Wpływ użytkowania aparatu Myo T4K na przebieg artykulacji głosek

Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
The effect of treatment
with trainer Myo T4K on
articulation of consonants
Wpływ użytkowania aparatu
Myo T4K na przebieg
artykulacji głosek
Monika Łuszczuk
Wkład autorów:
1
A B C D E F
A – Plan badań; B – Zbieranie danych; C – Analiza statystyczna;
D – Interpretacja danych; E – Redagowanie pracy;
F – Wyszukiwanie piśmiennictwa
Authors’ Contribution: A – Study design; B – Data Collection; C – Statistical Analysis;
D – Data Interpretation; E – Manuscript Preparation; F – Literature Search
1
Folktandvården Dalarna, Sweden;
Public dental clinic in Dalarna, Sweden
Streszczenie
Abstract
Współzależności wad wymowy, wad innych czynności
narządu żucia oraz wad zębowo-wyrostkowych jest
ważnym problemem poznawczym. Przedstawiony w pracy
eksperyment jest przykładem rozważenia możliwości
syntezy metod terapeutycznych z różnych dziedzin,
a w szczególności włączenia standardowego ortodontycznego aparatu czynnościowego do terapii logopedycznej.
Cel: Celem pracy jest określenie wpływu użytkowania
trainera Myo T4K na likwidację wadliwych realizacji
głosek dentalizowanych. Materiał i metody: Do udziału
w eksperymencie na podstawie wstępnych badań
diagnostycznych zakwalifikowano 39 osób spełniających
określone kryteria. Podstawowym kryterium była wada
The study concerns an important issue of mutual
relationships among morphology and function, in particular
articulation, in the masticatory system. Research project
described below is an example of synthetical implementation
of therapeutic methods from various areas, specifically related
to introduction of standard myofunctional appliance to speech
therapy. Aim: The aim of the study is to delineate the effect
of myofuntional treatment in particular Myo T4K trainer use
exerts on elimination of defective execution of consonants
pronounced with additional bidental articulation. Materials
and methods: Patients included in the study underwent initial
diagnostic procedures according to predetermined criteria and
were randomly ascribed to different experimental groups. The
1
lek.stom., logopeda; dentist, speech therapist
Adres do korespondencji, correspondence address:
Monika Łuszczuk
ul. Wajdeloty 11/29
20-604 Lublin, Poland
tel.: +48 609 715 095
e-mail: [email protected]
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
151
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
wymowy, manifestująca się jako nieprawidłowa realizacja
1-12 głosek z grupy głosek dentalizowanych. Ogółem
stwierdzono 263 nieprawidłowe artykulacje głosek
dentalizowanych. Pacjentów dobrano do 2 grup badawczych
w sposób losowy. U 19 z nich jako metodę terapeutyczną
zastosowano trainer Myo T4K. Pozostali stanowili grupę
kontrolną. Pacjentów poddano obserwacji przez okres 12
miesięcy, w określonych przedziałach czasowych wykonując
konkretne badania kontrolne. Zebrane w tabelach wyniki
porównano. Wyniki i wnioski: Leczenie czynnościowe
może być wykorzystywane w terapii logopedycznej,
a trainer Myo T4K może stanowić skuteczną pomoc
w leczeniu wad wymowy głosek dentalizowanych.
Warto rozważyć usprawnienie leczenia logopedycznego
poprzez wykorzystanie dostępnych metod i narzędzi w
celu osiągnięcia trwałych efektów terapii w maksymalnie
krótkim czasie i jak najmniejszym kosztem. (Forum
Ortod. 2011; 7: 151 - 162).
Nadesłano: 2.09.2011
Przyjęto do druku: 14.09.2011
Słowa kluczowe: głoski dentalizowane,
czynnościowe, terapia logopedyczna
leczenie
main inclusion criterion was the presence of articulation defects,
that consisted of inappropriate execution of 1-12 consonants
with additional bidental articulation. Overall number of 263
defective executions were diagnosed initially. In order to follow
experimental assumptions, patients were divided randomly
in two groups. Control group consisted of 20 persons. Group
of 19 subjects was enrolled to Myo T4K therapeutic trial.
Control evaluation was performed in all patients from both
groups in predetermined scheme. Observational results were
documented and summarize in prepared study sheets. Results
and conclusion: Myofunctional treatment may be used in
speech therapy, and trainer Myo T4K can be an effective aid in
the treatment of speech defects of consonants with additional
bidental articulation. It seems reasonable to consider the
possibility of improving the speech therapy through use
of all available methods and appliances to achieve lasting
therapeutic effects in shorter time and with less costs.(Orthod.
Forum 2011; 7: 151 - 162).
Received: 2.09.2011
Accepted: 14.09.2011
Key words: dentals, myofunctional training, postalveolars, prepalatals, speech therapy
Wstęp
Introduction
Rozwój czynności narządu żucia następuje pod
wpływem ośrodkowego układu nerwowego. Wszystkie
czynności takie jak połykanie, oddychanie, mówienie
realizowane są przy udziale tego samego unerwienia
i umięśnienia jamy ustnej. Dzięki rozwojowi kory
mózgowej możliwe stało się wyspecjalizowanie przedniego
odcinka przewodu pokarmowego i skojarzonego z nim
układu oddechowego na potrzeby mówienia (1). Istniejące
od początku ważne dla życia odruchy bezwarunkowe,
zabezpieczające podstawowe procesy życiowe, takie jak
oddychanie czy pobieranie pokarmów, w miarę dojrzewania,
sukcesywnego rozwoju anatomicznego i nabywania
doświadczeń przekształcają się lub stymulują powstawanie
szeregu odruchów warunkowych. Bodźce czynnościowe
z kolei wpływają pobudzająco na rozwój kości szczęki
i żuchwy, kształtowanie łuków zębowych i warunki zgryzowe. Równolegle z czynnościami związanymi z pobieraniem
pokarmu współistnieje równie ważna dla podtrzymania
życia czynność oddychania. Jednocześnie rozwija się
mimika twarzy, związana z działaniem mięśni wyrazowych
oraz zsynchronizowane procesy zmierzające do czynności
mówienia (1,2,3). Naturalne ruchy wykonywane przy
czynnościach pokarmowych są treningiem dla przyszłej
czynności mówienia. Najlepszym treningiem jest sama
czynność mówienia. W prawidłowo działającym narządzie
żucia istnieje ścisła korelacja miedzy poszczególnymi
Functional development of masticatory system is
under strong influence of central nervous system. The
same nerves and muscles of oral cavity take part in
entire spectrum of its actions, ie swallowing, breathing
and articulation. Development of cerebral cortex lead
to functional specialization of a fore part of alimentary
canal and respiratory system in the context of speech
(1). Important primitive unconditional reflexes
which are present since delivery, secure major vital
processes like: breathing and feeding. These reflexes,
along with progressive anatomical and functional
development and continuous learning process, evolve
or stimulate appearance of new conditional reflexes.
Functional impulses stimulate development of
maxillar and mandibular bones, shape of tooth arches
and occlusion. Feeding functions coexist with vitally
important structures responsible for breathing. There is
simultaneous development of facial mimics, related to
facial expression and synchronized processes leading to
articulation (1,2,3). Natural movements executed during
feeding serve as practical training for future articulation
functions. All specific elements are tightly correlated
in properly functioning masticatory system (4,5,6).
Antagonistic muscle groups are functionally balanced
and cooperate in proper formation of individual parts
of masticatory system. They also influence correct
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
152
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
jego elementami (4,5,6). Antagonistycznie działające grupy
mięśni, zachowując wzajemną czynnościową równowagę
współdziałają w prawidłowym kształtowaniu poszczególnych
elementów narządu żucia i wpływają na prawidłowy przebieg
czynności fizjologicznych (3).
Artykulacja to czynność obwodowych narządów mowy,
polegająca na zmianie w czasie kształtu, położenia oraz
kontaktu pomiędzy poszczególnymi elementami układu,
jaka ma miejsce podczas wymawiania głosek. W ontogenezie
rozwój sprawności motorycznych narządów artykulacyjnych
postępuje równolegle z rozwojem mowy (2). Umiejętność
wypowiadania poszczególnych głosek nabywana jest
etapowo w określonej kolejności. W rozwijającej się
małej jamie ustnej z dużym, grubym i mało precyzyjnym
językiem przed dźwiękami trudniejszymi w pierwszej
kolejności realizowane są dźwięki łatwiejsze, o mniej
skomplikowanej i precyzyjnej artykulacji i łatwiejszym
do znalezienia miejscu realizacji. Jednocześnie ma miejsce
rozwój innych podsystemów języka (7,8,9). Rozwój mowy
jest procesem uwarunkowanym zarówno biologicznie,
jak i społecznie (10). Rozwój czynności mowy rozpoczyna się
od przyswojenia, zakodowania i utrwalenia w ośrodkowym
układzie nerwowym wzorców słuchowych. Odtwarzane
dźwięki, początkowo nieprawidłowe, wielokrotne powtarzane
i korygowane ostatecznie osiągają właściwą formę. Dzięki
obecności w jamie ustnej receptorów czuciowych i proprioreceptorów wielokrotne powtarzanie pozwala na
utrwalenie w ośrodkowym układzie nerwowym wzorców
położenia narządów artykulacyjnych podczas artykulacji
dźwięków mowy i dowolne ich odtwarzanie według
określonych zakodowanych wzorców ruchowych. Wraz
z rozwojem kory mózgowej mowa ulega udoskonaleniu,
rozwija się jej rozumienie dzięki odbieraniu, kojarzeniu
i kodowaniu bodźców wzrokowych (2,3). Rozwijający się
słuch fonematyczny, dzięki analizie i syntezie słuchowej,
stanowi podstawę rozróżnienia dźwięków mowy, co
jest istotną kontrolą i podstawę rozwoju prawidłowej
artykulacji (11,12,13).
execution of functions (3).
Articulation is a function of peripheral speech
organs, that consists of time dependant alterations of
shape, position and relations among its parts during
pronouncing of vowels. Development of motor skills of
the articulators is parallel to the development of speech
(2). Expression abilities of individual segments are
acquired gradually in specific order. In small developing
oral cavity with large and awkward tongue, easier
sounds requiring less complex and specific articulation
with easy accessible implementation spot precede
difficult sounds. There is simultaneous development
of other speech subsystems (7,8,9). Development of
speech is conditioned by both biological and social
factors (10) and begins with assimilation, encoding
and consolidation of auditory patterns in the central
nervous system. Sounds that are initially executed
inappropriately, after multiple repeats and corrections
achieve proper form of spelling. Due to sensitive and
proprioceptive receptors which are located in oral
cavity, multiple repeats enable central consolidation of
articulators spatial arrangement during articulation.
Continuously, these patterns of articulation may be
electively reproduced according to encoded motor
models. Speech improves along with development of
cerebral cortex. Understanding of speech improves
due to reception, consolidation and encoding of visual
stimuli (2,3). Phonematic audition, with auditory
synthesis and analysis, forms a mainstay of recognition
of individual speech sounds and is pivotal in control and
development of correct articulation (11,12,13).
Cel
Aim
Celem pracy jest określenie wpływu użytkowania
trainera Myo T4K na likwidację wadliwych realizacji
głosek dentalizowanych.
The aim of the study is to delineate the effect of
myofunctional treatment in particular Myo T4K trainer use
exerts on elimination of defective execution of consonants
pronounced with additional bidental articulation.
Materiał i metody
Materials and Methods
Pacjenci do udziału w eksperymencie zostali zakwalifikowani na podstawie wstępnych badań diagnostycznych według
określonych kryteriów i dobrani do grup badawczych
w sposób losowy. Podstawowym kryterium była wada
wymowy, manifestująca się jako nieprawidłowa realizacja od
Patients included in the study underwent initial
diagnostic procedures according to predetermined
criteria and were randomly ascribed to different
experimental groups. The main inclusion criterion was
the presence of articulation defects, that consisted of
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
153
Badania kliniczne
Tom 7, nr 3, 2011
Clinical research
Volume 7, no 3, 2011
1 do 12 głosek z grupy głosek dentalizowanych. Z udziału
w eksperymencie wyłączono pacjentów z wadami
wymowy innych głosek oraz z innymi wadami wymowy,
za wyjątkiem wad artykulacji głoski r, co jest związane
z kolejnością nabywania głosek w rozwoju mowy
(7,8,9), a także pacjentów z wadami artykulacji głosek
dentalizowanych, jeśli istniało podejrzenie, że mogłyby
kształtować się na określonym podłożu np. na tle
zaburzeń słuchu fonematycznego czy wad zgryzu.
Wszyscy zakwalifikowani do udziału w eksperymencie
pacjenci znajdowali się w okresie wymiany uzębienia,
ale ze względu na zniekształcone brzmienie nawet
prawidłowo artykułowanych dźwięków w przypadku
braków zębowych, wymagano, aby u wszystkich w jamie
ustnej obecne były siekacze przyśrodkowe oraz pierwsze
trzonowce stałe w I lub II przejściowej klasie Angle’a.
Do udziału w eksperymencie dopuszczono pacjentów
z nieprawidłowościami o niewielkim nasileniu istniejącymi
wyłącznie w odcinku przednim, takimi jak: asymetrie,
przesunięcie linii pośrodkowej, zaburzenia pozycji zębów
w łuku zębowym, zmiana kąta nachylenia osi zęba
czy przemieszczenia pojedynczych zębów. Do udziału
w eksperymencie dopuszczono pacjentów z towarzyszącymi dysfunkcjami narządu żucia, takimi jak infantylne
połykanie i nieprawidłowy tor oddechowy. Przedział
wiekowy pacjentów biorących udział w eksperymencie
obejmował grupę 6-10–latków. Wiek pacjentów określano
w momencie rozpoczęcia eksperymentu.
Podstawowym kryterium doboru do udziału w eksperymencie była wada wymowy, manifestująca się jako
nieprawidłowa realizacja 1-12 głosek z grupy głosek
dentalizowanych. Do dokładnego badania artykulacji
posłużyła Karta badania artykulacji, skonstruowana
na bazie kwestionariusza obrazkowego Demel (2).
W badaniu podstawowym oceniano systemową sprawność
językową (10,14,15,16) ze szczególnym uwzględnieniem
sprawności w zakresie realizacji głosek przedniojęzykowo –
zębowych: s, z, c, ʒ (szeregu syczącego), przedniojęzykowo
– dziąsłowych: š, ž, č, ǯ (szeregu szumiącego) oraz
środkowojęzykowych: ś, ź, ć, ʒ́ (szeregu ciszącego) (17,18).
Wymowę pacjenta zarówno oceniano słuchowo i wzrokowo
dwukrotnie: bezpośrednio i pośrednio, odtwarzając
zarejestrowane podczas spotkania nagranie.
W przebiegu zaplanowanego eksperymentu najistotniejsze
znaczenie miała ocena nadawania mowy w aspekcie
fonetycznym. W badaniu ortodontycznym (19,20) oceniano
przede wszystkim obraz wewnątrzustny ze szczególnym
naciskiem na analizę zgryzu w odniesieniu do trzech
płaszczyzn przestrzennych. Badając czynności narządu żucia,
ocenie poddano sprawność motoryczną mięśni wewnątrzi zewnątrzustnych, ogólną czynność stawów skroniowożuchwowych oraz przebieg czynności fizjologicznych,
takich jak: połykanie, oddychanie czy żucie (21,22). Badania
uzupełniające i specjalistyczne wykonywano wyłącznie
inappropriate execution of 1-12 consonants pronounced
with additional bidental articulation. Patients with
articulation defects related to other sounds were
excluded from the study, with the exception of consonant
“r” , which is a consequence of specific order of learning
process (7,8,9). Exclusion criterion was also defects of
consonants with additional bidental articulation that
developed secondarily to other problems, e.g. disorders
of phonematic audition or occlusion disorders. All
patients included in the study were during transitional
period, including criterion was presence of both central
incisors and Angle Class I or II. Patients were allowed to
participate in the experiment only with mild disorders
exclusively in anterior portion i.e. asymmetry, midline
shift, teeth dislocation in alveolar arch, alteration of
dental axis tilt angle or translocation of single tooth.
Patients were also allowed to take part in the study
if they had dysfunction e.g. infantile swallowing and
inappropriate breathing pattern. Group of patients
included consisted of 6 to 10-year-old children. Age was
determined in the moment of experiment initiation.
The main inclusion criterion was pronunciation
defect, presented as an inappropriate execution of
1-12 consonants pronounced with additional bidental
articulation. Detailed articulation evaluation was
accomplished with „Karta badania artykulacji” form,
elaborated on the basis of pictorial questionnaire by
Demel (2). In the main part of evaluation, systemic
speech dexterity (10,14,15,16) was assertained with
particular concern on appropriate execution of dentals:
s, z, c, ʒ , post-alveolars: š, ž, č, ǯ and prepalatals: ś, ź,
ć, ʒ́ (17,18). Speech was assessed both in auditory and
visual manner, two times: directly and indirectly, with
playback of previously recorded sessions. The most
important issue in the course of our experimental
study was evaluation of speech transmission in a
phonetical aspect. In orthodontist evaluation (19,20)
the main concern was an intraoral view, particularly,
analysis of occlusion with respect to three spatial
planes. Myofuntional evaluation consisted of intraand extraoral muscles functional assessment, general
assessment of temporo-mandibular joints function and
execution of physiological processes i.e. swallowing,
breathing and chewing (21,22). Supplementary and
expertise examinations were performed exclusively
when required to exclude possible secondary causes of
articulation defects. The only exception was assessment
of phonematic audition (23), which was performed in
all subjects prior to the experimental study.
In order to follow experimental assumptions, patients
were divided randomly in two groups. Control group
(KTR) consisted of 20 persons. Group of 19 subjects was
enrolled to Myo T4K therapeutic trial (T4K). Myo T4K is
a soft, elastic device used in the initial period of biphasic
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
154
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
w razie potrzeby przy weryfikacji do badań w celu
wykluczenia pacjentów mających problemy z mówieniem,
kształtujące się na zupełnie innym tle. Wyjątek stanowiło
badanie słuchu fonematycznego (23), które wykonano
u wszystkich pacjentów przed rozpoczęciem eksperymentu.
W celu realizacji założeń zaprojektowanego eksperymentu utworzono 2 grupy badawcze. Pacjentów dobrano losowo
do każdej z nich. Kontrolę stanowiła grupa licząca 20 osób.
U 19 pacjentów jako metodę terapeutyczną zastosowano
trainer Myo T4K, miękki i elastyczny aparat,
wykorzystywany w początkowym etapie dwufazowego
systemu TRAINER. Trainer Myo T4K jest aparatem
czynnościowym, zaprojekto-wanym z intencją prowadzenia
terapii mięśniowo–czynnościowej i szeregowania zębów
(24,25,26). Aparat skonstruowano w taki sposób, by
aktywnie przywracać prawidłową czynność języka,
mięśni okrężnych ust, korygować nieprawidłową funkcję
oddychania oraz wywierać korzystny wpływ zarówno
na ustawienie zębów, jak na rozwój twarzy w okresie
uzębienia mieszanego. Pacjentów zakwalifikowanych
do udziału w badaniach poddano obserwacji przez
okres 12 miesięcy. W pierwszym etapie, trwającym 6
miesięcy, pacjentów z grupy badanej poddano terapii
z użyciem trainera T4K, w drugim - pacjentów z obydwu
grup poddano jedynie obserwacji. Pacjenci z grupy
kontrolnej przez cały okres poddani byli jedynie
obserwacji. Cząstkowe badania kontrolne wykonywano
u wszystkich pacjentów z obydwu grup w określonych
momentach czasowych: przed rozpoczęciem działań
terapeutycznych tj. w miesiącu 0 (T1), w miesiącach
3 (T2) i 6(T3) oraz na końcu tj. w 12 miesiącu trwania
eksperymentu (T4). Wyniki zanotowano w odpowiednich
kartach, stanowiących dokumentację, dotyczącą realizacji
założeń eksperymentu. Zbiorcze wyniki dla poszczególnych
grup zanotowano w tabelach (Tab. 1 i 2) w celu ich dalszej
analizy i porównania.
TRAINER system. Trainer Myo T4K is a myofunctional
appliance. Its main role is to produce a balance between
the muscles, correct and treat all dysfunction in
particular improper breathing or swallowing, correct
of teeth position and stimulate effective both bones
and facial growth and development during transitional
period. (24,25,26) Patients included in the study were
followed up for 12 months. This period of time was
divided in two stages. In the first stage, lasting 6 months,
patients from experimental group were treated with
trainer T4K. In the second stage, patients from both
groups underwent surveillance only. Control evaluation
was performed in all patients from both groups in
predetermined scheme: before therapeutic trial was
introduced (T1), in month 3 (T2) and 6 (T3), and finally
in 12 month of experimental study (T4). Observational
results were documented in prepared study sheets.
Overall results in respective groups are summarized in
Table 1 and 2.
Wyniki
Results
U 39 pacjentów biorących udział w eksperymencie
w momencie jego rozpoczęcia stwierdzono ogółem 263
wadliwe realizacje głosek dentalizowanych, w tym 57
nieprawidłowości w grupie głosek szeregu ciszącego
(21,67%), 104 - szeregu syczącego (39,54%), a 102 szeregu szumiącego (38,78%).W grupie kontrolnej (KTR)
stwierdzono127 zaburzeń, a w grupie badanej (T4K)- 136.
Z obserwacji pacjentów w czasie trwania eksperymentu
tj. w okresie kolejnych 12 miesięcy można zauważyć, że
wraz z upływem czasu ilość nieprawidłowych realizacji
głosek dentalizowanych w obydwu grupach maleje (Ryc.1).
W grupie badanej (T4K) w ciągu pierwszych 3 miesięcy
redukcja procentowej ilości nieprawidłowych realizacji
głosek dentalizowanych sięga 57,36% i jest nawet większa
In 39 patients included in the study, overall number of 263
defective executions of consonants with additional bidental
articulation were diagnosed initially. This group consisted
of 57 abnormalities related to prepalatals (21.67%), 104
related to dentals (39.54%) and 102 abnormalities of postalveolars (38.78%). We found 127 abnormalities in control
group (KTR) and 136 abnormalities were discovered in
experimental group (T4K).
In the follow-up period of 12 months, we noticed
gradual decrease in overall number of defective executions
of consonants with additional bidental articulation in
both groups (Fig. 1). In the experimental group (T4K)
percentage reduction of defective execution of consonants
with additional bidental articulation reached 57.36% in
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
155
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
niż w 12 miesiącu w grupie KTR. W ciągu kolejnych
3 miesięcy osiąga 67,65%, aby ostatecznie dojść do 73,53%.
Największy spadek we wszystkich szeregach jest widoczny
w okresie pierwszych 3 miesięcy, następnie dynamika
zmian łagodnie maleje. Najlepsze rezultaty obserwowano
wśród głosek szeregu syczącego, gdzie już w pierwszym
okresie ilość nieprawidłowych realizacji zmniejszyła się
5-krotnie, a do końca trwania eksperymentu pozostało
jedynie 17,39% wadliwie realizowanych głosek. Wśród
głosek szeregu szumiącego obserwowano spadek rzędu
51,86% w ciągu pierwszych 3 miesięcy, 62,97% w kolejnych, a 70,38% pod koniec trwania eksperymentu.
Najmniej podatne za zmiany okazały się głoski szeregu
ciszącego, gdzie w ciągu pierwszych 3 miesięcy redukcja
osiągnęła poziom 39,89%, w kolejnych trzech 55,56%,
a pod koniec trwania eksperymentu realizacja 33,33%
głosek w tej grupie nadal nie uległa poprawie.
W grupie kontrolnej (KTR) redukcja procentowej ilości
nieprawidłowych realizacji głosek dentalizowanych
przebiega w sposób łagodny, proporcjonalnie do upływu
czasu. W ciągu pierwszych 3 miesięcy jest niewielka
(5,55%), w kolejnym okresie dochodzi do 32,32%,
aby ostatecznie osiągnąć 52,78%. Analizując zmiany
w poszczególnych szeregach przez okres 12 miesięcy
można dostrzec minimalnie lepsze rezultaty dla głosek
szeregu syczącego (56,9%) i szumiącego (60,43%)
niż dla całej grupy głosek dentalizowanych. Głoski
szeregu ciszącego najtrudniej poddają się autokorekcie
i po zakończeniu eksperymentu ponad 76% nadal
realizowanych było nieprawidłowo.
the first 3 months, which even outgrew the number of
reduction in 12 month in KTR group. In T4K group reduction
reached 67.65% in 6 months, and finally 73.53% at the
end of the study. The most prominent effect related to all
sounds group was visible in the first 3 months of therapy.
In the consecutive months dynamics of reduction slowly
decreased. The best effect was observed in the group of
dentals, where number of defective executions decreased
5-fold in the first stage of the study. Finally only 17.39% of
incorrect pronunciation related to dentals persisted until
the end of the study. Among post-alveolars reduction rate
was 51.86% in the first 3 months, 62.97% in the end of next
3 months and 70.38% at the end of experimental study.
The least effect was observed in prepalatals, with reduction
rate of 39.89% in the first 3 months, 55.56% in 6 months.
At the end of the study 33.33% of defective executions
in prepalatals did not improve. In control group (KTR)
reduction rate of defective pronunciation of consonants
with additional bidental articulation remains stable and
is proportional to the overall time of exercise. In the first
3 months reduction rate was 5.55%, in the 6 months
reached 32.32%, and finally 52.78%. Respective analysis
of individual sound groups during 12 months study period
showed that slightly better results related to dentals
(56.9%) and post-alveolars (60.43%), contrary to entire
group of consonants with additional bidental articulation.
Prepalatals responded poorly to autocorrection exercises
and more than 76% of them were executed defectively at
the end of the study .
Dyskusja
Discussion
U 39 pacjentów biorących udział w eksperymencie
w momencie jego rozpoczęcia stwierdzono ogółem 263
wadliwych realizacji głosek dentalizowanych, w tym
w grupie KTR 127 zaburzeń, a w grupie T4K - 136. Można
zauważyć, że wraz z upływem czasu ilość nieprawidłowych
realizacji głosek dentalizowanych w obydwu grupach
maleje (Ryc. 2.1). W grupie KTR tempo zmian jest łagodne,
proporcjonalne do upływającego czasu, w grupie T4K
przebieg zmian jest bardzo dynamiczny w początkowym
okresie, a następnie gwałtownie maleje. W ciągu pierwszych
3 miesięcy różnica w procentowej ilości nieprawidłowych
realizacji głosek dentalizowanych w obydwu grupach wynosi
aż 51,81%, po 6 miesiącach 35,33%. Ostatecznie po 12
miesiącach trwania eksperymentu u pacjentów użytkujących
aparat trainer T4K pozostało o 20,75% mniej wadliwych
realizacji głosek dentalizowanych niż w grupie KTR.
U pacjentów biorących udział w eksperymencie
stwierdzono 57 nieprawidłowości wśród głosek
szeregu ciszącego, w tym 21 w grupie KTR i 36 w grupie
T4K. W obydwu grupach zaburzenia głosek szeregu
In the group of 39 patients participating in the study,
263 defective executions of consonants pronounced with
additional bidental articulation were diagnosed initially,
127 and 136, in KTR and T4K respectively. In follow-up
period, the number of defective executions decreased in
both groups (Fig. 2.1). In KTR group gradual, slow and
time dependant reduction was observed, contrary to
T4K group where the changes were most prominent in
the first stage and then dynamics rapidly diminished.
In the first 3 months, difference in defective executions
of consonants with additional bidental articulation
between both groups was 51.81%, and 35.33% after 6
months. Finally, after 12-months follow-up retention of
defective executions was by 20.75% lower in the T4K
group compared to KTR group.
In the experimental group 57 defective executions
related to prepalatals were diagnosed, 21 in KTR and 36
in T4K. In both groups, the least response was related to
defective pronunciation of prepalatals. However, better
improvement was observed in T4K group. In 3 months, all
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
156
Badania kliniczne
Tom 7, nr 3, 2011
Clinical research
Volume 7, no 3, 2011
ciszącego okazały się najmniej podatne za zmiany, przy
czym w grupie użytkującej aparat T4K obserwowano
większy odsetek poprawnych realizacji po zakończeniu
eksperymentu niż w grupie KTR. Po 3 miesiącach
w grupie KTR wszystkie głoski szeregu ciszącego
nadal są realizowane nieprawidłowo, a w grupie T4K
zaobserwowano poprawę w 38,89% nieprawidłowych
realizacji. Po 6 miesiącach różnica w procentowej ilości
wadliwych realizacji pomiędzy grupami wynosi 46%, a po
12 miesiącach 42,83% (Ryc. 2.2). W grupie głosek szeregu
syczącego stwierdzono ogółem 104 nieprawidłowe
artykulacje, w tym 58 w grupie KTR i 46 w grupie T4K.
Największą redukcję w procentowej ilości zaburzeń
w grupie użytkującej aparat trainer T4K obserwowano
w ciągu pierwszych 3 miesięcy, a różnica pomiędzy
grupami wyniosła aż 74,84%. W kolejnych okresach
w grupie T4K zmiana była bardzo niewielka. W 6 miesiącu
trwania eksperymentu różnica w procentowej ilości
nieprawidłowych realizacji głosek szeregu syczącego
była równa 48,12%, aby ostatecznie osiągnąć 25,71%
(Ryc. 2.3). Wśród głosek szeregu szumiącego stwierdzono
ogółem 102 nieprawidłowe realizacje, w tym 48 w grupie
KTR i 54 w grupie T4K. Głoski szeregu szumiącego
w dużym stopniu poddały się leczeniu, zwłaszcza
w okresie początkowym, ale także w największym stopniu
podlegały samoistnej, choć powolnej autokorekcie.
W 3 miesiącu trwania eksperymentu różnica między
grupami w ilości nieprawidłowych realizacji głosek
szumiącychwynosiła 41,42%, w 6 miesiącu już tylko
23,37%, a w 12 miesiącu jedynie 9,95% (Ryc. 2.4). Wśród
głosek dentalizowanych po zakończeniu eksperymentu
w grupie użytkującej aparat trainer Myo T4K najmniej
wadliwych realizacji pozostało w szeregu syczącym, ale
największą różnicę w procentowej ilości nieprawidłowych
artykulacji zaobserwowano w szeregu ciszącym.
prepalatals were still executed defectively in KTR group,
contrary to T4K group where reduction of defective
execution reached 38.89%. In 6 months, difference in
proportion of defective executions between both groups
was 46%. In 12 months the difference was 42.83%
(Fig. 2.2). In respect to dentals, overall number of 104
defective articulations were diagnosed, 58 in KTR group
and 46 in T4K group. The most prominent reduction in
the number of abnormalities among patients using T4K
trainer was observed in the first 3 months. The difference
was 74.84% between both groups. In consecutive
months the rate of reduction was minimal. In 6 months,
difference in proportions of defective pronunciation of
dentals was 48.12%, finally reaching 25.71% (Fig. 2.3).
Among post-alveolars overall number of 102 defective
executions were diagnosed, 48 in KTR and 54 in T4K.
Post-alveolars improved significantly during treatment,
especially in the first period of experimental study.
Additionally, they responded considerably but slowly to
autocorrection exercises. In the 3rd month of the study,
difference in proportions of defective articulation of
post-alveolars was 41.42%, in 6 months was 23.37%,
finally reaching 9.95% (Fig. 2.4). In the end of the study,
proportion of defective articulation of consonants with
additional bidental articulation in T4K group was the
least in relation to dentals, but the greatest difference
in proportions of defective executions was observed in
relation to prepalatals.
Podsumowując:
1. Ogółem pod wpływem użytkowania trainera Myo T4K
procentowa ilość nieprawidłowych realizacji głosek
dentalizowanych zmniejszyła się. Po 12 miesiącach
obserwacji poprawa była o 20,75% większa niż
w grupie kontrolnej w tym samym okresie.
2. Po 12 miesiącach najlepsze efekty terapii z użyciem
trainera Myo T4K w odniesieniu do grupy KTR
obserwowano w grupie głosek szeregu ciszącego
(42,83%), gorsze w grupie głosek szeregu syczącego
(25,71%), a niewielkie w grupie głosek szeregu
szumiącego (9,95%).
3. Największy spadek procentowej ilości nieprawidłowych realizacji głosek dentalizowanych w grupie
T4K zaobserwowano w ciągu pierwszych 3 miesięcy.
Efektywność terapii w odniesieniu do grupy kontrolnej
wyniosła 51,81%.
Summary:
1. Overall number of defective pronunciations of
consonants with additional bidental articulation
decreased in the group using Myo T4K. In 12
months of the study, proportion of improvement
was 20.75% higher compared to control group.
2. After 12 months, the best results of Myo T4K
treatment, compared to control group, was
observed in relation to prepalatals (42.83%
of improvement), worse in relation to dentals
(25.71% of improvement) and the least in postalveolars (9.95% of improvement).
3. The greatest fall in proportion of defective
articulations of consonants with additional
bidental articulation in T4K group was observed
in the first 3 months. Treatment efficiency
compared to control group was 51.81%.
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
157
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
4. Efektywność terapii z użyciem trainera Myo T4K
w ciągu pierwszym 3 miesięcy dla głosek szeregu
ciszącego wyniosła 38,89%, niewiele mniej niż po
12 miesiącach obserwacji. Natomiast dla głosek
szeregu syczącego obserwowano aż o 74,84% mniej
wadliwych realizacji niż w grupie kontrolnej w tym
samym okresie, a dla głosek szeregu szumiącego
- 41,42%. Tak duże różnice w skuteczności terapii
z użyciem trainera Myo T4K w perspektywie czasowej
wynikają z dużego, znacznie większego niż dla szeregu
ciszącego odsetka samoistnych, powolnych regulacji
w zakresie nieprawidłowych artykulacji w grupie
głosek szeregu syczącego i szumiącego.
T4K
KTR
100
100
90
90
80
80
70
70
60
60
50
50
40
40
30
30
20
20
10
10
0
0
T1
T2
T3
4. During first 3 months, treatment efficiency of
trainer MyoT4K was 38.89% for prepalatals,
which was comparable to the proportion detected
after 12 months. However, in the group of dentals,
proportion of defective executions decreased by
74.84% compared to control subjects in the same
period. Regarding post-alveolars, this proportion
declined by 41.42%. Unequivocal better efficiency
of Myo T4K treatment can be attributed to high
proportion of deliberate, spontaneous regulations
of defective articulation in the groups of dentals
and post-alveolars, contrary to prepalatals.
T4
realizacja głosek dentalizowanych
(consonants with additional bidental
articulation)
realizacja głosek szeregu ciszącego
(prepalatals)
realizacja głosek szeregu syczącego
(dentals)
T1
T2
T3
T4
realizacja głosek szeregu szumiącego
(post-alveolars)
Ryc.1. Zmiana w czasie odsetka nieprawidłowych realizacji głosek dentalizowanych w grupie badanej
(T4K) i w grupie kontrolnej (KTR).
Fig.1. Percentage reduction in overall number of defective execution of consonants with additional bidental articulation in the experimental group (T4K) and the control group (KTR).
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
158
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
Tabela. 1. Zmiana w czasie ilości nieprawidłowych realizacji głosek dentalizowanych w grupie badanej (T4K)
Table 1. The change in time in the amount of incorrect execution of consonants with additional bidental articulation in the experimental group (T4K)
Nieprawidłowe realizacji
Incorrect articulation
Głoski dentalizowane
Consonants
with additional bidental
articulation
Szereg ciszący
Prepalatals
Szereg syczący
Dentals
Szereg szumiący
Post-alveolars
%
N
Time
100
42,64
32,35
26,47
136
58
44
36
T1
T2
T3
T4
100
21,7
17,39
17,39
46
10
8
8
T1
T2
T3
T4
100
61,11
44,44
33,33
36
22
16
12
100
48,14
37,03
29,62
54
26
20
16
T1
T2
T3
T4
T1
T2
T3
T4
Tabela. 2. Zmiana w czasie ilości nieprawidłowych realizacji głosek dentalizowanych w grupie kontrolnej (KTR)
Table 2. The change in time in the amount of incorrect execution of consonants with additional bidental articulation in the control group (KTR)
Nieprawidłowe realizacji
Incorrect articulation
Głoski dentalizowane
Consonants
with additional bidental
articulation
Szereg ciszący
Prepalatals
Szereg syczący
Dentals
Szereg szumiący
Post-alveolars
%
N
Time
100
94,45
67,68
47,22
127
120
86
60
T1
T2
T3
T4
100
96,54
65,51
43,1
58
56
38
25
T1
T2
T3
T4
100
100
90,44
76,16
21
21
19
16
100
89,56
60,40
39,57
48
43
29
19
T1
T2
T3
T4
T1
T2
T3
T4
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
159
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
1
2
100
100
80
80
90
100
90
70
90
80
70
60
70
60
50
60
50
40
50
40
30
40
30
20
30
20
10
0
3
20
10
T1
T2
4
T3
0
T4
10
T1
T2
T3
T4
0
T1
T2
T3
T4
T4K
100
KTR
90
80
70
60
50
40
Ryc.2. Zmiana w czasie odsetka nieprawidłowych
realizacji głosek dentalizowanych (1): szeregu
ciszącego (2), syczącego (3) i szumiącego (4) w grupie badanej (T4K) i kontrolnej (KTR).
Fig.2. Percentage reduction in overall number of defective execution of consonants with additional bidental
articulation (1), prepalatals (2), dentals (3) and postalveolars (4) in the experimental group (T4K) and the
control group (KTR).
30
20
10
0
T1
T2
T3
T4
Wnioski
Conclusions
Celem badań stanowiących podstawę niniejszego
eksperymentu było określenie wpływu leczenia czynnościowego, a w szczególności użytkowania prostego, standardowego ortodontycznego aparatu czynnościowego, jakim
jest trainer Myo T4K na likwidację wadliwych realizacji
głosek dentalizowanych.
1. Leczenie czynnościowe może być skuteczną pomocą
w terapii wad wymowy, a w szczególności wad głosek
dentalizowanych.
The aim of this experimental study was to determine
whether myofunctional treatment, using simple,
standard myofunctional appliance in particular trainer
MyoT4K, influenced defective execution of consonants
with additional bidental articulation.
1. Myofunctional treatment may serve as an
effective support in speech therapy, especially
I the therapy of consonants with additional
bidental articulation.
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
160
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
2. W obliczu obniżenia wieku szkolnego, utrudnionej
współpracy z pacjentem, utrudnionego dostępu do
logopedy, rosnącego odsetka osób z wadami wymowy
i kosztów związanych ze specjalistyczną leczeniem
usprawnienie terapii logopedycznej poprzez włączenie leczenia czynnościowego może mieć pewne
znaczenie. Być może warto rozważyć usprawnienie
leczenia logopedycznego poprzez wykorzystanie
wszystkich dostępnych metod i narzędzi w celu
osiągnięcia trwałych efektów terapii w maksymalnie
krótkim czasie i jak najmniejszym kosztem.
3. Kompleksowe podejście do pacjenta pozwala
równocześnie zająć się jego wszystkimi, a nie tylko
logopedycznymi problemami, ponieważ trainer
Myo T4K w pierwszym rzędzie koryguje dysfunkcje,
przywraca prawidłową czynność mięśnioraz wywiera
korzystny wpływ zarówno na wzrost twarzy, jak
i ustawienie zębów. Wymaga to jednak dobrej
współpracy między specjalistami z różnych dziedzin.
4. Przedstawiony eksperyment należy potraktować
jako badania pilotażowe, a zaprezentowane wyniki
odnieść do grupy biorącej w nim udział. W celu
uogólnienia konieczne jest przeprowadzenie badań
w poszerzonym zakresie.
2. In the fact of lowering school age, difficult
cooperation with patients, low availability of
speech therapist, increasing proportion of people
with articulation problems and rising costs of
expertise treatment, important issue is to improve
speech therapy using myofunctional treatment.
It is probably worth considering improvement
of speech therapy with all accessible methods
and appliances to attain permanent effects in the
shortest time and with the less costs.
3. Comprehensive management allows to cope with all
patient’s problems, not only regarding speech. In the
first place, Myo T4K corrects dysfunction, restores
appropriate muscles’ functions and has beneficial
effect on facial growth and teeth arrangement.
Comprehensive management demands good
cooperation among different specialists.
4. Our experimental study should be regarded
as pilotage trial and all the results should be
interpreted in the context of participating patients.
General conclusions require more extensive study
with larger cohort.
Piśmiennictwo / References
1.
Mackiewicz B. Odwzorowywanie czynności pokarmowych w ruchach artykulacyjnych. Logopedia 2001; 29.
3.
Antos D, Demel G, Styczek I. Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy. PZWS Warszawa 1971; 6-26.
2.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Demel G. Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola. Warszawa WSiP 1998.
Juzwa E, Pawłowski Z. Czynności fizjologiczne związane z udziałem narządu żucia. [w:] Fizjologia narządu żucia. red. Grosfeldowa O.
PZWL Warszawa 1981.
Szczepańska I, Jackowska M. Norma morfologiczno–czynnościowa narządu żucia w poszczególnych okresach rozwojowych. [w:]
Stomatologia wieku rozwojowego. red. Szpringer–Nodzak M. PZWL Warszawa 1993.
Pisulska–Otremba A. Rozwój narządu żucia. [w:] Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka. red. Łabiszewska–Jaruzelska F. PZWL
Warszawa 1995.
Kaczmarek L. Nasze dziecko uczy się mowy. Wyd. lubelskie, Lublin 1988.
Zarębina M. Kształtowanie się systemu językowego dziecka. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1965.
Smoczyński P. Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego. Ossolineum, Łódź 1955.
10. Grabias S. Język w zachowaniach społecznych. Wyd. UMCS, Lublin 1997.
11. Domagała A, Mirecka U. Słuch fonemowy. Odkrywanie elementarnych jednostek systemu językowego. Logopedia 2001; 29.
12. Domagała A, Mirecka U. Słuch fonemowy. W kierunku kompetencji fonologicznej. Logopedia 2002; 30.
13. Rocławski B. Słuch fonemowy i fonetyczny. Teoria i praktyka. Glottispol, Gdańsk 1994.
14. Jastrzębowska G, Pelc–Pękala O. Diagnoza i terapia zaburzeń artykulacji (dyslalii). [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi. red. Gałkowski
T, Jastrzębowska G. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1999.
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
161
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 7, nr 3, 2011
Volume 7, no 3, 2011
15. Grabias S. Mowa i jej zaburzenia. Audiofonologia 1997; 10.
16. Jastrzębowska G, Pelc–Pękala O. Metodyka ogólna diagnozy i terapii logopedycznej. [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi. red.
Gałkowski T, Jastrzębowska G. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1999.
17. Parol UZ. Schematy artykulacyjne głosek polskich. Lublin 1988.
18. Styczek I. Logopedia. PWN Warszawa 1981; 228-35.
19. Kahl–Nieke B. Wprowadzenie do ortodoncji. Wrocław1999; 93-126.
20. Grabowska T. Badanie kliniczne. [w:] Zarys ortopedii szczękowej. red. Łopatyńska-Kawko J. WUJ Kraków 1999.
21. Pisulska–Otremba A. Bilans mięśniowy, [w:] Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka. red. Łabiszewska–Jaruzelska F. PZWL Warszawa 1995.
22. Liśniewska–Machorowska B. Badania czynnościowe stawów skroniowo–żuchwowych, [w:] Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka.
red. Łabiszewska–Jaruzelska F. PZWL Warszawa 1995.
23. Kostrzewski J. Skala pomiaru percepcji słuchowej słów. Zakład psychologii klinicznej U. Ł. Łódź 1994.
24. Ramirez-Yańez G. The TRAINER System in the context of treating malocclusions. Part 1. Ortho Tribune 2009; 8.
25. Ramirez-Yańez G. The TRAINER System in the context of treating malocclusions. Part 3. Ortho Tribune 2009; 11.
26. Ramirez-Yańez G, Sidlauskas A, Junior E, Fluter J. Dimensional Changes in Dental Arches After Treatment with a Prefabricated Functional
Appliance. J Pediatric Dent 2007; 31; 279-83.
RADY OD REDAKCJI
Rady redakcyjne, które mogą pomóc (Editor’s advice, which may help)
KILKA rAD JAK ZWIĘKSZYć SZANSe ZAAKCePtOWANIA DO DrUKU SWOJeJ PrACY
Liczy się pierwsze wrażenie. Warto pamiętać, że artykuł naukowy oceniają ludzie zapracowani: najpierw
recenzenci, a w następnej kolejności czytelnicy. Trzeba przykuć ich uwagę. Aby zainteresować czytelników (redaktor
i recenzent są pierwszymi czytelnikami), trzeba:
•
Sformułować atrakcyjny tytuł
•
Starannie napisać streszczenie
•
Używać jasnego stylu
•
Dobrać wysokiej jakości, odpowiednie ilustracje
•
Wybrać ściśle odnoszące się do tematu piśmiennictwo
•
Przeczytać pracę po napisaniu, poradzić się i poprawić.
Forum
ortodontyczne
162
orthodontic
Forum