Przedmiot HISTORIA + JĘZYK POLSKI

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
Przedmiot HISTORIA + JĘZYK POLSKI
Typ szkoły: GIMNAZJUM (III klasa)
Imię i nazwisko autorek scenariusza: Alicja Wróblewska, Katarzyna Żytkiewicz
Szkoła: Gimnazjum nr 23 w Warszawie
Temat
„Ulica Miła była nas pełna po brzegi. I co? I nic nie zostało..."
(I. Kacenelson )
– realia życia w getcie warszawskim.
Czas realizacji: 2 godziny lekcyjne
Cele:
● Uczeń opisuje realia życia w getcie warszawskim.
● Uczeń wyjaśnia pojęcia: getto, Holokaust, szoah.
● Uczeń wylicza fakty historyczne związane z zagładą narodu żydowskiego.
● Uczeń analizuje teksty kultury związane z tematyką getta.
● Uczeń charakteryzuje postacie literackie getta warszawskiego: Adama Czerniakowa,
Icchaka Kacenelsona, Władysława Szlengela, Janusza Korczaka.
● Uczeń wyraża własne refleksje i nazywa uczucia po zapoznaniu się z tekstami kultury dotyczącymi getta.
● Uczeń wyraża swoje stanowisko, biorąc udział w dyskusji.
● Uczeń tworzy własne teksty literackie w oparciu o literaturę i historię.
Uwagi: Połączone lekcje historii i języka polskiego są zgodne z zasadą nauczania blokowego przedmiotów
humanistycznych, jaka w naszej szkole sprawdza się od lat. Uczniowie zdobywają wiadomości i umiejętności
z zakresu wielu dziedzin, co pozwala im na lepsze kojarzenie faktów historycznych
z ich kulturotwórczymi kontynuacjami.
Lekcja pierwsza
Lekcja rozpoczyna się podziałem klasy na dwie grupy.
Każdy uczeń zostaje zaopatrzony w kartę pracy i ma za zadanie wpisywać na niej swoje refleksje i spostrzeżenia.
Jest to karta: co widzę? Co słyszę? Co czuję?
Przedmiotem refleksji są:
Dla grupy 1:
fragmenty filmu pt. „Pianista" zawierające sceny z getta (wyświetlane bez głosu) – chcemy, by uczniowie
nie sugerowali się dialogami, a tylko klimatem widzianych obrazów filmowych.
Dla grupy 2:
galerię zdjęć z getta warszawskiego oraz wypowiedzi postaci tam mieszkających.
Grupy wypełniają kartę pracy, patrząc na podane teksty kultury i notując swoje spostrzeżenia. Po 15 minutach
uczniowie wraz z nauczycielami siadają w kręgu i wymieniają obserwacje. Rodzi się dyskusja na temat życia w
getcie i odczuć uczniów podczas wykonywania zadania.
Następnie nauczyciele podsuwają uczniom plansze zawierające słowa-klucze.
SZOAH GETTO HOLOKAUST ŻYD
Uczniowie, bazując na swej wiedzy historyczno-literackiej mają w 4 grupach ułożyć skojarzenia do podanych słów
i ułożyć je w mapę mentalną. (Wwaga: warto, aby uczniowie wymieszali się w grupach, w jakich nie pracowali
przy poprzednim poleceniu) Wybrani uczniowie prezentują efekty wypracowane przez grupy.
Nauczyciele wieszają karty w widocznym miejscu w klasie.
Lekcja druga
Do przeprowadzenia lekcji zaproszeni zostają uczniowie, którzy dwa tygodnie przedtem mają przygotować
pewne zadanie.
Nauczyciel daje im fragmenty tekstów literackich i prosi o przygotowanie ich prezentacji przed resztą klasy.
Wykaz tekstów:
●
●
●
●
●
Kroniki z getta warszawskiego Adama Czerniakowa
Pianista Władysława Szpilmana
Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall
O zamordowanym narodzie żydowskim Icchaaka Kacnelsona
Pamiętniki Janusza Korczaka
Wybrani uczniowie prezentują klasie fragmenty tekstów, wcielając się jednocześnie w rolę bohaterów książek.
Wskazana jest charakteryzacja i kostium, aby odtwarzać postać jak najbardziej realistycznie.
Pozostali uczniowie śledzą losy żydowskich bohaterów literackich w getcie.
W notatce z lekcji maj ą uwzględnić uczucia i emocje postaci; nazwać ich wątpliwości, stany psychiczne;
określić ich stosunek do rzeczywistości getta.
Po prezentacji fragmentów literackich wszyscy uczniowie poproszeni zostają o wybranie sobie jednej ze scen,
która zrobiła na nich największe wrażenie. Mają wyobrazić sobie siebie w roli konkretnego bohatera żydowskiego
i napisać krótki opis przeżyć wewnętrznych, z uwzględnieniem zapisanych we wcześniejszej notatce emocji,
uczuć, stanów psychicznych. Kilku uczniów przedstawia swoje prace.
Wszyscy wyciągamy wspólne wnioski z opisów: (bohaterowie żydowscy są zagubieni, przerażeni, pozbawieni
niezależności i indywidualności; boją się o jutro; są głodni, wynędzniali; gwałtownie szukaj ą pomysłów,
jak uwolnić z getta siebie i swych bliskich) Nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy; każda z nich dostaje
takie samo zadanie:
Napisz list otwarty do ludzkości potępiający ludobójstwo i terroryzm.
Scenariusz powstał w ramach projektu edukacyjnego
Nauczanie o Holokauście i stosunkach polsko-żydowskich