Uchwała XXXVI-216-06 - Załącznik 1

Transkrypt

Uchwała XXXVI-216-06 - Załącznik 1

Załącznik nr 1
do uchwały nr XXXVI/216/06
Rady Gminy Mściwojów
z dnia 19 października 2006 r.
GMINA MŚCIWOJÓW
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI
DLA GMINY MŚCIWOJÓW
Październik 2006
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY MŚCIWOJÓW
Opracowanie:
Stowarzyszenie na Rzecz ZrównowaŜonego
Rozwoju Gminy Mściwojów
przy współpracy
z Urzędem Gminy Mściwojów
Adres:
Mściwojów 20
59 – 407 Mściwojów
tel./fax. (076) 87 28 334
e-mail: [email protected]
Autorzy:
Alina Woźnicka
Waldemar Dziędzioła
Mariusz Foryś
Podziękowania
Niniejszy Plan Gospodarki Odpadami powstał przy wzajemnej i owocnej
współpracy przedstawicieli gminy, Starostwa Powiatowego, Urzędu
Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego, Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska, Nadleśnictwa Jawor, pracowników i staŜystów
Urzędu Gminy oraz podmiotów gospodarczych działających na terenie
gminy Mściwojów.
Wszystkim uczestnikom procesu tworzenia Planu Gospodarki Odpadami
za udostępnione dane i cenne uwagi składamy serdeczne podziękowania.
2
SPIS TREŚCI
STRONA
I. WPROWADZENIE……………………………………………………………………………6
1. Podstawa prawna, cel, zakres i metoda opracowania………………………………..6
2. Definicje i klasyfikacja odpadów…………………………………………………….....10
2.1 Odpady komunalne………………………………………………………………………10
2.2 Odpady przemysłowe……………………………………………………………………10
2.3 Definicje dotyczące gospodarki odpadami………………………………………….11
II. CHARAKTERYSTYKA GMINY MŚCIWOJÓW…………………………………….......16
1. PołoŜenie administracyjne i geograficzne……………………………………..……..16
2. Ludność – demografia……………………………………………………………….......18
3. Środowisko naturalne…………………………………………………………………….20
4. Geologia……………………………………………………………………………………..21
5. Gleby…………………………………………………………………………………………22
6. Surowce mineralne i przemysł wydobywczy…………………………………………22
7. ZagroŜenia środowiska i obszary objęte ochroną…………………………………..23
8. Komunikacja drogowa i kolejowa………………………………………………………24
9. Gospodarka wodna………………………………………………………………………..25
10. Rolnictwo………………………………………………………………………………….25
III. ANALIZA DOKUMENTÓW PROGRAMOWYCH, STRATEGICZNYCH
I PLANISTYCZNYCH W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI………………...……28
IV. AKTUALNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI W GMINIE MŚCIWOJÓW……….35
1. Rodzaje i źródła powstawania odpadów………………………………………………35
2. Odpady komunalne………………………………………………………………….......35
2.1 Ilościowy bilans wytwarzanych odpadów komunalnych………………….…….35
2.2 Zbiórka, transport i unieszkodliwianie odpadów………………………………….39
2.3 Selektywna zbiórka odpadów…………………………………………….…………..43
3
2. 4 Komunalne odpady niebezpieczne……………………………………………….…44
2. 5 Komunalne odpady wielkogabarytowe………………………………………….….44
2. 6 Komunalne osady ściekowe…………………………………………………………..44
2. 7 Składowisko odpadów na terenie Gminy Mściwojów…………………………….45
3. Odpady przemysłowe……………………………………………………………………..46
V. DZIAŁANIA ZAPOBIEGAJĄCE POWSTAWANIU ODPADÓW……………………..54
1. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO)- działania
zapobiegające powstawaniu odpadów…………………………………………………...54
2. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami - działania
zapobiegające powstawaniu odpadów…………………………………………………...54
3. Działania krótko i długoterminowe……………………………………………………..55
4. Działania podnoszące świadomość ekologiczno-społeczną……………………...56
5. Zapobieganie i minimalizacja wytwarzania odpadów……………………………....58
VI. CELE DO OSIĄGNIĘCIA W GOSPODARCE ODPADAMI, PROGNOZA ZMIAN
DLA GMINY MŚCIWOJÓW……………………………………………………………….61
1.
Działania
mające
na
celu
wspomaganie
prawidłowego
postępowania
z odpadami………………………………………………………………………………...61
1.1 Zbiórka i transport odpadów komunalnych…………………………………………61
1.1.1. Odpady komunalne biodegradowalne-zbiórka,
odzysk i unieszkodliwianie………………………………………………………...……….62
1.1.2. Odpady komunalne wielkogabarytowe-zbiórka,
odzysk i unieszkodliwianie……………………………………………………………........63
1.1.3. Odpady komunalne budowlane- zbiórka, odzysk i unieszkodliwianie………64
1.1.4. Odpady komunalne niebezpieczne- zbiórka, odzysk
i unieszkodliwianie…………………………………………………………………………...65
1.1.5
Odpady
komunalne
opakowaniowe
i
pouŜytkowe
-
odzysk
i unieszkodliwianie……………………………………………………………………...……66
1.2 Selektywna zbiórka odpadów komunalnych………………………………………..67
2. Prognozowane zmiany……………………………………………………………………68
3. Szacunkowe koszty wdroŜenia systemu selektywnej zbiórki odpadów………...70
4
3.1 Koszty transportu i zbierania odpadów na terenie Gminy Mściwojów………...71
VII. SYSTEM MONITORINGU I OCENY WDRAśANIA PLANU………………...….......74
VIII. FINANSOWANIE WDRAśANIA I REALIZACJI PLANU……………………….......76
IX. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO……………………………………80
X. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM……………….…………...82
XI. SPIS TABEL…………………………………………………………………………….…84
XII. SPIS RYSUNKÓW……………………………………………………………………….85
5
I. WPROWADZENIE
1.
Podstawa prawna, cel, zakres i metoda opracowania.
Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr
62, poz. 628 z późn. zm.) plany gospodarki odpadami opracowywane są dla
osiągnięcia celów załoŜonych w polityce ekologicznej państwa oraz realizacji
określonych
zintegrowanej
ustawą
i
zasad
gospodarki
wystarczającej
sieci
odpadami,
instalacji
i
a
takŜe
urządzeń
stworzenia
do
odzysku
i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach
o ochronie środowiska.
Podstawowym
celem planów gospodarki odpadami
jest realizacja
następujących zasad wynikających z art. 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach:
• zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczanie ilości odpadów i ich
negatywnego oddziaływania na środowisko przy wytwarzaniu produktów,
podczas i po zakończeniu ich uŜytkowania,
• zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, jeŜeli nie
udało się zapewnić ich powstawania,
• zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania
odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się
poddać odzyskowi.
Szczegółowy
zakres,
sposób
oraz
formę
sporządzania
planów
gospodarki odpadami określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9
kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr
66, poz. 620 oraz Dz. U. z 2006 roku Nr 46, poz. 33).
Zgodnie § 4 w/w rozporządzenia gminny plan gospodarki odpadami określa:
aktualny stan gospodarki odpadami, w tym:
- rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów,
6
- rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku,
-
rodzaj
i
ilość
odpadów
poddawanych
poszczególnym
procesom
unieszkodliwiania,
- istniejące systemy zbierania odpadów,
- rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku
i unieszkodliwiania odpadów,
- wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania,
zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
- identyfikację problemów w zakresie gospodarowania odpadami,
uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia
gospodarki odpadami obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki
odpadami,
a
demograficzną,
w
szczególności
sytuację
połoŜenie
gospodarczą
geograficzne,
oraz
warunki
sytuację
glebowe,
hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji
gospodarki odpadami;
prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym równieŜ
wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych;
cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania;
działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami,
w tym:
- działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów,
- działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko,
- działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie
zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
- działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów;
rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne
za ich realizację;
7
sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe słuŜące realizacji
zamierzonych
celów,
z
uwzględnieniem
harmonogramu
uruchamiania
środków finansowych i ich źródeł;
system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na
określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych
w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości.
W pracach nad Planem wykorzystano ponadto wszelkie dostępne
materiały
i
opracowania,
Dolnośląskiego
Marszałkowskiego
w
Urzędu
we
tym:
Starostwa
Wojewódzkiego
Wrocławiu,
Powiatowego
we
Wojewódzkiego
w
Jaworze,
Wrocławiu,
Urzędu
Inspektoratu
Ochrony
Środowiska we Wrocławiu, Nadleśnictwa Jawor, Urzędu Statystycznego we
Wrocławiu i innych instytucji.
Przyjęto, Ŝe Plan gospodarki odpadami gminy Mściwojów będzie
nawiązywał zarówno do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy, Strategii ZrównowaŜonego Rozwoju Gminy Mściwojów,
jak i do opracowanych na szczeblu krajowym, wojewódzkim i powiatowym
dokumentów przedmiotowych w zakresie gospodarki odpadami, w tym
w szczególności: Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, Drugiej Polityki
Ekologicznej
Państwa,
Planu
Gospodarki
Odpadami
dla
Województwa
Dolnośląskiego, Strategii Gospodarki Odpadami dla Dolnego Śląska, Programu
ZrównowaŜonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego,
Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Jaworskiego, Strategii Rozwoju
Powiatu Jaworskiego.
W ramach niniejszego Planu opisano aktualny stan gospodarki odpadami,
prognozy, cele i kierunki działań oraz niezbędne koszty związane z realizacją
przedsięwzięć w gospodarce odpadami oraz przedstawiono prognozę zmian
w tym zakresie.
Poza
uwzględnieniem
w
opracowaniu
wymagań
formalnych
8
i merytorycznych wynikających z przedstawionych dokumentów, opracowanie
planu wymagało aktualizacji podstawowych danych dotyczących odpadów
i przeprowadzenia analizy aktualnego stanu gospodarki odpadami w Gminie.
Przy
realizacji
Planu
uwzględniono
regulacje
prawne
dotyczące
przedmiotowej problematyki, które zawarte w następujących przepisach:
• ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn.
zm.),
• ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62,
poz. 627 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr
100, poz. 1085 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości
w gminach (tj. Dz. U. z 2005 roku Nr 236, poz. 2008),
• ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
(Dz. U. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639 z późn. zm),
• ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r o zakazie stosowania wyrobów
zawierających azbest (Dz.U. Nr 101, poz. 628 z późn. zm.),
• ustawa oz dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.),
• ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych
(Dz. U. Nr 11, poz. 84, z późn. zm.),
• ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zuŜytym sprzęcie elektrycznym
i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495)
oraz szereg aktów wykonawczych wydanych na podstawie powyŜszych ustaw.
9
2. Definicje i klasyfikacja odpadów
2.1 Odpady komunalne
Zgodnie z ustawą o odpadach, za odpady komunalne rozumie się odpady
powstające w gospodarstwach domowych, a takŜe odpady nie zawierające
odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze
względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających
w gospodarstwach domowych.
Zgodnie z katalogiem odpadów, odpady komunalne zaliczone do grupy
oznaczonej kodem 20
Grupa ta została podzielona na podgrupy:
(podgrupa 20 01) odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie,
w tym papier i tektura, szkło odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odzieŜ,
tekstylia, odpady niebezpieczne (załącznik do ustawy o odpadach nr 2, lista A
i B)
(podgrupa 20 02) odpady z ogrodów i parków, w tym odpady ulegające
biodegradacji, gleba i ziemia, inne odpady nie ulegające biodegradacji
(podgrupa 20 03) inne odpady komunalne, w tym; zmieszane (nie segregowane)
odpady komunalne, odpady z torfowisk, odpady z czyszczenia ulic i placów,
odpady wielkogabarytowe, odpady ze zbiorników bezodpływowych słuŜących do
gromadzenia nieczystości oraz ze studzienek kanalizacyjnych, inne odpady nie
wymienione w innych podgrupach.
2.2 Odpady przemysłowe
Odpady przemysłowe to te, które są wynikiem prowadzenia jakiejś
działalności gospodarczej. Biorąc pod uwagę fakt, Ŝe istnieje wiele dziedzin
10
działalności gospodarczych skład i ilość odpadów przemysłowych bywa bardzo
zróŜnicowana. Tak więc charakter odpadów jest zaleŜny od rodzaju prowadzonej
działalności, stopnia uprzemysłowienia oraz rodzaju stosowanych technologii. Do
odpadów przemysłowych zaliczamy odpady zebrane w katalogu odpadów
w grupach od 01-19.
2.3 Definicje dotyczące gospodarki odpadami.
Zgodnie z ustawą o odpadach:
• gospodarowanie odpadami – ilekroć jest mowa o gospodarowaniu
odpadami
rozumie
się
przez
to
zbieranie,
transport,
odzysk
i unieszkodliwianie odpadów, w tym równieŜ nadzór nad takimi działaniami
oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów,
• magazynowanie odpadów - ilekroć jest mowa o magazynowaniu
odpadów rozumie się przez to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie
odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem,
• komunalne osady ściekowe - ilekroć jest mowa o komunalnych osadach
ściekowych rozumie się przez to pochodzący z oczyszczalni ścieków osad
z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji słuŜących do oczyszczania
ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliŜonym do składu
ścieków komunalnych,
• odpady komunalne - ilekroć jest mowa o odpadach komunalnych rozumie
się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a takŜe
odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych
wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są
podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych,
• odpady niebezpieczne - są to odpady:
a) naleŜące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych na liście A
11
załącznik nr 2 do ustawy oraz posiadające co najmniej jedną
z właściwości wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy lub
b) naleŜące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych na liście B
załącznika do ustawy i zawierające którykolwiek ze składników
wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy oraz posiadające co
najmniej jedną z wymienionych właściwości wymienionych w załączniku
nr 4 do ustawy,
• odpady medyczne - ilekroć jest mowa o odpadach medycznych rozumie
się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń
zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych
w zakresie medycyny,
• odpady ulegające biodegradacji - ilekroć jest mowa o odpadach
ulegających biodegradacji rozumie się przez to odpady, które ulegają
rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów,
• odpady obojętne - ilekroć jest mowa o odpadach obojętnych rozumie się
przez to odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym,
chemicznym lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą
w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie powodują zanieczyszczenia
środowiska lub zagroŜenia dla zdrowia ludzi, nie ulegają biodegradacji
i nie wpływają niekorzystnie na materię, z którą się kontaktują; ogólna
zawartość zanieczyszczeń w tych odpadach oraz zdolność do ich
wymywania, a takŜe negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku
muszą być nieznaczne, a w szczególności nie powinny stanowić
zagroŜenia dla jakości wód powierzchniowych, wód podziemnych, gleby
i ziemi,
• odpady weterynaryjne - ilekroć jest mowa o odpadach weterynaryjnych
rozumie się przez to odpady powstające w związku z badaniem,
leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a takŜe
w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na
12
zwierzętach,
• odzysk – ilekroć jest mowa o odzysku rozumie się przez to wszelkie
działania, nie stwarzające zagroŜenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla
środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części,
lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub
energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy,
• odzysk energii- ilekroć jest mowa o odzysku energii rozumie się przez to
termiczne przekształcenie odpadów w celu odzyskania energii,
• oleje odpadowe - ilekroć jest mowa o olejach odpadowych rozumie się
przez to wszelkie oleje smarowe lub przemysłowe, które nie nadają się juŜ
do
zastosowania,
do
którego
były
pierwotnie
przeznaczone, a w szczególności zuŜyte oleje z silników spalinowych
i oleje przekładniowe, a takŜe oleje smarowe, oleje turbin i oleje
hydrauliczne,
• posiadacz odpadów - ilekroć mowa o posiadaczu odpadów rozumie się
przez to kaŜdego, kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów,
inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną);
z wyłączeniem
prowadzącego
działalność
w
zakresie
transportu
odpadami, domniemywa się, Ŝe władający powierzchnią ziemi jest
posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości,
• recykling - ilekroć mowa o recyklingu rozumie się przez to taki odzysk,
który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiału
o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym teŜ
recykling ograniczony, z wyjątkiem odzysku energii,
• recykling ograniczony - rozumie się przez to obróbkę tlenową, w tym
kompostowanie, lub beztlenową odpadów, które ulegają rozkładowi
biologicznemu
w
kontrolowanych
warunkach
przy
wykorzystaniu
mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub
metan; składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako
13
recykling organiczny,
• składowisko odpadów - ilekroć jest mowa o składowisku odpadów
rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do składowania
odpadów,
• spalarnie odpadów- ilekroć jest mowa o spalarni odpadów rozumie się
przez
to
zakład
lub
jego
przekształcania odpadów
energii
cieplnej,
prowadzenia
przeznaczone
do
termicznego
z odzyskiem lub bez odzysku wytwarzanej
obejmujące
procesu
część
instalacje
termicznego
i
urządzenia
przekształcania
słuŜące
odpadów
do
wraz
z oczyszczaniem gazów odlotowych wprowadzaniem ich do atmosfery,
kontrolą, sterowaniem i monitorowaniem procesów oraz instalacjami
związanymi
z
przyjmowaniem,
i magazynowaniem
przekształcania
i przetwarzaniem
odpadów
oraz
dostarczonych
instalacjami
substancji
wstępnym
związanymi
otrzymanych
przetwarzaniem
do
z
w
termicznego
magazynowaniem
wyniku
spalania
i oczyszczania gazów odlotowych,
• stosowanie komunalnych osadów ściekowych - ilekroć jest mowa
o stosowaniu komunalnych osadów ściekowych rozumie się przez to
rozprowadzanie na powierzchni ziemi lub wprowadzanie komunalnych
osadów ściekowych do gleby w celu ich wykorzystania,
• unieszkodliwianie odpadów - ilekroć jest mowa o unieszkodliwianiu
odpadów rozumie się przez to poddanie odpadów procesom przekształceń
biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonych w załączniku nr 6
do ustawy w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza
zagroŜenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla środowiska,
• wytwórca odpadów - ilekroć jest mowa o wytwórcy odpadów rozumie się
przez
to
kaŜdego,
którego
działalność
lub
bytowanie
powoduje
powstawanie odpadów oraz kaŜdego, kto przeprowadza wstępne
przetwarzanie,
mieszanie
lub
inne
działania
powodujące
zmianę
14
charakteru lub składu tych odpadów,
• zbieranie odpadów -ilekroć jest mowa o zbieraniu odpadów rozumie się
przez to kaŜde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach,
segregowanie
i
magazynowanie
odpadów,
które
ma
na
celu
przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwienia.
Stosownie do ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych:
• opakowania-
są
to
wprowadzone
do
obrotu
wyroby
wykonane
z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony,
przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów, od surowców
do towarów przetworzonych,
• odpady opakowaniowe- są to wszystkie opakowania, w tym opakowania
wielokrotnego uŜytku wycofane z ponownego uŜycia, stanowiące odpady
w rozumieniu przepisów o odpadach, z wyjątkiem odpadów powstających
w procesie produkcji opakowań,
• wielokrotny uŜytek- rozumie się przez to kaŜde działanie, w trakcie
którego opakowanie przeznaczone i zaprojektowane do co najmniej
dwukrotnego zastosowania jest powtórnie wykorzystywane do tego
samego celu, do którego było pierwotnie przeznaczone.
15
II. CHARAKTERYSTYKA GMINY MŚCIWOJÓW
1. PołoŜenie administracyjne i geograficzne.
Gmina Mściwojów połoŜona jest na południe od Legnicy i od 1 stycznia 1999
r. naleŜy do województwa dolnośląskiego. Jest jedną z sześciu gmin
odtworzonego powiatu jaworskiego. Gmina od północy graniczy z gminą
WądroŜe Wielkie i Legnickie Pole, od południa z gminą Strzegom, Dobromierz
i Paszowice, od wschodu z gminą Strzegom, a od zachodu z miastem Jawor.
Mściwojów, siedziba Urzędu Gminy oddalona jest od Wrocławia o 65 km, od
Jeleniej Góry o 55 km, od Wałbrzycha o 35 km, od Legnicy o 25 km i od Jawora
o 5 km. Powierzchnia gminy wynosi 7.183 ha. Gmina składa się z 12 sołectw
zamieszkałych przez 4.166 mieszkańców.
Gmina leŜy w obszarze mezoregionu Wzgórz Strzegomskich, makroregionu
Przedgórza Sudeckiego, podprowincji Sudety. Średnia wysokość nad poziomem
morza waha się od 190 do 210 m. Rzeźba terenu jest niskofalista
i niskopagórkowata. Gmina Mściwojów leŜy w obszarze przedgórskiego regionu
pluwiotermicznego.
Rysunek 1. Mściwojów na mapie Polski.
Źródło: Urząd Gminy Mściwojów.
16
Rysunek 2. Usytuowanie gminy Mściwojów na mapie Dolnego Śląska i powiatu jaworskiego.
Przez gminę przepływają cieki wodne: Uszewica, Modzel, Osina i rzeka
Wierzbiak na bazie, której powstał zbiornik wodny „Mściwojów” o powierzchni
57 ha lustra wody. Walory zbiornika to czystość wody klasy I oraz malownicze
połoŜenie u zbocza Winnej Góry o podłoŜu Ŝwirowym – najwyŜszej góry na
terenie gminy.
Gmina jest typowo rolnicza, przewaŜają gleby bardzo dobre i dobre,
a korzystne połoŜenie względem ośrodków przemysłowych powoduje duŜą
atrakcyjność i wysoką jakość upraw. Gmina Mściwojów to takŜe teren zasobny
w złoŜa granitu tzw., „granit strzegomski” oraz piasku i Ŝwiru. Część wyrobisk
granitu jest dziś nieczynna i stanowi atrakcyjne miejsce wypoczynku i rekreacji.
17
2. Ludność - demografia
Gmina ma charakter rolniczy. Pod względem liczby ludności gmina
Mściwojów zaliczana jest do gmin małych (wiejskich). Zamieszkuje ją 4.166
mieszkańców zameldowanych na stałe na powierzchni 7.183 hektarów
w dwunastu
sołectwach.
Liczba
mieszkańców
poszczególnych
sołectw
przedstawia się następująco:
Tabela 1. Liczba mieszkańców gminy.
LP
SOŁECTWO
LICZBA
MIESZKAŃCÓW
1
Snowidza
1105
2
Targoszyn
914
3
Mściwojów
413
4
Niedaszów
320
5
Godziszowa
319
6
Marcinowice
237
7
Zimnik
234
8
Luboradz
194
9
Siekierzyce
143
10
Drzymałowie
130
11
Grzegorzów
94
12
Barycz
63
RAZEM
4.166
Źródło: na podstawie danych z Urzędu Gminy - stan na dzień 31.12.2005 r.
Na podstawie danych z Urzędu Gminy na dzień 31.12.05, stwierdza się
spadek liczby ludności gminy. W latach 2003-2004 odnotowano minusowy
przyrost naturalny. Dane z 1.01.2006r wykazały dodatni przyrost naturalny,
jednocześnie zanotowano spadek liczby ludności. Spadek ten spowodowany jest
18
intensywną emigracją młodych wykształconych ludzi z terenu gminy.
Wskaźnik ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym
wynosi 64.
Tabela 2. Przyrost naturalny w gminie.
Rok
2003
2004
2005
Urodzenia
30
36
38
Zgony
44
46
28
Saldo
-14
-10
10
Źródło: na podstawie danych z Urzędu Gminy - stan na
dzień 31.12.2005
Rysunek 3. Przedstawiony na wykresie przyrost naturalny w gminie w latach 2003 – 2005.
50
40
30
Urodzenia
Zgony
Saldo
20
10
0
2003
-10
2004
2005
-20
LATA
Prognoza demograficzna wynikająca ze studium województwa przewiduje do
2020 roku spadek liczby mieszkańców gminy Mściwojów do 4100 mieszkańców.
19
Tabela 3. Prognoza demograficzna.
Lp.
Nazwa
miejscowości
Liczba
Liczba
mieszkańców
mieszkańców
1985
2005
75
63
-12
Saldo
1985 - 2005
1
Barycz
2
Drzymałowice
148
130
-18
3
Godziszowa
430
319
-111
4
Grzegorzów
125
94
-31
5
Luboradz
220
194
-26
6
Marcinowice
248
237
-11
7
Mściwojów
425
413
-12
8
Niedaszów
363
320
-43
9
Siekierzyce
160
143
-17
10
Snowidza
1038
1105
+67
11
Targoszyn
920
914
-6
12
Zimnik
274
234
-40
Źródło: Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Gminy Mściwojów
3. Środowisko naturalne.
Gmina
Mściwojów
leŜy
na
pograniczu
regionów
klimatycznych
Nadodrzańskiego i Przedgórskiego. Warunki klimatyczne są dla rolnictwa
wyjątkowo sprzyjające: średnia temperatura roczna wynosi około 8º C, okres
wegetacyjny trwa powyŜej 220 dni, opad roczny wynosi ponad 500 mm na m2.
Tereny równinne są dobrze przewietrzane i nasłonecznione. Doliny rzeczne
naraŜone są na zaleganie mgieł i mas zimnego powietrza. PrzewaŜają wiatry
zachodnie. Na terenie gminy brak jest stacji meteorologicznych i posterunków
opadowych, stąd trudno scharakteryzować szczegółowo element klimatu.1
1
Opracowanie na podstawie danych z Urzędu Gminy w Mściwojowie.
20
4. Geologia.
Obszar gminy Mściwojów mieści się w całości w obrębie bloku (Wału)
Przedsudeckiego, który na południowy zachód od Jawora przylega – na linii
Uskoku Sudeckiego BrzeŜnego – do Sudetów Zachodnich, dźwignięty ponad
Blok Przedsudecki w trzeciorzędzie młodosaksońskich ruchów tektonicznych,
które spowodowały waŜne rozróŜnienie morfologiczne i geologiczne obszarów
leŜących po obu stronach uskoku. Blok przedsudecki zbudowany ze skał
metramorfologicznych starszego palozoiku i prekambru stanowi przedłuŜenie
górotworu Sudetów, ale na skutek obniŜenia bazy erozyjnej wypełniony został
utworami trzeciorzędowymi i czwartorzędowymi, których miąŜszość w rejonie
Jawora jest nieznaczna, ale równa w miarę oddalania się na północ od Uskoku.
W obrębie bloku przedsudeckiego wyróŜnia się obszar z licznymi wychodniami
przedtrzeciorzędowymi – tzn. Przedgórze Sudeckie wchodzące w rejon
Strzegomia oraz na teren byłego województwa legnickiego i sięgające po
WądroŜe Wielkie i Mikołajowice.
Najstarszymi utworami odsłaniającymi się w okolicy wsi Marcinowice są tzw.
granitogejsy WądroŜa Wielkiego zaliczane do algonku. ObrzeŜenie granitogejsów
stanowią metamorficzne łupki szarogłazowe ordomiku, których wychodnie
odsłaniają się w okolicy Luboradza.
W okresie ruchów górotwórczych waryscyjskich (Karbon) w staropaleozoiczne
utwory metamorficzne wcisnęła się potęŜna intruzja granitowa, tworząc masyw
granitowy Strzegom – Sobótka. Granity te odsłaniają się w okolicy Zimnika,
Czernicy i Gniewkowa. NajpowaŜniejszą rolę w budowie geologicznego płytkiego
podłoŜa odgrywają czwartorzędowe utwory lodowcowe i wodno – lodowcowe,
tworzące w obrębie Równiny Jaworskiej prawie ciągłą pokrywę o miąŜszości od
kilku do blisko 50 m (średnio 10 – 20 m).
21
Istotną rolę w budowie geologicznej odgrywają równieŜ utwory aluwialne
wypełniające dno dolin rzecznych. Są to głównie piaski i Ŝwiry o róŜnej
miąŜszości (do 10 m).2
5. Gleby.
Na obszarze Równiny Jaworskiej występują gleby bielicowe, brunatne i mady
wytworzone głównie z utworów trzeciorzędowych. Na wschód od Nysy Szalonej
występują gleby lessowe. Są one podścielone gliną, Ŝwirem lub piaskiem. Gleby
lessowe dobrze nawodnione występują na płaskich terenach, naleŜą do
najlepszych gleb w gminie Mściwojów. Pozwalają one na intensywną i w pełni
zmechanizowaną gospodarkę rolną oraz stosowanie gnojowicy. W dolinach
rzecznych występują mady – gleby Ŝyzne, ale przewaŜnie nadmiernie wilgotne.
Pod względem przydatności rolniczej gleby w gminie z wyjątkiem partii
wschodnich skalnych i stromych zboczy reprezentują najwyŜsze wartości.
Występuje tu kompleks pszenny dobry, na mniejszych obszarach kompleks Ŝytni
bardzo dobry i dobry oraz kompleks trwałych uŜytków zielonych (1z i 2z).
ZagroŜenie erozyjne występuje głównie na terenach o znacznych spadkach,
gdzie jednak skutecznie jest eliminowane przez zalesienie i zadarnienie.3
6. Surowce mineralne i przemysł wydobywczy.
Surowce
mineralne
rozmieszczone są
w południowej
części
gminy.
Najwartościowszym surowcem jest granit, eksploatowany w rejonie Zimnika oraz
- juŜ poza granicami gminy, w tym samym pasie złóŜ – w Czernicy, Rogoźnicy
2
3
22
i Borowie.
Kamieniołom Granitu
w
Zimniku, dysponuje
złoŜami których
zasobność szacowana jest na około 25 lat.
Na terenie gminy znajdują się nieeksploatowane złoŜa kruszywa naturalnego
między Siekierzycami i Zębowicami oraz obszar perspektywiczny dla surowców
kaolinowych między Paszowicami a Niedaszowem. W celu pozyskania inwestora
i rozpoczęcia eksploatacji tych złóŜ naleŜałby podjąć ścisłą współpracę z gminą
Paszowice.
7. ZagroŜenia środowiska i obszary objęte ochroną.
Gmina Mściwojów w klasyfikacji gmin pod względem występujących zagroŜeń
środowiska naleŜy do klasy IV, tzn., Ŝe nie występują tu szczególne zagroŜenia
zanieczyszczeniami
powietrza,
wód
powierzchniowych
i
podziemnych,
powierzchni ziemi, gleb i hałasem.
Nie ma na terenie gminy zakładów wpisanych do wojewódzkiej listy zakładów
szczególnie uciąŜliwych dla środowiska. Przekroczenie dopuszczalnych norm
skaŜeń środowiska moŜe wystąpić, ale tylko sporadycznie i mieć lokalny
charakter.
Stan aerosanitarny jest dobry. Zanieczyszczenia występują tylko w pasie przy
drodze wojewódzkiej nr 374 Jawor – Świdnica.
Na terenie gminy nie ma obecnie obszarów objętych ochroną. Ochroną objęte
są jedynie trzy drzewa stanowiące pomniki przyrody: topola i platan znajdujące
się w parku w Snowidzy oraz sosna czarna rosnąca w parku w Mściwojowie.
Gmina zamierza utworzyć teren chroniony na zbiorniku wstępnym zbiornika
Mściwojów.4
4
23
8. Komunikacja drogowa i kolejowa.
Układ dróg krajowych w gminie zapewnia połączenia o znaczeniu krajowym
I regionalnym. WzdłuŜ zachodniej granicy gminy Mściwojów biegnie na odcinku
720 m droga krajowa nr 3 Jakuszyce – Świnoujscie.
Szczególne znaczenie mają drogi wojewódzkie:
o droga wojewódzka 374 Jawor – Strzegom - Świdnica,
o droga wojewódzka 373 Jawor – Bielany,
o w pobliŜu przebiega autostrada A-4 Berlin – Kijów,
Sieć dróg zapewnia prawidłowe i szybkie połączenia wewnętrzne jak
i zewnętrzne. Wszystkie wymienione drogi maja twardą nawierzchnię w dobrym
stanie. Drogi lokalne natomiast wymagają remontów, co częściowo ogranicza
dostępność komunikacyjną gminy. Obecnie na terenie gminy brak jest
urządzonych parkingów i miejsc obsługi technicznej samochodów.
Przez gminę przebiega waŜna linia kolejowa: nr 137 Katowice – Legnica, linia
kolejowa, lokalnego znaczenia nr 331 Jawor – Roztoka, pozostawiona do obsługi
ruchu towarowego (kamieniołomy na terenie gminy Mściwojów i Dobromierz)
oraz linia nr 315 lokalnego znaczenia Jawor - Malczyce przewidziana do
likwidacji w dalszej przyszłości. Linie te są w dość dobrym stanie technicznym
i mogą być dobrym i szybkim środkiem transportu, choć obecnie w małym
stopniu wykorzystywanym i niedocenianym.
24
9. Gospodarka wodna.
Wszystkie wsie na terenie gminy zaopatrywane są z systemów wodociągów
grupowych. Na terenie gminy zlokalizowane są dwa ujęcia wody pitnej, wodociąg
grupowy w Grzegorzowie, który bazuje na studni wykonanej w 1988 r., której
zatwierdzone zasoby eksploatacyjne wynoszą Q = 40 m3. Woda ujmowana jest
z poziomu trzeciorzędowego i pod względem bakteriologicznym nie budzi
zastrzeŜeń sanitarnych. Wodociąg obejmuje swym zasięgiem następujące wsie:
Grzegorzów, Mściwojów, Niedaszów, Zimnik, Siekierzyce, Snowidza, Barycz. Na
ujęciu wody znajduje się stacja uzdatniania wody typu kontenerowego AKSUW –
60, zbiornik wody oraz studzienka wodomierzowa. Stacja została wybudowana
na w latach 1992/93.
Wodociąg grupowy w Targoszynie bazuje na czterech studniach wierconych
wykonanych w 1979 i 1984 r. Dla całego ujęcia zatwierdzone zasoby kat. B
wynoszą Q = 44 m3. Ujęcie w Targoszynie zaopatruje wsie: Targoszyn,
Luboradz, Marcinowice, Drzymałowice.
Wieś Godziszowa zaopatrywana jest z systemu wodociągowego miasta
Jawora. Istnieją znaczne rezerwy zasobów wodnych, a braki w sieci
wodociągowej, są w miarę systematycznie likwidowane. Gmina jest w 100%
zwodociągowana.
10. Rolnictwo.
W gminie Mściwojów grunty rolne stanowią, aŜ 88,6% powierzchni gminy.
PrzewaŜają gleby bardzo dobre I i II klasy oraz dobre III i III a, co stanowi 89 %
areału gruntów. Gospodarka rolna powinna więc być wiodącym czynnikiem
gospodarki gminy.
25
Ponad 64,2% uŜytków rolnych jest we władaniu prywatnym. Działki rolne,
ogrody działkowe, wspólnoty i grunty gminne stanowią 6,5% ogólnej powierzchni
natomiast 59,4% to powierzchnia indywidualnych gospodarstw rolnych. Około
35,8% uŜytków rolnych jest własnością spółdzielni produkcji rolniczej, których na
terenie gminy jest trzy w Targoszynie, Zimniku i Siekierzycach oraz spółek
prowadzących działalność rolniczą w Snowidzy i Godziszowej, które powstały na
bazie byłych Państwowych Gospodarstw Rolnych.
Tabela 4. Struktura uŜytków rolnych.
UŜytki rolne
Pozostałe
grunty (pod
Grupy
Ogólna
uŜytkowników
powierzchnia
gruntów
gruntów
Lasy i zabudowaniami,
razem grunty sady łąki pastwiska grunty
orne
leśne
podwórzami,
drogi, wody i
inne grunty
uŜytkowe oraz
nieuŜytki)
w hektarach
Ogółempowierzchnia
7183
6361 5929
29 122
281
232
590
4270
4087 3830
19
153
60
123
1913
2274 2099
10
128
172
467
administracyjna
gminy
Indywidualne
gospodarstwa
85
rolne
Pozostałe
Źródło: na podstawie danych z Urzędu Gminy w Mściwojowie.
Na terenie gminy działa 598 gospodarstw indywidualnych zarejestrowanych jako
płatnicy podatku rolnego, co po podzieleniu przez powierzchnię uŜytków rolnych
26
daje średnią wielkość gospodarstwa 10,6 ha. Taka wielkość gospodarstw jest
satysfakcjonująca, tym bardziej, Ŝe z roku na rok rośnie powierzchnia
indywidualnych gospodarstw rolnych (w latach 80-tych średnia powierzchnia
gospodarstw wynosiła tylko 3,2 ha), rozdrobnienie wśród rolników maleje,
a wzrasta liczba gospodarstw duŜych, powyŜej 30 ha.
Rysunek 4. Wykres kołowy przedstawiający udział poszczególnych gruntów w ogólnej powierzchni
gminy.
0,4%
2%
4%
3%
8%
83%
grunty orne
sady
łąki
pastwiska trwałe
Lasy i grunty leśne
Pozostałe grunty (pod zabudowaniami, podwórzami, drogi, wody i inne grunty uŜytkowe oraz nieuŜytki)
Źródło: na podstawie danych z Urzędu Gminy w Mściwojowie.
27
III. ANALIZA DOKUMENTÓW PROGRAMOWYCH, STRATEGICZNYCH
I PLANISTYCZNYCH W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI.
Podstawowym
dokumentem w zakresie gospodarowania odpadami
obejmującym obszar całego kraju jest Krajowy Plan Gospodarki Odpadami
(KPGO). Plan ten został przyjęty Uchwałą Rady Ministrów nr 219 z dnia 29
października 2002 r. w sprawie krajowego planu gospodarki odpadami i został
opublikowany w Monitorze Polskim z 2003 r. Nr 11, poz. 159.
W krajowym planie gospodarki odpadami przyjęto następujące zasady
postępowania z odpadami:
• zapobieganie powstawaniu odpadów i ich minimalizacja;
• zapewnienie odzysku, głównie recyklingu odpadów, których powstania
w danych warunkach techniczno-ekonomicznych nie da się uniknąć;
• unieszkodliwianie odpadów (poza składowaniem);
• bezpieczne dla ludzkiego zdrowia i środowiska składowanie odpadów,
których nie da się poddać procesom odzysku lub unieszkodliwiania
z powodu warunków techniczno-ekonomicznych.
W odniesieniu do sektora komunalnego Plan przyjmuje następujące załoŜenia:
• w 2010 roku odzyska się lub unieszkodliwi odpady komunalne ulegające
biodegradacji w takim stopniu, aby kierować do składowania ilość równą
75% odpadów wytworzonych w 1995 roku (4 380 tys. Mg). W 2013 roku
zredukuje się w ten sam sposób składowane odpady do 50%
wytworzonych w porównywalnym 1995 roku;
• w 2007 roku odpady opakowaniowe zostaną poddane w 50% odzyskowi,
a 25% - recyklingowi;
• w 2006 roku 20% odpadów wielkogabarytowych będzie odbieranych
w wyniku selektywnej zbiórki, w 2010 roku - 50%, a w 2014 roku - 60%;
28
• selektywna zbiórka odpadów budowlanych zapewni wydzielenie ich ze
wszystkich odpadów komunalnych w 2006 roku w 15%, w 2010 roku –
w 40% i w 2014 roku - w 60%;
• selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych w celu ich unieszkodliwienia
powinna objąć w 2010 roku - 50% i w 2014 roku - 80%;
• redukcję ilości składowisk odpadów komunalnych do max. 5-15 w kaŜdym
województwie do 2014 r.
Uzyskanie do 2007 roku 48% recyklingu papierowych i tekturowych odpadów
opakowaniowych wiąŜe się ze stworzeniem systemu zbiórki, budową zakładów
segregacji oraz uszlachetniania pozyskanych surowców, a docelowo - budową
instalacji termicznego przekształcania odpadów. Instalacje te powinny przyjąć
w 2007 roku 1 800 tys. Mg odpadów papieru i tektury.
W latach 2007-2010 konieczna będzie rozbudowa istniejących i budowa nowych
instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W tym okresie nadal będzie
rozbudowywana sieć instalacji odzysku i unieszkodliwiania, co spowoduje
znaczne zmniejszenie ilości składowanych odpadów.
W odniesieniu do sektora gospodarczego na podstawie analizy gospodarki
odpadami w latach 2003-2014 planuje się:
• dwukrotne
zwiększenie
odzyskiwanych
i
ponownie
stosowanych
w produkcji odpadów przemysłowych w porównaniu do 1990 roku, kiedy
odzyskano 77,1 mln Mg,
• rozszerzenie mechanizmów rynkowych i przygotowanie skutecznych
instrumentów ekonomicznych,
• wdroŜenie skutecznej kontroli (w tym monitoringu) gospodarowania
odpadami.
Osiągnięcie tych celów będzie wymagało nowych inwestycji, a takŜe działań
pozainwestycyjnych - prawnych i organizacyjnych.
W odniesieniu do odpadów niebezpiecznych Plan przewiduje zapewnienie
odzysku i recyklingu olejów odpadowych; zuŜytych urządzeń chłodniczych
29
I klimatyzacyjnych oraz pojazdów wycofanych z eksploatacji; usunięcie wyrobów
zawierających azbest i złoŜenie ich na wyznaczonych składowiskach. Zamierza
się zastosować segregację odpadów medycznych, aby zmniejszyć ilość
powstawania
odpadów
wymagających
unieszkodliwienia
przez
termiczne
przekształcenie. Do 2010 r. nastąpi całkowite wyeliminowanie PCB ze
środowiska.
Plan Gospodarki Odpadami Województwa Dolnośląskiego został przyjęty
uchwałą Nr XXII1272/2004 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 29
kwietnia 2004 oraz został zaktualizowany uchwałą Nr XLIV /581/ 2005 r. Sejmiku
Województwa Dolnośląskiego z dnia 2 września 2005 r.
Plan gospodarki odpadami komunalnymi opracowano dla lat 2003-2015, z
podziałem na trzy okresy, w których podejmowane są:
• działania krótkoterminowe 2003-2006,
• działania długookresowe 2007-2010,
• działania perspektywiczne 2011-2015,
Plan określa działania zmierzające do zapobiegania i eliminowania zagroŜeń dla
środowiska na terenie województwa dolnośląskiego, tj:
• promowanie
działań
mających
na
celu
minimalizację
odpadów
wytwarzanych i usuwanych z gospodarstw domowych (szczególną wagę
przykłada się m.in. do indywidualnego kompostowania biofrakcji –
odpadów kuchennych i ogrodowych) oraz z sektora gospodarczego (m.in.
poprzez wdraŜanie tzw. czystszej produkcji),
• rozwój selektywnej zbiórki i odzysku wybranych frakcji odpadów
komunalnych
(opakowaniowych,
nieopakowaniowych,
gruzu
budowlanego, odpadów wielkogabarytowych, biofrakcji), który w okresie
30
docelowym wpłynie na zmniejszenie o około 23 % strumienia odpadów
wymagających przekształcania i unieszkodliwiania,
• rozwój selektywnej zbiórki i osiąganie wymaganych poziomów odzysku,
w tym recyklingu oraz unieszkodliwiania specyficznych strumieni
odpadów
niebezpiecznych,
fluorescencyjnych,
odpadów
w
tym:
zuŜytych
zawierających
olejów,
substancje
lamp
zuboŜające
warstwę ozonową,
• likwidację mogilników zawierających pestycydy,
• usuwanie ze środowiska wyrobów zawierających azbest oraz PCB,
• minimalizację
emisji
zanieczyszczeń
mechaniczno-biologicznej
odpadów
(w
okresie
obróbki
i
do
środowiska
termicznego
perspektywicznym)
podczas
przekształcania
poprzez
zastosowanie
wysokosprawnych technologii oraz zamkniętych instalacji (hermetyzacja
fazy mechanicznej obróbki oraz zasadniczej fazy stabilizacji odpadów
organicznych w zakładach mechaniczno-biologicznych) z pełną kontrolą
emisji
zanieczyszczeń
gazowych
i
pyłowych
do
powietrza
atmosferycznego (ujęcie i oczyszczanie gazów odlotowych), wód (ujęcie,
oczyszczanie i zagospodarowanie odcieków) oraz gleb (kontrola emisji
pyłów i gazów),
• wykorzystanie uŜytecznych frakcji i „produktów” przetwarzania odpadów
– kompostu (do nawoŜenia oraz poprawy struktury gruntów), stabilizatu
(do
rekultywacji
terenów),
frakcji
grubej
(do
produkcji
paliw
alternatywnych), ŜuŜla (do celów budowlanych),
• minimalizację emisji do środowiska zanieczyszczeń ze składowisk poprzez
ograniczanie ilości składowanych odpadów oraz składowanie wyłącznie
odpadów
wcześniej
sortowanych
i
przetworzonych
w
procesach
mechaniczno-biologicznych i termicznych (w perspektywie), co pozwoli na
znaczące zmniejszenie emisji gazów i odcieków ze składowisk oraz
zmniejszenie ich uciąŜliwości i zagroŜeń dla ludności (zwłaszcza w wyniku
31
zmniejszenia emisji odorów i emisji mikrobiologicznych do powietrza
atmosferycznego, ograniczenie hałasu podczas transportu odpadów na
składowiska oraz pracy maszyn na składowiskach),
• selektywne zbieranie odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadach
komunalnych i i w odpadach z sektora gospodarczego oraz ich odrębne
zbieranie,
magazynowanie,
transport,
odzysk
i
unieszkodliwianie
w specjalnych instalacjach,
• zamykanie, zabezpieczanie i rekultywację składowisk nie spełniających
wymagań prawnych, których dostosowanie do tych wymagań dla ich
dalszej eksploatacji nie jest moŜliwe lub celowe,
• odzysk
niektórych
odpadów
z
sektora
gospodarczego
(w
tym
niebezpiecznych) ze składowisk prowadzący do likwidacji do całkowitej
likwidacji tych składowisk, a przez to ich oddziaływań na środowisko.
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Jaworskiego zakłada następujące
cele w zakresie gospodarki odpadami:
• krótkookresowe (2003 – 2007)
-
objęcie wszystkich mieszkańców powiatu zorganizowaną i selektywną
zbiórką odpadów,
-
podnoszenie świadomości obywateli,
-
podnoszenie
skuteczności
uwzględnieniem
budowlanych,
odpadów
selektywnej
ulegających
wielkogabarytowych i
zbiórki
ze
szczególnym
biodegradacji,
odpadów
niebezpiecznych ze
strumienia
odpadów komunalnych,
-
prace w zakresie modernizacji składowisk lub ich rekultywacji oraz budowa
składowisk zgodnie ze standartami UE.
Do
realizacji
wyszczególnionych
powyŜej
celów
wyznaczono
przedsięwzięcia, które przyczynią się do ich zrealizowania, tj: utworzenie
ponadgminnych struktur gospodarki odpadami komunalnymi dla realizacji
32
wspólnych
przedsięwzięć,
planowanie
i
realizacja
rozwiązań
kompleksowych uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady moŜliwe
do wspólnego zagospodarowania, utrzymanie przez powiaty kontroli nad
zakładami przetwarzania odpadów komunalnych;
• długookresowe (2007 – 2011),
-
dalsza organizacja ponadlokalnych i lokalnych systemów gospodarki
odpadami komunalnymi,
-
dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów,
-
podnoszenie świadomości społecznej (organizowanie akcji szkoleń),
-
wdraŜanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów
w tym metod termicznych,
-
intensyfikacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych
odpadów
budowlanych
i
niebezpiecznych
ze
strumienia
odpadów
komunalnych.
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Jaworskiego szczegółowo precyzuje
takŜe działania zmierzające do zapobiegania powstawania i zmniejszania ilości
wytwarzanych odpadów, komunalnych:
-
w zakresie zbiórki odpadów – objęcie 100 % mieszkańców zorganizowaną
zbiórką odpadów komunalnych, a takŜe stworzenie jednolitego systemu
ewidencji powstających odpadów,
-
zdecydowany rozwój systemów selektywnej zbiórki odpadów, w tym
odpadów ulegających biodegradacji,
-
wdraŜanie systemowych rozwiązań w gospodarce odpadami – organizacja
ponadgminnych struktur gospodarki odpadami komunalnymi do realizacji
wspólnych przedsięwzięć,
-
planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych,
uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady, moŜliwe do wspólnego
zagospodarowania, niezaleŜnie od źródła ich pochodzenia,
33
-
w
zakresie
techniczno-technologicznym
–
intensyfikacja
procesów
przekształcania odpadów przed składowaniem, poprzez wdraŜanie metod
biologicznych, mechaniczno-biologicznych i termicznych,
-
w zakresie podnoszenia świadomości społecznej – szeroka akcja
edukacyjna
z wykorzystaniem wszelkich dostępnych metod i środków,
uświadamiająca konieczność selektywnej zbiórki odpadów i nowych
technologii ich obróbki;
• przemysłowych:
-
dwukrotne zwiększenie działu odzyskiwanych i ponownie stosowanych
procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu z rokiem
1990,
-
wdroŜenie
systemów
pełnej
ewidencji
odpadów
i
metod
ich
zagospodarowania,
-
likwidacja starych składowisk, modernizacja składowisk eksploatowanych,
-
wdraŜanie systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami,
w tym prowadzenie monitoringu,
-
zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów zgodnie z zasadą
bliskości i samowystarczalności,
-
ograniczenie
ilości
deponowanych
odpadów
na
składowiskach,
z równoczesnym wprowadzeniem sprawnego systemu odzysku odpadów,
z wykorzystaniem najlepszych dostępnych technik,
-
prowadzenie
prac
naukowo-badawczych,
dotyczących
technologii
małoodpadowych oraz technologii odzysku i ponownego uŜycia odpadów.
34
IV.
AKTUALNY
STAN
GOSPODARKI
ODPADAMI
W
GMINIE
MŚCIWOJÓW
1. Rodzaje i źródła powstawania odpadów.
Głównymi rodzajami powstających odpadów są:
• odpady komunalne, powstające w sektorze komunalnym
• odpady przemysłowe, powstające w sektorze przemysłowym, których skład
jest zaleŜny od rodzaju prowadzonej działalności
Dla określenia ilości odpadów powstających na terenie gminy Mściwojów zostały
wykorzystane:
• informacje będące w posiadaniu Urzędu Gminy Mściwojów,
• informacje będące w posiadaniu firm zajmujących się wywozem odpadów
komunalnych na terenie gminy Mściwojów,
• jednostkowe wskaźniki wytwarzania odpadów, zawarte w Krajowym Planie
Gospodarki Odpadami,
• informacje dotyczące wytwarzania odpadów przemysłowych zawarte
w decyzjach na wytwarzanie odpadów
2. Odpady komunalne.
2.1 Ilościowy bilans wytwarzanych odpadów komunalnych.
Ilościowy
bilans
wytwarzanych
odpadów
komunalnych
w
Gminie
Mściwojów uzyskany został z danych, które posiada Urząd Gminy Mściwojów,
firm zajmujących się wywozem odpadów z terenu gminy.
35
Tabela 5. Bilans ilościowy odpadów.
ROK
Ilość
odpadów
[Mg]
1
2
2001
600
2002
636
2003
660
2004
584
2005
664
Źródło: opracowanie własne.
Źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są:
• gospodarstwa domowe,
• obiekty infrastruktury takie jak: handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo,
obiekty turystyczne.
Analizując
przedstawione
powyŜej
źródła
wytwarzania
odpadów
komunalnych oraz ich skład z punktu widzenia moŜliwości związanych
z odzyskiwaniem i unieszkodliwianiem odpadów wyodrębniono niŜej wymienione
strumienie odpadów:
• odpady organiczne (domowe odpady organiczne pochodzenia roślinnego
i
pochodzenia
zwierzęcego
ulegające
biodegradacji
oraz
odpady
pochodzące z pielęgnacji ogródków przydomowych, itp. - ulegające
biodegradacji),
• odpady zielone (odpady z ogrodów i parków, z pielęgnacji terenów
zielonych)
• papier
i
karton
(opakowania
z
papieru
i
tektury,
opakowania
wielomateriałowe na bazie papieru, papier i tektura - nieopakowaniowe),
• tworzywa sztuczne (opakowania z tworzyw sztucznych, tworzywa
sztuczne - nieopakowaniowe),
36
• tekstylia,
• szkło (opakowania ze szkła, szkło - nieopakowaniowe),
• metale (opakowania z blachy stalowej, aluminium, pozostałe odpady
metalowe),
• odpady mineralne – z czyszczenia ulic i placów: gleba, ziemia, kamienie
itp.,
• drobna frakcja popiołowa – odpady ze spalania paliw stałych w piecach
domowych (głównie węgla),
• odpady wielkogabarytowe,
• odpady budowlane – odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów
budowlanych – w części wchodzącej w strumień odpadów komunalnych,
• odpady niebezpieczne, wytwarzane w grupie domowych odpadów
komunalnych.
Dla wyŜej wymienionych strumieni odpadów komunalnych w Krajowym
Planie Gospodarki Odpadami ustalono wskaźniki charakterystyki ilościowej
i jakościowej. Wskaźniki te w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca gmin
wiejskich przedstawia poniŜsza tabela.
Tabela 6. Wskaźniki wytwarzania odpadów komunalnych dla obszarów wiejskich
w rozbiciu na frakcje.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Strumień odpadów komunalnych
Odpady kuchenne ulegające
biodegradacji
Odpady zielone
Papier i tektura (nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe)
Opakowania z tworzyw sztucznych
Tekstylia
Szkło (nieopakowaniowe)
Opakowania ze szkła
Metale
Opakowania z blachy stalowej
Opakowania z aluminium
Odpady mineralne
Drobna frakcja popiołowa
Gminy wiejskie
(kg/M/r)]
22,11
4,16
10,64
15,43
1,73
21,03
6,77
4,65
1,00
18,89
4,55
1,63
0,47
13,25
40,28
37
16.
Odpady wielkogabarytowe
17.
Odpady budowlane
18.
Odpady niebezpieczne
Razem
15,00
40,00
2,00
223,59
Źródło: KPGO.
W oparciu o powyŜsze wskaźniki dokonano bilansu odpadów komunalnych
wytwarzanych
przez
mieszkańców
gminy
Mściwojów.
Dla
wyliczenia
hipotetycznej ilości odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy
Mściwojów w 2004 r. przyjęto liczbę mieszkańców gminy na koniec grudnia 2005
r. tj. 4166 osób.
Bilans odpadów komunalnych w poszczególnych grupach, wytwarzanych w ciągu
2005r. na terenie gminy przedstawia poniŜsze zestawienie.
Tabela 7. Bilans odpadów komunalnych poszczególnych grupach na terenie Gminy Mściwojów.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Strumienie odpadów komunalnych
Odpady kuchenne ulegające
biodegradacji
Odpady zielone
Papier i tektura (nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne
(nieopakowaniowe)
Opakowania z tworzyw sztucznych
Tekstylia
Szkło (nieopakowaniowe)
Opakowania ze szkła
Metale
Opakowania z blachy stalowej
Opakowania z aluminium
Odpady mineralne
Drobna frakcja popiołowa
Odpady wielkogabarytowe
Odpady budowlane
Odpady niebezpieczne
Razem
Ilość wytworzonych odpadów
komunalnych
w gminie w 2005 r. (Mg/rok)
92,1
17,3
44,3
64,2
7,2
87,6
28,2
19,4
4,2
78,7
18,9
6,8
2,0
55,2
167,8
62,5
166,6
8,3
931,3
38
Największe ilości odpadów są wytwarzane przez mieszkańców sołectw
o największej liczbie ludności tj. Snowidza i Targoszyn.
2.2 Zbiórka, transport i unieszkodliwianie odpadów.
Do zadań własnych Gminy naleŜy:
• utrzymanie czystości i porządku w gminie (stworzenie warunków do
wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na
terenie gminy lub zapewnienie wykonywania tych prac przez tworzenie
odpowiednich
jednostek
organizacyjnych),
w
tym
uchwalenie
szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku (selektywna
zbiórka, rodzaj urządzeń przeznaczonych do zbierania oraz częstotliwość
i sposób pozbywania się odpadów komunalnych itp.),
• zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym
systemem odbierania wszystkich rodzajów odpadów komunalnych,
• zapewnienie budowy, utworzenie i eksploatacja; własnych lub wspólnych
z innymi gminami instalacji i urządzeń stacji zlewnych - w przypadku gdy
połączenie
wszystkich
nieruchomości
do
sieci
kanalizacyjnej
jest
niemoŜliwe lub powoduje nadmierne koszty; instalacji i urządzeń do
zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części;
szaletów publicznych,
• zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji, własnych z lub innymi
gminami,
instalacji
do
odzysku
lub
unieszkodliwiania
odpadów
komunalnych,
• zapobieganie
zanieczyszczeniu
ulic,
placów
i
terenów
otwartych,
w szczególności przez zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu
i innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli
nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego
39
celu urządzeniach ustawionych na chodniku.,
• organizacja selektywnej zbiórki, segregacji oraz magazynowania odpadów
komunalnych, w tym niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz
współdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie
gospodarowania tego rodzaju odpadami.
Ustawa o odpadach definiuje pojęcie zbierania odpadów zgodnie z nią:
przez zbieranie odpadów rozumie się kaŜde działanie, w szczególności
umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które
ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub
unieszkodliwienia.
Wypełniając obowiązek wynikający z ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu porządku i czystości w gminach; Rady Gminy Mściwojów w dniu 21
lutego 2006 roku podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania
czystości i porządku na terenie Gminy Mściwojów, określającego m.in.:
• wymagania w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie
nieruchomości;
rodzaje i minimalną pojemność urządzeń przeznaczonych do zbierania
odpadów komunalnych i gromadzenia nieczystości ciekłych na terenie
nieruchomości oraz na drogach publicznych;
• częstotliwość
i nieczystości
i
sposób
ciekłych
pozbywania
z
terenu
się
odpadów
nieruchomości
oraz
komunalnych
z
terenów
przeznaczonych do uŜytku publicznego;
• obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu
ochronę przed zagroŜeniem lub uciąŜliwością dla ludzi oraz przed
zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego uŜytku;
• wymagania odnośnie zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych
z produkcji rolniczej,
• obszary
podlegające
obowiązkowej
deratyzacji
i
terminy
jej
40
przeprowadzania.
Szczegółowe wymagania jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający
się o uzyskanie zezwolenia na świadczenie usług w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, opróŜniania zbiorników
bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych; zgodnie z ustawą z dnia 13
września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości oraz rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2005 w sprawie szczegółowego sposobu
określania wymagań, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się
o wydanie zezwolenia (Dz. U. z 2006 roku Nr 5, poz. 33), sprecyzowane zostały
w zarządzeniu Wójta Gminy Mściwojów Nr 31/06 z dnia 04 lipca 2006r.
Na terenie gminy Mściwojów zgodnie ze stosownymi pozwoleniami Wójta
Gminy działalność w zakresie zbiórki, transportu, odzysku i unieszkodliwiania
odpadów komunalnych prowadzą trzy podmioty gospodarcze przedstawione
w poniŜszej tabeli.
Tabela 8. Firmy zajmujące się wywozem odpadów z terenu Gminy Mściwojów.
Lp
1.
Nazwa firmy
Przedsiębiorstwo
Uwagi
Usług
Komunalnych
odpady deponowane na składowisku Jawor
Van
Gansewinkel
Legnica
Złotoryjska 170
2.
COM-D
Sp.
z
odpady deponowane na składowisku Jawor
o.o
Jawor
ul.
Poniatowskiego 25
3.
Legnickie Przedsiębiorstwo
odpady deponowane na składowisku Legnica
Gospodarki Komunalnej w
Legnicy
sp.
z
o.o.
ul.Ścinawska 1, 59 – 220
Legnica
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Mściwojowie.
41
Odpady odbierane są na podstawie indywidualnie zawartej umowy
pomiędzy wymienionymi firmami a osobami fizycznymi, instytucjami oraz
podmiotami gospodarczymi. Gromadzenie odpadów odbywa się w róŜnego
rodzaju pojemnikach. Wywóz następuje zgodnie z indywidualnie ustalonym
harmonogramem, najczęściej raz w tygodniu na składowisku odpadów
komunalnych w Jaworze. Do gromadzenia i odbioru odpadów komunalnych
wykorzystywane są głównie pojemniki 110 litrów, a takŜe pojemniki 1100 litrów.
Zgodnie z ustawą o odpadach unieszkodliwianie odpadów to poddanie
odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych
określonych w załączniku nr 6 do ustawy w celu doprowadzenia ich do stanu,
który nie stwarza zagroŜenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub środowiska.
Stosownie do załącznika nr 6 do ustawy o odpadach, do procesów
unieszkodliwiania, zalicza się:
• składowanie na składowiskach odpadów obojętnych, obróbkę w glebie
i ziemi (np. biodegradacja odpadów płynnych lub szlamów w glebie
i ziemi),
• składowanie poprzez głębokie wtryskiwanie (np. wtryskiwanie odpadów,
które moŜna pompować),
• retencję powierzchniową (np. umieszczanie odpadów na poletkach
osadowych lub lagunach),
• składowanie
na
składowiskach
odpadów
niebezpiecznych
lub
na
składowiskach odpadów innych niŜ niebezpieczne,
• odprowadzanie do wód z wyjątkiem mórz*
• lokowanie (zatapianie) na dnie mórz
• obróbkę biologiczną, nie wymienioną w innym punkcie, w wyniku której
powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek z procesów
wymienionych w punktach od D1 do D12 ustawy o odpadach (np.
fermentacja)
• obróbkę fizyczno-chemiczną, nie wymienioną w innym punkcie, w wyniku
42
której powstają odpady, unieszkodliwianie za pomocą któregokolwiek
z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 ustawy o odpadach
(np. parowanie, suszenie, strącanie),
• termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach
zlokalizowanych na lądzie,
• termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach
zlokalizowanych na morzu,
• składowanie odpadów w pojemnikach w ziemi (np. w kopalni),
• sporządzanie mieszanki lub mieszanie przed poddaniem któremukolwiek
z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 ustawy o odpadach,
• przepakowywanie
przed
poddaniem
któremukolwiek
z
procesów
wymienionych w punktach od D1 do D13 ustawy o odpadach,
• magazynowanie, w czasie któregokolwiek z procesów wymienionych
w punktach od D1 do D14 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania
w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane).
Unieszkodliwianie odpadów to proces, który dzielimy na trzy grupy:
• procesy składowania odpadów,
• termiczne metody unieszkodliwiania odpadów,
• kompostowanie odpadów
Jedyną formą unieszkodliwiania odpadów komunalnych z terenu gminy
Mściwojów jest ich składowanie na wysypiskach.
2.3 Selektywna zbiórka odpadów.
Na terenie Gminy Mściwojów do końca 2003 roku nie była prowadzona
selektywna zbiórka odpadów. Dopiero w 2004 roku wprowadzono pojemnikowy
system selektywnej zbiórki odpadów jednego rodzaju surowca, tj. tworzyw
43
sztucznych. Po uprzednim dostosowaniu ilości pojemników do mieszkańców
poszczególnych wsi rozstawiono 15 pojemników siatkowych o pojemności 1,0
m3. Zebrane surowce odbiera stosownie do zawartej z Urzędem Gminy umowy
Spółka z o.o Inwestycje z Jawora, po uprzednim zapełnieniu (średnio raz
w miesiącu). Zarówno koszty inwestycyjne jak i eksploatacyjne prowadzenia
zbiórki ponosi Gmina. W roku 2004 w ramach prowadzenia akcji selektywnej
zbiórki zebrano 0,95 Mg odpadów a w 2005 roku 2,0Mg.
Ponadto w szkołach podstawowych i w gimnazjum okresowo prowadzone
są zbiórki zuŜytych baterii, puszek i makulatury.
2. 4 Komunalne odpady niebezpieczne.
System
zbiórki
odpadów
niebezpiecznych
pochodzących
z
odpadów
komunalnych na terenie gminy Mściwojów nie istnieje.
2. 5 Komunalne odpady wielkogabarytowe.
Na terenie gminy nie prowadzi się zorganizowanego odbioru odpadów
wielkogabarytowych.
Odpady
te
częściowo
są
indywidualnie
zagospodarowywane przez mieszkańców. Pozostała ich część deponowana jest
na składowisku odpadów.
2. 6 Komunalne osady ściekowe
Na terenie gminy Mściwojów odpady tego typu powstają w niewielkiej ilości
ze względu na niską przepustowość oczyszczalni ścieków. Na terenie gminy
znajdują się 2 gminne oczyszczalnie ścieków w Mściwojowie i Snowidzy (1,5 Mg
44
osadów ściekowych rocznie) Osady ściekowe gromadzone są na poletkach na
terenie
oczyszczalni
i
w
ostatnich
latach
nie
były
w
inny
sposób
zagospodarowywane.
2. 7 Składowisko odpadów na terenie Gminy Mściwojów.
Składowisko Drzymałowice – zlokalizowane jest w sztucznym zagłębieniu terenu
(wyrobisko Ŝwiru), na działce ewidencyjnej nr 26 w obrębie wsi Drzymałowie.
Powierzchnia przeznaczona pod składowisko zajmuje 0,58ha, zaś kubatura
przeznaczona do składowania odpadów wynosi 4875 m3. Składowisko otoczone
jest polami uprawnymi. Zostało wybudowane w 1987 r. zgodnie z „Projektem
technicznym wiejskiego wysypiska odpadów zlokalizowanego
w obrębie
miejscowości Drzymałowice” wykonanym przez Biuro Projektów Budownictwa
Wiejskiego „BIPROL” we Wrocławiu. Właścicielem składowiska i działki na której
jest usytuowane jest Gmina Mściwojów.
Stosownie do przepisów art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.
o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz
o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.) dla
mniejszego obiektu w czerwcu 2002 roku został opracowany przegląd
ekologiczny.
Z dniem 30 czerwca 2005 r. zakończono eksploatację i uruchomiono
procedurę zmierzającą do uzyskania zgody na jego zamknięcie stosownie do
przepisów ustawy o odpadach.
Wysypisko to przeznaczone było do składowania odpadów innych niŜ
niebezpieczne i obojętne. WyposaŜone jest w dwa piezometry, słuŜące do
badania jego wpływu na chemizm wód podziemnych. Składowisko nie posiada
uszczelnienia dna, urządzenia do przeróbki i unieszkodliwiania odpadów,
brodzika dezynfekcyjnego, wagi, zaplecza socjalnego doprowadzonej bieŜącej
45
wody, energii, boksu dla tymczasowego składowania odpadów niebezpiecznych
w masie odpadowej.
W chwili obecnej odpady wywoŜone są na składowisko odpadów
w Jaworze. Aktualny system gospodarki odpadami prowadzony na terenie gminy
Mściwojów odbywa się w miarę istniejących moŜliwości finansowych gminy oraz
jej mieszkańców.
Tabela 9. Parametry składowiska odpadów w Drzymałowicach.
Przewidywany
Powierzchnia
Okres
Pojemność
Kubatura
Uszczelnienie
Kierunek
eksploatacji
uŜytkowa
wysypiska
dna
Rekultywacji
ha
Lata
m3
m3
0,58
17
4875
7375
brak
rolno -leśny
Na terenie gminy zlokalizowanych zostało kilka nielegalnych składowisk,
w miejscowości
Mściwojów,
Targoszyn,
Snowidza,
Godziszowa.
Odpady
znajdujące się na tych “dzikich” składowiskach wywoŜone są przez mieszkańców
okolicznych miejscowości. Władze Gminy i osoby zajmujące się ochroną
środowiska, organizują akcje likwidacji dzikich składowisk. Jednak to nie
wystarcza,
poniewaŜ
powstają
one
ponownie.
Większość
gospodarstw
domowych posiada umowę na wywóz odpadów jednak zasadnym jest dąŜenie
do wyegzekwowania wymogu ustawowego od wszystkich mieszkańców, co
zminimalizowało by problem „dzikich składowisk”.
3. Odpady przemysłowe.
Ze względu na duŜą dynamikę zmian sektora przemysłowego po roku 1990
oraz rozproszenie i rozdrobnienie, monitorowanie wytwarzania i obrotu odpadami
46
przemysłowymi jest bardzo trudne. W niniejszym opracowaniu stan gospodarki
odpadami gospodarczymi został przedstawiony w oparciu o decyzje na
wytwarzanie odpadów wydane przez Starostę Jaworskiego, dane z Urzędu
Marszałkowskiego i dane z Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla
Województwa Dolnośląskiego, a takŜe informacje pozyskane z dostępnych
źródeł na temat moŜliwych ilości odpadów z sektora gospodarki powstających na
terenie gminy Mściwojów.
Do odpadów przemysłowych zalicza się odpady powstające w wyniku
prowadzonej działalności gospodarczej. Odpady powstające w tym sektorze
stanowią największy strumień odpadów wytwarzanych w Polsce.
Ze względu na swój typowo rolniczy charakter w gminie Mściwojów
dominuje produkcja rolna,
a działalność produkcyjna prowadzona jest na
niewielką skalę.
Stosownie do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 kwietnia
z 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) na terenie
gminy odpady z sektora
gospodarczego wytwarzane są w następujących
grupach:
• odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa,
leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa Ŝywności - 02,
• odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy
celulozowej, papieru i tektury - 03,
• odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów
przemysłu chemii nieorganicznej - 07,
• odpady z procesów termicznych - 10
• oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych
oraz grup 05, 12 i 19) - 13,
• odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały
filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach - 15,
• odpady nieujęte w innych grupach - 16,
47
• odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury
drogowej
(włączając
glebę
i
ziemię
z
terenów
zanieczyszczonych) - 17,
• odpady z instalacji i urządzeń słuŜących zagospodarowaniu odpadów,
z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów
przemysłowych - 19,
• odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie – 20.
W trakcie prac nad przygotowaniem niniejszego opracowania ujawniono
1 053,08 Mg odpadów, które były zawarte w wydanych decyzjach na
wytwarzanie odpadów dla przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie gminy.
NaleŜy podkreślić, Ŝe decyzje określają największą, potencjalną ilość
odpadów, jaką moŜe wytworzyć w ciągu roku przedsiębiorca. Ilości z nich
wynikające moŜna traktować jako prognozę ilości odpadów w najbliŜszych latach.
Szczegółowe zestawienie ilości wytwarzanych odpadów na terenie Gminy
w podziale na grupy odpadów zgodnie z katalogiem odpadów przedstawiono
w poniŜszej tabeli.
Tabela 10. Zestawienie odpadów przemysłowych w gminie Mściwojów zgodnie z kodami [wg decyzji
administracyjnych i informacji o ilości wytwarzanych odpadów]
Grupa
odpadu
02
03
07
Opis
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw
hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa
oraz przetwórstwa Ŝywności
Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i
mebli, masy celulozowej, papieru i tektury
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i
stosowania produktów przemysłu chemii
nieorganicznej
Ilość
[Mg/rok]
Udział %
590,8
56,1
180,0
17,1
0,062
0,0
10
Odpady z procesów termicznych
1,74
0,2
13
Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw
(z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19)
2,25
0,2
15
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania,
materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych
grupach
5,18
0,5
48
Grupa
odpadu
16
Ilość
[Mg/rok]
Opis
1,248
Udział %
0,1
11,8
1,1
200,0
19,0
Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi
selektywnie
60,0
5,7
SUMA
1053,08
100
Odpady nieujęte w innych grupach
Odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów
budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając
glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych)
Odpady z instalacji i urządzeń słuŜących
zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków
oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów
przemysłowych
17
19
20
Na
terenie
Gminy
Mściwojów
głównym
strumieniem
odpadów
wytwarzanych w sektorze gospodarczym są odpady z przemysłu rolno–
spoŜywczego, które stanowią 56% wszystkich zinwentaryzowanych odpadów
oraz odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli – 17%.
Głównymi „wytwórcami” odpadów, zlokalizowanymi na terenie gminy są: Ubojnia
Drobiu „Franek” s. c. w Targoszynie – 850,101 Mg oraz Przedsiębiorstwo „CDG”
– s. c. z Rybna – 180 Mg.
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, rybołówstwa, leśnictwa, oraz
przetwórstwa Ŝywności ujęte są w grupie 2 katalogu odpadów. Są to odpady
powstające w związku z prowadzeniem gospodarstw rolnych, ogrodniczych
i hodowlanych oraz przy produkcji artykułów spoŜywczych. Przemysłowe metody
produkcji, skutkują zwiększonymi ilościami powstających odpadów; jednocześnie
pozwalają one na ich lepszą ewidencję i kontrolę właściwego postępowania.
Podstawowe moŜliwości wykorzystania tego typu odpadów to:
• sprzedaŜ jako pasze,
• zastosowanie jako nawóz organiczny,
• środek strukturotwórczy do produkcji kompostu,
• susze owocowe,
49
• pozyskiwanie pektyn destylatów owocowych.
Na obszarze gminy ujawniono łącznie 590,8 Mg odpadów z przemysłu
rolno –spoŜywczego. Głównym wytwórcą tych odpadów jest: Ubojnia Drobiu
„Franek” s.c. w Targoszynie.
Gospodarowanie odpadami przemysłowymi innymi niŜ niebezpieczne polega
na zbieraniu, transporcie, odzysku i ich unieszkodliwianiu. Odpowiedzialność za
prawidłowe i zgodne z zasadami ustawy o odpadach postępowanie z odpadami
spoczywa na prowadzącym działalność gospodarczą jako wytwórcy odpadów.
Podmioty
gospodarcze
mają
ustawowy
obowiązek
prowadzenia
sprawozdawczości w zakresie danych o rodzajach i ilościach oraz sposobach
gospodarowania odpadami.
Wytworzone w sektorze gospodarczym odpady poddawane są działaniom
polegającym na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części oraz
prowadzącym do odzyskania z odpadów substancji lub energii wraz z ich
wykorzystaniem oraz procesom unieszkodliwiania odpadów.
Przez
unieszkodliwianiu
odpadów rozumie się
poddanie
odpadów
procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym
w załączniku nr 6 do ustawy o odpadach w celu doprowadzenia ich do stanu,
który nie stwarza zagroŜenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. Na
terenie gminy nie jest stosowana metoda D 5 - proces unieszkodliwiania
odpadów na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne. Odpady wywoŜone
są i składowane poza gminę. Na składowiskach powinny być unieszkodliwiane
wyłącznie
te
rodzaje
odpadów,
których
niemoŜliwe
było
wykorzystanie
gospodarcze.
Główne kierunki wykorzystania odpadów przemysłowych to:
• kompostowanie odpadów organicznych.
• wykorzystanie w rolnictwie, sadownictwie do nawoŜenia i ulepszania gleb,
50
• produkcja spoiw i mieszanek popiołowo-betonowych lub wykorzystanie jako
podbudowa dróg w budownictwie drogowym,
• recykling
surowcowy
(produkcja
granulatów
z
odpadowych
tworzyw
sztucznych, wykorzystanie makulatury do produkcji papieru i inne).
Na
terenie
Gminy
Mściwojów
nie
ujawniono
wysypisk
odpadów
przemysłowych, mogilników oraz brak jest zakładów unieszkodliwiania odpadów
medycznych.
Gospodarka zuŜytymi oponami, które obecnie unieszkodliwiane są poprzez
składowanie, spalane, bądź porzucane nielegalnie w środowisku, powinna ulec
poprawie ze względu na fakt pojawienia się nowych uregulowań prawnych,
wynikających z transpozycji prawa UE do prawodawstwa polskiego. Ustawa
o odpadach wprowadziła zakaz składowania opon od 1 lipca 2003 r.
Równocześnie na mocy ustawy o obowiązkach producentów niektórych wyrobów
oraz opłacie produktowej i depozytowej został nałoŜony na producentów
i importerów opon wprowadzanych na rynek obowiązek odzysku zuŜytych opon.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pouŜytkowych (Dz.
U. Nr 69, poz. 719) określa poziomy odzysku zuŜytych opon w poszczególnych
latach, które odpowiednio wynoszą: 2002 r. - 25%, 2003 r. - 35%, 2004 r. - 50%,
2005 r. - 60%, 2006 r. - 70%, 2007 r. - 75%.
Obecnie na terenie Gminy Mściwojów brak jakichkolwiek rozwiązań
systemowych w zakresie gospodarowania odpadami opon.
Szacuje się, Ŝe terenie gminy Mściwojów powstaje rocznie około 8,2 Mg
odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych. Wartość ta
została obliczona na podstawie wskaźnika (2 kg/M/rok) z krajowego planu
gospodarki odpadami. Wydaje się jednak, Ŝe dla typowo rolniczej gminy
51
Mściwojów, którą zamieszkuje wysoki odsetek niezamoŜnej ludności wartość
powyŜsza jest zawyŜona.
Na obszarze gminy nie prowadzi się w sposób systemowy zbiórki
wytwarzanych
odpadów
niebezpiecznych.
Nie
wydziela
się
odpadów
niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. Odpady niebezpieczne
wytwarzane przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą powinny być
(i są) przekazywane do unieszkodliwiania przez wytwórców odpadów. Odpady
niebezpieczne w całości zbierane i transportowane są w specjalistyczny sposób
bezpieczny dla środowiska i zdrowia ludzi i unieszkodliwiane poza terenem
gminy.
Odpady medyczne powstają w Gminnym Ośrodku Zdrowia w Mściwojowie,
który jest instytucją publiczną. Odpady te, stanowią głównie zuŜyte środki
opatrunkowe,
przeterminowane
leki,
zuŜyte
strzykawki
itp.
Odpady
są
przekazywane podmiotom posiadającym stosowne zezwolenia i wywoŜone poza
teren gminy do unieszkodliwienia w procesach termicznego przekształcanie
odpadów.
Odpady weterynaryjne unieszkodliwiane są poprzez dostarczanie przez
mieszkańców padłych zwierząt do specjalistycznego zakładu utylizacji. Taki
zakład najbliŜej znajduje się w miejscowości Osetnica (gmina Chojnów, powiat
legnicki).
Odpady
azbestowe
powstają
głównie
w
budownictwie
podczas
prowadzonych prac demontaŜowych. Brak jest precyzyjnych informacji na temat
ilości wyrobów zawierających azbest znajdujących się na terenie gminy
Mściwojów. Niezbędnym jest przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji ilości
potencjalnych odpadów azbestu, w szczególności pokryć dachowych z eternitu,
moŜliwie w jak najszybszym terminie. Pozwoli to na wyszacowanie rocznych
potrzeb w zakresie unieszkodliwiania odpadów azbestu na obszarze gminy.
52
Na terenie gminy Mściwojów podobnie jak na terenie całego powiatu
jaworskiego, w oparciu o stosowne decyzje, działalność w zakresie prac
remontowych w wyniku których powstają odpady niebezpieczne zawierające
azbest prowadzą wyspecjalizowane firmy. Aktualny wykaz firm jest dostępny
w Starostwie Powiatowym w Jaworze. Firmy te posiadają stosowne zezwolenia,
a bardzo duŜe moŜliwości przerobowe prowadzonych przez nie instalacji
pozwalają na praktycznie natychmiastowe unieszkodliwienie kaŜdej ilości
odpadów zawierających azbest. Odpady pochodzące głównie z prowadzonych
prac remontowych są pakowane w folie w miejscu ich wytwarzania, po czym
zabierane przez uprawnioną firmę transportową do miejsca składowania (poza
terenem gminy), na składowisku odpadów niebezpiecznych.
53
V. DZIAŁANIA ZAPOBIEGAJĄCE POWSTAWANIU ODPADÓW.
1. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO)- działania zapobiegające
powstawaniu odpadów.
Działania ujęte w KPGO mają za zadanie zachęcić do redukowania ilości
produkowanych odpadów. W hierarchii polityki odpadowej UE, przeciwdziałanie
i minimalizacja produkcji odpadów jest priorytetem.
Działania te obejmują przede wszystkim:
• edukację społeczną- prowadzoną aby zachęcić społeczeństwo do
ograniczenia wytwarzanych odpadów,
• przydomowe kompostownie odpadów komunalnych, które ulegają
biodegradacji,
• zachęcenie wytwórców, stosując instrumenty finansowe, do ograniczenia
ilości produkowanych odpadów.
2. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami - działania
zapobiegające
powstawaniu odpadów.
Działania ograniczające ilość wytworzonych odpadów będą obejmować
trzy zasadnicze grupy działań:
• selektywną zbiórkę odpadów opakowaniowych, wybranych surowców (papieru,
tworzyw
sztucznych,
metali),
biofrakcji,
odpadów
zielonych,
wielkogabarytowych, gruzu, odpadów niebezpiecznych,
•
stopniowe ograniczanie zawartości biofrakcji w odpadach składowanych
poprzez: kompostowanie przydomowe, selektywną zbiórkę biofrakcji i recykling
organiczny, biostabilizację mieszanych odpadów komunalnych, termiczne
przekształcanie pozostałych mieszanych odpadów komunalnych,
54
•
ostateczne
usuwanie
odpadów
surowych,
a
docelowo
wyłącznie
przekształconych biologicznie lub termicznie na składowiska.
3. Działania krótko i długoterminowe gospodarki odpadami na terenie
Gminy Mściwojów.
działania krótkoterminowe (do 2007),
Dla osiągnięcia celów odnośnie ograniczenia ilości odpadów oraz ich
negatywnego
oddziaływania
na
środowisko,
konieczne
jest
podjęcie
następujących działań w zakresie gospodarki odpadami:
• objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów,
• wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów komunalnych
do środowiska,
• podnoszenie świadomości społecznej obywateli,
• podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym
uwzględnieniem
rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji,
• rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych z zakresie zbiórki
makulatury i odpadów aluminiowych,
• rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych,
• rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych
w grupie odpadów komunalnych,
• intensyfikacja działań w zakresie zamknięcia i rekultywacji składowiska
w Drzymałowicach.
Dla
realizacji
wyŜej
wymienionych
zadań
konieczne
jest
podjęcie
następujących przedsięwzięć:
55
• zakup pojemników do segregacji odpadów,
• planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych,
uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady moŜliwe do wspólnego
zagospodarowania, niezaleŜnie od źródła ich pochodzenia.
działania długoterminowe (do 2011).
Działania długoterminowe powinny skupić się na:
• dalszej organizacji i doskonaleniu systemów gospodarki odpadami
komunalnymi,
• dalszym rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
• kontynuacji i intensyfikacji akcji szkoleń i podnoszenia świadomości
społecznej,
• intensyfikacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych,
budowlanych
i
niebezpiecznych
wytwarzanych
w
grupie
odpadów
komunalnych.
4. Działania podnoszące świadomość ekologiczno-społeczną.
Chcąc zachęcić społeczeństwo do redukowania ilości produkowanych
odpadów naleŜy przeprowadzić:
• edukację społeczną
• edukację ekologiczną
Działania powinny mieć charakter informacyjno-edukacyjny. Edukację
społeczną naleŜy rozpocząć od zajęć w szkołach podstawowych i gimnazjum.
Informować ludność za pomocą środków masowego przekazu.
NaleŜy zachęcić społeczność do „ekologicznego Ŝycia” intensywnymi akcjami.
56
Przekonać ludność do kupowania towarów w opakowaniach wielokrotnego
uŜytku i jak najszybciej wprowadzić na terenie gminy selektywną zbiórkę
odpadów.
Cele edukacji ekologicznej skupiają się na:
• poznawaniu motywów i sposobów ochrony środowiska,
• kształceniu umiejętności dostrzegania zjawisk w ekosystemach,
• przewidywaniu i ocenie pewnych następstw obserwowanych zjawisk
przyrodniczych i czynów człowieka,
• kształtowaniu emocjonalnego stosunku do określonych zjawisk i obiektów
w środowisku człowieka,
• formowaniu i wzmacnianiu pozytywnych przekonań i postaw wobec
określonych zjawisk, obiektów przyrodniczych.
Podstawą tej działalności powinno być wychowanie ogółu społeczeństwa,
które naleŜy rozpoczynać od najmłodszej generacji.
Umiejętność właściwego współŜycia ludzi z przyrodą naleŜy „zaszczepiać”
dzieciom od najmłodszych lat. Aby jednak były one przekonane o konieczności
ochrony przyrody, szanowały i doceniały ją muszą ją poznawać. Nie moŜna
jednak poprzestawać na podawaniu czystej wiedzy. Sama naukowa nazwa jest
tylko suchym słowem. W pracy z dziećmi nie naleŜy skupiać się na nazywaniu,
identyfikacji gatunków. Nie dlatego, Ŝe nazwy nie są waŜne. Ale są waŜniejsze
problemy w edukacji środowiskowej. Niech dzieci bawią się i cieszą. Wtedy
zaczną wczuwać się w przyrodę, wykształcać z nią emocjonalne związki.
Edukacja ekologiczna to: formowanie wiedzy, a takŜe rozwijanie wraŜliwości
oraz chęci działania na rzecz kształtowania i ochrony środowiska.
Cele edukacji ekologicznej skupiają się na:
• poznawaniu motywów i sposobów ochrony środowiska,
• kształceniu umiejętności dostrzegania zjawisk w ekosystemach,
57
• przewidywaniu i ocenie pewnych następstw obserwowanych zjawisk
przyrodniczych czynów człowieka,
• kształtowaniu emocjonalnego stosunku do określonych zjawisk i obiektów
w środowisku człowieka,
• formowaniu i wzmacnianiu pozytywnych przekonań i postaw wobec
określonych zjawisk, obiektów przyrodniczych.
5. Zapobieganie i minimalizacja wytwarzania odpadów.
Pod
pojęciem
„zapobieganie”
zlokalizowane zasadniczo przed
rozumie
się
wszystkie
wytworzeniem odpadu
lub
działania
przed
jego
przejęciem przez słuŜby komunalne, które pozwalają:
•
zmniejszyć ilościowo strumień odpadów, które wymagałyby usunięcia,
•
zmniejszyć uciąŜliwość odpadów jako takich oraz ich przeróbki,
•
ułatwić usuwanie (odzysk, unieszkodliwianie) odpadów, a w szczególności
wykorzystanie pozostałości poprocesowych.
Zapobieganie dotyczy wszystkich: projektantów, producentów, dystrybutorów,
a takŜe konsumentów a gdy produkt staje się odpadem komunalnym, takŜe
władz lokalnych odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami komunalnymi.
Ilości wytwarzanych odpadów moŜna zredukować poprzez:
• zmniejszenie wytwarzania odpadów, poprzez zmianę zachowań ludzi podczas
zakupu i uŜywania towaru,
• zmiany wytwarzanych odpadów w kierunku specyficznych materiałów, które
dadzą moŜliwość ponownego wykorzystania wytwarzanych odpadów.
58
W efekcie :
• nastąpi redukcja ilości odpadów, będącego głównie rezultatem wzrostu ilości
odpadów opakowaniowych,
• nastąpi redukcja wzrostu kosztów, będącego efektem modernizacji gospodarki
odpadami - akcja edukacyjna i uświadamiająca na rzecz minimalizacji
wytwarzania odpadów moŜe istotnie wpłynąć na zmniejszenie kosztów
gospodarki odpadami.
Oddziaływania na zachowania ludzi moŜna sklasyfikować podejmując
działania:
•
pokazywanie dobrych przykładów,
•
pobudzanie do zmian zachowań,
•
rozwój metod zbiórki odpadów,
•
wprowadzenie zachęt finansowych.
Społeczność gminna musi pokazywać przykłady, umieszczając troskliwe
zarządzanie środowiskiem w centrum ich działań oraz działań przedsiębiorstw,
którymi one bezpośrednio kierują. W praktyce moŜna realizować to m.in. przez:
•
systematyczne wprowadzanie selektywnej zbiórki,
•
informatyzację procedur administracyjnych,
•
zastępowanie nośnika papierowego elektronicznymi nośnikami informacji,
•
separację odpadów budowlanych i z robót publicznych.
Najlepsze efekty edukacji ekologicznej społeczeństwa osiąga się poprzez
edukację dzieci i młodzieŜy w środowisku szkolnym.
Mieszkańcy, którzy korzystają z usług komunalnych świadczonych przez gminę
są głównymi adresatami działań zmierzających do redukcji wytwarzania
odpadów.
59
Edukacja ekologiczna najczęściej odbywa się w ramach:
•
spotkań z ekspertami,
•
zajęć pozalekcyjnych,
•
wycieczek.
NaleŜy podjąć próbę zmiany
przyzwyczajeń dotyczących usuwania
odpadów.
Dla zachęcenia mieszkańców do ekologicznego Ŝycia, gmina musi wprowadzić
zróŜnicowane tematycznie programy informacyjne i edukacyjne dotyczące
zapobiegania wytwarzaniu odpadów. Wśród działań z tego zakresu moŜna
wymienić:
• promocję urządzeń (np. z wymienialnym wkładem), opakowań wielokrotnego
uŜytku, które zmniejszają ilość wyrzucanych odpadów,
• przekazywanie nieuŜywanych
zabawek, mebli, ubrań i innych rzeczy
przydatnych do uŜycia organizacjom społecznym,
• inicjowanie worków lnianych na zakupy zamiast worków plastikowych.
60
VI. CELE DO OSIĄGNIĘCIA W GOSPODARCE ODPADAMI, PROGNOZA
ZMIAN DLA GMINY MŚCIWOJÓW
1. Działania mające na celu wspomaganie prawidłowego postępowania
z odpadami.
1.1 Zbiórka i transport odpadów komunalnych.
Pierwszym ogniwem systemu usuwania i unieszkodliwiania odpadów jest
ich gromadzenie w miejscu powstawania. Znaczący wpływ na czystość i stan
sanitarny ma sposób przechowywania odpadów oraz ich usuwanie.
W procesie zbiórki i transportu odpadów gmina występuje jako organ
planujący przestrzenne zagospodarowanie oraz określający zasady ochrony
środowiska i sposób postępowania z odpadami na terenie gminy, wydający
uzgodnienia lub opiniujący wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności,
w wyniku której powstają odpady, właściciel terenu, organ określający wymaganą
jakość świadczonych usług, inwestor, wykonawca usług komunalnych.
W celu zaspokojenia zapotrzebowania na usługi komunalne gmina ma
moŜliwość wyboru organizacji i zarządzania gospodarką odpadami.
Gmina moŜe:
- organizację i zarządzanie gospodarką odpadami powierzyć własnemu
zakładowi budŜetowemu, podmiotowi prywatnemu lub podmiotom prywatnym,
- rynek usług podzielić tak aby utrzymała we
władaniu główne części
gospodarki i zarządzania odpadami komunalnymi,
- po przeprowadzeniu referendum przejąć wszystkie obowiązki związane
z gospodarką odpadami na swoim terenie.
W pierwszej kolejności odpady powinny być poddane odzyskowi lub
unieszkodliwione w miejscu ich powstawania. Według ustawy z dnia 27 kwietnia
61
2001 r. o odpadach - „Unieszkodliwienie odpadów - to poddanie odpadów
procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych, określonych
w załączniku nr 6 do ustawy, w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie
stwarza zagroŜenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla środowiska”. Te, których nie
moŜna odzyskać lub unieszkodliwić w miejscu powstania, powinno się przekazać
do najbliŜej połoŜonych miejsc w celu ich odzysku lub unieszkodliwiania.
Zgodnie z ustawą o odpadach, składowanie odpadów to jeden z procesów ich
unieszkodliwiania. Przed umieszczeniem odpadów na składowisku powinny być
one
poddane
procesowi
fizycznego,
chemicznego
lub
biologicznego
przekształcenia oraz segregacji.
1.1.1.
Odpady
komunalne
biodegradowalne-zbiórka,
odzysk
i unieszkodliwianie.
Zbieranie odpadów biodegradowalnych jest istotne. JuŜ w gospodarstwach
domowych naleŜałoby zbierać je do osobnych pojemników. Na odpady
biodegradowalne składają się:
• bioodpady kuchenne i ogrodowe,
• odpady z terenów zielonych,
• papier i tektury opakowaniowe i nieopakowaniowe.
Przy zbiórce odpadów biodegradowalnych moŜna zastosować dwie metody.
Pierwsza selektywna zbiórka polega na odbieraniu odpadów bezpośrednio z
domostw, organizując tzw. Centra zbiórki z zastosowaniem pojemników
ustawionych w pobliŜu gospodarstw domowych bądź poprzez bezpośrednią
dostawę odpadów do obiektów odzysku. Metoda ta umoŜliwia uzyskanie większej
czystości surowca. Kompost uzyskany w trakcie odzysku ma szerokie
zastosowanie.
Druga metoda zbiórki zmieszanych odpadów biodegradowalnych (system
62
dwupojemnikowy) polega na zbieraniu ich wraz z odpadami mineralnymi
w jednym pojemniku, w drugim zaś suche surowce. Efektem tej metody jest
surowiec częściowo zanieczyszczony jednak nadający się np. do rekultywacji
terenów zanieczyszczonych. Selektywna zbiórka odpadów biodegradialnych
w znacznym stopniu poszerza liczbę metod ich odzysku i unieszkodliwiania. Do
unieszkodliwiania odpadów organicznych selektywnie zbieranych zaleca się:
kompostowanie we własnym zakresie, budowanie centralnych zakładów
kompostowania,
budowanie
mechaniczno-biologicznych
instalacji
przerobu
odpadów.
1.1.2.
Odpady
komunalne
wielkogabarytowe-zbiórka,
odzysk
Zbiórka odpadów wielkogabarytowych moŜe odbyć się przy zastosowaniu
następujących systemów:
• okresowy odbiór od właścicieli,
• bezpośredni odbiór (sprzętu elektronicznego, sprzętu gospodarstwa
domowego itp.) przez producenta,
• dostarczenie, przez właściciela sprzętu, do zakładu unieszkodliwiania
odpadów,
• zamiana przestarzałego ale sprawnego sprzętu na sprzęt nowej generacji
tzw. system wymienny.
Odpady wielkogabarytowe traktowane są jako odpady komunalne. Na śmietniki
trafiają stare meble, sprzęt AGD i RTV, opakowania przestrzenne. Odpady te
zawierają niejednokrotnie substancje niebezpieczne dla środowiska. Przed
demontaŜem i unieszkodliwianiem odpadów naleŜy wysegregować odpady, które
nadają się do odzysku.
63
Tabela 11. Limity selektywnej zbiórki odpadów zgodnie z KPGO. Planowana ilość odpadów
wielkogabarytowych zbieranych selektywnie.
Rok
Planowany udział
Planowana ilość odpadów
Kg na 1 mieszkańca
wielkogabarytowych zbieranych
selektywnie (Mg)
2005
20%
279,0
5,2
2006
20%
278,8
5,2
2007
28%
383,1
7,1
2010
50%
695,0
12,9
2011
55%
764,2
14,2
Źródło: KPGO.
1.1.3. Odpady komunalne budowlane- zbiórka, odzysk i unieszkodliwianie
Posegregowane odpady budowlane powinno składować się w oddzielnych
pojemnikach juŜ na budowach. System taki umoŜliwiłby selektywne wywoŜenie
tych odpadów do zakładu odzysku i unieszkodliwiania lub na składowiska. Firmy
budowlane, rozbiórkowe, osoby prowadzące prace remontowe to na nich
spoczywa obowiązek właściwego zagospodarowania odpadów, w tym zbierania
i transportu. Wytwórca odpadów moŜe zlecić wykonanie określonych działań
firmom, które posiadają odpowiednie zezwolenie. Do odpadów budowlanych
mogących trafić do odzysku i unieszkodliwiania naleŜą:
• gruz (betonowy, ceramiczny, ceglany i asfaltowy),
• odpady materiałów stosowanych do wytwarzania okien i drzwi,
• odpady z izolacji przeciwwilgociowych, pokryć dachowych,
• odpady z instalacji sanitarnych, elektrycznych, stali zbrojeniowej, ślusarki
budowlanej,
• gleba, kamienie
64
Tabela 12. Limity selektywnej zbiórki odpadów w stosunku do 2002 r. zgodnie z KPGO. Planowana ilość
odpadów budowlanych zbieranych selektywnie.
Rok
Planowany udział
Kg na 1
budowlanych zbieranych
mieszkańca
selektywnie (Mg)
2005
15%
487,1
9,0
2006
15%
515,5
9,5
2007
21%
773,0
14,3
2010
40%
1725,2
32,0
2011
45%
2067,8
38,3
Źródło: KPGO
1.1.4.
Odpady
komunalne
niebezpieczne-
zbiórka,
odzysk
Większość
odpadów
niebezpiecznych
wytwarzanych
w
gospodarstwach
domowych trafia na składowiska odpadów komunalnych. System oddzielnej
zbiórki tych odpadów nie istnieje. Zaleca się stosowanie następujących
systemów organizacyjnych:
• zbiórka
odpadów
niebezpiecznych
w
gospodarstwach
domowych
(odpowiednie pojemniki) i odnoszenie ich przez mieszkańców do punktów
zbiorczych ,
• regularny odbiór tych odpadów przez specjalny pojazd (średnio cztery razy
w roku),
• zbiórka przez sieć handlową (apteki, sklepy z farbami itp.). Władze
zawierają
umowy
z
tymi
placówkami
w
zakresie
przyjmowania
i przechowywania róŜnego rodzaju odpadów niebezpiecznych. Specjalny
pojazd,
na
Ŝądanie,
odbiera
z
tych
placówek
zebrane
odpady
niebezpieczne.
65
W Polsce istnieje wystarczająco duŜo zakładów unieszkodliwiających
większość odpadów niebezpiecznych.
Tabela 13. Planowany poziom odzysku odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych.
zgodnie z KPGO.
Rok
Planowany udział
Kg na 1 mieszkańca
niebezpiecznych zbieranych selektywnie
(Mg)
2005
15%
24,4
0,4
2006
15%
24,3
0,4
2007
24%
38,5
0,7
2010
50%
80,9
1,5
2011
58%
93,0
1,7
Źródło: opracowanie własne na podstawie KPGO.
1.1.5
Odpady
komunalne
opakowaniowe
i
pouŜytkowe
-
odzysk
i unieszkodliwianie
W Drugiej Polityce Ekologicznej Państwa został określony poziom odzysku
i recyklingu dla papieru i szkła jako cel do osiągnięcia w okresie 2003-2010.
Poziom odzyskiwanych i recyrkulowanych surowców wynosi minimum 50%.
W rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska z dnia 29 maja 2003 r.
w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
i pouŜytkowych określone zostały roczne ilości procentowe odzysku i recyklingu
odpadów opakowaniowych i pouŜytecznych.
Podstawowym celem do osiągnięcia w gospodarce odpadami, w latach
obowiązywania planu, jest przystąpienie do zintegrowanego systemu gospodarki
odpadami w regionie, ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów poprzez
zmianę
świadomości
społecznej
oraz
wprowadzenie
selektywnej
zbiórki
odpadów.
66
1.2 Selektywna zbiórka odpadów komunalnych
Nie jest moŜliwym, całkowite uniknięcie powstawania odpadów. Bardzo
waŜnym jest, aby jak największa ich ilość była powtórnie wykorzystywana. Celowi
temu ma słuŜyć selektywna zbiórka odpadów.
Normy europejskie wymuszają segregację odpadów, przewidują one moŜliwość
umieszczania na składowiskach tylko tych odpadów, których nie moŜna juŜ
w Ŝaden sposób wykorzystać. Polska składając akces przystąpienia do
Wspólnoty Europejskiej musi dostosować się do spełnienia europejskich norm
postępowania z odpadami.
Odpady przemysłowe zwykle są juŜ wyselekcjonowane do czego zobowiązuje
podmioty gospodarcze ustawa o odpadach. Odpady komunalne i podobne do
komunalnych mogą być selekcjonowane na dwa sposoby:
• poprzez sortowanie odpadów tj. tradycyjne zbieranie ich do wspólnego
pojemnika i późniejsze sortowanie w sortowni,
• poprzez selektywną zbiórkę tj. zbieranie odpadów do oddzielnych,
specjalnie do tego celu przeznaczonych i oznaczonych pojemników.
Selektywna zbiórka odpadów (poprzez gromadzenie poszczególnych
rodzajów odpadów do oddzielnych pojemników) chociaŜ wymaga znacznego
wysiłku organizacyjnego przynosi duŜo lepsze efekty i jest mniej kosztowna.
Proponuje się wzięcie pod rozwagę właśnie tego modelu selekcjonowania
odpadów komunalnych w Gminie Mściwojów.
Cele i korzyści wynikające z selektywnej zbiórki odpadów komunalnych to
przede wszystkim:
• zmniejszenie ilości odpadów komunalnych zmieszanych trafiających na
składowisko,
• zmniejszenie szkodliwości odpadów dla ludzi i środowiska,
• zaoszczędzenie zasobów surowcowych środowiska,
• pozyskanie surowców wtórnych,
67
• zwiększenie świadomości ekologicznej społeczności lokalnej,
• poprawa estetyki i wizerunku gminy,
• uzyskanie oszczędności finansowych dla mieszkańców z tytułu usuwania
i składowania odpadów,
• uporządkowanie
gospodarki
odpadami
komunalnymi
zmieszanymi
w gminie.
Selekcjonowane u źródła powinny być następujące rodzaje odpadów:
• szkło i stłuczka szklana - worki zielone - selektywna zbiórka,
• makulatura - worki niebieskie - selektywna zbiórka,
• puszki i drobny złom - worki czerwone - selektywna zbiórka,
• tworzywa sztuczne - worki Ŝółte - selektywna zbiórka,
• odpady
wielkorozmiarowe
i
szkodliwe
-
zbiórka
odpadów
wielkorozmiarowych i szkodliwych,
• odpady balastowe (pozostałe, nieselekcjonowane odpady komunalne) worki czarne - wywóz 2 razy w miesiącu,
• odpady
organiczne
(resztki
spoŜywcze
i
roślinne),
popiół
-
zagospodarowanie we własnym zakresie przez mieszkańców.
2. Prognozowane zmiany
Gmina Mściwojów nie posiada szczegółowej ewidencji odpadów oraz
danych dotyczących ilości wytwarzanych odpadów na jednego mieszkańca. Aby
uzyskać
spójność
z
Powiatowym
Planem
Gospodarki
Odpadami
do
prognozowania w zakresie gospodarowania odpadami wykorzystano dane
według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami.
Wskaźnik przyrostu naturalnego ludności został zaczerpnięty ze Strategii
Gospodarki Odpadami Dolnego Śląska. Taki wskaźnik przyjęto w Powiatowym
68
i Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Dla uzyskania spójności z tymi
planami przyjęty został jednakowy wskaźnik.
Tabela 14. Prognozowana liczba ludności Gminy Mściwojów.
Gmina
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
4172
4169
4166
4163
4160
4157
4154
4151
4148
Mściwoj
ciwojó
ciwojów
Źródło: opracowanie własne na podstawie PSGODŚ.
Wskaźnik przyrostu ludności według Projektu Strategii Gospodarki Odpadami
Dolnego Śląska.
Tabela 15. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów na terenie Gminy Mściwojów (1kg/1 M).
Gmina
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
240
247
254
257
261
265
270
274
278
Mściwoj
ciwojó
ciwojów
Źródło: opracowanie własne na podstawie KPGO.
Wskaźnik do prognozy ilości wytwarzania odpadów zaczerpnięty został
z KPGO. Ilość odpadów komunalnych w Gminie Mściwojów w latach 2003-2011
wzrośnie z 240 kg do 278 kg na jednego mieszkańca.
Tabela 16. Prognozowana ilość wytwarzanych odpadów w latach 2003-2011 w Gminie Mściwojów.
Gmina
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
1001,3
1030,7
1058,1
1070,9
1086,8
1101,6
1121,6
1137,4
1153,1
Ilość odpadów w Gminie Mściwojów w latach 2003-2011 została wyliczona na
69
podstawie prognoz:
1) prognozy liczby ludności Gminy Mściwojów,
2) prognozy ilości wytwarzanych odpadów na jednego mieszkańca.
3. Szacunkowe koszty wdroŜenia systemu selektywnej zbiórki odpadów
Tabela 17. Propozycja rodzaju pojemników i ich koszty.
Frakcja
Pojemność (m3)
Koszt pojemnika
Typ pojemnika
(PLN)
Opakowania
1,00
600
MBD cynk so12
1,30
800
MBD cynk so10
1,00
600
MBD cynk so12
1,00
600
MBD cynk so12
papierowe
Opakowania z
tworzyw sztucznych
Opakowania
szklane
Opakowania
stalowe i
aluminiowe
Tabela 18. Częstotliwość wywozów odpadów segregowanych.
Frakcja
2007
2008
2009
2010
2011
Opakowania
6
6
6
6
6
12
12
12
12
12
6
6
6
6
6
2
2
2
2
2
papierowe
Opakowania z
tworzyw
sztucznych
Opakowania
szklane
Opakowania
stalowe i
aluminiowe
70
Tabela 19. Ilość pojemników do zakupu.
Frakcja
2007
2008
2009
2010
2011
Opakowania
22
12
3
2
2
22
12
3
2
2
22
12
3
2
2
22
12
3
2
2
88
48
12
8
8
papierowe
Opakowania
z tworzyw
sztucznych
Opakowania
szklane
Opakowania
stalowe
SUMA
Tabela 20. Zestawienie kosztów zakupu pojemników dla odpadów segregowanych.
Frakcja
2007
2008
2009
2010
2011
Opakowania
7200
1800
1200
1200
1200
9600
2400
1600
1600
1600
7200
1800
1200
1200
1200
7200
1800
1200
1200
1200
31 200
7 800
5 200
5 200
5 200
papierowe
Opakowania
z tworzyw
sztucznych
Opakowania
szklane
Opakowania
stalowe
SUMA
3.1 Koszty transportu i zbierania odpadów na terenie Gminy Mściwojów
Koszty zbierania odpadów zmieszanych przyjęto na podstawie SGO DŚ 90 PLN
71
na Mg odpadów oraz 35 PLN na jednego mieszkańca.
Transport odpadów zmieszanych
Tabela 21. Roczne zestawienie kosztów transportu dla Gminy Mściwojów.
ROK
2007
2008
2009
2010
2011
Gmina
179 638
176 630
173 375
169 844
166 962
Transport odpadów segregowanych
Tabela 22. Roczne zestawienie kosztów transportu odpadów segregowanych dla Gminy
Mściwojów.
ROK
2007
2008
2009
2010
2011
Gmina
149 531
150 339
151 162
151 999
150 679
Tabela 23. Sumaryczne zestawienie kosztów gospodarki odpadami dla Gminy Mściwojów.
Rodzaj inwestycji
2007
2008
2009
2010
2011
Zakup pojemników
31 200
7 800
5 200
5 200
5 200
Koszty transportu
179 638
176 630
173 375
169 844
166 962
149 531
150 339
151 162
151 999
150 679
odpadów
zmieszanych
Koszty transportu
odpadów
segregowanych
72
Tabela 24. Zestawienie kosztów gospodarki odpadami dla Gminy Mści wojów w przeliczeniu na jednego
mieszkańca oraz 1 Mg.
Rodzaj kosztów
W przeliczeniu na jednego
W przeliczeniu na 1 Mg
mieszkańca (PLN)
wytworzonych odpadów (PLN)
Koszty zbierania
35
90
Koszty transportu
64
150
Koszty inwestycji i
25
60
3
6
127
306
eksploatacji
Koszty
Unieszkodliwiania
odpadów
niebezpiecznych w
grupie odpadów
komunalnych
SUMA
73
VII. SYSTEM MONITORINGU I OCENY WDRAśANIA PLANU
Systematyczny
monitoring gospodarki odpadami to istotny element
w zintegrowanym systemie planowania i gospodarki odpadami.
Stały monitoring słuŜy ocenie stopnia realizacji planu, jednocześnie
umoŜliwia podejmowanie szybkich decyzji o ewentualnych korektach. Monitoring
realizacji celów i zadań prowadzony jest przez Wójta Gminy. Dotyczy on oceny
realizacji planu działań w aspekcie; ilości i jakości zakresu i kosztów
zrealizowanych zadań, przyczyn zaniechania realizacji zadań, ustalenia narzędzi
wraz z oceną ich przygotowania organizacyjnego i finansowego. Efekty realizacji
PGO zaleŜą od jego wykonawców, czyli od władz gminnych.
Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w gminie Mściwojów wynikać
będzie:
• z ustawowo nałoŜonego obowiązku jako zadania własnego Gminy,
• z zadań określonych w Planie Gospodarki Odpadami, zaakceptowanych
przez Radę Gminy,
• z zapisów Planu Gospodarki Odpadami powinien być skorelowany z całym
systemem planowania na obszarze powiatu i województwa, zwłaszcza z:
o Programem Ochrony Środowiska,
o Planem zagospodarowania przestrzennego,
o ZrównowaŜonego Strategią Rozwoju Gminy,
o Planem Rozwoju Lokalnego,
o Wieloletnim Panem Inwestycyjnym.
Stosownie do zapisów ustawy o odpadach plany gospodarki odpadami
powinny być aktualizowane nie rzadziej niŜ raz na 4 lata. Aktualizacja moŜe
dotyczyć części Planu lub jego całkowitą weryfikacje w zaleŜności od zaistniałej
sytuacji.
74
Podstawą przygotowywanych aktualizacji powinny być w szczególności
dane o gospodarowaniu odpadami gromadzone w bazie wojewódzkiej. Baza ta
oparta jest na zbiorczych zestawieniach:
- o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz
o instalacjach i urządzeniach słuŜących do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów, z wyodrębnieniem składowisk odpadów oraz instalacji do
termicznego przekształcania odpadów (sprawozdania roczne);
- o odpadach umieszczanych na składowisku (sprawozdania kwartalne);
-o
komunalnych
osadach
ściekowych,
z
wyszczególnieniem
składu
i właściwości osadów oraz miejsc ich stosowania,
- o gospodarce olejami odpadowymi, z wyszczególnieniem ilości odpadów
olejowych poddanych odzyskowi i unieszkodliwionych.
- o gospodarce odpadami opakowaniowymi
Ponadto co dwa lata powinien być sporządzany przez Wójta Gminy
i przekładany Radzie Gminy raport o postępach wdroŜenia Gminnego Planu
Gospodarki Odpadami. Powinien skupiać się on na analizie dochodzenia do
celów, z uwzględnieniem działań krótkoterminowych. Powinny się w nim znaleźć
aktualne bądź prognozowane zmiany w załoŜeniach i pozycjach budŜetowych.
75
VIII. FINANSOWANIE WDRAśANIA I REALIZACJI PLANU
Pomimo swojego miejsca i znaczenia rynek finansowy ochrony środowiska nie
jest w pełni znany i zrozumiały dla potencjalnych klientów. Wielość form, źródeł
i procedur stosowanych w jego ramach wymaga dobrej orientacji w celu podjęcia
właściwej decyzji finansowej. Podstawowymi źródłami finansowania inwestycji
ekologicznych w zakresie gospodarowania odpadami są:
• środki własne Gminy,
• BudŜet państwa
Z tego źródła finansuje się w trybie dotacji inwestycje ponadregionalne,
realizowane przede wszystkim przez jednostki samorządu terytorialnego.
W ten sposób finansowane mogą być m.in. budowa ponadgminnego
składowiska odpadów.
• Fundusze ekologiczne
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
- Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
- Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
Fundusze te funkcjonują na podstawie obecnie obowiązującej ustawy Prawo ochrony środowiska. Narodowy i wojewódzki fundusz ochrony
środowiska i gospodarki wodnej mają osobowość prawną. Powiatowe
i gminne fundusze ochrony środowiska nie mają osobowości prawnej.
Środki powiatowego funduszu ochrony środowiska przeznacza się na
finansowanie przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska i gospodarki
wodnej w celu realizacji zasady zrównowaŜonego rozwoju, w tym:
- edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych
i zasady zrównowaŜonego rozwoju,
- wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska,
76
- wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań
stanu środowiska, a takŜe systemów pomiarowych zuŜycia wody i ciepła,
- realizowanie
zadań
modernizacyjnych
i
inwestycyjnych,
słuŜących
ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń
ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej,
- urządzanie i utrzymywanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz
parków,
- realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami,
- wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom,
- profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których występują
przekroczenia standardów jakości środowiska,
- wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc
dla wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii,
- realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi,
- inne zadania ustalone przez radę powiatu, słuŜące ochronie środowiska
i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównowaŜonego rozwoju,
w tym na programy ochrony środowiska.
Środki Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
mogą wspierać wszystkie działania takie jak powiatowego funduszu za
wyjątkiem przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi, jak
równieŜ inne zadania ustalone przez radę gminy, słuŜące ochronie
środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównowaŜonego
rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska.
• fundusze związane z eko-konwersją (Ekofundusz);
• wsparcie finansowe dla krajów członkowskich Unii Europejskiej (Fundusz
Spójności, fundusze strukturalne);
• kredyty bankowe na preferencyjnych warunkach (np. Bank Ochrony
Środowiska);
• pozyskanie inwestora strategicznego, takŜe zagranicznego – utworzenie
77
partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP);
• środki z Funduszu Rozwoju Inwestycji Komunalnych.
HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ
Tabela 25. Zestawienie działań krótko- , średnio-, I długoterminowych.
Lata
Zadania
Jednostka
odpowiedzialna
Zadania krótkoterminowe do 2007 r.
2006
1. Opracowanie i zatwierdzenie gminnego planu gospodarki
Organy Gminy
odpadami
2006-
Realizacja następujących zadań:
2007
- objęcie 100% mieszkańców gminy zorganizowaną zbiórką
Organy Gminy
odpadów komunalnych,
- wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów,
- rozwój selektywnej zbiórki wybranych frakcji odpadów, dla
osiągnięcia załoŜonych poziomów w zakresie 5-45% dla
poszczególnych materiałów,
- rozwój selektywnej zbiórki i indywidualnego kompostowania
frakcji biologicznie rozkładalnej,
- rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych,
- rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych,
- rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych
zawartych w odpadach komunalnych,
- prowadzenie edukacji ekologiczno-społecznej,
- wprowadzenie nowych systemów zbierania i transportu
odpadów,
- współudział w tworzeniu Obszaru-ZUOK (obszar wspólnej
gospodarki odpadami),
- organizacja i rozwój nowych i istniejących gminnych i
międzygminnych systemów gospodarki odpadami,
Zadania średnioterminowe -od 2007r. do 2010 r.
78
2007-
- dalszy rozwój selektywnej zbiórki wybranych frakcji odpadów
2010
- rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych,
budowlanych niebezpiecznych dla osiągnięcia zmniejszonych,
określonych poziomów,
- dalsza edukacja ekologiczno-społeczna dla podniesienia
świadomości społeczności,
- wdroŜenia nowych systemów zbierania i transportu odpadów,
- rozwój wspólnej gospodarki odpadami.
- zamknięcie i rekultywacja składowiska w Drzymałowicach (w
teminie wynikającym z wydawanych decyzji, najpóźniej do
31.12.2009r),
Zadania długoterminowe do 2011 r.
2010
Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami
Organy Gminy
2011
Weryfikacja gminnego planu gospodarki odpadami
Organy Gminy
79
IX. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Analiza oddziaływania planu na środowisko ma charakter ogólny i dotyczy
oceny zmian oddziaływania na
środowisko istniejącego systemu gospodarki
odpadami, jaka nastąpi w wyniku wprowadzenia załoŜeń przyjętych w Planie.
W
wyniku
realizacji
planu
kompleksowe uporządkowanie
gospodarki
odpadami
przewiduje
się
gospodarki odpadami na terenie Gminy
Mściwojów. Projekt planu zakłada odzysk lub unieszkodliwienie wszystkich
odpadów powstających na terenie Gminy w perspektywie długoterminowej.
Powstające
odpady
komunalne
będą
zagospodarowane
na
istniejącym
składowisku odpadów w Jaworze. Składowisko znajdujące się na trenie gminy
w związku z niespełnieniem podstawowych wymogów ustawowych zostanie
zamknięte i zrekultywowane do końca 2009 roku.
Realizacja planu będzie oznaczała dla lokalnego środowiska zasadniczą
redukcję zagroŜeń i uciąŜliwości wynikających ze składowania odpadów. Nastąpi
to
poprzez
ogólne
zmniejszenie
ilości
odpadów
niesegregowanych,
przeznaczonych do składowania. Objęcie wszystkich mieszkańców Gminy
zorganizowanym systemem zbiórki odpadów wyeliminuje niekontrolowane
usuwanie odpadów do środowiska. Selektywna zbiórka odpadów powstających w
sektorze komunalnym umoŜliwi wydzielenie z odpadów frakcji nadających się do
wykorzystania. Pozwoli to na zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na
składowiskach. Ponowne wykorzystanie uzyskanych surowców wtórnych pozwoli
na zmniejszenie zuŜycia surowców w procesach produkcji. Rozbudowa systemu
obejmująca m.in. wydzielenie strumienia odpadów biodegradowalnych i tym
samym zmniejszenie
ilości odpadów biodegradowalnych przeznaczonych do
składowania przyczyni się m.in. do zmniejszenia negatywnego oddziaływania na
atmosferę.
WdroŜenie Planu Gospodarki Odpadami prowadzić będzie do likwidacji przyczyn
powstawania dzikich składowisk. W rezultacie zmniejszone zostanie zagroŜenie
80
zanieczyszczeń gleb i wód, zarówno powierzchniowych jak i podziemnych.
Rozwiązanie problemów gospodarki odpadami będzie zatem jednym z warunków
skutecznej ochrony i wykorzystania zasobów krajobrazowych, jak i ochrony
zasobów wód podziemnych o znaczeniu uŜytkowym. WdroŜenie Planu
Gospodarki
Odpadami
niebezpiecznymi
prowadzić
będzie
do
likwidacji
niekontrolowanego deponowania ich w środowisku. W rezultacie zmniejszone
zostanie zagroŜenie zanieczyszczeniem gleb i wód, zarówno powierzchniowych
jak podziemnych. Rozwiązanie gospodarki odpadami będzie zatem warunkiem
skutecznej ochrony i wykorzystania zasobów oraz walorów przyrodniczych, jak
I ochrony zasobów wód podziemnych o znaczeniu uŜytkowym.
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Mściwojów odpowiada wymaganiom, jakie
stawia planom gospodarki odpadami ustawa z dnia 27 kwietnia 2001
o odpadach. W ramach prac nad Planem Gospodarki Odpadami uwzględniono
elementy
wynikające
z
dokumentów
Krajowego,
Wojewódzkiego
Planu
Gospodarki Odpadami oraz z dokumentów, które posiada Urząd Gminy. W
szczególności Plan bezpośrednio wiąŜe się z ustaleniami Powiatowego Planu
Gospodarki Odpadami, w którym wyznaczono szczegółowe zadania do
osiągnięcia. Realizacja planu nie przyczyni się, na
Ŝadnym jego etapie, do
powstania nowych zagroŜeń lub uciąŜliwości dla środowiska gminy.
81
X. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Plan Gospodarki Odpadami sporządzono dla Gminy Mściwojów. Wybór
I wskazanie optymalnej drogi postępowania w zakresie gospodarki odpadami jest
najwaŜniejszym
celem
Planu,
w
szczególności
odpadami
komunalnymi
powstającymi na terenie Gminy Mściwojów.
Przedstawione w opracowaniu cele i działania są zgodne z obowiązującym
ustawodawstwem dotyczącym gospodarki odpadami oraz kierunkiem działań
określonym w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, Planem Gospodarki
Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego a takŜe z Powiatowym Planem
Gospodarki Odpadami.
Podstawę konstrukcji Planu tworzą następujące elementy :
• charakterystyka Gminy Mściwojów.
• analiza i ocena stanu istniejącego w zakresie gospodarki odpadami
z wskazaniem prognozy zmian.
• przedstawienie działań zmierzających do poprawy sytuacji w zakresie
gospodarki odpadami, w celu osiągnięcia zakładanych celów.
• harmonogram realizacji zadań.
• sposoby finansowania zadań.
• monitoring.
• analizę oddziaływania planu na środowisko.
Celem charakterystyki obszaru Gminy jest wskazanie stanu istniejącego
pod
względem
demograficznym,
przyrodniczym, który ma
gospodarczym,
społecznym
oraz
wpływ na rodzaj planowanego systemu gospodarki
odpadami. Dane demograficzne i gospodarcze są niezbędne źródłem informacji
do przeprowadzenia analizy prognozy zmian strumienia emisji poszczególnych
rodzajów odpadów. Dane społeczne wskazują moŜliwości przeprowadzania
edukacji ekologicznej, która maja ogromne znaczenie we wdroŜeniu w Ŝycie
systemu zbiórki zorganizowanej odpadów komunalnych.
82
Dla określenia ilości odpadów komunalnych i przemysłowych w Planie
wykorzystano:
• informacje znajdujące się w Urzędzie Gminy Mściwojów,
• jednostkowe wskaźniki zawarte w KPGO,
• jednostkowe wskaźniki zawarte w SGO DŚ.
Analiza istniejącego stanu ma przede wszystkim na celu wskazanie
postępowania z odpadami, w szczególności komunalnymi. Przeprowadzenie tej
analizy miało znaczący wpływ przy wyborze celów i zadań do osiągnięcia przez
Gminę w gospodarce odpadami. Wynikiem analizy istniejącego stanu jest
prognoza zmian o czasowym horyzoncie. W formie harmonogramu zostały
przedstawione zadania do realizacji w czasie obowiązywania planu. Na jego
podstawie prowadzona będzie polityka finansowo-organizacyjna z zakresu
gospodarki odpadami dla obszaru Gminy. W następnej kolejności wskazane
zostały sposoby finansowania przyjętych w planie zadań. Zaprezentowany został
system monitoringu i wdraŜania planu. Przeprowadzono równieŜ analizę
oddziaływania planu na środowisko.
83
XI. SPIS TABEL
Strona
Tabela 1. Liczba mieszkańców gminy…………………………………………………………………………...18
Tabela 2. Przyrost naturalny w gminie…………………………………………………………………………...19
Tabela 3. Prognoza demograficzna………………………..…………………………………………………….20
Tabela 4. Struktura uŜytków rolnych……………………………………………………………………………..26
Tabela 5. Bilans ilościowy odpadów. …………………………………………………………………………….36
Tabela 6. Wskaźniki wytwarzania odpadów komunalnych dla obszarów wiejskich w rozbiciu na frakcje.
……………………………………………………………………………………….……………………………….37
Tabela 7. Bilans odpadów komunalnych poszczególnych grupach na terenie Gminy Mściwojów……..…38
Tabela 8. Firmy zajmujące się wywozem odpadów z terenu Gminy Mściwojów. …………………………..41
Tabela 9. Parametry składowiska odpadów w Drzymałowicach…...…………………………………………46
Tabela 10. Zestawienie odpadów przemysłowych w gminie Mściwojów zgodnie z kodami
[wg decyzji administracyjnych i informacji o ilości wytwarzanych odpadów]…………………………….48
Tabela 11. Limity selektywnej zbiórki odpadów zgodnie z KPGO. Planowana ilość
odpadów wielkogabarytowych zbieranych selektywnie. ……………………………………………………….64
Tabela 12. Limity selektywnej zbiórki odpadów w stosunku do 2002 r. zgodnie z KPGO.
Planowana ilość odpadów budowlanych zbieranych selektywnie………………………………..…………..65
Tabela 13. Planowany poziom odzysku odpadów niebezpiecznych ze
strumienia odpadów komunalnych. zgodnie z KPGO. …………………………………………………………66
Tabela 14. Prognozowana liczba ludności Gminy Mściwojów………………………………………………...69
Tabela 15. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów na terenie Gminy Mściwojów (1kg/1 M). …………...69
Tabela 16. Prognozowana ilość wytwarzanych odpadów w latach 2003-2011
w Gminie Mściwojów. ……………………………………………………………………………………………...69
Tabela 17. Propozycja rodzaju pojemników i ich koszty. ……………………………………………………...70
Tabela 18. Częstotliwość wywozów odpadów segregowanych. ……………………………………………...70
Tabela 19. Ilość pojemników do zakupu. ……………………………………………………..………………...71
Tabela 20. Zestawienie kosztów zakupu pojemników dla odpadów segregowanych………………………71
Tabela 21. Roczne zestawienie kosztów transportu dla Gminy Mściwojów………………………………....72
Tabela 22. Roczne zestawienie kosztów transportu odpadów segregowanych
dla Gminy Mściwojów……………………………………………………………………………………………...72
Tabela 23. Sumaryczne zestawienie kosztów gospodarki odpadami dla Gminy Mściwojów. …….…......72
Tabela 24. Zestawienie kosztów gospodarki odpadami dla Gminy Mści wojów w przeliczeniu
na jednego mieszkańca oraz 1 Mg. …………………………………………………………………….………..73
Tabela 25. Zestawienie zadałań krótko- , średnio-, i długoterminowych. …………………………………....78
84
XII. SPIS RYSUNKÓW
Strona
Rysunek 1. Mściwojów na mapie Polski………………………………………...……………………………... 16
Rysunek 2. Usytuowanie gminy Mściwojów na mapie Dolnego Śląska i powiatu jaworskiego………..….17
Rysunek 3. Przedstawiony na wykresie przyrost naturalny w gminie w latach 2003 – 2005……….….….19
Rysunek 4. Wykres kołowy przedstawiający udział poszczególnych gruntów w ogólnej
powierzchni gminy. …………………………………………………………………………………………..…….27
85

Uchwała XXXVI-216-06 - Załącznik 1

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kierunek studiów: GOSPODARKA ODPADAMI NAZWA

odpady o kodzie 20 01 21

Informacja dla osób prowadzących gospodarstwo rolne

relacja na stronę - SARPI Dąbrowa Górnicza

Tekst jednolity - obwieszczenie Przewodniczącego Rady Gminy

Zadanie pn. „Zakup oprogramowania do zarządzania gospodarką

EKSPERT Polskiej Izby Ekologii w kategorii : Gospodarka odpadami

komunikacie z posiedzenia Prezydium KS WIL

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku