PLANETA ZIEMIA

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN
KLASYFIKACYJNYCH Z GEOGRAFII
W XLIV LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO im. A. DOBISZEWSKIEGO W WARSZAWIE KLASA 3C, 3D POZIOM PODSTAWOWY
Na podstawie: Poznać zrozumieć – zakres podstawowy Wydawnictwo Szkolne i pedagogiczne
DZIAŁ
SEMESTR I
konieczny (dop)
podstawowy (dst)
rozszerzający (db)
dopełniający (bdb)
● wymienić główne czynniki
lokalizacji przemysłu;
● wyjaśnić pojęcie: okręg
przemysłowy.
● dokonać podziału
surowców mineralnych;
● wymienić surowce
odgrywające szczególną rolę
w wymianie
międzynarodowej;
● wskazać na mapie świata
głównych producentów i
importerów ropy naftowej.
● wymienić cechy przemysłu
zaawansowanych
technologii;
● podać przykłady wyrobów
produkowanych przez
przemysł zaawansowanych
technologii.
● podać przykłady
odnawialnych i
nieodnawialnych źródeł
energii;
● wskazać na mapie
ważniejsze hydroelektrownie;
● omówić strukturę produkcji
energii elektrycznej w Polsce;
● ocenić wpływ struktury
produkcji energii w Polsce na
stan środowiska naturalnego w
naszym kraju.
● wyjaśnić, na wybranych
przykładach, znaczenie
węgla kamiennego w
powstaniu okręgów
przemysłowych;
● wymienić i omówić
przyczyny kryzysu
okręgów przemysłowych
„węgla i stali”.
● wyjaśnić dlaczego ropa
naftowa zajmuje pierwsze
miejsce wśród surowców
będących przedmiotem
wymiany
międzynarodowej;
● omówić rolę OPEC w
międzynarodowym handlu
ropą naftową.
● wyjaśnić na czym
polega proces
reindustrializacji;
● wymienić czynniki
wpływające na zmianę
struktury produkcji
● wyjaśnić na przykładzie
Zagłębia Ruhry na czym
polega rewitalizacja terenów
przemysłowych.
● uzasadnić twierdzenie „ropa
rządzi światem”;
● podać przykłady
makroekonomicznych
problemów wynikających z
uzależnienia gospodarki kraju
od eksportu surowców
mineralnych.
● uzasadnić twierdzenie, że
region Azji PołudniowoWschodniej staje się
„lokomotywą gospodarki
światowej”;
● scharakteryzować
geograficzną strukturę
światowej produkcji i
eksportu.
● wymienić i omówić
znaczenie podstawowych
dokumentów, które miały;
I. PRZEMYSŁ
● wyjaśnić dlaczego
przemysł energetyczny
decyduje o poziomie rozwoju
kraju;
● wymienić, korzystając z
Rocznika statystycznego
największych producentów
energii elektrycznej oraz
państwa o największej
produkcji energii na jednego
mieszkańca.
● podać przykłady
negatywnego wpływu
przemysłu na środowisko
oraz wyjaśnić, które z nich
mają charakter globalny;
● wyjaśnić pojęcia: rozwój
zrównoważony, recykling,
efekt cieplarniany.
● wskazać na mapie Polski
największe okręgi
przemysłowe;
● wskazać na mapie
Przemysł energetyczny w
Polsce główne elektrownie
cieplne oraz podać czynniki
ich lokalizacji;
● wymienić odnawialne
źródła energii możliwe do
wykorzystania w Polsce na
większa skalę.
przemysłowej.
● omówić i wyjaśnić
różnice w strukturze
produkcji energii w
wybranych krajach;
● scharakteryzować
czynniki sprzyjające i
ograniczające
wykorzystanie
odnawialnych źródeł
energii.
● wyjaśnić przyczyny
zmian w światowej
strukturze wykorzystania
nośników energii
pierwotnej;
● wyjaśnić przyczyny
ponownego wzrostu
znaczenia energetyki
jądrowej.
● scharakteryzować nowe
instrumenty ochrony
środowiska;
● wyjaśnić czym
spowodowane jest
zjawisko „dziury
ozonowej” i „kwaśnych
opadów”.
● wyjaśnić cele
restrukturyzacji polskiego
przemysłu;
● wymienić główne
założenia strategii
przyspieszonej
przełomową rolę w debacie
nad stanem i ochroną
środowiska naturalnego;
● wyjaśnić jak zmieniały się
relacje przemysł-środowisko
w różnych strategiach rozwoju
społeczno-gospodarczego.
● wyjaśnić i ocenić zmiany
wartości i struktury polskiego
eksportu;
● podać sposoby zapewnienia
bezpieczeństwa
energetycznego dla Polski;
● scharakteryzować rolę
inwestycji zagranicznych w
restrukturyzacji polskiego
przemysłu.
industrializacji oraz
strategii rozwoju
przemysłu.
II. USŁUGI
● podać przykłady różnej
działalności usługowej;
● wymienić cechy usług;
● dokonać podziału usług ze
względu na częstotliwość
korzystania i przeznaczenie;
● dokonać podziału handlu
ze względu na miejsce
prowadzenia;
● wyjaśnić pojęcia: import,
eksport, saldo handlu
zagranicznego.
● przedstawić podział
komunikacji;
● wymienić tradycyjne i
nowoczesne formy łączności;
● omówić zalety i zagrożenia
wynikające z korzystania z
internetu.
● wymienić elementy
transportu przesyłowego;
● wymienić i wskazać na
mapie międzynarodowe
porty lotnicze w Polsce;
● przedstawić czynniki
decydujące o rozwoju ehandlu.
●wymienić rodzaje turystyki
uwzględniając różne kryteria
● omówić zatrudnienie w
usługach w państwach o
różnym poziomie
gospodarczym;
● wskazać na mapie świata
państwa o największym i
najmniejszym udziale usług w
tworzeniu PKB;
● wymienić głównych
importerów i eksporterów w
handlu zagranicznym.
● wymienić zalety i wady
poszczególnych rodzajów
transportu;
● wymienić i wskazać na
mapie ważniejsze porty
morskie i lotnicze;
● omówić znaczenie
transportu morskiego w
przewozie towarów;
● wskazać na mapie
najważniejsze, morskie i
śródlądowe szlaki
transportowe.
● na podstawie danych
statystycznych omówić udział
usług zatrudnieniu i tworzeniu
PKB w Polsce;
● wyjaśnić przyczyny
● scharakteryzować
czynniki decydujące o
rozwoju usług;
● omówić strukturę
towarową handlu
zagranicznego.
● wskazać na mapie
państwa należące do
„tanich bander” oraz
państwa, w których dużą
rolę odgrywa żegluga
kabotażowa;
● wskazać na mapie i
wyjaśnić znaczenie
kanałów: Sueskiego,
Panamskiego i
Kolońskiego;
● przedstawić czynniki
wpływające na gęstość
dróg i linii kolejowych w
wybranych krajach.
● wyjaśnić przyczyny
małego znaczenia
transportu morskiego i
śródlądowego w Polsce;
● scharakteryzować rolę
transportu kolejowego i
drogowego w Polsce;
● przedstawić strukturę
● wykazać zależność między
rozwojem usług a poziomem
rozwoju gospodarczego kraju;
● scharakteryzować i ocenić
strukturę towarową handlu
zagranicznego w krajach
rozwijających się i wysoko
rozwiniętych.
● scharakteryzować zmianę
znaczenia usług pocztowych i
telekomunikacyjnych na
świecie;
● na wybranych przykładach
wyjaśnić wpływ poziomu
rozwoju gospodarczego kraju
na poziom komunikacji.
● wyjaśnić wpływ
transformacji ustrojowej na
strukturę geograficzną handlu
zagranicznego Polski;
● porównać poszczególne
branże transportu i ocenić
szanse ich rozwoju w Polsce.
● scharakteryzować dynamikę
rozwoju turystyki światowej;
● scharakteryzować różne
rodzaje turystyki;
● wyjaśnić wpływ turystyki na
rozwój społeczny i
podziału;
● podać przykłady
przyrodniczych i
kulturowych walorów
turystycznych.
● wyjaśnić co rozumiemy
pod pojęciem „region
turystyczny”;
● wymienić różne rodzaje
regionów turystycznych.
● wyjaśnić podstawowe
pojęcia z zakresu turystyki
● wymienić walory
przyrodnicze i
pozaprzyrodnicze o
szczególnym znaczeniu dla
rozwoju turystyki
● przedstawić skutki rozwoju
turystyki dla środowiska
naturalnego
nierównomiernego
rozmieszczenia sieci kolejowej
i drogowej w Polsce;
● wymienić czynniki
sprzyjające i utrudniające
rozwój usług w Polsce.
● wymienić czynniki
sprzyjające rozwojowi
turystyki;
● podać przykłady
negatywnego wpływu
turystyki na środowisko;
● wyjaśnić co oznaczają
pojęcia: zagospodarowanie
turystyczne, dostępność
turystyczna
● wymienić i wskazać na
mapie Europy główne regiony
turystyczne kontynentu;
● wyjaśnić co to jest Lista
Światowego Dziedzictwa
Kulturowego i Przyrodniczego
UNESCO
● wymienić główne walory
ważniejszych regionów
turystycznych Polski;
● zaproponować działania
mogące podnieść atrakcyjność
turystyczną własnego regionu
geograficzną i towarową
handlu zagranicznego
Polski
. ● wymienić kraje
uzyskujące największe
wpływy z turystyki oraz
kraje najliczniej
odwiedzane przez
turystów;
● przedstawić schemat
przyczynowo-skutkowy
wzajemnych zależności
między środowiskiem
naturalnym a rozwojem
turystyki
● wyjaśnić co decyduje o
atrakcyjności turystycznej
Europy;
● wymienić i wskazać na
mapie Europy miasta
będące ośrodkami
turystyki kulturalnej,
pielgrzymkowej,
handlowej, kongresowej i
rozrywkowej.
● scharakteryzować
główne regiony
turystyczne Polski;
● zaplanować trasę
wycieczki po wybranym
regionie Polski.
gospodarczy kraju.
● podać przykłady „cudów
świata”, „cudów natury” na
różnych kontynentach;
● omówić specyfikę walorów
kulturowych różnych
regionów turystycznych na
poszczególnych kontynentach.
● wykazać, że turystyka jest
szansą dla obszarów słabo
rozwiniętych;
● porównać atrakcyjność
turystyczną,
zagospodarowanie turystyczne
i dostępność wybranych
regionów Polski.
● omówić zmiany na mapie
● wyjaśnić zasady
● scharakteryzować główne
III. PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA
● wymienić jednostki
podziału politycznego świata
oraz elementy wchodzące w
skład terytorium państwa;
● wskazać na mapie świata
największe państwa oraz
państwa-miasta;
● wymienić szczeble
podziału administracyjnego
Polski.
● wymienić etapy rozwoju
społeczeństw oraz podać
dominujący charakter
działalności gospodarczej w
poszczególnych etapach;
● wskazać na mapie
fizycznej świata obszary o
korzystnych i niekorzystnych
warunkach przyrodniczych
dla rozwoju gospodarczego.
● wymienić i wyjaśnić co
oznaczają wskaźniki rozwoju
gospodarczego PKB i HDI;
● wskazać na mapie
politycznej świata kraje o
najwyższym i najniższym
poziomie rozwoju
gospodarczego.
● wyjaśnić co oznacza
globalizacja w wymiarze
gospodarczym, politycznym i
kulturowym;
● wskazać przejawy
globalizacji w wymiarze
społecznym;
politycznej Europy wywołane
upadkiem systemu
socjalistycznego;
● wskazać na mapie
politycznej świata terytoria
autonomiczne w Europie,
należące do państw
europejskich oraz terytoria
zależne.
● scharakteryzować wpływ
warunków przyrodniczych na
gospodarczą działalność
człowieka;
● przedstawić czynniki
pozaprzyrodnicze wpływające
na rozwój społecznogospodarczy obszaru;
● wskazać na mapie fizycznej
świata obszary o wysokim i
niskim poziomie rozwoju
społeczno-gospodarczego.
● wyjaśnić znaczenie pojęć:
kraje Północy i Południa;
● wymienić cechy społecznogospodarcze krajów wysoko i
słabo rozwiniętych;
● dokonać podziału świata na
kraje wysoko rozwinięte
gospodarczo,
postkomunistyczne i
rozwijające się oraz podać ich
przykłady;
● wymienić kraje należące do
„tygrysów azjatyckich”
politycznego podziału
mórz i oceanów oraz
status Antarktydy;
● wyjaśnić wpływ II
wojny światowej na
obecny kształt terytorium i
przebieg granic Polski.
● ocenić wpływ
czynników
przyrodniczych na
działalność człowieka w
miarę rozwoju społecznogospodarczego;
● na wybranych
przykładach omówić
przykłady naruszenia
równowagi ekologicznej
pod wpływem działalności
człowieka.
● omówić konsekwencje
nierównomiernego
rozwoju gospodarczego
świata;
● podać przykłady działań
podejmowanych przez
społeczność
międzynarodową na rzecz
zmniejszenia ubóstwa.
● przedstawić zmiany
technologiczne,
ekonomiczne, polityczne i
społeczne, które wystąpiły
w ostatniej dekadzie
przyczyniając się do
procesy polityczne w XX w.
oraz ich wpływ na podział
polityczny współczesnego
świata.
● ocenić relacje człowiek –
środowisko przyrodnicze na
poszczególnych etapach
rozwoju;
● porównać wybrane obszary
pod względem rozwoju
społeczno-gospodarczego oraz
wyjaśnić czynniki wpływające
na to zróżnicowanie.
● przewidzieć dalsze
możliwości rozwoju krajów
wysoko rozwiniętych i
rozwijających się;
● scharakteryzować
zagrożenia dla świata
wynikające z dalszego
pogłębiania się dysproporcji w
rozwoju społecznogospodarczym.
● omówić zróżnicowanie
przebiegu procesów
globalizacji na świecie;
● scharakteryzować czynniki
wpływające na tempo
procesów globalizacji na
różnych obszarach;
● wyjaśnić jakie czynniki
wpływają na rozmieszczenie
centrów gospodarczych świata
● zlokalizować na mapie
● wymienić najbardziej
zglobalizowane sektory
gospodarki światowej.
● wyjaśnić terminy: naród,
mniejszość narodowa, rasa
ludzka, terroryzm,
separatyzm, tolerancja;
● wymienić czynniki
różnicujące ludność świata;
● wskazać na mapie
rozmieszczenie głównych ras
ludzkich;
● wyjaśnić na czym polega
postawa tolerancji w
stosunku do ludności innej
rasy lub
● wyjaśnić pojęcie: izolacja,
integracja;
● wymienić rodzaje izolacji
oraz podać ich skutki;
● wskazać na mapie świata
obszary izolowane ze
względu na różne czynniki.
religii.
● wymienić trzy obszary
działań – filary Unii
Europejskiej;
● wskazać na mapie
politycznej Europy zasięg
terytorialny UE oraz państwa
stowarzyszone;
● wymienić korzyści
wynikające z przynależności
Polski do Unii Europejskiej.
naftowych i rynków
wschodzących.
● wymienić i wskazać na
mapie politycznej świata
najbardziej zglobalizowane
państwa;
● przedstawić pozytywne i
negatywne skutki globalizacji.
● podać przykłady i wskazać
na mapie świata kraje
wielonarodowościowe i
wielojęzyczne;
● omówić rozmieszczenie
wyznawców głównych religii;
● wymienić czynniki
powodujące narastanie
niepokojów społecznych.
● podać przykłady głównych
organizacji gospodarczych na
świecie oraz organizacji, do
których należy Polska;
● wymienić organizacje
działające w ramach ONZ oraz
podać cele ich działalności.
● wyjaśnić na czym polega
tworzenie wspólnego rynku
wewnętrznego;
● wyjaśnić czego dotyczy
Układ z Schengen;
● wymienić główne działania
w ramach wspólnej polityki
rolnej.
globalizacji;
● podać przykłady krajów,
które przeprowadziły
modernizację i
restrukturyzacje swoich
gospodarek.
● podać przykłady
największych zamachów
terrorystycznych, omówić
ich przyczyny, skutki oraz
sposoby zapobiegania;
● omówić rozmieszczenie
głównych grup
językowych.
● omówić, na wybranych
przykładach, przyczyny i
konsekwencje izolacji
politycznej;
● przedstawić cele i
zadania głównych
organizacji
międzynarodowych o
charakterze gospodarczym
i politycznym.
● scharakteryzować
miejsce UE w gospodarce
światowej;
● przedstawić główne
instytucje i organy unijne.
● scharakteryzować cele
europejskiej współpracy
terytorialnej;
● przedstawić cele i
zadania wybranych
świata obszary konfliktów
oraz przedstawić ich
uwarunkowania;
● scharakteryzować główne
organizacje terrorystyczne.
● omówić pozytywne i
negatywne aspekty procesów
integracji;
● wskazać zagrożenia dla
procesów integracyjnych w
Europie;
● podać przykłady udziału
Polski w międzynarodowych
akcjach pokojowych
● omówić kolejne etapy
powstawania i rozszerzania
Unii Europejskiej;
● scharakteryzować rolę
poszczególnych instytucji
europejskich w realizacji
zadań UE.
● zaproponować i uzasadnić
lokalizację nowego
euroregionu na obszarze
polskiego pogranicza.
● wyjaśnić pojęcia:
euroregion, miasta
bliźniacze;
● wymienić miasta
bliźniacze swojej
miejscowości;
● podać przykłady działań
realizowanych w ramach
współpracy europejskiej w
swoim regionie.
● wymienić i zlokalizować na
mapie Europy środkowej
euroregiony na obszarze
polskiego pogranicza;
● podać przykłady działań
realizowanych w ramach
euroregionów;
● wymienić podmioty i
działania, które mogą
finansowane z funduszy
unijnych.
euroregionów oraz
czynniki utrudniające
współpracę na ich
obszarach.