Wykład 8 – 24.03 Wykład 7 cd. Szczególnie niebezpieczna jest

Wykład 8 – 24.03
Wykład 7 cd.
Szczególnie niebezpieczna jest inflacja spowodowana wzrostem płac. Rozlewająca się fala żądań
wymaga determinacji rządu, zagrożonego tworzącą się spiralą: wzrost płac wywołuje wzrost cen z
silnym destrukcyjnym oddziaływaniem na gospodarkę (politykę również).
Innym destruktorem równowagi na rynku pieniężnym są ceny importowanych podstawowych
surowców (ropa, gaz, miedź itd.). Mogą naruszać stabilizację cen, wywoływać silny impuls
inflacyjny.
Kolejną przyczyną inflacji podażowej może być transfer inflacji z innych krajów (międzynarodowy
charakter inflacji przy globalizacji rynków finansowych – upadek 2008r. Banku Lehman Brothers).
Przy trudnościach z równowagą bilansu, wzrost cen podraża produkcję krajową, ograniczając jej
konkurencyjność i zarazem opłacalność.
Inflacja wywołana dążeniem do wzrostu zysków (pchana przez zyski) kosztem innych podmiotów
może odbywać się przy monopolistycznej pozycji przedsiębiorstwa na rynku. Jeśli popyt nie rośnie
realizacja zwiększonych zysków odbywa się najczęściej na drodze wzrostu cen. Szereg działań
podejmowanych przez przedsiębiorstwa ma zmniejszyć elastyczność popytu (dobra dawniej
luksusowe stają się dobrami powszechnego użytku). Impuls wzrostu cenowego jest nieodwracalny.
Badania pokazują, iż nawet spadek popytu nie wywoła spadku cen, gdyż przedsiębiorstwa uzyskają
wzrost zysku mimo ograniczenia podaży poprzez właśnie wzrost tych cen
- inflacja strukturalna – zagregowany popyt jest równy zagregowanej podaży, lecz jej struktura nie
odpowiada zgłoszonemu popytowi. Przyczynami są trudności w elastycznym dostosowaniu się do
przedsiębiorstw do popytu i/lub ukształtowany w przeszłości model konsumpcji. Powstałą lukę
likwiduje się importem lub substytutami dóbr – za każdym razem dając pole impulsowi inflacji.
- inflacja instytucjonalna – wywołana błędną polityką gospodarczą państwa. Klasyczną jest tutaj
inflacja ukryta (tłumiona). Uwolnienie cen (gaz, energia elektryczna) wywołuje gwałtowny ich
wzrost, podwyższenie VATu, wywołuje 'ucieczkę w przód' i również wzrost cen detalicznych.
Skutki inflacji
zastrzeżenie – merytorycznie rozpatrywać można wyłącznie inflację umiarkowaną. Inflacja
galopująca lub hiperinflacja prowadzi co całkowitego załamania gospodarczego i powrotu do
wymiany naturalnej, wówczas pieniądz staje się nośnikiem niewłaściwych sygnałów.
- redystrybucja dochodów i majątku
Zyskują dłużnicy, tracą wierzyciele (dostawcy). Tracą pożyczkodawcy (banki), sfera
administracyjna, socjalna (emerytury) na rzecz ludzi młodych. Płaca realna spada (stałe dochody są
wrażliwe najbardziej).
- przedsiębiorstwa
Zmniejszanie majątki, wyniki pozbawione elementu płynności finansowej (odwlekanie spłat
zobowiązań jest korzystne), ryzyko kontraktów rośnie, wzrasta nieprzewidywalność efektywności
działalności.
- zyskują właściciele dóbr materialnych, tracą posiadacze majątku pieniężnego
- maleje skłonność do oszczędzania (ucieczka od pieniądza), alokacja środków podejmowana w
warunkach inflacji może okazać się błędna
Wykład 8 – 24.03
- dewaluacja waluty krajowej jest nieuchronna
- inflacja przenosi się na bezrobocie
Rynek pracy
Wywodzi się z rynku ekonomicznego i dotyczy osób poszukujących pracy oraz przedsiębiorców
proponujących pracę.
Zasoby siły roboczej (pracy) – zasoby ludności w tzw. wieku produkcyjnym, które obejmują
osoby zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia na typowych dla danej gospodarki warunkach.
Zatrudnienie – stan w gospodarce obejmujący osoby, które wykonują w danym czasie pracę
najemną bądź prowadzą działalność na własny rachunek,
Bezrobotni – osoby pozostające bez pracy w wieku produkcyjnym, zdolne i gotowe do podjęcia
pracy na warunkach pracy i płacy uznawanych za typowe dla danej gospodarki, poszukujące pracy.
Stopa bezrobocia
SB=zasoby siły roboczej/zasoby pracy
Typy bezrobocia
- strukturalne – rozbieżność między ludzkimi kwalifikacjami, a rodzajem pracy oferowanej w
warunkach zmieniającego się popytu i produkcji.
- globalne (typ keynesowski) – trwała nadwyżka globalnej podaży nad globalnym popytem na siłę
roboczą.
- klasyczne – płaca minimalna utrzymywana jest powyżej poziomu przecinania się krzywych
popytu i podaży pracy. (działalność związków zawodowych i ustalanie płac)
- naturalne – pewna, stała przewaga podaży nad popytem w warunkach ogólnej równowagi na
rynku pracy. Traktowane jako stan konieczny ~4%
Skutki bezrobocia
Bezrobocie jest zjawiskiem społeczno-gospodarczym, nie należy i nie powinno się traktować go
jako jedynie kategorii ekonomicznej.
Negatywne:
- wzrost bezrobocia narusza redystrybucję PKB, gdyż coraz mniejsza liczba pracujących utrzymuje
niepracujących
- konieczność wspomagania osób, które utraciły pracę
- powiększa się sfera ubóstwa, rodzą się patologie społeczne, narastają postawy zniechecania i
marazmu
- brak wykorzystywania zasobów pracy oznacza pojawienie się tzw. 'luki PKB', rozumianej jako
różnica PKB między pełnym a niepełnym zatrudnieniem w gospodarce
- maleją przychody budżetu, w konsekwencji występuje mniejsza możliwość realizacji zadań
państwa
- pojawia się międzypokoleniowe powielanie bezrobocia
- migracja części zasobów pracy (Irlandia, Wlk. Brytania)
- Prawo Okuna – wzrost stopy bezrobocia o 1% powyżej naturalnej stopy bezrobocia towarzyszy
spadek PKB o 3% poniżej poziomu potencjalnego
Pozytywne:
- zagrożenie bezrobociem motywuje pracowników, pozwala uzyskiwać potrzebną wydajność pracy
- prowadzi do powstania konkurencyjności wśród pracowników, którzy lepiej absorbują nowości,
Wykład 8 – 24.03
zmiany oraz wykazują chęć nauki
- ułatwia prowadzenia indywidualnych ocen pracowników
Metody zwalczania bezrobocia
- aktywne
→ tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze publicznym
→ subsydiowanie zatrudnienia i płac
→ promowanie różnorodnych form kształcenia
→ promowanie przedsiębiorczości i postaw przedsiębiorczych
- pasywne
→ obniżenie wieku emerytalnego
→ podwyższenie okresu kształcenia (krótkookresowa – rok)
→ obniżenie aktywności zawodowej przez stworzenie ustawowych możliwości urlopowania
→ dzielenie istniejących miejsc pracy
Krzywa Philipsa – wybór między inflacją a bezrobociem
Inflacja i bezrobocia są niepożądane w każdej gospodarce. Źródłem inflacji jest nadpodaż
pieniądza, bezrobocia oraz charakter rynku pracy. W krótkim czasie obie kategorie są ze sobąściśle
powiązane, gdyż wzrost globalnego popytu prowadzi do przejściowego wzrostu inflacji i produkcji,
obniża zatem bezrobocie.
Y + 0,9 = 9,638 x u^-1,394
Y- roczna zmiana stawek płac godzinowych (stopa inflacji)
u – stopa bezrobocia
- korelacja inflacji i bezrobocia
- inflacja płacowa jest wrażliwsza na zmiany bezrobocia,m przy wysokiej stopie bezrobocia, cena
pracy rośnie wolno
- inflacja jest zamiennikiem bezrobocia
Do 1974r. Krzywa Philipsa dość wiernie odzwierciedlała sytuację jednakże kryzys paliwowy
(gwałtowny wzrost kosztów ropy naftowej) wykazał jej nieadekwatność sygnalizowaną wcześniej
przez zjawisko stagflacji. Podważa to pogląd iż istnieje możliwość zastępowania większej inflacji
większym bezrobociem
Pesymizm decyzyjny
Rządzący mają mniejszy zakres wyboru pomiędzy stopą inflacji, a stopą bezrobocia.
Trzeba liczyć się z wystąpieniem wysokiej stopy inflacji przy każdej stopie bezrobocia, z drugiej
strony może wysoka stopa bezrobocia może okazać się niesterowna do stopy inflacji
- do połowy lat 70: lekka inflacja stymuluje wzrost gospodarczy,
- lata 80: wzrost inflacji powyżej stóp procentowych zwiększa zyski, pobudza działalność
inwestycyjną i przez to przyczynia się do szybszego wzrostu gospodarczego
- dzisiaj: