Muzyka średniowieczna w architekturze romańskiej

Opracowanie: mgr Ewa Półtoranos
Nauczyciel muzyki i plastyki
Gimnazjum w Mogilnie
Scenariusz lekcji
Temat: Muzyka średniowiecza w architekturze romańskiej.
Działy programowe:
- słuchanie muzyki,
- dzieje sztuki.
Zadania dydaktyczne:
a) poznawcze - zapoznanie uczniów z architekturą (stylem romańskim) i muzyką średniowiecza chorałem gregoriańskim -na tle wydarzeń historycznych w Polsce,
b) kształcące - kształcenie uwagi, pamięci, spostrzegawczości, wyobraźni, słuchu muzycznego,
rytmu,
c) wychowawcze - wdrożenie do słuchania muzyki chorałowej,
- budowle stylu romańskiego w Polsce - obcowanie z kulturą narodu,
Pomoce dydaktyczne:
pianino, magnetofon, taśmy, zdjęcia budowli romańskich, książka W. Witwickiego „Wiadomości
o stylach", mapa dotycząca styli w architekturze,
Przebieg lekcji:
1. Czynności organizacyjne: przywitanie z klasą, sprawdzenie obecności,
2. Ćwiczenia głosowe:
- nauczyciel gra, następnie śpiewa „chmielowy motyl magiczny" c2 g1 – a1 - od kolejnych
dźwięków; uczniowie powtarzają;
3. Powtórzenie pieśni „Oj, chmielu, chmielu" - polskiej melodii ludowej z ok. X w.
- śpiew z akompaniamentem pianina,
- śpiew z akompaniamentem instrumentów perkusyjnych,
4. Wprowadzenie do tematu:
1
Pytania nauczyciela
- Z którego wieku pochodzi pieśń „Oj,
chmielu, chmielu"?
- Jaki okres historyczny przypada w X
w.?
- Jakie znamy style w średniowieczu?
- Który ze styli rozpoczyna się właśnie
w X w.?
Odpowiedź uczniów
- X w.
- Średniowiecze
- Romański, gotycki
- Romański
Chętni uczniowie znajdują na „mapie styli" wymienione style i okresy historyczne,
przedstawiając podane cechy charakterystyczne.
5. Nauczyciel zapoznaje uczniów:
a) architekturą romańską
- pochodzeniem nazwy, miejscem powstania, czasem trwania stylu romańskiego,
- opisem budowy klasztorów i kościołów jako formą twierdz - grube mury o małych oknach,
budowane z potężnych ciosów kamienia, tworzące bryłę złożoną z prostych kształtów
geometrycznych,
- pojęciami: absyda, transept, rotunda, sklepienie kolebkowe, krzyżowe,
- romańskimi zabytkami w Polsce, szczególnie na naszych terenach:
Strzelno - rotunda św. Prokopa,
Mogilno - krypta w klasztorze pobenedyktyńskim,
Gniezno - drzwi gnieźnieńskie przedstawiające męczeńską śmierć św. Wojciecha,
b) przedstawienie sytuacji historycznej w Polsce:
- pierwszy historyczny władca Polski, książę Mieszko I,
- 966 r. - Chrzest Polski,
- 1000 r. - Zjazd gnieźnieński,
- 1025 r. - Koronacja Bolesława Chrobrego, Początek Królestwa Polskiego,
c) powstanie najstarszych śpiewów liturgicznych zw. chorałem gregoriańskim - omówienie cech
charakterystycznych w muzyce średniowiecza,
6. Słuchanie muzyki.
- Fragmenty chorału gregoriańskiego,
- Utwór chorałowy „Anna Recolamus"
- Prowansalska pieśń miłosna - Kalenda maya - z XII-wiecznej francuskiej Prowansji,
- Pieśń „Gaude, mater Polonia" - Wincenty z Kielczy - utwór wokalny.
2
7. Zapisanie w zeszycie tematu lekcji oraz notatki podanej przez nauczyciela.
8. Praca domowa - wyszukanie zdjęć budowli romańskich.
9. Podsumowanie zajęć - powtórzenie wiadomości.
Wymagania programowe - osiągnięcia ucznia:
a) podstawowe:
- uczeń śpiewa poprawnie pod względem melodyczno-rytmicznym pieśń „Oj, chmielu,
chmielu",
- potrafi podać cechy charakterystyczne stylu romańskiego,
- wymieni budowle romańskie na naszych terenach,
b) ponadpodstawowe:
- uczeń śpiewa i gra pieśń „Oj, chmielu, chmielu" - poprawnie pod względem melodycznorytmicznym,
- potrafi scharakteryzować styl romański na tle historycznym w Polsce,
- wymieni budowle romańskie w Polsce i w Europie.
3