„Wpływ stosowania cynku i boru w formie doglebowej i dolistnej na

„Wpływ stosowania cynku i boru w formie doglebowej i dolistnej na ich
przyswajalność oraz plony i jakość szyszek chmielu”
Krzysztof Zawadzki
[email protected]
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Największy wpływ na plony i jakość szyszek chmielu, oprócz czynników
niezaleŜnych jakimi są warunki klimatyczne, ma zrównowaŜone zaopatrzenie roślin w
składniki pokarmowe, wynikające z potrzeb nawozowych chmielu oraz zasobności
gleby. Do prawidłowego wzrostu i rozwoju rośliny, jak teŜ przebiegu procesów
metabolicznych, umoŜliwiających wytworzenie maksymalnego plonu szyszek o
dobrej
jakości
technologicznej,
chmiel
potrzebuje
odpowiedniej
ilości
mikroskładników. DuŜy spadek pogłowia zwierząt gospodarskich w ostatnich
kilkunastu latach, ograniczył stosowanie obornika, który był wcześniej głównym
źródłem zaopatrzenia roślin chmielu w mikroelementy. Poza tym stosowanie
wysokich dawek w formie skoncentrowanych nawozów mineralnych (bez balastu)
oraz mechaniczny zbiór szyszek, przy którym usuwane są z plantacji całe rośliny to
główne przyczyny spadku i niedoboru mikroelementów w glebach chmielników. Za
niezbędne w uprawie i Ŝywieniu roślin uznaje się obecnie następujące
mikroelementy: bor, miedź, cynk, mangan, Ŝelazo, i molibden. Zasoby naturalne
mikroskładników w glebach są na ogół niewielkie i często ilości te nie wystarczają do
pokrycia potrzeb pokarmowych względem danego mikroelementu. Ocena zawartości
mikroelementów w glebach i roślinach z pól produkcyjnych Polski wykazała duŜe
niedobory boru, miedzi, cynku i molibdenu. Z badań IUNG w Puławach wynika, iŜ
obecnie w skali kraju mamy około 60-75% gleb z niedoborem boru, 50% ubogich w
miedź, oraz około 40% w cynk, molibden i mangan.
Uprawa chmielu w Polsce przeszła w okresie powojennym długą drogę
rozwojową zwłaszcza w dziedzinie hodowli, agrotechniki i mechanizacji. Prace
hodowlane doprowadziły do uszlachetnienia tej rośliny, uzyskano odmiany
gwarantujące wyŜsze stabilniejsze i lepsze jakościowo plony. W dziedzinie
agrotechniki i mechanizacji udoskonalono wiele elementów technologicznych.
Czynniki te winny gwarantować coraz wyŜsze plony. W praktyce często jest jednak
inaczej. Poziom plonów poszczególnych chmielników jest bardzo zróŜnicowany i
waha się w przedziale od 1,2 do 3,0 • ha-1. Współczesne metody uprawy chmielu
powinny zmierzać do racjonalnego wykorzystania potencjału plonowania roślin i pola.
Przebieg zmian w sytuacji rynków surowcowych na świecie, stawia równieŜ
wyzwania przed naszym chmielarstwem, dostosowaniem go do nowoczesnych
wymogów zarówno pod względem jakości, jak i efektywności ekonomicznej
produkcji. Dalszy postęp w produkcji chmielu zaleŜy zarówno od szybkiego
wdraŜania do praktyki najnowszych osiągnięć naukowych, jak i odkrywania nowych
moŜliwości tej rośliny.
Głównym celem tej pracy jest określenie wpływu, wyliczonej w oparciu o
potrzeby pokarmowe chmielu, dawki makroelementów wzbogaconej o dwa
podstawowe w uprawie chmielu mikroelementy : cynk i bor, na plon i jakość szyszek
chmielu. Prowadzone badania wykazały istotny wzrost plonu szyszek i ich jakości
(zawartości alfa kwasów) juŜ w pierwszym roku zastosowania nawozu o nowo
opracowanym składzie i dawce. W celu wyeliminowania przypadkowości po trzech
latach (2004-2007) prowadzenia doświadczenia objętego tematem pracy doktorskiej,
załoŜono powtórzenie tego doświadczenia (2008-2009) z identyczną metodyką, lecz
z innym miejscem lokalizacji (wieś Wymysłów, gm. Karczmiska) i krótszym o jeden
rok okresem badań. Wyniki uzyskane po pierwszym roku prowadzonego
doświadczenia równieŜ potwierdziły wysoki wzrost plonu.
Praca ta ma zarówno aspekt poznawczy, jak i praktyczny. Głównym celem
badań jest ocena efektywności stosowania dwóch form cynku i boru wnoszonych
doglebowo oraz dolistnie, pod względem przyswajalności tych mikroelementów
przez rośliny chmielu, jak tez plonotwórczym. Po zakończeniu badań (2009r.)
moŜliwe teŜ będzie uzyskanie odpowiedzi na pytanie: jak doglebowe i dolistne dawki
cynku i boru wpłyną na zawartość tych mikroelementów w glebie, liściach i szyszkach
chmielu. Jest to istotne, ze względu na ochronę środowiska, bowiem cynk obok
funkcji Ŝywieniowych, dla roślin i zwierząt, jest teŜ metalem cięŜkim, szkodliwym w
większych stęŜeniach dla środowiska. Aktualnie (2007r.) chmiel w Polsce uprawiany
jest na obszarze 2179,04 ha w trzech rejonach : lubelskim (83,5 % powierzchni, ze
średnią plantacji 1,80 ha), wielkopolskim (odpowiednio – 10,2 % i 5,31 ha) i
dolnośląskim (6,3 % i 8,04 ha). Inspiracją do opracowania nowego nawozu były
liczne pytania rolników na temat nawoŜenia tej rośliny i braku na rynku
odpowiedniego nawozu. Produkt o takim składzie jest równieŜ niedostępny poza
granicami kraju.
Wprowadzenie do sprzedaŜy nowego nawozu pozwoli wyeliminować błędy
dotychczas popełniane w nawoŜeniu mineralnym chmielu. Ponadto będzie to
podstawą racjonalnego nawoŜenia i doprowadzi do wyŜszej opłacalności uprawy
oraz poprawy zdrowotności roślin.
INS Puławy 03.07.2009r.