docCzytaj więcej (kliknij, by pobrać dokument)
download 
Reklamacja Transkrypt
Czytaj więcej (kliknij, by pobrać dokument)
Lecznictwo Otwarte Gazeta Pacjenta Nr 01/2011 (38) Wydawany przez SZPZLO Warszawa Praga Południe ISSN: 1897-1903 TEM AT N U M E R U Rak prostaty Po n a d t o : • B jak Balneologia • Oporność na antybiotyki • Zwierzęta a zdrowie Wiosna 2011 Drodzy Czytelnicy Kwiecień tego roku jest miesiącem wyjątkowym, bowiem to czas, w którym na jego początku 7 kwietnia - przypada Światowy Dzień Zdrowia, a koniec miesiąca związany jest z okresem Świąt Wielkiej Nocy. Dlatego pragniemy złożyć podwójne życzenia. Wszystkim pracownikom zatrudnionym w SZPZLO Warszawa Praga Południe, z okazji ich święta składamy najserdeczniejsze życzenia wszelkiej pomyślności, osobistej satysfakcji z trudnej, ale jakże potrzebnej pracy. Realizacji zawodowej w ciężkiej pracy na rzecz niesienia pomocy innym oraz wszelkiej pomyślności w życiu prywatnym. Z okazji zbliżających się Świąt Wielkanocnych, Czytelnikom naszego biuletynu oraz pracownikom Zespołu składamy życzenia ciepłe jak tchnienie wiosny a także zdrowia, radości oraz mnóstwa wiosennego optymizmu. Redakcja Gazety Pacjenta W numerze: 5 Drodzy Czytelnicy, Kwiecień jest wiosennym miesiącem ściśle związanym z tematyką zdrowotną, bowiem 7 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia. Ta data w bieżącym roku przebiega pod hasłem: „Oporność na antybiotyki”. Więcej informacji na ten temat uzyskacie Państwo str. w dalszej części numeru. W cyklu ABC pacjenta chcemy zapoznać naszych Odbiorców ze zmianami zasad udzielania świadczeń w zakresie Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej. B jak Balneologia Naturalne metody lecznicze z zastosowaniem wody i nie tylko. Poza tym, przygotowaliśmy w numerze biuletynu wiele ciekawych wiadomości, które pomogą przybliżyć naszym Czytelnikom tematykę zdrowotną. Polecamy cd. artykułu 9 numeru autorstwa lek. med. Michała Szymańskiego pt. „Rak gruczołu krokowego”. W cyklu abecadło zdrowia objaśnimy znaczenie pojęcia balne- str. ologia. Odkryjemy tajemnice diagnostyki - tym razem dowiecie się, Państwo czym są markery nowotworowe. Antybiotykoterapia a oporność na antybiotyki. Rozprzestrzenianie się szczepów opornych drobnoustrojów to problem na jaki zwraca uwagę w 2011 r. Światowa Organizacja Zdrowia. Jak w każdym numerze rozwiążemy problemy nurtujące naszych Czytelników odpowiadając na trudne pytania. Świątecznie polecamy temat „Wielkanoc w krajach Europy”, zaś na wiosenne popołudnie, może na chwilę podczas spaceru, proponujemy rozrywkę, czyli kącik na wesoło oraz rozwiązywanie krzyżówki. 13 Zapraszamy do lektury naszego biuletynu. Redakcja str. Rak prostaty Nowotwór często wykrywany u mężczyzn, im wcześniej go zdiagnozujemy, tym większa szansa na całkowite wyleczenie. Wydawca: SZPZLO Warszawa Praga Południe, ul. Krypska 39, 04-082 Warszawa, Redaguje Kolegium: Grażyna Lewicka Bożena Ziemiecka, Jadwiga Goździejewska, Bożena Pawłowska Konsultacja Medyczna: Grażyna Lewicka Zdjęcia: fotolia.pl, istockphoto.com DTP: direktpoint.pl Redakcja „Gazety Pacjenta”: ul.Krypska 39, 04-082 Warszawa, Fax: 22 810 62 37 tel.: 22 810 30 52 www.szpzlo.praga-pld.pl UWAGA: Za treść ogłoszeń reklamodawców Redakcja nie ponosi odpowiedzialności. UWAGA WAŻNY KOMUNIKAT! Od dnia 1 kwietnia b.r. nastąpi zmiana godzin pracy w czterech placówkach naszego Zespołu: w ZLO przy ul. Zamienieckiej 73, Sygietyńskiego 3, Ostrzyckiej 2/4, Ateńskiej 4, świadczenia w ramach POZ, będą udzielane w godzinach 8.00 -18.00. „Gazeta Pacjenta” jest bezpłatnym biuletynem informacyjnym, którego wydawcą jest Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa Praga Południe. Poruszane są w niej głównie sprawy dotyczące ochrony zdrowia oraz funkcjonowania placówek lecznictwa otwartego na terenie Pragi Południe. Rozprowadzana jest przede wszystkim przez przychodnie z terenu Pragi Południe, Urząd Dzielnicy. Bezpośrednim odbiorcą biuletynu są mieszkańcy oraz pacjenci z terenu dzielnicy Praga Południe. Proponujemy Państwu możliwość zamieszczenia ogłoszenia na łamach naszej gazety. Reklamy: 1200 PLN - IV okładka 800 PLN - II i III okładka 1/1 strony - cena 500,00 PLN 1/2 strony - cena 250,00 PLN 1/4 strony - cena 120,00 PLN 1/8 strony - cena 60,00 PLN Ceny nie zawierają podatku VAT Rabaty przy wykupieniu reklam do kolejnych emisji Wymiar strony: 198mm x 285mm Cykl wydawniczy: trzy razy w roku Objętość 24 strony Nakład: 2000 egzemplarzy AKTUALNOŚCI Uroczyste obchody 15 - lecia istnienia Klubu „Amazonek Praskich” mgr Bożena Ziemiecka W dniu 27.11.2010 r. w sali konferencyjnej przy ul. Krypskiej 39 odbyło się uroczyste spotkanie z okazji 15-lecia istnienia Klubu, kobiet po mastektomii pn. „Amazonki Praskie”. W uroczystości wzięło udział wielu gości m.in. zastępca Burmistrza Dzielnicy Praga Południe Jarosław Karcz, Prezes Polskiego Komitetu Zwalczania Raka Członkinie klubu "Amazonki Praskie" oraz zaproszeni goście prof. Zbigniew Wronkowski, Dyrektor SZPZLO Warszawa Praga Południe Ewa Łagodzka wraz z pracownikami Zespołu współpracującymi na co dzień z Klubem, a także lek. med. Sławomir Mazur oraz około 100 członkiń Klubu. Klub „Amazonki Praskie" powstał w październiku 1995 roku z inicjatywy Biura Promocji Zdrowia SZPZLO Warszawa Praga Południe oraz dzięki Pani Helenie Śliwińskiej, która od początku jest Prezesem, głównym pomysłodawcą i motorem wszystkiego co się w nim się dzieje. Od lewej: Zastępc a Burmistrza Dziel nicy Praga Połud Karcz, następnie nie Jarosław Prezes Polskiego Komitetu Zwalczn Zbigniew Wronk ia Raka - prof. owski,Prezes Klu bu "Amazonki Pra Śliwińska, Dyrekto skie" - Helena r SZPZLO Warsza wa Praga Południe Ewa Łagodzka W trakcie spotkania głos zabrali goście, którzy składając życzenia z okazji jubileuszu kładli nacisk, na to jak ważne jest wspieranie i udzielanie pomocy psycho - fizycznej kobietom po operacji onkologicznej zwłaszcza, że w obecnych czasach zachorowalność kobiet na raka piersi przerażająco wzrasta i istnieje ogromna potrzeba tworzenia miejsc wsparcia dla osób z takimi problemami. Prezes Helena Śliwińska podkreśliła, że możliwość i szansa pomocy kobietom w powrocie do normalnego życia jest niemożliwa do przecenienia, a przy okazji na ręce Pani Dyrektor SZPZLO Warszawa Praga Południe Ewy Łagodzkiej złożyła podziękowania za udzielone wsparcie. a Śliwińska oraz Prezes Prezes Klubu "Amazonki Praskie" Helen Zbigniew Wronkowski prof. Raka cznia Zwal itetu Polskiego Kom 4 G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 ABECADŁO ZDROWIA B jak balneologia Balneologia (łać. balneum – łaźnia, kąpiel; gr. logos - nauka) była znana już w starożytności. mgr Bożena Pawłowska Balneologia jest dziedziną wiedzy zaj- Warunkiem skuteczności tej terapii jest sultowana z lekarzem, który wskaże: jaką mującą się naturalnymi surowcami leczni- dozowanie wody w odpowiednich por- wodę powinniśmy pić, o jakich porach czymi tj. wody mineralne, gazy lecznicze cjach, o określonej temperaturze i cza- i w jakich ilościach. (np.: dwutlenek węgla, radon), peloidy sie podawania, w stosunku do spożywa- (borowiny), w połączeniu z dobroczyn- nych posiłków. nym oddziaływaniem klimatu. Inhalacje Wody mineralne wywierają miejsco- Polegają na wdychaniu par wód uzdro- Nauka ta wykorzystuje wyżej wymie- we działanie na układ pokarmowy i wydal- wiskowych (zwykle solanek) w tężniach nione czynniki w profilaktyce, leczeniu niczy, uzupełniają niedobory składników lub nad morzem. Stosuje się je w przypad- oraz rehabilitacji. mineralnych takich jak: magnez, wapń, ku przewlekłych schorzeń układu odde- Twórcą polskiej balneologii był J. Dietl, żelazo czy jod. Podaje się ją w dzba- chowego, nadciśnienia tętniczego czy który jako pierwszy prowadził badanie nuszkach z podwyższonym dziobkiem, co nerwic. Kurację wydłuża się stopniowo. wód leczniczych. Zabiegi balneologiczne zapobiega ulatnianiu się leczniczych gazów. Korzystając z tężni, w pobliżu zraszacza działając ogólnie na organizm: uruchamiają Najbardziej znanymi w Polsce wodami wytwarzającego gęstą mgłę (tzw. grzybek jego rezerwy czynnościowe, przyspieszają leczniczymi są: tężni) można przebywać - nie dłużej niż metabolizm, zwiększają wydzielanie potu, • Jan, Słotwinka, Kryniczanka – 10 -15 minut, wewnątrz tężni - nie dużej ułatwiają usuwanie substancji toksycznych. Miejscowo rozluźniają mięśnie, powodują przekrwienie tkanek, zwiększenie przepływu krwi, działają także przeciwbólowo. pochodzące z Krynicy Zdroju, niż godzinę, na zewnątrz - do 3 godzin. • Henryk, Franciszek z Wysowej Zdroju, Znanymi tężniami na terenie Polski są: • Wielka Pieniawa z Polanicy Zdroju. Konstancin, Ciechocinek i Inowrocław. Wód leczniczych nie należy pić jednym haustem nawet wtedy, gdy mamy duże Z balneologią ściśle łączy się pojęcie pragnienie. Najlepiej spożywać je w krót- balneoterapii. Pojęcie to oznacza wyko- kim czasie od zaczerpnięcia. Woda mine- rzystywanie leczniczych właściwości wody ralna wystawiona przez dłuższy czas na w postaci: picia wód mineralnych, inhala- działanie powietrza zmienia swoje składni- cji, masaży czy kąpieli. Do celów leczni- ki chemiczne i traci właściwości lecznicze. Zabiegi wodne Wyróżniamy tu m.in.: masaże, korzystanie z łaźni czy zażywanie kąpieli. a. masaże Zwiększają siłę i elastyczność mięśni, czych stosuje się wodę o różnej zawar- Kupując wodę leczniczą pamiętajmy, że poprawiają ruchomość stawów, zmniej- tości składników mineralnych, temperatu- nie należy serwować jej bezkarnie w nie- szają bóle mięśniowo – stawowe, popra- rze i ciśnieniu. ograniczonych i niekontrolowanych daw- wiają krążenie obwodowe i sprawność kach. Pijąc nadmierne ilości wód z wyso- fizyczną oraz pozytywnie wpływają na ką zawartością związków mineralnych – samopoczucie. Przed zgłoszeniem się na Rodzaj wody leczniczej dobiera się możemy sobie zaszkodzić. Decyzja o roz- zabiegi masażu należy skonsultować się w zależności od rodzaju schorzenia. poczęciu kuracji pitnej powinna być skon- z lekarzem, który oceni stan wydolności Picie wód mineralnych G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 5 ABECADŁO ZDROWIA krążeniowo – oddechowej oraz określi gasić wodą mineralną, niegazowaną, her- Peloidy – borowiny (nazwa pocho- parametry zabiegu. Wyróżniamy kilka batką ziołową czy sokiem. Osoby z pro- dzi od staropolskiego określenia torfów, rodzajów masażu wodnego m.in.: blemami zdrowotnymi powinny uprzed- wydobywanych w borach), oznaczają nio skontaktować się z lekarzem. denne osady wód, które w swoim skła- wirowy – wykonywany w specjalnych wannach, z zamontowanymi dysza- dzie zawierają: resztki organiczne pocho- mi przez, które strumieniem wpuszcza c. kąpiele dzenia roślinnego i zwierzęcego, kwasy się wodę pod ciśnieniem, o temperatu- Wyróżniamy kilka rodzajów kąpieli huminowe (działające: p/zapalnie, ściąga- rze 36-38 o m.in.: jąco, bakteriobójczo, bakteriostatycznie może być wykonywany codziennie. Ten C. Zabieg trwa 20-30 minut, • całkowite i częściowe, i przeciwwirusowo). rodzaj masażu polecany jest po urazach • aromatyczne z zastosowaniem aroma- Borowiny posiadają duże stężenie soli oraz w bólach pochodzenia mięśniowo – tycznych ziół czy olejków eterycznych, mineralnych, czasem także związki hor- • kinezyterapeutyczne – gdzie wykorzy- monalne (estrogeny, progesteron, testo- stawowego. podwodny – polega na działaniu strumienia wodnego wytwarzanego przy stuje się odciążające i oporowe działanie wody, pomocy odpowiednich nasadek. Czas właściwego masażu nie powinien być dłuższy niż 10 minut. Po zakończeniu masażu należy odpocząć ok.30 minut. steron i kortyzol). Mogą być stosowane w formie okładów, które zakłada się na ok.30 minut Ze względu na rodzaj używanych wód mineralnych kąpiele dzielimy także na: solankowe - regulują ciśnienie tętni- wibracyjny - polega na poruszaniu się cze krwi, podnoszą odporność organizmu, wody przy użyciu specjalnych membran są skuteczne w terapiach narządu ruchu, (od wklęsłych do kielichowatych), wytwa- schorzeniach skóry, i kąpieli trwających od 15 do 25 minut. Zabiegi te zalecane są w schorzeniach: narządu ruchu, ginekologicznych oraz w chorobach układu nerwowego. Borowina może być stosowana także do zabiegów chłodzących, wykonywa- rzających podciśnienie. Im membrana jest kwasowęglowe – z wysokim stęże- nych na czas ok.10 -20 minut, po urazach bardziej wklęsła, tym wytwarzane pod- niem C02, mają zastosowanie w celu obni- mechanicznych i przeciążeniach narządu ciśnienie jest większe. Optymalny czas żenia ciśnienia tętniczego krwi, poziomu ruchu. masażu wynosi 15 minut. Może być stoso- cholesterolu, zalecane w otyłości, cukrzy- wany codziennie lub co drugi dzień. cy i nerwobólach, b. łaźnia parowa Jest rodzajem sauny o temperaturze wynoszącej 40 – 50 o C i wilgotności 95 -100%. Korzystanie z łaźni poprawia wygląd skóry, rozluźnia mięśnie, oczyszcza Przeciwwskazaniem do korzystania z zabiegów wodnych i borowinowych są siarczkowo - siarkowodorowe – m.in.: ostre stany zapalne, niewydolność z zastosowaniem związków siarki, poleca- krążeniowo – oddechowa, nadciśnienie ne w chorobach stawów, skóry, narządów i niskie ciśnienie krwi, niedokrwistość, cho- rodnych i układu krążenia. roby naczyń krwionośnych, choroby nerek Zabiegi borowinowe i pęcherza moczowego, cukrzyca, podwyższona temperatura ciała, skłonność ciało i wzmagania siły obronne organizmu. Powodują przegrzanie ciała, lepsze do krwawień, zmiany zapalne i troficz- Korzystając z łaźni należy pamiętać dotlenienie i odżywienie tkanek, usunię- ne skóry, zaburzenia czucia, ciąża, jaskra, o kilku zaleceniach: nie wchodzić na czczo cie produktów przemiany materii z orga- nadczynność tarczycy, choroby nowotwo- lub po obfitym posiłku, po wzmożo- nizmu, rozluźnienie mięśni, zmniejszenie rowe. nym wysiłku fizycznym czy psychicznym. ich bolesności. Zabiegi balneologiczne może nie dają Podczas kąpieli nie należy spożywać napo- natychmiastowych efektów, ale na pewno jów alkoholowych. Pragnienie najlepiej dają mniejsze skutki uboczne, niż farmaceutyki. Pamiętajmy jednak, że warunkiem skutecznego działania balneoterapii jest korzystanie ze stałej opieki lekarza specjalisty. Stosując zabiegi na własną rękę narażamy się na niepotrzebne koszty, brak efektów oraz stratę czasu. 6 G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 A B C PA C J E N TA Nowa organizacja świadczeń w nocnej i świątecznej opiece zdrowotnej Nocna i świąteczna opieka zdrowotna, to świadczenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej udzielane od poniedziałku do piątku w godzinach od 18 do 8 dnia następnego oraz całodobowo w soboty, niedziele i inne dni ustawowo wolne od pracy. mgr Jadwiga Goździejewska Świadczenia udzielane są przez leka- mogli korzystać ambulatoryjnie z pomocy zamieszkałych na obszarze zabezpieczenia. ambulatoryjnie medycznej w dowolnie wybranym miej- Dzielnica Warszawa Praga Południe i w medycznie uzasadnionych przypadkach scu, niezależnie od tego, gdzie zamieszkują została podzielona na dwa obszary zabez- w domu pacjenta w sytuacji nagłego zacho- i mają wybranego lekarza/pielęgniarkę poz. pieczenia w zakresie wizyt domowych. rowania, lub nagłego pogorszenia stanu W przypadku konieczności wezwania Na obszarze zamieszkiwania: Kamionek, zdrowia pacjenta (z wyłączeniem stanu lekarza lub pielęgniarki na wizytę domową Grochów Centrum, Grochów Północny, zagrożenia życia) jak również konieczności pacjent zgłasza się telefonicznie do świad- Grochów Południowy - opiekę w for- zachowania ciągłości leczenia. czeniodawcy, który zabezpiecza udzielanie mie wizyt w domu chorego zapewnia rza lub pielęgniarkę: Dotychczas, pomoc udzielana była świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdro- Wojskowy Instytut Medyczny ul. Szaserów w miejscach wskazanych przez lekarza poz, wotnej na spójnym terytorialnie obszarze, 126. Natomiast mieszkańcom z obszaru: do którego pacjent był zadeklarowany. określonym przez NFZ, na którym pacjent Gocław, Grochów Kinowa, Saska Kępa, zamieszkuje. Przyczółek Grochowski opiekę taką zapew- Od 1 marca br. obowiązuje nowy sposób organizacji nocnej i świątecznej opie- Utworzone zostały obszary zabezświadczeń obejmujące nia SZPZLO Warszawa Praga Południe ki zdrowotnej finansowanej przez NFZ. pieczenia do ul. Abrahama 16. (Podział ten nie doty- Obecnie nie jest ona związana z miejscem 50 000 mieszkańców i w każdym takim czy opieki ambulatoryjnej, z której pacjent i lekarzem/pielęgniarką podstawowej opie- rejonie Narodowy Fundusz Zdrowia może korzystać w każdym miejscu udziela- ki zdrowotnej, do którego zadeklarował zawarł umowę na realizację świadczeń nia tego typu świadczeń). się pacjent. nocnej i świątecznej opieki zdrowot- Wykaz podmiotów z terenu wojewódz- Odmiennie niż dotąd, ubezpieczeni w nej. Świadczeniodawca w danym miejscu twa mazowieckiego, z którymi NFZ podpi- sytuacji nagłego zachorowania lub koniecz- zapewnia gotowość do udzielania świad- sał umowy oraz obszary zabezpieczeń są ności zrealizowania zabiegów wynikają- czeń przez co najmniej jednego lekarza umieszczone w widocznym miejscu w każ- cych z zachowania ciągłości leczenia będą i jedną pielęgniarkę na każde 50 000 osób dej przychodni. G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 7 A B C PA C J E N TA Pytania Czytelników redaguje mgr Jadwiga Goździejewska Jak długo ważne jest skierowanie do szpitala i do poradni specjalistycznej? Zgodnie z obowiązującymi przepisami (ustawa z dnia 6 listopa- Nie ma określonych terminów ważności skierowań na leczenie nr 52, poz. 417 oraz Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia specjalistyczne w poradni, czy w szpitalu. Obowiązuje zasada, że 21 grudnia 2010r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumenta- skierowania są ważne do momentu ich realizacji lub tracą waż- cji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania),prawo do uzy- ność w chwili, kiedy ustała przyczyna ich wystawienia. skania dokumentacji medycznej ma bezpośrednio pacjent lub Ściśle określony jest jedynie okres ważności skierowania do szpi- jego przedstawiciel ustawowy, bądź osoba upoważniona przez tala psychiatrycznego. Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psy- pacjenta. Sam fakt, iż jest się osobą bliską pacjenta, nie wystarczy chicznego - skierowanie do szpitala psychiatrycznego wydawane do uzyskania jego dokumentacji medycznej. Aktualnie do histo- jest w dniu badania, a jego ważność wygasa po upływie 14 dni. rii zdrowia i choroby dołącza się pisemne oświadczenie pacjenta, da 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta– Dz.U. o upoważnieniu wskazanej osoby do uzyskiwania informacji Czy pracownik przychodni ma rację odmawiając mi wydania dokumentacji medycznej męża. Czy najbliższa rodzina nie ma prawa wglądu do historii choroby? o jego stanie zdrowia i dokumentacji medycznej, również w przypadku jego śmierci, ze wskazaniem osoby upoważnionej albo pisemne oświadczenie pacjenta o braku takiego upoważnienia. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych zamieszczeniem swojej reklamy w "Gazecie Pacjenta". Kontakt z Redakcją pod numerem telefonu 22 810 30 52. PRACA! SZPZLO Warszawa Praga Południe przy ul. Krypskiej 39 zatrudni lekarzy ze specjalizacją: • CHORÓB WEWNĘTRZNYCH • MEDYCYNY OGÓLNEJ • MEDYCYNY RODZINNEJ Zatrudnienie na umowę o pracę, wymiar etatu do uzgodnienia. Zainteresowane osoby prosimy o przesłanie swojego CV na adres e-mail: [email protected], lub prosimy o kontakt z Dyrektorem ds. Lecznictwa tel. 22 810-62-37 Oferujemy Państwu atrakcyjne warunki zatrudnienia, pracę w miłej atmosferze i w nowocześnie wyposażonych gabinetach. 8 G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 WARTO WIEDZIEĆ Antybiotykoterapia a oporność na antybiotyki Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że w 2011 roku Światowy Dzień Zdrowia przypadający na dzień 7 kwietnia, będzie obchodzony pod hasłem „Oporność na antybiotyki”. W ten sposób chce zwrócić uwagę na rozprzestrzenianie się szczepów opornych drobnoustrojów. mgr Bożena Ziemiecka P ierwszy antybiotyk (penicylina) Jednak coraz częściej słyszymy, że po został odkryty przez Alexandra antybiotyki sięgamy zbyt chętnie, czasami Fleminga w 1928 roku. Zauważył nawet i bezmyślnie. Statystyki są zastra- on, że przypadkowe zanieczyszcze- szające, Polacy znajdują się na 5 miejscu nie podłoża pleśnią Penicillium notatum pod względem spożycia antybiotyków w powstrzymuje wzrost kultur bakterii. Europie, a konsumpcja leków z tej grupy Nazwa „antybiotyk” odwołuje się do stale rośnie. zabójczego działania antybiotyków, dla Do tego dochodzi niewłaściwe stoso- żywych bakterii. Pochodzi z greki, od wanie i nadużywanie preparatów prze- słów: anti – przeciw, bios – życie. ciwbakteryjnych w innych obszarach Bez wątpienia odkrycie antybiotyków, życia: w weterynarii, hodowli, rolnictwie było jednym z najważniejszych dokonań a także w przemyśle. Wszystko to przy- medycyny w XX wieku, gdyż uratowały czyniło się do pojawiania się i rozprze- niezliczone istnienia ludzkie. strzeniania na szeroką skalę opornych Leczenie antybiotykami jest dziś drobnoustrojów dysponujących coraz powszechnym zjawiskiem, są silną bro- sprawniejszymi mechanizmami lekoopor- nią przeciwko drobnoustrojom głównie ności. grzybom i bakteriom. W okresie jesie- Dlatego, tak ważne jest rozsądne ni, zimy i wczesnej wiosny okazji do bra- i odpowiedzialne stosowanie antybioty- nia antybiotyków nie brakuje, pogoda ków. sprzyja przeziębieniom, anginom, gry- „To między innymi z tego powodu pom. Wymieniać można jeszcze długo, polscy lekarze coraz częściej znajdują się bo lista chorób wraz z rozwojem cywili- w sytuacji, w której nie mają czym leczyć zacji jest bardzo bogata. pacjentów z ciężkimi zakażeniami" /dr Zgodnie z szacunkami Światowej Paweł Grzesiowski Narodowy Instytut Organizacji Zdrowia (WHO), co roku Zdrowia Publicznego w Warszawie/. Z z powodu chorób zakaźnych umiera na powodu lekoopornych bakterii w Polsce świecie ponad 15 mln ludzi. umiera rocznie około 20-30 tys. osób. Pamiętajmy ! Antybiotyki są skuteczne jedynie w przypadku zakażeń bakteryjnych. • Antybiotyki nie zapobiegają przenoszeniu wirusów pomiędzy ludźmi. • Przyjmowanie antybiotyków z niewłaściwych powodów, na przykład w celu leczenia przeziębienia lub grypy, nie przynosi pacjentowi żadnych korzyści. • Niewłaściwe stosowanie antybiotyków powoduje jedynie, że bakterie stają się na nie oporne. Kiedy więc, będziemy potrzebować antybiotyków w przyszłości, mogą one już być nieskuteczne. • Antybiotyki należy używać tylko na zlecenie lekarza. • Nie należy zachowywać niewykorzystanych antybiotyków. W przypadku otrzymania większej ilości dawek niż przepisana należy zapytać farmaceutę o sposoby postępowania z niewykorzystanym lekiem. G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 9 WARTO WIEDZIEĆ antybioty- 6. Nie pij alkoholu - nawet minimal- Zdrowia problem ten przestał być przed- ków sokami cytrusowymi, mle- na dawka może odbić się na twoim miotem zainteresowań wyłącznie środo- kiem ani innymi napojami mlecz- wisk naukowych, zyskał wymiar globalny nymi - wapń zawarty w przetworach 7. Podczas leczenia antybiotykiem nie i wymaga podjęcia pilnych interwencji. Zdaniem Światowej Organizacji 2. Nie wolno zdrowiu. mlecznych również utrudnia wchła- wolno brać równocześnie żadnych: Co jest najczęstszą przyczyną powsta- nianie leku. Produkty mleczne najle- preparatów witaminowych, z żela- wania oporności na antybiotyki? niestety piej zjadać dwie godziny po przyjęciu zem, wapniem oraz leków stoso- głównie nieodpowiedzialne przyjmowa- antybiotyku. wanych w leczeniu nadkwaśności. nie tego leku. Pacjenci nagminnie skracają czas leczenia, obniżają dawki, nie prze- 3. Jedz dużo jogurtów, tylko pamiętaj o zastrzeżeniu z punktu 2. 8. Przy antybiotyku bierz zawsze osłonę (preparat osłaniający żołądek strzegają właściwej częstości dawkowania 4. Antybiotyki najlepiej jest popijać dużą i przewód pokarmowy) - to jest spe- (przyjmowanie leku raz na dobę zamiast, ilością wody niegazowanej z małą cjalny lek, który przywraca prawidło- zawartością soli mineralnych. wą florę bakteryjną jelit. Nawet jeśli zgodnie z zaleceniami), bo już dobrze się czują. Dlatego przyjmując antybiotyki należy zawsze przestrzegać zaleceń lekarza. 5. Antybiotyki należy przyjmować dokładnie, według zegarka. Jeśli lekarz zapomni Ci je przepisać, upomnij się w aptece. Jak każdy lek również antybiotyki lekarz przepisze, że mamy brać lek 9. Nie wolno samodzielnie przerywać posiadają efekty uboczne, żeby je ogra- trzy razy dziennie, to należy połykać kuracji, ani jej przedłużać. Możemy niczyć, należy przestrzegać kilku zasad: tabletki równo, co osiem godzin, np.: przyjąć tylko tyle leku, ile przepi- 1. Antybiotyk najlepiej jest przyjmować 7.00, 15.00, 23.00. Jeżeli dwa razy sał lekarz. Jeśli w opakowaniu zosta- na godzinę przed posiłkiem albo dziennie, to o 7.00 i 19.00. Jeżeli ną jakieś tabletki - należy odnieść dwie godziny już po jedzeniu. Bo to, spóźnisz się godzinę - możesz wziąć je do apteki. Nie przydadzą się "na co jemy ma wpływ na działanie leku, zapomnianą tabletkę. Gdy przerwa następny raz". i tak np.: węglowodany utrudniają będzie dłuższa, należy ominąć jedną jego przyswojenie. dawkę. Nie wolno brać podwójnej dawki. 10 popijać G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 10. Nigdy nie bierz antybiotyku na własną rękę. WARTO WIEDZIEĆ Jakość w ochronie zdrowia Jakość - stopień w jakim zbiór naturalnych właściwości (wyrobu, systemu lub procesu) spełnia wymagania klienta lub innych zainteresowanych stron. mgr Elżbieta Wójcik Pełnomocnik Dyrektora ds.Jakości Światowa Organizacja Zdrowia defi- Przytoczę tu jeszcze jedną definicję 3. Jakość wyniku to ocena: stop- niuje jakość usług zdrowotnych jako jakości: "Jakość to wszystkie zabiegi i działa- nia zadowolenia pacjenta, stopnia "stopień do jakiego usługi zdrowotne obej- nia zmierzające do tego, aby klient- pacjent poprawy zdrowia i czasu w jakim mujące jednostki i populacje, zwiększają był zadowolony i ponownie skorzystał z usług nastąpiła poprawa. prawdopodobieństwo osiągnięcia oczekiwań lub produktów oferowanych przez firmę". Ponieważ zapewnienie jakości ma w zakresie efektów leczenia oraz wyka- Do powstania jakości w usługach na celu poprawę opieki nad pacjentami zują zgodność z aktualną i profesjonalną zdrowotnych przyczyniają się następują- oraz efektywne i skuteczne świadczenie wiedzą". ce czynniki: kompetencje i bezpieczeń- usług zdrowotnych Dyrektor SZPZLO W Polsce pierwsze systemy jakości stwo personelu, dostępność usług, cią- Warszawa Praga Południe zdecydowała zaczęto wdrażać w latach 90-tych. Jakie głość, dostosowanie opieki zdrowotnej do o wdrożeniu w naszej instytucji Systemu korzyści można osiągnąć wdrażając sys- potrzeb pacjenta, skuteczność, wydajność, Zarządzania tem jakości? satysfakcja pacjenta. została Polityka Jakości, cele jakościo- • lepsze kontakty i zaufanie klientów, • efektywniejsze zarządzanie wzrastają, co zobowiązuje nas do poszu- Wymagania naszych klientów stale zasobami materialnymi, kiwania i rozbudowywania zakresu działal- • lepszą organizację pracy, • poprawienie i ujednolicenie ności usługowej. przez zakłady opieki zdrowotnej w dużej • podniesienie morale pracowników, • uzyskanie przewagi konkurencyjnej. Korzyści możemy podzielić na Ustanowiona we i misja Zespołu. Powołany został Pełnomocnik Dyrektora ds.Jakości. Polityka Jakości to ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji, dotyczące Jakość opieki zdrowotnej realizowanej obiegu dokumentacji, Jakością. jakości i formalnie wyrażone przez najwyższe kierownictwo. mierze jest uzależniona od jakości pracy Misja - "szczególny powód istnienia całego personelu, a przede wszystkim pie- organizacji, wyróżniający się od wszyst- lęgniarek i lekarzy. kich innych". W SZPZLO za misję przy- zewnętrzne i wewnętrzne. Zewnętrzne Od ich wiedzy i umiejętności zale- wynikają z korzystnego odnoszenia się ży w dużym stopniu efekt leczenia. Jakość otoczenia do firmy posiadającej system w odniesieniu do zakładów opieki zdro- Jakość nie jest lekarstwem na zapewnienia jakości. Korzyści wewnętrz- wotnej można rozpatrywać w trzech kate- wszystkie dolegliwości- jest to środek ne pozwalają firmie lepiej zorganizować goriach: profilaktyczny. Chcąc poznać Państwa swoją działalność. 1. Jakość struktury dotyczy posiadanych oczekiwania planujemy w niedalekiej środków materialnych, zasobów ludz- przyszłości przeprowadzenie badania kich oraz stopnia ich wykorzystania. satysfakcji pacjenta. Liczymy na aktyw- Lepszy obieg dokumentacji zapewnia dotarcie istotnych informacji do zainteresowanych pracowników, efektywniejsze 2. Jakość procesu obejmuje jęte zostało hasło " Chorych leczymy o zdrowych dbamy". zabie- ny udział Państwa w badaniu. Jesteśmy zarządzanie powoduje zmniejszenie mar- gi podejmowane w procesie diagno- przekonani, że współpraca pacjentów notrawstwa i kosztów, lepsza organiza- zowania, leczenia,pielęgnowania czy i personelu naszego Zespołu przyniesie cja pracy pozwala na większą wydajność. rehabilitacji. korzystne efekty. G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 11 WARTO WIEDZIEĆ WZW typu C Cichy zabójca Wirusowe zapalenie wątroby typu C to choroba zakaźna wywołana przez wirus zapalenia wątroby typu C - (HCV). Powoduje on stan zapalny wątroby i jej uszkodzenie. Wirus HCV został odkryty w 1989 roku. mgr Monika Szydłowska Szacunkowa liczba zakażonych HCV • poprzez skażony sprzęt u uzależ- Jeśli wynik badania anty- HCV jest w Polsce to grupa ok.700 000 osób. nionych od narkotyków przyjmowa- pozytywny, należy poprosić lekarza pierw- Zakażenie i zapalenie wątroby przebie- nych dożylnie, szego kontaktu o skierowanie do poradni ga zazwyczaj bezobjawowo. Choroba • poprzez kontakty hetero i homosek- specjalistycznej. Potwierdzeniem zakaże- potrafi całe lata pozostawać w ukryciu. sualne. Rzadziej : w gabinetach sto- nia HCV jest badanie materiału genetycz- U ok.80% zakażonych powoduje prze- matologicznych, w salonach fryzjer- nego wirusa - RNA HCV. wlekłą chorobę wątroby, która nieleczo- skich, kosmetycznych, tatuażu czy na może prowadzić do marskości wątro- piercingu, nionym wyżej RNA wskazane jest wyko- by oraz do rozwoju raka. Wątroba jest • w warunkach domowych, przez jednym z najważniejszych i największych wspólne maszynki do golenia, ręcz- organów ludzkich. niki, szczoteczki do zębów. Produkuje: • najważniejsze białka, • żółć - istotny czynnik w procesie tra- U osób zakażonych HCV poza wymienanie następujących badań: • genotyp (odmiana) wirusa, • biopsja wątroby - (nie w każdym przy- Podstawowym badaniem diagnostycznym jest oznaczenie przeciw- padku), • badania oceniające stopień zwłóknienia ciał anty- HCV, czyli białek potwier- i zapalenia wątroby, je wykonać w większości laborato- • ocena funkcji tarczycy, • badanie w kierunku choroby auto- riów analitycznych. Koszt około 30 zł *. immunologicznej (rodzinne występo- infekcji. Nie zawsze wykrycie przeciwciał jest wanie). Wirusowe zapalenie wątroby typu C dowodem na zakażenie. Kto przede Wykrycie zakażenia HCV nie jest przebiega najczęściej bez żółtaczki, dlate- wszystkim powinien wykonać test anty- wyrokiem - można je skutecznie leczyć. go używane często określenie "żółtaczka" HCV? Skuteczne leczenie zapobiega wystąpieniu jest określeniem nieprawidłowym. Osoby, które: marskości wątroby i raka wątroby. wienia, • rozkłada szkodliwe toksyny, • bierze udział w procesie zwalczania Po zakażeniu HCV u 80% osób rozwija się przewlekła choroba wątroby. Postęp jej jest zazwyczaj powolny, zwłaszcza u ludzi młodych. Od momentu zakażenia do rozwoju marskości wątroby upływa ok.25-30 lat, a u osób nadużywają- dzających kontakt z wirusem. Można • miały przetaczaną krew przed 1992 r, • były hospitalizowane, • miały wykonywane przed laty, operacje i drobne zabiegi, U chorych z marskością i rakiem wątroby wykonuje się z powodzeniem przeszczepy wątroby. W czasie najbliższych 3-5 lat będą dostępne nowe, bar- • miały wykonywane zabiegi inwazyjne np. endoskopie, cewnikowanie, dziej skuteczne metody leczenia. Obecnie standardem leczenia wirusowego zapale- cych alkoholu lub zakażonych wirusem • przewlekle chorzy, wymagający czę- nia wątroby typu C jest interferon poda- HBV czy HIV - około10 lat. HCV przeno- stych pobrań krwi, zwłaszcza przed wany podskórnie połączony z doustną si się przez krew. 15-20 laty, np. cukrzycy, rybawiryną, preparatem przeciwwiruso- Do zakażenia może dojść: • w czasie procedur medycznych przebiegających z naruszeniem ciągłości skóry, • przyjmują dożylnie narkotyki, posiadają tatuaże, • kobiety w wym.Leczenie ustalane jest indywidualnie dla każdego pacjenta. Obecne metody okresie prokreacji. terapeutyczne umożliwiają trwałą eliminację wirusa u ponad 50% chorych. *Istnieje możliwość wykonania badania w Centralnym Labolatorium Analitycznym w ZLO przy ul. Abrahama 16. 12 G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 T E M AT N U M E R U Rak prostaty Gruczoł krokowy, prostata, jest nieparzystym narządem należącym do układu męskich narządów płciowych. Prostata leży na dnie miednicy mniejszej, a jej głównym zadaniem jest uczestniczenie w wytwarzaniu pożywienia dla plemników. lek med. Michał Szymański Gruczoł krokowy jest narządem, Kolejnym czynnikiem ryzyka jest dzie- który często podlega chorobom. Można dziczenie. Raka występującego u kilku je ująć w trzy różne grupy: krewnych pierwszej linii określa się mia- • zapalenia, • łagodny rozrost prostaty (BPH), • nowotwory złośliwe, wśród których nem raka dziedzicznego. dominuje rak gruczołowy. Dominującą postacią nowotworów złośliwych stercza jest rak gruczołowy. Przebieg naturalny raka prostaty Rak gruczołowy stercza w większości przypadków powstaje w strefie obwodowej gruczołu krokowego i ma charak- Rak prostaty – epidemiologia ter wieloogniskowy. W historii naturalnej raka prostaty można wyróżnić kilka Rak gruczołu krokowego należy do najczęściej rozpoznawanych nowotworów złośliwych u mężczyzn. etapów: • powstanie zmiany przednowotworowej, Ocenia się, iż w Europie co roku roz- • uformowanie pierwotnego ogniska, poznaje się 2,6 miliona nowych przy- umiejscowionego zwykle w strefie padków raka prostaty, co stanowi 11% obwodowej stercza, wszystkich nowotworów rozpoznanych u mężczyzn. Jest on przyczyną około 9% • objęcie większego obszaru stercza przez nowotwór, twory. W Polsce nowotwór ten pod • naciekanie pozasterczowe, • szerzenie się raka drogą naczyń względem częstości występowania ustę- chłonnych z tworzeniem przerzu- puje jedynie rakowi płuca. Czynnikiem tów w węzłach chłonnych oraz sze- ryzyka zachorowania jest wiek pacjenta rzenie się drogą naczyń krwiono- – ryzyko znacznie wzrasta po przekro- śnych z tworzeniem przerzutów czeniu 50 roku życia, i rasa. Najbardziej odległych, umiejscowionych głównie narażeni są Afroamerykanie. w kościach. zgonów powodowanych przez nowo- CIĄGŁOŚĆ ZMIAN PATOLOGICZNYCH PROWADZĄCYCH DO WYSTĄPIENIA RAKA. prawidłowy stercz zapalny zanik proliferacyjny nowotworzenie śródnabłonkowe (PIN) rak ograniczony choroba do stercza uogólniona G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 13 T E M AT N U M E R U Objawy Diagnostyka • Rak prostaty jest chorobą często • • • • staty. TRUS pozwala więc na precyzyjną W zakres diagnostyki wchodzi bada- ocenę stopnia zaawansowania miejsco- bezobjawową, dopiero w zaawan- nie palcem przez odbyt, które jest naj- wego nowotworu. Pozwala również na sowanym stadium daje objawy. prostszym i bardzo skutecznym badaniem precyzyjne pobranie materiału do badania Wcześniej może się manifestować: diagnostycznym. Zgrubienia, stwardnie- pod mikroskopem. Trudnością w oddawaniu moczu, nia, niesymetria jest najczęstszym stwier- Badanie metodą rezonansu magne- Zwężeniem strumienia moczu, dzanym palpacyjnie objawem, aczkolwiek tycznego również pozwala na ocenę Przerywanym strumieniem moczu, nie stanowi o ostatecznym rozpoznaniu. zaawansowania miejscowego raka pro- Wydłużeniem mikcji (odda- Przekraczanie torebki powoduje zatarcie staty. Powszechnie uważa się, iż tomogra- wania moczu), granic prostaty. fia miednicy jest mało przydatna do oceny • Uczuciem niecałkowite- Istotnym dla ustalenia obrazu cało- go opróżnienia pęcherza, • Częstomoczem dziennym i nocnym, • Uczuciem gwałtownego parcia na mocz, ści choroby jest oznaczenie stężenia spe- Przy zaawansowanym raku prostaty cyficznego antygenu sterczowego (PSA) ryzyko przerzutów oceniane jest bada- w surowicy krwi. Jest to wyizolowane niem scyntygraficznym kości. i opisane przez Wanga w 1979 roku biał- • Bólem i/lub pieczeniem w trakcie oddawania moczu, • Niemożnością powstrzymania mikcji. stopnia zaawansowania raka prostaty. ko właściwe dla prostaty. Poziom jego Leczenie wzrasta z wiekiem, zatem normy są usta- 1. Baczne wyczekiwanie. lone dla poszczególnych grup wiekowych. 2. Radykalna prostatektomia. obja- Wynoszą one: poniżej 2ng/ml w 40 roku 3. Napromieniowanie z pól wy powinny skłonić pacjenta do wizyty życia i około 6,5-7,5ng/ml w 75 roku u urologa w celu wykonania diagnostyki. życia. Ustalono, że określenie poziomu 4. Hormonoterapia. Obecnie nie są poznane skuteczne PSA może pomagać w ustaleniu stopnia 5. Chemioterapia. Powyższe niespecyficzne metody zapobiegania rakowi prostaty. Opieramy się na wczesnym wykrywa- zaawansowania choroby. Doskonałym uzupełnieniem zewnętrznych i śródtkankowe. Baczne wyczekiwanie inaczej aktywna tego obserwacja jest dedykowane dla pacjen- niu raka i wczesnym leczeniu, dlatego badania jest usg prostaty przeprowadzo- tów, u których rozpoznano raka prosta- tak ważna jest profilaktyka. Polega ona na ne sondą doodbytniczą (TRUS). W bada- ty ograniczonego do stercza. Pacjentów corocznych wizytach u urologa i przepro- niu można uwidocznić wielkość i kształt tych okresowo poddaje się badaniu DRE, wadzaniu diagnostyki, szczególnie w gru- prostaty, zasięg nowotworu, ewentual- oznaczeniu stężenia PSA i badaniu TRUS. pach zwiększonego ryzyka. ny naciek i przekraczanie torebki pro- Leczenie podejmuje się w przypadku stwierdzenia progresji choroby. Radykalna prostatektomia polega na chirurgicznym usunięciu gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi i węzłami zasłonowymi. Badania Walsha opublikowane w 1983 roku wpłynęły na poprawę wyników pod względem trzymania moczu i sprawności seksualnej po zabiegu. Obecnie jest to powszechnie stosowana metoda leczenia operacyjnego. Jej skuteczność mierzona 10 letnim okresem wolnym od wznowy wynosi 52-85% w zależności od wyjściowego stopnia anaplazji komórek raka. Radykalne leczenie operacyjne jest najlepszym sposobem leczenia dla pacjentów, u których rak jest ograniczony do torebki gruczołu krokowego, bez cech 14 G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 T E M AT N U M E R U przerzutów. Idealnym kandydatem jest prostaty. Najprostszym sposobem jest usu- Chemioterapia jest leczeniem stoso- pacjent z dużą szansą na całkowite wyle- niecie jąder, które prowadzi do spadku stę- wanym u chorych z zaawansowanym czenie i przewidywanym długim czasem żenia testosteronu nawet o 90%, w pierw- rakiem prostaty, którego komórki rakowe przeżycia. szych 24 godzinach po zabiegu. Po zabie- są w stadium hormonooporności tzn., że Początki nowoczesnej radioterapii się- gu następuje zmniejszenie masy stercza i nowotwór rozwija się pomimo stosowa- gają 50 lat ubiegłego wieku, a za koleb- guzów przerzutowych, ustąpienie dolegli- nia hormonoterapii co jest widoczne po kę uznaje się Uniwersytet w Stanford. wości klinicznych. narastaniu stężenia PSA. Schemat zasto- Metoda polega na naświetleniu prostaty Odkrycie przez Schally’ego w latach sowanego leczenia jest zależny od stop- z pól zewnętrznych lub śródtkankowo. 70 XX wieku receptora LH-RH dało pod- nia zaawansowania, chorób współistnie- Do leczenia kwalifikowani są pacjenci waliny pod famakologiczne wykluczenie jących. z rakiem prostaty ograniczonego do narzą- hormonów męskich – hormonoterapia du, z przewidywanym długim czasem (HTH). Obecnie ten sposób leczenia zna- przeżycia, którzy nie mogą być operowani lazł zastosowanie u pacjentów z zaawan- Rak prostaty jest częstym nowotwo- z powodu schorzeń współistniejących bądź sowanym rakiem prostaty lub jako indukcja rem u mężczyzn. Ryzyko wystąpienia nie zgadzają się na leczenie zabiegowe. przed radioterapią. wzrasta wraz z wiekiem i rodzinnym Podsumowanie Rak prostaty jest nowotworem hormo- Leczenie hormonoterapią nie jest występowaniem choroby. Obecnie jeste- nozależnym. Rozwój komórek stercza jest pozbawione działań niepożądanych. Do śmy w stanie leczyć każde zaawanso- więc zależny od hormonów męskich, któ- najczęściej spotykanych należą: uderzenia wanie raka prostaty, jednakże im wcze- rych głównym źródłem są jądra. gorąca, utrata libido, zmęczenie i upośle- śniej zostanie ona zdiagnozowana tym (androgen dzenie koncentracji, zaburzenia osobowo- większa szansa całkowitego wylecze- deprivation terapy – ADT) określamy Blokadą androgenową ści i zdolności poznawczych, zmniejszenie nia. Należy zatem regularnie, raz do każde działanie prowadzące do zmniejsze- gęstości kości, zmniejszenie masy mięśnio- roku zgłaszać się do urologa w celu nia aktywności androgenów w komórkach wej i wzrost tkanki tłuszczowej. diagnostyki prostaty. Hospicjum Domowe Zespół Hospicjum Domowego ki paliatywnej na terenie Dzielnicy obejmuje wszechstronną opie- Praga Południe. Żeby pacjent ką pacjentów zmagających się mógł być objęty opieką paliatywną z codziennymi problemami zwią- i hospicyjną konieczne jest skiero- zanymi z postępującą, często nie- wanie od lekarza ubezpieczenia uleczalną chorobą. Wspiera rów- zdrowotnego. Pacjent, jego rodzi- nież ich bliskich. Podejmowane na lub opiekun powinien wyrazić działania mają na celu zapobieganie zgodę na piśmie. cierpieniu, leczenie bólu i innych Siedziba Hospicjum Domo- objawów choroby, a także udziela- wego znajduje się w ZLO przy nie pomocy w rozwiązywaniu pro- ul. Ostrołęckiej 4. blemów wraz ze wsparciem dla Wszelkie informacje można rodziny pacjenta. W Samodzielnym uzyskać od poniedziałku do piąt- Zespole Publicznych Zakładów ku w godzinach 8.00 - 20.00 na Lecznictwa Otwartego Warszawa miejscu, lub dzwoniąc pod nume- Praga Południe realizuje się świad- ry telefonów: 22 810-15-04; czenia zdrowotne w zakresie opie- 22 810-20-42 do 43 wew. 33; 90 G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 15 WARTO WIEDZIEĆ Wykrywacze raka: markery nowotworowe Większość z nas podświadomie boi się raka. Strach jest większy, jeśli ktoś w najbliższej rodzinie chorował na nowotwór. Tymczasem wystarczy zrobić proste badanie krwi, aby spać spokojniej. mgr Bożena Ziemiecka Markery nowotworowe, nazywa- nak niezbite dowody na to, że nie które również związany na przykład z bardzo ne także wskaźnikami nowotworowy- z markerów niemal w 100 proc. wska- poważnym stanem zapalnym wątroby, mi, to substancje chemiczne o zróżni- zują na określony nowotwór, np. marker trzustki czy nerek. Oznaczanie marke- cowanej budowie wytwarzane w tkan- PSA pozwala wykryć raka prostaty i to rów dość rzadko wykonuje się w celach kach organizmu. W zdrowych tkankach w bardzo wczesnej fazie rozwoju, kiedy profilaktycznych, gdyż tylko nieliczne jest ich bardzo mało. Kiedy jednak poja- inne badania nie mogą jeszcze nasunąć z nich (np. przy raku prostaty) są związa- wia się nowotwór, rusza ich produk- nawet takiego podejrzenia. ne z bardzo wczesnym stadium choroby. cja. Niektóre markery nowotworowe Coraz częściej lekarze zlecają ozna- Większość markerów w ilości wykrywal- występują w organizmie już w okresie czanie markerów osobom dziedzicznie nej pojawia się natomiast w chwili, gdy życia płodowego i osiągają dość wyso- obciążonym chorobami nowotworowy- nowotwór już na dobre zagnieździł się kie stężenia, ale później zanikają. U czło- mi. Takimi badaniami obejmuje się całe w organizmie. Wtedy można go również wieka dorosłego, w normalnych warun- rodziny. Umożliwia to wczesne rozpo- wykryć na podstawie USG, mammogra- kach, nie występują w ogóle lub w bar- częcie leczenia, pozwala wykryć i zapo- fii, cytologii, rezonansu magnetycznego, dzo niskich stężeniach. Przedostają się biec zagrożeniu na przykład rakiem: jeli- czy tomografii komputerowej. Markery do krwi i wraz z nią krążą w organi- ta grubego, piersi, jajnika. W Polsce jest odgrywają za to bardzo ważną rolę zmie. Mogą przyjmować postać antyge- już kilka ośrodków, które specjalizują się w terapii nowotworów. Po usunięciu nów, białek, enzymów lub hormonów. w takich badaniach. Największe osiągnię- guza chory przed każdą wizytą kontrolną Wzrost stężenia markerów może, lecz cia mają kliniki w Szczecinie, Poznaniu u onkologa robi badania poziomu mar- nie musi świadczyć o toczącym się pro- i Gliwicach. kerów. Jeśli jest on podwyższony, wia- cesie nowotworowym. oznacza domo, że proces nowotworowy nadal zostały się z pobranej próbki krwi. To proste się toczy i mogą się pojawić przerzuty. odkryte ponad 40 lat temu. Pierwsze badanie można wykonać niemal w każ- Natomiast jeżeli utrzymuje się w nor- prace naukowe dowodziły, że każdy dym laboratorium. Ważna jest jednak mie lub spada - rozwój choroby został rodzaj guza ma charakterystyczną dla sie- nie tylko sama obecność markera we zatrzymany, a podczas operacji usunię- bie substancję markerową. Nieco póź- krwi, ale przede wszystkim jego ilość to cały guz. Wyraźne zmniejszenie ilości niej stwierdzono jednak, że jeden nowo- ponad dopuszczalną normę. Jeśli norma markerów widoczne jest po 4 - 8 tygo- twór może wydzielać kilka markerów. jest znacznie przekroczona, należy wie- dniach od zabiegu. Oznaczenie pozio- Co więcej - jeden rodzaj nowotworu dzieć, że nie zawsze oznacza to rozwój mu markerów pomaga też kontrolować może produkować markery charaktery- choroby nowotworowej. Podwyższony skuteczność stosowanej terapii, między styczne dla innych nowotworów. Są jed- poziom, niektórych markerów może być innymi przy czerniaku lub raku jajnika. Markery 16 nowotworowe Markery G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 nowotworowe WARTO WIEDZIEĆ Fundacja Dzieci Niczyje Rodzicielstwo to piękne, ale jednocześnie bardzo trudne zadanie, szczególnie na początku wchodzenia w rolę matki, czy ojca. Dlatego tak ważne jest, aby rodzice małych dzieci wiedzieli skąd mogą czerpać wiedzę, gdzie zwrócić się o pomoc, z kim porozmawiać o swoich trudnościach. Magdalena Kosicka Psycholog z Fundacji Dzieci Niczyje Krystyna Ziółkowska Koordynator do współpracy z Fundacją w programie „Dobry Rodzic- Dobry Start” Jak wszystkie początki, pierwsze mie- średnie dotarcie nie tylko do rodziców, ale zakładu mogą podpowiedzieć rodzico- siące i lata rodzicielstwa to czas najróżniej- również do profesjonalistów na co dzień wi, gdzie szukać wsparcia. We wszystkich szych trudności, dlatego warto skorzystać stykających się z racji zawodu z rodzi- publicznych przychodniach działających z programu „Dobry Rodzic - Dobry Start” nami małych dzieci. W ramach progra- na terenie dzielnicy Praga Południe można Fundacji Dzieci Niczyje. mu Fundacja Dzieci Niczyje, przy wspar- otrzymać bezpłatne materiały edukacyjne Fundacja Dzieci Niczyje istnieje już ciu Urzędu m.st. Warszawy, a zwłasz- dotyczące opieki nad małym dzieckiem. od 20 lat. Powstała w 1991 roku z ini- cza Biura Polityki Społecznej, współpra- Pielęgniarki w poradniach dziecięcych, cjatywy doktor Aliny Margolis - Edelman, cuje z Ośrodkami Pomocy Społecznej, na terenie SZPZLO Warszawa Praga która wcześniej założyła polską sekcję ZOZ-ami, Szpitalami Położniczymi, żłob- Południe, osoby zainteresowane kierują Medecins du Monde czyli Lekarzy Świata. kami, Klubami Mam już w ośmiu dzielni- do Praskiego Centrum Dziecka i Rodziny Od początku celem Fundacji była pomoc cach Warszawy. Do projektu przystępują prowadzonym przez FDN. dzieciom krzywdzonym i ich rodzinom. kolejne dzielnice. Koordynatorem do współpra- Wraz z biegiem lat Fundacja uruchamia- Praga Południe była pierwszą, która cy z Fundacją „w Programie „Dobry ła kolejne programy, aby odpowiadać na włączyła się w działanie programu i zde- Rodzic - Dobry Start” jest Pani Krystyna pojawiające się potrzeby dzieci i ich rodzi- cydowała się na promowanie idei dobre- Ziółkowska pielęgniarka pediatryczna ców, w tym również programy profilak- go rodzicielstwa. zatrudniona w ZLO ul. Saska 61. tyczne, których celem była ochrona dzie- Samodzielny Zespół Publicznych Lecznictwa Otwartego Wsparcie i Pomoc ci przed krzywdzeniem. W tym momen- Zakładów cie w ramach Fundacji Dzieci Niczyje Warszawa Praga Południe bierze udział W ramach programu „Dobry Rodzic- działa kilkanaście projektów, m.in. Telefon w programie „Dobry Rodzic - Dobry Dobry Start” rodzice dzieci w wieku Zaufania dla Dzieci i Młodzieży116111, Start” od 2007 roku. Pracownicy Zakładu od 0 do 3 lat mogą skorzystać z indy- Dziecko w Sieci (bezpieczeństwo dzie- uczestniczą w szkoleniach i konferencjach widualnych spotkań z psychologiem, ci i młodzieży w internecie), czy „Dobry organizowanych przez Fundację Dzieci wziąć udział w warsztatach umiejęt- Rodzic - Dobry Start”. Niczyje, nt. działań profilaktycznych ności rodzicielskich lub przyjść wraz Program „Dobry Rodzic - Dobry na rzecz ochrony małych dzieci przed z dzieckiem na zajęcia poświęcone Start” to program, który ma na celu krzywdzeniem. Zdobywana przez nich wspólnej zabawie. Wszystkie aktywno- wsparcie rodziców dzieci w wieku 0-3 wiedza pozwala lepiej zrozumieć sytuację ści są bezpłatne i odbywają się w sie- lata, którzy czują, że potrzebują pomo- rodziny i być bardziej uważnym na trud- dzibie Fundacji na ul. Walecznych 59 cy w pełnieniu swojej rodzicielskiej roli. ności, które mogą pojawić się w związ- w Warszawie. Więcej informacji na stro- Jednym z założeń programu jest bezpo- ku z wychowaniem dziecka. Pracownicy nie www.dobryrodzic.pl G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 17 WARTO WIEDZIEĆ Zwierzęta a zdrowie „Zwierzęta są jak lekarstwa, które nie posiadają skutków ubocznych.” Dr Edward Creagan - onkolog. mgr Bożena Pawłowska Zwierzęta towarzyszą człowiekowi od zawsze. Traktujemy je, jak kogoś bliskie- poprzez swoje zachowanie i cierpliwość, życie. poprawiają zdolności psychomotoryczne go, niemal członka rodziny. Budzą w nas Przy udziale zwierząt (tj.: psy, koty, osób niepełnosprawnych, z uszkodze- pozytywne emocje, szczególnie zwierzę- osły, świnki morskie, króliki, delfiny, papu- niami zmysłu wzroku czy słuchu, powo- ta młode, bo są takie milutkie i delikatne. gi) prowadzone są terapie lecznicze wśród dują że osoby o zachowaniach lękowych Dlaczego stają się nam bliskie ? - ponieważ dzieci i dorosłych. nabierają zaufania do otoczenia. są prawdziwie, bezgranicznie oddane. Dogo lub kyno-terapia – zajęcia Terapia z udziałem konia to hipoterapia, Czworonożny, fruwający czy pływający z udziałem przeszkolonych psów, uczą znana jest od XVI wieku. Metoda ta wspo- przyjaciel nadaje sens życiu, działa antyde- spontaniczności, serdeczności i zabawy, maga leczenie dzieci z Zespołem Downa, presyjnie, nie dopuszcza do pojawienia się zaś felinoterapia czyli terapia z udziałem autyzmem czy porażeniem mózgowym. smutku i przygnębienia. kotów, sprzyja rozwojowi mowy, prze- Kolejna delfinoterapia – jest terapią Zwierzęta dobrze wpływają na każ- łamaniu lęku, uczy koordynacji rucho- młodą, poznaną stosunkowo niedawno, dego bez względu na wiek. Przebywanie wej, pomaga budować więzi. Poza tym, od lat 80 - tych XX wieku. Dźwięki wyda- w dzieciństwie w obecności zwierząt mruczenie kota działa wyciszająco i łago- wane przez delfiny wywołują stan odprę- wyrabia większą wrażliwość na uczucia i dzi stresy. Dodatkowo dotykanie, głaska- żenia i zadowolenia. Delfiny uczą mowy postawy wobec innych ludzi, uczy samo- nie zwierzęcia uspokaja, spowalnia pracę dzieci autystyczne i z Zespołem Downa. dzielności, skłonności do dzielenia się, serca i obniża ciśnienie tętnicze krwi. tolerancji, szacunku dla istot żywych oraz Niejedna z osób opiekujących się kotem w naszych domach, szczególnie czerwo- odpowiedzialności. odczuła, że ułożenie się tego zwierzę- nych, odstresowuje i zwalnia pracę serca. Posiadanie rybek akwariowych Niejednokrotnie zwierzęta stają się cia na bolącym miejscu spowodowało Międzynarodowa Organizacja Zdrowia powiernikami ludzkich sekretów, trosk złagodzenie dolegliwości bólowej (ciepło oficjalnie uznaje pozytywny wpływ zwie- i kłopotów. Sprawiają, że człowiek starszy, i energia zwierzęcia łagodzi ból). Kot rząt na zdrowie ludzi, szczególnie w przy- niepełnosprawny uwierzy w siebie, nabie- wokół swego ciała neutralizuje elektro- padku choroby wieńcowej, łagodzenia rze przekonania, że jest komuś potrzebny. statycznie dodatnią, szkodliwą strefę oraz bólu, chorób psychicznych oraz geriatrii. Posiadanie zwierząt domowych odpromieniowuje organizmy poddane Żyją wśród nas osoby, uczulone na wymusza na jego właścicielach większe niekorzystnemu oddziaływaniu promie- zwierzęta. Naskórek, ślina, mocz, sierść wydatkowanie energii. Codziennie spa- niowania ziemi. Koty lubią przytulać się naszych pupili może być czynnikiem uczu- cery z psim pupilem czy zabawy z kotem do ludzi chorych, sprawiając im ulgę. lającym. Najbardziej alergizujące są: świn- to świetny sposób na aktywność fizyczną. Bezpośredni kontakt z kotem poprawia ki morskie (samce), koty, konie, chomiki, Osoby posiadające zwierzęta lepiej samopoczucie osób chorych i przyspiesza psy. Niebezpieczne dla alergika są również proces zdrowienia. ptaki i zwierzęta futerkowe. integrują się z otoczeniem, nawiązu- 18 hodowla zwierząt staje się sposobem na ją nowe znajomości, także rozwijają Konie jako zwierzęta posiadające Jeśli posiadamy w domu zwierzę, swoje zainteresowania. Niejednokrotnie niezwykłe właściwości terapeutyczne, na które członek rodziny jest uczulony G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 WARTO WIEDZIEĆ nie zawsze musi to oznaczać rozstanie Zwierzęta pełnią także rolę wycho- rymi przebywają. Przyuczane są do nie- z pupilem. Dlatego w tej sprawie należy wawczo - resocjalizacyjną. Znana jest sienia pomocy: przy poruszaniu się, ubie- skontaktować się z lekarzem specjalistą. metoda resocjalizacji tzw. farmy prowa- raniu, prowadzeniu osób słabo widzących Konieczne jest przestrzeganie następują- dzonej wśród trudnej młodzieży, która ma i niewidomych, przy podnoszeniu i poda- cych warunków: problemy wychowawcze. Młodzi ludzie waniu przedmiotów, zamykaniu i otwie- • zwierzę powinno przebywać opiekując się, na co dzień powierzony- raniu drzwi, wzywaniu pomocy, powiada- w pomieszczeniu innym mi im zwierzętami uczą się prawidłowych mianiu osoby niedosłyszącej o alarmie czy niż osoba uczulona, zachowań społecznych, odpowiedzialno- przybyciu osoby z zewnątrz. • mieszkanie należy często odkurzać, • sprzęty, z których zwierzę korzysta często uprzątać i myć, • osoba uczulona nie może mieć ści, okazywania emocji oraz samokontro- Znane są sytuacje, że zwierzęta li. Kształtują reakcje uczuciowe tj. opie- poprzez swoje instynktowne zachowa- kuńczość, troskliwość i przyjacielskość. nie ratują, życie swoim opiekunom. Psy, Zwierzę przez swoją bezwarunkową ptaki czy koty ostrzegają przed niebezpie- kontaktu ze zwierzęciem pod- akceptację człowieka staje się ich powier- czeństwem. czas zabiegów pielęgnacyj- nikiem, pomocnikiem i nauczycielem. nych i higienicznych, • zwierzę nie powinno wcho- Kto ma psa żyje dłużej, kto często Powrócę jeszcze do psów. Nie sposób głaszcze kota pozbawia się stresów, kto bowiem, pominąć ważnej roli tego zwie- hoduje rybki chroni się przed zaburzenia- dzić na fotele i kanapy, rzęcia jakim jest towarzyszenie i pomoc mi krążenia krwi. Dlatego nie strońmy od • osoba kontaktująca się ze na co dzień osobom niepełnosprawnym. kontaktu ze zwierzętami, przecież tak, jak Psy przewodnicy są uczone różnych one sami jesteśmy częścią wszechświata. umiejętności w zależności od potrzeb i od Dzięki tym stworzeniom zyskujemy, bo stopnia niepełnosprawności osób, z któ- stajemy się bardziej humanitarni, dosko- zwierzęciem powinna natychmiast umyć ręce. nalsi i zdrowsi. O Ł O S E NA W Po zbadaniu pacjenta lekarz oznajmia: - Jest Pan zdrów jak koń – Słucham ? - No… jest Pan zdrów jak ryba ! - Jasny gwint ! Nie wiedziałem, że trafiłem do weterynarza. *** Przychodzi pacjentka do otolaryngologa – lekarz pyta: - Czy miewa Pani kłopoty z nosem lub uszami ? - Bardzo często Panie doktorze odpowiada pacjentka. - A kiedy ? - Wtedy, gdy zakładam lub zdejmuję golf. *** Do gabinetu stomatologicznego wchodzi bardzo przerażony pacjent. - Tylko spokojnie, proszę się nie bać, nie będzie nic bolało - spokojnie mówi lekarz. - Nie pan nie gada bzdur. Ja też jestem dentystą. *** Małżeństwo przychodzi do dentysty lekarz pyta pacjentkę - ze znieczuleniem czy bez ? - Bez ! - odpowiada kobieta. - Brawo! to niespotykana odwaga – chwali lekarz, Na to żona do męża: - Widzisz kochanie, a teraz szybciutko wskakuj na fotel ! *** W środku nocy pielęgniarka budzi pacjenta. - Co się stało ? - pyta zaspany pacjent - Zapomniał Pan zażyć tabletki nasenne. *** Przychodzi mama z Jasiem do pielęgniarki i mówi: - Niech mi Pani coś poradzi, dzieci w szkole mówią, że Jasio śmierdzi. Pielęgniarka dokładnie ogląda pacjenta na koniec pyta Jasia, - Jasiu czy ty zmieniasz skarpetki ? - No pewnie ! Z lewej nogi na prawą, a z prawej na lewą. G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 19 WARTO WIEDZIEĆ Zwyczaje Wielkanocne u naszych europejskich sąsiadów. W tradycjach większych uroczystości świata chrześcijańskiego dają się zauważyć dwa trendy: jeden - czysto religijny, chrześcijański; drugi - ludowy, pogański. Bardzo często trudno je rozróżnić, gdyż oba uświęcił swoją powagą Kościół nadając im chrześcijańską treść. mgr Bożena Ziemiecka Już w 591 roku papież i przyjaciół decyduje się na emigrację, Dla Szwedów najważniejszą częścią wysyłając dlatego tym razem pragnę przedstawić Świąt jest Wielki Piątek, także i tu stanowi misjonarzy, aby głosili wiarę w Chrystusa - krótki przegląd tradycji wielkanocnych dzień wolny od pracy. Charakterystycznym zalecał, aby mieli oni na uwadze zwyczaje w innych krajach Europy. elementem jego spędzania jest spożywanie Grzegorz Wielki - mieszkańców, by nie niszczyli ich świątyń, a zamieniali je na kościoły, aby nie zabraniali obchodzenia uroczystości i składania ofiar, lecz starali się zamieniać ich obrzędy na uczty religijne dla chwały Boga. potraw z łososia. Oryginalny, pochodzący Ostern – Wielkanoc w Niemczech Wielki Czwartek w jeszcze ze średniowiecza, jest zwyczaj wczesnego wstawania i ściągania kołdry Niemczech nazywany jest Zielonym Czwartkiem, razy nazwy a to dlatego, że właśnie tego dnia Niemcy temu kawalerowie „chłostali" gałązkami i zwyczaje pozostały, podnosząc już tylko malują jajka na charakterystyczny zielony niezamężne dziewczyny. urok i bogactwo chrześcijańskich świąt. kolor. Piątek nie jest w Niemczech dniem Wszystko zlało się w jedną wielką kościelną postu, natomiast częścią tradycji kulinarnej uroczystość. tego dnia jest ryba i jaja w kwaśnym Wielkanoc w Czechach to przede sosie. Pozostałe zwyczaje są podobne do wszystkim tradycja pisanek, judaszy (ciastka naszych. z drożdżowego ciasta, przypominające Stare pogańskie obrządki, I tak bardzo stary obrzęd topienia, wyrzucania bądź palenia kukły, wyobrażającej zimę, powraca odnowiony w obrzędowości świąt wielkanocnych jako brzozową gałązką. Kilkaset lat CZECHY biblijnego Judasza, podaje się je z miodem), Wielkanoc w Szwecji unicestwienie Judasza. drewnianych figurek czy rózg. W Niedzielę Oryginalnym szwedzkim zwyczajem Palmową nie święci się palm tylko bazie. wielkanocnym są wizyty dzieci przebranych Czesi wprowadzają także kolory dla nazw Postem, w czasie którego zima walczy za odziane dni, są to m.in. poniedziałek niebieski z wiosną - były zawsze dla Polaków w chustki i długie suknie z pomalowanymi (Modré pondelí), wtorek żółty (Žluté najcudowniejszym symbolem zwycięstwa buziami życzą wszystkim glad posk, tj. úterý), środa czarna (Cerná streda), dobra nad złem, prawdy nad kłamstwem, Wesołej Wielkanocy i zostają obdarowane czwartek zielony (Zelený ctvrtek), sobota ducha nad materią. Dlatego, też Wielkanoc smakołykami lub drobnymi pieniędzmi. biała (Bílá sobota).”Wielkim” jest tylko Święta te - poprzedzone Wielkim w Polsce obchodzono zawsze niezwykle czarownice. Tradycja ta Maluchy pochodzi z czasów, uroczyście i hucznie. Rodzime zwyczaje w których wierzono, iż w Wielki Czwartek znamy bardzo dobrze, a jak jest z naszą czarownice zlatywały się na miotłach, aby wiedzą o sposobie spędzania Świąt na Łysej Górze spotkać diabła. Próbowano Wielkanocnych w innych krajach? Ma to szczególne znaczenie w czasach, gdy tak wielu członków naszych rodzin 20 ze śpiącej jeszcze osoby, aby zadać G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 piątek. WŁOCHY Symbolem włoskiej Wielkanocy je przestraszyć paleniem ognisk, do dziś jest baranek. Nasze tradycje związane w zachodniej części kraju w czasie Wielka- ze nocy pali się ognie i strzela petardami. polewaniem święceniem wodą pokarmów, w czy świąteczny WARTO WIEDZIEĆ poniedziałek nie są tam zupełnie znane. popularnością procesje W Poniedziałek Wielkanocny nie tylko Charakterystycznym elementem cieszą się dla organizowane przez bractwa religijne oblewa się wodą, ale również bije rózgami Włoch jest placek wielkanocny zwany z Sewilii. Całości została nadana mroczna dla colomba – co oznacza gołębica. Jest to oprawa, Smagnięta rózgą lub oblana wodą panna, niezwykle puszysta babka drożdżowa w charakterystyczne szaty pokutnicze obdarowywała posypana cukrem pudrem, która swój zwane sanbenito snują się ulicami miasta wypiekami i pisankami. niezwykły smak zawdzięcza dużej ilości w ciszy i skupieniu, które panują nad jajek i bakalii. W smaku przypomina miastem aż do Wielkiej Soboty. nieco nasze baby wielkanocne, jednak To wszyscy jednak nie uczestnicy jedyne ubrani zdrowia, najczęściej dziewczęta. chłopca domowymi W Polsce Wielki Piątek jest normalnym dniem pracy. Chociaż czasami dyskutuje tradycje się, czy to zmienić zwłaszcza, że różni się od naszego ciasta wyglądem kultywowane w tej części Półwyspu w kilkunastu krajach Europy, m. in. w: – przypominać ma bowiem lecącego Iberyjskiego. W gminie San Vicente de la Szwecji, ptaka. W poniedziałek wielkanocny zwany Sonsierra w La Rioja po dziś dzień zbierają Irlandii, Portugalii, Niemczech, Wielkiej Pasquetta - większość Włochów wyjeżdża się picaos, biczujący się pokutnicy. Z kolei Brytanii z rodziną lub znajomymi na Południe, by dla obchodów Wielkiego Tygodnia na uroczysty spędzić trochę czasu na łonie natury. Tego północy Hiszpanii charakterystyczny jest rodzimych tradycji wyróżniających nas dnia, w niektórych miastach odbywają dźwięk bębnów, które zwiastują nadejście na się tradycyjne imprezy np. we Florencji świąt. W aragońskim miasteczku Teruelu należy zwyczaj święcenia pokarmów atrakcją wielkanocnego tle Danii, Finlandii, jest to i wolny innych dzień od krajów Hiszpanii, wyjątkowo pracy. Do europejskich poniedziałku rozlegają się one już w Wielki Czwartek w Wielką Sobotę oraz polewanie się wodą są fajerwerki strzelające ze specjalnego przez całą noc, w trakcie której cała okolica w Lany Poniedziałek. Typowym polskim rydwanu ciągniętego przez białe woły – dosłownie zamiera. wielkanocnym przysmakiem są mazurki, zwyczaj ten zwany scoppio del carro sięga wypraw krzyżowych, a praktykowany jest do dziś. HISZPANIA DANIA które właściwie poza granicami naszego kraju nie są spotykane. W Danii podczas okresu Wielkanocy W Polsce znamy święto Wielkiej Nocy pojawia się zwyczaj wysyłania listów pod nazwą wskazującą bezpośrednio „Teaser” na kilka tygodni przed Wielkanocą. na celebrację dnia, w którym Listy są anonimowe, często zawierają zmartwychwstał Jezus Chrystus. W krajach nacisk poezję (coś na wzór walentynek). Do listu angielskojęzycznych kładzie się na obchody Wielkiego Piątku dołączony jest przebiśnieg. Jeżeli odbiorca jednak pod nazwą "Easter". Określenie i wspomnienie śmierci Chrystusa, niż na zgadnie od kogo jest ten list dostaje to wywodzi się najprawdopodobniej samą Wielkanoc. Dlatego, składając komuś w nagrodę jajka Wielkanocne. od imienia pogańskiej bogini Eostre. Wielu może zdziwić fakt, iż w takim kraju jak Hiszpania większy życzenia świąteczne, możemy spotkać się ze sporym zdziwieniem, ponieważ SŁOWACJA funkcjonuje ono "Wielka Matka" lub "Wspaniała Matka" była opiekunką Saksonów, ludu Północnej Europy. Obchody świąt wiosennych Hiszpanie nie mają tego w zwyczaju. Niedziela Palmowa na Słowacji zwana Sama niedziela wielkanocna to oczywiście jest niedzielą kwiatową. Święci się wtedy w wielu miejscach na świecie miały związek dzień pełen radości. Miejscowości takie bazie, które później przyczepiane są np. nie tyle z bóstwami pogańskimi, a później jak Valcarlos, Sewilla słyną z barwnych przy wejściu do domu, ma to chronić ze zmartwychwstaniem Chrystusa, co i uroczystych pokazów tanecznych, a także przed nieszczęściami. Dobremu chowaniu z uczczeniem równonocy wiosennej. niezliczonej ilości kwiatowych dekoracji. się zwierząt służy m.in. przepędzanie Jednak Hiszpanie najbardziej zasłynęli na świecie procesjami i misteriami pasyjnymi. Z roku na rok ściągają one bydła przez łańcuch położony na ziemi lub podanie im do jedzenia chleba i jajek, by były zdrowe. coraz więcej turystów chcących wziąć udział w widowiskach upamiętniających męczeństwo i śmierć Jezusa. W zależności od regionu, odbywają się one według odmiennego scenariusza. Największą G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 21 KRZYŻÓWKA ROZRYWKA KRZYŻÓWKA ropień pod paznokciem polska wokalistka… Lipnicka Organizacja organizmy Paktu połączone Północnoatlanty zależnościami ckiego PACJENTA na nogach taternika duży garnek Tanzańska wyspa na Oceanie Indyjskim zaleta kraina herbaty 16 łączy metal domowe zwierzę dyscyplina sportowa 8 ciąg zdarzeń w filmie 1 niestosowny postępek człowiek nieugięty, surowy podpórka do pnączy 10 Wschodni Półwysep Rosyjski roślina trójlistna,sym bol szczęścia niezamożny gmina w woj.łódzkim 3 popularna droga z Krakowa do Zakopanego osad z kryształów lodu główna część pucharu wąż dusiciel zbiornik wodny 13 ...Weneda tragedia J. Słowackiego 7 bóstwo opiekuńcze faraonów polecenie zabraniające czegoś 9 2 cytat Cezara veni,vidi,…. utwór religijny okrągły z kwiatami w ogrodzie 17 nieudolnie namalowany obraz 11 stopień wojskowy inaczej skupiska 6 duża jaszczurka silne uczucie wywołane jakąś sytuacją kawa zbożowa sztuczny satelita Ziemi obchodzi imieniny 9 XI 14 inaczej zamiennik leku inaczej lunatyk 12 rodzaj komizmu do ej sytuacji niejedna w życiu aktora gwiezdny grupa piłkarska związany pęk zżętej słomy bezwolny, bezmyślny olbrzym 5 4 rzemieślnik wyrabiający zbroje Rozwiązanie krzyżówki: 1 2 3 14 młody mężczyzna badanie składu chem. wysuszone owoce skała osadowa 22 nazwa rosyjskiej inaczej dystans rzeki 100 metrów na porannej trawie 18 rzecz odpowiadająca innej zamieszkany obszar terytorialny 15 16 4 5 17 18 G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 6 15 7 8 9 10 11 12 13 WYKAZ PLACÓWEK ZLO 1 2 ADRES Saska 61 Grochowska 339 PORADNIE PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ internistyczna pediatryczna internistyczna pediatryczna PORADNIE SPECJALISTYCZNE endokrynologiczna, gruźlicy i chorób płuc, gastroenterologiczna, dermatologiczna, ginekologiczno-położnicza, alergologiczna dla dzieci rehabilitacji, ginekologiczno-położnicza stomatologiczna NUMERY TELEFONÓW Centrala: 22 617-30-01 do 04 Rejestracja ogólna: 22 617-67-33, 22 617-67-07 Por. D: Por. K: 22 617-67-34 22 617-36-39 Sekretariat: 22 617-14-95 Rejestracja: 22 870-43-83 Por. D: 22 810-21-11 Stomatologia: 22 870-15-80 3 Ateńska 4 internistyczna - Rejestracja: 22 617-32-96 4 Zamieniecka 73 internistyczna Pielęgniarska Opieka Długoterminowa Rejestracja: 22 610-72-52 POD: 22 610-45-05 neurologiczna okulistyczna otolaryngologiczna leczenia bólu Hospicjum Domowe Centrala: 22 810-20-42 do 43 Por. D: 22 810-45-91 Por. D: 22 810-45-91 Rejestracja: 22 810-33-73 Sekretariat: 22 810-79-43 Bakteriologia: 22 813-09-45 Hospicjum Domowe: 22 810-15-04 22 810-20-42 do 43 wew. 33, 90 Centrala: 22 671-24-71 22 671-24-17 22 673-39-92 Rejestracja: Por. D: Por. K: 22 673-81-66 22 671-24-63 22 671-23-08 Sekretariat: 22 613-56-41 5 6 Ostrołęcka 4 Abrahama 16 internistyczna pediatryczna internistyczna pediatryczna Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna* chirurgia ogólna diabetologiczna kardiologiczna urologiczna rehabilitacji ginekologiczno-położnicza 7 Ostrzycka 2/4 internistyczna - Rejestracja: 22 813-27-11 8 Sygietyńskiego 3 internistyczna pediatryczna - Rejestracja: Por. D: 22 810-04-42 22 810-09-30 9 Kickiego 24 internistyczna reumatologiczna urazowo - ortopedyczna ginekologiczno-położnicza leczenia bólu Poradnia Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży Centrala: 22 810-54-14 22 810-24-91 22 810-25-95 Rejestracja: 22 810-41-71 Sekretariat: 22 810-24-59 PZP: 22 810-44-36 Rejestracja PZP: 22 617-56-82 Oddział: 22 617-41-34 Centrala: 22 810-20-42 10 11 Gruzińska 6 Korytnicka 42/44 - - Poradnia Zdrowia Psychicznego dla dorosłych Oddział Dzienny Psychiatryczny stomatologiczna UWAGA Od 1 marca 2011 r. nastąpiły zmiany. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej Zespołu: www.szpzlo.praga-pld.pl * Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna czynna codziennie w godz. 18:00 - 8:00, sob.-niedz. i święta całodobowo. Adres i numer telefonu: ZLO ul. Abrahama 16, tel: 22 671 22 56. G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1 23 Program profilaktyki raka szyjki macicy Program profilaktyki chorób układu krążenia Program profilaktyki gruźlicy Proponujemy badania Program skierowany jest do osób, Adresowany jest do osób dorosłych, cytologiczne, dla kobiet w wieku które: w bieżącym roku kalendarzo- które nie chorowały na gruźlicę, ale 25-59 lat * zamieszkałych na tere- wym ukończyły 35,40,45,50 lub 55 miały kontakt z osobami chorymi nie województwa mazowieckiego, lat i w ciągu ostatnich 5 lat nie korzy- na gruźlicę; do osób bezdomnych, które w okresie ostatnich 3 lat nie stali z badań wykonywanych w ra- bezrobotnych, niepełnosprawnych, uczestniczyły w w/w programie lub mach w/w. programu oraz nie mia- obciążonych długotrwałą chorobą, otrzymały pisemne wskazanie od le- ły wcześniej rozpoznanej choroby uzależnionych od: tytoniu, alkoholu, karza do wykonania badania za 12 układu krążenia. narkotyków. bezpłatne miesięcy. Warunkiem uczestnictwa w w/w W pakiecie badań znajdują się: po- programie jest wypełnienie pisem- Zapraszamy do ZLO miary ciśnienia tętniczego krwi, ba- nego oświadczenia, że w ciągu przy ul. Saskiej 61 danie poziomu cholesterolu całko- ostatnich 24 miesięcy uczestnik pro- tel.: 22 617 68 86 witego, HDL, LDL, trójglicerydów, gramu nie podlegał badaniu ankie- glukozy oraz określenie BMI. Le- towemu pielęgniarki poz w ramach Warunkiem uczestnictwa w progra- karz poz przeprowadza wywiad na profilaktyki gruźlicy (także u innych mie jest posiadanie aktualnego do- podstawie ankiety zgodnej z Kar- świadczeniodawców). wodu ubezpieczenia. Prosimy o tą Badania Profilaktycznego oraz Osoby zainteresowane proszone przyniesienie ostatniego wyniku ba- ocenia czynniki ryzyka zagrożenia są o zgłoszenie się do pielęgnia- dania cytologicznego. chorobami układu krążenia. rek środowiskowych - rodzinnych * przy określeniu wieku bierze się pod uwa- Zapraszamy pacjentów zadeklaro- przy ul. Abrahama 16, ul. Saskiej 61, gę rok urodzenia wanych do lekarzy poz ul. Kickiego 24, ul. Sygietyńskiego w naszych placówkach: 3, ul. Ateńskiej 4, ul. Zamienieckiej przy ul. Abrahama 16, ul. Saskiej 61, 73, ul. Ostrołęckiej 4, ul. Ostrzyckiej ul. Kickiego 24, ul. Sygietyńskiego 2/4, ul. Grochowskiej 339 w następujących przychodniach: 3, ul. Ateńskiej 4, ul. Zamienieckiej 73, ul. Ostrołęckiej 4, ul. Ostrzyckiej 2/4, ul. Grochowskiej 339
