Więcej - Blejkan

Inżynieria
Bezwykopowa
BEZWYKOPOWA RENOWACJA
Bezwykopowa renowacja
kanalizacji na terenach
górniczych w Pawłowicach
Agata Sumara
Inżynieria Bezwykopowa
Na Osiedlu w Pawłowicach,
na terenach, w których
występują szkody górnicze,
została przeprowadzona
renowacja przewodów
kanalizacji sanitarnej
i deszczowej metodami
bezwykopowymi.
Zastosowano tam
technologię rękawa CIPP,
wykładanie rurami spiralnie
zwijanymi (SPR) oraz kraking
W ramach realizowanego przez gminę Pawłowice – Gminny Zakład Wodociągów i Kanalizacji projektu pn. „Renowacja kanalizacji sanitarnej
i deszczowej na Osiedlu w Pawłowicach 2010–
2013” firmy INFRA S.A. i Blejkan sp. z o.o. podjęły
się wykonywania zadań bezwykopowych.
W sumie w ramach tego przedsięwzięcia
1168,23 m przewodów kanalizacji sanitarnej zostało poddanych renowacji metodami bezwykopowymi. Rękaw CIPP zastosowano na długości 960,92 m, kraking na 207,31 m, a ponadto
zbudowano 20 studni. Jeśli chodzi o kanalizację
deszczową, to pracami objęto łącznie 2322,27 m
kanałów. W tym rękaw CIPP wykorzystano na
długości 1842,77 m, kraking na 363,27 m, a metodę SPR-PE na 305,23 m. Powstały też 184 studnie.
Warto podkreślić, że działania te zostały uhonorowane nagrodą TYTAN 2014, przyznaną przez
kwartalnik „Inżynieria Bezwykopowa” podczas
Międzynarodowej Konferencji, Wystawy i Pokazów Technologii „INŻYNIERIA Bezwykopowa”,
która odbyła się w dniach 11–12 czerwca w Krakowie. Zamawiający natomiast otrzymał wyróżnienie w postaci Tytanowego Laura Inwestora.
Inwestycja na terenach górniczych
Kanalizacja sanitarna i deszczowa na Osiedlu
w Pawłowicach powstała w latach 70. XX w. na
terenach występowania obfitych pokładów węgla
kamiennego. Nieracjonalna eksploatacja górnicza
spowodowała gwałtowne osiadanie terenu i niezwłocznie należało podjąć się renowacji kanałów.
Władze gminne porozumiały się z kopalnią KWK
Pniówek w sprawie współfinansowania prac będących w części konsekwencją jej działalności.
Odcinki instalacji podziemnych, w tym sieci sanitarnej i deszczowej, z czasem zostały zdeformowane, uległy pęknięciom, ich spadki się zmniejszyły, a w niektórych lokalizacjach pojawiły się
nawet przeciwspadki. Awaryjność sieci z roku na
rok rosła, z coraz większą intensywnością występowały zatory powodujące wylewanie ścieków.
Inwentaryzacja i badania przeprowadzone na sieci wykazały, że kanalizacja jest wyeksploatowana
w 70%. Według rzędnych studni ustalono, że znajduje się ona na głębokości od 1 do nawet 7 m.
Ostatecznie podjęto decyzję o renowacji, a część
94
lipiec - wrzesień
3 / 2014 [55]
BEZWYKOPOWA RENOWACJA
prac na Osiedlu w Pawłowicach miała zostać wykonana metodami bezwykopowymi, takimi jak:
– wykładanie rurami utwardzanymi na miejscu (rękaw CIPP)
przy pomocy promieniowania UV, pary wodnej oraz wody;
– wyburzenie kanału (kraking);
– wykładanie rurami spiralnie zwijanymi (SPR);
– inne techniki renowacji – renowacja studni chemią budowlaną.
Wybór rozwiązań bezwykopowych bezpośrednio łączy się
z ich zaletami, wśród których można wymienić np. minimalną
ingerencję w środowisko, krótki okres przerw w odprowadzeniu ścieków, brak zakłóceń w ruchu, niską wypadkowość, minimalizację hałasu i zanieczyszczenia powietrza, skrócenie okresu
i zakresu wykonywania robót.
Jak podkreśla Tomasz Goździor, reprezentujący firmę Blejkan
sp. z o.o., niebagatelne znaczenie dla sprawnej realizacji zadań
miała postawa projektanta (AM Service, reprezentowany przez
Projektanta Wojciecha Albrychta) i zamawiającego w zakresie doboru technologii do renowacji danych odcinków. Dobór ten został dokonany odpowiednio, co nie jest powszechne w tego typu
działaniach – bywają przypadki, kiedy np. jedną metodę uznaje
się za „lek na całe zło”. Na szczęście w Pawłowicach takiego problemu nie było, a przeglądy wykonane po okresie gwarancyjnym
potwierdziły zasadność przyjętych rozwiązań, kiedy okazało się,
że stan kanałów po kilku latach jest taki, jaki być powinien.
Ze względu na postępującą degradację terenu, w którym osadzone są kanały, w trakcie realizacji robót niejednokrotnie dochodziło do zmian technologii w stosunku do projektu. Np. dla
danego odcinka zaprojektowana była technologia rękawa UV
z włókna szklanego, natomiast rok po opracowaniu tej dokumentacji okazało się, że kanału nie można zrehabilitować w ten
sposób i najlepszym rozwiązaniem będzie wykonanie krakingu. Innym tego typu przykładem jest zastosowanie rur spiralnie
zwijanych (SPR) na jednym z odcinków, jednak w stosunku do
projektu powstała konieczność zmniejszenia średnicy przewodu
z DN800 na DN700.
Jak się później okazało, w czasie przeglądów gwarancyjnych,
wpływ eksploatacji górniczej na kanalizację w Pawłowicach
nadal jest znaczny, chociaż zdaniem władz kopalni struktura
gruntu powinna być już dawno ustabilizowana. Niestety, góroLp.
1.
2.
Metoda renowacji
Rękaw CIPP
Kraking
Razem:
Ø150 [m]
4,0
4,0
Ø200 [m]
138,9
31,60
170,50
Ø250 [m]
37,0
37,0
Inżynieria
Bezwykopowa
twór nadal pracuje, czego dowodem są wykazane w inspekcji
telewizyjnej postępujące zniszczenia na niepoddanych naprawie
odcinkach kanałów. Dyrektor Tomasz Herok z przedsiębiorstwa
wod-kan potwierdza, że z władzami kopalni prowadzone są rozmowy na ten temat, dlatego też będzie trzeba po raz kolejny
ustalić z nimi kwestię partycypacji w kosztach związanych z naprawami zniszczonych odcinków sieci.
Zakres prac bezwykopowych w Pawłowicach
Kanalizacja sanitarna i deszczowa – etap I
W 2008 r. rozpoczęło się przygotowanie do renowacji kanalizacji sanitarnej etapu I Osiedla Pawłowice. Powstała niezbędna
dokumentacja projektowa, a następnie przeprowadzono kamerowanie odcinków tej fazy inwestycji. Wykazało ono m.in.
infiltrację wody gruntowej, występowanie osadu dennego czy
wrastanie korzeni drzew w przewody. Na podstawie monitoringu renowacji bezwykopowej poddano przewody na ul. Górniczej i Wąskiej. Odnowa kanałów na długości 530,33 m (tab. 1)
oraz remont czterech studni kanalizacji sanitarnej zakończyły się
w połowie grudnia 2010 r.
W ramach kanalizacji deszczowej w okresie od listopada
2010 r. do końca maja 2011 r. wykonano renowację 975 m przewodów (tab. 2) metodami krakingu (ponad 100 m) oraz rękawa
CIPP (blisko 874 m). Wyremontowano też 64 studnie.
Następnym bezwykopowym zadaniem w ramach I etapu opisywanej inwestycji był „Remont sieci kanalizacji deszczowej metodą bezwykopową w rejonie wylotów kanalizacji deszczowej
z terenu osiedla w Pawłowicach”. Zastosowano tam technikę
taśmy SPR EXL 758 na długości 116,23 m. Było to kolejne po
Szczecinie, Kętach i Gliwicach wykorzystanie w Polsce nowej
metody renowacji kanalizacji deszczowej. Ponadto wykorzystano tam też na długości 21,57 m rękaw CIPP o średnicy 800 mm
i wyremontowano 11 studni.
Metoda
Ø200
Ø250
Ø300
Ø400
Razem:
renowacji
[m]
[m]
[m]
[m]
1. Rękaw CIPP 64,19
102,74 156,03 111,46
434,42
2.
Kraking
26,0
36,89
33,02
95,91
Razem:
90,19 139,63 189,05 111,46
530,33
Tab. 1. Długość odcinków renowacji kanalizacji sanitarnej – etap I
Lp.
Ø300 [m]
117,25
69,25
186,50
Ø400 [m]
255,0
255,0
Ø500 [m]
74,0
74,0
Ø1000 [m]
248,0
248,0
Razem:
874,15
100,85
975,00
Tab. 2. Długość odcinków renowacji kanalizacji deszczowej - etap I
lipiec - wrzesień
3 / 2014 [55]
95
Inżynieria
Bezwykopowa
BEZWYKOPOWA RENOWACJA
Kanalizacja sanitarna i deszczowa – etap III
W III etapie renowacji kanalizacji sanitarnej na Osiedlu w Pawłowicach również zaplanowano prace bezwykopowe. Dotyczyły
one rejonu ul. Górniczej, Wąskiej i Orzechowej. Roboty zlecone w lipcu 2012 r. zostały zakończone na początku października tego samego roku. Renowacji poddano 435 m przewodów
(tab. 3.), a zastosowanymi tam metodami były: kraking i rękaw
CIPP. Remontowi poddano też 5 studni.
Jeśli chodzi o kanalizację deszczową, to na podstawie inspekcji telewizyjnej, której poddano ponad 2600 m przewodów, odnowie metodą rękawa CIPP poddano odcinki o długości łącznej
947 m (tab. 4), a techniką krakingu ponad 262 m. W sumie bezwykopowo zrehabilitowano ponad 1200 m kanalizacji (tab. 4)
oraz wyremontowano 109 studni.
Kanalizacja sanitarna – etap II
Etap II pawłowickiego projektu wod-kan realizowano w roku
następnym. Na podstawie umowy z maja 2013 r. do lipca 2013 r.
wyremontowano łącznie blisko 285 m kanalizacji sanitarnej
(tab. 5) i 16 studni kanalizacji sanitarnej.
Jak potwierdza Tomasz Herok, nie wszystkie odcinki na
szkodach górniczych były poddawane renowacji, ale jedynie
te części, których stan był najgorszy. O postępującej degradacji nieodnawianych przewodów wiadomo z przeglądu kanałów
wykonanych kamerami. Po kilku latach od renowacji deformacji
nie uległy jedynie naprawione kanały. Oznacza to, że zastosowane metody renowacji spełniły swoją rolę. Pozostałe wymagają
ingerencji, a przedsiębiorstwo GZWiK w Pawłowicach przystąpi
do ich naprawy, kiedy zakończy ostatnie dwa etapy renowacji
kanalizacji na Osiedlu, co powinno nastąpić w przyszłym roku.
Pewne prace zostały już poczynione – do kopalni KWK Pniówek wpłynęła dokumentacja określająca kanały, które uległy degradacji w skutek oddziaływania terenu. Na tej podstawie będą
podejmowane dalsze działania. Celem do osiągnięcia dla Pawłowic jest wyremontowanie 100% kanałów, w czym z pewnością
będzie miejsce dla zastosowania metod bezwykopowych.

96
lipiec - wrzesień
Lp.
1.
2.
Metoda
renowacji
Rękaw CIPP
Kraking
Razem:
Ø200 [m]
Ø300 [m]
Ø400 [m]
Razem:
65,00
10,00
75,00
136,00
72,00
208,00
152,00
152,00
353,00
82,00
435,00
Tab. 3. Długość odcinków renowacji kanalizacji sanitarnej – etap III
Metoda
renowacji
1. Rękaw CIPP
2.
Kraking
Razem:
Lp.
Ø300
[m]
444,98
190,0
634,98
Ø400
[m]
231,07
28,42
259,49
Ø500
[m]
84,0
44,0
128,0
Ø800
[m]
187,0
187,0
Razem:
947,05
262,42
1 209,47
Tab. 4. Długość odcinków renowacji kanalizacji deszczowej – etap III
Lp.
1.
2.
Metoda
renowacji
Rękaw CIPP
Kraking
Razem:
Ø200 [m]
Ø250 [m]
Ø300 [m]
Razem:
10,60
10,60
71,90
71,90
91,00
111,40
202,40
173,50
111,40
284,90
Tab. 5. Długość odcinków renowacji kanalizacji sanitarnej – etap II
3 / 2014 [55]
BEZWYKOPOWA RENOWACJA
lipiec - wrzesień
3 / 2014 [55]
Inżynieria
Bezwykopowa
97