŜ twego kręgosłupa, począwszy na dole, a skończywszy na górze, w mózgu, podczas gdy przez całe twoje ciało z drabiny pulsujących świateł wyskakują iskierki energii elektrycznej. Zrób wydech. Zobacz i poczuj, jak wszystkie komórki nerwowe — zarówno te na dole, jak i na górze rdzenia kręgowego — zostają pokryte nową mielinowa otoczką. Widzisz równieŜ złocistobiałe, spiralne kaskady energii, spływające wzdłuŜ twojego ciała. Potem otwórz oczy. SZKODLIWE SKUTKI CHEMOTERAPII Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe środki chemiczne, przenikające do twojego organizmu, to strumienie światła słonecznego. Dzięki niemu komórki rakowe zostają wypłukane z ciała i zniszczone. Uświadamiasz sobie, Ŝe te substancje to leki, które pomagają ci wyzdrowieć, jednocześnie zmniejszając nowotwór. Lek to przyjaciel, który chce ci pomóc. Teraz otwórz oczy. TRĄDZIK Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel: Zlikwidować trądzik. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 3-5 minut w ciągu trzech 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. Nazwa: RZEKA SŁOŃCA Cel: Uniknąć negatywnych skutków chemoterapii. Częstotliwość: KaŜdego ranka przez 1-2 minuty, w ciągu 7 dni poprzedzających zastosowanie chemoterapii. * Szkodliwe skutki chemoterapii są często nazywane „ubocznymi". Nie istnieje jednak nic takiego, jak „uboczny" efekt stosowania leku. KaŜde lekarstwo wywołuje określone zmiany, ale „niezaleŜne" czy „uboczne" skutki jego działania nie istnieją. Chemoterapia wywołuje określone następstwa, a jeśli niszcząc komórki rakowe, przynosi jednocześnie szkodliwe zmiany w organizmie, to właśnie taki jest efekt jej działania (przyp. tłum.) — 184 — — 185 — Wszyscy ci, którzy cierpieli z powodu trądziku, wiedzą, Ŝe dotyka on znacznej części młodzieŜy. Wymyślono niezliczoną liczbę leków na tę dolegliwość, ale Ŝaden nie okazał się całkowicie skuteczny. Z pewnym powodzeniem stosuje się od lat witaminę A oraz cynk, a ponadto zaleca się pacjentom, aby unikali tłuszczów nasyconych oraz cukru. Wiele równieŜ napisano na temat psychologicznego aspektu tego schorzenia skóry. Na razie jednak twierdzenia o związku trądziku z fantazjami o masturbacji czy z hamowaną złością nie wydają się przekonujące. Na podstawie praktyki klinicznej doszedłem do wniosku, Ŝe trądzik ma raczej związek z wynikającymi z zaŜenowania trudnościami w nawiązywaniu kontaktów społecznych. EGIPSKIE UZDROWIENIE Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i zgodnie z ćwiczeniem EGIPSKIE UZDROWIENIE (patrz s. 58) skieruj pięć miniaturowych dłoni oraz pięcioro oczu na obszar skóry dotknięty trądzikiem. W jednej z maleńkich dłoni trzymasz złotą szczotkę o delikatnym włosiu, którą bardzo ostroŜnie oczyszczasz i zdrapujesz krosty. Gdy skończysz pracę na całej powierzchni chorej skóry, skieruj na nią niebieski promień laserowego światła. Widzisz, jak skóra powraca do zdrowia i wygląda zupełnie normalnie. Uświadamiasz sobie, Ŝe trądzik zniknął na zawsze. Trzecia z kolei miniaturowa dłoń słuŜy ci do zaaplikowania maści z błękitnego nieba i złocistego słońca, dzięki której skóra pozostanie sucha i czysta. Gdy skończysz, wznieś ręce ku słońcu, a promienie światła skurczą się i ukryją w twoich dłoniach, gdzie przechowujesz takŜe pięcioro oczu oraz miniaturowe dłonie. Teraz otwórz oczy. TORBIELE PIERSI (zobacz takŜe: POLIPY I NOWOTWORY) Nazwa: KURANTY śYCIA Cel: Zlikwidować torbiele piersi. Częstotliwość: Trzy razy dziennie (wcześnie rano, o zmierzchu i przed snem) przez 3-5 minut w ciągu 21 dni. Jeśli torbiel nie zniknie, zrób 7-dniową przerwę i przeprowadź jeszcze dwa 21dniowe cykle z 7-dniową przerwą. Trudno jest znaleźć odpowiednią i w miarę skuteczną metodę leczenia tego częstego wśród kobiet schorzenia. Przed podjęciem kolejnej próby warto przyjrzeć się bliŜej czynnikom emocjonalnym i społecznym, które odgrywają rolę w powstawaniu torbieli. NaleŜy do nich frustracja spowodowana niezdolnością do zapewnienia opieki w danym związku lub brakiem troski ze strony partnera. Badania wskazują takŜe na fakt, Ŝe niebagatelnym czynnikiem jest dieta: prawdopodobnie powstawaniu torbieli piersi sprzyja spoŜywanie czekolady, kofeiny i coli, podczas gdy witamina E i lizyna (aminokwas) mogą wpłynąć na ich zmniejszenie. Pacjentka, którą nazwę tu przykładowo Ann, z powodzeniem stosowała KURANTY śYCIA, doprowadzając do likwidacji torbieli. Podczas jednej z wizyt powiedziała mi: „Za kaŜdym razem, kiedy słyszę dźwięk kurantów albo jakąkolwiek radosną muzykę, natychmiast czuję, jak przenika ona do wnętrza moich piersi i staje się rezonującą, uzdrawiającą siłą. Widzę ciągle, jak torbiele zmniejszają się, pękają i znikają, a w moich piersiach nie ma juŜ Ŝadnych zatorów. Wypełnia je niebiesko-białe światło". KURANTY śYCIA Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe masz na piersiach ozdobiony klejnotami stanik, a kaŜdy — 186 — — 187 — klejnot jest półprzezroczystą tarczą pozytywki. Gdy koniuszkiem palca wskazującego lekko uderzasz w kuranty, słyszysz, Ŝe ich melodia staje się coraz silniejsza i dźwięczniejsza. Czujesz jej uzdrawiającą moc. KaŜdy dźwięk rezonuje w twoich piersiach; drŜy kaŜda tkanka i kaŜda komórka. Widzisz i czujesz, jak znikają wszelkie zanieczyszczenia, a torbiele pękają. Widzisz krąŜące w piersiach niebieskozłote światło, którego promienie uwalniają wędrującą przez ciebie energię. Światło i dźwięk stają się strumieniem, który rozbija grudki zanieczyszczeń, po czym niesie je w dół twego ciała i przez podeszwy stóp wyrzuca na zewnątrz. Torbiele znikają wraz z zanieczyszczeniami. MoŜesz otworzyć oczy. WIRUS EPSTEINA-BARR (zespół chronicznego zmęczenia) Nazwa: GRA W POLO Cel: Zlikwidować wirus. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 3 minuty w ciągu dziewięciu 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. Po sześciu cyklach wystarcza jedna minuta na to ćwiczenie. Badania kontrolne mogą być bardzo pomocne, ale nie są obowiązkowe (niektórzy pacjenci nie lubią uzaleŜniać się psychicznie od rezultatów pomiaru liczby białych krwinek). Pojawienie się tej infekcji wirusowej wywołało znaczne poruszenie, poniewaŜ niektóre badania naukowe sugerują, Ŝe jest to być moŜe zwiastun pewnych nowych form raka lub AIDS. Niektórzy naukowcy uznają wirus Epsteina-Barr za odmianę wirusa opryszczki narządów płciowych. Pacjenci ze stwierdzonym wirusem odczuwają skrajne zmęczenie i osłabienie fizyczne. UwaŜam jednak, Ŝe wirusy, bakterie, czy inne mikroby nie powodują choroby, lecz jedynie — 188 — wykorzystują dla swego rozwoju odpowiednie środowisko. Pacjenci, z którymi miałem do czynienia w momencie wystąpienia choroby, przeŜywali bardzo cięŜki okres w swoim Ŝyciu. W jednym przypadku młody człowiek z wirusem Epsteina-Barr, tak wiele z siebie ofiarował podczas trwania związku z pewną kobietą, Ŝe poczuł się zupełnie wyczerpany. Zwiększyła się wówczas jego podatność na infekcje, gdyŜ system immunologiczny tego młodego męŜczyzny został osłabiony. Pewna kobieta z kolei była w stanie skrajnego wyczerpania, poniewaŜ całkowicie poświęciła się pracy z nadzieją uzyskania awansu. Dzięki tym dwojgu ludziom dowiedziałem się, jakie kroki terapeutyczne naleŜy przedsięwziąć, aby zwalczyć infekcję. Rysunek, który widzicie poniŜej, został wykonany przez jednego z moich pacjentów. Usiłował on „sportretować" wirus Epsteina-Barr. Wyobraził sobie najeźdźców zaatakowanych przez armię „porządnych facetów", czyli białych krwinek, które przedstawił jako Ŝarłoczne piranie. Niektóre komórki nazywały się BHT (nazwa lekarstwa, które w owym czasie zaŜywał). Natychmiast po skończeniu rysunku mój pacjent poczuł się doskonale w sensie fizycznym i emocjonalnym. Gdy w ciągu następnych tygodni przyglądał się swemu dziełu, zawsze miał wraŜenie, Ŝe wraca do zdrowia. Zasugerowałem, aby powiesił ten rysunek w miejscu, gdzie mógłby na niego często patrzeć i przypominać sobie o zadaniu, które miał wykonać, czyli zniszczeniu wrogich komórek za pośrednictwem armii komórek „obronnych". Metoda stosowania zewnętrznego bodźca w celu wywołania wewnętrznych reakcji była dość często stosowana w medycynie Zachodu przez około tysiąc lat, po czym — mniej więcej trzysta lat temu — została zaniechana, by w obecnych czasach znów powrócić do łask wśród lekarzy. Rysunek to zewnętrzny wyraz tego, co dzieje się w środku. Gdy juŜ powstanie, moŜna go wykorzystać do pobudzenia procesów obronnych organizmu, przekazując wewnętrznemu ,ja" nowe informacje. Powstaje szczególny — 189 — na tej samej kartce papieru zniszcz, uwięź, zamknij lub w jakikolwiek inny sposób zapanuj nad swoją dolegliwością po to, by z nią walczyć i w końcu uwolnić się od cierpienia. Skuteczność tej metody pozwoli ci uwierzyć w moc wyobraźni. Powtórzę zatem jeszcze raz podstawowe zasady pracy z rysunkiem: 1. Nadaj zewnętrzną formę temu, co wewnętrzne. 2. Przekształć to, co powstało na zewnątrz. 3. Dzięki nowej zewnętrznej formie przypomnij wnętrzu o najistotniejszym celu. Wewnętrzna aktywność daje nam dobre samopoczucie, które skłania nas do tego, byśmy ponownie uŜyli zewnętrznej formy i pobudzili wnętrze do działania. Sposób pobudzenia — instrukcja dla naszej jaźni — częściej wyraŜa się rysunkiem niŜ słowami. Pewna młoda kobieta z wirusem Epsteina-Barr wymyśliła serię skutecznych ćwiczeń wizualizacyjnych, które połączyłem z wyobraŜeniami wspomagającymi funkcje immunologiczne organizmu. Przedstawiam tu jedno ćwiczenie z serii zaprogramowanej przez tę pacjentkę. Okazało się ono niezwykle skuteczne w zwalczaniu kaŜdego wirusa (w tym takŜe Epsteina-Barr), który osłabia układ odpornościowy organizmu. GRA W POLO rodzaj sprzęŜenia zwrotnego, które wspomaga uzdrawiającą funkcję wizualizacji, a ta z kolei przypomina pacjentom o ich dąŜeniu do wyzdrowienia. NiezaleŜnie od tego, czy cierpisz z powodu dolegliwości fizycznej czy psychicznej (czy moŜe obu jednocześnie) i bez względu na to, jak dobrze (czy źle) potrafisz rysować, spróbuj zobaczyć swoją chorobę i narysuj ją. Jeśli nawet efekty wydadzą ci się śmieszne — rysuj! Następnie — 190 — Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wejdź do wnętrza swego ciała. Wyobraź sobie, Ŝe grasz na flecie, jednocześnie jeŜdŜąc na kucyku z młotkiem do gry w polo umieszczonym na siodle. Grając na flecie swoje ulubione melodie wywołujesz wirusy z tkanek, a potem zabijasz wrogie komórki młotkiem. Gdy skończysz, otwórz oczy. — 191 — WYCZERPANIE (przeciąŜenie nadnerczy) Nazwa: PIRAMIDA NADNERCZY Cel: Przywrócić równowagę w organizmie; wzmocnić siły obronne organizmu. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb przez 12 minuty co godzinę z wyłączeniem pory snu. Gdy czujemy się nadmiernie wyczerpani, chronicznie zmęczeni, draŜliwi lub „wypaleni", to niewątpliwie w naszym organizmie doszło do przeciąŜenia nadnerczy. Gruczoł ten — o kształcie piramidy — jest umiejscowiony na szczycie nerek i odgrywa niezwykle istotną rolę w funkcjonowaniu całego ciała. Produkt jego pracy to adrenalina: substancja, która nas budzi, pozwala utrzymywać aktywność i stymuluje wydzielanie tzw. soków Ŝycia. Nadnercza wytwarzają takŜe kortyzon, uzdrawiający hormon znany powszechnie jako steroid, który wspomaga rozwój tkanek i mięśni oraz odbudowuje wyniszczoną tkankę. PoniŜej przedstawiam sposób przywrócenia dawnej aktywności nadnerczy, a takŜe innych organów. KaŜdy narząd w ludzkim ciele ma swego rodzaju „mózg" i moŜe pozytywnie zareagować na przejawy naszej troski. PIRAMIDA NADNERCZY wszystkich substancji koniecznych do utrzymania harmonii twego ciała. Czujesz, jak hormony wypływają z gruczołu, tworząc w całym ciele kolorową tęczę. Gdy skończysz, przejdź do drugiego nadnercza, wykonaj trzy wydechy i powtórz to ćwiczenie. Po zakończeniu pracy otwórz oczy. WYPRYSK (egzema) (zobacz takŜe: SCHORZENIA SKÓRY) Nazwa: PALMOWE PALCE Cel: Zlikwidować wysypkę lub wyprysk. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 1-3 minuty w ciągu 21 dni. Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe niesiesz lampę, po czym przez dowolny otwór (otworami są równieŜ pory skóry) wejdź do wnętrza swego ciała. Odszukaj drogę do nadnerczy. Spójrz na jeden gruczoł i powiedz mu, Ŝe go kochasz i juŜ więcej nie będziesz go naduŜywał. Następnie pogłaszcz go delikatnie, okazując swoją troskę. Potem wykonaj trzy wydechy i zobacz, Ŝe stoisz na szczycie piramidy nadnercza. Teraz zbiegnij schodami w dól z jednej strony piramidy i wbiegnij na szczyt po drugiej stronie, wiedząc, Ŝe w ten sposób pobudzasz gruczoł do produkcji Wyprysk jest schorzeniem obejmującym niekiedy ogromne połacie skóry. Jest to rodzaj uporczywej wysypki, która odzwierciedla przeŜycia emocjonalne, a szczególnie nie znajdujący ujścia gwałtowny gniew. Wyprysk moŜe się pojawić juŜ we wczesnych etapach Ŝycia i często przybiera chroniczny charakter. Leczenie opiera się zazwyczaj na podawaniu preparatów kortyzonu, które jednak nie są — 192 — — 193 — szczególnie skuteczne. PoniŜej zamieściłem opis stosownego przypadku oraz zaleconą przeze mnie terapię. Pacjenta, którego umownie nazwę Al, od dwunastu lat nie opuszczało uczucie wściekłości i cierpiał z powodu przewlekłego wyprysku. Wykwity pojawiły się na jego twarzy oraz innych częściach ciała. Wypróbował róŜne rodzaje tradycyjnych metod leczenia, jednak nie odniósł znacznego — a przede wszystkim długotrwałego — sukcesu. Gdy pojawił się u mnie, stosował właśnie maść kortyzonową i odczuwał pewną ulgę. Zgodził sie jednak na trzy tygodnie odstawić lekarstwo, abyśmy mogli wykorzystać moc wizualizacji. Zaleciłem mu dość proste ćwiczenie o nazwie PALMOWE PALCE. PALMOWE PALCE Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe twoje palce stają się palmowymi liśćmi. PołóŜ te liście na swojej twarzy. Czujesz, jak płynie w nich woda i mleko, które potem stają się rzeką miodu, uzdrawiającą chory fragment skóry. Gdy skończysz, zostaw na wyleczonej powierzchni kroplę oleju palmowego, a twoja twarz stanie się całkowicie czysta i gładka. MoŜesz otworzyć oczy. Al zadzwonił do mnie po tygodniu: zauwaŜył znaczną poprawę na twarzy, lecz wykwity nie zniknęły z innych części ciała. Zasugerowałem, aby wyobraził sobie, Ŝe dziesięć jego palców zamienia się w liście palmowe, które szczelnie otulają całe ciało. Powinien wtedy zobaczyć, Ŝe jego skóra wraca do zdrowia. Po tygodniu Al znów do mnie zadzwonił. Jego ciało było teraz wolne od wykwitów, ale odczuwał swędzenie. Zaleciłem mu wizualizację, w której naleŜy w wyobraźni zdjąć swoją skórę stojąc nad strumieniem, po czym odwrócić ją — 194 — na drugą stronę i umyć w wartkim potoku, jednocześnie czyszcząc szczotką o złotym, delikatnym włosiu. Następnie trzeba przewrócić skórę na właściwą stronę i nałoŜyć ją na ciało, uświadamiając sobie, Ŝe swędzenie zniknęło. W tydzień później Al powiadomił mnie, Ŝe nie czuje juŜ swędzenia. Przyznał się takŜe, Ŝe przed wizualizacją miał zwyczaj drapać się, gdy tylko poczuł pierwsze oznaki dyskomfortu, poniewaŜ — jak twierdził — lubił się drapać. Drapanie wywoływało jeszcze większe swędzenie, lecz Al w sumie był z tego zadowolony. Po trzecim zaproponowanym przeze mnie ćwiczeniu wizualizacyjnym mój pacjent stwierdził, Ŝe zdołał zapanować nad odruchem drapania, które pogarszało przecieŜ jego stan. W czasie naszej wspólnej pracy Al zrozumiał, w jaki sposób wysypka odzwierciedlała jego wewnętrzne napięcia. Wkrótce był w stanie — w sensie dosłownym i przenośnym — zlokalizować kolejne miejsca „erupcji". Po czterech tygodniach stosowania ćwiczeń wizualizacyjnych Al miał całkowicie gładką skórę i Ŝadnych oznak swędzenia. Postanowił się takŜe zmienić i w ten sposób polepszył jakość swego Ŝycia. Kiedy trzy lata później miałem okazję z nim rozmawiać, wyznał, Ŝe wizualizacja okazała się dla niego bardzo pomocną i skuteczną terapią. śałował jedynie, Ŝe nie ma dość dyscypliny wewnętrznej, aby regularnie wykonywać ćwiczenia. Powiedział teŜ, Ŝe kiedy je zaniedbywał, na jego skórze znów zjawiały się wykwity. NIEPOśĄDANE EMOCJE (np. zamęt, dezorganizacja, brak koncentracji oraz przeraŜenie) Nazwa: SPOTKANIE Z POTWOREM Cel: Pozbyć się stanu (tutaj podać nazwę zaburzenia). Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb; co 15-30 minut, przez 1-3 minuty, dopóki niepoŜądane emocje nie znikną. — 195 — Kłopoty emocjonalne są najwyraźniej nieodłącznym składnikiem Ŝycia. Niektóre z nich są tak powszechne, Ŝe przytrafiają się niemal kaŜdemu z nas. Prawie wszyscy odczuwamy niepokój i lęk, mamy poczucie winy, przygniatają nas zmartwienia i ogarnia gniew. Sądzę, Ŝe większość kłopotliwych emocji ma związek z czasem: czujemy się bowiem zagroŜeni i zatrwoŜeni, kiedy rozmyślamy o przyszłości lub przeszłości. Bardzo trudno jest nam skoncentrować się na teraźniejszości, poniewaŜ zbyt wiele jest czynników, które nas od niej odciągają. Gdy tylko opuszczamy teraźniejszość, zaczynamy wchodzić w sferę nieprzyjemnych i trudnych do opanowania uczuć. PoniŜej zamieściłem kilka prostych ćwiczeń wizualizacyjnych, które pomogą ci odzyskać kontrolę nad emocjami. Podstawowa zasada tego rodzaju ćwiczeń brzmi następująco: najlepszy sposób na opanowanie niekorzystnych emocji to podejść do nich, przywitać się, podać im rękę, wejść w nie, przejść przez nie, uścisnąć lub serdecznie przyjąć. Koniecznie trzeba uczynić wysiłek i spróbować zobaczyć, jakie obrazy wiąŜą się z określonym niepokojącym uczuciem. Wiemy juŜ przecieŜ, Ŝe wszystkie emocje, które moŜna nazwać, posiadają swój wizualny odpowiednik. Pojawi się on zawsze, gdy będziesz tego chciał. Udowodnił to w latach dwudziestych naszego wieku Pawłów (wraz ze swoimi rosyjskimi kolegami-psychologami) podczas pracy nad odruchami warunkowymi. Iwan Pawłów zasłynął głównie z powodu swych eksperymentów dotyczących wydzielania śliny przez psy. Natomiast Iwan Smoleński udowodnił w innym eksperymencie funkcjonowanie podobnych reguł. Smoleński wykazał, Ŝe gdy zgięcie palca zostanie wywołane przez impuls elektryczny i uwarunkowane przez 30-sekundowy dźwięk dzwonka, wówczas bodziec — dźwięk dzwonka — moŜe być zastąpiony słowem „dzwonek", a reakcja i tak będzie ta sama: palec będzie się zginał. Jedna z moich pacjentek swoje uczucie gniewu zawsze kojarzyła z płomieniami. Poprosiłem ją, aby usiadła w samym środku ognia. Oczywiście z początku była bardzo przeraŜona, ale w końcu wkroczyła w krąg płomieni (prawdopodobnie dlatego, Ŝe ufała mi, a tym samym równieŜ sobie). Gdy siedziała w sercu ognia, wyobraziła sobie, Ŝe wypełniająca ją gorączka zostaje wchłonięta przez chmury nad jej głową, które w rezultacie stają się cięŜkie, pękają i zalewają ogień deszczem. Ulewa uwolniła ją natychmiast od tłumionego gniewu. W mojej praktyce takie zdarzenia zachodzą dość często. Inna pacjentka nie mogła sobie poradzić z uczuciem przeraŜenia. Gdy poprosiłem, aby spróbowała je sobie wyobrazić, zobaczyła spowitego ogniem ducha z okropnymi oczami. Nie cofnęła się, lecz podeszła do tej postaci, a potem przeszła przez nią i znalazła się na pięknej, zielonej łące. Nad nią świeciło słońce, drzewa były zielone, a niebo błękitne. Poczuła, Ŝe ogarniają spokój. Uczucie przeraŜenia zniknęło. Powtarzała tę wizualizację zawsze, gdy ogarniał ją strach. Po dwóch tygodniach stwierdziła, Ŝe całkowicie uwolniła się od prześladującego ją uczucia. Przedstawione poniŜej ćwiczenie moŜna potraktować jako najbardziej ogólny sposób opanowania niepoŜądanych emocji. Przede wszystkim nie naleŜy im się poddawać i nie wolno wpadać w panikę. Takie emocje są jak małe dziecko, domagające się twojej uwagi i opieki. Sposób, który proponuję, polega na całkowitym ignorowaniu ich przez dłuŜszy czas, a to znaczy, Ŝe nie otrzymawszy poŜywki, której się domagają — czyli twojego posłuszeństwa i strachu — po jakimś czasie same giną. SPOTKANIE Z POTWOREM Zamknij oczy i wykonaj wydech. Wybierz odpowiedni sposób i przedstaw sobie obraz odzwierciedlający uczucie, którego chcesz się pozbyć. Podejdź do niego i uświadom sobie, Ŝe wszystko, co stanie się podczas tej konfrontacji, przyniesie ci ulgę. Gdy skończysz, otwórz oczy. — 197 — — 196 — ZABURZENIA ODDYCHANIA (zobacz takŜe: CHOROBY UKŁADU ODDECHOWEGO) Nazwa: NAWLEC IGŁĘ Cel: Przywrócić prawidłowy oddech. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, cztery razy dziennie przez 1-2 minuty na kaŜde z ćwiczeń. Jest rzeczą zadziwiającą, Ŝe tak wiele niepoŜądanych emocji (np.niepokój) łączy się z zaburzeniami oddychania, choć jest to związek, który czasami trudno dostrzec, poniewaŜ przewaŜnie nie zdajemy sobie sprawy z istnienia problemu. Być moŜe twoja przegroda nosowa jest odrobinę zniekształcona, albo masz wąskie nozdrza, co utrudnia dopływ tlenu, a jeśli nie pobierasz odpowiedniej jego ilości, wówczas stajesz się coraz bardziej niespokojny. Wiemy doskonale, Ŝe rytm oddychania zmienia się w zaleŜności od naszego stanu emocjonalnego. Strach, gniew, niepokój, a takŜe koncentracja na konkretnym zadaniu wywołuje określony rytm oddychania. Oddech to Ŝycie, wobec czego moŜna go uznać za fizyczny odpowiednik wiary. Wiara i Ŝycie to pojęcia analogiczne. Zaburzenia oddychania sugerują, Ŝe w Ŝyciu — a tym samym w sferze wiary — nastąpił wyłom. śycie trwa, póki potrafimy oddychać. Właśnie ta czynność jest naszym głównym źródłem energii i regulatorem wiary w siebie. Jeśli nauczymy się prawidłowo oddychać, to wtedy, gdy zaistnieje potrzeba, moŜemy sami szybko przywrócić naszą równowagę wewnętrzną. PoniŜej zamieściłem zestaw ćwiczeń oddechowych. MoŜesz stosować jedno z nich albo kilka jednocześnie. się przeszkód, które nie pozwalały ci swobodnie oddychać. Czujesz się wyzwolony. Otwórz oczy. 2. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Widzisz i czujesz, Ŝe nie musisz wcale od razu poprawiać rytmu swego oddechu, ale moŜesz go na początek zaakceptować, nawet, jeśli jest nieprawidłowy. Potem otwórz oczy. 3. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Widzisz i czujesz wewnętrzny ruch wywołany naturalnym oddechem, który bez twojej ingerencji wraca do normy. Wsłuchuj się w ten rytm przez dłuŜszy czas, a potem otwórz oczy. 4. Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie i poczuj swój stan emocjonalny. Zwróć uwagę, jak zmienia się twój oddech. Otwórz oczy. 5. Zamknij oczy i zrób wydech. Zobacz i poczuj, jak negatywne uczucia wpływają na twój oddech. Co się dzieje? Potem otwórz oczy. 6. Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Spróbuj poczuć i usłyszeć, jaką ulgę przynosi ci westchnienie. Zobacz i poczuj, Ŝe kiedy jesteś spokojny, częściej oddychasz przeponowe Otwórz oczy. ZABURZENIA POSTAWY Nazwa: WYPROSTUJ SIĘ Cel: Wyeliminować wady postawy. Częstotliwość: Zawsze, kiedy ci się przypomni; przez kilka pierwszych sesji — w ciągu 1-2 minut, później tylko przez chwilę. NAWLEC IGŁĘ 1. Zamknij oczy i zwróć uwagę na rytm swego oddechu. Uświadom sobie, Ŝe dzięki koncentracji na nim pozbywasz — 198 — Prawie kaŜdy z nas chciałby stać i chodzić prosto, poniewaŜ nasza postawa odzwierciedla stan naszego umysłu. Gdy „przygniata" nas zbyt wiele problemów, albo gdy czujemy się gorsi lub osamotnieni, mamy zwyczaj garbić się i schylać głowę. Wyprostowane plecy i uniesiona głowa mówią o śmiałości oraz pewności siebie. — 199 — Dodatkową korzyścią, jaką czerpiemy z utrzymania wyprostowanej postawy, jest większa swoboda oddychania, co ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. PoniŜej zamieściłem łatwą i bardzo skuteczną wizualizację, której celem jest wyrobienie nawyku prostowania się. Gdy nauczysz się ją przeprowadzać, będziesz mógł ćwiczyć wszędzie, nawet z otwartymi oczami. Powtarzając często tę wizualizację, przyzwyczaisz swoje ciało do nowej, zdrowszej pozycji. WYPROSTUJ SIĘ Zamknij oczy. Wykonaj wydech i wyobraź sobie, Ŝe z czubka twojej głowy wyskakuje prosto w kierunku nieba srebrna struna. Jednocześnie zobacz, jak podobna struna biegnie od podstawy twojej czaszki, przez środek pleców, między nogami, aŜ do ziemi. W tym samym czasie na twoich plecach pojawiają się kolejne srebrne struny, wychodzące z koniuszka łopatki i dochodzące pod kątem do podstawy czaszki. Wyobraź sobie teraz, Ŝe wszystkie cztery struny jednocześnie ciągną cię w górę. Jak się czujesz? Teraz moŜesz otworzyć oczy. Zawsze, kiedy będziesz wykonywał to ćwiczenie — z otwartymi lub zamkniętymi oczami — wyobraź sobie te cztery struny i poczuj, jak ciągną cię przez chwilę w górę, po czym zastanów się nad swoim samopoczuciem i wyglądem. Uświadom sobie, Ŝe jesteś zupełnie wyprostowany. ZAĆMA (katarakta) Nazwa: WODOSPAD Cel: Zlikwidować zaćmę. Częstotliwość: Co jedną lub dwie godziny (z wyłączeniem pory snu) przez 3 minuty w trakcie trzech 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. Jeśli będzie trzeba, przeprowadź jeszcze trzy cykle z 7-dniowymi przerwami. Zaćma polega na zmętnieniu soczewki oka, co spowodowane jest odkładaniem się w niej wapnia. W rezultacie tego zjawiska wzrok staje się zamglony do tego stopnia, Ŝe moŜe wystąpić ślepota. Oczywiście powody tego schorzenia leŜą zarówno w sferze fizycznej, jak i emocjonalnej Ŝycia pacjenta. Na podstawie własnego doświadczenia klinicznego mogę stwierdzić, Ŝe kaŜda osoba cierpiąca na — 200- — 201 — zaćmę nie chciała stawić czoła zjawisku lub rzeczy, która ją szczególnie przygnębiała. Pewien męŜczyzna na przykład nie chciał pogodzić się z faktem, Ŝe się starzeje. Nowe techniki operacyjne są skuteczne w leczeniu zaćmy, ale później często występują nawroty choroby. PoniewaŜ jednak jej postęp nie jest szybki, być moŜe przed zabiegiem chirurgicznym zdecydujesz się wykorzystać moc wizualizacji. Ze względu na cel naszego ćwiczenia waŜne jest, abyś wiedział, Ŝe katarakta to próg skalny. Pojęcie to (a takŜe związany z nim obraz) ma niezwykłą wartość w tworzeniu wyobraŜenia, które usunie zmętnienie soczewki. Spróbuj zrelaksować się podczas tego ćwiczenia i nie czekaj z niecierpliwością na cud. Twoje schorzenie nie pojawiło się w ciągu jednej nocy i dlatego nie moŜe w ciągu tak krótkiego czasu zniknąć. Jak juŜ wcześniej wspomniałem, leczenie wymaga twojego aktywnego udziału i czasu. I jeszcze jedna uwaga: być moŜe zaskoczy cię wykorzystanie w ćwiczeniu papki ze śliny, ale pozwól sobie przypomnieć, Ŝe Jezus Chrystus dokonał cudu i przywrócił wzrok męŜczyźnie, wykorzystując właśnie swoją ślinę. Ten sposób leczenia był powszechnie stosowany przez proroków z Ziemi Świętej. WODOSPAD Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe stoisz pod wielkim wodospadem i moŜesz wyjąć soczewkę z oka. Trzymasz ją w dłoni i widzisz, jaka jest zamglona. WłóŜ ją pod strumień czystej, przezroczystej wody, która wymywa zaćmę i usuwa wszystkie jej resztki. Zrób wydech. Zanim włoŜysz soczewkę z powrotem do oka, poproś jednego z wielkich świętych (jeśli jesteś wierzący) lub osobę, którą bardzo kochasz, aby połoŜył papkę ze śliny na soczewkę oraz we wnętrzu twojego oka w miejscu zaczepienia soczewki. Dopiero wtedy umieść soczewkę w oku. Wiesz, Ŝe zaćma zniknęła. Otwórz oczy. ZAKAśENIE POCHWY Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel: Zlikwidować zakaŜenie. Częstotliwość: Trzy razy dziennie (wczesnym rankiem, o zmierzchu i przed snem) przez 1-3 minuty w ciągu 21 dni. ZakaŜenia pochwy mogą wynikać z inwazji bakterii, wirusów lub pewnych form grzybów. Czasami bywają takŜe rezultatem mechanicznego podraŜnienia lub masturbacji. NiezaleŜnie od rodzaju infekcji, powinniśmy starać się zrozumieć przyczyny emocjonalne i społeczne, które kryją się za tym schorzeniem. Dotyczą one zwykle zahamowań — 202 — — 203 — dłoni wskazuje ci drogę. Przyjrzyj się ścianom pochwy, a potem miękką, złotą szczoteczką usuń dokładnie zakaŜone komórki. Twoja miniaturowa dłoń kładzie teraz strąki wanilii w miejscu, gdzie były przedtem chore komórki, a pięcioro twoich oczu przygląda się, jak ze ścian pochwy wyrastają piękne, białe orchidee. W kolejnej miniaturowej dłoni trzymasz złotą konewkę z czystą, deszczową wodą. Podlewasz orchidee; widzisz, jak rozwijają się płatki i czujesz zapach wanilii. Wiesz, Ŝe twoja pochwa powraca do zdrowia. Teraz wyjdź z niej tą samą drogą, którą weszłaś. Zakończ EGIPSKIE UZDROWIENIE zgodnie ze wskazówkami i otwórz oczy. ZAKOŃCZENIE ZWIĄZKU w sferze aktywności seksualnej lub wręcz przeciwnie — jej nadmiaru. W obu przypadkach infekcja odzwierciedla brak równowagi i harmonii w Ŝyciu seksualnym kobiety. PoniŜsze ćwiczenie* pomoŜe ci tę równowagę odzyskać. EGIPSKIE UZDROWIENIE Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wykorzystując ćwiczenie EGIPSKIE UZDROWIENIE (s. 58), wyobraź sobie, Ŝe wchodzisz do wnętrza kwiatu wanilii. Czujesz jej zapach. Jedną miniaturową dłonią chwytasz strąki wanilii i zabierając je ze sobą, wychodzisz na zewnątrz. Teraz dostajesz się do wnętrza pochwy, a pięcioro oczu na twojej * Przed przystąpieniem do ćwiczenia warto zdać sobie sprawę z tego, Ŝe słowo „pochwa" ma równieŜ botaniczne znaczenie, a termin vagina (pochwa) w języku angielskim wywodzi się z łacińskiego uagina, czyli osłona (np. źdźbła). To botaniczne skojarzenie pozwoliło autorowi ksiąŜki wykorzystać w poniŜszej wizualizacji kwiat i zapach wanilii płaskolistnej naleŜącej do rodziny storczykowatych (przyp. tłum.). — 204 — Nazwa: PIASEK CZASU Cel: Zakończyć związek z określoną osobą. Częstotliwość: Dwa razy dziennie (wcześnie rano i o zmierzchu), przez najwyŜej 3 minuty, w ciągu 7 dni. Nazwa: ROZSTANIE I ZERWANIE Cel: Przerwać wpływ określonej osoby na twoje Ŝycie; zerwać związek. Częstotliwość: Co rano przez 3-5 minut w ciągu 7 dni. W swojej praktyce klinicznej bardzo często spotykam się z cierpieniem wynikającym z niemoŜności definitywnego zakończenia związku, którego czas minął. W takiej sytuacji konieczne jest zerwanie więzi, lecz dana osoba — z róŜnych zresztą powodów — nie moŜe się na to zdobyć. Przedstawiam tutaj dwa wypróbowane i skuteczne sposoby, prowadzące do osiągnięcia tego celu. Być moŜe drugi wyda ci się bardziej bolesny niŜ pierwszy, ale wybierz ten, który najbardziej ci odpowiada. — 205 — PIASEK CZASU Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe spacerujesz wzdłuŜ plaŜy, trzymając za rękę osobę, z którą chcesz się rozstać. Oboje tańczycie i podskakujecie na piasku. Potem puść rękę tej drugiej osoby, powiedz „Ŝegnam" i cofnij się, idąc dokładnie po swoich śladach, które po drodze wymazujesz z piasku. Widzisz i czujesz efekty swojego wysiłku. W końcu docierasz do linii brzegu. Fale wdzierają się na plaŜę, zmywając wszelkie ślady twojego związku. Następnie wchodzisz do wody i płyniesz kraulem w stronę horyzontu. Widzisz, Ŝe twoje ramiona, nogi oraz tułów wydłuŜają się. Wdychasz czyste powietrze. Dopływasz do linii horyzontu, po czym wracasz na brzeg leŜąc na plecach. Twoje ramiona są wyciągnięte daleko za głowę, nogi sięgają daleko w przód i kopią fale. Cały czas oddychasz czystym powietrzem unoszącym się nad linią horyzontu. Gdy dopłyniesz do brzegu, wyjdź na plaŜę i wysusz się na słońcu. Potem włóŜ czysty płaszcz kąpielowy i wróć do domu. Teraz moŜesz otworzyć oczy. ROZSTANIE I ZERWANIE wypełniony nowymi uczuciami i masz do siebie zupełnie nowy stosunek. Gdy dopłyniesz do brzegu, schowaj wiosła i wciągnij łódź na plaŜę, a potem wróć do swojego domu. Teraz otwórz oczy. ZAPALENIE SPOJÓWEK Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel: Zlikwidować stan zapalny. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 1-2 minuty w ciągu 21 dni. Stan zapalny błony śluzowej powieki, najczęściej dolnej, wywołuje zaczerwienienie oraz obrzmienie okolicy oka. MoŜe on być sygnałem wyczerpania i przemęczenia organizmu, niedoboru witamin, a szczególnie witaminy C, a niekiedy jest rezultatem długotrwałego płaczu. Wydaje mi się, Ŝe to właśnie płacz jest głównym czynnikiem sprawczym w zapaleniu spojówek. NiezaleŜnie od przyczyn schorzenia, niezwykle pomocne w jego leczeniu okazuje się Egipskie Uzdrowienie (patrz s. 58). Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś na plaŜy. LeŜy tam osoba, z którą chcesz zerwać. Przyniosłeś ze sobą złote sznury, na których wcześniej zawiesiłeś ołowiane cięŜarki. Tymi sznurami obwiązujesz przyjaciela czy przyjaciółkę. W pobliŜu stoi łódź wiosłowa. Odpychasz ją i wsadzasz do niej uciąŜliwą osobę, po czym sam wsiadasz i płyniesz do najgłębszego na świecie Rowu Mariańskiego w pobliŜu Filipin. Teraz wstań i podnieś związane ciało osoby, z którą się rozstajesz i wyrzuć je za burtę, wiedząc, Ŝe właśnie wyzwalasz się spod wpływu tej osoby. Patrzysz, jak ciało znika w wodzie. Wiesz, Ŝe zaraz dotrze do dna i nigdy juŜ nie wypłynie. Gdy zniknie ci z oczu, usiądź w łodzi i wróć do swojego brzegu. Jesteś Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś na otwartym polu i zacznij wykonywać ćwiczenie EGIPSKIE UZDROWIENIE. Zwróć pięcioro oczu i pięć miniaturowych dłoni na swoje powieki (powiekę), przyjrzyj się im dokładnie, a potem patrz uwaŜnie, co robią twoje miniaturowe ręce. W jednej z nich trzymasz złote ptasie pióro, którym usuwasz zaczerwienienie i stan zapalny ze spojówek. Drugą ręką skieruj niebieski promień laserowego światła na obszar, który właśnie wyczyściłeś. Widzisz, czujesz i wiesz, Ŝe spojówki goją się. Potem — 206 — — 207 — EGIPSKIE UZDROWIENIE zakończ EGIPSKIE UZDROWIENIE zgodnie z wcześniejszymi wskazówkami (patrz s. 58). Następnie wykonaj wydech i otwórz oczy. ZAPALENIE TRZUSTKI Nazwa: UZDRAWIAJĄCA TĘCZA Cel: Wyleczyć trzustkę i przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie. Częstotliwość: Cztery razy dziennie przez najwyŜej 3 minuty w ciągu 21 dni. Nazwa: WYNAGRODZIĆ KRZYWDY Cel: Uzdrowić trzustkę. Częstotliwość: Trzy razy dziennie przez 2-3 minuty w ciągu 21 dni. Zapalenie trzustki jest określeniem nieco mylącym, poniewaŜ schorzenie to nie rozpoczyna się bezpośrednio w trzustce, ale jest wtórne, co znaczy, Ŝe wcześniej występuje ostre lub przewlekłe zatrucie alkoholowe, schorzenia dróg Ŝółciowych lub jakaś inna, niesprecyzowana dotychczas dolegliwość. PoniŜej przedstawiam krótkie ćwiczenia wizualizacyjne, które mogą przynieść ulgę w cierpieniu i wesprzeć proces zdrowienia. Jeśli obecnie przechodzisz leczenie w związku z zapaleniem trzustki, to wizualizacja jest doskonałym i skutecznym elementem wspomagającym. Warto takŜe wspomnieć, Ŝe choroby trzustki wiąŜą się często z okrucieństwem wobec nas samych lub innych osób. UZDRAWIAJĄCA TĘCZA Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe przez dowolny otwór wchodzisz do wnętrza swego ciała — 208 — i znajdujesz drogę do trzustki. Przyglądasz się jej ze wszystkich stron, co jest moŜliwe dzięki lampie, którą ze sobą wziąłeś. Potem przystępujesz do utkania tęczy ze świateł wokół chorego narządu. Widzisz i wiesz, Ŝe tęcza jest najpierw jedynie otoczką trzustki, a potem wnika do jej wnętrza, uspokaja ją, naprawia jej ściany i likwiduje ból. MoŜesz otworzyć oczy. WYNAGRODZIĆ KRZYWDY Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Zobacz, poczuj i uświadom sobie, ile cierpienia musi doświadczać twoja trzustka. Zrób wszystko, aby wynagrodzić jej krzywdy. Widzisz, jak powraca do zdrowia i staje się jasnoŜółta. Teraz otwórz oczy. ZESPÓŁ NAPIĘCIA PRZEDMIESIĄCZKOWEGO (zobacz takŜe: OBRZĘK) Nazwa: PIASEK PUSTYNI Cel: Zlikwidować obrzęki i wzdęcia. Częstotliwość: Od pierwszych oznak napięcia do końca miesiączki, trzy lub cztery razy dziennie przez 1-2 minuty. Miliony kobiet cierpią z powodu rozdraŜnienia, wzdęć, obrzęków, depresji, bólu oraz innych dolegliwości siedem do dziesięciu dni przed menstruacją. W organizmie kobiety zachodzą bowiem róŜne fizjologiczne procesy, z których najistotniejszym jest zatrzymanie wody, prowadzące między innymi do obrzęków oraz utraty wapnia, co z kolei wpływa na zachwianie równowagi emocjonalnej. PoniŜsze ćwiczenie wizualizacyjne powinno okazać się pomocne w zmniejszeniu lub wyeliminowaniu obrzęków, przez co ten trudny okres stanie się łatwiejszy do przeŜycia. (Przyjmowanie preparatów wapnia moŜe wpłynąć w korzystny sposób na przywrócenie równowagi emocjonalnej. Powinnaś jednak zapytać lekarza, jakie dawki są dla ciebie najbardziej odpowiednie.) PIASEK PUSTYNI Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś na pustyni. Przykryj swoje ciało piaskiem. Patrz, jak słońce przypieka piasek, który przylepia się do skóry. Czujesz, jak ziarnka piasku pochłaniają zatrzymaną w tobie wodę, stają się wilgotne, a słońce natychmiast je wysusza. Gdy skończysz, otwórz oczy. ZAWROTY GŁOWY Nazwy: SPACER NA LINIE oraz śOŁĘDZIE Cel: Zlikwidować zawroty głowy. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, przez 1-2 minuty co dziesięć minut, aŜ zawroty głowy nie ustąpią. przewlekły i trwają dłuŜej niŜ trzy miesiące, to mogą być sygnałem wad w budowie kanałów półkolistych ucha wewnętrznego. W takim przypadku naleŜy skonsultować się z laryngologiem. Powinieneś takŜe sprawdzić ogólny stan swego zdrowia i zmierzyć ciśnienie.) Jeśli poczujesz rozpoczynający się zawrót głowy, pomyśl przez chwilę, czy usłyszałeś właśnie coś, czego nie chciałeś słyszeć lub moŜe jesteś oszołomiony. Spróbuj rozpoznać przyczynę i weź się w garść. PoniŜej przedstawiam dwa poŜyteczne ćwiczenia wizualizacyjne, które pomogą ci pohamować zawroty głowy. Ćwiczenia te powinieneś wykonywać natychmiast, gdy zauwaŜysz pierwsze sygnały nadchodzących zawrotów lub nawet w czasie ich trwania. Wybierz ćwiczenie najbardziej dla siebie odpowiednie. Nie musisz wykonywać obu. SPACER NA LINIE Zamknij oczy. Wykonaj bardzo powoli trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś linoskoczkiem. Wspinasz się po drabinie na platformę. Tam bierzesz parasol, tyczkę albo rower. Zanim wejdziesz na linę, wyobraź sobie, Ŝe jesteś juŜ po drugiej stronie. Potem zacznij spacer. Wiesz, Ŝe gdy tylko skończysz ten występ, zawroty głowy znikną. Jeśli chcesz, moŜesz mieć pod sobą rozciągniętą siatkę. Gdy dotrzesz na drugi koniec, połóŜ swój parasol, rower lub tyczkę na platformie i zejdź po drabinie w dół. Uświadamiasz sobie, Ŝe zawroty głowy minęły. śOŁĘDZIE Zawroty głowy często towarzyszą róŜnym stanom emocjonalnym, a szczególnie tym, które wiąŜą się z odczuwaniem niepokoju lub przeŜyciem emocjonalnego wstrząsu. Dolegliwość ta moŜe być wyrazem naszej próby uwolnienia się od zbyt silnych doznań. PrzewaŜnie — choć nie zawsze — zawroty głowy trwają krótko. (Jeśli przejdą w stan Zamknij oczy. Wykonaj bardzo powoli trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe wysiewasz nasiona lub wsadzasz w ziemię Ŝołędzie. Wykonaj wydech i poczuj, Ŝe jesteś tym nasieniem lub owocem dębu i rośniesz w górę, zapuszczając w ziemi korzenie. Stajesz się drzewem. Twoje gałęzie — 210 — — 211 — wyrastają prosto w stronę nieba. Wiesz, Ŝe jesteś dobrze zakorzeniony w ziemi i twoje zawroty głowy zniknęły. Otwórz oczy. Ci spośród moich pacjentów, którzy doznali róŜnych złamań, twierdzili, Ŝe po odkryciu związku pomiędzy fizycznym złamaniem a psychicznym „zerwaniem", szybciej i bardziej wyraźnie odczuwali poprawę ogólnego samopoczucia. ZŁAMANIE KOŚCI SPLATANIE SZPIKU Nazwa: SPLATANIE SZPIKU Cel: Przyspieszyć proces zrastania się kości. Częstotliwość: Co trzy lub cztery godziny (z wyjątkiem pory snu) przez 3 minuty. Postępy powinny być widoczne juŜ po tygodniu lub dwóch. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie końcówki złamanej kości. Zrób wydech. Zobacz i poczuj, jak biały szpik przepływa z jednej końcówki do drugiej. Przenoszą go promienie niebieskiego światła, które przenikają przez czerwony strumień krwi. Szpik przeskakuje z jednej końcówki kości na drugą, tworząc splot, który je do siebie zbliŜa. Widzisz, Ŝe oba końce przylegają do siebie i nie zauwaŜasz juŜ Ŝadnego śladu złamania. Wiesz, Ŝe kość zrosła się. Otwórz oczy. Nazwa: NAKARMIĆ KOŚĆ Cel: Przyspieszyć proces zrastania się kości. Częstotliwość: Co trzy lub cztery godziny z wyłączeniem okresu snu, przez 3 minuty. Po tygodniu lub dwóch powinieneś zauwaŜyć postępy. Następujące ćwiczenia bardzo skutecznie wspomagają proces zrastania się kości. Przyjrzyj się dokładnie swoim emocjom oraz okolicznościom zewnętrznym w okresie, gdy nastąpiło złamanie. Jak juŜ wspomniałem na początku niniejszej ksiąŜki, moja przyjaciółka złamała kość nadgarstka. Szła właśnie na waŜne spotkanie i miała zakomunikować „zerwanie" z organizacją, z którą była długo związana. W podobnej sytuacji znalazł się równieŜ mój inny pacjent, który zamierzał „zerwać" ze swoją dziewczyną, ale w drodze do niej potknął się i złamał nogę. Złamanie kości wiąŜe się często z istotną zmianą w Ŝyciu. Aby szybko powrócić do zdrowia, musisz zaakceptować fakt, Ŝe kontuzja jest konsekwencją transformacji w dotychczasowym sposobie funkcjonowania. Musisz teŜ zdawać sobie sprawę z tego, Ŝe twoje ciało wysyła sygnały o następujących zmianach. — 212 — NAKARMIĆ KOŚĆ Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zobacz w wyobraźni, jak wygląda teraz twoja kość. Widzisz zbliŜone do siebie końcówki. Widzisz i czujesz, jak przepływa między nimi szpik. Teraz wyobraź sobie, Ŝe jesz rzodkiewki. Cząsteczki wapnia i magnezu z rzodkiewek wędrują prosto do miejsca złamania i wspomagają proces zrastania się kości. Widzisz, jak kość wydłuŜa się, gdy końcówki splatają się ze sobą całkowicie. Otwórz oczy. ZŁE SAMOPOCZUCIE Nazwa: MIEDZIANY WĄś Cel: PrzezwycięŜyć złe samopoczucie. Częstotliwość: Raz dziennie przez 1-2 minuty w ciągu 7 dni. — 213 — Wolę stosować określenie „złe samopoczucie" niŜ nazwę „hipochondria", poniewaŜ to ostatnie słowo sugeruje, Ŝe osoba chora tak naprawdę nie odczuwa Ŝadnych fizycznych dolegliwości. Nigdy jednak nie powinniśmy lekcewaŜyć ludzkich bolączek, nawet jeśli nie moŜemy znaleźć ich fizycznego potwierdzenia. Złe samopoczucie to jedna z naturalnych reakcji organizmu człowieka na świat, wobec tego trzeba zachować tolerancję, zrozumienie i bezstronność w stosunku do niej. PoniŜej zamieściłem ćwiczenie, które pomoŜe ci zaakceptować własne przeŜycia i pozwoli poczuć się lepiej. szczęśliwi i Ŝe właśnie szukamy źródeł szczęścia, ale to poszukiwanie prowadzi nas nierzadko w ślepe uliczki, do których najczęściej naleŜy właśnie przeszłość, przyszłość lub hedonizm. Szczęście, o którym mówię, oznacza godne Ŝycie tu i teraz. Po to, by do tej teraźniejszości dotrzeć, trzeba usunąć jarzmo, które nas dławi. Jeśli dzięki tym ćwiczeniom poczujesz ulgę, to znaczy, Ŝe wypowiedziałeś wojnę zmartwieniu, a gdy dusisz się z powodu trosk, poniŜsze wizualizacje ułatwią ci tę niewolę, a moŜe nawet całkowicie cię z niej wyzwolą. ZRZUCIĆ JARZMO MIEDZIANY WĄś Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie miedzianego węŜa na drzewcu trzymanym przez MojŜesza. Spójrz mu w oczy i uświadom sobie, Ŝe wracasz do zdrowia. Otwórz oczy. Zamknij oczy. Wykonaj wydech i przyjrzyj się tej rzeczy czy sprawie, która cię dusi. Cokolwiek to jest, rozluźnij uścisk, albo zrzuć to z karku. Teraz zauwaŜ, Ŝe twoje oddychanie poprawiło się. Czujesz, Ŝe twoje zmartwienie zniknęło. Otwórz oczy. ZMNIEJSZYĆ CIĘśAR ZMARTWIENIE Nazwy: ZRZUCIĆ JARZMO oraz ZMNIEJSZYĆ CIĘśAR Cel: Zminimalizować udrękę. Częstotliwość: Zawsze, gdy się martwisz; ZRZUCIĆ JARZMO przez 30 sekund lub minutę; ZMNIEJSZYĆ CIĘśAR przez 12 minuty. Podobnie jak wszystkie niepoŜądane emocje, zmartwienie ma związek z upływem czasu, nad którym nie jesteśmy w stanie panować. Martwimy się przewaŜnie z powodu przeszłości, której nie zmienimy, lub przyszłości, której nie znamy. Większość z nas Ŝyje w błędnym przekonaniu, Ŝe przyszłość i przeszłość są bardziej istotne niŜ teraźniejszość. To jednak właśnie tu i teraz moŜna zakosztować szczęścia. Często mówimy, Ŝe chcemy być Zamknij oczy i wykonaj wydech. Wyobraź sobie, Ŝe zrzucasz z siebie cięŜary, palisz je, a potem zakopujesz w ziemi popiół. Czujesz, Ŝe twoje ciało jest teraz lekkie. Twój oddech staje się głębszy i swobodniejszy. Wiesz, Ŝe zmartwienie zniknęło. Otwórz oczy. ZWICHNIĘCIE BARKU Nazwa: WSTAWIENIE BARKU Cel: Wstawić bark. Częstotliwość: Gdy zaistnieje potrzeba, przez 30 sekund. Spontaniczne zwichnięcia stawu, szczególnie barkowego, zdarzają się wielu osobom i często są rezultatem wytęŜo- — 214 — — 215 — nych ćwiczeń fizycznych. Przed rozpoczęciem wizualizacji warto byłoby zrozumieć znaczenie stawu barkowego, które odzwierciedlają niektóre potoczne zwroty, np.: „poczuł na swoich ramionach cięŜar odpowiedzialności". Niekiedy okazuje się, Ŝe cięŜar jest zbyt wielki i ramiona — lub stawy barkowe — ulegają zwichnięciu. Pewnego razu, gdy jechałem metrem, spotkałem mojego znajomego: młodego męŜczyznę, który miał trochę ponad 20 lat. Zaczęliśmy rozmawiać. Ja siedziałem, a on stał, trzymając się uchwytu. Nagle mój znajomy krzyknął i upadł na podłogę, skręcając się z bólu. Powiedział, Ŝe cierpi na nawykowe zwichnięcie stawu barkowego. Poinstruowałem go, jak ma przeprowadzić ćwiczenie wizualizacyjne, które znałem. Gdy skończył, zamrugał oczami i stwierdziwszy, Ŝe ból minął, zaczął poruszać swobodnie ramieniem. WSTAWIENIE BARKU Gdy zwichniesz sobie bark, lecz jesteś w stanie się uspokoić, zamknij oczy i wyobraź sobie, Ŝe twoje ramię „wskakuje" bez problemu na odpowiednie miejsce i moŜesz nim swobodnie poruszać. Gdy skończysz wizualizację, natychmiast w rzeczywistości zrób to, co sobie wyobraziłeś: wstaw bark. MoŜesz spróbować sam, albo poprosisz kogoś, kto się na tym zna, o pomoc. Pamiętaj, Ŝe najpierw musisz przeprowadzić wizualizację! śAL Nazwa: ZMIANA SERCA Cel: PołoŜyć kres Ŝalom. Częstotliwość: Co 1 lub 2 godziny z wyłączeniem czasu snu, przez 1-2 minuty w ciągu 7 dni lub krócej, jeśli Ŝal zniknie szybciej. — 216 — śal jest prawidłową, naturalną i często konieczną reakcją na stratę lub rozstanie. Próbujemy w ten sposób otrząsnąć się z szoku wywołanego nagłym zerwaniem więzi. Nie powinniśmy się wstydzić naszych uczuć. Zwykle po wybuchu Ŝalu wchodzimy w okres opłakiwania i Ŝałoby, w którym nasze reakcje są bardziej stonowane. PoniŜej przedstawiam ćwiczenie, które pomoŜe ci przebrnąć przez ten trudny proces. ZMIANA SERCA Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Widzisz swoje serce. Rozsuń zamek błyskawiczny klatki piersiowej. Wyjmij je i oczyść delikatnie, a potem rzuć w górę, w kosmiczną przestrzeń. Po chwili pochwyć swoje serce i zobacz, Ŝe teraz jest kryształowe. Poproś wszystkich, których kochasz, aby weszli do wnętrza twego serca. Widzisz, jak wchodzą, uśmiechnięci i radośni. Wiesz, Ŝe zawsze będziesz mógł tam ich zobaczyć. WłóŜ swoje kryształowe serce z powrotem na miejsce, zapnij suwak klatki piersiowej i otwórz oczy. Wiesz, Ŝe twój Ŝal zniknął. Rozdział piąty i Zachowanie zdrowia O zbliŜających się problemach moŜesz się takŜe wiele dowiedzieć z własnych snów. W tym przypadku powinieneś zwrócić uwagę na pojawienie się wyraźnych, jaskrawych barw. Ostry odcień niebieskiego, czerwonego, zielonego, pomarańczowego lub Ŝółtego koloru moŜe oznaczać odpowiednio zbliŜające się problemy z tarczycą, naczyniami, pęcherzykiem Ŝółciowym, wątrobą lub nerkami. Proponowałbym, abyś udał się na badania, jeśli przyśni ci się któryś z tych kolorów. Jedynym wyjątkiem, który nie powinien niepokoić, jest pojawienie się w snach koloru czerwonego jako sygnału menstruacji. JEZIORO ZDROWIA W niniejszym rozdziale przedstawię kilka ćwiczeń, które pomogą ci zachować oraz wzmocnić zdrowie, a takŜe utrzymać dobre samopoczucie. Wizualizacje te nie dotyczą konkretnych chorób, ale raczej procesów. Dzięki nim moŜemy stopniowo osiągać pełnię człowieczeństwa, do której wszyscy dąŜymy. KONTROLA CIAŁA I UMYSŁU Nazwa: JEZIORO ZDROWIA oraz POLE ZDROWIA Cel: Ocenić własny stan zdrowia. Częstotliwość: Gdy zaistnieje potrzeba, jednorazowo przez najwyŜej 3 minuty. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś wysoko w Andach nad jeziorem połoŜonym około 5400 metrów nad poziomem morza. Zwróć się ku tafli jeziora i powiedz mu, Ŝe chcesz zobaczyć stan swego zdrowia i prosisz, by odsłoniło ci wnętrze i zewnętrze twego ciała. Potem spójrz w kryształowo czystą, spokojną wodę i zobacz swój organizm od środka. Jeśli jesteś zdrowy, ujrzysz czysty kolor złoty, róŜowy, niebieski lub zielony. Jeśli coś ci dolega, w chorym miejscu pojawi się kolor szary, czarny lub sinoróŜowy. Potem otwórz oczy. POLE ZDROWIA Jeśli chcesz sprawdzić stan swego zdrowia, to oprócz wizyt u lekarza mogę ci polecić poniŜsze ćwiczenia, które na pewno dostarczą potrzebnych informacji. Podstawową zasadą w świecie wizualizacji jest stwierdzenie, Ŝe wyobraŜenia nie kłamią. Jeśli zaufasz tej prawdzie, to będziesz mógł takŜe uwierzyć w siebie, a to z kolei pomoŜe ci w znacznym stopniu ocenić stan zdrowia. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe jesteś generałem na polu, którym jest twoje ciało. Stoisz przy namiocie; obok jest twój trębacz. Na szczycie namiotu powiewa wielka, złota flaga. We wszystkich waŜnych punktach pola — twego ciała — znajdują się inne namioty z powiewającymi flagami, a obok nich zawsze stoi trębacz. Powiedz swemu trębaczowi, aby dał sygnał trąbką. Słyszysz, jak odpowiadają inni trębacze. Widzisz powiewające flagi i dostrzegasz ich kolory. Otwórz oczy. Jeśli jakiś — 218 — — 219 — dźwięk brzmi fałszywie, albo jeśli zobaczyłeś szarą lub czarną flagę, w twoim organizmie zachodzą zmiany mówiące o chorobie. Proponowałbym, abyś wybrał się do lekarza. którą w ten sposób pochowasz, Ŝyje jeszcze, choć w końcu ulegnie rozpadowi. Napisz na liściu, kiedy dokładnie ma to nastąpić. Potem włóŜ liść w ziemię, zasyp go piaskiem i wróć szybko tam, skąd przyszedłeś. Sprawdź, czy coś zmieniło się na ścieŜce. Teraz otwórz oczy. ZAKOPAĆ PRZESZŁOŚĆ (zobacz takŜe: OCZYSZCZANIE oraz POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI) Nazwa: POGRZEB PRZESZŁOŚCI Cel: Wyeliminować wpływ przeszłości. Częstotliwość: Raz w tygodniu przez 3-5 minut w ciągu 3 tygodni. Wiele osób stwierdza nierzadko, Ŝe nie potrafi rozstać się z przeszłością. Czują się przez nią prześladowani, zniewoleni, mają poczucie winy i rozpaczają z jej powodu. Ingerencja przeszłości w teraźniejszość uniemoŜliwia człowiekowi produktywne działanie. Bezustanne powroty do przeszłości nie mogą jej zmienić, a przynoszą jedynie więcej cierpienia. Następujące ćwiczenie z bardzo trafną nazwą: POGRZEB PRZESZŁOŚCI, pomoŜe ci oderwać się od minionych zdarzeń i zredukuje napięcie, w którym Ŝyjesz. OCZYSZCZANIE Nazwa: EDEN Cel: Wyrobić pozytywne nastawienie do codziennego Ŝycia. Częstotliwość: Codziennie wczesnym rankiem, przez najwyŜej 3 minuty. PoniŜsze ćwiczenie oczyszczające jest wspaniałym sposobem na rozpoczęcie dnia. Wprawia cię w dobry nastrój i podnosi twoją barierę immunologiczną. Często zalecam swoim pacjentom, aby równieŜ w sensie dosłownym przeprowadzali oczyszczenie: by regularnie wyrzucali z domu śmieci lub sprzątali teren wokół domu, wierząc, Ŝe jednocześnie oczyszczają swoje wnętrze. EDEN Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe idziesz polną ścieŜką, która jest zasypana kamieniami. Usuwasz kamienie, aby moŜna było swobodnie przejść. Na końcu ścieŜki rośnie drzewo. Siadasz pod nim. Podnosisz z ziemi liść i wypisujesz na nim wszystkie wydarzenia z przeszłości, przeszkody i smutki, które sprawiają ci ból i nie pozwalają iść do przodu. Sok z liścia słuŜy ci za atrament. Potem wykopujesz dół w ziemi, wiedząc, Ŝe za chwilę włoŜysz tam liść. Wiesz takŜe, Ŝe przeszłość, Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe opuszczasz dom i wychodzisz na ulicę (jeśli po drodze napotykasz schody — zejdź po nich w dół). Przejdź przez całą ulicę i zobacz, Ŝe schodzisz w dolinę, na łąkę lub do ogrodu. W środku tego ogrodu (czy doliny lub łąki) znajdujesz złotą miotełkę z piór, szczotkę i małe grabie (zaleŜy to od twoich upodobań i rozmachu w sprzątaniu). Wybranym przez siebie narzędziem szybko oczyszczasz swoje ciało, nie omijając rąk i nóg. Zwróć uwagę, jak się czujesz i jak wyglądasz, mając świadomość, Ŝe sprzątnąłeś wszystkie martwe komórki zewnętrznej strony twego ciała oraz wyrzuciłeś z wnętrza zamęt i przygnębienie. — 220 — — 221 — POGRZEB PRZESZŁOŚCI Teraz odłóŜ swoje narzędzie pracy. Słyszysz szum strumienia dochodzący z prawej strony. Idź tam i klęknij przy nim. Weź w dłonie chłodną, kryształowo czystą wodę i spryskaj nią twarz, wiedząc, Ŝe usuwasz w ten sposób wszystkie zewnętrzne zanieczyszczenia. Potem znów weź kryształowo czystą, chłodną wodę w dłonie i wypij ją powoli. Wiesz, Ŝe w ten sposób wymywasz wszystkie zanieczyszczenia z wnętrza swego ciała. Czujesz się odświeŜony, przebudzony i oŜywiony. Teraz wstań znad strumienia i odszukaj drzewo, które rośnie na skraju łąki. Usiądź pod nim. Nad tobą pochylają się gałęzie obsypane zielonymi liśćmi. Potem oprzyj się o pień i wciągnij czysty tlen, zarówno ten wydzielany przez zielone liście, jak i unoszący się nad tobą w postaci niebieskozłotego światła słonecznego. Twój wydech to szary dym nasycony dwutlenkiem węgla. Liście wchłaniają go i zamieniają w tlen, po czym wysyłają przez pień do twojego ciała. Tlen przenika przez pory i dostaje się do środka. W ten sposób stajesz się uczestnikiem procesu oddychania drzewa. Twoje palce rąk i nóg wbijają się w ziemię jak korzenie drzewa i wysysają z niej energię. Zostań chwilę w tej pozycji, zabierając ziemi to, czego sam potrzebujesz. Potem wstań i pomyśl, jak się czujesz i jak wyglądasz. Gdy zaczniesz wychodzić z ogrodu, zatrzymaj w sobie obraz ogrodu i wszystko, co tam odczuwałeś. Wróć do domu tą samą drogą, którą wyszedłeś i usiądź na swoim krześle. Potem zrób wydech i otwórz oczy. DOBRE SAMOPOCZUCIE Prostym sposobem wywołania zmian fizjologicznych przez wizualizację jest bieg w wyobraźni, który moŜe stanowić naturalny dodatek do ćwiczeń prowadzonych w rzeczywistości i moŜe przyczynić się do wzrostu ich efektywności. Nawet dla tych, którzy nie wykonują Ŝadnych ćwiczeń lub uznają je za zbyt nudne, bieg w wyobraźni moŜe okazać się korzystny. Niedawno w jednym z kanadyjskich szpitali przeprowadzono eksperyment: pacjenci odbywający rehabilitację po ataku serca zostali podzieleni na dwie grupy. Pierwsza grupa wykonywała tradycyjne ćwiczenia fizyczne, podczas gdy drugiej grupie zalecono wykonywanie tych ćwiczeń w wyobraźni. Porównanie rezultatów pracy w obu grupach wykazało, Ŝe grupa prowadząca wizualizację znacznie szybciej wróciła do zdrowia. CZERWONY DRES Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe wkładasz czerwony dres i czerwone trampki. Widzisz siebie wychodzącego z domu lub mieszkania i wchodzącego do parku. Gdy się tam znajdziesz, zaczynasz biegać w koło zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Masz świadomość wszystkich otaczających cię zjawisk. Zwracasz uwagę na to, jak się czujesz, na wiatr, który owiewa ci twarz, a takŜe na swój krok i oddech. Popatrz teŜ na drzewa, trawę i niebo. Zakończ bieg wracając do miejsca, w którym go rozpocząłeś. Wyjdź z parku i wróć do domu. Zdejmij dres, weź prysznic, wysusz się i wyobraź sobie, jak wkładasz strój, który dzisiaj będziesz nosił. Gdy skończysz, otwórz oczy. Nazwa: CZERWONY DRES Cel: Utrzymać dobry stan zdrowia. Częstotliwość: Raz w ciągu dnia, codziennie, przez 2 minuty. — 222 — — 223 — NOWE PODNIETY Nazwa: EGIPSKIE ODRODZENIE Cel: Dostarczyć nowych podniet; nowego, pełnego nadziei spojrzenia na przyszłość; sprecyzować cel i sens Ŝycia. Częstotliwość: Raz na dwa lata w ciągu 5 do 10 minut. Jest to ogólne ćwiczenie uzdrawiające, które pomoŜe ci na nowo cieszyć się pełnią człowieczeństwa i określić nowe cele. Czasami zdarza się, Ŝe Ŝycie staje się zbyt monotonne i nudne, przestajemy odczuwać satysfakcję z tego, co robimy, a w dodatku tracimy natchnienie. PoniŜsze ćwiczenie pozwoli ci na nowo sprecyzować dąŜenia i rozwaŜyć nowe moŜliwości. EGIPSKIE ODRODZENIE Zamknij oczy. Wykonaj wydech i wyobraź sobie, Ŝe jesteś skarabeuszem zakopanym głęboko w ziemi, u podstawy korzenia, z którego czerpiesz poŜywienie. Wybierz ziarna z gleby, a potem urwij kawałek korzenia i ulep z tej mieszanki kulę, uŜywając śliny i ziemi jako spoidła. Zacznij pchać kulę przednimi nogami w górę. Gdy dotrzesz do — 224 — powierzchni ziemi, poszukaj najbardziej miękkiego miejsca i wsunąwszy kulę pod brzuch przednimi nogami przebij skorupę. Wyjdź na powierzchnię i przez chwilę zostań tam. Oddychasz teraz jak istota naziemna, a nie podziemna. Czujesz, jak twoja klatka piersiowa i płuca rozszerzają się, a twój pancerz (twarda skorupa, która tworzy twoje plecy) jest wyprostowany i długi, gdy tak stoisz w swej zielonej osłonie. Potem czujesz, jak twoje miękkie wnętrze porusza się powoli w twardym pancerzu, wspierającym się na długim, prostym kręgosłupie. Następnie, dzięki osadzonym na czułkach oczom, które mogą się obracać we wszystkie strony, dostrzegasz za sobą rzekę, a przed sobą górę. Musisz wspiąć się na tę górę, ciągle pchając kulę ziemi. Zrobisz to uŜywając przednich nóg, ramion, a nawet pleców. Teraz, w dodatku, do kuli zaczyna się przyczepiać trawa, co sprawia, Ŝe twój bagaŜ staje się coraz większy, aŜ wreszcie zasłania ci całe pole widzenia. Oczywiście, kula staje się takŜe coraz cięŜsza. Musisz uwaŜać, aby nie spadła, bo będziesz musiał zacząć od nowa. Gdy dotrzesz na szczyt góry, ujrzysz w oddali cel, który chcesz osiągnąć. Wtedy puść kulę: niech potoczy się w dół i uderzy w twój cel. Widzisz, jak rozbija się na kawałki i rozrzuca wszędzie ziarna. Wiesz, Ŝe te nasiona wypuszczą korzenie. Teraz wstań. Jesteś znów człowiekiem i zauwaŜasz, Ŝe twoje plecy prostują się. Zaczynając od najniŜszych kręgów, dotknij kaŜdego po kolei i sprawdź, czy wszystkie są na swoim miejscu. Jeśli nie, to odsuń cienką tkankę otaczającą kręg, oczyść go i rozciągnij, a potem włóŜ w odpowiednie miejsce. Przesuwaj palce w górę, aŜ dotrzesz do kręgów szyjnych. Odszukaj kręg szczytowy (drugi kręg szyjny, odpowiedzialny za obroty głowy) i wyreguluj go tak, abyś mógł wykonać całkowity obrót głowy (spójrz na rysunek kręgosłupa w ćwiczeniu dotyczącym CHORÓB ODDECHOWYCH). Następnie przejdź do kręgu obrotowego (pierwszy kręg szyjny — 225 — odpowiedzialny za skłony głowy w tył i do przodu) i wyreguluj go tak, abyś mógł swobodnie wykonać całkowity skłon, czyli dotknąć podbródkiem mostka. Po wykonaniu tych czynności stwierdzasz, Ŝe stajesz się — lub juŜ się stałeś — niezwykle wysoki. Głowę trzymasz prosto, a twój podwójny podbródek — jeśli go masz — jest zupełnie płaski. Czujesz, Ŝe kaŜdy staw w twoim ciele porusza się zupełnie swobodnie, począwszy od palców stóp, przez kości śródstopia, kostkę, kolano, kość biodrową, aŜ do miednicy. Czujesz, jak wszystkie stawy obracają się bez przeszkód, a ścięgna napręŜają się wzdłuŜ twojego kręgosłupa. Teraz wyciągnij swoje ciało w górę ku słońcu i weź kawałek złotej kuli w ręce. Gdy wspinasz się w stronę słońca, czujesz, Ŝe twoje ramiona rozciągają się, a twoje dłonie stają się czułkami. Kawałkiem słońca, który sobie wziąłeś, spal tłuszcz (jeśli go masz) ze swojego brzucha i wymasuj sobie plecy. Potem spal tłuszcz z podwójnego podbródka (jeśli go posiadasz) i ogrzej słońcem resztę swego ciała. Następnie połóŜ kawałek słońca na splocie słonecznym (około 2-5 cm poniŜej mostka), a ciepło rozejdzie się po całym ciele. Umyj ręce w słońcu, a potem rzuć wykorzystane promienie słoneczne tam, gdzie przynaleŜą. Teraz spójrz na miejsce, w którym widziałeś swój cel. Widzisz, Ŝe wszędzie wyrosły drzewa, kwiaty oraz inne rośliny. Wiesz, Ŝe wszystkie cele zostały urzeczywistnione. Zbiegnij w dół, do rzeki i przeskocz przez nią. Znajdziesz się wtedy w jasnej, przezroczystej, otwartej i rozległej przestrzeni. Cieszysz się, Ŝe tam dotarłeś. Zejdź do rzeki i wykąp się w niej. Uświadamiasz sobie, Ŝe wszystko zostało naprawione. Nie pozostawaj w wodzie zbyt długo. Wyjdź i usiądź pod drzewem, Ŝeby odpocząć. Potem otwórz oczy (w sensie dosłownym) i zobacz rzekę, otwartą przestrzeń, górę, drzewa, kwiaty i owoce. W twoich oczach nie ma smutku. Patrzysz teraz zupełnie inaczej. Wiesz, Ŝe w ciągu dwóch lat osiągniesz to, co zamierzasz. RELAKSACJA Nazwa: STAĆ SIĘ BŁĘKITNYM ŚWIATŁEM Cel: Osiągnąć stan wewnętrznego odpręŜenia. Częstotliwość: ZaleŜnie od potrzeb, przez 1-3 minuty. PoniŜsze ćwiczenie moŜna wykorzystać w sytuacji, gdy zwykłe wydechy nie odpręŜają nas, albo po prostu wtedy, gdy czujemy ogromną potrzebę zrelaksowania ciała i umysłu. STAĆ SIĘ BŁĘKITNYM ŚWIATŁEM Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, Ŝe tlen, który wdychasz, jest niebieskozłotym światłem — 226 — — 227 — utworzonym z mieszaniny bezchmurnego, błękitnego nieba oraz jaskrawozłotego słońca, natomiast dwutlenek węgla, który wydychasz, jest smugą szarego dymu, która unosi się wysoko w powietrze i w końcu znika. Widzisz, jak światło przenika do twego wnętrza, przepływa przez serce, po czym bardzo równo, łagodnie i spokojnie wędruje przez tętnice i naczynia włosowate. Uświadamiasz sobie, Ŝe twoje ciało jednocześnie odpręŜa się. Gdy błękitne światło przejdzie przez cały twój organizm, otwórz oczy. POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI Nazwa: POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI, część 1 i 2 Cel: Pozbyć się wpływu przeszłości. Częstotliwość: Raz dziennie, po.święcając 7 minut na kaŜdą część, przez 21 dni. PoniŜsze ćwiczenie wizualizacyjne stanowi doskonały sposób na zlikwidowanie wpływu minionych wydarzeń i doświadczeń na teraźniejszość. Składa się ono z dwóch części. W pierwszej staramy się naprawić wpływ świata zewnętrznego — wydarzeń i miejsc — na Ŝycie, począwszy od pierwszych dni dzieciństwa aŜ do chwili obecnej .W drugiej części korygujemy wpływ wnętrza — naszych błędów i przewinień. Wizualizacja ta okazuje się dość skuteczna, jeśli chodzi o wymazanie z pamięci uporczywych, negatywnych przekonań i doświadczeń. Mówiąc o skorygowaniu wydarzeń, miejsc, przewinień i błędów, mam na myśli naprawę twojej postawy lub przekonań dotyczących minionych przeŜyć, albo przekształcenie samych doświadczeń. Przeszłe wydarzenia moŜna potraktować jako przeświadczenia, które uparcie zachowujesz w pamięci. Niniejsze ćwiczenie pomoŜe ci zlikwidować skutki przeszłości, zmieniając twoje nastawienie czy przeświadczenie z nią związane, albo całkowicie je wymazując. — 228 — Będziesz mógł wówczas stworzyć nowe opinie, przeŜywając powtórnie przekształcone wydarzenia, stanowiące podstawę całkiem innej teraźniejszości. POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI, część 1 i 2 Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe patrzysz w lustro. Widzisz, czujesz, uświadamiasz sobie i w chronologicznym porządku, od najwcześniejszego dzieciństwa do teraźniejszości, na nowo przeŜywasz wszystkie waŜne a zarazem niepokojące wydarzenia z przeszłości; zaglądasz do miejsc, które wywarły na tobie piętno. Gdy skończysz ten rozrachunek, nie otwieraj oczu, lecz wykonaj jeden wydech. Nadal patrząc w lustro zobacz, poczuj, uświadom sobie i przeŜyj na nowo wszystkie te wydarzenia w odwróconym porządku chronologicznym, ale tym razem staraj się je naprawić. Jeśli nie będziesz mógł skorygować wydarzenia lub miejsca, zmyj je z lustra na lewą stronę, uŜywając wody ze straŜackiego węŜa. Cały czas masz zamknięte oczy. Znów wykonaj wydech. Patrząc w lustro zobacz, poczuj, uświadom sobie i przeŜyj na nowo naprawione wydarzenia oraz zmienioną teraźniejszość. Zobacz, jaki będziesz za rok, za dwa lata czy za pięć. Gdy skończysz, otwórz oczy. Następnie przeprowadź analogiczne ćwiczenie dla części 2. Tym razem nie wspominasz wydarzeń i miejsc, ale błędy oraz przewinienia ze swojej przeszłości. Pamiętaj o zachowaniu chronologicznego porządku. Gdy skończysz, otwórz oczy. SAMOODNOWA Nazwa: ODMŁODZENIE Cel: Tchnąć nowe Ŝycie w swoje ciało, oŜywić i zregenerować siły. — 229 — Częstotliwość: Raz na tydzień, przez 30 sekund do minuty na kaŜde ćwiczenie, w ciągu trzech tygodni. Kiedy czujesz niepokój i potrzebujesz cudownego środka, by odzyskać werwę, albo gdy chcesz się odmłodzić czy sprecyzować nowe cele, powinieneś wypróbować następujące ćwiczenia. Rozdział szósty ODMŁODZENIE Jak rozwinąć własne wizualizacje — osiem wskazówek 1. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Zacznij przekopywać swoje emocje łopatą, aby znaleźć w nich coś, co zostało ukryte. Weź dla siebie to, co znajdziesz. Otwórz oczy. 2. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Zerwij zapalnik bomby. Otwórz oczy. 3. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Widzisz zbliŜające się do ciebie zwierzę na pochylni. Otwórz oczy. 4. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Widzisz, jak zaganiasz dzikie konie do zagrody. Otwórz oczy. 5. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Stań się w wyobraźni kimś, kto nie jest sobą. Otwórz oczy. 6. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Jesteś aŜ po szyję zawinięty bandaŜami. Jak się czujesz? Zdejmij bandaŜe i zwiń je w kulę. Teraz otwórz oczy. 7. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Przejdź tyłem parę kroków i wsuń się w skórę pantery lub lamparta. Zobacz i poczuj, co się stanie. Potem otwórz oczy. Gdy zaczniesz wykonywać ćwiczenia wizualizacyjne, szybko się z nimi oswoisz i nawet będziesz mógł wykorzystywać obrazy, które naleŜą wyłącznie do ciebie. Do tej pory przedstawiałem ci schematy gotowych ćwiczeń. Teraz natomiast, chcąc pomóc ci stworzyć własne wizualizacje, udzielę ci ośmiu rad, które sprawią, Ŝe wyobraŜenia staną się twoim własnym, poŜytecznym i posłusznym narzędziem. 1. Pierwsza wskazówka mówi o tym, Ŝe naleŜy zawsze zaczynać od istoty problemu. NiezaleŜnie od tego, czy jest on natury fizycznej czy psychicznej, trzeba stawić mu czoło. Jeden z moich pacjentów tak bardzo cierpiał z powodu paniki i lęku wywołanego ciemnością, Ŝe pozostawienie zapalonych świateł i przetrwanie nocy bez zmruŜenia oka wydawało mu się jedynym rozwiązaniem. PoniŜej przedstawiam bardzo skuteczne ćwiczenie. Nasz cel w tym przypadku to oczywiście: spokojnie zasnąć. — 231 — ZACHÓD SŁOŃCA Przed pójściem do łóŜka włącz wszystkie światła w sypialni, usiądź wyprostowany na krześle, zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, Ŝe jesteś na łące. Jest zupełnie ciemno, ale ty wiesz, Ŝe za chwilę wstanie słońce. Widzisz, jak mrok rozrzedza się, słońce zaczyna wychylać się zza linii horyzontu i nadchodzi jasny, słoneczny dzień. Nagle czujesz, Ŝe spada na ciebie strumień promieni słonecznych i obmywając całe twoje ciało od głowy do stóp, wycisza i uspokaja cię. Gdy skończy się słoneczny prysznic, widzisz, jak kładziesz się na łące, a twoja głowa spoczywa na kępie aksamitnej trawy. Spójrz na błękitne niebo. Słońce jest wysoko, a potem zaczyna zachodzić. Patrzysz, jak znika powoli za linią horyzontu i wiesz, Ŝe teraz moŜesz juŜ zasnąć. Potem otwórz oczy, zgaś wszystkie światła i idź do łóŜka. Jak widzisz, ćwiczenie to zaczyna się od konfrontacji z problemem — spotkania z ciemnością. W pracy wizualizacyjnej trzeba równieŜ zawsze zacząć od rzeczywistych doznań danej osoby. W tym przypadku jest to bezsenność. Dla osób, które boją się podróŜy samolotem, polecam następujące ćwiczenie: ODLOT KU WOLNOŚCI Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wycisz i uspokój się, po czym wyobraź sobie, Ŝe jesteś na łące. Usiądź na trawie i poczuj łagodny podmuch wiatru. Słyszysz szczebiot ptaków. Nad głową widzisz słońce i bezchmurne niebo. Gdy poczujesz spokój, wyobraź sobie, Ŝe wsiadasz do samolotu. Masz na sobie dowolne, wybrane przez siebie zabezpieczenie. Samolot startuje, a ty odbywasz cały lot w tym ochronnym stroju, wiedząc, Ŝe nikt i nic nie moŜe cię zranić. Widzisz i czujesz, Ŝe jesteś odporny — 232 — na wszystko. Teraz siadasz obok pilota lub stajesz się pilotem i prowadzisz samolot. Zwróć uwagę na swoje emocje i wraŜenia. Potem wyląduj bezpiecznie, zeskocz ze samolotu, stań na ziemi i zdejmij swój ochronny strój. Wykonaj powoli jeden wydech i zachowaj dla siebie wszystkie pozytywne wraŜenia lub wydarzenia z lotu. Otwórz oczy. Tutaj równieŜ zaczęliśmy od sedna problemu. Jest to zasada stosowana w kaŜdym przypadku, nawet w tak powaŜnej chorobie jak rak. Poprosiłem kiedyś jedną z moich pacjentek, aby przedstawiła sobie obraz raka. Zobaczyła wówczas dwa potwory wychodzące z jaskini. Zaproponowałem, aby uŜyła kaŜdej dostępnej broni i nie tylko obroniła siebie, ale nawet zaczęła walczyć ze stworami. Innym sposobem konfrontacji z problemem — na przykład z bólem ucha — jest wejście do wnętrza ciała w miejscu odczuwania bólu i zaakceptowanie wyobraŜenia, które się zjawi. Potem trzeba tylko zrobić coś, co zlikwiduje ból. 2. Druga wskazówka brzmi: KaŜdy obraz, który się zjawi, jest dobry i prawidłowy. Nie próbuj oceniać tego, co tworzy twoja wyobraźnia; niewaŜne, czy to ma sens i czy warte jest wypróbowania. Nie staraj się teŜ inter pretować obrazów ani odgadywać ich znaczenia. Często okazuje się, Ŝe obrazy, które tworzymy, opierają się na tym, w jaki sposób mówimy o swoich problemach, albo wynikają ze snów. Jeśli zaczniesz zwracać uwagę na te dwie rzeczy, to odkryjesz doskonałe źródło gotowych wyobraŜeń. Pewna kobieta, będąca w głębokiej depresji, opisała swój stan mówiąc: „Czuję się tak, jak gdybym była na dnie studni". UŜywając słowa „studnia", stworzyła podstawę do wizualizacji, dzięki której wyszła z depresji. 3. Trzecia wskazówka mówi o tym, Ŝe trzeba wierzyć w swoje zdolności do wykorzystania własnych wyobraŜeń. Gdybyś, na przykład, był na miejscu tej kobiety, która czuła, Ŝe jest na dnie studni, na pewno chciałbyś się z niej — 233 — wydostać wspinając się po ścianie, albo korzystając ze stojącej tam drabiny. Miałbyś takŜe świadomość, Ŝe gdy wchodzisz na górę, twój nastrój poprawia się. Pamiętaj, Ŝe w wyobraźni wszystko moŜe się zdarzyć, co oznacza, Ŝe znalezienie drabiny w studni nie będzie Ŝadnym problemem. Oczywiście, niektóre potrzebne narzędzia moŜesz zawsze przynieść ze sobą. 4. Czwarta wskazówka dotyczy wpływu odczuwanych zaburzeń na rytm twego ciała. Gdy jesteśmy chorzy, te rytmy stają się zbyt szybkie lub zbyt wolne. W źle funkcjonującej tarczycy moŜe powstać stan nadczynności lub niedoczynności. Przy niedoczynności nasze ciało staje się ocięŜałe i odczuwamy senność. Gdy cierpimy z powodu nadczynności, tracimy na wadze i mamy kłopoty ze snem. Rak to następny przykład zmiany rytmu ciała: zaatakowany organ przyspiesza swój rytm, a jego komórki rozmnaŜają się z niewiarygodną szybkością. Stosując wizualizację musisz zwrócić uwagę na rytm zaburzenia. Najogólniej mówiąc, naleŜy stosować przeciwieństwo tego, co odczuwasz. Jeśli cierpisz z powodu stanu, który charakteryzuje się nadmiernym przyspieszeniem (np. stresu, niepokoju, szybkiego tętna), zastosuj wizualizację wyciszającą, aby zwolnić tempo pracy organizmu. Jeśli twój problem jest związany ze zwolnieniem rytmu, a więc z pewnymi rodzajami depresji, zmęczeniem, kamicą Ŝółciową lub nerkową, wykorzystaj ćwiczenia przyspieszające rytm ciała. Skąd masz wiedzieć, czy twój stan wskazuje na zwolnienie czy przyspieszenie? Wystarczy, Ŝe przez chwilę „wsłuchasz" się w swoje schorzenie. Na pewno poczujesz rytm swego ciała i będziesz wiedział, czy jest on zbyt szybki czy zbyt wolny. MoŜesz takŜe porozmawiać o tym z lekarzem. Przypomnij sobie kobietę na dnie studni. Była w depresji (stan zwolnienia rytmu) i musiała się z niej wydostać, co wymagało szybkiego działania. Z drugiej strony, jeśli masz przyspieszone tętno, powinieneś wyobrazić so- bie swoje serce jako motorówkę, która w słoneczny dzień sunie po tafli jeziora. Po chwili mógłbyś wyłączyć silnik, uzyskując efekt przeciwny do tego, który odczuwasz. Ujrzałbyś wówczas, jak łódź dryfuje po jeziorze i wiedziałbyś, Ŝe twoje serce bije juŜ wolniej. 5. Piąta wskazówka mówi, Ŝe zawsze moŜesz zastosować paradoksalne rozwiązanie problemu. Wiem, Ŝe ten punkt nie jest tak zrozumiały jak poprzednie. Rozwiązanie paradoksalne oznacza zastosowanie sposobu, który pozornie nie ma sensu w konkretnej sytuacji i całkowicie przeczy zasadom logiki i zdrowego rozsądku. Jeśli, na przykład, czujesz ból, to na pewno chcesz od niego jak najszybciej uciec. Paradoks polega na tym, Ŝe robimy coś zupełnie przeciwnego. Trzeba przyłączyć się do bólu, stać się nim i zamiast nazywać go „strasznym", „okropnym" i „nie do zniesienia", lepiej jest go zaakceptować. Ten na pozór bezsensowny sposób pozwoli ci przejąć kontrolę nad bólem, poniewaŜ sam akt połączenia się z nim pozbawia go prawie całkowicie władzy nad tobą. Sądzę, Ŝe dzieje się tak dlatego, Ŝe wszystkie tryby odbierania wraŜeń, emocji, wyobraŜeń czy słów mają formę myśli. NiezaleŜnie od sposobu, w jaki analizujesz swoje doświadczenia, zawsze operujesz taką właśnie formą. Kiedy spostrzegasz swój ból, wchodzisz juŜ w sferę formy myślowej. Dla niektórych ból jest związany z konkretnym obrazem, a inni go po prostu odczuwają. Zawsze jednak, kiedy się do niego zbliŜasz, przyjmuje określony kształt. Prawda ta odnosi się do wszystkich doświadczeń człowieka, zarówno wewnętrznych i subiektywnych, jak i zewnętrznych i obiektywnych. Gdy wejdziesz zatem w sferę formy myślowej, nastąpi przeobraŜenie, które albo doprowadzi do powstania nowej formy (obrazu, uczucia lub wraŜenia), albo do unicestwienia formy niepoŜądanej. NiezaleŜnie jednak od tego, co nastąpi, na pewno odczujesz ulgę. — 234 — — 235 — MoŜna zatem krótko stwierdzić, Ŝe gdy człowiek musi stanąć wobec zjawiska, które go przeraŜa lub niepokoi, zwykle odwraca się od niego. Paradoksalne rozwiązanie problemu polega na tym, by stawić mu czoło. Zamiast uciekać, musisz zrobić to, co na pewno nigdy nie przy-szłoby ci do głowy: zwrócić się ku „zmorze", która cię dławi; powitać ją i przyłączyć się do niej. 6. Szósta wskazówka dotyczy przewodników duchowych, którzy niekiedy pojawiają się w trakcie wizualizacji. śadne z ćwiczeń zamieszczonych w tej ksiąŜce nie wymaga ich istnienia i, oczywiście, wcale nie trzeba ich spotkać, by osiągnąć wspaniałe rezultaty w pracy wyobraŜeniowej. Gdybyś jednak podczas ćwiczeń natrafił na takiego przewodnika, nie wahaj się go wykorzystać: moŜe okazać się bardzo uŜyteczny. Być moŜe słyszałeś lub czytałeś juŜ o nich. W kulturze Zachodu, która nadała im postać aniołów, mają bardzo niezwykłą i długą historię. O aniołach mówi zarówno Stary i Nowy Testament, jak i Koran. Angelologia (studia nad aniołami) stała się częścią zarówno judaizmu, jak i chrześcijaństwa oraz islamu. Wszystkie te systemy wiary zakładają, Ŝe kaŜdy człowiek ma swojego anioła stróŜa (róŜnie określanego), który moŜe się zjawić zawsze, gdy zostanie wezwany. Przewodnicy duchowi przyjmują taką postać, do jakiej jesteś przygotowany. Mogą być zwierzętami, ludźmi, istotami z innych światów oraz kaŜdym stworzeniem, które zaakceptuje twoja wyobraźnia. Na początku pracy wyobraŜeniowej moŜesz wezwać swego anioła stróŜa, by ci pomógł, ale jeśli go nie zaprosisz, na pewno nie przyjdzie. Z tą wskazówką związana teŜ jest pewna nieunikniona zaleŜność: jeŜeli wątpisz w istnienie aniołów, to raczej mało prawdopodobne jest, abyś je wezwał. Przeszkodzi ci w tym twój sceptycyzm. Gdybyś jednak choć na jakiś czas odłoŜył swoje wątpliwości na bok, być moŜe uda ci się zrobić coś, o czym nawet nie śniłeś, a rezultaty twojego wysiłku mile cię zaskoczą. 7. Siódma wskazówka dotyczy związku pomiędzy rze czywistością wyobraŜeniową a Ŝyciem codziennym. Cho dzi bowiem o to, Ŝe jeśli chcesz odczuć korzyści z prze prowadzonej wizualizacji, to niezaleŜnie od tego, jakie w niej odkryjesz prawdy, jaką usłyszysz odpowiedź i ja kie otrzymasz instrukcje, musisz zastosować je w Ŝyciu codziennym, muszą stać się twoim realnym doświadcze niem. Twoje wewnętrzne przekonanie powinno znaleźć swój zewnętrzny wyraz, tak jak stało się w przypadku męŜczyzny, który podczas wizualizacji „odkrył" stół za stawiony dorodnymi owocami i warzywami. Zdał sobie wtedy sprawę z tego, Ŝe musi zmienić dietę. Przeszedł na wegetarianizm, co zresztą okazało się bardzo korzy stne dla jego zdrowia. Pewna moja pacjentka ujrzała w swoich wizjach ametyst i dlatego postanowiła kupić jeden kamień. Nosiła go na szyi, a po pewnym czasie zauwaŜyła, Ŝe znacznie zmniejszyła się ilość spoŜywanego przez nią alkoholu. Później dowiedziała się, Ŝe w niektórych kulturach ametyst juŜ od dawna był stosowany do tych właśnie celów. W trakcie wizualizacji w naszym umyśle pojawiają się instrukcje w formie obrazów. Mówią one o naszych utajonych potrzebach, które dobrze poznał ukrywający się w nas i słuŜący pomocą przewodnik. Wykorzystajmy jego sugestie zgodnie z własnymi zapatrywaniami: na pewno okaŜą się przydatne. 8. A teraz ostatnia wskazówka: Nigdy i pod Ŝadnym pretekstem nie porównuj siebie do innych. NiewaŜne, czy wrócisz do zdrowia szybciej czy wolniej niŜ twój kolega, który cierpi na to samo schorzenie co ty. Powinieneś skon centrować się wyłącznie na sobie: twoim zadaniem jest zadbać wyłącznie o siebie i swoje zdrowie. — 236 — — 237 — Niektórzy twierdzą, Ŝe wizualizacja jest formą zagłębienia się w sobie i pogrąŜenia w świecie fantazji. Trzeba jednak pamiętać o tym, Ŝe ćwiczenia wyobraŜeniowe pozwalają raczej docenić znaczenie stosunków międzyludzkich, od których przecieŜ w znacznym stopniu zaleŜy zdrowie człowieka. To właśnie dzięki wizualizacji moŜemy poznać sposoby podtrzymania zdrowych relacji, czyli takich, w których nikt nie musi się siebie wyrzekać na rzecz pragnień i dąŜeń innych ludzi. Kiedy więc przystąpisz do ćwiczeń wizualizacyjnych, zaczniesz takŜe — w sposób automatyczny — troszczyć się o siebie. To, do czego próbuję cię tutaj namówić, nie jest wcale Ŝadnym odkryciem: juŜ w I wieku n.e. rabin Hillel sformułował istotne maksymy, które polecam twojej pamięci: Rozdział siódmy Pozytywna moc uzdrawiających wizualizacji KtóŜ się o mnie zatroszczy, jeśli nie ja? Czym jestem, jeśli Ŝyję tylko dla siebie? Kiedy, jeśli nie teraz? Wizualizacja moŜe pomóc kaŜdemu człowiekowi, poniewaŜ potrafi wpłynąć pozytywnie na jego stan zdrowia. MoŜe takŜe umoŜliwić mu lepsze, pełniejsze Ŝycie. Chcę właśnie w tym miejscu — na końcu ksiąŜki — powiedzieć kilka słów na temat ogromnego znaczenia wizualizacji. Pewnego dnia mój przyjaciel wymieniał Ŝarówkę. Gdy odkręcał starą, okazało się, Ŝe nie moŜna jej w ogóle poruszyć. Postanowił uŜyć więcej siły, a wtedy Ŝarówka pękła i szkło przecięło mu dłoń w kilku miejscach. Szybko dotarł do szpitala, gdzie załoŜono mu cztery szwy. Przy okazji wykonano rutynowe badanie ciśnienia krwi. Okazało się, Ŝe jest znacznie podwyŜszone. Mój przyjaciel postanowił, Ŝe coś z tym trzeba zrobić. To „coś" oznaczało pozbycie się 15 kilogramów nadwagi i całkowitą zmianę sposobu odŜywiania. Przytoczyłem tę historyjkę, poniewaŜ chciałem podkreślić znaczenie dwóch waŜnych faktów dotyczących zdrowia. Po pierwsze to, co czasami wydaje się „złe", moŜe — 239 — przynieść „dobre" skutki. Pocięta szkłem dłoń mojego przyjaciela nie wydawała się niczym „dobrym", ale doprowadziła do bardzo pozytywnego wydarzenia: okazało się, Ŝe konieczna jest kontrola wysokości ciśnienia i pewne radykalne zmiany w diecie. Po drugie, choroba zazwyczaj uświadamia nam, Ŝe naleŜy wprowadzić jakieś poprawki w sposobie Ŝycia. W pewnym sensie choroba moŜe być „darem". UwaŜam ponadto, Ŝe jest to dar „duchowy", wyraz miłości Boga wobec człowieka i niekiedy trzeba trochę pocierpieć, aby zrozumieć jego znaczenie. Często zdarza się tak, Ŝe to właśnie cierpienie zmusza nas do podjęcia kroków prowadzących do zmian. Wiele osób nie potrafi (czy nie chce) odczytać znaczenia sygnału danego przez Boga i koncentruje się wyłącznie na uporczywym przeŜywaniu bólu. Jeszcze inni uciekają od cierpienia, nic z niego nie wynosząc, albo uzaleŜniają się od leków czy podejrzanych praktyk medycznych. Moim zdaniem samo twierdzenie, Ŝe cierpienie jest „złe", utrwala je i unieśmiertelnia, a przecieŜ to właśnie z nim walczymy. Taki stosunek do problemu nie pozwala nam odkryć jego istoty. Powiesz pewnie: „W porządku. To, co się stało, miało mnie czegoś nauczyć, ale jestem zdezorientowany, poniewaŜ nie mogę zrozumieć, czego niby miałbym się nauczyć i wcale nie czuję się lepiej niŜ przedtem". Trudno mi się jednak zgodzić z takim podejściem. Uświadomienie sobie, Ŝe całe doświadczenie nie jest całkowicie złe, to pierwszy waŜny krok na drodze do samopoznania. Gdy nauczymy się akceptować fakt, Ŝe nowe wyzwania są dla nas błogosławieństwem, nasze Ŝycie stanie się znacznie bogatsze. Moja praktyka kliniczna wyraźnie dowodzi, Ŝe gdy nastąpi taka zmiana sposobu pojmowania cierpienia, odpowiedzi na pytanie o sens choroby i jej miejsce w naszym Ŝyciu zjawiają się same. NajwaŜniejsze jest jednak, abyście pamiętali, Ŝe to my sami stwarzamy cierpienie, które nas boleśnie dotyka. Gdy coś się „zaczyna psuć", to sygnał, Ŝe umknął nam z pola widzenia podstawowy fakt, Ŝe zapomnieliśmy o sobie. W związku z tym trzeba koniecznie odkryć na nowo własną toŜsamość i odbudować przekonania. Jeśli nachodzą cię jedynie negatywne myśli i dręczą cię negatywne emocje — produkty negatywnych przekonań — to przyjmij je jako dar i bądź wdzięczny, Ŝe się pojawiły. Pamiętaj, Ŝe nawet negatywne przeświadczenia mogą stać się pozytywną siłą w twoim Ŝyciu. Są one przecieŜ nośnikami siły Ŝycia i dlatego mają moc utrzymania cię w jego nurcie. Są tunelem prowadzącym ku wolności, która pozwoli ci rozpocząć pełniejszą i szczęśliwszą egzystencję. Negatywne przekonania są sygnałem, Ŝe powinniśmy uŜyć swojej woli i rozumu po to, by ponownie się odnaleźć. Wszyscy znamy cytat z Ewangelii św. Mateusza: „Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam" (Mt 7, 7). To niezwykle prawdziwe zdanie naleŜałoby rozumieć w ten sposób: trzeba przede wszystkim przyjąć dar własnych przekonań; po drugie — zapytać, co moŜna z tym darem zrobić; po trzecie — mieć świadomość, Ŝe to, czego się nauczymy, powinniśmy wykorzystać we własnym Ŝyciu. Nie pytaj jednak, dlaczego przeŜywasz coś, co wydaje ci się złe. Im częściej zadajesz to pytanie, tym bardziej cierpisz i bardziej czujesz się zniewolony. Doprowadzisz jedynie do tego, Ŝe będziesz musiał stawiać czoło coraz to nowym negatywnym przeświadczeniom. Przyjmij więc to, co się stało, jako część twojej prywatnej historii. Pamiętaj, Ŝe zawsze moŜesz zmienić swoje reakcje na wtargnięcie przeszłych zdarzeń w twoją teraźniejszość. Wystarczy, Ŝe wpłyniesz na własne przeświadczenia, a dokonasz niezwykłych przeobraŜeń w swoich związkach z minionymi wydarzeniami. Wizualizacja pomoŜe ci spojrzeć na nie w nowym świetle — ułatwi ci to ćwi- — 240 — — 241 — czenie POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI z rozdziału piątego. Jeśli juŜ je wypróbowałeś, być moŜe na nowo odnalazłeś nadzieję i poznałeś inny sposób reagowania na przeszłe okoliczności. Sądzę, Ŝe wykorzystanie technik wizualizacyjnych oraz potęgi wyobraźni jest odzwierciedleniem potrzeb współczesnego człowieka uwikłanego we współczesne zaleŜności. Nowoczesne zasady i teorie sprawiły, Ŝe poczuliśmy się całkowicie bezsilni i niezdolni do zwalczania stresów, które niesie Ŝycie. Szczególnie obezwładniające są przekonania zakorzenione w tzw. świadomości masowej, a dotyczące groźby wojny nuklearnej, głodu oraz totalnej zagłady. Trudno jest uciec od takich poglądów, szczególnie, jeśli sami przyczyniliśmy się do ich stworzenia. Przyglądam się tym zjawiskom z pozycji szczególnej — lekarza praktyka i klinicysty, który na co dzień pracuje z ludźmi dotkniętymi takimi chorobami jak rak i AIDS. Zbierałem dokładne informacje na temat tych procesów chorobowych i odkryłem m.in., Ŝe zgodnie z danymi American Cancer Society (Amerykańskie Stowarzyszenie do Walki z Rakiem), w roku 1988 w Stanach Zjednoczonych zanotowano ogromną liczbę 985 tysięcy nowych przypadków. W znacznym stopniu przyczyniły się do tego czynniki środowiskowe: stany wysoko uprzemysłowione mają największy wskaźnik zapadalności na raka. Sądzę, Ŝe związek ten nie jest przypadkowy. Musimy sobie bowiem radzić nie tylko ze stresem wynikającym z naszych codziennych zadań, ale takŜe z napięciem spowodowanym bezmyślną eksploatacją naszej planety oraz jej skutkami, czyli zanieczyszczeniem wody, ziemi i powietrza. Nikt nie jest wolny od winy: wszyscy bierzemy udział w procesie niszczenia środowiska, a opieramy się na przekonaniu, Ŝe produkcja przemysłowa jest konieczna dla zapewnienia ludzkości „dobrego Ŝycia" i podobno ma nas to uchronić przed niedostatkiem. Być moŜe rzeczywiście uda nam się przed nim uciec, ale za jaką cenę? Z drugiej jednak strony moŜe się okazać, Ŝe na nic pójdą nasze starania i wysiłki; mimo wielkiej ceny, jaką płacimy za wygodne Ŝycie, i tak w końcu dopadnie nas głód i nędza. System immunologiczny człowieka oraz warstwa ozonu nad Ziemią to dwa układy odpornościowe, które we współczesnych czasach są szczególnie silnie zagroŜone. Bez przerwy oblęŜone i atakowane, nie mają szans, by odbudować system fortyfikacji, które mogłyby chronić przed inwazją kolejnych napastników (wirusów i zanieczyszczeń). Niektórzy naukowcy twierdzą, Ŝe AIDS to tylko początek inwazji retrowirusów (wirusów, które atakują bezpośrednio system immunologiczny). Podobno będzie ich znacznie więcej. Nie powinniśmy jednak poddawać się mrocznym przepowiedniom. Wierzę, Ŝe wyobraźnia jest jedną z tych sił sprawczych, które mogą przywrócić nam świadomość własnego człowieczeństwa i wolność. Dzięki wyobraźni znów staniemy się silni i kreatywni. Jest to dla nas nowa forma edukacji duchowej. Metody uzdrowienia siebie i naszej planety leŜą tu, w zasięgu ręki. Do najbardziej skutecznych i dostępnych naleŜy właśnie kontrolowane wykorzystanie wyobraźni. Dzięki umysłowi, który jest wolny, i swobodnemu myśleniu, którego nikt nie jest w stanie ci odebrać, twoje moŜliwości są nieograniczone. MoŜesz zrobić wszystko, co chcesz, dla siebie oraz ogółu, nawet wtedy, gdy zostaniesz fizycznie skrępowany. — 242 — — 243 — W moim gabinecie uczę pacjentów, jak mają wykorzystać pomoce (narzędzia), opisane przeze mnie w niniejszej ksiąŜce. Pracujemy bardzo szybko, wobec tego ci, którzy zdecydowali się skorzystać z metody wizualizacji, juŜ po kilku spotkaniach przejmują ster ćwiczeń i zaczynają sami panować nad swoim ciałem i zdrowiem. UniezaleŜniają się ode mnie i tylko od czasu do czasu przychodzą do kontroli. Mogę z pełnym przekonaniem powiedzieć, Ŝe terapia wizu- alizacyjna pozwala człowiekowi stać się panem samego siebie i własnym uzdrowicielem. Kiedy to następuje, pacjent potrzebuje lekarza jedynie wtedy, gdy oczekuje wsparcia w swoich uzdrawiających działaniach. Według mnie choroba oraz negatywne stany emocjonalne to skutki negatywnych przekonań. Co prawda wydaje się, Ŝe choroba jest natury fizycznej, a stany emocjonalne mają źródło w umyśle, lecz oba te zjawiska są odzwierciedleniem naszego stanu psychicznego, są wytworami naszej psychiki. Jeśli potrafisz to zaakceptować, albo przynajmniej zastanowić się nad tym, to jesteś na drodze do rozpoczęcia nowego rozdziału w swoim Ŝyciu. Rozdziału, który sam napiszesz. Rozejrzyj się, a znajdziesz wokół siebie niezliczone ilości naładowanych negatywnie informacji. Oprócz tego, oczywiście, musisz znosić uwagi przyjaciół i rodziny oraz innych osób, które uzurpują sobie prawo do wydawania opinii na temat twojego Ŝycia i — powodowane najszczerszymi pobudkami — domagają się władzy nad nim. To twoje przeświadczenia stworzyły ten chaos! To twoje dzieło! Gdy to zrozumiesz, wówczas wkroczysz na drogę ku niezaleŜności. Staniesz się panem samego siebie. Ludzie, którzy zdobywają się na wysiłek, by na nowo pokochać siebie samych i uwolnić się od syndromu ofiary, a potem całemu światu pokazują swą miłość i siłę, stwierdzają ze zdziwieniem, Ŝe świat nie pozostaje im dłuŜny i odpowiada tym samym. Wystarczy więc tylko zmienić sposób myślenia. Według tradycji chrześcijańskiej i Ŝydowskiej w kaŜdej chwili naszego Ŝycia musimy dokonywać wyboru pomiędzy Ŝyciem a śmiercią. śyć znaczy więc wybierać Ŝycie. Jeśli wybierzemy Ŝycie, decydując się jednocześnie na pozytywne myślenie, wówczas zrównamy swój rytm z rytmem wszechświata, zjednoczymy się z jego obfitością, harmonią i pięknem. I nie powinniśmy mieć w tym — 244 — miejscu Ŝadnych wątpliwości. Jest to spełnienie obietnicy, którą dano nam na początku istnienia. Wizualizacja to system pozytywnych przekonań, który pozwala człowiekowi wybrać Ŝycie. Jeśli dano nam taką moŜliwość uzdrowienia, dlaczego nie mielibyśmy z niej skorzystać? Moja bliska i droga przyjaciółka — bardzo mądra kobieta — wyjawiła mi przed śmiercią pewną niezwykłą prawdę. Poprosiłem ją, by powiedziała mi, jaki jest sens Ŝycia. Odrzekła: „Nie zwracaj uwagi na nikogo". Zawsze potrafiła powiedzieć wiele w treściwych i krótkich zdaniach, ale poniewaŜ nie do końca ją rozumiałem, poprosiłem o wyjaśnienie. Zgodziła się i znów w sposób lakoniczny dodała: „Zostań swoim panem". Dla mnie było to niezwykłe objawienie i nic więcej nie musiała juŜ dodawać. Tobie jednak powiem jeszcze coś: Potraktuj swój problem jako początek nowej drogi; przejmij ster swego Ŝycia. Niech wizualizacja pomoŜe ci stać się władcą samego siebie i najwyŜszym autorytetem. Pozwól, by twoje pozytywne myśli były zaczątkiem pozytywnych doświadczeń, a Ŝyciu jak najgłośniej odpowiedz: TAK. Spis treści Podziękowania 7 Wstęp Potęga wyobraźni 9 Rozdział 1 Postawienie sobie pytania o zdrowie Przygotowanie do wizualizacji 19 Rozdział 2 Procesy wizualizacyjne Związek ciała i umysłu 34 Rozdział 3 Skuteczne wizualizacje Droga do jedności 45 Rozdział 4 Program uzdrowienia Techniki i skuteczne wizualizacje związane z określonymi problemami 60 Rozdział 5 Zachowanie zdrowia 218 Rozdział 6 Jak rozwinąć własne wizualizacje — osiem wskazówek 231 Rozdział 7 Pozytywna moc uzdrawiających wizualizacji 239