Pobierz plik

POŻEGNANIE
R e d a k c j a :
Michał Bizoń, Agnieszka
Cygańczyk, Wojciech Czabanowski, Mateusz Kędzierski, Karol Kleczka,
Grzegorz Lewicki, Krzysztof Mazur, Barbara Moś,
Agnieszka Porębska,
Marek Przychodzeń,
Paweł Rojek (sekretarz
redakcji), Stanisław
Ruczaj, Arkady Rzegocki
(redaktor naczelny),
Błażej Skrzypulec,
Marta Soniewicka,
Małgorzata Stefanowicz,
Michał Zabdyr-Jamróz
Muzeum Historii Polski
Z e s p ó ł :
Maciej Brachowicz,
Jadwiga Emilewicz,
Anna Krzynówek,
Wojciech Przybylski,
Krzysztof Szczerski
Wybór wierszy:
Krzysztof Koehler
Pressja promocji:
Natalia
Brachowicz,
Anna Leonowicz,
Anna
Piechota,
Dominik
Śmiertka,
Krzysztof Wajhajmer
K o n t a k t :
[email protected]
Projekt graficzny:
Bartłomiej Klepiński
Skład i
Joanna
łamanie:
Kasina
Projekt zrealizowano w ramach Priorytetu
1. „Promocja literatury i piśmiennictwa kulturalnego”, Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego „Literatura i czytelnictwo”
Numer dofinansowany przez Fundację
Studentów i Absolwentów UJ „Bratniak”
Ilustracje: Jacek Karaszewski, daily.art.pl
Zdjęcia: Paweł Rojek, 9. Maja w Woroneżu
Zdjęcie śp. Tomasza Merty (s. 3) pochodzi z archiwum Muzeum
Nakład: 500 egzemplarzy
ISS N 1 6 4 4 - 7 0 5 0
Historii Polski, zdjęcie profesorów i studentów UJ (s. 158)
– ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej.
10 kwietnia 2010 roku Tomasz Merta zginął wraz Parą Prezydencką i pozostałymi
93 osobami znajdującymi się na pokładzie samolotu lecącego do Smoleńska na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Tomasz Merta był osobą niezwykle ważną
dla naszego środowiska. Literaturoznawca, filozof, myśliciel polityczny, niezwykły
erudyta. Od lat wspierał nas swoją obecnością, radą, tekstami. Wielokrotnie uczestniczył w dyskusjach organizowanych przez Klub Jagielloński i kwartalnik „Pressje”. Był
i wciąż pozostaje naszym mistrzem, przyjacielem, a także dobroczyńcą. Wśród wielu pisarzy szczególnie cenił Juliusza Słowackiego, którego dziś odczytujemy w nowym świetle…
Cierpienia moje i męki serdeczne,
I ciągłą walkę z szatanów gromadą,
Ich bronie jasne i tarcze słoneczne,
Jamy wężową napełnione zdradą...
Powiem... wyroki wypełniając wieczne,
Które to na mnie dzisiaj brzemię kładą,
Abym wyśpiewał rzeczy przeminięte
I wielkie duchów świętych wojny święte.
S P I S
Ja, Her Armeńczyk, leżałem na stosie
Trupem... przy niebios jasnej błyskawicy.
Kaukaz w piorunów się ciągłym rozgłosie
Odzywał do ech ciemnej okolicy;
Niebo sczerniało... ale świeciło się
Grzmotami... jak wid szatańskiej stolicy...
A ja, świecący od ciągłego grzmota,
Leżałem. – Zbroja była na mnie złota.
T R E Ś C I
8 Pressja Redakcji
NOWE ŚREDNIOWIECZE
I duch nie wyszły z umarłego ciała
Czuł jakąś dumę, że spokojnie leży;
A nad nim ziemia poruszona grzmiała
I unosiły się duchy rycerzy. –
Trójca widm mój stos ogniem zapalała,
A ja czekałem, aż piorun uderzy:
Tak byłem pewny, że w owe rumiane
Grzmotem powietrze – jak duch zmartwychwstanę.
Paweł Rojek
16 Sorokin ma rację!
Pitirim A. Sorokin
24 Kryzys naszych czasów
Wiaczesław I. Moisiejew
41 Filozoficzny zygzak Europy
Juliusz Słowacki, Król-Duch, Rapsod pierwszy, Pieśń I.
Arkady Rzegocki
Tomasz Adam Merta urodził się 7 listopada 1965 roku w Legnicy. Szkołę średnią ukończył w Kielcach, studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim.
Napisał pracę magisterską o literaturze stanu wojennego. Następnie studiował
w Szkole Nauk Społecznych i w studium doktoranckim na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych UW.
W latach 2000-2001 był dyrektorem Instytutu Dziedzictwa Narodowego.
W 2005 roku został podsekretarzem stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa
Narodowego oraz Generalnym Konserwatorem Zabytków. Był współautorem
programów nauczania i podręczników do wiedzy o społeczeństwie i historii.
Był też jednym z autorów koncepcji Muzeum Historii Polski. Pośmiertnie został
odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Złotym Medalem Gloria Artis. Spoczywa na
cmentarzu przy parafii św. Zofii Barat w Warszawie.
Był publicystą związanym z Warszawskim Klubem Krytyki Politycznej. Redagował „Kwartalnik Konserwatywny”, publikował w „Znaku”, „Więzi”, prasie
codziennej i tygodnikach. Przez wiele lat współpracował z krakowskim Ośrodkiem Myśli Politycznej. Tomasz Merta publikował też w „Pressjach”. W tece
VI-VII z 2006 roku ukazał się jego tekst Pięć wad genetycznych i jeden paradoks
Traktatu Konstytucyjnego. W tece X-XI z 2007 roku opublikowaliśmy jego rozmowę z Arkadym Rzegockim, zatytułowaną Ogromne, wielowiekowe doświadczenie demokracji. Teksty te dostępne są na www.pressje.org.pl.
Reinhard Marx, Cyryl I, Muhammad Taqi Usmani
47 Gospodarka i wiara, głupcze!
Błażej Skrzypulec
54 System czeka na wartości
Aleksander Czerkawski
62 Powrót do dawnych mistrzów
Michał Zabdyr-Jamróz
68 Czy zmierzamy do prawno-ustrojowego
nowego średniowiecza?
Grzegorz Lewicki
77 Sieciowa teoria nowego średniowiecza
Błażej Sajduk
97 Odbierzmy przyszłość!
CZYM JEST CIV?
Maciej Zięba OP
108 Papież skręca w trzecią drogę?
Wojciech Czabanowski
114 Caritas in veritate i ekonomiczna
demokracja