Popularyzatorski opis rezultatów projektu Głównym celem projektu
Transkrypt
Popularyzatorski opis rezultatów projektu Głównym celem projektu
Nr wniosku: 212925, nr raportu: 6478. Kierownik (z rap.): dr Katarzyna Małgorzata Majbroda Popularyzatorski opis rezultatów projektu Głównym celem projektu badawczego: Tekst, dyskurs, interpretacja. Literaturoznawcze kategorie badawcze w teorii i metodologii antropologii społeczno-kulturowej XX i XXI wieku była analiza współczesnych dyskursów antropologii społeczno-kulturowej w celu wyodrębnienia i zbadania kluczowych teorii, kategorii oraz pojęć z zakresu literaturoznawstwa (takich jak: tekst, dyskurs, interpretacja, narracja, fikcja przekład, kognitywna analiza dyskursu, poetyka i retoryka tekstu naukowego), które zasilają słownik antropologiczny, redefiniując tradycyjne kategorie badawcze tej dyscypliny oraz wyznaczając nowe tryby opisu rzeczywistości społeczno-kulturowej, wpływając na teorie (epistemologię) oraz metodologię badań antropologicznych. W tak zakreślonym kontekście zaproponowałam opis warunków epistemologicznych, a także społeczno-kulturowych, w jakich dokonał się zwrot literacki dyscypliny, otwierający drogę antropologii zwróconej ku literaturoznawstwu i literaturze. Przeprowadzone analizy tekstów antropologicznych oraz teorii humanistycznych z zakresu studiów postkolonialnych i badań postzależnościowych, a także z zakresu historii nauki i idei pokazują, że zwrot dyscypliny w kierunku literaturoznawstwa wyłonił się jako negacja modernistycznego paradygmatu nauki i wiązał się z upolitycznieniem oraz spersonalizowaniem teorii, stanowiąc krytykę praktyk zachodniego teoretyzowania, scjentystycznego modelu badań i obiektywizmu modernistycznych teorii. Przeprowadzone przeze mnie analizy pokazały, że dotychczasowe próby opisu antropologii społeczno-kulturowej po zwrocie literackim nie wyczerpują problematyki tego zjawiska W analizach tekstów /dyskursów antropologicznych wykorzystałam swoje doświadczenie i wiedzę z zakresu literaturoznawstwa oraz wykształcenie z zakresu antropologii. Wykorzystanie warsztatu filologa pozwoliło na gruntowną analizę piśmiennictwa antropologicznego, która pokazała, że kategorie literaturoznawcze w antropologii mają wpływ na formułowanie rozpoznań o charakterze teoriopoznawczym. Tym samym kategorie filologiczne występujące w teorii i refleksji metodologicznej antropologii pełnią nie tylko funkcję metafor, ale mają wpływ na jej epistemologię (interpretacja jako podstawowe narzędzie poznania, czytanie kultury, jej translacja). W ramach projektu zrealizowano cele, które wyznaczyły kierunki prowadzonych analiz. Po pierwsze, wypracowano nowatorską, systematyczną refleksję teoretyczną nad wymiarami i zasięgiem wpływu filologicznych kategorii pojęciowych oraz analitycznych na teorię, epistemologię oraz metodologię antropologii społeczno-kulturowej. Krytyczna analiza publikacji z zakresu metodologii badań jakościowych pokazała bardzo wyraźnie, że zwrot literacki i interpretatywny wpłynął na sposób rozumienia praktyki badawczej: na reintepretację miejsca i roli antropologa, refigurację wielości doświadczeń aktorów społecznych w antropologicznych tekstach, które poszerzają swoje formy i style reprezentacji tak, by zachować dialogiczny i autorefleksyjny wymiar praktyk badawczych. Po drugie, antropolodzy wykorzystują kategorie i pojęcia filologiczne, by móc ‘adekwatniej’ analizować, opisywać, wyjaśniać i diagnozować rzeczywistości społeczno-kulturowe. Wspomniane metody analizy danych mają zapewnić nie tylko triangulację metod i źródeł antropologicznego poznania. W wyraźny sposób łączą krytyczną praktykę badawczą z analizami dyskursywnych form życia społecznego. Po trzecie, w toku analiz i interpretacji tekstów antropologicznych przy użyciu filologicznych metod analizy tekstu i kognitywnych teorii dyskursu naukowego wypracowano warsztat analitycznointerpretacyjny, który umożliwia rozwinięcie teoretycznej refleksji nad teoriami i metodami współczesnej antropologii. Uzyskane wyniki badań referowałam w formie wystąpień na konferencjach naukowych, a także w pisanych przez siebie publikacjach. Wyniki badań stanowią rezultat analiz i interpretacji, których przedmiotem były publikacje zarówno antropologów prezentujących dyscyplinę rozwijaną na Zachodzie, jak i przedstawicieli polskiej antropologii. Pozwoliło to na pokazanie konsekwencji pojawienia się literaturoznawczych kategorii badawczych w teorii i metodologii współczesnej zachodniej antropologii z uwzględnieniem przebiegu i konsekwencji literaturyzacji antropologii uprawianej w Polsce. Najważniejszym rezultatem badań jest napisana przeze mnie książka pt: Clifford Geertz’s Interpretative Anthropology. Beetwen Text, Experience and Theory, która ukaże się nakładem Wydawnictwa Naukowego Peter Lang (2014). Niewątpliwą wartością tej publikacji jest to, że została napisana w języku angielskim, co umożliwi pojawienie się głosu polskiej antropologii w debacie dotyczącej literaturyzacji dyscypliny, jaka toczy się na Zachodzie. W szerszej perspektywie, książka ta umożliwi popularyzację i rozpowszechnienie uzyskanych wyników badań w nauce polskiej i światowej.