Czym jest niepełnosprawność? wrzesień 2016

Czym jest niepełnosprawność?
Luty 2017
• Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych o Prawach Osób Niepełnosprawnych
• Niepełnosprawność w świetle przepisów krajowych
• Czym jest ICF i czy naprawdę go już nie stosujemy?
• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jako instrument finansowania
wsparcia
• System wsparcia
Czym jest niepełnosprawność?
• Konwencja została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych na 61-tej Sesji
Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych 13 grudnia 2006 r. i otwarta do podpisu 30
marca 2007 r.
• Polska podpisała Konwencję już w dniu otwarcia jej do podpisu.
• Pracę nad ratyfikacją Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych trwały nieprzerwanie od jej
podpisania.
• Dnia 6 września 2012 r. Prezydent RP ratyfikował Konwencję, natomiast 25 września 2012 roku w
Nowym Jorku polska delegacja przekazała sekretarzowi generalnemu ONZ akt o ratyfikacji
Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.
• Konwencja weszła do polskiego porządku prawnego 25 października 2012 roku, tj. trzydziestego
dnia od złożenia dokumentu ratyfikacyjnego oraz po jej opublikowaniu w Dzienniku Ustaw poz.
1169, wraz z treścią dokumentu ratyfikacyjnego.
• Ratyfikacja konwencji został przeprowadzona, ponieważ stwierdzone zostało, że prawo polskie,
uwzględniając zastrzeżenia i interpretacje, jest już zgodne z jej postanowieniami.
• Polska jest w stanie, w obecnym stanie prawnym, zagwarantować wywiązywanie się z zobowiązań
przewidzianych w Konwencji.
• Wyjątek stanowią dwa postanowienia Konwencji, tj. postanowienie dotyczące korzystania ze
zdolności prawnej (art. 12 ust. 4) oraz w sprawie zawierania małżeństw (art. 23. ust 1 lit. a) i do
tych postanowień Konwencji Polska zgłosiła odpowiednio oświadczenie interpretacyjne i
zastrzeżenie.
• Ratyfikacja Konwencji to kolejny krok w zakresie poprawiania systemu wspierania osób
niepełnosprawnych w różnych obszarach polityki państwa, z uwzględnieniem zasady
zintegrowanego podejścia do niepełnosprawności, czyli „disability mainstreaming-u”.
• Zasady konwencji będą uwzględniane przy wytyczaniu kierunków polityki społecznej dotyczącej
osób niepełnosprawnych i określaniu środków jej realizacji, zwłaszcza wzmocnią proces włączania
problematyki niepełnosprawności w główny nurt polityki realizowanej na różnych szczeblach
zarządzania państwem.
• Tekst Konwencji uwzględnia zapisy wcześniejszych międzynarodowych dokumentów dotyczących
osób niepełnosprawnych (w tym Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób
Niepełnosprawnych), które nie miały jednak mocy prawnie wiążącej.
• Konwencja wyznacza prawne zobowiązania dla Państw-Stron; nie tworzy nowych praw, ale:
• uzupełnia wcześniej przyjęte konwencje dotyczące praw człowieka;
• jest pierwszym międzynarodowym aktem prawnym całościowo ujmującym prawa osób
niepełnosprawnych
• Konwencja wyznacza "zmianę paradygmatu„ w zakresie postrzegania i podejścia do osób
niepełnosprawnych.
• W Konwencji osoby niepełnosprawne nie są traktowane jako "obiekty" dobroczynności, opieki i
pomocy społecznej.
• Osoby niepełnosprawne są traktowane jako "podmioty" posiadające prawa, które są zdolne do
żądania realizacji tych praw i podejmowania decyzji o swoim życiu na podstawie swobodnie
dokonywanych wyborów, jak również do bycia aktywnymi członkami społeczeństwa, przy
odpowiednio zapewnionym wsparciu.
• Dla kształtowania polityki zabezpieczenia społecznego i zatrudnienia skierowanej do osób
niepełnosprawnych konieczne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie „co stanowi
o niepełnosprawności”.
• W Konwencji zastosowane zostało podejście do niepełnosprawności pozostające w zgodzie ze
społeczno-środowiskowym modelem, w którym niepełnosprawność traktowana jest jako
właściwość wynikająca z oddziaływania pomiędzy jednostką i społecznym oraz fizycznym
otoczeniem.
• Taki model zaprezentowano w Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania,
Niepełnosprawności i Zdrowia (International Classification of Functioning, Disability and
Health), zwanej w skrócie ICF, przyjętej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 2001
roku.
• Na określenie możliwości wykonania czynności przez daną osobę mają wpływ czynniki
środowiskowe, co oznacza, że ta sama różnica biologiczna może, w różnych okolicznościach, być
podstawą do określenia różnego stopnia niepełnosprawności lub redukcji zdolności.
• Celem Konwencji, określonym w art. 1, jest popieranie, ochrona i zapewnienie pełnego
i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności przez wszystkie
osoby niepełnosprawne oraz popieranie poszanowania ich przyrodzonej godności.
• Dla realizacji tego celu Państwa-Strony mają wypełniać obowiązki ogólne określone w art. 4
oraz stwarzać osobom niepełnosprawnym szanse na aktywne życie poprzez usuwanie różnego
rodzaju barier, zgodnie z postanowieniami art. 5-33 Konwencji. Konwencja ma przyczyniać się
do rozwoju skutecznej polityki społecznej wobec osób niepełnosprawnych.
• Gwarantuje równe traktowanie osób niepełnosprawnych we wszystkich aspektach życia.
• Wskazuje środki zapewniające
przewidzianych w Konwencji.
korzystanie
przez osoby
niepełnosprawne z
praw
Zasadami Konwencji (określonymi w art. 3) są:
(a) poszanowanie przyrodzonej godności, autonomii osoby, w tym swobody dokonywania
wyborów, a także poszanowanie niezależności osoby,
(b) niedyskryminacja,
(c) pełny i skuteczny udział i włączenie w społeczeństwo,
(d) poszanowanie odmienności i akceptacja osób niepełnosprawnych, będących częścią ludzkiej
różnorodności i całej ludzkości,
(e) równość szans,
(f) dostępność,
(g) równość mężczyzn i kobiet,
(h) poszanowanie rozwijających się zdolności niepełnosprawnych dzieci oraz poszanowanie
prawa dzieci niepełnosprawnych do zachowania tożsamości.
Tematy objęte postanowieniami Konwencji (art. 5-33):
• Równość i niedyskryminacja
• Podnoszenie świadomości
• Dostępność
• Prawo do życia
• Sytuacje ryzyka i sytuacje wymagające pomocy humanitarnej
• Równość wobec prawa
• Dostęp do wymiaru sprawiedliwości
• Wolność i bezpieczeństwo osobiste
• Wolność od tortur lub okrutnego, niehumanitarnego albo poniżającego traktowania lub
karania
Tematy objęte postanowieniami Konwencji (art. 5-33):
• Wolność od wykorzystywania, przemocy i nadużyć
• Ochrona integralności osobistej
• Swoboda przemieszczania się i wyboru obywatelstwa
• Niezależne życie i włączenie w społeczeństwo
• Osobista mobilność
• Wolność wypowiadania się i wyrażania opinii oraz dostęp do informacji
• Poszanowanie prywatności
• Poszanowanie domu i rodziny
• Edukacja
• Zdrowie
Tematy objęte postanowieniami Konwencji (art. 5-33):
•
•
•
•
•
•
•
•
Rehabilitacja
Praca i zatrudnienie
Odpowiednie warunki życia i ochrona socjalna
Udział w życiu politycznym i publicznym
Udział w życiu kulturalnym, rekreacji, wypoczynku i sporcie
Statystyka i zbieranie danych
Współpraca międzynarodowa
Wdrażanie i monitorowanie na poziomie krajowym
Odrębne artykuły dotyczą niepełnosprawnych kobiet (art. 6) i dzieci (art. 7) – przy
jednoczesnym uwzględnieniu odniesień do kobiet i dzieci w postanowieniach innych
artykułów Konwencji (tzw. „twin track approach”).
Kontrola wykonania Konwencji
• Sprawozdania krajowe dla Komitetu do spraw praw osób niepełnosprawnych (pierwsze
sprawozdanie po dwóch latach od ratyfikacji; kolejne, co cztery lata)
• Niezależny krajowy mechanizm monitorowania wdrażania Konwencji – Rzecznik Praw
Obywatelskich
Istotne definicje zawarte w Konwencji
• „Racjonalne usprawnienie” („reasonable accomodation”) oznacza konieczne
i odpowiednie zmiany i dostosowania, nie nakładające nieproporcjonalnego lub
nadmiernego obciążenia, jeśli jest to potrzebne w konkretnym przypadku, w celu
zapewnienia osobom niepełnosprawnym możliwości korzystania z wszelkich praw
człowieka i podstawowych wolności oraz ich wykonywania na zasadzie równości z innymi
osobami.
• „Projektowanie uniwersalne” („universal design”) oznacza projektowanie produktów,
środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich,
w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego
projektowania. „Uniwersalne projektowanie” nie wyklucza pomocy technicznych dla
szczególnych grup osób niepełnosprawnych, jeżeli jest to potrzebne.
Konwencja nie definiuje terminu „niepełnosprawność”, ale
w preambule (w motywie „e”) stwierdzono, że:
„(e) … niepełnosprawność jest pojęciem ewoluującym i że niepełnosprawność wynika
z interakcji między osobami z dysfunkcjami a barierami wynikającymi z postaw ludzkich
i środowiskowymi, które utrudniają tym osobom pełny i skuteczny udział w życiu
społeczeństwa, na zasadzie równości z innymi osobami,”;
w art. 1 stwierdzono, że:
„Do osób niepełnosprawnych zalicza się te osoby, które mają długotrwale naruszoną
sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów co może,
w
oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu
społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami.”
W latach dziewięćdziesiątych XX wieku przeprowadzono reformę funkcjonującego systemu
ubezpieczeń społecznych. Jednym z elementów tej reformy było uwolnienie systemu
ubezpieczeniowego od orzecznictwa dla celów innych niż rentowe. W związku z tym, z dniem 1
września 1997 r. zaczęły funkcjonować dwa odrębne systemy:
• orzekania o niezdolności do pracy dla celów przyznawania świadczeń rentowych,
• orzekania o stopniu niepełnosprawności i niepełnosprawności (od 1 stycznia 2002 r.), dla celów
korzystania z ulg i uprawnień.
Orzecznictwo o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności nie łączy się w żaden sposób z
uzyskaniem prawa do świadczenia z ubezpieczeń społecznych, dlatego też określane jest mianem
systemu pozarentowego.
Różnice w funkcjonowaniu orzecznictwa o niezdolności do pracy i o niepełnosprawności wynikają z
celów, do jakich systemy zostały powołane. Najważniejszą z różnic jest to, że niepełnosprawność nie
oznacza braku zdolności do pracy.
Zgodnie z przepisami regulującymi orzekanie o niezdolności do pracy zachowanie zdolności do pracy
w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.
System rentowy (ZUS/KRUS/służby mundurowe) w postępowaniu orzeczniczym kieruje się
kryteriami pozwalającymi ustalić niezdolność do pracy (służby) i na tej podstawie ustala prawo do
świadczenia rentowego – jako rekompensaty za utraconą zdolność do zarobkowania – jedynie w
stosunku do osób spełniających warunki przepisów o konkretnym ubezpieczeniu.
Stopień naruszenia sprawności organizmu, będący podstawą diagnozy orzeczniczej
w systemie
rentowym, służy do określenia rozmiaru i zakresu ograniczeń jakich doznaje osoba w pełnieniu
aktywności zawodowej, możliwości zarobkowania i uzyskania samodzielności ekonomicznej.
W systemie edukacji orzeczenie uwzględnia specjalne potrzeby w tym obszarze, które nie zawsze
muszą być utożsamiane z pojęciem niepełnosprawności.
PRZYCZYNY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI:
Przy kwalifikowaniu do stopnia niepełnosprawności lub niepełnosprawności bierze się pod uwagę zakres
naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez:
• upośledzenie umysłowe (01-U);
• choroby psychiczne (02-P);
• zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu (03-L);
• choroby narządu wzroku (04-O);
• upośledzenie narządu ruchu (05-R);
• epilepsję (06-E);
• choroby układu oddechowego i krążenia (07-E);
• choroby układu pokarmowego (08-T);
• choroby układu moczowo-płciowego (09-M);
• choroby neurologiczne (10-N);
• inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia,
choroby układu krwiotwórczego (11-I);
• całościowe zaburzenia rozwojowe (12 - C).
Ocena stanu zdrowia nie jest jedynym wyznacznikiem niepełnosprawności, bowiem orzecznictwo o
niepełnosprawności uwzględnia zarówno fizyczne, psychiczne jak i społeczne aspekty
funkcjonowania człowieka. Przyjęte zasady orzekania oznaczają, iż orzekanie o niepełnosprawności
ma charakter kompleksowy. Wystąpienie tylko jednego z elementów np. naruszenia sprawności
organizmu (potocznie utożsamianego z chorobą) nie musi zatem oznaczać, że mamy do czynienia
z niepełnosprawnością. Natomiast intensywność tego czynnika nie wpływa bezpośrednio na ustaloną
niepełnosprawność, jeżeli w następstwie jego występowania nie dochodzi do istotnych ograniczeń w
sferze aktywności dziecka lub osoby zainteresowanej.
Orzekanie o niepełnosprawności nie jest oceną stanu zdrowia osoby orzekanej, ale oceną ograniczeń
w możliwości jej funkcjonowania w życiu społecznym i zawodowym – będących następstwem
naruszenia sprawności organizmu.
SI EKSMOoN - ELEKTRONICZNY KRAJOWY SYSTEM MOMNITORINGU ORZEKANIA O
NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
W SI EKSMOoN przetwarza się dane w celu usprawnienia i podniesienia jakości orzekania o
niepełnosprawności.
W systemie gromadzi się dane dotyczące:
• osób, które złożyły wniosek o ustalenie niepełnosprawności albo o ustalenie stopnia
niepełnosprawności;
• przedstawicieli ustawowych osób;
• członków powiatowych zespołów i wojewódzkich zespołów;
• innych osób zatrudnionych w zespołach;
• kosztów funkcjonowania powiatowych zespołów i wojewódzkich zespołów.
W SI EKSMOoN znajdują się kompletne dane osób orzekanych począwszy od 2007r.
• Ustawa o rehabilitacji wprost wskazuje kogo należy uznać za osobę niepełnosprawną.
• W ustawie o rehabilitacji wprowadzono mechanizm uznawania części orzeczeń z innych systemów
orzeczniczych.
• Uznawanie orzeczeń ma charakter jednokierunkowy i nie obejmuje wszystkich
systemów/dokumentów.
Niepełnosprawność w świetle Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności
i Zdrowia
W podejściu zaproponowanym przez Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania,
Niepełnosprawności i Zdrowia (International Classification of Functioning, Disability and Health, ICF)
z 2001 roku, wprowadza się pojęcie „niepełnosprawność” w celu oznaczenia „wielowymiarowego
zjawiska wynikającego ze wzajemnych oddziaływań między ludźmi a ich fizycznym i społecznym
otoczeniem”.
Nie postrzega się zatem niepełnosprawności jako zjawiska kategoryzującego ludzi, ale jako
uniwersalne, ludzkie doświadczenie, co pozwala dostrzec, że ludzie z niepełnosprawnością nie są
traktowani jak grupa mniejszościowa. Niepełnosprawność jest rozumiana zatem nie jako rezultat
uszkodzenia zdrowia, lecz jako wynik barier, na jakie napotyka osoba w środowisku.
Niepełnosprawność (disability) to szeroki termin obejmujący uszkodzenia (impairments),
ograniczenia aktywności (activity limitations) i ograniczenia uczestnictwa (participation restrictions).
Wskazanie zakresu oraz rodzaju ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu osoby niepełnosprawnej,
jest podstawą do określenia jej potrzeb i wyznaczenia konieczności podjęcia działań o charakterze
pomocowym ułatwiających, możliwie pełne w stosunku do możliwości psychofizycznych osoby,
uczestnictwo w życiu zawodowym i społecznym. Jednocześnie należy pamiętać, iż wskazania zawarte
w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności/niepełnosprawności mają charakter swoistego
„programu rehabilitacji” i wynikają z rozpoznanych przez orzecznika ograniczeń, doznawanych przez
osobę niepełnosprawną w aspekcie jej aktywności zawodowej i społecznej.
Pojęcie niepełnosprawność / stopień niepełnosprawności obejmuje więc kategorię zdolności do
pełnienia przez człowieka ról społecznych. Zachodzi bowiem zależność pomiędzy ograniczeniem
zdolności do realizacji oczekiwań, funkcji, zachowań i postaw wynikających z zajmowanej pozycji
społecznej w różnych grupach społecznych a niepełnosprawnością.
Niepełnosprawność, zgodnie z kryterium ustawowym, to niemożność efektywnego pełnienia ról
społecznych tj. wypełniania zobowiązania wynikającego z zajmowanej pozycji społecznej przy
korzystaniu przez osobę z przysługujących jej przywilejów i praw według bardziej lub mniej
określonego wzoru, a więc niemożność bądź trudności w codziennej aktywności i uczestnictwie.
• W Polsce mamy zagwarantowaną ochronę socjalną, ekonomiczną i prawną wynikającą z ustawy
zasadniczej, a specyficzne potrzeby osób niepełnosprawnych uwzględnione zostały w wielu
przepisach prawa dotyczących nieomal wszystkich aspektów organizacji i funkcjonowania
społeczeństwa, w tym w przepisach dotyczących ochrony zdrowia, ubezpieczeń społecznych,
edukacji, pomocy społecznej, budownictwa, transportu, komunikacji, łączności, kultury fizycznej,
podatków i innych.
• Problematyka ta ma charakter interdyscyplinarny, a działania zapobiegające powstawaniu oraz
zmierzające do łagodzenia negatywnych skutków wymagania wsparcia są podejmowane na
różnych szczeblach administracji rządowej i samorządowej przy jednoczesnym wspieraniu
organizacji pozarządowych i społeczności lokalnych.
• Ustawa o rehabilitacji jest jednym z wielu aktów prawnych regulujących działania na rzecz osób
niepełnosprawnych.
• Zakres wsparcia osób wymagających wsparcia i ich opiekunów pozostający w kompetencjach
Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej obejmuje system rehabilitacji społecznej
i zawodowej osób niepełnosprawnych, wsparcie dla rodzin z osobami niepełnosprawnymi oraz
system pomocy społecznej.
• Wsparcie dla osób niepełnosprawnych znajdziemy w przepisach regulujących kwestie edukacji,
szkolnictwa wyższego, transportu, wyborów, wsparcia w komunikacji, w tym dostępności
serwisów internetowych czy zatrudnienia w administracji.
• Systemy wsparcia w dużej mierze opierają się na idei zindywidualizowanego i kompleksowego
podejścia, dostosowanego do potrzeb i możliwości konkretnej osoby i ma zapewnić jak
najpełniejszy dostęp osób niepełnosprawnych do wszystkich obszarów funkcjonowania
społecznego.
Środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych pochodzą z wpłat od
pracodawców niezatrudniających osób niepełnosprawnych oraz z dotacji budżetowej.
PFRON wydatkuje zgromadzone środki na zadania określone w ustawie, m.in. na wypłatę
dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, wsparcie niepełnosprawnych w
prowadzeniu przez nie działalności gospodarczej i realizację programów celowych Rady Nadzorczej,
które skierowane są na wsparcie osób niepełnosprawnych, wsparcie realizacji zadań przez
organizację pozarządowe.
PFRON przekazuje również środki samorządom wojewódzkim i powiatowym na wsparcie realizacji
zadań na rzecz osób niepełnosprawnych.
PFRON nie kumuluje środków – oznacza to w praktyce wydatkowanie lub przekazanie na realizację
zadań wszystkich zgromadzanych kwot w danym roku.
Zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym powiat wykonuje określone innymi ustawami zadania publiczne
o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in. wspierania osób niepełnosprawnych.
Ponadto, zgodnie ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych do
zadań powiatu należy m.in. podejmowanie działań dotyczących rozwiązywania problemów osób
niepełnosprawnych.
Zakres tych zadań oraz sposób ich realizacji definiuje samorząd powiatowy.
Zadania te realizowane są przy współudziale środków własnych będących w dyspozycji powiatów, a środki
PFRON mają charakter wspierający te zadania.
Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych środki
PFRON są przekazywane przez Prezesa Zarządu PFRON samorządom wojewódzkim i powiatowym na realizację
określonych zadań lub rodzajów zadań według algorytmu.
Środki PFRON przekazywane samorządom terytorialnym na zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i
społecznej zależą od wysokości kwoty środków finansowych przewidzianych w planie finansowym PFRON na
dany rok na realizację ww. zadań przez samorządy. Wzór algorytmu służy jedynie do podziału tych środków
finansowych.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym przy określaniu
wysokości środków PFRON dla samorządu powiatowego na realizację zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej
i społecznej należy brać pod uwagę m.in. następujące dane:
• kwotę środków przewidzianych w planie finansowym Funduszu na dany rok na realizację zadań z zakresu
rehabilitacji zawodowej i społecznej przez samorządy powiatowe,
• liczbę osób niepełnosprawnych bezrobotnych i liczbę osób niepełnosprawnych poszukujących pracy w
powiecie, wyliczoną jako średnia z trzech ostatnich miesięcy, według stanu na koniec miesiąca
na podstawie dostępnych danych GUS,
• liczbę powiatów,
• liczbę osób niepełnosprawnych w powiecie.
Decyzję o przeznaczeniu środków PFRON na określone zadania podejmuje rada powiatu, która dokonując
określonych rozstrzygnięć powinna uwzględniać zapisy powiatowego programu działań na rzecz osób
niepełnosprawnych, którego opracowanie i realizacja jest zadaniem powiatu, jak i aktualne,
zidentyfikowane potrzeby niepełnosprawnych mieszkańców.
W związku z powyższym podział środków PFRON na realizację poszczególnych form aktywizacji społecznej i
zawodowej należy do zadań samorządu terytorialnego.
Osoby niepełnosprawne mogą otrzymać pomoc ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych na zasadach określonych w przepisach ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz w jej aktach wykonawczych.
Wsparcie dla indywidualnych osób niepełnosprawnych realizowane jest przede wszystkim przez
samorządy powiatowe.
Wsparcie osób niepełnosprawnych jest zadaniem własnym powiatu, które jest wykonywane przez
nie na własną odpowiedzialność. Środki PFRON służą wyłącznie wsparciu realizacji tego zadania.
Rozstrzygnięcia w zakresie przyznania lub odmowy udzielenia wsparcia należą do wyłącznej
kompetencji powiatu.
• uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej;
• dofinansowanie:
o uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych;
o likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się;
o zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny;
o zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze;
o usług tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika.
Środki PFRON służą również wsparciu aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych.
Osoby niepełnosprawne mogą otrzymać wsparcie w zakresie podejmowanej przez siebie działalności
gospodarczej, jak i zwiększania swoich możliwości na rynku pracy.
Osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą oraz niepełnosprawny rolnik lub rolnik
zobowiązany do opłacenia składek za niepełnosprawnego domownika może korzystać z refundacji
składek na ubezpieczenie społeczne.
Największą pozycją budżetu PFRON są dofinansowania dla pracodawców zatrudniających osoby
niepełnosprawne.
www.niepelnosprawni.gov.pl
[email protected]