D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

Sygn. akt IX Ca 615/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 listopada 2016 r.
Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący:
SSO Bożena Charukiewicz (spr.)
Sędziowie:
SO Mirosław Wieczorkiewicz
SO Jacek Barczewski
Protokolant:
sekr. sądowy Agnieszka Najdrowska
po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2016 r. w Olsztynie
na rozprawie
sprawy z powództwa R. K.
przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.
o zapłatę
na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie
z dnia 18 kwietnia 2016 r., sygn. akt X C 939/15,
I. oddala apelację,
II. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania odwoławczego.
Mirosław Wieczorkiewicz Bożena Charukiewicz Jacek Barczewski
Sygn. akt IX Ca 615/16
UZASADNIENIE
Powód R. K. wniósł ostatecznie o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 1.961 zł tytułem
odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty, kwoty 200 zł tytułem opłaty
za sporządzenie opinii oraz kosztów procesu.
W uzasadnieniu wskazał, iż pozwany zaniżył wysokość odszkodowania należnego powodowi z tytułu umowy auto casco
pomniejszając je o podatek VAT i przyjmując niższe niż obowiązujące w ASO stawki za naprawę pojazdu z powołaniem
się na postanowienia umowy, które według powoda stanowiły klauzule niedozwolone.
Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów
procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu podniósł zarzut przedawnienia, a nadto stwierdził, że nie jest trafne stanowisko powoda, który uznaje
niektóre postanowienia umowy za niedozwolone. Zarzucił, że żądanie zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy nie mieści
się w granicach odpowiedzialności pozwanego, gdyż nie przewiduje tego umowa łącząca strony.
Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą
w W. na rzecz powoda R. K. kwotę 1.860,96 zł z ustawowymi odsetkami: od kwoty 1.368,34 zł od dnia 4 czerwca 2015
r. do dnia zapłaty; od kwoty 292,62 zł od dnia 14 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powództwo
oddalił. Zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 660,95 zł. Nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu
Państwa z zasądzonego roszczenia kwotę 88,53 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. Nakazał ściągnąć od
pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 548,84 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.
Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 19 grudnia 2011 r. miało miejsce zdarzenie, w wyniku którego uszkodzeniu uległ
samochód marki F. (...) stanowiący własność powoda. Powód zawarł z pozwanym umowę dobrowolnego ubezpieczenia
autocasco w wariancie ze zniesionym udziałem własnym.
Zgodnie z zapisami przedmiotowej umowy ochroną ubezpieczeniową objęte zostały szkody polegające na zniszczeniu,
uszkodzeniu, lub utracie pojazdu wskutek określonych zdarzeń (§ 4 umowy). § 12 ust. 1 umowy stanowił, iż kwota
odszkodowania za powstałą szkodę ustalana jest zgodnie z zawartą umową, w szczególności z uwzględnieniem
wybranego zakresu ubezpieczenia, amortyzacji części oraz ustalonym udziałem własnym w szkodzie. Zgodnie z
§ 12 ust. 6 OWU 6 w przypadku ustalania wysokości szkody na podstawie jej wyceny, wysokość odszkodowania
ustala się bez podatku VAT. Zgodnie zaś z § 12 ust. 8 przy ustalaniu wysokości szkody, w przypadku opłacenia
przez ubezpieczającego składki za wykupienie amortyzacji części, nie uwzględnia się procentowego zużycia części
zamiennych.
Jak ustalił Sąd Rejonowy powód w ramach zawartej umowy miał wykupioną tzw. amortyzację częściową. Zgłosił on
powstałą szkodę ubezpieczycielowi w dniu 19 grudnia 2011 r. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady,
sporządził kalkulację szkody na podstawie wyceny, a to w oparciu o § 12 ust. 4 i 6 umowy i przyznał powodowi
odszkodowanie w kwocie 814,81 zł.
Powód zlecił wybranemu przez siebie rzeczoznawcy dokonanie wyceny wartości szkody swego pojazdu. Z opinii
rzeczoznawcy K. G. wynikało, iż koszt naprawy pojazdu wyniósł 2.183,15 zł. Koszt sporządzenia przedmiotowej opinii
wyniósł 200 zł netto.
Na skutek zdarzenia z dnia 19 grudnia 2011 r. w pojeździe marki F. (...) powstała szkoda częściowa. Całkowity średni
koszt naprawy pojazdu z uwzględnieniem technologii producenta, stawki roboczogodziny ustalonej na poziomie
średnim w regionie wyliczonej za pomocą systemu Audatex, dla warsztatu właściwego dla warsztatów dobrej klasy
i zastosowaniem wyłącznie cen części oryginalnych z sieci producenta wyniósłby 2.012,82 zł netto, tj. 2.475,77 zł z
podatkiem VAT.
Powód wysłał do ubezpieczyciela przedsądowe wezwanie do zapłaty datowane na 7 stycznia 2015 r., za przesyłkę uiścił
opłatę w kwocie 6,10 zł.
Pozew z pierwotnym żądaniem powoda co do zasądzenia kwoty 1.368,34 zł tytułem pozostałej części odszkodowania
oraz kwoty 200 zł za sporządzenie opinii, pozwany otrzymał w dniu 3 czerwca 2015 r.
Pismo procesowe, w którym powód rozszerzył powództwo do kwoty 1.961 zł z tytułu pozostałej części odszkodowania,
pozwany otrzymał w dniu 13 stycznia 2016 r.
(...) S.A. zmieniło nazwę na (...) S.A.
W ocenie Sądu Rejonowego nie był zasadny zarzut przedawnienia roszczenia podniesiony przez pozwanego, gdyż
trzyletni bieg terminu przedawnienia został przerwany przez pisemne oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu
świadczenia, co miało miejsce w dniu 18 stycznia 2012 r. Tym samym roszczenie zgłoszone w pozwie w dniu
19 grudnia 2014 r. nie uległo przedawnieniu. Za niedozwolony uznał Sąd Rejonowy zapis zawarty w § 12 ust. 6
OWU, a dotyczący ustalenia odszkodowania bez podatku VAT. Postanowienia OWU nie zostały bowiem ustalone
indywidualnie z powodem, nie podlegały negocjacji, a na ich treść powód w istocie nie miał wpływu. Zapis ten
nie uwzględnia obowiązku wypłaty odszkodowania odpowiadającego wysokości szkody i ustawy o informowaniu o
cenach towarów i usług nakładającej obowiązek uwzględnianie w cenie podatku od towarów i usług oraz podatek
akcyzowy. Nie stanowi natomiast klauzuli niedozwolonej zapis zawarty w § 12 ust. 6 o zastosowaniu stawek średnich
dla robocizny na terenie miejsca zameldowania posiadacza pojazdu, gdyż przyjęcie takiej stawki pozwala osobie objętej
ubezpieczeniem na pełne naprawienie szkody, co zostało potwierdzone przez biegłego. Ostatecznie Sąd Rejonowy
przyjął, że całkowity koszt naprawy pojazdu powoda z uwzględnieniem technologii producenta, stawki roboczogodziny
ustalonej na poziomie średnim w regionie, właściwym dla warsztatów dobrej klasy (110 zł netto) z zastosowaniem
wyłącznie cen części oryginalnych z sieci producenta wyniósłby 2.012,82 zł netto, tj. 2.457,77 zł z podatkiem VAT.
Zasadnie domagał się powód zwrotu kosztów opinii prywatnej, która była niezbędna dla ustalenia zakresu szkody i
umożliwiała sformułowanie przez powoda żądania. Odsetki za opóźnienie naliczono od chwili doręczenia pozwanemu
odpisu pozwu i pisma z rozszerzeniem żądania, gdyż powód nie wykazał by wcześniej wzywał pozwanego do spełnienia
roszczenia. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.
Powód zaskarżył powyższy wyrok w części. W apelacji zarzucił:
1.naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie, w szczególności:
- art. 363 § 2 k.c., w związku z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 23a ustawy z dnia 16.02.2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów i art. 3851 § 1 k.c., poprzez błędną jego interpretację i niepełne zastosowanie,
- art. 482 § 1 i 2 k.c. w zw. z § 13 ust. 3 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Pojazdów Mechanicznych - Autocasco,
zatwierdzonych uchwałą Zarządu (...) S.A. poprzez zasądzenie przez Sąd Rejonowy ustawowych odsetek od kwoty:
1.368,34 zł od dnia 04.06.2015 r. do dnia zapłaty, zamiast od dnia 19.01.2012 r. do dnia zapłaty, 292.62 zł od dnia
14.01.2016 r. do dnia zapłaty, zamiast od dnia 19.01.2012 r. do dnia zapłaty;
2. naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez nieprawidłowe rozliczenie kosztów postępowania, w wyniku
którego powodowi nie została zwrócona pełna kwota w wysokości 1.040zł tytułem: kosztów zastępstwa procesowego
w kwocie 600 zł, VAT od zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego 138 zł, opłaty za pełnomocnictwo 7 zł, opłaty
za przesyłkę poleconą (wezwanie przedsądowe) 6,10 zł, kosztów zaliczki za biegłego sądowego 200 zł, zwrotu opłaty
sądowej 79 zł.
Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz
powoda następujących kwot: 1961 zł stanowiącej pozostałą część odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od
19.01.2012 r. do dnia zapłaty, tytułem nieterminowego rozliczenia przedmiotowej szkody, 200 zł tytułem opłaty za
sporządzenie prywatnej opinii w przedmiotowej sprawie nr 0266/2014, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda
kosztów procesu w wysokości 1.040,10 zł wraz z kosztami postępowania apelacyjnego.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja nie jest zasadna.
Należy w pierwszym rzędzie podkreślić, że Sąd Rejonowy przeprowadził prawidłowo i wnikliwie postępowanie
dowodowe, dokonał trafnej oceny zebranego materiału dowodowego oraz logicznie uzasadnił swoje stanowisko.
Prawidłowo również zastosował przepisy odnoszące się do ustalonego stanu faktycznego. Całość rozstrzygnięcia
podziela Sąd Okręgowy.
Należy wskazać, że strony łączyła dobrowolna umowa ubezpieczenia pojazdu mechanicznego ( auto casco ), która
nie jest regulowana w ustawie, a jej materialno-prawną podstawą jest zasada swobody umów wyrażona w art. 3531
k.c. Dobrowolny charakter umowy ubezpieczenia pojazdu (auto casco) oznacza, że strony nie są zobligowane do jej
zawierania, a nadto ubezpieczający może swobodnie wybrać zakład ubezpieczeń, z którym zawrze umowę, a sama
treść umowy może być przez strony kształtowana swobodnie w ramach zakreślonych przez art. 3531 k.c. Odmiennych
natomiast charakter ma umowa odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdu mechanicznego. Ma ona bowiem
charakter obowiązkowy i jest w związku z tym regulowana przez ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach
obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
(tekst jednolity: Dz.U.2013.392 ze zm.). Rozróżnienie tych dwóch typów umów jest o tyle istotne, że skarżący
powołując orzecznictwo dotyczące umowy obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych,
wywodzi korzystne dla siebie skutki w zakresie łączącej go z pozwanym umowy ubezpieczenia auto casco.
Nie są trafne zarzuty powoda dotyczące stanowiska Sądu Rejonowego, który przyjął, iż zapis § 12 ust. 6 OWU
o zastosowaniu stawek średnich dla robocizny na terenie miejsca zameldowania posiadacza pojazdu, nie stanowi
klauzuli niedozwolonej.
Prawidłowo wskazał Sąd Rejonowy, iż fakt wpisania określonego postanowienia umowy do rejestru postanowień
wzorców umowy uznanych za niedozwolone, prowadzonego przez Prezesa UOKiK nie oznacza, iż w każdej sprawie
takie samo lub podobne postanowienie umowy będzie uznane za niedozwolone i w konsekwencji nie będzie wiązało
konsumenta. Na nieskuteczność postanowienia wzorca umowy uznanego za niedozwolony i wpisanego do rejestru
mają prawo powołać się konsumenci, ale tylko wobec pozwanego przedsiębiorcy, wobec którego zapadł wyrok.
Uprawnienie to wyłączone jest wobec każdego innego przedsiębiorcy, choćby zastosowane postanowienie umowne
było tożsame z postanowieniem wpisanym do rejestru. Wskazane przez powoda postanowienia znajdujące się w
rejestrze nie zostały stwierdzone w postanowieniach umownych strony pozwanej w niniejszej sprawie, zatem powód
nie może skutecznie powoływać się na te klauzule domagając się ich wyłączenia.
Za prawidłową natomiast należało uznać dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę braku abuzywności przedmiotowego
postanowienia umownego o zastosowaniu stawek średnich dla robocizny na terenie miejsca zameldowania posiadacza
pojazdu.
Z art. 3851 § 1 k.c. wynika, że uznanie postanowienia umowy za niedozwolone zachodzi, gdy zostały
spełnione łącznie następujące przesłanki: postanowienie nie zostało uzgodnione indywidualne, postanowienie nie
dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron, ukształtowane zakwestionowanym
postanowieniem prawa i obowiązki rażąco naruszają interesy konsumenta oraz pozostają w sprzeczności z dobrymi
obyczajami.
Nie można uznać, w ocenie Sądu Okręgowego, by ukształtowanie stawek roboczogodziny według średniej stawki
obowiązującej na terenie miejsca zameldowania posiadacza w sposób rażąco naruszało interesy konsumenta, gdyż jak
wynika z dowodu z opinii biegłego stawki te nie odbiegają w sposób znaczący od stawek za roboczogodzinę stosowaną
w autoryzowanych serwisach i jednocześnie umożliwiają przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego.
Nie są trafne zarzuty powoda dotyczące przyjętych przez Sąd Rejonowy dat naliczania odsetek za opóźnienie w
spełnieniu świadczenia przez pozwanego.
Przede wszystkim nie ma podstaw do stosowania w niniejszej sprawie, jak chce tego powód, art. 14. ust. 1. ustawy z dnia
22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, który określa terminy wypłat odszkodowania. Przepis ten odnosi się bowiem
wyłącznie do obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych, a nie do dobrowolnej umowy auto
casco, z której powód wywodzi roszczenia w niniejszej sprawie.
Termin wypłaty odszkodowania w niniejszej sprawie został przez strony uzgodniony umownie i w istocie jest
powtórzeniem ustawowej regulacji z art. 871 § 1 i 2 k.c., przy czym umowa stron nie przewidywała korzystniejszych
dla powoda terminów wypłaty odszkodowania. Trafnie uznał Sąd Rejonowy, iż sam fakt zgłoszenia przez powoda
szkody nie jest wystarczający do powstania po stronie zakładu ubezpieczeń obowiązku zapłaty odsetek. Prawidłowe
określenie żądania powinno bowiem zawierać również wskazanie wysokości żądanej kwoty odszkodowania, bowiem to
umożliwia dłużnikowi ustalenie wysokości należnych wierzycielowi odsetek. Tak sprecyzowane żądanie dłużnik zgłosił
pozwanemu dopiero w pozwie i następnie w piśmie rozszerzającym powództwo. Od tych dat należało zatem przyjąć
termin naliczania odsetek. Dodać należy, iż stanowisko to jest również zgodne z orzecznictwem, w którym przyjmuje
się, że warunkiem istnienia stanu opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego jest to, aby dłużnik znał
treść obowiązku, jaki ma spełnić (wysokość świadczenia pieniężnego), względnie czynniki, które pozwalają ustalić
wysokość tego świadczenia (wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2010 r., III CSK 308/2009).
Niezrozumiałe jest żądanie powoda zgłoszone w apelacji zasądzenia od pozwanego kwoty 200 zł tytułem kosztów
prywatnej ekspertyzy, skoro Sąd Rejonowy uwzględnił żądanie powoda w tym zakresie i kwotę powyższą zasądził od
pozwanego na rzecz powoda.
Sąd Rejonowy prawidłowo także rozstrzygnął o kosztach procesu na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., stosunkowo je
rozliczając, odpowiednio do wyniku procesu.
Mając zatem na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w wyroku.
O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na postawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 2 pkt 1 i §
10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych (tekst jednolity: Dz.U.2016.623). Powód jest stroną przegrywającą sprawę w postępowaniu apelacyjnym
i dlatego powinien zwrócić pozwanemu koszty procesu, które stanowiła opłata za czynności radcy prawnego przed
Sądem II instancji w wysokości 120 zł.