W Warszawie zakończyła się IV edycja seminarium w cyklu

Sprawozdanie z IV edycji seminarium z cyklu INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA
NAUKI "ORGANIZACJA PRACY NAUKOWEJ W ŚRODOWISKU CYFROWYM UWARUNKOWANIA TECHNOLOGICZNE I PRAWNE"
25 maja 2011 roku w Warszawie zakończyła się IV edycja seminarium z cyklu Infrastruktura
informatyczna nauki „Organizacja pracy naukowej w środowisku cyfrowym –
uwarunkowania technologiczne i prawne”. Spotkanie zorganizowane zostało przez Centrum
Promocji Informatyki.
Pierwsze wystąpienie Otwarte modele komunikowania w nauce zostało wygłoszone przez
prof. Marka Niezgódkę, dyrektora Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania
Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego. Autor odniósł się do
nowych technologii, które umożliwiły nieznane dotąd sposoby tworzenia i udostępniania
publikacji naukowych. Omówił modele otwartego dostępu w dziedzinie publikowania oraz
główne kierunki ich rozwoju. Wspomniał o upowszechnianiu publikowania w systemie Open
Access przez Komisję Europejską, która w ramach Agendy Cyfrowej 2020, wprowadziła
zobowiązanie do udostępniania wszystkich publikacji powstałych w oparciu o finansowanie
ze środków Programu Ramowego. Prelegent przedstawił również działania realizowane w
oparciu o model otwartego dostępu, na terenie Polski: Wirtualna Biblioteka Nauki, Projekt
Strategiczny SYNAT, projekt systemowy MNiSW oraz liczne inicjatywy Federacji Bibliotek
Cyfrowych.
Kolejny referat Publikowanie naukowe w środowisku cyfrowym, zaprezentował dr Marek
Nahotko, pracownik Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Autor omówił zmiany, które zaszły w nauce w związku z jej globalizacją
oraz przedstawił badania dotyczące rozwoju publikowania czasopism elektronicznych.
Zwrócił uwagę na nową tendencję w planowaniu wydatków przez biblioteki, które coraz
częściej rezygnują z zakupu czasopism drukowanych na rzecz czasopism elektronicznych.
Przedstawił rozwój książek elektronicznych i sprzętu do ich czytania.
Ostatni referat przed przerwą - Licencje Creative Commons w obszarze nauki – wygłosił
prawnik dr Krzysztof Siewicz z kancelarii Grynhoff Woźny i Wspólnicy. Wprowadził
uczestników w zagadnienia dotyczące ochrony utworów i baz danych przez prawo autorskie.
Wskazał na różnice pomiędzy autorskimi prawami majątkowymi a osobistymi. Omówił
rodzaje licencji Creative Commons oraz podstawowe kwestie prawne związane z ich
wykorzystywaniem w obszarze nauki.
Po przerwie z referatem Wygodny dostęp do pełnej oferty biblioteki naukowej z systemem Ex
Libris Primo, wystąpili Maciej Dziubecki prezes ALEPH Polska Sp. z o.o. i Krzysztof
Lityński, konsultant ds. nowych produktów w firmie ALEPH Polska Sp. z o.o. W swoim
wystąpieniu omówili system Primo firmy Ex Libris, który pozwala na szersze przeszukiwanie
zasobów bibliotecznych. Zaprezentowali przykładowe wyszukiwanie m.in. w katalogu
bibliotecznym Monash University.
Kolejny referat OfficeObjects – Platforma Zarządzania Wiedzą dla Instytucji NaukowoBadawczych, przedstawił dr Jakub Starychowski pracownik firmy Rodan Systems S.A.
Wystąpienie dotyczyło Platformy Zarządzania Wiedzą zbudowanej na oprogramowaniu
OfficeObjects. Z platformy korzysta 9 instytutów naukowo-badawczych. Składa się ona
z wewnętrznego i zewnętrznego portalu informacyjnego oraz baz danych, a jej główna
funkcjonalność oparta jest na mapach wiedzy. Prelegent omówił model strukturalny zasobów
wiedzy oraz zaprezentował formularz metadanych, wyszukiwanie, przeglądanie dokumentów
na platformie, jak również możliwości modyfikacji i rozbudowy platformy.
Dr Paulina Studzińska-Jaksim z Oddziału Informacji Naukowej Biblioteki Głównej
Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, w swoim wystąpieniu Komunikacja naukowa na
portalach społecznościowych, wyjaśniła pojęcia komunikacji naukowej, elektronicznej
i portalu społecznościowego. Wskazała serwisy społecznościowe dla naukowców (Scientix,
Profesor, LinkedIn, ResearcherID), rodzaje narządzi do komunikacji z podziałem na
asynchroniczne (wiki, blogi, grupy dyskusyjne) i synchroniczne (video konferencje, chaty).
Podkreśliła rolę profilu na portalu, który pełni funkcję elektronicznej wizytówki oraz omówiła
wskaźnik Scholar Factor uwzględniający aktywność uczonych na forach społecznościowych.
Po przerwie, referat Cyfrowa archiwizacja publikacji naukowych – repozytoria
instytucjonalne jako czynnik wspomagający rozwój w środowisku nauki, został wygłoszony
przez dr Anetę Januszko-Szakiel z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza
Modrzewskiego. Prelegentka omówiła terminologię cyfrowej biblioteki, archiwum
i repozytorium. Zaprezentowała typologię repozytoriów cyfrowych, wśród których dokonała
podziału na elektroniczne repozytoria: bibliotek narodowych, centrów i instytutów
badawczych, sektora administracji, zarządzania, biznesu, muzealne, organizowane przez
zewnętrznych usługodawców. Zwróciła uwagę na wiarygodność zasobów cyfrowych
archiwów oraz podstawowe zalety i warunki jakie powinny one spełniać.
Ostatni referat - Infobrokering w cyfrowym obiegu informacji naukowej - wygłosiła dr Bożena
Jaskowska dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Autorka wyjaśniła pojęcia
infobrokering i infobroker oraz zasady przeszukiwania informacyjnych zasobów
elektronicznych. Zaprezentowała możliwości wyszukiwawcze baz danych za pomocą
operatorów Boole’a, maski, wyszukiwania prostego, strategii formowania klas, strategii
indeksów cytowań oraz pomnażania odwołań. Zaprezentowała przykładowe źródła informacji
naukowej w Internecie takie jak: wyszukiwarki (ogólne, multiwyszukiwarki, naukowe,
zasobów Ukrytego Internetu, specjalistyczne), katalogi (biblioteczne, stron WWW,
teleadresowe, „punkty dostępu” do Open Access), bazy danych (bibliograficzne,
pełnotekstowe), czasopisma elektroniczne, portale i wortale.
Podczas seminarium poruszono szeroki zakres zagadnień związanych z publikowaniem badań
naukowych i wyników prac w świecie cyfrowym, zwrócono również uwagę uczestników na
problemy oraz wyzwania, jakie stoją przed współczesnym światem nauki w dobie nowych
mediów.
Marzena Jarocka
Biblioteka Pedagogiczna
im. gen. bryg. prof. Elżbiety Zawackiej w Toruniu