Urlop wypoczynkowy dla nauczycieli oddziałów przedszkolnych

VI kadencja
opis sprawy
Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia ministra na interpelację nr 1047
w sprawie urlopu wypoczynkowego dla nauczycieli oddziałów przedszkolnych utworzonych przy szkołach
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pani poseł Agnieszki Hanajczyk z dnia 4 lutego 2008 r., Nr SPS-023-1047/08, w sprawie urlopu wypoczynkowego dla nauczycieli oddziałów przedszkolnych
utworzonych przy szkołach podstawowych uprzejmie przedstawiam następujące wyjaśnienia:
I. Zgodnie z art. 14 ust. 3 i 4 oraz art. 14a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne
w przedszkolu lub w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej. Zapewnienie warunków do odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci 6-letnie jest zadaniem własnym gminy. W celu
realizacji tego zadania rada gminy obowiązana jest ustalić sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, tak aby wszystkie dzieci 6-letnie zamieszkałe na
obszarze gminy miały możliwość spełniania tego obowiązku.
W myśl przepisu § 5 ust. 1 ramowego statutu publicznego przedszkola stanowiącego załącznik Nr 1 do rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola
oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późń. zm) oddział przedszkolny obejmujący dzieci w zbliżonym wieku, z uwzględnieniem ich potrzeb, zainteresowań, uzdolnień, rodzaju i stopnia niepełnosprawności, jest
podstawową jednostką organizacyjną przedszkola. Równocześnie przepis art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty stanowi jednoznacznie, że struktura organizacyjna szkoły podstawowej obejmuje klasy
I-VI.
Usytuowanie oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej nie oznacza zatem, że oddział ten staje się integralną jednostką tej szkoły. Konkluzja taka wynika nie tylko z powołanych wyżej przepisów dotyczących organizacji
przedszkoli, oddziałów przedszkolnych i szkół podstawowych. Potwierdzają to również regulacje dotyczące kwestii merytorycznych, w szczególności realizowanego programu, organizacji pracy i tygodniowego obowiązkowego
wymiaru zajęć nauczycieli pracujących z grupami dzieci 6-letnich.
Niezależnie od tego, czy oddział dla sześciolatków zorganizowany został w przedszkolu, czy w szkole podstawowej, obowiązany jest realizować program wychowania przedszkolnego - zgodnie z podstawą programową
wychowania przedszkolnego dla przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych stanowiącą załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458, z późn. zm.). Stosowną regulację w tym zakresie zawiera § 5 ust. 6 ramowego statutu publicznej
szkoły podstawowej stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z
późń. zm), w myśl którego oddziały przedszkolne tworzone w szkołach podstawowych realizują program wychowania przedszkolnego.
Organizację pracy oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej określają zatem te same regulacje, co organizację przedszkola, tj. przepisy ramowego statutu publicznego przedszkola stanowiącego załącznik nr 1 do
powołanego wyżej rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.
W myśl przepisu § 10 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ramowego statutu publicznego przedszkola przedszkole funkcjonuje przez cały rok szkolny, z wyjątkiem przerw ustalonych przez organ prowadzący na wniosek dyrektora przedszkola i
rady przedszkola. Oznacza to, że w organizacji pracy przedszkola nie są przewidziane zimowe i letnie ferie szkolne i zalicza się je do tzw. placówek nieferyjnych.
Jak wynika bezspornie z powołanych wyżej przepisów, taka sama zasada obowiązuje także w przypadku organizacji pracy oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej. Przyjęcie, iż praca w takim oddziale przedszkolnym
może być zorganizowana w trakcie roku tak jak praca w szkole podstawowej, tj. z zachowaniem przerwy w okresie ferii letnich i zimowych, prowadziłoby w konsekwencji do pogorszenia warunków kształcenia i wychowania w
porównaniu z oddziałami dla dzieci 6-letnich w przedszkolach. Realizacja takiego samego materiału zgodnie z podstawą programową odbywałaby się bowiem w znacznie krótszym czasie, co uznać należy za niedopuszczalne
zarówno ze względów merytorycznych, jak i z punktu widzenia higieny pracy umysłowej dzieci pozostających na takim samym etapie rozwoju psychoruchowego.
II. Odpowiednio do wskazanych wyżej przepisów, z których dla oddziału przedszkolnego wynikają odrębne regulacje odnośnie zadań i organizacji pracy aniżeli dla szkoły podstawowej, w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta
Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) ustawodawca odrębnie określił status nauczycieli pracujących z grupami dzieci 6-letnich. Zgodnie bowiem z art. 42 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela tygodniowa liczba
godzin obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych dla nauczycieli przedszkoli i innych placówek przedszkolnych pracujących z grupami dzieci 6-letnich wynosi 22 (lp. 2 w tabeli). Tak więc
niezależnie od tego, czy oddział przedszkolny usytuowany jest w przedszkolu, czy też w szkole podstawowej, tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych nauczyciela jest taki sam.
Warto podkreślić, iż, zgodnie z wolą ustawodawcy jest on wyższy aniżeli tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli szkół podstawowych, który wynosi 18 godzin (lp. 3 w
tabeli w art. 42 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela).
Bezspornie wymagania kwalifikacyjne dla nauczyciela prowadzącego zajęcia z grupą dzieci 6-letnich są takie same bez względu na usytuowanie oddziału przedszkolnego. W art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy Karta Nauczyciela
ustawodawca przesądził bowiem jednoznacznie, iż stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia
nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje.
Stosownie do postanowień art. 10 ust. 1 i art. 14 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako odrębnej jednostki
organizacyjnej - w zespole szkół na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Akt mianowania i umowa o pracę powinny w szczególności określić stanowisko i miejsce pracy, a w przypadku zatrudnienia w zespole szkół - także
typy (rodzaje) szkół w zespole, w których pracuje nauczyciel.
W myśl art. 3 pkt 2 ustawy Karta Nauczyciela ilekroć w ustawie jest mowa o szkołach bez bliższego określenia, rozumie się przez to przedszkola, szkoły i placówki oraz inne jednostki organizacyjne wymienione w art. 1 ust. 1 i
1a, a także odpowiednio ich zespoły. Przy nawiązywaniu stosunku pracy z nauczycielem oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej mogą pojawić się wątpliwości, ponieważ wśród jednostek
organizacyjnych zatrudniających nauczycieli w ustawie Karta Nauczyciela nie wymienia się oddziału przedszkolnego. Analogiczny problem pojawia się przy ustalaniu uprawnień nauczyciela takiego oddziału do wymiaru i sposobu
wykorzystywania urlopu wypoczynkowego.
Zgodnie z art. 64 ust. 1 i 3 ustawy Karta Nauczyciela nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym
okresowi ferii i w czasie ich trwania. Natomiast nauczycielom zatrudnionym w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie
ustalonym w planie urlopów.
W tej sytuacji zachodzi wątpliwość co do wymiaru i sposobu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego przez nauczycieli oddziałów przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych. Ponieważ jednak - jak wskazano
wyżej - praca oddziału przedszkolnego powinna być zorganizowana w taki sam sposób jak praca przedszkola, a więc bez ferii szkolnych, do nauczycieli takiego oddziału należy stosować przepisy ustawy Karta Nauczyciela
odnoszące się do nauczycieli przedszkoli. W przeciwnym razie nastąpiłoby nieuzasadnione zróżnicowanie uprawnień pracowniczych nauczycieli o takich samych wymaganiach kwalifikacyjnych i wykonujących taką samą pracę,
przy czym kryterium różnicującym byłoby usytuowanie oddziału dla dzieci 6-letnich: w przedszkolu lub w szkole podstawowej.
Niezależnie od powyższego należy podzielić opinię o konieczności przeprowadzenia kompleksowej analizy statusu nauczycieli prowadzących zajęcia z grupami dzieci 6-letnich, zwłaszcza w kontekście projektowanego
obniżenia wieku szkolnego. Umożliwi to przyjęcie rozstrzygnięć niebudzących wątpliwości interpretacyjnych.
Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, uprzejmie proszę Pana Marszałka o ich przyjęcie.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Krystyna Szumilas
Warszawa, dnia 3 marca 2008 r.