docMonitoring zawodów nadwyżkowych i deficytowych za 2012 r.
download 
Reklamacja Transkrypt
Monitoring zawodów nadwyżkowych i deficytowych za 2012 r.
POWIATOWY URZĄD PRACY W ŻORACH RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE ŻORSKIM W 2012 ROKU Żory 2013 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP....................................................................................................................................3 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW ................................................................ 4 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW ............................................................... 8 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH ..............................10 5. WNIOSKI .............................................................................................................................14 2 1. WSTĘP Zgodnie z art. 9, ust. 1 pkt 9 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy opracowywanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jednym z zdań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Analiza kierunków zmian zachodzących na lokalnym ryku pracy, pozwala na określenie odpowiednich kierunków szkoleń bezrobotnych w celu zwiększenia ich efektywności, usprawnia pracę poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, ułatwia realizację programów aktywizujących dla osób bezrobotnych, a także usprawnia działania pośrednictwa pracy. Zebrane informacje pozwalają na przedstawienie zachodzących zmian dyrektorom lokalnych szkół, organom samorządowym oraz instytucjom szkoleniowym. Analizę przeprowadzono na podstawie zaleceń metodycznych do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych przekazanych przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Gospodarki i Pracy. Zgodnie z pismem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej nr DRP-VII-4002-1-5-AM/13 z dnia 28.02.2013 r. niniejsze opracowanie jest częścią pierwszą – diagnostyczną raportu z monitoringu zawodów deficytowych za 2012 rok. Dane, które posłużyły do sporządzenia raportów obejmowały informacje z załącznika nr 2 i 3 do sprawozdania MPIPS-01 za 2012 r. Opracowanie składa się z trzech części. Pierwsza przedstawia strukturę bezrobocia powiatu żorskiego. Druga część określa sytuację na lokalnym rynku pracy w odniesieniu do ofert pracy. Trzeci zaś rozdział zawiera dane dotyczące struktury deficytu i nadwyżki zawodów w 2012 roku. Podstawowe definicje stosowane do monitoringu: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych to proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno–zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów: szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego. Zawód deficytowy określa zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawód nadwyżkowy określa zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. 3 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW 2.1. Bezrobotni wg zawodów Tabela T-I/P-1 Bezrobotni wg zawodów – bezrobotni ogółem (najliczniejsze zawody). Bezrobotni ogółem Nazwa zawodu Bez zawodu 235 Sprzedawca* 235 Robotnik budowlany 69 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 66 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 60 Sprzątaczka biurowa 42 Kucharz* 41 Pakowacz 39 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 35 Magazynier 34 Kasjer handlowy 34 Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że najliczniejszą grupę w powiecie żorskim stanowią osoby nie posiadające żadnego zawodu. Wśród nich znajdują się zarówno osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym jak i podstawowym czy gimnazjalnym. Biorąc pod uwagę zapotrzebowanie pracodawców grupa ta ma największe problemy ze znalezieniem pracy z powodu braku konkretnych kwalifikacji. Analogiczna sytuacja dotyczy także sprzątaczek, które również znajdują się w wśród najliczniej reprezentowanych grup zawodowych na lokalnym rynku pracy. Kolejną dużą grupą są osoby posiadające kwalifikacje związane z handlem (sprzedawca, kasjer handlowy, magazynier), ale ze względu na ukierunkowanie rozwoju miasta Żory na rozwój handlu, osoby w tych zawodach mają duże możliwości znalezienia pracy. Liczną grupę stanowią również robotnicy pomocniczy w przemyśle przetwórczym, pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle oraz pakowacze. Są to jednak grupy niejednorodne, w skład których wchodzą osoby wykonujące bardzo zróżnicowane prace w zakładach produkcyjnych wielu branż. Jedną z liczniejszych grup są również pracownicy obsługi biurowej, którym ciężko znaleźć zatrudnienie, ze względu na szerokie pojęcie ich kwalifikacji zawodowych 4 oraz zróżnicowane umiejętności, posiadane przez poszczególnych przedstawicieli tej grupy zawodowej. Tabela T-I/P-1 Bezrobotni wg zawodów – bezrobotne kobiety (10 najliczniejszych zawodów). Bezrobotne kobiety Nazwa zawodu Sprzedawca* 219 Bez zawodu 151 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 61 Sprzątaczka biurowa 42 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 36 Kucharz* 34 Kasjer handlowy 33 Pakowacz 32 Fryzjer* 31 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 28 W przypadku bezrobotnych kobiet sytuacja na rynku pracy kształtuje się w sposób analogiczny do grup osób bezrobotnych ogółem. Tabela T-I/P-1 Bezrobotni wg zawodów – bezrobotni powyżej 12 m-cy (najliczniejsze zawody). Bezrobotni pow. 12 m-cy Nazwa zawodu Sprzedawca* 40 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 12 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 12 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 11 Sprzątaczka biurowa 9 Prezes 9 Robotnik budowlany 9 Kasjer handlowy 8 Technik handlowiec* 7 Pozostali pracownicy sprzedaży i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani 7 Analiza sytuacji osób długotrwale bezrobotnych jest podobna do ogólnej sytuacji 5 występującej na lokalnym rynku pracy. Z powodu długiej przerwy w pracy, skutkującej dezaktualizacją kwalifikacji i umiejętności, osoby te mają utrudniony powrót na rynek pracy. 2.2. Napływ bezrobotnych Napływ bezrobotnych jest analogiczny do ogólnej sytuacji panującej na rynku pracy. Najliczniejszy napływ osób bezrobotnych w 2012 roku dotyczył przedstawionych w poniższej tabeli. Tabela T-I/P-2 Napływ bezrobotnych wg zawodów (10 najliczniejszych zawodów). Bezrobotni ogółem Nazwa zawodu Bez zawodu 590 Sprzedawca* 445 Robotnik budowlany 127 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 104 Pakowacz 103 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 98 Kucharz* 74 Kasjer handlowy 74 Fryzjer* 60 Ślusarz* 55 Tabela T-I/P-2 Napływ bezrobotnych absolwentów wg zawodów. Bezrobotni absolwenci Nazwa zawodu Bez zawodu 199 Sprzedawca* 37 Fryzjer* 18 Pakowacz 15 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 11 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 11 Kucharz* 9 Kasjer handlowy 9 Technik handlowiec* 9 Mechanik pojazdów samochodowych* 9 6 zawodów, d,Ik I B W przypadku napływu bezrobotnych absolwentów sytuacja kształtuje się podobnie do ogólnej sytuacji na rynku pracy. Najliczniejszą grupę stanowią osoby bez zawodu. Są to najczęściej absolwenci liceów ogólnokształcących, którzy planują dalszą kontynuację nauki na wyższych uczelniach, co powoduje, że są grupą mało atrakcyjną dla potencjalnych pracodawców. 2.3. Zawody generujące długotrwale bezrobocie Powyższy ranking opracowano na podstawie wskaźnika: W kd ,I = B kd , I k BI .100 gdzie: Bdk , I - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w zawodzie k, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy, według stanu w końcu roku, B - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w zawodzie k według stanu w końcu roku. k I Przy czym: 0 – oznacza brak osób długotrwale bezrobotnych w danym zawodzie, a wartości równe 1 oznaczają zawody generujące długotrwałe bezrobocie. Najwyższy wskaźnik długotrwałego bezrobocia dotyczył następujących zawodów: Tabela T-I/P-8 Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. Nazwa grupy zawodu Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Fizycy i astronomowie 1,0 Inżynierowie mechanicy 1,0 Monterzy i serwisanci sieci instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych 1,0 Specjaliści nauk o Ziemi 1,0 Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości 1,0 7 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW 3.1. Oferty pracy wg zawodów Tabela T-I/P-3 Oferty pracy wg zawodów (10 najliczniejszych zawodów). Oferty pracy zgłoszone w 2011 r. Nazwa zawodu Sprzedawca* 76 Technik prac biurowych* 60 Robotnik gospodarczy 48 Sprzedawca w branży spożywczej 37 Pozostali pracownicy ochrony osób i mienia 35 Magazynier 30 Doradca klienta 26 Ślusarz* 24 Robotnik budowlany 23 Robotnik drogowy 22 Największe zapotrzebowanie pracodawcy zgłaszali w zawodach związanych z handlem (sprzedawca, sprzedawca w branży spożywczej, magazynier, doradca klienta, a także pracownicy ochrony osób i mienia – często zatrudniani przez firmy ochraniające lokalne markety). Zapotrzebowanie to wynika z charakteru lokalnego rynku pracy, w którym dominują firmy handlowe. Także oferty w zawodzie robotnik gospodarczy, robotnik drogowy czy robotnik budowlany obejmują różne czynności wykonywane przez te osoby. Liczebność tej grupy zawyżana jest również przez liczne oferty prac refundowanych zgłaszane przez jednostki organizacyjne z terenu miasta. 3.2. Wskaźnik szansy uzyskania oferty Analizę ofert pracy ze względu na wielkość wskaźnika szansy uzyskania oferty przedstawia poniższa tabela. 8 Tabela T-I/P11 Ranking zawodów ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty. Wskaźnik szansy uzyskania oferty Nazwa zawodu Robotnicy przetwórstwa surowców roślinnych MAX Czyściciele pojazdów MAX Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów spożywczych i pokrewni 6,3332 Sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży telefonicznej / internetowej 4,6664 Elektrycy budowlani i pokrewni 1,7333 Inżynierowie elektrycy 1 Powyższa tabela nie odzwierciedla rzeczywistej szansy uzyskania oferty pracy. Wynika to z zastosowanego wskaźnika, który zgodnie z wytycznymi do monitoringu jest obliczany jest według wzoru: k k s,I W PO I k PB I gdzie: k PO I - średnia miesięczna liczba ofert pracy w zawodzie k w roku, będąca w dyspozycji powiatowego urzędu pracy, k PB I - średni miesięczny poziom rejestrowanego bezrobocia w zawodzie k w roku. Oznacza to, że nawet 1 oferta pracy zgłoszona w ciągu roku, w przypadku małej liczby osób bezrobotnych w tym zawodzie lub braku osób, daje w rezultacie wysoki wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy. W rzeczywistości jednak szansa na znalezienie zatrudnienia przez te osoby może być niewielka. 9 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Analizę przeprowadzono na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów: Wnk,I OIk BIk gdzie: Oik - liczba zgłoszonych ofert pracy w i-tym miesiącu w zawodzie k Bik - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w i-tym miesiącu w zawodzie k Przyjmuje się, że zawody o wskaźniku: Wnk, I < 0,9 to zawody nadwyżkowe, k 0,9 ≤ Wn, I ≤ 1,1 to zawody zrównoważone (wykazujące równowagę na rynku pracy), Wnk, I > 1,1 to zawody deficytowe Zgodnie z przyjętym wskaźnikiem w powiecie żorskim wyróżnić można następujące zawody deficytowe: Tabela T-I/P4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe – zawody deficytowe. Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) 60 Nazwa zawodu Technik prac biurowych* Sprzedawca w branży spożywczej 37 Sprzedawca w branży przemysłowej 18 Telemarketer 13 Operator wtryskarki 12 Asystent do spraw księgowości 8 Robotnik magazynowy 4 Inżynier organizacji i planowania produkcji 3 Cieśla* 3 Tokarz / frezer obrabiarek sterowanych numerycznie 3 Operator maszyn i urządzeń metalurgicznych* 3 Betoniarz - zbrojarz* 2,4 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych* 2,2857 Pośrednik w obrocie nieruchomościami 2 Kurier 2 10 Elektromonter maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego 2 Operator suwnic (suwnicowy) Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych Technik dentystyczny* 2 1,6667 Kierowca operator wózków jezdniowych 1,6667 1,6667 Specjalista kontroli jakości 1,5 Elektromonter instalacji elektrycznych 1,5 Doradca klienta 1,4444 Szlifierz metali 1,3333 Sekretarka 1,2 Grupa ta obejmuje bardzo często zawody, w których oferty zostały zrealizowane przez skierowanie osób o zbliżonych kwalifikacjach (np. telemarketer, kurier, doradca klienta, sekretarka). Kolejną grupę zawodów deficytowych stanowią zawody trudne do realizacji ze względu na brak kandydatów posiadających wymagane przez pracodawców kwalifikacje (np. tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie, szlifierz metali, betoniarz-zbrojarz, monter instalacji i urządzeń sanitarnych). Zawody o najniższym wskaźniku intensywności nadwyżki (deficytu) przedstawia poniższa tabela. Tabela T-I/P4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe – zawody nadwyżkowe (30 zawodów). Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) Nazwa zawodu Kucharz małej gastronomii* 0,2222 Malarz - tapeciarz* 0,2222 Technik handlowiec* 0,2188 Sprzątaczka biurowa 0,2041 Technik obsługi turystycznej* 0,2 Fryzjer* 0,2 Brukarz 0,2 Monter instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 0,2 Salowa 0,2 Robotnik budowlany 0,1811 Sprzedawca* 0,1708 11 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 0,1667 Malarz budowlany 0,1667 Krawiec* 0,1579 Blacharz samochodowy* 0,1429 Mechanik samochodów osobowych 0,1429 Technik elektryk* 0,125 Technik mechanik* 0,125 Rzeźnik - wędliniarz* 0,125 Technik informatyk* 0,1154 Specjalista do spraw marketingu i handlu 0,1 Elektromonter (elektryk) zakładowy 0,1 Przedstawiciel handlowy 0,0909 Mechanik pojazdów samochodowych* 0,0909 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 0,0741 Piekarz* 0,069 Lakiernik samochodowy 0,0588 Kasjer handlowy Pozostali pracownicy sprzedaży i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani Pakowacz 0,0541 0,0417 0,0194 W stosunku do osób, posiadających zawody nadwyżkowe urząd podejmuje różnorodne działania aktywizujące, mające na celu ułatwienie powrotu na rynek pracy, a w przypadku braku takiej możliwości organizuje szkolenia dostosowujące kwalifikacje osób do potrzeb rynku pracy. Zgodnie z przyjętym wskaźnikiem do zawodów zrównoważonych, czyli takich w których utrzymuje się równowaga na rynku pracy, należą niżej wymienione zawody. Tabela T-I/P4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe – zawody zrównoważone. Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) Nazwa zawodu Dyrektor techniczny 1 Kierownik budowy 1 Geolog 1 Grafik komputerowy multimediów 1 Specjalista do spraw reklamy 1 12 Specjalista do spraw kluczowych klientów (key account manager) 1 Pozostali specjaliści do spraw rynku nieruchomości Pozostali kontrolerzy (sterowniczy) procesów przemysłowych gdzie indziej niesklasyfikowani Dietetyk* 1 Opiekunka dziecięca* 1 Technolog robót wykończeniowych w budownictwie* 1 Pozostali malarze i pokrewni 1 Spawacz ręczny gazowy 1 Operator maszyn do obróbki skrawaniem 1 Mechanik samochodów ciężarowych 1 Mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali 1 Serwisant sprzętu komputerowego 1 Operator maszyn drogowych 1 Pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne 1 Konserwator części 1 Dostawca potraw 1 Robotnik gospodarczy 1 1 0,9796 13 5. WNIOSKI Dane w tabelach nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji na lokalnym rynku pracy. Wynika to z faktu iż obecnie dynamicznie zmieniający się rynek pracy nie sprzyja specjalizacji lecz krótkookresowemu zatrudnianiu na bardzo różnych stanowiskach. W przypadku zatrudnienia w kilku firmach trudno jest określić tylko jeden zawód, gdyż okres wykonywania ostatniego zawodu może być znacznie krótszy od poprzednich okresów zatrudnienia w zupełnie innym zawodzie. Na podstawie przeprowadzonej analizy można jednak stwierdzić, że lokalny rynek pracy charakteryzuje się głęboką nierównowagą, tylko nieliczne zawody należą do grupy zrównoważonych lub deficytowych, natomiast zdecydowaną większość stanowią zawody nadwyżkowe. Istniejąca na rynku pracy sytuacja spowodowana jest miedzy innymi niewystarczającą kompatybilnością kierunków kształcenia szkół funkcjonujących w powiecie z zapotrzebowaniem zgłaszanym przez pracodawców. Szkoły powinny dostosowywać swój program nauczania do wymogów obowiązujących na rynku pracy. Rozwój szkolnictwa zawodowego musi być podporządkowany realizacji celu nadrzędnego, jakim są potrzeby gospodarki. Ważnym czynnikiem jest również fakt, iż osoby posiadające taki sam zawód mają w rzeczywistości bardzo różne szanse na podjęcie pracy. Posiadanie przez bezrobotnego konkretnego zawodu, na który jest największe zapotrzebowanie na rynku nie oznacza szybkiej szansy znalezienia pracy, gdyż jest to uwarunkowane zróżnicowanymi umiejętnościami, predyspozycjami osobistymi, wiedzą i stażem pracy. Znaczna część osób kończących szkoły średnie kontynuuje naukę na studiach wyższych, przez co w tym okresie staje się niedyspozycyjna i niekonkurencyjna na rynku pracy. Wiele osób bezrobotnych posiada atrakcyjny na rynku pracy zawód wyuczony, bez doświadczeń zawodowych i koniecznych uprawnień, co obniża ich możliwości znalezienia zatrudnienia i prowadzi do tego, że podejmują pracę na stanowiskach niesatysfakcjonujących zarówno pod względem finansowym jak i prestiżowym. Osoby te mają jednakże większe szanse na zdobycie pracy i ponoszą mniejsze ryzyko jej utraty. Wysokie kwalifikacje zwiększają również mobilność zawodową kandydatów. Ponadto należy podkreślić, iż dużym problemem na lokalnym rynku jest wysoki 14 wskaźnik długotrwałego bezrobocia, który powoduje nasilone zjawisko dezaktualizacji kwalifikacji osób bezrobotnych, co w efekcie utrudnia ich powrót na rynek pracy. Można także zauważyć niską aktywność osób bezrobotnych w poszukiwaniu pracy. Brak zainteresowania ofertami pracy wynika często z mało atrakcyjnych warunków zatrudnienia lub nie wywiązywania się pracodawców z obowiązków nałożonych przez Kodeks Pracy. Wpływ na wielkość zatrudnienia ma także sezonowość prac i usług. W celu zwiększenia szans na znalezienie pracy przez zarejestrowanych bezrobotnych urząd pracy na bieżąco realizuje zadania zmierzające do poprawy sytuacji. W 2012 roku urząd podjął m.in. następujące działania: - Pozyskiwał oferty i utrzymywał kontakty z pracodawcami oraz realizował zgłaszane oferty; - Zorganizował: targi pracy, giełdy pracy, staże, prace społecznie użyteczne, doposażenie stanowisk pracy, szkolenia, pomoc w zakładaniu działalności gospodarczej. Działania te finansowane były zarówno ze środków Funduszu Pracy, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jak i w ramach środków pozyskanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. - Przeprowadził porady indywidualne i grupowe, warsztaty oraz zajęcia w Klubie Pracy. 15
