Moje prawa w urzę dzie Poradnik klienta administracji rządowej

Moje prawa w urzę dzie
Poradnik klienta administracji rządowej
Szanowni Państwo!
1 lipca ub.r. weszła w życie ustawa z dnia 18 grudnia 1998 roku o służbie cywilnej, a w
ciągu nastę pnych kilku miesię cy - wydane na jej podstawie akty wykonawcze. Tym samym
zakoń czony został długotrwały i niełatwy proces budowania prawnych podstaw nowoczesnej
służby cywilnej w Polsce. Nie znaczy to jednak, że nasza administracja rządowa - jak za dotknię ciem czarodziejskiej ró żdżki - osiągnę ła już stan doskonałoś ci i jedyne, co jej pozostało,
to stan ten pieczołowicie konserwować. Przeciwnie - zaró wno jednostkowe doś wiadczenia
wielu obywateli, jak i bardziej uogó lnione oceny jej funkcjonowania, utwierdzają nas w przekonaniu, że wymaga ona dalszych, gruntownych zmian.
W tym momencie musimy sobie zadać pytanie o kierunek tych zmian, o to, jaka powinna
być polska administracja. Po przeszło roku prowadzenia przez Urząd Służby Cywilnej badań i
obserwacji oraz dokonaniu analizy ró żnych aspektó w jej funkcjonowania, nasuwającą się
odpowiedź można najkró cej ująć w jednym słowie: przyjazna. Właś nie tak - polska administracja powinna być przyjazna. Przyjazna obywatelom, któ rzy płacą podatki na jej utrzymanie
i mają prawo oczekiwać rzetelnego, terminowego i uprzejmego załatwiania ich spraw. Przyjazna przedsię biorcom, któ rzy też płacą podatki i chcą być traktowani bezstronnie i sprawiedliwie przy rozdziale rozmaitych koncesji, zezwoleń itp. Przyjazna wreszcie organizacjom
pozarządowym, któ re realizują swoje - czę stokroć bardzo szczytne - cele statutowe i nie chcą
być traktowane jak przysłowiowe ,,piąte koło u wozu'', gdy zwracają się o pomoc do pań stwowych urzę dnikó w.
Z myś lą o tych wszystkich klientach administracji (tak, właś nie klientach, a nie petentach,
interesantach itp.) w Urzę dzie Służby Cywilnej opracowany został program działań , któ rego
celem jest przede wszystkim poprawa jakoś ci usług ś wiadczonych przez administrację rządową. Program ten nazwaliś my ,,Przyjazna Administracja''. Jednym z pierwszych posunię ć,
jakie wykonaliś my w ramach jego realizacji, było opracowanie i wydanie niniejszej broszury.
Uważamy bowiem, że uś wiadomienie obywatelom praw, któ re im przysługują w kontaktach z
urzę dami, jest warunkiem koniecznym (choć oczywiś cie nie wystarczającym) do zainicjowania
oczekiwanych zmian. Trzymając się rynkowej terminologii, można powiedzieć, że chodzi o
wykreowanie wś ró d klientó w administracji zwię kszonego popytu na usługi o wysokiej jakoś ci,
ś wiadczone przez prawdziwych profesjonalistó w. Ze swej strony uczynimy wszystko, żeby reakcją na ten popyt była stale rosnąca podaż.
Warszawa, czerwiec 2000 r.
Szef Służ by Cywilnej
Jan Pastwa
Moje prawa w urzę dzie
Wstę p
Celem wydania niniejszej broszury jest przekazanie podstawowych informacji na temat
uprawnieńobywatela w stosunku do organó w administracji. Jej lektura dostarczy czytelnikowi kilku praktycznych wskazó wek, jak postę pować załatwiając ró ż ne sprawy w urzę dach.
Świadomość uprawnień posiadanych przez obywateli i umieję tność korzystania z nich powinny ograniczyć uciąż liwość załatwiania spraw urzę dowych, a w efekcie wpłynąć na poprawę relacji administracja - obywatel. Z uwagi na szeroki krąg adresató w oraz ograniczoną
obję tość niniejszej publikacji, świadomie i celowo niektó re zagadnienia zostały przedstawione w sposó b wybió rczy i skró towy, zaś pewne szczegó łowe regulacje prawne - pominię te.
Dzię ki temu jednak zyskała ona walor uniwersalności - z zamieszczonych rad i wskazó wek
moż na korzystać bę dąc w każ dym urzę dzie.
Podstawowym aktem prawnym, regulującym sposó b załatwiania spraw przez organy administracji publicznej jest ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postę powania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 1980 r. Nr 9, poz. 26, ze zmianami) – w skró cie określana jako k.p.a. Zatem do niej przede wszystkim należ y się gnąć w celu pogłę bienia wiedzy o
zagadnieniach poruszonych w tej broszurze. Należ y jednak pamię tać , że zagadnienia praw
obywatela wobec urzę du są ró wnież regulowane innymi aktami prawnymi, z któ rych najważ niejszym jest ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz.
926, ze zmianami).
Podstawowe prawa obywatela w urzę dzie
[Prawo uzyskiwania informacji] Obywatel ma prawo ż ądać , ż eby urzę dnik szczegó łowo
poinformował go o wszystkich okolicznościach, któ re mogą wpłynąć na ustalenie jego praw i
obowiązkó w. Działania urzę du powinny zapobiegać poniesieniu przez zainteresowaną osobę
szkody wynikającej z nieznajomości przepisó w prawa.
W razie pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości, obywatel powinien zwró cić się o wyjaśnienia do urzę dnika, zajmującego się zagadnieniami, któ rych te wątpliwości dotyczą. Jest on
zobowiązany takich wyjaśnień udzielić . Jeż eli zapytany urzę dnik nie zajmuje się daną problematyką, powinien on ustalić i wskazać osobę kompetentną do udzielenia niezbę dnych wyjaśnieńi wskazó wek.
Podstawa prawna: art. 9 k.p.a.
[Prawo udziału w postę powaniu] Obywatel, któ rego praw lub obowiązkó w dotyczy postę powanie przed urzę dem, ma prawo uczestniczenia w tym postę powaniu. W szczegó lności
moż e on wypowiadać się co do zgromadzonych w sprawie dowodó w oraz zgłoszonych ż ądań,
jeszcze przed wydaniem decyzji. Obywatel moż e zostać pozbawiony tego prawa jedynie w
ściśle określonych sytuacjach, a mianowicie wtedy, gdy sprawę należ y załatwić niezwłocznie
z uwagi na niebezpieczeństwo dla ż ycia lub zdrowia ludzkiego, albo na groż ącą niepowetowaną szkodę materialną. Urząd musi wó wczas w dokumentach sprawy zamieścić informację
o przyczynie, dla któ rej obywatel pozbawiony był prawa uczestniczenia w postę powaniu.
Podstawa prawna: art. 10 k.p.a.
[Inicjatywa osoby zainteresowanej] Obywatel ma prawo podejmowania działań, służ ących
wyjaśnieniu sytuacji faktycznej i prawnej. Działania takie są korzystne dla jego interesó w,
ponieważ sprzyjają uzyskaniu prawidłowego rozstrzygnię cia w moż liwie kró tkim terminie.
Aktywnie uczestnicząc w postę powaniu, ma on moż liwość wyjaśnienia okoliczności, któ re
podlegają ocenie urzę dnika w trakcie załatwiania sprawy. Powinien zatem – we własnym interesie – wykazywać inicjatywę , zwłaszcza w zakresie przedstawiania dowodó w. Najbardziej
poż ądana z punktu widzenia obywatela jest sytuacja, gdy pomię dzy nim a urzę dnikiem dochodzi do otwartej wymiany poglądó w, zbliż onej do zwykłego dialogu. W sprawach skomplikowanych moż e to być jedyny sposó b uniknię cia długotrwałych procedur odwoławczych.
[Przestrzeganie dobrych obyczajów] Zawsze należ y pamię tać , ż e bezpośrednie kontakty, a
zwłaszcza trudności z załatwieniem sprawy, mogą się łączyć z pewnym napię ciem, któ rego
nie należ y rozładowywać na urzę dniku. Przekroczenie zasad dobrego wychowania, posługiwanie się słowami powszechnie uznanymi za obelż ywe, a wreszcie akt agresji fizycznej nie
powinny mieć miejsca po ż adnej ze stron. Funkcjonariusz publiczny podlega szczegó lnej
ochronie wynikającej z przepisó w karnych. Moż na ponieść surową karę za znieważ enie słowne lub uderzenie urzę dnika. Z drugiej jednak strony, odpowiedzialność taka moż e być wyłączona, jeż eli określone zajście zostało przez tegoż urzę dnika sprowokowane.
Podstawa prawna:
– art. 222 kodeksu karnego:
§ 1. Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu
przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązkó w służ bowych, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Jeż eli czyn określony w § 1 wywołało niewłaściwe zachowanie się funkcjonariusza lub
osoby do pomocy mu przybranej, sąd moż e zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a
nawet odstąpić od jej wymierzenia.
– art. 226 kodeksu karnego:
§ 1. Kto znieważ a funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną podczas
lub w związku z pełnieniem obowiązkó w służ bowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 2. Przepis art. 222 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Kto publicznie znieważ a lub poniż a konstytucyjny organ Rzeczypospolitej Polskiej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
[Terminy załatwienia sprawy przez urzą d] Obywatel ma prawo ż ądać terminowego załatwiania spraw przez urząd. Poniż ej wskazane są obowiązujące terminy załatwiania spraw.
Sprawy powinny być załatwiane w urzę dzie bez zbę dnej zwłoki. Warunkiem niezwłocznego załatwienia sprawy jest przedstawienie przez zainteresowaną osobę odpowiednich dokumentó w. Urząd powinien takż e załatwić sprawę niezwłocznie, jeżeli posiada wszystkie
informacje potrzebne do jej załatwienia lub gdy nie wymaga to gromadzenia dowodó w, informacji lub wyjaśnień.
Z punktu widzenia obywatela najkorzystniejsze jest oczywiście załatwianie spraw od rę ki,
w czasie pierwszej bytności w urzę dzie. Najczę ściej jednak na rozstrzygnię cie sprawy trzeba
poczekać . W takim wypadku urząd powinien poinformować o tym obywatela i określić termin, w jakim to rozstrzygnię cie nastąpi. Na jego ż ądanie urząd zobowiązany jest przesłać
wydaną decyzję lub postanowienie pod wskazanym adresem.
Jeżeli konieczne jest wyjaśnianie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących sprawy, urząd
powinien te okoliczności wyjaśnić oraz rozstrzygnąć sprawę w ciągu jednego miesiąca od
dnia złoż enia wniosku wraz z dokumentami.
Jeż eli sprawa jest wyjątkowo skomplikowana, wó wczas urząd ma dwa miesiące na jej rozpatrzenie.
Jeż eli strona odwołuje się od decyzji lub postanowienia do organu wyż szego stopnia,
wó wczas ta instancja powinna rozstrzygnąć sprawę w ciągu jednego miesiąca. Niekiedy terminy, o któ rych mowa powyż ej, mogą zostać przekroczone. Przedłuż enie terminó w moż e
nastąpić w szczegó lności wó wczas, gdy opó źnienie wynika z winy samego zainteresowanego
(np. jeż eli nie dostarczył on dokumentó w, do któ rych dostarczenia był zobowiązany) albo z
przyczyn niezależ nych od urzę du (np. jeż eli urząd nie moż e działać z powodu powodzi).
Urząd powinien o spodziewanym przekroczeniu terminu powiadomić zainteresowanego, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.
Podstawa prawna: art. 35 i art. 36 oraz art. 12 k.p.a.
[Wymagane dokumenty] Przed złoż eniem wniosku w określonej sprawie należ y dowiedzieć się , jakie dokumenty bę dą musiały być złoż one razem z tym wnioskiem.
Szczegó łowej informacji na ten temat powinien udzielić urzę dnik, zajmujący się załatwianiem danego rodzaju spraw. Należ y się upewnić , czy informacja o wymaganych dokumentach
jest pełna, tj. upewnić się , czy wiemy jakie dokumenty musimy dostarczyć oraz w jakiej formie powinny one zostać dostarczone (np. oryginały, kopie, kopie poświadczone notarialnie).
Niekiedy akceptowane jest dostarczenie kopii dokumentó w za pomocą faksu. Warto upewnić
się takż e, w jakich godzinach przyjmowane są wnioski lub inne dokumenty.
Dla zaoszczę dzenia czasu moż na zwró cić się o udzielenie takiej informacji telefonicznie.
W przypadku kontaktó w telefonicznych dobrze jest poprosić urzę dnika o podanie nazwiska,
tak ż eby w dalszych kontaktach powoływać się na tę osobę .
Jeż eli osobista wizyta w urzę dzie nie jest nadmiernie uciąż liwa, to wymagane informacje
moż na uzyskać na miejscu. W wielu urzę dach informacje na temat wymaganych dokumentó w
znajdują się w gablotach. Czę sto udostę pnione są tam ró wnież wzory prawidłowego wypełnienia formularzy. Po przyjściu do urzę du należ y zatem sprawdzić , czy potrzebne nam informacje nie zostały już udostę pnione w takiej formie.
W wielu urzę dach zostały utworzone specjalne punkty informacyjne, w któ rych moż na
otrzymać formularze wnioskó w, a takż e uzyskać podstawowe informacje o sposobie ich wypełnienia oraz o wymaganych dokumentach, któ re należ y dołączyć .
Wydaje się , ż e w przyszłości wzrastać bę dzie znaczenie Internetu, jako źró dła pozyskiwania powyż szych informacji.
Należ y zwró cić uwagę , ż e przedstawiane dokumenty muszą być autentyczne. Wykorzystywanie nieprawdziwych dokumentó w jest poważ nym przestę pstwem, zagroż onym surowymi karami. Nie wolno dokumentó w niszczyć , ani przerabiać . Nie moż na też wprowadzać w
błąd urzę dnika za pomocą dokumentó w sfałszowanych. Zagroż enie karą dotyczy takż e urzę dnika poświadczającego nieprawdę . Naruszenie tych zasad ró wnież powoduje odpowiedzialność karną.
Podstawa prawna:
– art. 270 kodeksu karnego:
§ 1. Kto, w celu uż ycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego uż ywa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesię cy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie
z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu uż ywa.
§ 3. Kto czyni przygotowania do przestę pstwa określonego w § 1, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
– art. 271 kodeksu karnego:
§ 1. Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, któ ra
poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesię cy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. § 3. Jeż eli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnię cia korzyści
majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesię cy do lat 8.
– art. 272 kodeksu karnego:
Kto wyłudza poświadczenie nieprawdy przez podstę pne wprowadzenie w błąd funkcjonariusza publicznego lub innej osoby upoważ nionej do wystawienia dokumentu, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
– art. 273 kodeksu karnego:
Kto uż ywa dokumentu określonego w art. 271 lub 272, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
– art. 275 kodeksu karnego:
§ 1. Kto posługuje się dokumentem stwierdzającym toż samość innej osoby albo jej prawa
majątkowe lub dokument taki kradnie lub go przywłaszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
– art. 276 kodeksu karnego:
Kto niszczy, uszkadza, czyni bezuż ytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, któ rym nie ma
prawa wyłącznie rozporządzać , podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
[Opłata skarbowa] Obywatel ma prawo do uzyskania informacji na temat odpłatności związanej ze złoż eniem wniosku. Urzę dnik powinien go takż e poinformować , czy złoż enie wniosku łączy się z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej oraz podać wysokość tej opłaty i
sposó b jej uiszczenia. Najczę ściej opłatę skarbową moż na uiścić w kasie w siedzibie urzę du.
Należ y jednak upewnić się , w jakich godzinach kasa jest otwarta, ponieważ czę sto godziny
pracy kasy są kró tsze niż godziny pracy urzę du. Opłatę skarbową moż na takż e uiścić za pomocą znaczkó w skarbowych nabytych poza siedzibą urzę du, np. na poczcie albo w banku.
Wysokość opłaty skarbowej moż na ustalić takż e na podstawie odpowiednich przepisó w.
Odwołania
[Prawo składania odwołań do organu wyższego stopnia] Obywatel ma prawo odwoływania się od decyzji wydanej przez urząd w pierwszej instancji. Urząd umieszcza na decyzji
informację o moż liwościach odwołania się . W pouczeniu takim urząd określa, do jakiej instancji moż na się odwołać oraz w jakim terminie moż na wnieść odwołanie. Odwołanie wnosi
się do organu wyż szej instancji w ciągu 14 dni, za pośrednictwem organu, któ ry wydał decyzję . Treść odwołania nie musi spełniać szczegó lnych wymogó w. Zupełnie wystarczy, jeż eli
wynika z niej, ż e obywatel jest niezadowolony z rozstrzygnię cia. Ponieważ jednak przytoczenie istotnych argumentó w faktycznych i prawnych moż e mieć znaczenie dla rozstrzygnię cia
sprawy przez organ wyż szej instancji, w niektó rych, bardziej skomplikowanych sytuacjach
warto skorzystać z pomocy radcy prawnego, adwokata lub doradcy z organizacji społecznej
zajmującej się pomocą obywatelom.
Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji. Nie dotyczy to jednak tych decyzji, z
któ rych treści wynika, ż e mają być wykonane natychmiast lub ich natychmiastowe wykonanie
nastę puje z mocy ustawy.
Podstawa prawna: art. 127 i nast. k.p.a.
[Zakaz orzekania na niekorzyś ć odwołują cego się – zakaz reformationis in peius] Należ y
zwró cić uwagę na wyraźny zakaz wydawania przez instancję odwoławczą decyzji na niekorzyść strony odwołującej się , chyba ż e zaskarż ona decyzja raż ąco narusza prawo lub raż ąco
narusza interes społeczny. Wniesienie odwołania nie powinno zatem pogorszyć sytuacji skarż ącego.
Podstawa prawna: art. 139 k.p.a.
[Prawo zaskarżania do są du administracyjnego] Jeżeli decyzja jest niezgodna z prawem,
to moż na ją zaskarż yć do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA). Skargę moż na wnieść
jedynie po wyczerpaniu moż liwości odwoływania się od decyzji. Zainteresowana osoba ma
na złoż enie skargi 30 dni od dnia uzyskania wiadomości o decyzji. Od złoż onej skargi należ y
opłacić wpis. NSA rozpoznaje ró wnież skargi na bezczynność organó w.
Podstawa prawna: przepisy ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368, ze zmianami)
Skargi i wnioski
Obywatel ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w związku z działalnością urzę du. Moż e je składać we własnym imieniu, a takż e w imieniu innych osó b, jeżeli uzyska na to ich
zgodę . Petycje, skargi i wnioski moż na kierować w szczegó lności do organó w państwowych
(np. do ministra, wojewody) oraz do organó w samorządu terytorialnego (np. do burmistrza,
prezydenta miasta).
Podstawa prawna: art. 63 Konstytucji oraz art. 221 k.p.a.
Przedmiotem skargi moż e być w szczegó lności zaniedbanie lub nienależ yte wykonywanie
zadań przez właściwe organy albo przez ich pracownikó w, naruszenie praworządności lub
słusznych interesó w obywateli, a takż e przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.
Podstawa prawna: art. 227 k.p.a
Pracownik organu państwowego, a takż e pracownik samorządowy, winny niewłaściwego i
nieterminowego załatwiania skarg i wnioskó w, podlega odpowiedzialności porządkowej lub
dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.
Podstawa prawna: art. 223 § 2 k.p.a.
Skargę należ y skierować do właściwego organu. Przepisy szczegó łowo określają, któ ry
organ powinien być adresatem skargi.
Zgodnie z art. 229 k.p.a., jeżeli przepisy szczegó lne nie określają innych organó w właściwych
do rozpatrywania skarg, organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub
działalności:
1. rady gminy, rady powiatu i sejmiku wojewó dztwa jest wojewoda, a w zakresie spraw
finansowych – regionalna izba obrachunkowa,
2. organó w wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących
do zadańzleconych z zakresu administracji rządowej jest wojewoda,
3. zarządu gminy oraz wó jta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierownikó w gminnych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 jest rada
gminy,
4. zarządu powiatu oraz starosty, a takż e kierownikó w powiatowych służ b, inspekcji,
straż y i innych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2
jest rada powiatu,
5. zarządu i marszałka wojewó dztwa, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 jest sejmik
wojewó dztwa
6. wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu jest właściwy minister, a w innych sprawach – Prezes Rady Ministró w,
7. innego organu administracji rządowej, organu przedsię biorstwa państwowego lub innej państwowej jednostki organizacyjnej jest organ wyż szego stopnia lub sprawujący
bezpośredni nadzó r,
8. ministra jest Prezes Rady Ministró w,
9. organu centralnego i jego kierownika jest organ, któ remu on podlega.
Jeż eli skarga obywatela została skierowana do niewłaściwego organu, powinien on ustalić ,
któ ry urząd jest właściwy do jej rozpatrzenia i niezwłocznie mu ją przekazać , albo poinformować obywatela, gdzie powinien swoją skargę skierować .
Podstawa prawna: art. 231 k.p.a.
,,Jeż eli organ, któ ry otrzymał skargę , nie jest właściwy do jej rozpatrzenia, obowiązany jest
niezwłocznie, nie pó źniej jednak niż w terminie siedmiu dni, przekazać ją właściwemu organowi, zawiadamiając ró wnocześnie o tym skarż ącego, albo wskazać mu właściwy organ.''
Urząd właściwy do załatwienia skargi powinien ją rozpatrzyć bez zbę dnej zwłoki, nie pó źniej jednak niż w ciągu jednego miesiąca, a nastę pnie zawiadomić skarż ącego o sposobie załatwienia jego skargi.
Podstawa prawna: art. 237 § 1 i 3 k.p.a.
Wnioski mogą dotyczyć w szczegó lności ulepszenia organizacji urzę du, usprawnienia pracy i zapobiegania naduż yciom, lepszego zaspokajania potrzeb ludności. Przepisy nie zawierają pełnego wykazu zagadnień, któ re mogą być obję te wnioskami, a jedynie wskazanie kilku
moż liwych problemó w.
Podstawa prawna: art. 241 k.p.a.
Wnioski należ y kierować do urzę dó w właściwych ze wzglę du na ich przedmiot, a wię c w
szczegó lności do tych urzę dó w, któ rych funkcjonowanie moż e być poprawione przy wykorzystaniu propozycji lub uwag zawartych w tych wnioskach.
Podstawa prawna: art. 242 § 1 k.p.a.
Jeż eli urząd, któ ry otrzymał wniosek, nie jest właściwy do jego rozpatrzenia, obowiązany
jest w ciągu siedmiu dni przekazać go właściwemu urzę dowi, informując o tym wnioskodawcę .
Podstawa prawna: art. 243 k.p.a.
Wnioskodawca moż e wnieść skargę , jeż eli jest niezadowolony ze sposobu załatwienia
wniosku, a takż e jeż eli wniosek nie został załatwiony w terminie.
Podstawa prawna: art. 246 k.p.a.
Ł apownictwo
Jednym z najpoważ niejszych problemó w polskiego ż ycia publicznego jest szeroko rozumiana
korupcja. Z punktu widzenia prawa nie jest istotne, czy łapó wka przybiera postać koperty z
gotó wką, czy też obietnicy spełnienia jakichkolwiek świadczeńna rzecz urzę dnika. W każ dym przypadku należ y jednak pamię tać , ż e polskie prawo przewiduje surowe kary zaró wno
dla wrę czającego łapó wkę , jak i dla osoby, któ ra ją przyjmuje.
Podstawa prawna: – art. 228 kodeksu karnego:
§ 1. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści ż ąda, podlega karze pozbawienia wolności od 6
miesię cy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Jeż eli czyn określony w § 1 został popełniony w związku z naruszeniem przepisó w prawa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależ nia wykonanie czynności służ bowej od otrzymania korzyści majątkowej.
§ 5. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej
wartości lub jej obietnicę , podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
– art. 229 kodeksu karnego:
§ 1. Kto udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej
funkcję publiczną, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesię cy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Kto udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej
funkcję publiczną, aby skłonić ją do naruszenia obowiązku służ bowego, albo udziela korzyści
takiej osobie za naruszenia obowiązku służ bowego, podlega karze pozbawienia wolności od 6
miesię cy do lat 8.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega, kto osobie pełniącej funkcję publiczną udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości.