p-p - Instytut Pedagogiki - Uniwersytet Przyrodniczo

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Wydział Humanistyczny
Instytut Pedagogiki
PROGRAM PRAKTYKI
PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ
W PRZEDSZKOLU I NA I ETAPIE EDUKACYJNYM
DLA STUDENTÓW STUDIÓW I STOPNIA
KIERUNKU PEDAGOGIKA
Z/S EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA
Z WYCHOWANIEM PRZEDSZKOLNYM
Studia stacjonarne
Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Opracowały:
prof. nadzw. dr hab. Anna Klim-Klimaszewska
dr Aldona Grądzka-Tys
dr Sabina Wieruszewska-Duraj
Siedlce 2012
I. Informacje ogólne
Praktyka psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu i klasach I-III szkoły podstawowej dla
studentów studiów I stopnia przygotowujących się do wykonywania zawodu nauczyciela
organizowana jest na podstawie Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z
dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do
wykonywania zawodu nauczyciela w wymiarze nie mniej niż 30 godzin. Obejmuje ona
obserwację i uczestnictwo w różnych formach działalności wychowawczej przedszkola i klas
I-III szkoły podstawowej, realizowanych przez nauczycieli i pozostały personel oraz
samodzielną realizację zadań wychowawczych zgodnych z założeniami placówki.
Podstawowym założeniem realizacji praktyki pedagogicznej jest nabywanie przez studenta
kompetencji opiekuńczo-wychowawczych.
II. Cele praktyki psychologiczno-pedagogicznej
a) Celem praktyki jest gromadzenie doświadczeń związanych z pracą opiekuńczowychowawczą z dziećmi i uczniami na pierwszym etapie kształcenia, zarządzaniem
grupą i diagnozowaniem indywidualnych potrzeb dzieci i uczniów oraz
konfrontowanie nabywanej wiedzy psychologiczno-pedagogicznej z rzeczywistością
pedagogiczną w działaniu praktycznym w przedszkolu i szkole podstawowej.
b) W szczególności celem praktyki psychologiczno-pedagogicznej jest:
 Tworzenie warunków do gromadzenia i wzbogacenia doświadczeń sprzyjających
wielostronnemu przygotowaniu studentów do pełnienia całokształtu obowiązków
pedagoga.
 Tworzenie warunków do kształtowania refleksji pedagogicznej i twórczej postawy
wobec zjawisk pedagogicznych w naturalnych sytuacjach mających miejsce w
przedszkolu i klasach I-III szkoły podstawowej.
 Umożliwienie poznania organizacji, zasad działania oraz specyfiki funkcjonowania
przedszkola i szkoły podstawowej.
 Tworzenie warunków do zdobywania doświadczenia w zakresie stosowania metod,
form i technik pedagogicznych charakterystycznych dla przedszkola i klas I-III szkoły
podstawowej.
 Umożliwienie nabywania umiejętności doskonalenia warsztatu pracy wychowawczej
w przedszkolu i klasach I-III szkoły podstawowej.
 Umożliwienie zapoznania się z dokumentacją stanowiącą podstawę działalności
pedagogicznej przedszkola i szkoły.
 Tworzenie warunków umożliwiających uzupełnienie wiedzy psychologicznopedagogicznej zdobywanej podczas studiów.
 Umożliwienie doskonalenia umiejętności spostrzegania faktów pedagogicznych,
właściwej ich analizy i interpretacji.
 Tworzenie warunków do kształtowania właściwej postawy zawodowej pedagoga.
 Umożliwienie poznania podstawowych problemów wychowawczych ujawniających
się w przedszkolu i klasach I-III szkoły podstawowej oraz sposobów ich
rozwiązywania.
 Umożliwienie gromadzenia doświadczeń związanych z pracą pedagoga.
 Umożliwienie poznania przez studenta realiów pracy pedagogicznej w przedszkolu i
szkole podstawowej.
 Stworzenie warunków do obserwacji pracy poszczególnych pracowników przedszkola
i szkoły.
2
III.Treści praktyki psychologiczno-pedagogicznej
Treści śródrocznej praktyki psychologiczno-pedagogicznej określone są w sylabusie
przedmiotów: Śródroczna praktyka psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu i
Śródroczna praktyka psychologiczno-pedagogiczna na I etapie edukacyjnym.
2. W trakcie ciągłej praktyki psychologiczno-pedagogicznej następuje kształtowanie
kompetencji opiekuńczo-wychowawczych przez:
1) zapoznanie się ze specyfiką przedszkola i szkoły, w szczególności poznanie
realizowanych
przez
nie
zadań
opiekuńczo-wychowawczych,
sposobu
funkcjonowania, organizacji pracy, pracowników, uczestników procesów
pedagogicznych oraz prowadzonej dokumentacji;
2) obserwowanie:
a) zorganizowanej i podejmowanej spontanicznie aktywności formalnych i
nieformalnych grup dzieci/uczniów,
b) aktywności poszczególnych dzieci/uczniów, w tym dzieci/uczniów ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi,
c) interakcji dorosły (nauczyciel, wychowawca) – dziecko/uczeń oraz interakcji
między dziećmi/uczniami (w tym samym i w różnym wieku),
d) procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w grupach
wychowawczych, ich prawidłowości i zakłóceń,
e) czynności podejmowanych przez opiekuna praktyki oraz prowadzonych przez
niego zajęć,
f) sposobu integrowania przez opiekuna praktyki różnej działalności, w tym
opiekuńczo-wychowawczej, dydaktycznej, pomocowej i terapeutycznej, dynamiki
grupy, ról pełnionych przez uczestników grupy, zachowania i postaw
dzieci/uczniów,
g) działań podejmowanych przez opiekuna praktyki na rzecz zapewnienia
bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny w grupie/klasie;
3) współdziałanie z opiekunem praktyki w:
a) sprawowaniu opieki i nadzoru nad grupą/klasą oraz zapewnianiu bezpieczeństwa,
b) podejmowaniu działań wychowawczych wynikających z zastanych sytuacji,
c) prowadzeniu zorganizowanych zajęć wychowawczych,
d) podejmowaniu działań na rzecz dzieci/uczniów ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi;
4) pełnienie roli opiekuna-wychowawcy, w szczególności:
a) diagnozowanie dynamiki grupy/klasy oraz pozycji jednostek w grupie/klasie,
b) poznawanie dzieci/uczniów, ich sytuacji społecznej, potrzeb, zainteresowań i
zdolności, a także określanie poziomu rozwoju oraz wstępne diagnozowanie
dysfunkcji i zaburzeń,
c) samodzielne prowadzenie działań opiekuńczo-wychowawczych wobec grupy i
poszczególnych dzieci/uczniów w grupie,
d) sprawowanie opieki nad grupą w toku spontanicznej aktywności dzieci/uczniów,
e) organizację i prowadzenie zajęć wychowawczych (w tym zajęć integrujących
grupę i działań profilaktycznych) w oparciu o samodzielnie opracowywane
scenariusze,
f) animowanie aktywności grupy i współdziałania jej uczestników, organizowanie
pracy dzieci/uczniów w grupach zadaniowych,
g) podejmowanie indywidualnej pracy z dziećmi/uczniami (w tym z
dziećmi/uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi),
1.
3
h) podejmowanie działań wychowawczych o charakterze interwencyjnym w
sytuacjach konfliktu, zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania praw innych lub
nieprzestrzegania ustalonych zasad,
5) sprawowanie opieki nad dziećmi/uczniami poza terenem przedszkola i szkoły,
6) analizę i interpretację zaobserwowanych albo doświadczanych sytuacji i zdarzeń
pedagogicznych, w tym:
a) prowadzenie dokumentacji praktyki,
b) konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką,
c) ocenę własnego funkcjonowania w toku realizowania zadań opiekuńczych i
wychowawczych (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron),
d) ocenę przebiegu prowadzonych działań oraz realizacji zamierzonych celów,
e) konsultacje z opiekunem praktyki w celu omawiania obserwowanych sytuacji i
przeprowadzanych działań,
f) omawianie zgromadzonych doświadczeń w grupie studentów.
IV. Organizacja praktyki psychologiczno-pedagogicznej na terenie przedszkola i
szkoły
1. Student zobowiązany jest do zrealizowania łącznie 60 godzin praktyki, w tym 20
godzin śródrocznej praktyki realizowanej w ramach zajęć w uczelni (10 godzin w
ramach przedmiotu Śródroczna praktyka psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu
i 10 godzin w ramach przedmiotu Śródroczna praktyczna psychologicznopedagogiczna na I etapie edukacyjnym) oraz 40 godzin ciągłej praktyki
psychologiczno-pedagogicznej, w tym 20 godzin w przedszkolu i 20 godzin w klasach
I-III szkoły podstawowej realizowanej przez studenta indywidualnie poza zajęciami w
uczelni.
2. W trakcie praktyki studentowi zapewnia się następujące formy aktywności:
a) wizyty w przedszkolach i szkołach podstawowych;
b) obserwowanie zajęć i lekcji;
c) asystowanie nauczycielowi prowadzącemu zajęcia i lekcje;
d) omawianie zajęć prowadzonych przez nauczycieli.
3. Ciągła praktyka odbywa się równolegle z realizacją zajęć w uczelni.
4. Podczas zebrania opiekun ciągłej praktyki z ramienia uczelni informuje studentów o
celach, zasadach i sposobie realizacji treści programowych oraz o warunkach
uzyskania zaliczenia.
5. Na podstawie zaświadczenia potwierdzającego zgodę dyrektora przedszkola i szkoły
na odbycie ciągłej praktyki opiekun praktyki z ramienia uczelni wydaje studentom
skierowanie na praktykę.
6. Do obowiązków studenta odbywającego ciągłą praktykę w szczególności, należy:
a) przestrzeganie przepisów obowiązujących w miejscu odbywania praktyki;
b) wykonywanie zadań zleconych przez opiekuna praktyki w przedszkolu i szkole;
c) prowadzenie dokumentacji potwierdzającej rodzaj wykonywanej pracy z
uwzględnieniem szczegółowych wymagań zawartych w Programie praktyki i
Zasadach odbywania praktyki psychologiczno-pedagogicznej.
7. Dyrektor przedszkola i szkoły wyznacza opiekuna praktyki sprawującego
bezpośrednią opiekę nad przebiegiem praktyki.
8. Podczas odbywanej ciągłej praktyki student prowadzi dokumentację obejmującą:
a) Arkusz praktyki, w którym zamieszcza tematy realizowanych działań oraz liczbę
godzin na nie przeznaczonych, potwierdzony podpisem opiekuna;
b) dziennik praktyki zawierający:
4
 krótką charakterystykę placówki;
 charakterystykę grupy/klasy z uwzględnieniem potrzeb, zainteresowań,
zdolności, poziomu rozwoju;
 merytoryczne sprawozdanie z przebiegu praktyki z uwzględnieniem
wytycznych zawartych w Zasadach odbywania praktyki psychologicznopedagogicznej.
9. Dziennik i arkusz praktyki zatwierdza opiekun ciągłej praktyki z ramienia placówki.
V. Efekty
Po realizacji praktyki psychologiczno-pedagogicznej student:
w zakresie wiedzy:
 zna środowisko wychowawcze przedszkola i szkoły, ich specyfikę i procesy w nich
zachodzące;
 zna podmioty przedszkolnej i szkolnej działalności pedagogicznej (dzieci/uczniów,
rodziców i nauczycieli) i partnerów edukacji przedszkolnej i szkolnej oraz specyfikę
funkcjonowania dzieci/uczniów w kontekście prawidłowości i nieprawidłowości
rozwojowych;
 zna podstawową dokumentację przedszkola i szkoły (w klasach I-III).
w zakresie umiejętności:
 potrafi dokonywać obserwacji sytuacji i zdarzeń pedagogicznych
 potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz psychologii do
analizowania i interpretowania określonego rodzaju przedszkolnych i szkolnych (w
klasach I-III) sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, a także motywów i wzorów
zachowań uczestników tych sytuacji,
 potrafi posługiwać się wiedzą teoretyczną z zakresu pedagogiki i psychologii w celu
analizowania przedszkolnych i szkolnych (w klasach I-III) sytuacji pedagogicznych
oraz projektowania strategii realizowania działań praktycznych na etapie edukacji
przedszkolnej i wczesnoszkolnej,
 potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności
związane z przedszkolną i wczesnoszkolną działalnością pedagogiczną
(wychowawczą i opiekuńczą), korzystając z różnych źródeł (w języku polskim i
obcym) i nowoczesnych technologii,
 potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji
zadań wychowawczych i opiekuńczych związanych z etapem edukacji przedszkolnej i
wczesnoszkolnej,
 potrafi posługiwać się zasadami i normami etycznymi w wykonywanej działalności.
w zakresie kompetencji społecznych:
 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności; rozumie potrzebę ciągłego
dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego; dokonuje oceny własnych
kompetencji i doskonali umiejętności w trakcie realizowania działań pedagogicznych
(wychowawczych i opiekuńczych),
 ma świadomość istnienia etycznego wymiaru postrzegania dzieci/uczniów.
5
VI. Warunki zaliczenia praktyki psychologiczno-pedagogicznej
1. Śródroczną praktykę psychologiczno-pedagogiczną zalicza nauczyciel akademicki
prowadzący przedmiot zgodnie z warunkami zaliczenia określonymi w sylabusie.
2. Podstawą zaliczenia ciągłej praktyki jest zrealizowanie obowiązków wynikających z
Programu praktyki psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu i na I etapie
edukacyjnym i zadań zawartych w zasadach odbywania ciągłej praktyki
psychologiczno-pedagogicznej oraz terminowe złożenie kompletnej dokumentacji,
która obejmuje:
a) dziennik praktyk,
b) Arkusz ciągłej praktyki psychologiczno-pedagogicznej,
c) Ocenę praktyki psychologiczno-pedagogicznej, w której opiekun z ramienia
placówki wskazuje osiągnięcia studenta oraz ewentualne braki, ze szczególnym
uwzględnieniem następujących kryteriów:
 przygotowanie merytoryczne (wiedza i umiejętności),
 umiejętności z zakresu prowadzenia obserwacji,
 postawa praktykanta,
3. Zaliczenia ciągłej praktyki dokonuje opiekun z ramienia uczelni biorąc pod uwagę
następujące kryteria:
 ogólną ocenę z przebiegu praktyki wystawioną przez opiekuna z ramienia
przedszkola/szkoły,
 potwierdzone podpisami opiekuna w placówce zadania realizowane w czasie
praktyki,
 merytoryczną zawartość dokumentacji,
 kompletność, spójność i estetykę dokumentacji.
6