Mini Przewodnik - Polska Niezwykła

Trasa wycieczki: Zabytki i atrakcje
Szczytna
czas trwania: 4 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności:
bardzo łatwa
Opis wycieczki
Szczytno, to obecnie miasto powiatowe w województwie warmińsko-mazurskim. Powstało w XIV jako
podzamcze zamku krzyżackiego. Obecnie z zamku pozostały ruiny. Nasz spacer rozpoczniemy właśnie z tego
miejsca. Obok zamku znajduje się szczycieński ratusz z oddziałem Muzeum Warmii i Mazur. Zgromadzono tu
zbiory archeologiczne, etnograficzne i przyrodnicze, czynne są także tematyczne wystawy czasowe.
Obok ratusza obejrzymy Kościół Chrześcijan Baptystów z 1903 r. obok którego stoi pomnik Krzysztofa
Klenczona, lidera zespołu Czerwone Gitary, który urodził się w Szczytnie i tu spoczywa na miejscowym
cmentarzu. W planie naszego spaceru mamy jeszcze: Kościół Wniebowzięcia NMP (1898-1899), Barokowy
kościół ewangelicko-augsburski i spacer nad dwoma jeziorami.
Proponujemy także zwrócić uwagę na kilka zabytkowych budynków m. in. starego browaru, budynki szkoły
policji, wieżę ciśnień, czy zabytkową chałupę mazurską z XIX w. Miasto jest przygotowane na przyjęcie turystów,
posiada bogatą bazę noclegową i gastronomiczną. Serdecznie zapraszamy.
Program wycieczki
2
Szczytno
Ruiny zamku krzyżackiego
Zamek był kiedyś centralnym punktem miasta, teraz role tę
pełnią jego ruiny. Pierwotnie zbudowany był z drewna. W
1370 roku spłonął podczas najazdu litewskiego. Po pożarze
odbudowano go już z cegieł i kamienia. Był siedzibą
prokuratora krzyżackiego, zarządzającego utworzonym tu
okręgiem administracyjno-wojskowym. Po likwidacji Prus
Zakonnych zamek stracił swoją pozycję strategiczną, ale
nadal pozostawał siedziba starostwa.
południowego skrzydła ratusza od 1948 r. mieści się
Muzeum Mazurskie w Szczytnie Oddział Muzeum Warmii i
Mazur w Olsztynie.
53°33'58"N 20°59'26"E | na mapie:B
W roku 1579 rozpoczęła się trwająca trzy lata przebudowa
zamku. Gościem zamku był Władysław IV, który
przyjeżdżał na polowania w okolicy. Po raz ostatni, w 1656
roku, zamek spełnił swoje obronne przeznaczenie, podczas
wojny polsko – szwedzkiej odpierał ataki wojsk
tatarskich.
Wiek XVIII nie był zbyt szczęśliwy dla losów zamku. Nie
prowadzono już w nim żadnego urzędu, został zaniedbany i
częściowo rozebrany. W 1925 roku utworzono w nim
muzeum powiatowe, a po zakończeniu II wojny światowej,
w latach 1945 – 1948 mieściło się tam Muzeum
Mazurskie. Nie udała się odbudowa zamku, dlatego w
latach 1990-1992 mury zabezpieczono w postaci stałej
ruiny.
53°33'59"N 20°59'26"E | na mapie:A
Szczytno
Muzeum Mazurskie.
Muzeum Mazurskie w Szczytnie jest oddziałem Muzeum
Warmii i Mazur w Olsztynie. Powstało w roku 1945 na
miejscu niemieckiego Heimatmuseum, które założono w
1925 r. Zgromadzono tu zbiory archeologiczne,
etnograficzne i przyrodnicze. Jest także miejscem wystaw
czasowych.
Ceny biletów: normalny - 6 zł, ulgowy - 4 zł
Czynne od 9 do 17.
53°33'60"N 20°59'23"E | na mapie:C
Szczytno
Ratusz miejski
Ratusz miejski w Szczytnie został zbudowany w latach
1936-37 według projektu królewieckiego architekta Kurta
Fricka. Budowla betonowo-żelazna z 46 metrową wieżą i
wewnętrznym dziedzińcem. ówczesne władze miały w
zamyśle, aby ratusz spełniał wszystkie wymogi
nowoczesności, a jednocześnie nawiązywał do historii
miasta. Obecnie siedziba władz miasta, gminy i powiatu
Szczytno. Na parterze i w przyziemiach wschodniego i
Szczytno
Kościół Chrześcijan Baptystów
Jako datę powstania pierwszego zboru baptystów na
ziemiach polskich podaje się 28 listopada 1858 roku,
3
jednak biorąc pod uwagę współczesne granice państwa
można przyjąć , że baptyzm powstał wiele lat wcześniej. W
I poł. XIX w. pierwsze zbory istniały już na terenie
ówczesnych Prus Wschodnich, w tym też okresie powstał
zbór w Szczytnie.
zajazdów i hoteli. Szczególnie malownicze jest Jezioro
Domowe Małe, od zachodu otoczone parkiem miejskim i
bulwarami z licznymi restauracjami oraz barami.
53°34'06"N 20°59'18"E | na mapie:E
Kościół baptystów został zbudowany w roku 1903 i
znajduje się przy ul. Sienkiewicza. Jest to budowla
neogotycka, na planie kwadratu, murowana z czerwonej
cegły. W tylnej części znajduje się aneks mieszkalny
bezpośrednio połączony z budynkiem. W roku 1926
dokonano przebudowy, architektonicznej zmianie uległa
głównie część wschodnia i kruchta wejściowa. Wewnątrz
kościoła na szczególną uwagę zasługuje piękne
baptysterium, również pochodzi z 1903 r. i wpisane zostało
do rejestru zabytków.
Nabożeństwa odbywają się głównie w środy i niedziele,
organizowane też są tutaj kursy języków obcych
prowadzone przez Klub Poliglotów. Kościół Chrześcijan
Baptystów skupia w Polsce ok. 6500 wiernych i jest
członkiem Polskiej Rady Ekumenicznej
53°34'02"N 20°59'25"E | na mapie:D
Szczytno
Kościół Wniebowzięcia NMP
(1898–1900)
Powstanie Szczytna datuje się na XIV w., związane jest z
budową zamku krzyżackiego. Historycy jednak spierają się
o tę datę, gdyż już w 1266 r. istniała tutaj drewniana
strażnica. Nie ma natomiast wątpliwości odnośnie
powstania pierwszej parafii, dokumenty mówią wyraźnie o
istnieniu kościoła już w 1493 roku. Niestety w czasie
reformacji, ta jedyna świątynia katolicka została przejęta
przez protestantów, a katolickie msze św. odprawiane były
sporadycznie przez dojeżdżających kapłanów. Od roku
1834 przyjęło to już formę regularnych nabożeństw. W
1874 r. postawiono kaplicę, przydzielono stałego
duszpasterza, co zaowocowało 16 stycznia 1893 r.
ponownym erygowaniem parafii.
Szczytno
Jeziora Domowe Duże i Małe
Szczytno leży nad dwoma jeziorami: Domowym Dużym,
nazywanym także Długim, i Domowym Małym. Nad oboma
jeziorami znajduje się wiele ośrodków wypoczynkowych,
Istniejący dzisiaj kościół został wybudowany w latach 1898
– 1900, konsekrował go 2 lipca 1901 r. biskup
warmiński Andrzej Thiel ku czci Wniebowzięcia N.M.P i św.
Walentego. W tym czasie mieszkało w Szczytnie ok. 6 tyś.
Osób, w tym tylko 300 katolików. Początki istnienia budowli
nie były szczęśliwe; w 1905 r. na skutek uderzenia pioruna
zniszczeniu uległa wieża, dzwony i organy. Kościół mocno
ucierpiał podczas i wojny światowej, zniszczenia były tak
poważne, zwłaszcza górna część wieży, że odbudowano go
dopiero w 1923 roku. Bardziej łaskawa była II wojna
światowa, miały miejsca jednak grabieże wotów i sprzętu
liturgicznego. Mieszkańcy, którzy pozostali w mieście starali
się zabezpieczyć ten obiekt sakralny przed całkowita
dewastacją.
Sama konstrukcja świątyni jest bardzo typowa, jeśli chodzi
o ten region; zbudowana z czerwonej cegły, styl
4
neogotycki, murowana, wysoka wieża. We wnętrzu uwagę
zwraca prospekt organów, trzy przedsoborowe ołtarze i
ambona – rzeźbione w stylu również neogotyckim,
ukazują Wniebowzięcie N.M.P w otoczeniu świętych. Po
roku 1980 z powojennych granic parafii erygowano cztery
następne, świadczy to o rozwoju miasta w zroście liczby
mieszkańców. Kościół wielokrotnie odnawiano, w 1983 r.
wieżę pokryto blachą miedzianą. Na 100 – lecie
istnienia parafii i przed II tysiącleciem chrześcijaństwa w
Polsce, ks. Arcybiskup Metropolita Warmiński Edmund
Piszcz podniósł świątynię do godności Kościoła
Jubileuszowego.
53°34'14"N 20°59'35"E | na mapie:F
zmian; w 1862 roku wymieniono organy, a w latach 1906 1907 nadbudowano wieżę i wykonano nowe pokrycie
dachu, odnowiono wnętrza, ołtarz i ambonę.
Dopiero rok 1970 przyniósł dotkliwe straty dla tej pięknej
budowli. 10 października dokonano celowego podpalenia,
całkowitemu zniszczeniu uległy organy, znacznemu
nadpaleniu uległ strop przy wieży. Prace remontowe trwały
dwa lata, zakończono je w 1973 r. i 29 kwietnia podczas
uroczystego nabożeństwa ponownie poświęcono kościół.
Urok tej świątyni nadaje 5-kondygnacyjna masywna wieża
z kopulastym hełmem, górująca na miastem. Całość daje
prawo do miana jednej z piękniejszych budowli powiatu.
Wnętrze jest bardzo skromne, ale mimo to zachwyca
barokowy ołtarz główny z 1719 r., bogato zdobiona
ambona i chrzcielnica z początku XVIII wieku. Chrzcielnica
to element bardzo rzadko spotykany w wystroju w świątyń
ewangelickich. Tuż przy kościele znajduje się plebania,
wybudowana na początku XX w.
53°33'46"N 20°59'41"E | na mapie:G
Szczytno
Kościół ewangelicko-augsburski
Pierwszy kościół ewangelicki w Szczytnie powstał w XVI w.
po przejęciu przez protestantów w okresie reformacji,
jedynego wówczas w mieście budynku kościoła
katolickiego. Pierwsze lata nie były szczęśliwe, gdyż już w
czasie wojny polsko – krzyżackiej w latach 1520
– 1521 budowla spłonęła. Prawdopodobne jest, że
kościół został odbudowany już ok. roku 1525, gdyż z tego
okresu pochodzą zapiski o pierwszym ewangelickim
proboszczu. Następne lata, to następne cztery pożary:
1638, 1653, 1669 i 1698. Po każdym pożarze kościół był
odbudowywany, w tym czasie nabożeństwa odprawiano w
jednej z sal zamku.
Na początku XVIII w. podjęto decyzje o wzniesieniu nowej
świątyni, prace rozpoczęto już w roku 1714, ale za oficjalne
lata budowy podaje się 1717 – 1719. Patronem tej
budowy był sam król Fryderyk Wilhelm I, który ofiarował
większość potrzebnych materiałów budowlanych. Kościół
zbudowany jest w dużej mierze z ręcznie robionej cegły,
użyto również kamienia polnego i zaprawy wapiennej.
Przez ponad 250 lat los obszedł się ze świątynią bardzo
łaskawie, nie ucierpiał nawet podczas dwóch wojen
światowych. Przez ten okres dokonano tylko niewielkich
Szczytno
Miasto polskiego Johna Lennona
Będąc w Szczytnie, należy koniecznie odwiedzić mieszczące
się w ratuszu Muzeum Mazurskie. To instytucja
kontynuująca tradycje przedwojennego Heimatmuseum
powiatu szczycieńskiego. Warto zobaczyć niecodzienną
kolekcję malowanych kafli piecowych. W sezonie letnim, w
5
dni powszednie z wieży ratuszowej można oglądać piękne
widoki.
Szczytno to rodzinne miasto Krzysztofa Klenczona.
Gitarzysta i wokalista słynnych w latach 60. ubiegłego
wieku Czerwonych Gitar tu mieszkał i tutaj został
pochowany w 1981 r. Pamięci polskiego Johna Lennona
poświęcony jest pomnik stojący przed Miejskim Domem
Kultury. Imieniem muzyka nazwano także park położony w
centrum miasta, nad Jeziorem Domowym Małym. Latem w
Szczytnie są organizowane festiwale muzyki lat 60. i 70.
Nieopodal pomnika Krzysztofa Klenczona znajduje się
jeszcze jeden obelisk. Granitowy głaz z wyrytym 21°E
i szyna kolejowa informują o przebiegającym przez miasto
południku 21 stopni długości geograficznej wschodniej. W
Polsce zwykło się mówić, że to południk warszawski, gdyż
przebiega przez plac Teatralny w Warszawie. Dokładnie
145 km na południe od Szczytna.
53°33'45"N 20°59'46"E | na mapie:H
Zdjęcia dodane przez (w kolejności): fot. K. Chojnacki,
km_nida, km_nida, mwo101, km_nida, mwo101, fot. K.
Chojnacki, fot. misiek465
Trasa dodana przez: km_nida
Przewodnik wygenerowany w serwisie
www.polskaniezwykla.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Żadna część ani całość Mini przewodnika nie może być
reprodukowana ani przetwarzana w sposób elektroniczny,
mechaniczny, fotograficzny i inny; nie może być użyta do
innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie
danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Copyright © 2007 Polska Niezwykła
Wygenerowano:
wtorek 07 marca 2017 21:12:32
6