Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów

Państwowa Agencja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
01-458 Warszawa, ul. Szańcowa 25
fax: (0-22) 836-81-66, tel. (0-22) 5320-320, 5320-325, 5320-326
e-mail: [email protected]; [email protected]; http://www.parpa.pl
Warszawa, dn. 10 lipca 2003 r.
Pan Marek Król
Redaktor naczelny
tygodnika „WPROST”
Zwracam się do Pana z uprzejmą prośbą o pomoc i interwencję w sprawie
artykułu Pani red. Janiny Blikowskiej pt. „Logika alkoholika” opublikowanego
w ostatnim numerze tygodnika „Wprost” z dnia 13 lipca 2003 r.
1. Wspomniany artykuł przedstawił opinii publicznej cały szereg nieprawdziwych
informacji oraz w sposób tendencyjny formułuje oskarżenia dotyczące funkcjonowania
całego systemu rozwiązywania problemów alkoholowych na poziomie społeczności
lokalnych.
2. Nieprawdą jest, że w Polsce co roku wydaje się miliardy złotych na fikcyjne
programy zwalczania alkoholizmu. Informacja zawarta w artykule: „Jedyną
realną rzeczą w walce z alkoholizmem są duże pieniądze – 2 mld zł zł rocznie”
jest fałszywa. W rzeczywistości środki przeznaczane na realizację programów
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych są wielokrotnie niższe.
Samorządy gminne wydawały na te działania – w 2000 roku ok. 250 mln zł,
w 2001 r. – ok. 320 mln zł. Nakłady ponoszone na ten cel przez administrację centralną
i wojewódzką (niektóre ministerstwa, w tym Ministerstwo Zdrowia oraz marszałków
województw) łącznie nie przekraczały kwoty 15 mln zł rocznie.
3. Nie jest prawdą, że w Polsce nie wiadomo, na co powinny być wydawane
pieniądze
przeznaczane
na
rozwiązywanie
problemów
alkoholowych.
Wskazują na to zarówno zapisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(art. 41), jak i Narodowy Program
Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000 – 2005,
w którym sformułowano konkretne zadania, jakie powinny być realizowane
w tym zakresie. Sam fakt ustalenia przez NIK oraz regionalne izby obrachunkowe
nieprawidłowości w wydatkowaniu tych pieniędzy przez niewielką część gmin wyraźnie
wskazuje, że dość dokładnie wiadomo, jakie cele i zadania powinny być finansowane z
tych środków.
4. Nie jest też prawdą, że wiele gmin defrauduje pieniądze, które powinny być
przeznaczane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych,
ponieważ słowo „defraudacja” oznacza „przywłaszczanie powierzonych
pieniędzy lub majątku” (Słownik Języka Polskiego, PWN, 1993).
W rzeczywistości decyzje lokalnych samorządów dotyczące wydawania
pieniędzy na inne cele niż wskazane w ustawie wynikają prawie zawsze
z konieczności sfinansowania innych ważnych dla gminy i jej mieszkańców zadań, na
które w lokalnym budżecie nie było wystarczającej ilości środków. Państwowa Agencja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych starała się wywierać wpływ i ograniczać
liczbę tego rodzaju przypadków poprzez współpracę z Krajową Radą Regionalnych Izb
Obrachunkowych (wydając wspólnie rekomendacje dla gmin dot. finansowania zadań
w zakresie profilaktyki problemów alkoholowych) oraz Najwyższą Izbą Kontroli.
W tej sytuacji oskarżanie gmin o defraudację jest nieuprawnione
i krzywdzące.
5. To nieprawda, że członkami gminnych komisji rozwiązywania problemów
alkoholowych powinni być wolontariusze, wręcz przeciwnie, zgodnie z ustawą
o wychowaniu w trzeźwości (...) mają to być osoby odpowiednio przeszkolone
w zakresie nowoczesnych metod rozwiązywania problemów alkoholowych.
W większości przypadków są to psychologowie, pedagodzy, pracownicy socjalni,
lekarze, nauczyciele, policjanci itp., którzy za swoją profesjonalną, dodatkową pracę
świadczoną w ramach komisji mają prawo – gwarantowane w ww. ustawie – do
pobierania wynagrodzenia.
6. Jednak największą szkodą jaką spowodował artykuł pt. „Logika alkoholika”
jest uogólnione oskarżenie polskich samorządów o realizowanie fikcyjnych
programów, oszukiwanie i tworzenie pozorów. Kontrola NIK-u, na którą
powołuje się autorka artykułu obejmowała działania 83 gmin w latach
1998-1999. Do kontroli tej w znacznej części wybrano wówczas gminy, co do których
istniały wątpliwości co do gospodarnego i rzetelnego wydatkowania wspomnianych
środków. W związku z tym dokonywanie na tej podstawie uogólnień dot. całości
polskich samorządów – których jest ponad 2.500 – jakiego dokonała Pani red. Blikowska
jest nieuprawnione i dezinformujące.
7. Autorka artykułu otrzymała z Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych obszerne materiały (kilkadziesiąt stron maszynopisu) pokazujące
na co wydawane są w większości polskich gmin środki pochodzące z opłat
za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Żadna
z tych informacji nie została wykorzystana w artykule.
Nie wspomniano ani słowem o:
- finansowaniu przez gminy 1402 punktów konsultacyjnych dla osób z
problemem alkoholowym, z których usług korzysta w ciągu roku prawie
140 tys. osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin;
- finansowaniu działania 4929 świetlic socjoterapeutycznych i opiekuńczowychowawczych, w których w ciągu roku uczestniczy w zajęciach prawie
200.000 dzieci, w tym ponad 80 tys. w specjalistycznych programach
socjoterapeutycznych;
- finansowaniu działalności 1828 placówek udzielajacych pomocy ofiarom
przemocy w rodzinie (punkty konsultacyjno-interwencyjne, telefony zaufania,
hostele/schroniska dla ofiar przemocy, ośrodki interwencji kryzysowej,
środowiskowe grupy wsparcia);
- finansowaniu placówek lecznictwa odwykowego w zakresie realizowanych przez
nie zadań terapeutycznych, nie objętych kontaktami z kasą chorych oraz szkoleń
podnoszących kwalifikacje pracowników (ok. 400 placówek);
- finansowaniu szkolnych i pozaszkolnych, nowoczesnych wielogodzinnych
programów profilaktycznych, w których w ciągu roku uczestniczy ok. 1,3 mln
dzieci i prawie 160 tys. rodziców;
- finansowaniu szkoleń dla przedstawicieli służb działających na terenie gminy,
którzy w swojej pracy często spotykają się z osobami nadużywającymi alkoholu
i przemocą w rodzinie.
To nie są fikcyjne programy i na to przeznaczana jest większość pieniędzy w
gminach związanych z realizacją lokalnych programów profilaktyki problemów
alkoholowych.
Na zakończenie uprzejmie proszę Pana redaktora o zamieszczenie w najbliższym
z możliwych numerów tygodnika „Wprost” mojego listu lub przynajmniej
jednego z jego fragmentów. Proponuje aby znalazły się w nim pkt. 2, 4, 6 i 7
mojego pisma.
Chciałbym także dodać, że z dużą uwagą zapoznałem się również z drugim artykułem
zamieszczonym w tym samym numerze pt. „Izby śmierci” dot. sytuacji w izbach
wytrzewień. Pragnę Pana poinformować, że w tej sprawie poleciłem przeprowadzenie
postępowania wyjaśniejącego i pogłębionej analizy zjawisk oraz że w najbliższym
czasie zostanie podpisane przez Ministra Zdrowia nowe rozporządzenie dotyczące
funkcjonowania izb wytrzeźwień, które mam nadzieję przyczyni się do ograniczenia
negatywnych zjawisk poruszanych we wspomnianym artykule.
Prof. n. dr hab. Jerzy Mellibruda
DYREKTOR