docRyzyko ekologiczne pRzedsiębioRstw na Rynku ubezpieczeń
download 
Reklamacja Transkrypt
Ryzyko ekologiczne pRzedsiębioRstw na Rynku ubezpieczeń
Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstw na rynku ubezpieczeń majątkowych Anna Doś ISBN: 978-83-7561-126-7 format 165/235, oprawa miękka liczba stron: 244 cena: 49,90 zł Patronat: PZU S.A., Geneva Association, Gazeta Ubezpieczeniowa Ochrona ubezpieczeniowa przed ryzykiem ekologicznym jest nową, dynamicznie rozwijającą się na świecie dziedziną, która również polskim przedsiębiorstwom stwarza szanse dostosowania się do zmian w otoczeniu, stawiających wymóg dbania o środowisko. W książce zaprezentowano istotę, cechy i źródła ryzyka ekologicznego przedsiębiorstw, proces zarządzania tym ryzykiem, metody jego oceny, pomiaru i kontroli, czynniki wpływające na podejmowanie decyzji o zastosowaniu ochrony ubezpieczeniowej (koszty, efektywność i skuteczność ubezpieczenia). Autorka przedstawia praktyczne podejście polskich przedsiębiorstw względem ubezpieczania ryzyka ekologicznego, najczęściej transferowane rodzaje ryzyka, odczuwane korzyści. Prezentuje produkty ubezpieczeniowe, które pozwalają na przejęcie tego ryzyka przez ubezpieczycieli, uwarunkowania ich podaży oraz ofertę polskich zakładów ubezpieczeń, także w porównaniu z zakresem ochrony proponowanej przez zakłady zagraniczne. Ubezpieczenia stają się coraz ważniejszą częścią polskiej gospodarki, która odrabia wieloletnie zaniedbania w tym zakresie. Tworząc obecnie ponad 1% PKB, dają zatrudnienie już blisko 150 tys. osób. Ich istnienie ma podstawowe znaczenie dla normalnego funkcjonowania przedsiębiorstw. Ubezpieczenia chronią m.in. ich zasoby oraz podnoszą poziom bezpieczeństwa obrotu rynkowego, tym samym wpływając na ich wartość rynkową. Efektywne użycie ubezpieczeń w programach zarządzania ryzykiem wymaga dysponowania coraz większymi umiejętnościami i kompetencjami. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, uruchomiliśmy serię wydawniczą po nazwą „Współczesne Ubezpieczenia”, która dostarcza m.in. specjalistycznej wiedzy niezbędnej do efektywnego wykorzystywania ubezpieczeń jako instrumentu zarządzania przedsiębiorstwem. – prof. dr hab. Jan Monkiewicz, przewodniczący Komitetu Redakcyjnego serii www.poltext.pl Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstw na rynku ubezpieczeń Spis treści Wstęp ................................................................................................................... 7 Rozdział 1 Ryzyko ekologiczne w działalności przedsiębiorstwa ....................... 11 ,VWRWDU\]\NDHNRORJLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZD 5\]\NRHNRORJLF]QHSU]HGVLĊELRUVWZDLMHJRZáDĞFLZRĞFL 5RG]DMHU\]\NDHNRORJLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZD ħUyGáDU\]\NDHNRORJLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZD ħUyGáD]HZQĊWU]QHLZHZQĊWU]QH =QDF]HQLHG]LDáDĔSDĔVWZDZJHQHURZDQLXU\]\NDHNRORJLF]QHJR SU]HGVLĊELRUVWZD .DSLWDáRGDZF\LNOLHQFLMDNRĨUyGáDU\]\NDHNRORJLF]QHJR SU]HGVLĊELRUVWZD =DU]ąG]DQLHU\]\NLHPHNRORJLF]Q\PZSU]HGVLĊELRUVWZLH 2FHQDU\]\NDHNRORJLF]QHJR 0HWRG\NRQWUROLU\]\NDHNRORJLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZD Rozdział 2 Potencjał rynku ubezpieczeń majątkowych w zakresie absorpcji ryzyka ekologicznego przedsiębiorstwa ................................................53 )XQNFMRQRZDQLHU\QNXXEH]SLHF]HĔPDMąWNRZ\FK 3UREOHPXEH]SLHF]DOQRĞFLU\]\NDHNRORJLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZD 5\]\NRHNRORJLF]QHSU]HGVLĊELRUVWZDQDWOHZ]RUFDXEH]SLHF]DOQRĞFL &]\QQLNLZVSRPDJDMąFHSU]HMPRZDQLHU\]\NDHNRORJLF]QHJR SU]H]]DNáDG\XEH]SLHF]HĔPDMąWNRZ\FK 8EH]SLHF]HQLDPDMąWNRZHFKURQLąFHSU]HGVLĊELRUVWZRSU]HGU\]\NLHP HNRORJLF]Q\P Rozdział 3 Czynniki popytu przedsiębiorstw na ubezpieczenia majątkowe chroniące przed ryzykiem ekologicznym ..............................................83 . (IHNW\ZQRĞüMDNRNU\WHULXPSRGHMPRZDQLDSU]H]SU]HGVLĊELRUVWZRGHF\]ML R]DVWRVRZDQLXXEH]SLHF]HQLDZRFKURQLHSU]HGU\]\NLHPHNRORJLF]Q\P .OXF]RZHGHWHUPLQDQW\HIHNW\ZQRĞFLXEH]SLHF]HQLD .RU]\ĞFLSá\QąFH]Z\ERUXXEH]SLHF]HQLD 6NXWHF]QRĞüXEH]SLHF]HQLD .RV]WXEH]SLHF]HQLD 5RODĞZLDGRPRĞFLXEH]SLHF]HQLRZHM 5 www.poltext.pl Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstw na rynku ubezpieczeń Rozdział 4 Ochrona przed ryzykiem ekologicznym przedsiębiorstwa dostarczana przez ubezpieczenia majątkowe .................................... 119 3UR¿OLFKDUDNWHU\VW\NDEDGDĔ 8EH]SLHF]HQLDRGSRZLHG]LDOQRĞFLF\ZLOQHM 8EH]SLHF]HQLDPLHQLDRGRJQLDLLQQ\FK]GDU]HĔORVRZ\FK 3R]RVWDáHXEH]SLHF]HQLDPDMąWNRZH 2FKURQDSU]HGU\]\NLHPHNRORJLF]Q\PRIHURZDQDSU]H]]DJUDQLF]QH]DNáDG\ XEH]SLHF]HĔQDWOHRIHUW\]DNáDGyZNUDMRZ\FK Rozdział 5 Decyzje przedsiębiorstw o wykorzystaniu ubezpieczeń majątkowych w ochronie przed ryzykiem ekologicznym ..............173 &KDUDNWHU\VW\NDEDGDQLDSRS\WXSU]HGVLĊELRUVWZQDXEH]SLHF]HQLDFKURQLąFH SU]HGU\]\NLHPHNRORJLF]Q\P -DNRĞüRFHQ\U\]\NDHNRORJLF]QHJR 6NDODUHGXNFMLU\]\NDHNRORJLF]QHJR )LQDQVRZDQLHU\]\NDHNRORJLF]QHJRSR]DXEH]SLHF]HQLHP :\NRU]\VWDQLHRIHUW\U\QNXXEH]SLHF]HĔPDMąWNRZ\FK Zakończenie ................................................................................................... 217 Bibliografia .................................................................................................... 223 Załącznik 1 Ubezpieczenia chroniące przed negatywnymi skutkami ryzyka ekologicznego przedsiębiorstwa dostępne na rynku amerykańskim ... 235 Załącznik 2 Ubezpieczenia chroniące przed negatywnymi skutkami ryzyka ekologicznego przedsiębiorstwa dostępne na rynku brytyjskim ...........239 Załącznik 3 Ochrona przed negatywnymi skutkami ryzyka wynikającego z oddziaływania przedsiębiorstwa na środowisko oferowana przez AIG na tle ochrony oferowanej przez krajowe zakłady ubezpieczeń .............................................................................................. 242 6 www.poltext.pl Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstw na rynku ubezpieczeń 1. Ryzyko ekologiczne w działalności przedsiębiorstwa 1.1. Istota ryzyka ekologicznego przedsiębiorstwa 1.1.1. Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstwa i jego właściwości 3RMĊFLHÄU\]\NRHNRORJLF]QH´PRĪHQDVXZDüUyĪQRURGQHLQWHUSUHWDFMH-DNGRWąG ]D]Z\F]DMSRVáXJLZDQRVLĊQLPZNRQWHNĞFLH]DJURĪHĔGODĞURGRZLVND]DQLHF]\V] F]HĔQDGPLHUQHMHNVSORDWDFML]DVREyZZ\JLQLĊFLDJDWXQNyZOXE]DJURĪHĔOXGQR ĞFLLSRGPLRWyZJRVSRGDUXMąF\FK]DQLHF]\V]F]HQLDPLNDWDVWURIDZ&]DUQRE\OX 6HYHVR%KRSDOEąGĨVLáDPLSU]\URG\KXUDJDQ\SRZRG]LH7DNLHUR]XPLHQLHE\áR SRG\NWRZDQHQDMF]ĊĞFLHMUR]ZDĪDQLHPNRQNUHWQHJRW\SX]DJURĪHQLDF]\QQLNyZ NWyUHMHNV]WDáWXMąRUD]VNXWNyZ1DOHĪ\MHGQDNSRGNUHĞOLüĪHW\PFRMHVWQDMEDU G]LHMLQWHUHVXMąFHZUR]ZDĪDQLXGDQHJRU\]\NDMHVWRGNU\FLHsposobów na ograniczenie jego negatywnych skutków.:WR]DĞ]]DáRĪHQLDQDMEDUG]LHM]DDQJDĪRZD QHVąSRGPLRW\NWyUHW\FKVNXWNyZGRĞZLDGF]DMą'ODWHJRWHĪZQLQLHMV]HMNVLąĪFH SU]\MĊWRSHUVSHNW\ZĊSRGPLRWRZąWMSHUVSHNW\ZĊSU]HGVLĊELRUVWZDQDUDĪRQHJR QDSHZQąNDWHJRULĊU\]\ND±U\]\NRHNRORJLF]QH8]QDQRĪHZ\áąF]QLHWDNLHSR GHMĞFLHXPRĪOLZLMHGQR]QDF]QH]GH¿QLRZDQLHWHJRU\]\NDSUDZLGáRZHRNUHĞOHQLH MHJRZáDĞFLZRĞFLLURG]DMyZRUD]]DSUH]HQWRZDQLHVSRVREyZQDRJUDQLF]HQLHMHJR QHJDW\ZQ\FKVNXWNyZVWDQRZLWRWUHĞüQLQLHMV]HJRUR]G]LDáX 3U]HGVLĊELRUVWZRIXQNFMRQXMHMDNRV\VWHPZRWRF]HQLXNWyUHQDOHĪ\UR]XPLHüMDNR WHHOHPHQW\NWyUHQLHZFKRG]ąZVNáDGSU]HGVLĊELRUVWZDDUyZQRF]HĞQLHPDMą]QLP ]ZLą]HNW]QRGG]LDáXMąQDVWDQSU]HGVLĊELRUVWZDDSU]HGVLĊELRUVWZRRGG]LDáXMH QDQLHNDQDá\SRSU]H]NWyUHRWRF]HQLHRGG]LDáXMHQDSU]HGVLĊELRUVWZRQD]\ZDQH VąZHMĞFLDPLV\VWHPXSU]HGVLĊELRUVWZD]DĞNDQDá\NWyU\PLSU]HGVLĊELRUVWZRRG G]LDáXMHQDRWRF]HQLH±Z\MĞFLDPL=DOHĪQRĞüWĊSUH]HQWXMHU\VXQHN :VSyáF]HĞQLHFRUD]F]ĊĞFLHMFKDUDNWHURWRF]HQLDSU]HGVLĊELRUVWZDRNUHĞODQ\MHVW MDNRÄEXU]OLZ\´F]\OLQLHUHJXODUQ\QLHOLQLRZ\QLHREOLF]DOQ\FRVáXĪ\SRGNUH 11 www.poltext.pl Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstw na rynku ubezpieczeń ĞOHQLXLQWHQV\¿NDFML]DFKRG]ąF\FKZQLP]PLDQ=PLDQ\WHJHQHUXMąU\]\NRSU]HG VLĊELRUVWZDNWyUHJRREHFQHURG]DMHUyĪQLąVLĊRGZF]HĞQLHMV]\FKJOREDOQ\P]DVLĊ JLHPLZVSyáF]HVQ\PLSU]\F]\QDPLSRZVWDQLD=DMHGHQ]QDMEDUG]LHMFKDUDNWHU\ VW\F]Q\FKDWU\EXWyZWXUEXOHQWQRĞFLRWRF]HQLDSU]HGVLĊELRUVWZDX]QDZDQHVąG]LĞ ]PLDQ\]ZLą]DQH]UHODFMDPLJRVSRGDUNLLĞURGRZLVNDUR]XPLDQHJRMDNRRJyáSR ZLą]DQ\FK SRPLĊG]\ VREą HOHPHQWyZ SU]\URGQLF]\FK WDNĪH ]PRG\¿NRZDQ\FK SU]H]F]áRZLHND1DWHMSáDV]F]\ĨQLHSRMDZLDVLĊSUREOHPU\]\NDHNRORJLF]QHJR GRW\F]ąFHJR]DUyZQRSRGPLRWyZJRVSRGDUF]\FKMDNLVSRáHF]HĔVWZD6NXWNLU\ ]\NDHNRORJLF]QHJR]SXQNWXZLG]HQLDV\VWHPXVSRáHF]QR±JRVSRGDUF]HJRLMHJR SRZLą]DĔ ]H ĞURGRZLVNLHP PDMą Z SU]HZDĪDMąFHM F]ĊĞFL FKDUDNWHU QHJDW\ZQ\ 3U]HGVLĊELRUVWZDNWyU\P]DJUDĪDMąQHJDW\ZQHNRQVHNZHQFMHU\]\NDHNRORJLF]QH JRVWDMąZREHFQLHEH]SLHF]HĔVWZDQLH]UHDOL]RZDQLD]DáRĪRQ\FKFHOyZ3RWU]HEXMą ]DWHPXFLHFVLĊGRWDNLFKG]LDáDĔNWyUH]ZLĊNV]DMąVWRSLHĔUHDOQRĞFLF]\OLSRZR G]HQLDSU]HGVLĊZ]LĊFLD3RGVWDZĊGRLGHQW\¿NDFMLZáDĞFLZ\FKPHWRG]DEH]SLHF]D MąF\FKSU]HGQHJDW\ZQ\PLVNXWNDPLU\]\NDHNRORJLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZDVWD QRZLMHJRSUDZLGáRZDFKDUDNWHU\VW\NDREHMPXMąFDGH¿QLFMĊSDUDPHWU\]DFMĊXVWD OHQLHZáDĞFLZRĞFLRUD]NODV\¿NDFMĊ Rysunek 1.1. Przedsiębiorstwo jako system w otoczeniu OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA wejścia PRZEDSIĘBORSTWO wyjścia Źródło: Opracowanie własne na podstawie [Koźmiński 1973, s. 17−23; Bielski 2002, s. 17; Regulski 1974, s. 12]. 'H¿QLFMDU\]\NDHNRORJLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZDSRZLQQD]DZLHUDüMHGQR]QDF]Qą FKDUDNWHU\VW\NĊSU]HGPLRWX]MDZLVND]DZLHUDMąFąLQIRUPDFMHRMHJRLVWRWQ\FK FHFKDFK ]D NWyUH X]QDMH VLĊ WDNLH NWyU\FK REHFQRĞü Z SU]HGPLRFLH UR]VWU]\JD RXĪ\FLXGDQHJRWHUPLQX>0DáDHQF\NORSHGLDORJLNL@=JRGQLH]W\PGH¿QL FMDU\]\NDHNRORJLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZDSRZLQQDPLHüVWUXNWXUĊGZXF]ĊĞFLR ZąZ\MDĞQLDü]DUyZQRSRMĊFLHVDPHJRÄU\]\NDSU]HGVLĊELRUVWZD´MDNLDWU\EXWX ÄHNRORJLF]QRĞFL´HNRORJLF]Q\R]QDF]DZW\PNRQWHNĞFLHÄGRW\F]ąF\ĞURGRZLVND´ NWyU\RGUyĪQLDU\]\NRHNRORJLF]QHRGSR]RVWDá\FKW\SyZU\]\ND8VWDOHQLH]QD F]HQLDWHUPLQXÄU\]\NRHNRORJLF]QHSU]HGVLĊELRUVWZD´Z\PDJD]DWHPZSLHUZV]HM NROHMQRĞFLREMDĞQLHQLDSRMĊFLDÄU\]\NRSU]HGVLĊELRUVWZD´ 12 www.poltext.pl Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstw na rynku ubezpieczeń ZLHNDNWyUHJRSUDZGRSRGRELHĔVWZRPRĪQDRNUHĞOLü´>6LGRUF]\NV@'H ¿QLFMDWDMHVWQLHSUHF\]\MQDZ\GDMHVLĊREHMPRZDüVZąWUHĞFLą]GDU]HQLDQLHSRVLD GDMąFHDWU\EXWXÄHNRORJLF]QRĞFL´ZW\PWDNĪH]DPDFK\WHUURU\VW\F]QHLSR]RVWD MH QLHPRĪOLZD GR RGF]\WDQLD EH] XZ]JOĊGQLHQLD SRSU]HG]DMąF\FK Mą UR]ZDĪDĔ GRW\F]ąF\FKEH]SLHF]HĔVWZDHNRORJLF]QHJRNWyUHUR]SDWU\ZDQHMHVW]SXQNWXZL G]HQLDDQWURSRVIHU\F]QHJR±MDNRRGG]LDá\ZDQLHVLáSU]\URG\QDF]áRZLHNDLJR VSRGDUNĊíRUD]ELRVIHU\F]QHJR±MDNRRGG]LDá\ZDQLHF]áRZLHNDLJRVSRGDUNLQD ĞURGRZLVNR>6LGRUF]\NV±@:W\PNRQWHNĞFLHP\ĞODXWRUNLZ]ERJD FDGRW\FKF]DVSUH]HQWRZDQHUR]ZDĪDQLDSUREOHPXU\]\NDHNRORJLF]QHJRRNZHVWLĊ RGG]LDá\ZDQLDĞURGRZLVNDQDF]áRZLHNDLJRVSRGDUNĊ1DOHĪ\WRX]QDü]DFHQQ\ ZNáDGJG\ĪFDáRĞFLRZ\LIXQNFMRQDOQ\FKDUDNWHUĞURGRZLVNDRUD]ZVSyáLVWQLHQLH L ZVSyá]DOHĪQRĞü HOHPHQWyZ QDWXUDOQ\FK SU]\URGQLF]\FK L DQWURSRJHQLF]Q\FK ZVND]XMąQDLQWHUDNF\MQRĞüZUDPDFKSRZLą]DĔDQWURSRVIHU\LELRVIHU\>3DU\VHN V@ 7HUPLQÄU\]\NRHNRORJLF]QHSU]HGVLĊELRUVWZD´ZSURZDG]D=*LONWyUDRNUHĞODMH MDNRÄPRĪOLZRĞüZ\VWąSLHQLDNOĊVNĪ\ZLRáRZ\FKQDWHUHQLHG]LDáDOQRĞFL¿UP\OXE SUDZGRSRGRELHĔVWZRNDWDVWURI\HNRORJLF]QHMZ\ZRáDQHMDZDULąVSU]ĊWXEąGĨWHFK QRORJLLVWRVRZDQHMSU]H]¿UPĊ´>*LOVF\W]D%RU\VV@'H¿ QLFMĊWĊQDOHĪ\RFHQLüMDNR]E\WZąVNą±RJUDQLF]DRQDERZLHPUR]XPLHQLHU\]\ND HNRORJLF]QHJRGRPRĪOLZRĞFLZ\VWąSLHQLDQDJá\FKLQLHSU]HZLG]LDQ\FKV]NyGRVNXW NDFKNDWDVWURIDOQ\FKSU]H]FRSRPLMD]QDF]QąF]ĊĞü]DJURĪHĔHNRORJLF]Q\FKSR ZVWDá\FK ZVNXWHN SRZROQHJR D WDNĪH QLHVSRZRGRZDQHJR DZDULą RGG]LDá\ZDQLD RNUHĞORQ\FKF]\QQLNyZRUD]]DJURĪHĔJHQHUXMąF\FKQDVWĊSVWZDRPQLHMV]HMVNDOL QSZSURZDG]HQLHQDU\QHNQRZHJRSURGXNWXNWyUHJRNRQVXPSFMDZQLHSU]HZL G]LDQ\VSRVyEGHJUDGXMHĞURGRZLVNR8Z]JOĊGQLDRQDMHGQDNLVWQLHQLHZ]DMHPQHJR RGG]LDá\ZDQLDSU]HGVLĊELRUVWZDQDOHĪąFHJRGRDQWURSRVIHU\LĞURGRZLVNDELRVIH U\FRMHVW]JRGQH]NRQFHSFMąSU]HGVLĊELRUVWZDMDNRV\VWHPXNWyU\SRVLDGD]DUyZ QRZ\MĞFLDMDNLZHMĞFLDRUD]IXQNFMRQXMHZLQWHUDNFML]HĞURGRZLVNLHPQDWXUDOQ\P 3U]HSURZDG]RQDDQDOL]DGH¿QLFMLU\]\NDHNRORJLF]QHJR]DZDUW\FKZSROVNLHMOLWH UDWXU]HSR]ZDODVWZLHUG]LüĪHFHFKąZ\UyĪQLDMąFąMHQLHMHVWSU]HGPLRW]DJURĪRQ\ GHVWUXNFMąOHF]V\WXDFMD NUHXMąFD PRĪOLZRĞü VWUDW SU]HGVLĊELRUVWZD 'ODWHJR WHĪ U\]\NRHNRORJLF]QHSU]HGVLĊELRUVWZD QDOHĪ\]GH¿QLRZDüMDNRPRĪOLZRĞüZ\VWąSLHQLDVWUDWZSU]HGVLĊELRUVWZLHF]\OLV]NyGZ]DVREDFKZ\UDĪRQ\FKZDUWRĞFLRZRZ\QLNDMąFą]RGG]LDá\ZDQLDĞURGRZLVNDQDSU]HGVLĊELRUVWZRRUD]SU]HGVLĊELRUVWZDQDĞURGRZLVNR. 'DOV]HZ\MDĞQLDQLHSRMĊFLDU\]\NDHNRORJLF]QHJRZ\PDJDSRVáXĪHQLDVLĊ]ELRUHP FHFKU\]\NDZMHJRRSLVLHFRRNUHĞODVLĊPLDQHPparametryzacji1DZ\RGUĊE Zachęcamy do lektury! QLRQ\FKZáDĞFLZRĞFLDFKU\]\NDF]ĊVWRRSLHUDVLĊMHJRtypologiaF]\OLXVWDQDZLDQLH NODVU\]\ND±WU]HFLZNROHMQRĞFL]¿ODUyZFKDUDNWHU\VW\NLSRMĊFLDU\]\NDHNROR JLF]QHJRSU]HGVLĊELRUVWZD 14 www.poltext.pl
