Nr 310. Pogorszenie sytuacji finansowej

KANCELARIA SEJMU
BIURO STUDIÓW
I EKSPERTYZ
WYDZIAŁ ANALIZ
EKONOMICZNYCH
I SPOŁECZNYCH
Pogorszenie sytuacji finansowej
eksporterów
Kwiecień 1995
Zdzisław Wołodkiewicz-Donimirski
Informacja
Nr 310
Sytuacja finansowa eksporterów pogorszyła się zarówno w III jak i w
IV kwartale 1994 r. Pogorszenie kondycji finansowej eksporterów występowało wyraźnie w sektorze publicznym. Natomiast sytuacja eksporterów
sektora prywatnego, po niewielkim regresie w III kwartale, minimalnie
poprawiła się w IV kwartale. Wystąpiło to jednak przy znacznie wyższym
poziomie rentowności i zyskowności w sektorze publicznym. W poszczególnych sekcjach sytuacja finansowa była bardzo zróżnicowana.
Regres był widoczny w działalności produkcyjnej i w transporcie,
natomiast poprawa w górnictwie. W budownictwie, po niewielkim pogorszenie w III kwartale, w IV kwartale kondycja eksporterów była nieco
lepsza. Wydaje się, że do pogorszenia opłacalności eksporterów w III i IV
kwartale 1994 r. przyczyniła się niekorzystnie układająca się dla eksporterów relacja między tempem wzrostu cen krajowych a tempem pełzającej
dewaluacji złotego.
BSE
1
Uwagi wstępne
1. Przedmiotem analizy są eksporterzy-producenci, a nie eksporterzypośrednicy. Należy bowiem podkreślić, że o poziomie, strukturze i efektywności eksportu w danym kraju decydują przeważnie producenci.
2. Jako kryterium wyodrębnienia eksporterów posłużyła definicja eksportera zastosowana w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 25 stycznia 1994 r. - o ulgach w podatku dochodowym. Zgodnie z tą definicją - eksporterami, którym przysługują specjalne ulgi, są przedsiębiorstwa, w których co najmniej 50% przychodów ogółem pochodzi ze sprzedaży na eksport lub w których wartość eksportu wynosi rocznie 10 min
ECU. Ulgi te polegają na możliwości odliczeń od dochodu do opodatkowania wydatków inwestycyjnych, do 50% tego dochodu. Warto dodać, że 10 min ECU oznaczało
w 1994 r. 269,56 mld starych zł. W badaniu, w celu wyodrębnienia eksporterów, zaokrągloną tę kwotę do 270 mld starych zł.
3. Grupa analizowanych eksporterów - producentów obejmuje przedsiębiorstwa
zatrudniające powyżej 50 osób z sekcji C (górnictwo) i D (działalność produkcyjna)
oraz firmy zatrudniające powyżej 20 osób z pozostałych sekcji, z wyjątkiem sekcji A
(rolnictwo) i sekcji B (rybołóstwo).
4. W końcu 1994 r. grupa tak wyodrębnionych eksporterów liczyła 1019 przedsiębiorstw. Wartość eksportu zrealizowanego w 1994 r. przez "eksporterów" wynosiła
237,3 bln starych zł. W tym samym czasie eksport, według statystyki rzeczowej (sporządzanej przez GUS, na podstawie dokumentów SAD), wynosił 387,7 bln starych zł.
Chociaż nie są to dane w pełni porównywalne to jednak zestawienie ich daje ogólne
pojęcie o reprezentatywności wyodrębnionych eksporterów. Szerzej, o zasadach wyodrębnienia i charakterystyce grupy eksporterów - producentów, znajdzie czytelnik w
Informacji BSE nr 293 Przegląd polskich eksporterów -producentów.
5. Informacja niniejsza wykorzystuje dane prowadzonej (od połowy 1994 r.) co
kwartał, analizy ekonomiczno - finansowej polskich przedsiębiorstw eksportowych.
Analiza ta jest prowadzona w Instytucie Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego na
zlecenie Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą.
Kondycja finansowa eksporterów po czterech kwartałach 1994 r. w porównaniu do okresu po trzech i po dwóch kwartałach 1994 r.
Sytuacja finansowa eksporterów w poszczególnych okresach jest analizowana
na podstawie dwóch syntetycznych wskaźników:1
1
Dla pełnej oceny kondycji finansowej należałoby uwzględnić także i inne wskaźniki np. wskaźniki płynności.
2
BSE
- rentowności obrotu tj. relacji wyniku finansowego brutto do przychodów ogółem (w %),
- zyskowności tj. wyniku finansowego netto na 1000 zł przychodów ogółem (w
zł),
Powyższe wskaźniki są stosowane w Biuletynie Statystycznym, miesięczniku,
wydawanym przez GUS.
Analiza ogółem i według sekcji
Biorąc pod uwagę syntetyczne wskaźniki takie jak rentowność obrotu i zyskowność można stwierdzić, że sytuacja finansowa eksporterów pogorszyła się
zarówno w III jak i w IV kwartale 1994 r2.
Rentowność obrotu dla eksporterów ogółem wynosiła po drugim kwartale 5,4%,
by o obniżyć się do 4,6% po trzech kwartałach i 4,2% w końcu roku (rys. 1). W tym
samym czasie zyskowność obniżyła się odpowiednio z 21,6 zł, do 19,2 zł i 17,4 zł
(wskaźniki zyskowności podaje się na 1000 zł przychodu ogółem, w starych złotych).
Analizując zmiany sytuacji finansowej eksporterów w poszczególnych sekcjach,
stosowanej przez GUS klasyfikacji EKD, ograniczono się do czterech podstawowych
sekcji, w których zgrupowanych jest ok. 98% wszystkich eksporterów. Chodzi tu o
sekcje: C (górnictwo), D (działalność produkcyjna), F (budownictwo) i I (transport).
Aż 81% eksporterów przypada na działalność produkcyjną, która można określić jako
przemysł przetwórczy.
W poszczególnych sekcjach była bardzo zróżnicowana. Regres występował
w działalności produkcyjnej i w transporcie, natomiast poprawa w górnictwie. W
budownictwie, po niewielkim pogorszenie w III kwartale, w IV kwartale kondycja
eksporterów minimalnie poprawiła się (rys. 2).
Na szczególną uwagę zasługuje "załamanie" finansowe eksporterów usług transportowych. O ile po dwóch kwartałach 1994 r., rentowność obrotu tej sekcji wynosiła
8,1%, o tyle po trzech wskaźnik ten zmniejszył się do 2,4%, a po czterech kwartałach
do 1,2%. Zyskowność obniżyła się odpowiednio z 18 zł, do 0,4 zł i -8,2 zł.
Wśród eksporterów, którzy poprawili swoje wyniki w IV kwartale, należy podkreślić osiągnięcia sekcji C. W stosunku do okresu po dwóch kwartałach, eksporterzy
tej sekcji uczynili znaczny postęp. Rentowność obrotu zwiększyła się z 3% po dwóch
kwartałach, do 4.7% po trzech kwartałach i 6,6% po czterech kwartałach. Wskaźnik
zyskowności. który po dwóch kwartałach był ujemny (-13,2 zł), podniósł się odpowiednio do 7.2 zł i 30,5 zł.
2
Wyniki za I kwartał 1995 r. będą dostępne w końcu maja 1995 r.
BSE
3
Analiza według sektorów własności
Pogorszenie kondycji finansowej eksporterów występowało wyraźnie w sektorze publicznym. Sytuacja eksporterów sektora prywatnego, po niewielkim regresie w III kwartale, minimalnie poprawiła się w IV kwartale. Wystąpiło to jednak przy znacznie wyższym poziomie rentowności obrotu i zyskowności w sektorze publicznym.
W sektorze publicznym pogorszenie wyników finansowych eksporterów wystąpiło drugi raz z rzędu. Rentowność obrotu eksporterów obniżyła się z 6,2% po
dwóch kwartałach, do 5,4% po trzech kwartałach i 5% po czterech kwartałach (rys. 3).
Odpowiednio zyskowność zmniejszyła się z 25,1 zł, do 24,4 zł i i 22,3 zł.
W IV kwartale, pogorszenie wymienionych wyżej wskaźników finansowych
wystąpiło w sekcji D (działalność produkcyjna), F (budownictwo) i sekcji I (transport), natomiast w górnictwie (sekcja C) kondycja finansowa eksporterów poprawiła
się (rys. 4).
W IV kwartale osłabieniu uległo tempo "pogarszania się" sytuacji finansowej
eksporterów usług transportowych. Rentowność obrotu tych eksporterów osiągnęła
bardzo niski poziom 0,9%, podczas gdy po trzech kwartałach wynosiła 2,5%, a po
dwóch kwartałach aż 9,8%. Zyskowność, która po dwóch kwartałach była jeszcze "na
plusie" (17,9 zł) osiągnęła wartość ujemną po trzech i po czterech kwartałach (odpowiednio -2,1 zł i -11,4 zł).
Na minus, przynajmniej jeśli chodzi o zyskowność, "wyszli" po czterech kwartałach także eksporterzy usług budowlanych sektora publicznego.
Dość systematyczne pogarszanie kondycji finansowej można zaobserwować u
eksporterów z sekcji D (działalność produkcyjna). Po czterech kwartałach ich rentowność obrotu zmniejszyła się w stosunku do okresu po trzech kwartałach o 0,7%. W
poprzednim analizowanym okresie ten sam wskaźnik obniżył się o 1 punkt procentowy. W dość równym tempie spadała także zyskowność. W stosunku do okresu po
dwóch kwartałach, wskaźnik ten obniżył się po trzech kwartałach o 6,1 zł, a w okresie
następnym o 6,2 zł (na 1000 zł przychodu ogółem).
Jak już wspomniano, położenie eksporterów sektora prywatnego po czwartym
kwartale 1994 r. minimalnie poprawiło się (rys. 5). Właściwie była to poprawa w granicach błędu statystycznego. Rentowność obrotu zwiększyła się o 0,1 punktu procentowego (z 0,1% po trzech kwartałach do 0,2% po czterech kwartałach), a zyskowność
wzrosła o 0,5 zł (odpowiednio z -8,2 zł do -7,7 zł). Nadal więc eksporterzy sektora
prywatnego wykazywali ujemną zyskowność.
Sytuacja finansowa eksporterów sektora prywatnego w IV kwartale była w po-
4
BSE
szczególnych sekcjach zróżnicowana (rys. 6). Postęp nastąpił w sekcjach C (górnictwo) i F (budownictwo), natomiast regres w sekcjach D (działalność produkcyjna) i
I (transport).
Wśród eksporterów sektora prywatnego w najlepszej kondycji finansowej byli
eksporterzy z sekcji F. We wszystkich trzech okresach osiągali oni najwyższe wskaźniki rentowności obrotu i zyskowności.
W sekcji D w stosunku do okresu po trzech kwartałach, nastąpiło powiększenie
straty brutto i straty netto. Rentowność obrotu obniżyła się z -1,2% do -1,4%, a zyskowność z -20,7 zł do -22,8 zł. Warto dodać, że zyskowność eksporterów sekcji D
była ujemna także i po dwóch kwartałach. Eksporterzy usług transportowych wykazywali w badanych trzech okresach stosunkowo stabilne wskaźniki, "na lekkim plusie". Ich rentowność obrotu wahała się od 3,2% do 3,7%, a zyskowność od 17,5 zł do
22,5 zł.
Analiza według wielkości przedsiębiorstw (klas zatrudnienia)
W IV kwartale 1994 r. sytuacja finansowa eksporterów pogorszyła się w
przedsiębiorstwach małych, średnich i dużych, natomiast w klasie firm bardzo
dużych sytuacja była niejednoznaczna.
W firmach małych zatrudniających do 50 pracowników, rentowność obrotu
eksporterów obniżyła się z 15% po dwóch kwartałach, do 7,5% po trzech kwartałach i
do 5,6% po czterech kwartałach, a zyskowność odpowiednio ze 128,5 zł, do 58,7 zł i
do 36 zł (rys. 7).
W przedsiębiorstwach małych osłabienie kondycji finansowej wystąpiło wyraźnie w sekcji D (działalność produkcyjna). W tej sekcji oba badane wskaźniki zmniejszyły się gwałtownie zarówno w III jak i w IV kwartale. Rentowność obrotu obniżyła
się z 27,1% po dwóch kwartałach, do 12,6% po trzech kwartałach i 6,3% po czterech
kwartałach, a zyskowność odpowiednio z 236,3 zł, do 95,9 zł i 41,2 zł. Mimo pogorszenia wyników, eksporterzy z sekcji D wykazywali w IV kwartale nadal najwyższą
rentowność obrotu i zyskowność w tej klasie przedsiębiorstw.
Sytuacja finansowa eksporterów usług budowlanych nie wykazywała wyraźnej
tendencji: po zauważalnej poprawie w I I I kwartale, w następnym kwartale nastąpiło
niewielkie pogorszenie.
W IV kwartale 1994 r.. najwyraźniej pogorszyło się położenie finansowe eksporterów, w klasie przedsiębiorstw średnich, zatrudniających od 51 do 250 osób
(rys. 8). Po czterech kwartałach 1994 r. firmy te wykazywały nieznaczny zysk brutto i
stratę netto. Rentowność obrotu tych eksporterów obniżyła się z 3,1% po trzech kwartałach, do zaledwie (t.5% po czterech kwartałach, a zyskowność odpowiednio z 13,1 zł
BSE
5
do -14,8 / l. W poprzednim okresie zmniejszenie tych wskaźników było znacznie
mniejsze.
W klasie podmiotów średnich zjawisko pogorszenia sytuacji finansowej w IV
kwartale wystąpiło we wszystkich sekcjach. Szczególnie gwałtownie wystąpiło to w
sekcji C (górnictwo). Rentowność obrotu tej sekcji spadła z 3,9% po dwóch kwartałach, do -1% po trzech kwartałach i do -17,3% po czterech kwartałach, a zyskowność odpowiednio z -5,4 zł, do -50,5 zł i do -280 zł. Sekcja D (działalność produkcyjna), która po trzech kwartałach była "na niewielkim plusie", po czterech kwartałach
wyszła "na lekki minus". Odnosi się to zarówno do wskaźnika brutto jak i netto. Po
czterech kwartałach, stosunkowo najlepsze rezultaty ze wszystkich eksporterów, zaliczanych do firm średnich wykazywali eksporterzy sekcji I (transport).
Sytuacja finansowa w przedsiębiorstwach dużych, zatrudniających od 251 do
1000 pracowników nie wykazywała stałej tendencji. Po pewnej poprawie w III kwartale, kondycja eksporterów w tej klasie podmiotów w IV kwartale pogorszyła się (rys.
9). Regres nie był zbyt silny; z większą siłą ujawnił się on w zakresie zyskowności.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że eksporterzy tej grupy firm wykazywali w III i IV
kwartale zdecydowanie najlepszą kondycję finansową ze wszystkich wyodrębnionych
pod względem zatrudnienia klas przedsiębiorstw.
W IV kwartale sytuacja eksporterów zaliczanych do przedsiębiorstw dużych była w poszczególnych sekcjach zróżnicowana. W stosunku do okresu po trzech kwartałach, w końcu roku pogorszyła się kondycja sekcji D (działalność produkcyjna) i I
(transport), natomiast poprawa wystąpiła w sekcji C (górnictwo) i F (budownictwo).
W sekcji D pogorszenie wyraziło się przede wszystkim w znacznym spadku zyskowności (z 29 zł do 8,8 zł). W sekcji I pogorszenie było nieznaczne i wystąpiło z
bardzo wysokiego poziomu rentowności obrotu i zyskowności. I tak np. rentowność
obrotu tej sekcji obniżyła się z 26,7% po trzech kwartałach, do 24,9% po czterech
kwartałach. W obu okresach były to zdecydowanie najwyższe wskaźniki we wszystkich sekcjach i klasach przedsiębiorstw.
W przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 1000 osób, sytuacja finansowa eksporterów w czwartym kwartale nie była jednoznaczna. Rentowność obrotu
utrzymała tendencję zniżkową. Po dwóch kwartałach wynosiła ona 5,1%, by po trzech
kwartałach obniżyć się do 4,3%, a po czterech kwartałach do 4,1% (rys. 10). Natomiast zyskowność, po spadku w III kwartale, w IV wykazała niewielki wzrost (rys.
11).
W poszczególnych sekcjach sytuacja była następująca: po czterech kwartałach
poprawiła się kondycja finansowa eksporterów sekcji C (górnictwo), natomiast w pozostałych sekcjach zanotowano regres.
W sekcji D nastąpiło niewielki spadek rentowności obrotu i zyskowności. W
6
BSE
sekcji F (budownictwo) nieznaczne obniżenie rentowności obrotu i zyskowności nastąpiło z wysokiego poziomu. Warto dodać, że zarówno po trzech jak i po czterech
kwartałach eksporterzy usług budowlanych przodowali w zakresie rentowności obrotu
i zyskowności wśród eksporterów w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej
1000 osób. W transporcie rentowność obrotu obniżyła się z poziomu zerowego po
trzech kwartałach, do -1,1% po czterech kwartałach. W zakresie zyskowności nastąpiło pogłębienie ujemnego wyniku występującego po trzech kwartałach.
Analiza według działów w czterech podstawowych sekcjach
Jak już wspomniano, eksporterzy sekcji C (górnictwo) poprawili swoją kondycję
finansową po czterech kwartałach 1994 r.
Zadecydowała o tym przede wszystkim bardzo dobra kondycja finansowa działu
13 (kopalnictwo rud metali). W dziale tym znajduje się m.in. Kombinat GórniczoHutniczy Miedzi, Polska Miedź SA, którego wyniki finansowe w 1994 r. były imponujące. Zaważył na tym znaczny wzrost cen miedzi na rynku międzynarodowym w
1994 r.
W pozostałych działach tej sekcji sytuacja była zróżnicowana. Poprawa następowała w górnictwie węgla kamiennego i brunatnego (dział 10), natomiast regres w
dziale 14, który zrzesza producentów minerałów, stosowanych m.in. w przemyśle
chemicznym i budownictwie.
W sekcji D (działalność produkcyjna) eksporterzy z większości działów pogorszyli swoją kondycję finansową, przynajmniej w IV kwartale. Najwyraźniej wystąpiło
to w przypadku działu 19 (garbowanie i wyprawianie skór; produkcja toreb bagażowych, ręcznych itp.). O ile po trzech kwartałach rentowność obrotu tego działu
wynosiła 15,7%, to po czterech kwartałach spadła ona do -15,3%. W zakresie zyskowności wskaźnik ten wynosił odpowiednio 139,5 zł i -170,7 zł. Zadziwiające, że
eksporterzy działu 19 wykazali właśnie największą poprawę w poprzednim badanym
okresie (tj. w III kwartale). Sytuacja finansowa przemysłu garbarskiego i skórzanego
jest więc bardzo zmienna.
Oprócz działu 19, istotne pogorszenie wyników finansowych po czterech kwartałach zanotowali eksporterzy działów: 35 (tj. głównie budowa statków, produkcja
taboru kolejowego, samolotów, rowerów), 26 (głównie produkcja materiałów budowlanych), 15 (produkcja artykułów spożywczych i napojów) i 17 (produkcja tkanin).
Na szczególną uwagę zasługują wyniki eksporterów działu 35 (patrz objaśnienie
powyżej). Po dwóch kwartałach wykazywali oni zdecydowanie najwyższą rentowność
BSE
7
obrotu (25,8%) i zyskowność (233,7 zł) ze wszystkich działów sekcji D. W następnych dwóch kwartałach wskaźniki te wyraźnie zmniejszyły się osiągając w przypadku
rentowności obrotu: 14,4% po trzech kwartałach i 7,1% po czterech kwartałach, a w
przypadku zyskowności odpowiednio: 125,4 zł i 50,2 zł.
W stosunku do wyników III kwartału, sytuacja finansowa eksporterów sekcji D
poprawiła się najwyraźniej w działach: 33 (produkcja instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i zegarków) i 32 (produkcja sprzętu i aparatury radiowej, telewizyjnej i komunikacyjnej). Mimo poprawy eksporterzy tych działów
nadal wykazywali ujemną rentowność obrotu i zyskowność.
Wśród eksporterów sekcji D względnie stabilne i dość korzystne wyniki finansowe, biorąc pod uwagę trzy badane okresy, wykazywali eksporterzy działu 25 (produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych). Osiągnęli oni następujące wskaźniki
rentowności obrotu: 12,6% po dwóch kwartałach, 16,6% po trzech kwartałach i 13,1%
po czterech kwartałach. Również i wskaźnik zyskowności nie wykazywał większych
wahań.
W sekcji I (transport) pogorszyła się sytuacja finansowa eksporterów wszystkich działów. Chodzi tu o działy 60 (transport lądowy; transport rurociągami), 61
(transport wodny) i 63 (działalność wspierająca i pomocnicza dla transportu; działalność agencji turystycznych). Natomiast nie wiadomo jaka była i jak zmieniła się
kondycja finansowa transportu powietrznego (dział 62), w którym jest tylko jeden
eksporter i w związku z tym zgodnie z zasadami obowiązującymi w GUS-ie nie można podawać wyników (muszą być co najmniej 3 podmioty).
Na pogorszeniu wyników finansowych sekcji I (transport), zaważyła najbardziej
sytuacja działu 60 (transport lądowy; transport rurociągami). Rentowność brutto tego
działu obniżyła się z 31%, po dwóch kwartałach, do 0,6%, po trzech kwartałach i 0,3% po czterech kwartałach. Odpowiednio, zyskowność spadła ze 147,2 zł, do -9,3 zł
i -17,5 zł.
W sekcji F (budownictwo) jest tylko jeden dział (45). Oznacza to, że wyniki tego
działu są jednocześnie wynikami całej sekcji (patrz punkt analiza ogółem i według
sekcji).
O niektórych przyczynach pogorszenia opłacalności eksportu
Wydaje się, że do pogorszenia opłacalności eksportu w III i IV kwartale
1994 r. przyczyniła się niekorzystnie układająca się dla eksporterów relacja między tempem wzrostu cen krajowych a tempem pełzającej dewaluacji złotego. Natomiast czynnikiem sprzyjającym eksporterom była dobra koniunktura zarówno na
8
BSE
rynkach zagranicznych jak i w kraju.
W drugiej połowie 1994 r. występowała wyraźna poprawa koniunktury na głównych rynkach zbytu polskiej produkcji eksportowej. Chodzi tu zwłaszcza o kraje Unii
Europejskiej, a w ramach tego ugrupowania o Niemcy. Warto przypomnieć, że w
1994 r. udział Unii Europejskiej w polskim eksporcie wyniósł 62,6%, a Niemiec
35,7% (według statystyki GUS). Również koniunktura na krajowym rynku rozwijała
się pomyślnie, a więc nie było presji na producentów do forsowania za wszelką cenę
eksportu. Natomiast w III kwartale nastąpiło wyraźne przyśpieszenie tempa wzrostu
cen krajowych, które wyraźnie przekroczyło tempo dewaluacji pełzającej złotego w
stosunku do koszyka walut. Ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrastały: w lipcu o
2,1%, w sierpniu o 2,4%, we wrześniu o 3,4%3. (w stosunku do miesiąca poprzedniego). Oznaczało to średnie tempo inflacji 2,63%. W tym samym czasie złoty był dewaluowany o 1,6% miesięcznie do połowy września i 1,5% w drugiej połowie tego miesiąca.
Warunki opłacalności eksportu były niekorzystne dla eksporterów także i w IV
kwartale. Nastąpiło wprawdzie lekkie obniżenie tempa inflacji, (średnie tempo wzrostu cen produkcji sprzedanej przemysłu wyniosło w IV kwartale 2,43%), ale jednocześnie zwolniono tempo dewaluacji pełzającej: w końcu listopada z 1,5% do 1,4%.
Można przypuszczać, że tendencja do spadku opłacalności eksportu utrzyma się
także i w I półroczu 1995 r. W I kwartale 1994 pogłębiła się różnica między wzrostem
cen krajowych a tempem dewaluacji złotego. W styczniu ceny produkcji sprzedanej
przemysłu zwiększyły się o 4%, a w lutym o ok. 2%. Równocześnie w połowie lutego
obniżono tempo dewaluacji kroczącej z 1,4% do 1,2%. Na początku maja NBP planuje upłynnić częściowo złotego, co zapewne przyniesie jego aprecjację.
Wszystkie te czynniki niewątpliwie wpłyną niekorzystnie na wielkość polskiego
eksportu 1995 r. i przyczynią się do powiększenia deficytu w wymianie handlowej z
zagranicą.
3
Biuletyn statystyczny nr 2. GUS, marzec 1995 r.