od redakcji - Spotkania z Zabytkami

ZABYTKI W KRAJOBRAZIE
OD REDAKCJI
miesi!cznik popularnonaukowy
TOWAR&YSTWA OPIEKI NAD &ABYTKAMI
zrealizowano w ramach .rogramu
1peracyjnego .romocja 5zytelnictwa
og!oszonego przez 8inistra
9ultury i :ziedzictwa <arodowego
12 (262) XXXII Warszawa 2008
ADRES REDAKCJI:
00-460 Warszawa, ul. Agrykoli 1
tel./fax 0-22 622-46-63
e-mail: [email protected]
http://www.spotkania.pl
REDAKCJA:
Wojciech Przybyszewski
redaktor naczelny
Lidia Bruszewska
zast!pca redaktora naczelnego
Ewa A. Kami!ska
sekretarz redakcji
Jaros"aw Komorowski
Piotr Berezowski
opracowanie graficzne
WSPÓ#PRACOWNICY:
Witold P. Glinkowski, Stanis!aw Grzelachowski,
Adam Konopacki, Marek Konopka,
Robert M. Kunkel, Zbigniew Michalczyk,
Zdzis!aw Skrok, Janusz Sujecki,
Tomasz Urzykowski, Hanna Widacka,
Wanda Za!"ska
RADA REDAKCYJNA:
dr hab. Dorota Folga-Januszewska
dr hab. arch. Danuta K!osek-Koz!owska
prof. dr hab. Marek Kwiatkowski
prof. dr hab. Ma!gorzata Omilanowska
prof. dr hab. Jacek Purchla
prof. dr hab. Andrzej Rottermund
prof. dr hab. Bogumi!a Rouba
dr Tadeusz Rudkowski (przewodnicz#cy)
prof. dr hab. Anna Sieradzka
mgr Ewa Siurawska
mgr Andrzej So!tan
dr hab. in$. Bogus!aw Szmygin
prof. dr hab. Andrzej Tomaszewski
Wydawca:
Oficyna Wydawnicza
Towarzystwa Opieki nad Zabytkami
dyrektor: Ewa Siurawska
00-459 Warszawa, ul. My%liwiecka 1A,
tel. 0-22 629-62-26, tel./fax 0-22 622-46-74
www.zabytki-tonz.pl
Druk:
02-903 Warszawa, ul. Powsi"ska 69/71
tel. 0-22 694-67-52, fax 0-22 694-62-06
www.cokprm.gov.pl
B
y!a [...] w"ród najwy#ej uhonorowanych (równie# pa$stwowymi orderami)
artystów w Polsce, sprzedawa!a obrazy za ogromne sumy, stale uczestniczy!a w wystawach polskich za granic%. Reprodukcje jej prac traa!y do szkó!
tworz%c nowy kanon postrzegania ludowo"ci i historii: «Ksi&garnie, salony sztuki,
sklepy z materia!ami pi"miennymi – wsz&dzie spotkasz jej obrazy, w orygina!ach lub
reprodukcjach, w!%cznie a# do pocztówek. Ba, nawet i antykwariaty, obok Kossaka
zaczynaj% umieszcza' ju# i [...]»” ...No w#a$nie, kogo? Zo! Stryje"sk%, a dok#adnie
rzecz bior%c, jej prace, które – przynajmniej w okresie dwudziestolecia mi!dzywojennego – cieszy#y si! nie tylko w Polsce niezaprzeczalnym powodzeniem.
Cytat pochodzi z ksi%&ki Joanny Sosnowskiej Poza kanonem. Sztuka polskich
artystek 1880-1939 (Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2003, s. 150) i mo&na go
potraktowa' jako wprowadzenie do rozdzia#u po$wi!conego przede wszystkim
Stryje"skiej. Dlaczego Stryje"skiej? Bo „fenomen Stryje$skiej nie znajduje #adnego porównania w"ród artystek pierwszej po!owy XX wieku w ca!ej Europie. W #adnym kraju kobieta nie osi%gn&!a tak wysokiego presti#u w "wiecie artystycznym,
nigdzie jej g!os nie sta! si& g!osem dominuj%cym, a wi&c narzucaj%cym sposób
postrzegania i kszta!towania rzeczywisto"ci. Najlepszym dowodem jest fakt, #e
kilka pokole$ kojarzy!o ludowe ta$ce z barwnymi wizerunkami roboty Stryje$skiej,
zdobi%cymi pude!ka czekoladek firmy «E. Wedel» a pó(niej «22 lipca, d. E. Wedel»”
(op.ODcit.,
s. 151).
REDAKCJI
Nadchodz% $wi!ta. Pod choink% mo&na i dzi$ po#o&y' czekoladki, cho'
w opakowaniu ju& nie tak zdobionym. Mi#ym prezentem $wi%tecznym zawsze
mog% te& by' bilety na dobr% wystaw! do muzeum. W Krakowie, w gmachu g#ównym Muzeum Narodowego, b!dzie mo&na na przyk#ad skonfrontowa' legend!
o Zofii Stryje"skiej z rzeczywisto$ci% (zob. artyku# Boginka s!owia$ska, ss. 3-7),
a po lekturze krótkiego tekstu o „Madonnie z Kru&lowej” (ss. 16-17) zajrze' na
chwil! do Pa#acu biskupa Erazma Cio#ka, gdzie od niedawna rze(ba znalaz#a
bezpieczn% przysta", a mo&e tak&e odwiedzi' staromiejski pawilon, by sprawdzi',
czy dzieje si! w nim (lub w jego otoczeniu) co$ nowego (Staromiejski pawilon,
ss. 28-30). Warszawskie Muzeum Narodowe zaprasza na wystaw! „Orientalizm
w malarstwie, rysunku i grafice w Polsce w XIX i pierwszej po#owie XX wieku”
(s. 32) i do Galerii Polskiej Sztuki Zdobniczej, gdzie w sta#ej ekspozycji
mo&na podziwia' jeden z najciekawszych i najcenniejszych porcelanowych
serwisów w Polsce (ss. 36-37). Now% wystaw!, na jubileusz swego czterdziestolecia, przygotowa#o Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju (ss. 33-34),
a Muzeum Miejskie w )ywcu – ekspozycj! obrazów Jana Kazimierza Olpi"skiego
(ss. 30-31).
W tym numerze, w naszym koszu z zaproszeniami,
znajdziemy jeszcze co najmniej dwa $wi%teczne prezenty. Pierwszy – to zach!ta do odwiedzenia naszej
strony internetowej (www.spotkania.pl), na której od
niedawna mo&na znale(' zdygitalizowane najstarsze (ju& niedost!pne w oryginale) roczniki „Spotka"
z Zabytkami” (lata 1977-1986; nast!pne w przygotowaniu). Drugi – to ilustracja przygotowana przez
Zofi! Stryje"sk% do przedwojennego wydania Kol&d
(Warszawa 1926) – nasza bo&onarodzeniowa „pocztówka”, na której, z okazji zbli&aj%cych si! *wi%t i nadchodz%cego Nowego Roku, w imieniu ca#ej redakcji
wszystkim Czytelnikom sk#adamy najserdeczniejsze
(w zbiorach Biblioteki ASP
&yczenia.
w Krakowie)
Redakcja zastrzega sobie prawo wprowadzania zmian
i skrótów w materia!ach przeznaczonych do publikacji
oraz publikowania wybranych artyku!ów w wersji elektronicznej. Materia!ów niezamówionych redakcja nie zwraca. Za tre%& reklam i og!osze' redakcja nie odpowiada.
Nak!ad: 6000 egz.
SPOTKANIA Z ZABYTKAMI nr 12 • 2008
spotkania_12-2008-cs3.indd 1
1
11/21/08 2:50:35 PM