egzekucja prawa od właścicieli nieruchomości

Projekt pn.
„Bliżej śmieci – dalej od nieporządku”
Seminarium
„ZARZĄDZANIE GOSPODARKĄ ODPADAMI W GMINIE – GDZIE JESTEŚMY?”
Egzekucja prawa
w zakresie wdrażania nowego modelu
gospodarowania odpadami komunalnymi
mgr Jadwiga Zonenberg
RCEE w Płocku, 7 czerwca 2013 r.
Ustawa z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach
j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 391 z późn. zm.
Główne podmioty nowego systemu

Gminy/związki gmin

Właściciele nieruchomości

Przedsiębiorcy odbierający odpady

RIPOK i inne instalacje
Nadzór wg. nowego systemu

Każdy podmiot ma określone ustawą uprawnienia
i obowiązki.

Każdy podmiot ma określone prawem granice
kompetencyjne.

Prawo określa: kto, kogo i w jakim zakresie
nadzoruje oraz przy użyciu jakich środków
nadzorczych.
Mapa nadzoru
Kto
Kogo
WOJEWODA
RADY GMIN
Środki nadzoru określone ustawą o samorządzie
gminnym
RIO
RADY GMIN
Środki nadzoru określone ustawą o RIO
WÓJT GMINY/
burmistrz/prezydent miasta
WIOŚ
MARSZAŁEK
WOJEWÓDZTWA
WŁAŚCICIELI
NIERUCHOMOŚCI
Środki egzekucyjne
Obowiązki pieniężne
- wszystkie środki egzekucyjne
(za wyjątkiem egzekucji z nieruchomości)
Obowiązki niepieniężne
- grzywna w celu przymuszenia lub
- wykonanie zastępcze.
PRZEDSIĘBIORCÓW
ODBIERAJĄCYCH ODPADY
Kary pieniężne określone w UCPG
GMINY
Kary pieniężne określone w UCPG
GMINNE JEDNOSTKI
ORGANIZACYJNE
Kary pieniężne określone w UCPG
RIPOK
Kary pieniężne określone w UCPG
RIPOK
WÓJTA GMINY
Kary pieniężne określone w UCPG
EGZEKUCJA PRAWA
PRZEZ
WÓJTA/
BURMISTRZA/
PREZYDENTA MIASTA
EGZEKUCJA PRAWA
OD WŁAŚCICIELI NIERUCHMOŚCI
Ważne pojęcia
„mieszkaniec”

W UCPG definicji brak.

Wg definicji ustawowej „odpadów komunalnych” –
„mieszkańcem” jest osoba wytwarzająca odpady komunalne
w gospodarstwie domowym (w swoim miejscu zamieszkania).
Ważne pojęcia
„gospodarstwo domowe”

W UCPG definicji brak.

Wg ustawy z 14.03.2011 r. o narodowym spisie powszechnym
(art. 2 pkt 2):
„gospodarstwo domowe” – rozumie się przez to wszystkie osoby
spokrewnione lub niespokrewnione zamieszkałe w danym mieszkaniu,
utrzymujące się lub nieutrzymujące się wspólnie”.
Ważne pojęcia
„miejsce zamieszkania”

W UCPG definicji brak.

Wg rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 763/2008
z 9.07.2008 r. w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań
(art. 2 pkt d):
„miejsce zamieszkania” – oznacza miejsce, w którym osoba zazwyczaj spędza
czas przeznaczony na odpoczynek, niezależnie od czasowych nieobecności
związanych z wypoczynkiem, urlopem, odwiedzinami u przyjaciół i krewnych,
interesami, leczeniem medycznym lub pielgrzymkami religijnymi”.
Ważne pojęcia
„właściciel nieruchomości”

UCPG rozszerza pojęcie „właściciela nieruchomości”.

Przez „właściciela nieruchomości” – rozumie się także:
współwłaścicieli,
użytkowników wieczystych,
jednostki organizacyjne,
osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu,
inne podmioty władające nieruchomością
(art. 2 ust. 1 pkt 4).
Mieszkańcy budynków wielomieszkaniowych
Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi,
w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela
nieruchomości obciążają:

osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną
w rozumieniu przepisów ustawy o własności lokali (np. zarząd spółdzielni, zarząd wspólnoty)
lub

właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany.
Relacje formalne
MIESZKANIEC
UCPG
WŁAŚCICIEL
MIESZKANIEC
MIESZKANIEC
WÓJT
MIESZKANIEC
Relacje formalne c.d.

Ustawodawca adresuje przepisy do właścicieli nieruchomości.

Obowiązkami obarczył tylko właścicieli nieruchomości, a nie poszczególnych mieszkańców
(wytwórców odpadów).

Tylko od właścicieli będzie egzekwowane prawo.

To właściciel, a nie mieszkaniec, składa deklarację.

To właściciel decyduje w imieniu mieszkańców czy będzie segregował odpady.

Ustawodawca nie uregulował obszaru pomiędzy właścicielami a mieszkańcami (wytwórcami odpadów).

Obydwie strony nie mają wsparcia prawnego w kształtowaniu wzajemnych relacji.

Z jednej strony - właściciel musi sam wyegzekwować od poszczególnych mieszkańców obowiązki,
które ustawodawca nałożył na niego, musi sam wyegzekwować od nich segregację odpadów,
jeżeli tak oświadczył w złożonej deklaracji.

Z drugiej strony – mieszkańcy nie mają formalnego prawa głosu – są niejako „ubezwłasnowolnieni”.
Ustawodawca pozbawił mieszkańców prawa wypowiadania się w sprawie segregacji odpadów.
Skutki powyższych regulacji będą szczególnie widoczne w budynkach wielolokalowych,
gdzie za mieszkańców decyduje zarząd wspólnoty.
EGZEKUCJA PRAWA
OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI
Wójt gminy egzekwuje obowiązki:
 od
właścicieli nieruchomości zamieszkałych przez mieszkańców:
-
wyposażenia nieruchomości w pojemniki do zbierania odpadów oraz utrzymywania ich w odpowiednim
stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, chyba że gmina przejmie te obowiązki w zamian za opłatę,
-
złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami,
-
zbierania odpadów w sposób zdeklarowany w deklaracji oraz określony w regulaminie,
-
uiszczania opłaty w terminach i w sposób określony uchwałą rady gminy
 od
właścicieli nieruchomości niezamieszkałych przez mieszkańców:
-
wyposażenia nieruchomości w pojemniki do zbierania odpadów oraz utrzymywania ich w odpowiednim
stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym,
-
zbierania odpadów w sposób określony w regulaminie,
-
zawarcia umowy na odbiór odpadów komunalnych z uwzględnieniem uchwały rady gminy w sprawie górnych
stawek opłat,
-
okazywania, na żądanie, umowy i dowodów uiszczania opłat za usługę odbioru odpadów komunalnych,
EGZEKUCJA PRAWA
OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI
NARZĘDZIA EGZEKWOWANIA PRAWA:

kontrola stosowania przepisów ustawy (wg. art. 379 i art. 380 Poś z ewentualnym udziałem Policji),

decyzje podatkowe (wg. Ordynacji podatkowej),

decyzje administracyjne (wg. Kpa),

egzekucja opłaty za gospodarowanie odpadami (wg. ustawy o postępowaniu egz. w administracji),

wniosek o wszczęcie przez naczelnika urzędu skarbowego egzekucji innych świadczeń
pieniężnych np. opłaty za odbieranie odpadów, kar pieniężnych nałożonych na przedsiębiorców,

egzekucja świadczeń niepieniężnych orzeczonych decyzjami administracyjnymi,

wystąpienie o ukaranie karą grzywny w razie nie wykonywania obowiązków ustawowych
lub zbierania odpadów w sposób niezgodny z regulaminem (art. 10 ust. 2 i 2a UCPG),
DECYZJE ADMINISTRACYJNE
wydawane w wyniku procedury administracyjnej
wg. ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
(j.t. Dz. U. z 2013 r. poz. 267)

art. 5 ust. 7

art. 6 ust. 7, 8 i 9

art. 6 ust. 10

art. 9zb ust. 1
(dot. obowiązku o charakterze niepieniężnym)
(dot. opłaty za odbieranie odpadów komunalnych)
(dot. opłaty za odbieranie odpadów komunalnych).
(dot. kar pieniężnych dla przedsiębiorców odbierających odpady
komunalne).
DECYZJE PODATKOWE
wydawane w wyniku procedury podatkowej
wg. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa
(j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.)

art. 6o oraz 6q
(dot. opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi)

art. 6p oraz 6q
(dot. zaległości z tyt. opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi)
ORZECZNICTWO
Lp.
Podstawa prawa
materialnego
Podstawa prawa
proceduralnego
Rodzaj rozstrzygnięcia
Egzekucja
1.
art. 5 ust. 7 UCPG
Kpa
decyzja administracyjna
Egzekucja administracyjna
obowiązków o charakterze
niepieniężnym
2.
art. 6 ust. 7, 8 i 9
UCPG
Kpa,
dział III
Ordynacji podatkowej
decyzja administracyjna
Egzekucja administracyjna
obowiązków o charakterze
pieniężnym
3.
art. 6 ust. 10 UCPG
Kpa,
dział III
Ordynacji podatkowej
decyzja administracyjna
Egzekucja administracyjna
obowiązków o charakterze
pieniężnym
decyzja podatkowa
Egzekucja administracyjna
obowiązków o charakterze
pieniężnym
4.
art. 6o oraz 6q UCPG
Ordynacja podatkowa
5.
art. 6p oraz 6q UCPG
Ordynacja podatkowa
6.
art. 9zb ust. 1
UCPG
Kpa,
dział III
Ordynacji podatkowej
decyzja podatkowa
decyzja administracyjna
Egzekucja administracyjna
obowiązków o charakterze
pieniężnym
Egzekucja administracyjna
obowiązków o charakterze
pieniężnym
NARZĘDZIA EGZEKWOWANIA PRAWA PRZEZ WÓJTA
GMINY OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI
 od
właścicieli nieruchomości zamieszkałych
przez mieszkańców:

wydanie decyzji podatkowej wymiarowej w razie:
niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za
gospodarowanie odpadami komunalnymi,
wpłacenia mniejszej kwoty opłaty lub są
wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji
(art. 6o i 6p UCPG),
Warianty sytuacji
Deklaracja
Opłata
Czynność organu
Złożył
Nie wpłacił
Wprost egzekucja
- na podstawie deklaracji
Nie wpłacił
Decyzja wymiarowa
Złożył
Wpłacił mniej
Decyzja wymiarowa
(jest wymiar opłaty)
- kwestionowany wymiar
Złożył
Wpłacił
(jest wymiar opłaty)
- kwestionowane dane
będące podstawą wymiaru
(jest wymiar opłaty)
Nie złożył
(brak wymiaru opłaty)
Decyzja wymiarowa
NARĘDZIA EGZEKWOWANIA PRAWA PRZEZ WÓJTA
GMINY OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI
 od
właścicieli nieruchomości niezamieszkałych
przez mieszkańców:

przejęcie w drodze decyzji administracyjnej odbioru odpadów
komunalnych w zamian za ustaloną opłatę za odbieranie odpadów
– z rygorem natychmiastowej wykonalności (art. 6 ust. 7 UCPG),

coroczne przedłużanie (aż do skutku) decyzji o odbiorze odpadów
komunalnych z tych nieruchomości (art. 6 ust. 10 UCPG),

wszczęcie postępowania egzekucyjnego w razie nie uiszczania opłaty
za odbieranie odpadów (art. 6 ust. 12 UCPG) - organem egzekucyjnym
jest naczelnik urzędu skarbowego.
POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE
1.
Zawiadomienie strony/stron o wszczęciu postępowania administracyjnego z urzędu (art. 61 § 1 i 4),
2.
Założenie metryki sprawy w formie pisemnej lub elektronicznej (art. 66a § 1).
3.
Zawiadomienie strony/stron o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin
przynajmniej na siedem dni przed terminem (art. 79 § 1).
4.
Przeprowadzenie (w razie potrzeby) oględzin (art. 85 § 1).
5.
Przeprowadzenie (w razie potrzeby) rozprawy (art. 89).
6.
Przesłuchanie strony/stron (art. 86).
7.
Zebranie w sposób wyczerpujący i rozpatrzenie całego materiału dowodowego (art. 77 § 1).
8.
Ocena na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona (art. 80).
9.
Zawiadomienie strony/stron o możliwości zapoznania się w określonym terminie z zebranym w sprawie
materiałem dowodowym oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych
żądań (art. 10 § 1).
10.
Podjęcie decyzji administracyjnej (art. 104 § 1).
11.
Doręczenie decyzji administracyjnej stronie/stronom (art. 39).
12.
Odwołanie od decyzji do organu II instancji.
13.
Zawiadomienie stron o wniesieniu odwołania (art. 131).
14.
Ewentualne wydanie, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania odwołania, nowej decyzji, w której organ
uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję (art. 132).
15.
Jeżeli organ nie skorzystał z uprawnień art. 132 - przesłanie odwołania, w w/w terminie, wraz z aktami
sprawy organowi odwoławczemu (art. 133).
POSTĘPOWANIE PODATKOWE
1.
Postanowienie o wszczęciu postępowania podatkowego z urzędu (art. 165), nie służy zażalenie;
2.
Założenie metryki sprawy w formie pisemnej lub elektronicznej (art. 171a ).
3.
Zawiadomienie strony/stron o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub
oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem (art. 190).
4.
Przeprowadzenie (w razie potrzeby) oględzin (art. 198).
5.
Przeprowadzenie (w razie potrzeby) rozprawy (art. 200a § 1 pkt 1 ).
6.
Przesłuchanie strony/stron (art. 199).
7.
Zebranie w sposób wyczerpujący i rozpatrzenie całego materiału dowodowego (art. 187).
8.
Ocena na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została
udowodniona (art. 191).
9.
Wyznaczenie stronie/stronom terminu 7 dni do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału
dowodowego (art. 200 § 1).
10.
Podjęcie decyzji administracyjnej (art. 207 § 1).
11.
Doręczenie decyzji administracyjnej stronie/stronom (art. 144).
12.
Odwołanie od decyzji do organu II instancji.
13.
Zawiadomienie stron o wniesieniu odwołania (art. 131).
14.
Ewentualne wydanie, w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania, nowej decyzji, w której organ
uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję (art. 226).
15.
Jeżeli organ nie skorzystał z uprawnień art. 226 - przesłanie odwołania, w w/w terminie, wraz
z aktami sprawy organowi odwoławczemu (art. 227).
EGZEKUCJA PRAWA
OD PRZEDSIĘBIORCÓW
EGZEKWOWANIE PRAWA PRZEZ WOJTA GMINY
OD PRZEDSIĘBIORCÓW ODBIERAJĄCYCH ODPADY
Zakres kontroli:
- prawidłowość dokumentów niezbędnych do wpisu do rejestru
działalności regulowanej,
- prawidłowość odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości,
- prawidłowość przekazywania selektywnie zebranych odpadów
komunalnych do instalacji odzysku i unieszkodliwiania, a odpadów
zmieszanych, zielonych oraz pozostałości po sortowaniu do
regionalnych instalacji przetwarzania odpadów;
- terminowość i rzetelność sprawozdań przekazywanych wójtowi,
- osiąganie wymaganych poziomów recyklingu i ograniczenia masy
odpadów biodegradowalnych.
KARY DLA PRZEDSIĘBIORCY
Wójt nakłada kary pieniężne, w drodze decyzji, na przedsiębiorcę odbierającego odpady
komunalne od właścicieli nieruchomości, który:

odbiera odpady komunalne bez wymaganego wpisu do rejestru działalności regulowanej –
kara w wys. 5000 zł za pierwszy miesiąc wykonywania działalności bez wymaganego wpisu
oraz 10 000 zł za każdy kolejny miesiąc wykonywania działalności bez wymaganego wpisu;

miesza selektywnie zebrane odpady komunalne ze zmieszanymi odpadami komunalnymi –
kara w wys. od 10 000 zł do 50 000 zł;

nie przekazuje odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych,
odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do
składowania do RIPOK – kara w wys. od 500 zł do 2000 zł za pierwszy ujawniony przypadek;

przekazuje nierzetelne sprawozdanie, o którym mowa w art. 9n – podlega karze pieniężnej
w wysokości od 500 zł do 5000 zł;

przekazuje po terminie sprawozdanie, o którym mowa w art. 9n – podlega karze pieniężnej
w wysokości 100 zł za każdy dzień opóźnienia.

działa bezumownie – kara obliczona na podstawie ustawy

nie osiąga wymaganych poziomów recyklingu i poziomu ograniczenia odpadów
biodegradowalnych – kara pieniężna, obliczona odrębnie dla wymaganego poziomu (stawka opłaty
z Poś za odpady zmieszane x ilość ton brakującej masy odpadów).
Kary stanowią dochód budżetu gminy.
EGZEKUCJA OBOWIĄZKÓW O CHARAKTERZE NIEPIENIĘŻNYM
(wierzycielem i organem egzekucyjnym jest wójt, burmistrz, prezydent)
Procedura:
1.
Wysłanie do zobowiązanego upomnienia wystawionego przez wójta zawierającego wezwanie do
wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego.
2.
Po upływie 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu upomnienia wystawienie przez wójta tytułu
wykonawczego.
3.
Wszczęcie egzekucji z urzędu..
4.
Doręczenie zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego.
5.
Wydanie postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia (przysługuje zażalenie).
6.
Wydanie postanowienia o zastosowaniu wykonania zastępczego z ewentualną zaliczką na koszty
wykonania zastępczego (przysługuje zażalenie).
7.
Zawiadomienie zobowiązanego o zakończeniu czynności egzekucyjnych i wykonaniu egzekwowanego
obowiązku.
8.
Doręczenie zobowiązanemu wykazu kosztów wykonania zastępczego, z wezwaniem do uiszczenia ich
w oznaczonym terminie.
Egzekucja należności pieniężnych z tytułu
opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
(wierzycielem jest wójt, burmistrz, prezydent
organem egzekucyjnym – wójt, burmistrz, prezydent)
(art. 6qa i 6r ust. 2a UCPG)
•
Egzekucja z wynagrodzenia za pracę.
•
Egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego oraz renty socjalnej.
•
Egzekucja z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych.
•
Egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych i innych praw majątkowych.
•
Egzekucja z praw z instrumentów finansowych zapisanych na rachunkach papierów wartościowych lub
innych rachunkach oraz z wierzytelności z rachunków pieniężnych.
•
Egzekucja z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych.
•
Egzekucja z weksla.
•
Egzekucja z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej.
•
Egzekucja z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
•
Egzekucja z pozostałych praw majątkowych.
•
Egzekucja z ruchomości.
Wyjątek! Zakaz egzekucji z nieruchomości (wyłączenie na mocy art. 6qa i 6r ust. 2a UCPG)
ZAKOŃCZENIE

Start systemu 1 lipca 2013 r. – za 23 dni!

Nie ma okresu próbnego, pilotażowego.

Gminy winny pilnie dokonać samooceny
stanu przygotowania się do wdrożenia systemu.

Gminy winny wykorzystać ostatnie dni
do optymalizacji wdrażanego systemu.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.