SPAM–ZASP–FPMO–ZZAP–FZZPKiS-PZB

SPAM–ZASP–FPMO–ZZAP–FZZPKiS-PZB
Stanowisko koalicji związków i stowarzyszeń twórczych wobec
podpisania przez Prezydenta RP ustawy zmieniającej prawo
kultury.
Z żalem przyjmujemy do wiadomości fakt podpisania przez Pana Prezydenta ustawy
nowelizującej prawo kultury. Jak stwierdziliśmy w skierowanym wcześniej do Pana Prezydenta wspólnym stanowisku–apelu koalicji związków, stowarzyszeń twórczych: SPAMZASP-FPMO-ZZAP-FZZPKiS-PZB – reprezentujących łącznie istotną część organizacji
polskich instytucji kultury i ich pracowników – w tej uchwalonej przez Sejm ustawie pozostały przepisy uzasadniające wniosek o niepodpisywanie ustawy, ze względu na wadliwość, niecelowość, dyskryminacyjny i niekonstytucyjny charakter niektórych artykułów.
Ustawa nowelizująca prawo kultury od dwóch lat wzbudzała wiele kontrowersji i sprzeciwów
nie tylko środowisk artystów i pozostałych pracowników instytucji kultury, ale i licznych
obywateli uczestniczących w kulturze. Wskazywaliśmy wady projektu ustawy w kontekście
pracy aktorów, teatrów, muzyków orkiestrowych i instytucji muzycznych, tancerzy, wokalistów solowych i chórzystów, bibliotekarzy, muzealników i pracowników domów kultury.
Uwagi były wielokrotnie kierowane do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz
do Komisji Kultury i Środków Przekazu Sejmu i Senatu. Ustawa w obecnym kształcie,
z pewnością nie przyniesie deklarowanych przez ustawodawcę korzyści. Może natomiast doprowadzić do upadku lub do osłabienia wielu istniejących instytucji kultury – zwłaszcza instytucji muzycznych i teatrów.
Szczególne niebezpieczeństwa dostrzegamy w:





rozbieżności pomiędzy określeniem zadań państwa zawartym w utrzymanym w mocy art.
1 ust. 2, a dyspozycją noweli uchylającą art. 32, który obligował wszystkie instytucje kultury do realizacji zadań edukacyjnych, popularyzatorskich i wychowawczych w zakresie
twórczości i upowszechniania kultury. Wynik jest taki, że państwo ma sprawować mecenat nad działalnością, której istotne kategorie w tekście ustawy zlikwidowano.
możliwości powierzania zarządzania publicznymi instytucjami kultury – wraz z całym
majątkiem, zespołami i dotacjami na działalność – prywatnym osobom fizycznym lub
prawnym w trybie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych z ustaleniem zasad
podziału zysku – co grozi partykularyzacją i komercjalizacją publicznych instytucji kultury.
nieprecyzyjnych przepisach o możliwości łączenia i dzielenia instytucji kultury.
uchyleniu obowiązku ustalenia przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego wymogów kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania określonych stanowisk we
wszystkich państwowych i samorządowych instytucjach kultury i trybu ich stwierdzania
obowiązku uzyskiwania zgody dyrektora „instytucji artystycznej” na podejmowane przez
„pracownika artystycznego” jakiegokolwiek „zatrudnienia” albo „zajęcia” poza macierzystym teatrem, baletem, orkiestrą, chórem, filharmonią, operą, operetką lub innym zespołem, w których artysta jest zatrudniony.
Przepisy te bezpodstawnie ograniczają konstytucyjnie i ustawowo zagwarantowane powszechne wolności, prawa obywatelskie, pracownicze artystów oraz szczególną wolność
twórczości artystycznej w sferze wykraczającej poza obowiązki pracowników wobec pracodawcy, które są już dostatecznie uregulowane w istniejących i powszechnie obowiązujących
ogólnych przepisach Kodeksu pracy.
Zmiana prawa kultury to zadanie potrzebne, ale także trudne i poważne, o dużej wadze
publicznej i społecznej. Kompleksowa, rzetelnie przygotowana zmiana prawa kultury
powinna zapewniać w pełni przemyślane, racjonalne, faktycznie modernizacyjne skutki
dla kultury i różnych form działalności kulturalnej. Powstanie sensownego projektu
zmian można zagwarantować jedynie w ramach mechanizmu prawnego dialogu społecznego, po niepozorowanych konsultacjach środowiskowych przy czynnym udziale
wszystkich partnerów społecznych i interesariuszy. Nasze szczegółowe stanowisko
przedstawimy pisemnie Panu Prezydentowi i opinii publicznej. Wobec podpisania ustawy, wnioskujemy o podjęcie przez Pana Prezydenta prezydencko-społecznej inicjatywy
legislacyjnej, która umożliwi stworzenie systemu dobrego polskiego prawa kultury.
SPAM–ZASP–FPMO–ZZAP–FZZPKiS-PZB
2