Zobacz publikację jako PDF

ISSN 0867-6348
PROBLEMY
TERAPII
MONITOROWANEJ
KWARTALNIK
TOWARZYSTWA TERAPII MONITOROWANEJ
tom 13, nr 4, 2002
Rola alkilogliceroli, skwalenu i
wielonienasyconych
kwasów omega 3 w zwalczaniu
infekcji bakteryjnych
modyfikacja naturalnych
(wrodzonych)
mechanizmów odpornoœci
Reprint
TTM
ISSN 0867-6348
PROBLEMY TERAPII MONITOROWANEJ
Kwartalnik Towarzystwa Terapii Monitorowanej
Tom 13
numer 4
grudzieñ 2002
REPRINT
Przemys³aw Lewkowicz, Natalia Lewkowicz, Ewa G³owacka,
Ma³gorzata Banasik, Henryk Tchórzewski
Rola alkilogliceroli, skwalenu i wielonienasyconych
kwasów omega 3 w zwalczaniu infekcji bakteryjnych
modyfikacja naturalnych (wrodzonych)
mechanizmów odpornoœci
Problemy Terapii Monitorowanej 2002. 13, nr 4, str. 163
P
r
a
c
e
o
r
y
g
i
n
a
l
n
e
Przemys³aw Lewkowicz, Natalia Lewkowicz, Ewa G³owacka,
Ma³gorzata Banasik, Henryk Tchórzewski
Rola alkilogliceroli, skwalenu i wielonienasyconych
kwasów omega 3 w zwalczaniu infekcji bakteryjnych
- modyfikacja naturalnych (wrodzonych)
mechanizmów odpornoœci
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zwi¹zki zawarte w olejach z w¹troby rekina bogate w wielonienasycone kwasy szeregu
omega 3 (kwasy eikozapentaeoowy (22:6 n-3) i dokozaheksaenowy (22:6 n-3)), skwalen
oraz alkiloglicerole, posiadaj¹ w³aœciwoœci unnumomodulaj¹ce i s¹ pomocne w leczeniu
chorób zwi¹zanych z zaburzeniami funkcjonowania uk³adu immunologicznego.
W niniejszej pracy oceniono skutecznoœæ zwi¹zków zawartych w oleju z w¹troby rekina w zwalczaniu nawracaj¹cych infekcji górnych dróg oddechowych na podstawie
ocenyklinicznej pacjentów oraz wp³ywu badanych zwi¹zków na wybrane parametry
odpornoœci wrodzonej jak i nabytej.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zapalenie stanowi zespó³ reakcji, wywo³anych obcymi substancjami (np.: czynnikami zakaŸnymi),
uszkodzeniem mechanicznym tkanek lub te¿ powsta³ych w wyniku reakcji immunologicznych (l). Rozwój
wiedzy na temat funkcji uk³adu immunologicznego i jego udzia³u w patogenezie wielu chorób doprowadzi³ do
wzrostu zainteresowania mo¿liwoœciami wykorzystania w leczeniu immunomoduluj¹cych w³aœciwoœci
substancji naturalnych. Niew¹tpliw¹ zalet¹ takiej terapii jest to, i¿ nie wywo³uj¹c objawów niepo¿¹danych,
pozwala organizmowi na uruchomienie w³asnych mechanizmów reguluj¹cych reakcje odpornoœci, a w
szczególnoœci mechanizmów naturalnej (wrodzonej) odpowiedzi immunologicznej (2, 3). Korzystne w³aœciwoœci
preparatów zawieraj¹cych zwi¹zki wielonienasyconych kwasów szeregu omega-3, skwalenu oraz alkilogliceroli
zosta³y potwierdzone nie tylko na podstawie obserwacji epidemiologicznych, ale tak¿e w badaniach klinicznych,
prowadzonych na zwierzêtach jak i w uk³adach badawczych w warunkach m vitro (3, 4, 5, 6). Coraz wiêksz¹
uwagê przywi¹zuje siê zastosowaniu preparatów zawieraj¹cych wielonienasycone kwasy szeregu omega-3,
równie¿ w ¿ywieniu pozajelitowym (7, 8, 9, 10, 11, 12). Badania prowadzone na zwierzêtach wykaza³y korzystny
wp³yw wlewów do¿ylnych WKT Omega-3 i alkilogliceroli w eliminacji posocznicy wywo³anej E. coli w
porównaniu z terapi¹ prowadzon¹ WKT omega-6 oraz lepszy stan ogólny zwierz¹t (11,12).
---------------------------------------------------------------------------------------------------Zak³ad Immunologii Klinicznej Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w £odzi (Kierownik: prof. dr
bab. med. H. Tchórzewski): 93-338 £ódŸ, ul. Rzgowska 281/289.P. Lewkowicz i wsp.
Zwi¹zki WKT omega-3 i alkiloglicerole powodowa³y lepsz¹ eliminacjê bakterii E. coli poprzez zwiêkszenie
w³aœciwoœci fagocytarnych neutrofih, makrofagów p³uc (komórek Kupfera) przy jednoczesnym ograniczeniu
intensywnoœci procesu zapalnego w porównaniu z preparatami oleju sojowego (WKTomega-6). Badania te
jednoznacznie sugeruj¹ mo¿liwoœæ wykorzystania olejów otrzymywanych z w¹troby ryb morskich w zwalczaniu
infekcji bakteryjnych. Jednym z mo¿liwych mechanizmów bezpoœredniego przeciwzapalnego dzia³ania jest
hamowanie przez WKT omega-3 na drodze kompetycyjnej enzymów cyklooksygenazy i lipooksygenazy, co
prowadzi do spadku syntezy pochodnych kwasu arachidonowego: prostaglandyny (PGE2), tromboksanu (TXA2),
leukotrienów (LT4) lipoksyny przy jednoczesnym wzroœcie uwalniania prostaglandyn ograniczaj¹cych proces
zapalny: prostaglandyny -PGE3 i leukotrienu LT5 (13,14, 15). Inni autorzy sugeruj¹, i¿ efekt ten dodatkowo jest
potêgowany przez ograniczenie syntezy cytokin prozapalnych (IL-2, IL-6, IL-8, I£-12, TNF-a) przy
nieznacznym wp³ywie na cytokiny ograniczaj¹ce proces zapalny (IL-10) (14,15,16,17,18, 19, 20).
Obserwacje przeprowadzone na ró¿nych poziomach technik badawczych (pocz¹wszy od obserwacji
epidemiologicznych poprzez badania kliniczne i doœwiadczenia wykonywane na komórkach w warunkach in
vitro) usankcjonowa³y rolê olejów uzyskanych z ryb morskich w modulowaniu mechanizmów naturalnej
odpowiedzi immunologicznej (2).
W niniejszej pracy oceniamy wp³yw preparatu BioMarine 570 zawieraj¹cego olej z w¹troby rekina o sk³adzie:
120 mg skwalenu, 120 mg alkoksyglicerolii, 25 mg kwasów t³uszczowych omega-3, 50 j.m. witaminy A i 5 j.m.
witaminy D na stan kliniczny i wybrane parametry immunologiczne osób z nawracaj¹cymi infekcjami górnych
dróg oddechowych. Zbadano aktywnoœæ ludzkich neutrofili oraz parametry uk³adu dope³niacza, a tak¿e sk³ad
odsetkowy limfocytów T (CD3, CD4, CD8), limfocytów B (CD19) oraz komórek NK (CD16/CD56).
Materia³ i metody
W badaniach wziê³o udzia³ 19 osób: 11 kobiet i 8 mê¿czyzn w wieku 19-55 lat (œrednia wieku 38,4 ± 11,76 lat).
Do grupy badanej na podstawie wywiadu i badania klinicznego zakwalifikowano osoby z nawracaj¹cymi
infekcjami górnych dróg oddechowych, bez chorób ogólnoustrojowych i nie przyjmuj¹ce ¿adnych leków w
momencie trwania kuracji Osoby badane by³y pacjentami Poradni Zaburzeñ Odpornoœci Instytutu Centrum
Zdrowia Matki Polki. Preparat przyjmowano w dawce 3 kapsu³ki 3 razy dziennie przez okres dwóch miesiêcy.
Przed rozpoczêciem przyjmowania leku oraz po zakoñczonym leczeniu od ka¿dej z osób pobrano 2 ml krwi na
heparynê litow¹ w celu wykonania badañ immunologicznych i oceny morfologii krwi obwodowej. Nastêpnie
chorzy byli obserwowani przez okres 6 miesiêcy. Oceniono czynnoœæ neutrofilów poprzez badanie produkcji
reaktywnych form tlenu (RFT) w uk³adzie: bez pobudzenia oraz po stymulacjiI receptorowe zale¿nymi
stymulatorami (formylo-metionylo-leucylo-fenyloalanina fMLP i opsonizowany zymosan OZ) i receptorowe
niezale¿nym stymulatorem (ester forbolu PMA) metod¹ chemiluminescencji krwi pe³nej (21). Pomiar
(R)
przeprowadzono aparatem MLX Microtiter Plate Luminometr. Wartoœci chemiluminescencji krwi pe³nej
skorygowano o liczbê bezwzglêdn¹ neutrofilów oraz stê¿enie hemoglobiny i wyra¿ono w umownych jednostkach
luminescencji RLUmax (Relative Light Units Max) wg. Wzoru:
Rola alkilogliceroli. skwalenu i wielonienasyconych kwasów omega 3
WBC - bezwzglêdna liczba bia³ych krwinek [lO3/µl] (white blood cell)
CL -chemiluminescencja [RLUmax]
Hb -hemoglobina (haemoglobin) [%]
PMN -neutrofile krwi obwodowej (polymorphonuclear leukocytes) [%]
Poziomy sk³adowych C3c i C4 uk³adu dope³niacza oznaczone zosta³y metod¹ nefelometryczn¹ odczynnikami firmy Behring. Aktywnoœæ hemolityczna drogi klasycznej dope³niacza
(CH50) oceniono zmodyfikowan¹ metod¹ Mayera.
Sk³ad odsetkowy subpopulacji limfocytów T (CD3, CD4, CD8), odsetek limfocytów
B (Cd19), komórek NK (CD16/CD56) krwi obwodowej oceniono przy u¿yciu przeciwcia³
monoklonalnych firmy Becton-Dickinson (cytometru przep³ywowego FACS Calibur firmy
Becton-Dickinson).
Dla wszystkich parametrów obliczono wartoœæ œredni¹, odchylenie standardowe (SD). Do weryfikacji
statystycznej danych zastosowano nastêpuj¹ce testy: Ko³mogorowa-Smirnowa z poprawk¹ Lillieforsa celem
sprawdzenia zgodnoœci otrzymanych danych z rozk³adem normalnym; Fishera-Snedecora, t-Studenta, CohranaCoxa oraz t-Studenta dla zmiennych powi¹zanych celem analizy wartoœci oczekiwanych pomiêdzy badanymi
grupami. Za wynik istotny statystycznie przyjêto p < 0,05. W celu sprawdzenia czy stosownie preparatu prowadzi
do normalizacji badanych parametrów wykorzystano opracowane, z podzia³em na grupy wiekowe, wartoœci
referencyjne dla ka¿dej z metod.
Wyniki badañ
Ocena kliniczna
W momencie zakoñczenia leczenia stwierdzono zmniejszenie czêstotliwoœci wystêpowania infekcji górnych dróg
oddechowych w porównaniu do stanu przed leczeniem, œrednio z 0,65/miesi¹c przed leczeniem do 0,52/miesi¹c w
okresie szeœciu miesiêcy obserwacji po leczeniu. U 7 z 19 badanych nie wyst¹pi³o zapalenie górnych dróg
oddechowych w okresie szeœciu miesiêcy po leczeniu.
Podczas stosowania preparatu nie zaobserwowano niekorzystnych dzia³añ ubocznych.
Badania immunologiczne
Badania sk³adu odsetkowego subpopulacji limfocytów krwi obwodowej u osób chorych wykaza³y obni¿ony
odsetek limfocytów B (CD19+) i limfocytów T CD8+ w porównaniu do osób zdrowych. Po leczeniu stwierdzono
wzrost odsetka limfocytów T CD8+ i B (Cd19+) do wartoœci obserwowanych u ludzi zdrowych. Odsetek
poszczególnych subpopulacji limfocytów T, limfocytów B, komórek NK oraz wartoœci wskaŸnika CD4/CD8
zestawiono w tabeli l.
U pacjentów przed rozpoczêciem leczenia zaobserwowano zmniejszon¹ produkcjê RFT przez neutronie
stymulowane opsononizowanym zymosanem (OZ) oraz PMA (ester forbolu stymulacja neutrofili drog¹
pozareceptorow¹ oksydazy NADPH). Po leczeniu istotnie wzros³a produkcja RFT przez neutrofile stymulowane
OZ i PMA wartoœci chemiluminescencji nie odbiega³y od zakresu wartoœci prawid³owych. Natomiast
chemiluminescencja spoczynkowa i stymulowana fMLP wzros³a istotnie w porównaniu do wartoœci
obserwowanych przed rozpoczêciem kuracji. Analizê œrednich wartoœci produkcji reaktywnych form tlenu przez
neutrofile spoczynkowe i stymulowane fMLP, OZ i PMA u pacjentów w fazie aktywnej (przed rozpoczêciem
leczenia) i w okresie remisji choroby (po dwumiesiêcznej kuracji) oraz osób zdrowych zestawiono na rycinie l.
Tabela l
Porównanie wartoœci odsetkowych limfocytów T i ich subpopolacji, limfocytów B, komórek NK
w grupie osób przed i po leczeniu oraz wartoœci referencyjnych.
Dane przedstawiono jako wartoœci œrednie ± SD
Rycina l. Ocena produkcji reaktywnych form tlenu przez neutrofile przed i po leczeniu u osób chorych
oraz wartoœci referencyjne. Dane przedstawiono jako wartoœci œrednie + SD.
Poziom sk³adowych C3c i C4, a tak¿e aktywnoœæ hemolityczna dope³niacza (CH50) by³y
podwy¿szone w grupie pacjentów w fazie aktywnej choroby w stosunku do wartoœci
obserwowanych u osób zdrowych. Po leczeniu poziom sk³adowej C4 uk³adu dope³niacza oraz
wartoœæ CH50 zmniejszy³y siê znamiennie w stosunku do wartoœci w fazie aktywnej choroby,
jednak¿e nie powróci³y do zakresu wartoœci prawid³owych (rycina 2).
Omówienie
Preparaty uzyskane na bazie wyci¹gu z w¹troby rekina zawieraj¹ takie zwi¹zki jak: skwalen,
alkiloglicerole, wielonienasycone kwasy t³uszczowe (WKT) omega-3, witaminy A i D. Wielonienasycone kwasy
t³uszczowe szeregu omega-3 nie s¹ syntetyzowane de novo w organizmie ludzkim. Prekursorem WKT szeregu
omega-3 jest kwas a-linolenowy, który w toku dalszych przemian enzymatycznych ulega konwersji do kwasu
eikozapentaenowego (EPA) i dokozaheksaenowego (DHA). Dieta bogata w kwasy omega-3 powoduje spadek
poziomu kwasu arachidonowego oraz wzrost poziomu kwasów eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego.
Obni¿a to z kolei produkcjê eikonozaidów prozapalnych (PGE2 i Lt4) i zwiêksza iloœæ produktów przemiany kwasu
eikozapentaenowego (PGE3 i LTA5), które maj¹ kilka krotnie mniejsz¹ aktywnoœæ biologiczn¹ ni¿ ich analogi,
syntetyzowane z kwasu arachidonowego. Ponadto EPA i DHA na drodze kompetycyjnej hamuj¹ konwersjê kwasu
arachidonowego do prostaglandyn (13, 14). Dziêki tym w³aœciwoœciom dieta bogata w kwasy szeregu omega-3
wp³ywa na drodze naturalnej na ograniczenie przewlek³ych procesów zapalnych (14).
Nasze badania wykaza³y, i¿ przyjmowanie preparatu powoduje zmniejszeniu czêstoœci wystêpowania
zapalenia górnych dróg oddechowych, co ma tak¿e odzwierciedlenie w normalizacji niektórych badanych
parametrów immunologicznych. Badania oceny aktywnoœci neutrofili poprzez pomiar zdolnoœci neutrofili do
produkcji i uwalniania reaktywnych form tlenu po stymulacji wykaza³y, i¿ komórki te zdecydowanie lepiej
odpowiadaj¹ po leczeniu na stymulacjê OZ i PMA. Nasze obserwacje maj¹ potwierdzenie w badaniach zespo³u
prof. Lanza-Jacoby prowadzonych na modelu zwierzêcym sepsy wywo³anej E. Coli (11). Lepsza odpowiedŸ
neutrofili po stymulacji OZ mo¿e byæ skutkiem lepszej i bardziej efektywnej opsonizacji bakterii, jak i
zwiêkszeniem wydolnoœci i efektywnoœci oksydazy NADPH (enzymu odpowiedzialnego za produkcje RFT w
aktywowanych neutrofilach). Za t¹ hipotez¹ przemawia równie¿ zwiêkszona produkcja RFT pod wp³ywem
stymulacji PMA (stymulacja oksydazy NADPH poprzez bezpoœredni¹ aktywacjê komponent cytozolowych
enzymu) (rycina l), oraz badania Robinson'a i Ferrante'a (22, 23). Nasuwa siê pytanie, czy podwy¿szony poziom
uwalniania RFT obserwowany u pacjentów przyjmuj¹cych preparat mo¿e zak³óciæ naturalne mechanizmy
antyoksydacyjne. Obecne w przestrzeniach zewn¹trz jak i wewn¹trz-komórkowej WKT i skwalen s¹ jednoczeœnie
substancjami o w³aœciwoœciach antyoksydacyjnych. WKT i skwalen z jednej strony stanowi¹ Ÿród³o (substrat) do
odnowy potencjalnie uszkodzonych ju¿ elementów b³onowych, z drugiej strony s¹ „tarcz¹" dla RFT obecnych w
przestrzeni zewn¹trzkomórkowej, co w konsekwencji nie dopuszcza do peroksydacji lipidów b³onowych (2).
Zwi¹zki bêd¹ce elementami b³ony komórkowej, dziêki mo¿liwoœci wbudowania do jej wnêtrza, poprawiaj¹ jej
p³ynnoœæ i szczelnoœæ, co stanowi dodatkowy element chroni¹cy komórkê przed wolnymi rodnikami. Znaczenie
tych zwi¹zków jako antyoksydantów podnosi fakt, i¿ s¹ one wbudowywane w podwójn¹ b³onê lipidow¹
mitochondriów, a wiêc s¹ w bezpoœredniej bliskoœci Ÿród³a powstawania RFT (³añcucha oddechowego) (2).
Potwierdzeniem w³aœciwoœci antyoksydacyjnych oleju z w¹troby rekina s¹ nasze wczeœniejsze badania, które
wykaza³y istotny wzrost ca³kowitej pojemnoœci antyoksydacyjnej surowicy u pacjentów z aftami nawrotowymi
jamy ustnej leczonych preparatem oleju z w¹troby rekina (24).
Analiza sk³adowych uk³adu dope³niacza C3c i C4, które s¹ czu³ymi wskaŸnikami tocz¹cego siê procesu
zapalnego (sk³adowa C4 bierze udzia³ w aktywacji drogi klasycznej uk³adu dope³niacza, zaœ sk³adowa C3c
zarówno drogi klasycznej jak i alternatywnej) wykaza³a remisjê procesu zapalenia (spadek poziomu sk³adowej C4
oraz wartoœci CH50). Wczeœniejsze nasze badania prowadzone u chorych z aftami nawrotowymi potwierdzi³y
równie¿, i¿ Zwi¹zki WKT, alkilogliceroli oraz skwalenu posiadaj¹ w³aœciwoœci ograniczaj¹ce proces zapalny
Podobnie jak w przypadku nawracaj¹cych infekcji, wykazano m.in.: obni¿enie poziomu sk³adowych uk³adu
dope³niacza C3, C4, oraz aktywnoœci hemolitycznej CH50, odsetka limfocytów T o fenotypie HLA-DR
(obni¿enie odsetka limfocytów aktywowanych T CD3/HLA-DR+ wskazuje równie¿ na remisjê choroby).
Zaobserwowano równie¿ zwiêkszon¹ odpowiedŸ neutrofili na fMLP po uprzedniej preaktywacji TNF-a, co
poœrednio wskazuje na remisjê czynników prozapalnych powoduj¹cych preaktywacjê neutrofili in vivo, a wiêc
potwierdza przeciwzapalny charakter preparatu (2, 24).
Podsumowuj¹c, odpowiednia dieta bogata w kwasy t³uszczowe szeregu omega-3, skwalen, alkiloglicerole
mo¿e s³u¿yæ jako narzêdzie wspomagaj¹ce obronê organizmu przed zaka¿eniem bakteryjnym oraz ograniczeniu
przewlek³ych procesów zapalnych.
Piœmiennictwo
1. Tchóraewski H: Regulacja odczynu zapalnego,
Zapalenie. Patofizjologia i klinika. Tchórzewski H. i
wsp. Medpress. Warszawa 1998, 13.
2. Lewkowicz P, Lewkowicz N, Tchórzewski H:
Immunomoduluj¹ce w³aœciwoœci preparatu z w¹troby
rekina. Probl. Ter. Mon. 2001, 12, 189.
3. Bang H, Dyerberg J; Fish consumption and mortality from coronary heart disease. N. Engl. J. Med.
1985, 313, 822.
4. Dyerberg J, Bang HO: Haeniostatic function and
platelet polyunsaturated fatty acids in Eskimos. Lancet
1979, 11, 433.
5. Hirayama R: Life-style and mortality. A Igescale
census-based cohort study in Japan. Karger Publishers,
Basel, 1990.
6. Fizjologiczna rola kwasów t³uszczowych n-6 i n-3
w ustroju cz³owieka, ze szczególnym uwzglêdnieniem
profilaktyki cywilizacyjnych chorób metabolicznych
(Ziemiañski Œ red.). Zbiór prac III sympozjum Sulejów
1998.
7. Georgieff M, Tugtekin IF: Positive role of immune
nutrition od metabolism in sepsis and multi-organ
failure. -Kidney Int. Suppl. 1998, 64, 80.,
8. Taahiro T, Yamamori H, Takagi i wsp.: n-3 versus n-6
polyunsaturated fatty acids in cridcal illness. Nutrition
1998, 14, 551.
9. Heine J, Schcinichen D, Jaeger i wsp.: In vitro
influence of parenteral lipid emulsions on the
respiratory, burst of neutrophfls. Nutridon 1999, 15, 540.
10. Pscheidl E, Schywalsky M, Tschaikowsky K: Fish
oil-supplemented parenteral diets normalize splanchnic
blood flow and improve killing of translocated bacteria
in low-dose endotoxin rat mode. Crit. Care. Med. 2000,
28, 1489.
11. Lanza-Jacoby S. Flynn JT, Miuer S: Parenteral
supplementation with a fiah-oil cmulsion prolongs
survival and improves rat lymphocyte function during
sepsis. Nutrition 2001, 17, 112.
12. Mayer K, Grimm H, Grimminger F i wsp.: Parenteral nutririon with n-3 lipids in sepsis. Br. J. Nutr. 2002,
87, 69.
13. Calder PC: Fa³ chance of immunomodulation. Immunol.
Today 1998, 19, 244.
14. Calder PC: Immunoregulatory and anti-inflam- matory
effects of n-3 po³yunsaturated fatty adds Braz. J.
Med. Biol. Res. 1998, 31, 467.
15. Za³oga GP, Marik P: Lipid modularion and sys-temie
inflammation. Crit. Care. Clin. 2001, 17, 201.
16. Kankaanpaa P, Sutas Y, Salminen S i wsp.: Dietary iatty
adds and aflergy. Ann. Med. 1999, 3i, 282.
17. Maes M, Christophe A, Bosmans B i wsp.: In humans,
serum polyunsaturated fatty acid levels predict
the response of proinflammatory cytokines to psychologie
stress. Biol. Psychiatry 2000, 15, 910.
18. Wallace FA, Miles EA, Evans C i wsp.: Dietary fatty acids
influence the production of Thl- but not Th2-type cytokines. J.
Leukoc. Biol. 2001, 69, 449
19. Hayashi N, Tashiro T, Yamamori H I wsp.: Effects of
intravenous omega-3 and omega-6 fat emulsion on cytokine
production and delayed type hypersenritivity in burned rats
receiving total parenteral nutrition. J. Parenter. Enteral. Mutr.
1998, 22, 363.
20. Khalfoun B, Thibault F, Watier H i wsp.: Docosahexaenoic
and eicosapentaenoic adds inhibit in vitro human endotbelial
celi production of interleukin-6. Adv. Exp. Med. Biol. 1997,
400, 589.
21. Lewkowicz P, Gurañska N and Tchórzewski H: The
assessment of TNF-a induced priming of neutrophils using a
whole blood chemiluminescence in some diseases with
different pathogenesis. Chemiluminescence at the Turn of the
Millenium. 2001 Part 2, 118.
22. Robinson M., Burdine R, Warne TR: Inhibition of phorbolester- stimulated arachidonic add release by alkylglycerola.
Biochim. Biophys. Acta 1995, 1254, 361.
23. Ferrante A, Cannan K, Nandoskar M i wsp.: Cord blood
neutrophil rsponses to polyunsaturated fatty acids: effects on
degranulation and oxidative respiratory burst. Biol. Neonate.
1996, 69, 368.
24. Gurañska N, Lewkowicz P, Urbaniak B i wsp.: Ocena
skutecznoœci leczenia aft nawrotowych olejem z w¹troby rekina
w aspekcie badañ klinicznych i immunologicznych. Pol. Merk.
Lek. 2001, 63, 38.
S£OWA KLUCZOWE: nawracaj¹ce infekcje górnych dróg oddechowych, olej z w¹troby
rekina, badania immunologiczne
KEY WORDS:
upper airway recurrent infection, shark liver oil, immunological
assessment
P. Lewkowicz, N. Lewkowicz, E. Glowacka, M. Banasik, H. Tchórzewski
THE ROLE OF ALKYLGLYCEROLS, SQALENE AND N-3 POLYUNSATURATED FATTY ACIDS
IN TREATMENT OF UPPER AIRWAY RECURRENT INFECTION-MECHANISM OF INNATE
IMMUNITY REGULATION
Summary. Shark liver oils are rich in n-3 family long-chain polyunsaturated fatty acids (eicosapentaenoic and
docosahexaenoic), squalene and alkylglycerols which possess immunoregulatory and anti-inflammatory activities. These
components are helpful in treatment of diseases connected with immune system disregulation. Epidemiological and
immunological studies confirm benefitss of liver oil consumption.
In this paper we analyse effect of shark liver oil treatment in patienta with upper airway recurrent infection. The
clinical improvement was observed as well as effect of shark liver oil on innate and adaptive immune response. The
decreased level of C4 component and hemolitic activity of complement system was detected. The production of reactive
oxygen intermediates by neutrophils was elevated and B cell and T CD8 cell subsets increased after treatment.
P. Lewkowicz, N. Lewkowicz, E. Glowacka, M. Banasik, H. Tchórzewski
ROLA ALKILOGLICEROLI. SKWALENU I WIELONIENASYCONYCH KWASÓW OMEGA 3
W ZWALCZANIU INFEKCJI BAKTERYJNYCH - MODYFIKACJA NATURALNYCH
(WRODZONYCH)
MECHANIZMÓW ODPORNOŒCI
Streszczenie. Zwi¹zki zawarte w olejach z w¹troby rekina bogate w wielonienasyoone kwasy szeregu omega-3,
skwalen i alkiloglicerole, posiadaj¹ w³aœciwoœcii immunomoduluj¹ce i s¹ pomocne w leczeniu wielu chorób zwi¹zanych
zaburzeniami funkcjonowania uk³adu immunolgicznego. Korzystne w³aœciwoœci tych preparatów zosta³y potwierdzone
nie tylko na podstawie obserwacji epidemiologicznych, ale tak¿e w badaniach klinicznych i laboratoryjnych. W naszych
badaniach oceniamy skutecznoœæ zwi¹zków oleju otrzymanego z w¹troby rekina w zwalczaniu nawracaj¹cych infekcji
górnych dróg oddechowych. Zaobserwowano poprawê kliniczn¹ u chorych, a tak¿e wykazano wp³yw przyjmowanego
preparatu na wybrane parametry wrodzonej i nabytej odpowiedzi immunologicznej. Odnotowano obni¿enie poziomu
sk³adowej C4 i aktywnoœci hemolitycznej uk³adu dope³niacza CH50, zwiêkszon¹ produkcjê reaktywnych form tlenu
przez neutronie, a tak¿e powrót do wartoœci prawid³owych odsetka limfocytów B (CD19) i T CD8, który by³ obni¿ony
przed podjêciem leczenia.